FEUILLETON
Amsterdam is geen Chicago
De Federatie-terreur
LUCHTVAART
SPORT EN SPEL
DE HEMELBESTORMER
WOENSDAG 2 SEPTEMBER 1931
RADIO-PROGRAMMA
"N
RADIO-BERICHTEN
OP DE BOUWWERKEN ALLES
RUSTIG.
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN.
VERDRONKEN.
AUTO TEGEN EEN BOOM.
MARKTBERICHTEN.
WATERPOLO NEDERLAND—
ENGELAND.
ROMAN VAN FELIX NABOB.
m.. rJ'
DONDERDAG, 3 September.
Huizen. (298 M., 1004 K.H.) 8.009.15 K. R.
NRRV 11'0°-2-00 K.R.O., daarna
8-°0—9.1o en 10.00—10.15 Gramofoonpl.;
?i \n Z'ekendienst; 10.45-11.30 Gramofoonpl.;
11.30. Godsdienstig halfuurtje door Pastoor Per-
quin; 12.00 Politieber.12.15 K.R.O.-Trio; 1,45
Gramofoonpl2.00 Handwerkcursus3 00 Vrou
wenhalfuurtje 4.00 Ziekenüurtje5.00 Cursus
~aTbei?. voor de ieugd: 5.45-6.45 Concert
7'In r. ,°UTbla Three"; 7.00 Vragenhalfuurtje
In Polltleber*1 7-45-8.15 Gramofoonpl.8.15-1
T lTT der Ned- Organisten-Vereeni-
ging, Utr. Sted. Orkest o. 1. v. E. Cornells: Jo
V-C' de Wo,f (orgeI) i 10.30 Vaz
Dias10.4011.30 Gramofoonpl.
t Ril.v1e/T5s"m- <lg75 M„ 160 K.H.). Uitslui
tend A.V.R.O.-uitzending: 8.00—10.00 Gramo
foonpl. 10 15 Gramofoonpl.; 10.30 mevr. Woud
stra: „Wat men van sigarenkistjes kan ma
ken 11.00—12.00 Dr. J. Caspari (piano), A. S
tie)Vani2m Rnen (fIUTU): Anton Pietera (Oeclama-
J ?°TS Lajos en z«n orkest; 2.00
KVvroT van Rees: „Modepraatje":
3.00-4.TO A V.R.O.-kwartet; 4.00 Ziekenuur door
e Gruyter; 5.006.30 Omroeporkest* 6.30
Sportpraatje door H. Hollander; 7.00 Omroenór
kest (vervolg); 7.30 mevr. E. Belinfante—rI??_
fante: „Puk van Holten", door Cissv vin MnV
veldt; 9.00-9.15 A.V.R.O. Strijkorkest 9 1^9 30
vÓS^woo' Va9'30UiA-Y-Ra S try koricest ^vèr-
voig; 1°.°° vaz Diag. 10.15_.m5 Aan^lnltir.P'
Zfo^pieatemrmln,M' UtreCht; 11-15-1200 Gra"
Dayentry (1554 M„ 193 K.H.)* 1220 Oreel-
noU 2 20r Sf°Usten (^Praan. bariton pil
Orkest- K Gra™of°onpl* 1 4-05 Dansmuziek; 4.50
P^nol Kmderuurye; 6.20 Nieuws; 6.50
van Scarlatti; 7.10 Lezing; 7.50
kwimef-raan« ?r ™uz,elc do°r het Parkington-
lOonw,*' Variété m.m.v. het B.B.C.-orkest;
V'; 10.40UDansmuz?ekDebat: "LiVinS dangerous"
P a r ij s Radio Paris", 1725 M., 174 K.H.);
OK n M Gramofoonpl.4.5C Concert; 6.50
en 9.05 Gramofoonpl.
,owan1fndbor?* (1153 M., 260 K.H.)12.25—
."z? Orkest; 2.504.50 Orkest en voordracht;
T~5'20 Gramofoonpl.8.20—8.50 Orkest en
viool; 8.50-2.20 Dansmuziek.
gen berg. (473 M„ 634 K.H.): 7.25—
Ö.A), 10.3512.15 en 12.30 Gramofoonpl.1.252.50
G^hest; 2.50 Gramofoonpl.; 5.206.20 Orkest;
7.007.20 Gramofoonpl.; 8.209.20 Mannenkoor;
®*®P11.30 Orkest; 10.30 Berichten; daarna tot
12.20 Orkest.
Brussel. (508.5 M., 590 K.H.)5.20 Orkest*
6.50 Gramofoonpl.8.20 Orkest.
(338.2 M., 887 K.H.): 5.20 Orkest; 6.50 Gra
mofoonpl.; 8.20 Orkest en solist.
Z e e s e n. (1635 M.. 183.5 K.H.): ca. 7.007 50
Gramofoonpl.10.30 Schooluitz.10.55—12.20 Be
richten en Gramofoonpl.1.15 Berichten2.20
3.20 Gramofoonpl.; 3.20 Lezingen; 4.50—5 50 Con
cert; 5.50—8.20 Lezingen; 8.20 Vrooljjke „Avond"
9.35 Kamermuziek; 10.35 Berichten; dansmuziek'
H. M. de Koningin bracht in gezelschap
van Haar Moeder een bezoek aan de kin
derfeesten der Oranjevereeniging
A peldoorn.
DE UITSLUITING IN HET BOUWBEDRIJF.
Radio op een kameel.
Op oen kortelings gehouden radiocongres te
Casablanca werd een wedstrijd gehouden, voor
het meest origmeele radio-ontvangstation. De
Prijs werd eenstemmig toegekend aan een radio
luisteraar, die een ontvangtoestel op den rug van
een kameel had geplaatst en als antenne een
raamantenne bezigde, die als een nimbus op den
kop van het trotsche dier was aangebracht.
Een opvouwbare studio.
De rtfwbf«.POv^eb; die in weer en vind en onder
hinderlyke belangstelling van de
^Ér moet doen0" omgevin® den luisteraars ver-
Van vedstryden of andere gebeur,
tenlssen, zal den reporter van het „Prager Radio-
+Ua? benyden, die thans een opvouwbare
ihk lAtneemha8*' If6t bestaat uit een gemakke-
besch„t 4^ r glazen huisje' vaarin hy goed
goed kan nt t0Ch het terreln om zi<* heen
telen te lil Tevens is hy beschermd
kan nar »!¥,8lenge opdringende menschen en
geluiddïlht |nf deze cabine raeer of minder
heden dib verSschen.naar 0m3tandig"
Nieuwe Tsjechische kracht
zender.
gTO0t6 Tsjechische staatszender by
Bohmisch Brod is op 12 Augustus j.l. met de
proefuitzendingen begonnen. De zender werkt
?et Prnaaegnedt T \2° K„W" °,p d«^l flinke
I meter) gedurende ten tyd, dat
d® ze"der te Praag niet in bedryf is. Het pro-
gramof'oonmuziek. 661316 Uitzending best°nd uit
m£apr0e^uitzendingen zullen gedurende de ko-
SJSSmW S® worden voortgezet, totdat op 2C
genomen? Zijder °f«cieel in gebruik wordt
Schoolradio.
den Amerikaanschen Senaat is een wetsont-
Ingediend, waarin geëischt wordt, dat 15
pet. van den geheelen zendtyd gewyd moet ziin
aNa.tion^ar°giek* en volksontwikkeling. De
h Committee on Education by Radio'
heeft den stoot gegeven tot dit wetsontwerp.
Hervatting van het werk door niet-
Federatieleden.
Men meldt ons uit Amsterdam:
Maandag liebben sommige leiden van den mo
dernen, katholieken en cbristelijken bond van
bouwvakarbeiders op verschillende punten van
de stad, waar door de Federatie de staking is
geproclameerd, getracht het werk te hervatten.
Natuurlijk is dat niet gegaan zonder sterke
politie-bewaking en zonder verzet van de zyde
der Federatie-mensehen. De laatsten hebben
zich gisteren bij het bouwwerk van den aanne
mer van 't Hart zoodanig aangesteld dat de
werkende arbeiders ten slotte weer genoodzaakt
waren den arbeid te laten varen.
Ook heden werd op tal van bouwwerken in
Zuid en West weer gewerkt.
Verijdelde aanslag op een
onderbaas.
Naar men weet, hebben op verschillende
bouwwerken te A'dam Katholiek en modem
georganiseerde arbeiders het werk weer her
vat. Zeer tot ongenoegen der Federatie, welker
leiders den geheelen dag om deze bouwwerken
samentrokken met niet al te vriendelijke be
doelingen. Zij kregen echter geen kans om iets
uit te voeren, want de politie heeft bij alle
bouwwerken dubbele posten en bereden agen
ten uitgezet.
De dag van gisteren is dan ook overal rustig
verioopen, uitgezonderd op het Mercatorplein,
waar het nog een oogenblik rumoerig is ge
worden.
Hier woont een onderbaas van een bouwwerk
in de J. v. Galenstraat. Tegen vijf uur kwamen
voor diens woning Federatiemenschen bijeen
om, terwijl er geen politie was, hun dapper
heid te toonen.
Toen de onderbaas thuiskwam, zag hij hen
al staan en de wijste partij kiezend, liep hij
een straatje om en tegelijkertijd bij het post
huis W. Schoutenstraat aan.
Hier vroeg men assistentie van een paar
politieruiters en daarmee werd de troep op
het Mercatorplein kort en goed uiteengereden.
Het huis van den onderbaas staat nu onder
politiebewaking.
Te Enschedé is in het ziekenhuis Zieken
zorg de 69-jarige J. H. ten Donkelaar, die voor
eenige dagen door een vrachtauto op den hoek
RozenstraatTulpstraat werd aangereden, aan
de bekomen verwondingen overleden.
Een hardnekkig gevoerde stryd, w aarbij de partijen'haar uithoudings
vermogen tot het uiterste inspannen.
HET VERZET GROEIT.
Sinds twee weken is de uitsluiting, geprocla
meerd door Amstels Bouwvereeniging van
kracht, en op het oogenblik heerscht er een
schijnbare stilte, die het moeilijk maakt het
verloop van den strijd te registreeren. Men
meene echter niet, dat deze stilte ook een wer
kelijke rust beteekent. Integendeel, beteekent
zij een hardnekkig gevoerden strijd, waarbij
de partijen haar uithoudingsvermogen tot het
uiterste inspannen.
Dat deze strijd waarbij de arbeiders niets
te winnen hebben tenslotte alleen kan wor
den volgehouden door de belangen der werkne
mersgezinnen op te offeren, daarom schijnt de
federatie zich niet het minst te bekommeren.
Intusschen hebben Amstels Bouwvereeniging
en verschillende andere werkgeversorganisaties
niet onduidelijk te verstaan gegeven, dat zij
zoo noodig tot nog krassere maatregelen haar
toevlucht zullen nemen, waardoor de gevolgen
deT uitsluiting zich nog dieper zullen doen ge
voelen. Iedereen, die van den stand van zaken
en van het verloop van het conflict ook maar
eenigszins op de hoogte is, weet, dat het geschil
eenvoudig is geprovoceerd door de Federatie
en dat deze organisatie dan ook ten volle ver
antwoordelijk is voor de gevolgen daarvan.
En nu is het merkwaardig, hoe men juist van
die zijde reageert op de motie der patroonsor
ganisaties. Als de Federatie ook maar 'n grein
tje besef had van eerlijkheid en rechtvaardig
heid, zou zij baar ongelijk moeten bekennen.
Wil zij dit niet doen, dan zou men althans mo
gen verwachten, dat zij het conflict wil uit
vechten met open vizier. Doch ook dit gebeurt
niet. Het eenige, wat zij doet, om haar in waar
heid droevige figuur te redden in de oogeu der
arbeiders, is, dat zij doodbedaard iedere verant
woordelijkheid van zich af wijst. De patroons
hebben de Federatie uitgenoodigd de stakin-
gen bij de N.V. „Amettas" in Zuid op te heffen.
De Federatie antwoordt hierop niet met „ja" of
met „neen", doch zij laat in „De Tribune"
schrijven, dat niet zij, doch de bij de stakingen
betrokken arbeiders de beslissing hiertoe in
handen hebben. Men weet, dat deze verklaring
letterlijk in tegenspraak is met de feiten. Het
is zeker geen bewijs van moed, dat de Fede
ratie zich thans verschuilt achter de arbeiders,
die notabene door haar gedwongen zijn in sta
king te gaan.
„Pas als de staking bij Amettas gewonnen is
en de uitsluiting is opgeheven, zal liet conflict
tot een oplossing kunnen komen" schreef de
Tribune verder. De logica hiervan ontgaat ons
ten eenenmale, daar er in dat geval in 't ge
heel geen conflict meer zou bestaan. Een der
gelijke gang van zaken zou echter een volledige
overwinning voor de Federatieterreur beteeke-
nen en daartegen zullen alle betrokkenen zich
ongetwijfeld tot het uiterste blijven verzetten.
Arbeiders contra Federatie.
Dat ook de arbeiders van alle organisaties
deze terreur meer dan moe zijn, blijkt wel uit
een ingezonden stuk in het orgaan van den mo
dernen bond, waaruit wij de volgend© passage
aanstippen:
„Er blijken misdadige krankzinnigen of
krankzinnige misdadigers te zijn, die zich in
het hoofd gezet hebben een algemeene werk
staking uit den grond te stampen en die met
behulp van ongure elementen uit donker Am
sterdam den bouwarbeiders bet onmogelijk pro-
beeren te maken op een eerlijke manier hun
brood te verdienen en waarbij de Federatie door
machtswellust gedreven, dienst doet voor vlag
om die ongure lading te dekken. Iemand, die
aan do Admiralengracht die demonstranten
zag, zei mij „en er was een getijsem (tuig) bij,
wat met het 'bouwvak niets te maken had, ver
schrikkelijk".
„Begint het bouwvak in Amsterdam zoo niet
veel weg te krijgen van een Chicago, waar het
van do gunst van zulke individuen afhangt of
er gewerkt kan worden of niet? Moeten circa
4000 georganiseerde arbeiders van moderne, ka
tholieke en christelijke 'bonden zich dat laten
welgevallen?"
Hieruit blijkt dus wel, dat de 'bouwvakarbei
ders in Amsterdam geterroriseerd worden door
een troepje gespuis, waarvan een deel (en mis
schien zelfs een groot deel) niets met het bouw
bedrijf en nog veel minder met het conflict te
maken heeft. De organisaties staan hier tegen
over machteloos, doch de georganiseerde arbei
ders kunnen, wanneer zij dit willen, deze ter
reur breken.
Het is ons bekend dat de besturen der organi
saties pogingen in het. werk stellen om de ar
beiders te bewegen de bedreigingen van de Fe
deratie te negeeren en aldus den wil der meer
derheid te doen eerbiedigen. Dit 'blijkt ook uit
het naschrift, dat de redactie van het orgaan
van den modernen 'bond plaatst 'bij het hierbo
ven geciteerde ingezonden stuk. De redactie
zegt daarin o.m.:
„Laten de arbeiders niet klagen over wat ze
mede aan zich zelf hebben te wijten.
Tientallen malen is er voor gewaarschuwd
geen wilde stakingen te proclameeren, en de
besturen te hulp te roepen als er iets niet in
orde was.
Even zoovele keeren is eveneens gewaar
schuwd voor de verlokkende stem van de lei
ders der Federatie, die steeds de arbeiders naar
den mond praten en onze leden tegen eigen be
sturen opzetten.
Laten ze niet klagen zij, die zelf ook schuld
hebben, indien ze thans twee, drie of meer
maanden armoede zullen moeten lijden en nog
langen tijd daarna de naweeën daarvan zullen
moeten dragen.
Toen het tijd was zich te verzetten tegen de
organisatie, die hen vroeg of laat in het ver
derf zou storten, hebben ze zich niet verzet,
hebben ze eigen vertrouwensmannen niet ge
loofd, hebben ze hen evenmin gesteund, en vaak
zelfs nog bestreden en uitgejouwd op den koop
toe.
Laten ze niet klagen, want ze oogsten slechts
wat de Federatie door hun hulp kon zaaien.
En nog dansen velen naar het pijpen van de
Federatie.
Een enkele bedreiging, of het uitzicht op de
mogelijkheid in tegenwoordigheid van politie
te moeten werken, is voldoende om zich naar
den wensch van de Federatie te schikken.
Alsof werken in tegenwoordigheid van de
politie, of het aanvaarden van bescherming
tegen troepen als waarvan de Federatie zich
bedient, een schande zou zijn.
Wie, als hij zichzelf niet beschermen kan, in
zulke omstandigheden weigert de bescherming
van de openbare macht te aanvaarden, bukt
welbewust voor de terreur van een minderheid.
Eerst als men in Amsterdam den moed zal
vinden om zich krachtig te verzetten en alle
middelen, die noodig mochten blijken om den
wil van de meerderheid der georganiseerden
geëerbiedigd te krijgen zullen worden aanvaard,
kan er verandering ten goede komen".
De steun in gevaar?
Er dreigt echter den arbeiders, die van al dit
onverantwoordelijk en in vele opzichten ook
misdadig gedoen het slachtoffer worden, nog
een ander gevaar.
„Het Volk" meldde reeds, dat de crisisoom-
missie overweegt haar houding in het conflict
nader vast te stellen. Dit zou beteekenen, toe
passing van de z.g. „bevriezingstheorie" inzake
de steunuitkeeringen.
Inderdaad is bet ook ons bekend, dat de vo
rige week verschillende conferenties hebben
plaats gehad ten stadhuize en dat ook de ver
tegenwoordigers der organisaties aan deze be
sprekingen hebben deelgenomen. Een besluit is
echter voor zoover ons bekend nog niet
gevallen. Wij zullen dus nog hebben af te wach
ten.
Mochten echteT hetgeen wij in het belang
der gezinnen niet wenschen de bevriezings
theorie worden toegepast op de steunuitkeerin
gen, dan zou dit feit voor de weldenkende ar
beiders wellicht een prikkel te meer zijn om
krachtdadig een einde te maken aan de Chica-
go-manieren van de Federatie. Wij hopen en
vertrouwen echter, dat de arbeiders niet door
deze uiterste noodzaak tot handelen zullen be
hoeven te worden gebracht.
Te Exloo is het U-jarig zoontje van den
arbeider A. K., toen het van een schoolfeest
naar huis ging, van een brug te water ge
vallen en verdronken.
MOLESTATIE WERKWILLIGE BOUWVAK-
ARBEIDERS.
Men meldt ons uit Den Haag:
Op de Koninginnegracht werd uit een voor-
byrijdenden vrachtauto met flessoheu gegooid
naar een autobus, waarin werkwillige bouw
vakarbeiders waren gezeten. Eenige ruiten wer
den vermeld, terwijl een tweetal inzittenden,
de 54-jarige G. L. en de 35-jarige W. J. H.,
door de glasscherven licht werden verwond.
Vier personen gewond.
Een auto bestuurd door D. G. waarin zich
behalve de bestuurder nog vier personen uit
Tilburg bevonden is gisternacht omstreeks 4
uur op den Bredaschen weg tegen een boom ge
reden. De auto werd totaal vernield. De be
stuurder bekwam een hoofd wonde. Na te zijn
verbonden kon hij naar huis worden vervoerd.
Van de vier inzittenden kwam er een met den
schrik vrij, een kreeg een ribbenfractuur, ter
wijl de vierde een schouder brak.. De drie laat
ste personen zijn naar bet ziekenhuis overge
bracht.
VON GRONAU.
BERLIJN, 1 September. (H. N.) Volgens een
bericht uit Ottawa is de Duitsche Oceaanvlieger
von Gronau gisterenmiddag bij ongunstige
weersomstandigheden te Long Lake in Noorde
lijk Ontario geland. Vermoedelijk zal hy van
daag zyn tocht naar Chicago voortzetten.
AUTODIEVEN.
Het risico van hooger beroep.
De Rechtbank t© Haarlem veroordeelde des
tijds -drie mannen, die in December van bet
vorig© jaar uit een garage aldaar een auto
hadd©n meegenomen, en wegens diefstal van
dien auto, althans van benzine, terecht ston
den, tot gevangenisstraffen van acht, acht en
zes maanden. De Officier en de drie verdach
ten gingen in hooger beroep.
De Procureur-Generaal van het Amsterdam-
sche Hof elschte daarop voor twee verdachten
één jaar en acht maanden en voor den derden
verdachte één jaar en zes maanden. Het Hof
wees gisteren arrest en veroordeelde twee ver
dachten conform den eisch tot één jaar en acht
maanden, terwijl nummer drie tot één jaar
en vier maanden werd veroordeeld. Alle straf
fen met aftrek van vier maanden voorarrest.
LEIDEN, 1 September ("Vette varkensmarkt).
Aanvoer 331 stuks zware, prys 4445 ct„ 49 stuks
lichte .Drys 4142 kg. levand. Handel
ROTTERDAM, 1 September. (Bericht van de
iiotterdamsche Eierenveiling, Warmoezierstraat)
Kipeieren 35.95, eendeieren 4.404.95 per 100
stuks. Aangevoerd 135.000 stuks.
ROTTERDAM, 1 September. (Veilingsvereen.
„Vrye Aardbeienveiling Charlois"). Aanvoer en
pryzen waren: snijboonen 2837, id. stek 6
15, spinazie 1215, stokprinsessen z. dr. 24
—29, id. II 17—19, clapp's lav. I 15—17, id.
II 6—8, jutten I 12—15, id. II 6—7, eigen
heimers 3.504.50, uien 3.704, gele savoye
kool 34.20, alles per 100 kg.bloemkoolI
6.80, id. II 3—4.90, id. Ill 1—1.90, sla 2.10
3.60, andyvie 1.402.30, groene savoye kool
4.605.70, roode kool 44.50, alles per 100
stuks; tomaten A 7.108.30, B 6.206.80,
C 5.80—6.80, CC 2.50—3.10, alles per 100 pond;
kroten 1.20—2, seldery 2—2.20, alles per 100
bos.
RODENRIJS, 1 September. Coöp. groenten-
veiling-vereen. Berkel en Rodenrys G. A.kas-
komkommers le soort 4.109.70, 2e soort 0 80
5.70, witte komkommers le soort 4.905.70, 2e
soort 1.902.50, bloemkool le soort 2.305.80,
2e soort 1—3, sla 1.30, sayoye kool 2.20, roode
kool 1.30, andyvie 0.601.50, meloenen 734
per 100 stuks, stok prinsesseboonen 1335, stam
prinseseboonen 1424, Duitsche prinsesseboonen
916.50, pronkboonen 9.1015.40, snyboonen
28.4041, spinazie 4, postelein 4.90—5.10 per
100 kg., tomaten A 6.909.50, C 6.607.60, C
6.808.80 per 50 kg., peen 4.60 kroten 1.80
per 100 bos, komkommerstek 1025 ct. per kist.
RIJNVRACHTEN.
EEN HEELE FAMILIE UIT ZEE GERED.
Men meldt ons uit Den Haag:
Uit zee aan het strand Noord werd door per-
soneeil der Mij. Zeebad gered de 43-jarige
mevr. J. K., wonende aan het Huygenspark,
die haar 2 dochtertjes in zee naging, waarvan
er een van een golfbreker was gevallen ein
het ander het zusje was nagesprongen. Een
achtergebleven 4-jarig kind liep de moeder
achterna. Ook de kinderen werden allen gered.
DIEFSTAL IN EEN GOUDSMIDSWINKEL.
De Haagsche Rechtbank heeft gisteren uit
spraak gedaan in de zaak tegen den 23-jarigen
A. J. P., en den eveneens 23-jarige J. van T.,
tegen wie door den Officier van Justitie ter
zake van diefstal in een goudsmidswinkel,
twee jaar gevangenisstraf was geëischt. Beide
verdachten werden tot 2 jaar gevangenisstraf
veroordeeld.
Nederlandsch zevental.
De Waterpolo-commissie van dep Nederl.
Zwembond heeft Dinsdagavond het Nederl. ze
vental samengesteld, dat op Zondag a.s. te Den
Haag tegen Engeland zal uitkomen. Het bestaat
uit de heeren: doel A. H. Veenstra; achter J. v
Oostrom Soude, J. J. Kohier, F. J. Kuyper (aan
voerder) vóór J. Stender, J. v. Daaselaar, G.
van Ommeren. Reserve A. v. Olst en P. v. d.
Velden Jr.
DE OLYMPISCHE LOTERIJEN.
De Olympische loteryen mogen zich ook in net
medeleven van Nederlandsch-Indische zyde ver
heugen. By het Nederlandsch Olympisch Comité
kwam van die zyde n.l. een aanvrage in voor een
flink aantal loten uit de 5 districten In Nederland.
By de wedstryden om den zilveren voetbal op
het Spartaterrein, 30 Aug. j.l. te Rotterdam ge
houden, hebben een aantal dames met loten voor
het district Zuid-Holland gecolporteerd. De dames
hadden flink succes en verkochten verscheiden
loten. De Zilveren Voetbalcommissie heeft ook
voor 6 en 13 September de medewerking dei-
dames en de commissie hoopt dat het publiek het
N. O. C. op deze manier krachtig zal steunen.
Weekbericht van 23 t/m. 29 Augustus.
De aanvoeren van zeezyde bleven gering. De
scheepsruimte bleef by weinig vraag naar alle
richtingen voldoende beschikbaar. De stemming
bleef lusteloos.
De ertsvrachten ondergingen geen wyziging en
bedroegen naar Ruhrhavens 2030 ct. per last
met 34 en 68 losdagen, naar Horl /Grimberg
25—35 ct. per last met 34 en 68 losdagen.
Naar den Bovenxyn betaalde men voor hout
naar Waldhof maximum ca. 50 ct. per last, kolen
naar Strassburg 6065 ct. per last.
Het sleeploon varieerde tusschen het 25 en S0
ets. tarief. De waterstand bleef wassend. Zoowel
naar den Boven- als naar den Benedenryn werd
op vollen diepgang afgeladen.
In de Ruhrhavens bleef de de algemeene situ
atie nog steeds ongewyzigd. De vrachten onder
gingen geen verandering. Voor Rotterdam bleef
deze genoteerd op Mk. 0.60 per ton inclusief
sleeploon.
HET SCHEEPVAARTVERKEER VAN DEN
NIEUWEN-WATERWEG, ROTTERDAM,
HAMBURG EN ANTWERPEN.
Gedurende de maand Augustus zijn te Ham
burg binnengeloopen 1892 schepen met
1.893.254 netto tons tegen 1824 schepen met
1.960.607 netto tons in 1930.
Wij laten hieronder een vergelijkenden staat
volgen van de havenbeweging van den Nieuwen
Waterweg, Rotterdam, Hamburg en Antwerpen
over JanuariAugustus:
Nieuwen Waterweg
1931
1930
8982
10.110
15.326.538
17.112.056
Verschil
1128
1.785.518
Rotterdam
1931
1930
7021
8020
11.783.236
13.733.774
Verschil
999
1.950.538
Hamburg
1931
1930
13.684
13.392
14.114.209
14.948.435
Verschil
292
834.226
Antwerpen
1931
1930
6993
7342
k
12.793.109
13.321.436
Verschil
349
528.327
Hierbij is Inbegrepen de scheepvaart
beweging van Altona, Harburg en Wilhelms
burg.
De officieel© cijfers der netto tonnen-
maat voor Antwerpen luiden voor 1931
15.050.717 en voor 1930 15.672.278, het verschil
621.561. Om deze gelijk te maken met de hier
gebruikelijke berekening zijn deze cijfers met
15 pet. verminderd.
Vertaling door van R.
20.)
Mijn beste Krafft, van harte gelukge-
wenscht; want daarmee is Uw toekomst ver
zekerd. Weliswaar doet het een beetje pijn,
dat ik bij de prijsvraag échec geleden heb;
maar dat mijn leerling overwinnaar werd, dat
is mij een troost en tegelijk een les; plaats te
maken voor de jeugd, als de eigen kracht ver
saagt. Kinderen, Ik za! geen kerk meer bou
wen... De droom van mijn leven loopt ten
einde.
Kalme onderwerping eprak uit zijn bleeke
trekken, en uit zijn oogen straalde de weer
kaatsing eener voorname ziel, die zich zelf be
dwongen, en zonder afgunst tot zelfverlooche
ning doorworsteld had.
Ernst Krafft bewonderde deze zielegrootheid
en drukte hem warm de hand. Beste, goede
heer Nübling, zeide hij trouwhartig, en zijn
kinderlijk gemoed gaf hem die woorden in,
ik ben onnoemelijk gelukkig, dat U niet boos
op mij is.
Wat boos! Dat zou kleingeestig zijn!
riep Nübling. Het was Uw goed recht, deel te
nemen aan de prysvraag. Vrije baan voor den
bekwame nu is de weg voor U vrij.
Zoo eenvoudig is de zaak niet, zeide Ernst.
Ik sta met leege handenboe moet ik dan
een kerk bouwen? Mijn slakkenhuisje met de
nietige werkplaats telt niet mee ik zou een
flinke keet met al het noodige moeten hebben,
anders kan ik het bouwen van een kerk niet
op mij nemen. Daarom dacht ik, dat wij saimen
moesten werken. U laat mij de beschikking
over Uw werkplaatsen en geeft mij Uw raad
Ik stel mijn kracht en gezonde armen te uwer
beschikking en zoo vereend zullen wij den
nood te boven komen, den bouw beginnen en
tot een goed einde brengen.
Akkoord! riep Nübling. Op deze wijze
zijn we beiden geholpen en wij zullen trots den
nood der tyden, alle moeilijkheden overwinnen.
Dan beginnen we dus morgen reeds, zeide
Ernst opgewonden. De boeren zijn er waarlijk
op gebrand hun kerk te-krijgen.
Allen willen vrije heerendiensten verrichten
en zullen met een twaalftal karren hier komen,
om al het benoodigde materiaal uit Uwe werk
plaatsen te halen Werklieden in ons bedrijf
zijn er meer dan genoeg.
Het is schitterend, riep Niibling, die wat
scheen op te fleuren.
Nu uw best gedaan en ge zult naam
maken!
Ik hoop het en zal morgen terstond begin
nen terwijl ik de boeren van Rottach overi
gens flinke kerels! morgen hier zal laten
komen.
Zeer goed flink aangepakt! Tot in den
winter hebben we nu werk genoeg.
En nog langer! De pastoor wil voor zijn
kerk de twaalf Apostelen levensgroot in steen
hebben. Twaalf boeren hebben ze geschonken,
en het geld ligt klaar. Een geluk dat Ik niet
alleen architect, maar ook steenhouwer ben.
Nu kan ik gedurende den langen winter de
twaalf Apostelen en ook preekstoel en doop
vont beitelen. Uw werkplaats is immers ruim
genoeg, en materiaal heb ik nog van vroeger.
Een prachtig idee! Nu komt er nieuw leven
in mijn oude keetach, hoe verheug ik mij!
Dan blijft ons nog slechts een contract
op te maken, meneer Nübling. Maar daarvan
wilde deze niets weten. Wat contract en clau
sules! riep hy. Ik vertrouw U ook zonder ge
zegeld contract, omdat gij een brave en eer
lijke man zijt. Hier mijn hand: een man, een
man een woord, een woord! Dat is onder
echte Dultschers het ware contract.
Hun handen rustten vast in elkaar, en in
hun oogen stond de Heilige Schrift der trouwe
geschreven, door geen storm uit te wisschen.
Ernst stond op om te gaan. Thea noodigde
hem uit voor het avondeten, maar hij moest er
voor bedanken, daar hij naar huis wilde hij
was zeer bezorgd over zijn ziek zusje.
Thea verzocht hem, haar groeten over te
brengen, en hij snelde, na een haastig afscheid
weg.
Een pracht-menech! zeide Nübling tot
Theia. „Flink, vlijtig, eerlijk, nauwgezet en
trouw als goud! En daarby zoo bescheiden, dat
hij nog bedankt hoewel hij zelf de gevet* is. Nu
zijn we gered!
En begint er een nieuw leven, het geluk
keert weer tot ons! riep Thea en kuste haar
vader op voorhoofd en wangen.
HOOFDSTUK 16.
DE VERLOREN ZOON.
Veelstemmige akkoorden van welluidend
klokkenspel vervulden de lucht, de koele wind
droeg de lieflijke klanken tot ver in het Donau-
dal. De Domklokken luidden den Zondag in.
Marieke, de bleeke lelie, lag in den geheel en
al met kussens bedekten leuningstoel en luis
terde naar de wondere klanken, die als een
jubelend gebed ten hemel stegen.
Juist alsof de klokken den hemel bestor
men en zijn poorten met geweld willen openen,
opdat een arme ziel ze ontsloten vinde, zeide
Marieke tot Henk Ossiander, d'ie haar met
smartelijke blikken aankeek.
Misschien mijn ziel, voegde ze er zacht-
kens aan toe.
Praat niet zoo wanhopig, zeide Henk ver
wijtend. Denk toch niet altijd aan den dood,
maar aan het schoon e leven en aan ons geluk.
Je moet gezond worden.
Nooit! fluisterde zij en streek zich de
blonde haarkrullen van het voorhoofd. Nooit
en dat doet mij leed voor jou, omdat je mij
liefhebt. Maar de waarheid boven alles: ik
voel het, dat ik nooit meer gezond word. Daar
om gaf ik jou je woord terug. Je bent vrij.
Ik wil echter niet vrij zijn, Marieke. Je
blijft mijn lieve bruid.
Hemelsbruid, fluisterde ze zacht en heur
harte pijnde.
Neen, neen, Marieke Je behoort nog aan
de aarde en ons geluk; daarom moet Je alles
doen, wat je genezing kan brengen. Je moet
naar het Zuiden, in dat zachte klimaat zul je
genezen, en aanstaande lente, als de kerseboom
zijn witte bloesems sneeuwt, trouwen wij.
Neen, riep zij, ik wil niet naar Davos,
maar in de armen van moeder sterven en in
het gezicht van den Dom, dat Kathedraal van
anze lieve Vrouwe.
Hij trachtte haar van die gedachten aan den
dood af t© brengen, maar zy schudde slechts
het hoofd; hij wilde haaT don angst wegkus
sen, maar zij weerde hem af: het kon zijn
dood zijn, zeide zij, en hij moest toch leven,
om het heerlijke werk te verriclhten, dat hij op
zich genomen had. Hij moest haar er van ver
tellen.
Toen vergat hij leed en zorgen en schilderde
vol begeestering het nieuwe luchtschip, het
„Duitsche wonder", dat bijna voltooid was en
spoedig zyn proefvluchten door Duitschland
maken zou, voor het de reis over den Oceaan
naar Amerika zou maken.
Of 'het ook naar Ulm komt? vroeg Marieke.
Natuurlijk, antwoordde hij. Wij groeten
de oude stad en de heerlijke Kathedraal en
je liefste zit aan het stuur, kijkt op je neer
en denkt: „Ach, wat heb ik toch een heerlijke
schat in die schoone Zwabenstad".
Zij glimlachte en luisterde naar wat hij ver
telde: dat dit wonder der Duitsche techniek
den roem van Duitschland in de gelheele we
reld zou verbreiden, dat deze wondre schep
ping van menschelijk vernuft Duitschland weer
zijn gerechte plaats in de wereld verschaffen
zou. De Duitsche geest ontplooit zijn vleugels,
de Duitsche ziel vliegt d'it maakt een einde
aan jammer en nood, en een nieuwe, betere tyd
breekt aan. In dien tijd willen zij ook, twee ge
lukkigen, leven en zich verheugen in het
heerlijke werk.
Zij kon het echter niet gelooven, want hare
ziele-vleugels waren verlamd. Des te meer ge
loofde, de jonge, vurige hemelbestormer er
aan en bad haar, alles te doen, opdat zij gezond
werd. Zij beloofde het. Zij vertelde hem huive
rend haar droom van den laatsten nacht. Ik
zag de hemelsladder, sprak ze zacht.
Uit mat goud, van boven naar beneden met
paarlen en kostbare steenen bezaaid, steeg zij
van de Kathedraal tot de wolken en tot in
den open hemel. Engelen, wit als bloesems, ste
gen op en af, zacht ruischten hun vleugels,
harmonische wonder-klanken der hemelsche
sferen klonken door de wereld. En heel boven
aan, in gouden lichtgewaad omhuld, stond een
Oherubiju en reikte mij de handIk ech
ter, in een kleed, wit als sneeuw, steeg zoo licht
en vrij op de gouden sporten, alsof ik vleu
gels had
Een droom, schokschouderde hy. Wat zou
dat?
Een voorgevoel, fluisterde zij, en boog
huiverend haar moe kopje.
Toen stond 'hij op. Nu moet ik gaan; zeide
hij. De plicht roept: nog in dit uur vlieg ik
naar het meer van Constans.
Veel geluk en zegen op je reis, Henk!
wenschte zij.
Vaarwel! en kom spoedig weer. En als
de Zeppelin over de Kathedraal vliegt
dan zie ik je aan het venster staan
en met een wit doekje zwaaien, hé?
Ja, ja! Reeds nu verheug ik mij daar op.
En dan werp je mij een briefje naar beneden,
dat komt dan als uit den hemel gevallen, hoe
mooi, zeg!
Zij leunde haar blond hoofdje tegen hom aan
en fluisterde: Vaarwel en kom spoedig terug!
Intusschen zal ik altijd aan je denken, want
ik heb je todh zoo lief, zoo lief! En altijd zal
ik van jou en je fiere vlucht droomen.
Hij kuste haar blonde haren en drukte haar
de hand
Tot weerziens, mijn liefste lief!
Zy zonk in de kussens terug en sloot de
oogen; hoe klopte haar hiart! heete tranen
welden onder de oogleden en bevochtigden
haar bleeke, ingezonken wangen.
Henk steunde va.n smart. Buiten wierp hij
de armen in onuitsprekelijk verdriet omhoog
en weende om het arme kind. dat wegkwijnde.
Ernst troostte hem en gaf hem hoop op ge
nezing: toen richtte hijzich weer op en ver
zocht, al wat maar mogelijk was te doen, om
haar dierbaar 'leven te redden. Zijn geheele ver
mogen stelde hij beschikbaar.
Ontroerd dankte Ernst en beloofde, met het
geld zijn ouderlijk huis terug te koopen en in
orde te maken, opdat zij na den terugkeer
zijner Amerikaansche reis, konden huwen.
Toen nam Henk afscheid. Maar hy kon niet
vertrekken, alvorens zijn bruid nog eens ge
zien te hebben. Hij opende de deur en keek in
Marieke's kamer stil en bleek lag ze in de
kussens, een kinderladh om den mond, dikke
tranen aan de gouden wimpers en sliep.
Zacht naderde hij, kuste haar de tranen
weg en ging, zorg en smart in het hart, haar
nog een laatsten liefdevollen blik toewerpend,
naar buiten.
In den tuin, waar de zomerbloemen zwaren,
zoeten geur verspreidden, verwachtte hem moe
der Beate en vroeg naar Erich.
Hij gaf een ontwijkend antwoord en beman
telde veel, maar de waarheid durfde hij haar
niet verzwijgen: dat Erich den demonen van
den modernen tijd behoorde den mammon
en het genot
Zij begon weer te weenen en nam het besluit
naar Berlijn te reizen, om hem uit den poel der
zonde te redden. Vergeefs zocht Ernst haar van
dit plan af te houden, onwrikbaar bleef ze vol
houden. Eerst ais Ernst haaT deed inzien, dat
ze niet van haar zieke Marieke weg kon, gaf
ze heur plan op, en zeide, dat ze hem eerst
wilde schrijven, maar zoodra Marieke gene
zen was ging ze naar Berlyn.
Ernst haalde de schouders op, maar Henk
riep verheugd: „Doe dat, moeder! Maar zorg
eerst, dat mijn Marieke gezond wordt. Als
moederliefde, een zoon, die op verloren wegen
gaat, vermag te redden, dan moet ze des te be
ter een dochter, die een Engel van reinheid is,
aan een anderen vijand, den bitteren dood kun
nen ontrukken. Want ik geloof, dat zulke
ediit-warme, diepe, sterke moederliefde wonde
ren verrichten kan.
Moeder, liefste moeder Doe een wonder
aan uw kind!
Hij drukte hen de handen en stormde weg,
sterk en vol vertrouwen al® een overwinnaar,
die de wereld veroveren wil.
Moeder Beate echter schreef nog in het zelf
de uur aan haar zoon zooals een echt-vrome
liefhebbende moeder kan schrijven, wier hart
van liefde en zorg overvloeit.
Zij waarschuwde, bad en bezwoer hem, naar
haar woorden te luisteren en terug te keeren
van zijn zondepaden. Het was het geklaag van
een arm, gekweld, van angst vervuld moeder
hart, dat naar haar verloren zoon verlangde
het was het worstelen eener bevende moeder om
een verdwaalde menschenzieil, die in gevaar
was von verloren te gaan
En vol zorg vroeg zijn zich af: Zal hij naar
mijn stem luisteren? Zal hij aan den roep de*
moeder gehoor geven?
(Wordt vervolgd).
