algemeen overzicht.
REVOLUTiE-POGING
IN OOSTENRIJK
ONTZETTENDE
NATUURRAMP
Door duizenden
toegejuicht
De „He^matwehr" grijpt
naar de macht
HELSCHE MACHINE
OP DE RAILS
Voor oorlog en vrede
Bittere pil
STAKEND SPANJE.
DE ORKAAN BOVEN
HONDURAS.
r
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1931
Joego-Slavië's nieuwe grondwet
Eenige wekqn geleden nog deelde de Joego
slavische koning in een interview een verte
genwoordiger van Havas mede, dat men niet
van plan was eenige verandering te brengen
in de dictatuur. Alle berichten over een op
handen zijnde verandering van regeerings-
systeem werden categorisch tegengesproken en
thans heeft koning Alexander het Joego-Slavi-
sche volk verrast met een nieuwe grondwet,
welke den schijn wekt, alsof voortaan in plaats
van de op 6 Januari 1929 geproclameerde dicta
tuur een constitutioneel democratisch regiem
zou beginnen.
TREIN BOEDAPEST—WEENEN
STORT VAN VIADUCT
MAC DONALD.
DE REGEERING DEN TOESTAND
MEESTER?
GANDHI'S LONDENSCHE REIS.
Dezer dagen arriveerde te Parijs koning
Faigal van Irak (links).
WEENEN, 13 Sept. (W.B.) Bij Klosfcer-
Nouburg zijn 200 gewapende Heimwehr-mannen
door de Weensche politie gearresteerd. Zij boden
geen tegenstand. Zij zijn naar AVeenen op trans
port gesteld
HET OPWEKKEN VAN ROOK
GORDIJNEN.
DE NAUTILUS.
Zelfs een pastoor tot staken
gedwongen.
EEN INTERVIEW MET EX-KONING
ALFONSO.
MILITAIRE MUITERIJ IN BOLIVIA.
Zijn aftreden door de labours
geeischt.
MOTORRENNER VERONGELUKT.
VLIEGONGEVAL.
DE WERKLOOSHEID IN DE V.S.
zal
VAN SCHRIK GESTORVEN
KARDINAAL SCHULTE ZESTIG JAAR.
DE JAPANSCH—CHINEESCHE
SPANNING. 1
Nieuwe Japansche nota.
ONTPLOFFING IN KODAK-
FABRIEKEN.
HET FRANSCHE BEZOEK AAN
BERLIJN
De officieele uitnoodiging aan
Laval overgebracht.
De Ronde Tafel
De vroegere president van
lement, Vallab-hai Patel, Mei» n.vtiomalisti-
ke-ndste politicus in de todtec igm_
sche beweging is, heeft V 3 vliegveld
reds van Wee-nen naar Londen op
Tempelhof een fu van de ronde-
Op de vraag: Wat antwoQrdde de
tafel-conferentie ejscht tenslotte, dat
heer Patel: - 'f„ 'tsbeStuur geheel in handen
het Indiscie ^.„iidng overgaat. Het is
de dat de Britsche regeering
Kroaten, Slovenen en mohammedanen het
recht op een eigen nationaal leven te geven.
De fictie van dén volk en één staat wordt ook
in de nieuwe grondwet volgehouden en daar
mee Verdwijnt tevens de mogelijkheid van een
verzoening tusschen het
en
veran-
invloed?
van
niet te verwachten
^HwfTvoor tet geheele- vraagstuk de
dering ln de Britsche regeering
Neen de arbeidersregeering had wellicht een
beteren' wil voor verzoening gehad dan de
tegenwoordig sterk door conservatieven bein
vloede regeering Daar tegenover had zij ech
ter minder macht achter zich. De wisseling in
<ja regeering te Londen is voor de Indische
kwestie van geen beteekenis.
En wat als de conferentie zonder resultaat
eindigt?
Xndië is bereid verder te lijden en te dulden
Het is bereid en zal den strijd met alle macht
opnemen onder het devies: beltrijdt alles, wat
Engelsch is. Niet alleen een boycot van En-
gelsche goederen, doch ook een boycot van En-
gelsche geestesproducten, der Engelsche scho
len, universiteiten, enz.
Een mislukking der conferentie, ging Patel
voort, zal alle hoop op een Britsch-Indische ver
zoening voor altijd vernietigen.- Van het resul
taat der besprekingen te Londen zal de vrede
van een vijfde der menschheid afhangen. Mil-
lioenen menschen in Indië en Engeland zullen
ernstig te lijden hebben, wanneer geen resul-
taat bereikt wordt. De geheele wereldhandel
zal er onder lijden.
Hoe staat het Indische volk tegenover het
geheele vraagstuk? Wat verwacht bet?
Niets! Geheel Indië is even pessimistisch als
ia. Het is geensgezind en bereid den strijd te
hervatten zoowel de Hindoes als de Mohamme
danen. Dan houden alle geschillen op.
En de Indische vorsten?
Hun houding is niet duidelijk en hun mee-
ningen zijn verdeeld. Oorspronkelijk Ine en
zij zich meer aan de Engelsche regeering, doch
thans hebben zij grootendeels ingezien, da
hun positie in groot gevaar verkeert, wanneer
zij zich tegen de nationalistische beweging in
Indië verzetten, en zij zijn thans bereid, zoo-
als zij tot dusver verantwoording verschuldig
waren aan de Engelsche regeering te Lon en,
onder een centrale Indische regeering te s an.
De macht der vorsten is echter ten einde, aar
de Britsche regeering hen ontwapend neen.
Hun invloed is slechts gering. Zij ™"en v0°
een compromis zijn, dat en voor Gan i en m
onaannemelijk is.
Op de vraag, waarom onder deze omstandig,
beden Gandhi en Patel nog naar Londen zijn
gegaan, antwoordde Patel: Wij zu en nge-
land een laatste kans geven.
Tenslotte herhaalde hij, dat wanneer de con-
ferentie te Londen thans zonder resultaat
eindigt, de Britsche handel in Indië definitief
zal worden vernietigd.
Op 3 September verkondigden op alle hoeken
van de straten der Servische hoofdstad blauw-
wit-rood omrande plakkaten de verbaasde be
volking van Belgrado, dat de koning zijn volk
een nieuwe grondwet geschonken had.
In dit manifest van den koning heet het
„De bescherming van de nationale en staatkun
dige eenheid was de voornaamste taak van het
regiem, dat ik den 6en Januari 1929 heb inge
voerd. Ik ben er trotsch op, dat mijn trouw
volk van het eerste oogenblik af mijn bedoelin
gen begrepen en door zijn eenstemmige goed
keuring mij de uitvoering van mijn besluit
metterdaad verlicht heeft. Dank zij dezen mo-
reelen steun van het volk is het mij gelukt
in naar verhouding korten tijd de vaste grond
slagen te leggen van een gezond staatkundig
leven. De noodzakelijke voorwaarden voor een
krachtigen opbloei en een groote nationale toe
komst zijn thans voor het koninkrijk Joego
Slavië verzekerd. Ervan overtuigd, dat de tot
nog toe bereikte resultaten het toestaan tot
definitieve organisatie over te gaan van die
instituten en staatkundige instellingen, die het
beste aan de nationale nooden en staatkundige
belangen beantwoorden, heb ik besloten den
arbeid, welke ik tot nog toe verricht heb tot
doorvoering van de nationale en staatkundige
politek, in te stellen op de breedere grondsla
gen van de onmiddellijke medewerking van
het volk'"
Volgens de nieuwe grondwet is, zooals men
weet, het koninkrijk Joego-Slavië een consti
tutioneels monarchie onder de erfelijke dynas
tie der Karageorgen. Behalve vrijheid van
drukpers en vrije m-eeningsuiting wordt ook de
onschendbaarheid van de woning -en het var
mogen der burgers door Je grondwet gewaar
borgd. Verder bevat de grondwet de bepaling,
dat sommige bepalingen van de grondwet in
geval van mobilisatie, oorlog of een groot open
baar gevaar met de latere goedkeuring van het
parlement opgeheven kunnen worden. Volgens
de nieuwe grondwet heeft de koning voorts bet
recht oorlog te verklaren en vrede te sluiten
Vereenigingen op religieuzen en partijpolitie-
gen grondslag en op den grondslag van stam
of ras, zoowel als vereenigingen voor licha
melijke oefening, zijn echter verboden.
Uit deze nieuwe grondwet kan men zich
gemakkelijk een denkbeeld vormen van wat de
dictatuur beteekend beeft. In West-Europa zal
men het ongetwijfeld niet iets buitengewoons
vinden, dat de woningen der staatsburgers en
hun vermogens onschendbaar zijn. Voor de
volken van Joego-Slavië beteekent deze bepa
ling van.de nieuwe grondwet echter een ver
lossing, want in de afgeloopen twaalf jaar,
vooral echter in de jaren van de dictatuur, was
niemand veilig in zijn eigen huis. Ook de
thans beloofde gelijkheid voor het gerecht en
de onafhankelijkheid der rechters zijn geëigend
de gemoederen der bevolking gerust te stellen
want het gerechtswezen van Joego-Slavië
vormt één der donkerste hoofdstukken van
dezen staat.
Na een grondige bestudeering van de nieuwe
grondwet en haar bepalingen komt men echter
toch tot de conclusie, dat ook zij weinig ver
andering in Joego-Slavië zal brengen. De be
paling, dat vereenigingen op religeuzen en
partijpolitieken grondslag en op den grondslag
van stam of ras verboden zijn, bewijst, dat
Belgrado ook thans nog niet geneigd is den
ln dezen staat levenden volken, vooral den
Kroatische volk
bet. centralistische regiem van Belgrado.
Men vraagt zich onwillekeurig af, welke
reden de koning had om de dictatuur met dit
parlementair manteltje te bekleeden.
Men brengt in herinnering, dat de dictauur
in het jaar 1929 is ingevoerd met het doel de
ineenstorting van den staat te voorkomen. In
de afgeloopen twee jaren heeft men de meest
mecdoogenlooze en energieke methoden aange
wend om de eenheid van den staat en de natie
te herstellen. In de koninklijke proc amatie
van 3 September heet het, dat dit doel dank
zij den grooten moreelen steun van het volk.
bereikt is. Deze bewering is echter in tegen
spraak met de in de laatste maanden plaats
ehad hebbende processen, bomaanslagen en de
bij
den volkenbond ingediende verzoekschrif
ten van de in het buitenland levende Joego-Sla-
vische emigranten, van wie velen bi] verstek
ter dood zijn veroordeeld.
Wij kunnen echter ook nog andere bewijzen
aanvoeren om aan te toonen. dat de grondslagen
voor een gezond staatkundig leven met bereikt
zijn, dat dus de dictatuur het door haar nage
streefde doel nog geenszins bereikt beeft.
Noch koning Alexander, noèh de minister
president, generaal Ziwkowitsj, dacht eraan de
dictatuur op te heffen. De talrijke aanslagen
en verontrustende berichten over Joego- a
n de buitenlandsche pers, hebben ec ei
Parijs de vrees verwekt, dat de voortzetting
van de dictatuur in Joego-Slavie ooizaa zon
kunnen zijn van gebeurtenissen, zooals deze
zich thans in Spanje voordoen, waardoor de
waarde van den Zuid-Slavischen bondgenoot
problematisch zou kunnen worden. In de a ge-
loopen drie maanden hebben dan ook eenige
hooge Fransohe militairen en politieke persoon
lijkheden Joego-Slavië bezocht en hun berichten
schijnen niet zeer geruststellend te zijn ge
weest, want men gaf Jen Joego-Slavischen
geallieerden vanuit Parijs den dringenden raa
aan het systeem, dat tot nog toe gevolgd was,
een einde te maken. Deze raad werd te Be -
grad-o met niet al te groot enthousiasme begroet.
Integendeel, de onder strenge censuur staande
pers publiceerde afwijzende artikelen, waarin
er op werd gewezen, dat Frankrijk geen reke
ning hield met den economischen noodtoestand
van Joego-Slavië en daarom ook zijn politieke
raadgevingen bij zich kon houden.
Deze Servische stemmen, zoowel als de hou
ding van de Joego-SIavisobe pers ten opzichte
van het Duitsch-Ooetenrijksche tolunievraag-
stuk, brachten Parijs er toe op Joego-Slavië
dezelfde methoden toe te passen als op Oosten'
rijk en Duitsehland. Noch de beloofde lan-d-
bouwcredieten, noch de gevraagde leeningen
werden Joego-Slavië verstrekt. Men wilde met
financieelen dwang bereiken, wat met goede
raadgevingen niet gelukt was.
Koning Alexander heeft tenslotte in verband
met den economischen toestand, welke tenge
volge van bet Hooverplan nog gevaarlijker
werd, besloten de dictatuur uiterlijk te ver
zachten en liet door verschillende vertrouwens
mannen de stemming der bevolking van het
geheele land peilen. Het oude plan, de stichting
van de eenheidsstaatspartij, werd weer van den
rommelzolder gehaald en de vertrouwden van
den koning reisden het land rond om zich
ervan te overtuigen, hoe de verschillende par
tijen en politici ten opzichte van dit plan
stonden.
De minister zonder portefeuille, Preka, dien
de Kroaten als een renegaat beschouwen, reisde
naar Agram. Hij trad in onderhandeling met
verschillende politici, die hij ervan trachtte te
overtuigen, dat Raditsj op het standpunt heeft
gestaan van er bestaat slechts één koning en
één volk. De minister moest echter onverrichter
zake naar Belgrado terugkeeren, want de Kroa
ten waren niet geneigd hun intransigent natio
naal standpunt op te geven. Alleen bij de
Kroatische sociaal-democraten, een zeer onbe-
teekenende partij, die zich bereid verklaarde
tot de staatspartij toe te treden, had Preka
succes.
Van veel meer beteekenis wellicht dan de
ervaringen van Preka, waren de ondervindingen
van den heer Kosta Tiinotievicb en den vroe-
geren minister-president Usunowitsj, die zich
naar het centrum der Servische radicalen, in
het district Schumadia, begeven hadden. De
Servische radicalen, die van het begin af aan
tegenstanders van de dictatuur zijn geweest,
weigerden met den afgezant van den koning
zelfs maar te onderhandelen, daar zij in de
nieuwe staatspartij slechts de voortzetting van
de dictatuur op andere basis zagen.
De banus Nioolitsj van het Donaubanaat is
voorzichtiger geweest. Hij liet zijn reis grondig
voorbereiden en zond aan alle vooraanstaande
persoonlijkheden afzonderlijk een speciale uit-
noodiging. Deze tactiek had in zooverre succes,
dat de voordrachten, die hij hield, ook door
talrijke personen uit het de dictatuur vijandige
kamp wérden bijgewoond, maar toen zij ver
zocht werden zich schriftelijk tot toetreden tot
de nieuwe partij te verplichten, vroegen zij
bedenktijd en de banus stelde zich ermee tevre
den, de lijst van degenen, die op zijn vergade
ringen aanwezig waren, naar Belgrado mee te
nemen.
Deze poovere resultaten wierpen de plannen
van den koning omver en zijn proclamatie,
welke 16 Augustus, den tienden verjaardag van
zijn troonsbestijging, zou uitkomen en welke
reeds naar Agram en Banjaluka was gezonden,
werd weer ingetrokken.
Parijs eisohte thans nog dringender een ver
andering van regeeringssysteem en zoo kwam
de nieuwe grondwet tot stand, die misschien
voldoende is om den Franschen bondgenoot
tevreden te stellen, doch die door de Joego
slavische natie met het grootste wantrouwen
werd ontvangen.
Koning Alexander en generaal Ziwkowitsj
hebben met de dictatuur de tegenstellingen ver
scherpt, en of de nieuwe grondwet in staat
zal zijn de grondslagen-te'leggen, welke volgens
de bewering van den koning reeds bereikt zijn,
moet de toekomst uitwijzen. De bepalingen van
de grondwet, het onveranderde kabinet, waarin
naast tien Serven twee Kroatische renegaten
en een mohammedaan zitting hebben, doch
waarin de katholieke Slovenen niet vertegen
woordigd zijn, en tenslotte de koele ontvangst,
welke de nieuwe grondwet ten deel viel, geven
in elk^eval geen aanleiding tot een optfrnisti-
sche beoordeeling van den toestand van Joego-
Slavië.
WEENEN, 13 September (W.B.) Een deel
van de Heima/tschutz onder leading van dr.
Pfriemer heeft hedennacht in eenige plaatsen
van Noord-Stiermarken, Opper-Oostenrijk en
Walzburg, zijn aanhangers gealarmeerd en ge
deeltelijk gemobiliseerd.
Dr. Pfriemer heeft de overname van de
staatsmacht d-oor de Heimatschu-tz geprocla
meerd
De politie, gendarmerie en het leger zijn
opgeroepen om den toestand het hoofd te bie
den.
Omtrent de putsch van de Heimatwehi kan
nog gemeld worden, dat te Bruck aan de Mur
de verkeerswegen geblokkeerd zijn.
Te Kirchdorf in Opper-Oostenrijk heeft de
plaatselijke afdeelimg van de Heimiatschuitz het
districtsbesituur bezet. Gendarmerie uit Lluz en
het band-sl eger hebben echter hst gebouw weder
ontzet, waarbij twee leiders der beweging kon
den gearresteerd worden.
De bondsregeering heeft mede door de lands-
reg eer in ge n alles in het werk gesteld O. u de
openbare orde te herstellen, hetgeen dan ook
binnenkort heit geval zal zijn.
INNSBRUECK, 13 Sept. (V.D.) In de door
dr. Pfriemer uitgevaardigde proclamatie aan
het Oostenrijksche volk, wordt o.m. verklaard
dat de Heimwehr het bewind in handen noemt.
Alle ambtenaren en beambten worden van hun
verplichtingen aan den Staat ontslagen. Tege
lijkertijd is een nieuwe grondwet gepubliceerd,
waarin dir. Pfriemer tot staatsbestuurder wordt
benoemd en het opperbevel over het bondsleger
op zich neemt. Bij deze grondwet worden de
juryrechtbanken afgeschaft en het standen-
recht geproclameerd.
GRAZ, 13 Sept. (W.B.) De Heimwehr-afdee-
ling-en die aan de Putsch hebben- deelgenomen,
waren hedenmiddag om 3 uur tusschen Leoben
en Judemburg ingesloten.
Afdeelingen infanterie zijn uit Klagenfurth
opgemarcheerd en zullen binnen enkele uren
actief kunnen ingrijpen. Troepen van heit gar
nizoen Graz staan bij Bruck opgesteld. Tus
schen Leoben en Domawitz hebben zich onge.
veer 1000 Heimwebrnumnen verzameld.
De regeeringssoldiaiten zijn gewapend met
machinegeweren en handgranaten, terwijl ook
artilleriestukken aan den strijd zullen deel
nemen. Bij gerucht verluidt, dat de leider der
Futschiisten, dT. Pfriemer, reeds gevlucht is.
Het bericht volgens hetwelk hij gearresteerd
zou zijn, wordt volgens hier ontvangen Inlich
tingen, onjuist genoemd.
De Bondsregeering te Weenen heeft ver
klaard dat de staat over genoeg machtsmidde
len beschikt om dte „putsch"poging te onder
drukken.
De autoriteiten hebben opdracht gegeven tot
arrestatie van de Heimwehrleiders dr. Pfrie
mer, Rauter en Graaf Lamberg over te gaan.
Vorst Starhemberg heeft den dag voor de
„putsch" getracht verschillende militaire lei
ders te bewegen deel te nemen aan de „putsch^
Door hun weigering, zoomede door het feit
diait dir. Pfriemer te vroeg zou zijn begonnen,
zou de „putsch" tot mislukking gedoemd zijn
geweest.
Misdadig communistisch bedrijf
BOEDAPEST, 13 Sept. (W.B.) Nabij Bia
Torbagy, op 20 kilometer afstand van Boeda
pest zijn zes wagons van den D-trein Boedapest-
Weenen-Keulen van het viaduct afgestort. De
locomotief en de twee wagons daarachter waren
reedis voorbij de ongeluksplaats.
Volgens nadere berichten waren hedenmor
gen om zes uur 25 dooden geborgen. Het aan
tal gewonden wordlt voorloopig op 50 geschat.
Daar de wagons 30 Meter diep omlaag gestort
zijn, is het reddingswerk uiterst moeilijk.
Op de plaats, waar de D-treiin is ontspoord
werd een leut en een brief gevonden, waarin
gezegd wordt: „Daar de kapitalistische maat
schappij ons geen werk kan verschaffen, ver
schaffen wij het ons zelf".
Vanuit Boedapest vertrokken onmiddellijk
twee hulp trainen met vrijwtilliigiers, gevolgd
door een afdeeling staatspolitie en een groot
aantal journalisten.
De aanblik van de verwoeste wagons was
vreeselijk. In een diepte van ongeveer 30 M.
lagen de volkomen vernielde locomotief en
wagons, terwijl op de rails nog 5 wagons ston
den.
Door de stilte van den nacht klanken de
jammerklachten in Hongaarsche, Duitsche,
Pransche en Engelsche taal. Uit de puinhoopen
van de verwoeste wagons werden de bloedende
gewonden geborgen.
Nadat 21 hunner geborgen waren hoorde
men geen menschelijke stemmen meer en de
vreeselijke stilte toonde -aan, dat thans onder
de puinhoop-en nog slechts lijken waren.
Een nieuwe uitvinding.
STOCKHOLM, 11 September (H.N.) De heeren
Haerden, civiel-inigenieur te Stockholm en
Berndt K'.ook, luitenant bij de Zweedeche
luchtstrijdkrachten, hebben een patent verkre
gen voor een nieuwe uitvinding tot het op
wekken van rookgordijnen, welke volgens de
meening van militaire deskundigen een belang
rijk verdedigingsmiddel is en bovendien kaD
dienen om insectenplagen te bestrijden.
Het toestel voor het opwekken van den rooK
is gemakkelijk te bedienen, kan niet ontploffen,
indien het door kogels wondt getroffen en weegt
do helft minder dan de tot nu toe gebruikte
toestellen.
Bovendien is dit toestel tienmaal goedkooper
dan het oude. Wordt het toestel op vliegtuigen
gebruikt, dan dient de weerstand van de lucht
als compressor, terwijl bij gebruik op den grond
gewone inch teem pressors gebruikt worden.
Van Spitsbergen vertrokken.
KOPENHAGEN, 12 September (V.D.) Naar
van Advemtbay gemeld wordt, is de onderzee
boot „Nautilus" Vrijdagavond van Spitsbergen
vertrokken
Daar er een krachtige sneeuwstorm woedt,
houdt men het voor uitgesloten, dat de „Nau
tilus" direct naar Reykjavik zal varen, doch
verwacht men, dat zij een Noorsche haven zal
moeten binnenloopen.
Naar uit de stad Portille gemeld wordt, heb
ben stakers dezer dagen een inval gedaan in
een kerk op het oogenblik, dat de pastoor der
parochie een godsdienstoefening leidde. De
stakers beletten den pastoor, de godsdienstoefe
ning voort zetten en eischten van hem, dat
ook hij i u schikken naar het bevel tot
algemeent ing.
Naar uit Madrid gemeld wordt, heeft Alcala
Zamora Donderdagmorgen twee delegaties van
Spaansche Katholieken ontvangen, die hem als
haar wensch te kennen gaven, dat hij van zijn
gezag gebruik zal maken, om alle radicale be
palingen tegen den godsdienst uit het ontne-rp-
constitutie te weren.
Anderzijds verklaarde Alcala Zamora met be
trekking tot het bezoek, dat de aartsbisschop
van Tarragona, kardinaal Vidal y Barraquer
hem dezer dagen gebracht heeft dat dit be
zoek, hoewel daarbij ook de tegenwoordige ge
beurtenissen ter sprake zijn gekomen, uitslui
tend een vriendschapsbezoek is geweest.
Eenige dagen geleden bevatten de Spaansche
bladen het opzienbarend bericht, dat de politie
in de St. Jacobskerk te Barcelona een aantal
wapens en munitie had gevonden .Door de
anti-Katholieke bladen werd dit bericht on
middellijk uitgebuit als een bewijs van de
anti-republikein-sche actie der Spaansche Katho
lieken.
Thans heeft echter de civiele gouverneur
van Barcelona medegedeeld, dat deze wapens
en munitie zich reeds in 1909 in de St. Jacobs
kerk bevonden, waar zij bij den kerken- en
kloosterbrand in de tragische week van
Januari 1909 waren gedeponeerd.
Volgens een bericht van „El Mati" is het
groote Katholieke monarchistische blad „El
Siglo Futuro" voor onbepaalden tijd door de
Spaansche regeering- verboden.
Alfonso hoopt nog.
In een interview met een correspondent van
het Hongaarsche blad, de „Pester Lloyd" ver
klaarde ex-koning Alfons van Spanje, die
momenteel te Boedapest vertoeft, dat het
eenigste punt van zijn program is, een afwach
tende houding aan te nemen, en dat hij van
meening is, dat de tijd der monarchie weer zal
terugkeeren
Ik sukkel thans maar aan, zeide Alfonso,
gelijk iemand, die zijn beroep heeft verloren.
Ik heb geen andere gedragslijn dan wacbten.
De monarchie zal hersteld worden maar alles
moet zijn tijd hebben. Voorbarige restauratie,
pogingen zijn nooit goed geslaagd, noch voor
de landen noch voor de monarchen zelf.
Ik heb mijn land verlaten, zoo ging Alfonso
voort voor het welzijn van mijn volk en voor
het welzijn van mijn volk zal ik terugkeeren.
Een monarch, voegde hij eraan toe, moet iets
meebrengen, wanneer hij terugkeert. Hij moet
den terugkeer naar zijn land appreciabel maken.
Anders zou de korte bedwelming van blijdschap
spoedig door een ontgoocheling gevolgd worden
Alle royalisten moesten die opinie deelen.
Nog geen nieuw concordaat.
ROME, 12 September (B.T.A.) Het Vaticaan
dementeert het bericht, volgens hetwelk reeds
een overeenkomst tusschen Spanje en den
H. Stoel zou zijn tot stand gekomen.
VLOEDGOLF TEISTERT BELIZE
Mac Donald's beroep op naasteliefde
PARIJS, 12 September. (N.T.A.) Gandhi is
hedenmorgen vroeg om tien voor zeven Parijs
gepasseerd.
Op het perron kon hij zich een kwartier
lang, totdat de trein naar Boulogne vertrok,
met de leden van de Hindoe-kolonie te Parijs
onderhouden.
Incidenten heibben zich niet voorgedaan.
LONDEN, 12 September (H.N.) Gandhi is
vandaag te Southampton aangekomen, waar
hij op de straten door vele duizenden levendig
werd toegejuicht.
De aankomst te Londen had zonder bijzon
dere betoogingen plaats. In het huis der
kwakers werd een groote receptie ter eere van
Gandhi gehouden. Toen hij met een witten
lendendoek gekleed, de zaal binnen kwam in
gezelschap van zijn vrienden, waaronder zich
ook de deken van Canterbury bevond, en ook
in gezelschap van de hem steeds begeleidende
miss Slade, een dochter van een Engelsch admi
raal, werd hij met luid applaus begroet.
Daarop begon na een volkomen stilte van
enkele minuten de vergadering. De voorzitter
maakte bekend, dat begroetingstelegrammen
ontvangen waren van Mac Donald en vele an.
dere toonaangevende persoonlijkheden. Hij heet
te Gandhi op Engelsch grondgebied welkom en
sprak de hoop uit, dat zijn reis met succes
bekroond zal worden. Dit kan echter slechts
dan geschieden, indien de staatslieden in het
politieke leven de religie van de naasteliefde
invoeren.
Gandhi beantwoordde deze rede met een korte
toespraak, waarin hij er op wees, dat de natio-
nalistische beweging in Indië uitsluitend met
vredelievende middelen wordt gevoerd. Zijn
taak is door zijn mandaat van het, Indische
congres aan zekere grenzen gebonden. Uit naam
van dit congres strijdt hij voor de vrijheid van
Indië, welke niet alleen voor Engeland, doch
voor de geheele wereld van het grootste voor
deel zal zijn.
LONDEN, 12 September (R.O.) Een door het
bestuur der labourpartij, die te Seaham Har
bour bijeen is, ingediende resolutie, waarin bet
aftreden van Mac Donald geëisobt wordt, werd
met 50 tegen 39 stemmen door de vergadering
van gedelegeerden aangenomen.
De grieven.
LA PAZ, 11 September. (N.T.A.) Twee in-
fanterie-regimenten zijn in den afgeloopen
nacht aan het muiten geslagen en wel, naar
verluidt, wegens vertraagde soildijbetaling,
slechte behandeling en dito verpleging.
In Kirchhoerde had naar uit Dortmund ge
meld wordt, een ernstig ongeval plaats. De
motorrenner August Schminke reed op zijn
motor in buitengewoon snel tempo door de
Hagenerstrasse, toen een vrachtauto van den
anderen kant kwam en een zijstraat insloeg.
De motorrenner, die klaarblijkelijk geloofde
nog te kunnen uitwijken, kwam met den
vrachtwagen in botsing, sloeg in een grooten
boog tegen den grond en werd dood opgenomen.
Drie personen gedood.
BERLIJN, 12 September (W.B.) Naar de
„Deutsche Lufthansa" mejfit, is het Braziliaan-
sche postvliegtuig „Bala", toen het den elfden
September voor een vlucht van Natal naar Rio
wilde starten, bij het rollen over het water
met een onder het water liggend wrak in bot-
sing gekomen en in brand geraakt.
Hierbij kwamen drie leden der bemanning
om het leven. De poststukken konden voor het
grootste gedeelte geborgen worden.
WASHINGTON, 12 September. (R.O.) Een
der grootste arbeidersorganisaties schat het
huidige aantal werkloozen in Amerika op on
geveer zeven millioen, doch regeeringsambte-
naren verklaren, dat, hoewel den vorigen win
ter zes mi'llioen personen als werkloos stonden
ingeschreven, slechts drie tot vijf millioen
hulp noodig hadden.
Volgens de tot dusver in New-York ontvan
gen telegrammen zijn te Belize in Honduras
tot nu toe ongeveer 150 dooden geborgen.
Van de 13.000 ihuizen der stad werden de
meeste verwoest. De materieele schade bedraagt
ruim twee milliard dollaT.
Gevangenen zijn te werk gesteld voor het
maken van graven.
Direct na den orkaan heeft, zooals gemeld
een vloedgolf de stad geteisterd. Hierdoor zijn
vele personen verdronken, die door den orkaan
gespaard waren gebleven. Dozijnen kleine sche
pen werden door de vloedgolf met geweld op
het strand geworpên.
De stad was in den nacht op Zaterdag in
duisternis gehuld, daar de gas- en electrici-
teitsvoorziening gestoord zijn.
De Britsche gouverneur van Honduras, Sir
John Burdon, heeft uitvoerige berichten ge
seind omtrent den omvang van de catastrofe
in Belize. De toestand in deze stad is vreese
lijk, daar door de vloedgolf de hulpverleening
zeer werd bemoeilijkt.
Elf Amerikaansche priesters zijn in den
storm gedood. De Amerikaansche consul in
Belize werd gewond'.
LONDEN, 12 September (V.D.) Volgens hier
ontvangen telegrammen zijn er in Belize be
halve de honderden dooden nog ongeveer
duizend gewonden.
Tot dusver zijn nog geen berichten ontvan
gen omtrent den toestand in de omgeving van
de hoofdstad en op de andere deelen van de
eilandengroep.
Het Engelsche ministerie van koloniën heeft
een telegram ontvangen, meldende dat 70 pro
cent van alle huizen in Belize zijn verwoest.
Het water stond tot een hoogte van drie
meter in de straten. Nagenoeg van alle huizen
zijn de daken afgeslagen. Boomen werden ont
worteld en de masten van het radiostation
werden omgeslagen. De verbindingen zijn ge
stoord.
De electrische centrale, die zeer solide ge
bouwd is, is gelukkig behouden gebleven. Bij-
na alle vaartuigen in de haven zijn verwoest
Amerikaansche vliegtuigen zijn uit Managua
vertrokken, om hulp te verleenen. De kanon,
neerboot „Sacramento" is van Nicaragua ver
trokken met levensmiddelen, medicijnen en
kleeding. Ook de kruiser „Rochester" heeft be
vel ontvangen van Colon direct naar de Ber
muda's te vertrekken.
700 dooden.
NEW-YORK, 12 September (N.T.A.) Het
radiostation van de „Panamerican Airways" te
Belize meldt, dat volgens de jongste schat
ting bij den storm in totaal zeven honderd per
sonen om bet leven gekomen zijn.
Ook in Mexico.
NEW YORK, 12 September. (V. D.) Volgens
hier ontvangen telegrammen beeft de orkaan,
die Belize geteisterd heeft, ook langs de West
kust van Mexico gewoed.
DE SALARISSEN IN HET BRITSCHE
LEGER.
Met 11 pCt. verlaagd.
De salarissen in het Britsche leger zijn bij
verordening gemiddeld 11 pet. verlaagd.
De legerraad heeft een circulaire gericht tot
alle generaals en bevelhebbers in Engeland en
de koloniën, waarin de overtuiging wordt uit
gesproken, dat het leger in dezen tijd van
nood de gevraagde offers bereidwillig
dragen.
POOLSCHE CONSUL KORT NA ZIJN
ARRESTATIE OVERLEDEN.
WARSCHAU, 12 September. fW. B.) Naar de
Gazeta Warszawska" Verneemt, werd hier
gisterenavond de Poolsche consul te Hamburg,
dr. Samson-Himmelstjerna, om onbekende re.
denen gearresteerd.
Bij de arrestatie kreeg de consul een ernstt.
ge beroerte, zoodat bij terstond naar het zie
kenhuis moest worden vervoerd, waar hij een
half uur na zijn arrestatie is overleden.
DE ARCHITECTEN-TITEL.
Ook in Duitsehland bescherming
In Duitsehland gevoelt men evenals hier be
hoefte aan bescherming van den architecten-
titel. Er bestaat reeds een verordening, die
den naam „Baumeister" met zekere beperkin
gen toekent aan degenen, die krachtens hun
beroep in de bouwnijverheid werkzaam zijn.
Er wordt nu echter een wetsontwerp voor
bereid, dat den titel „architect" afhankelijk
maakt van plaatsing op een officieele lijst.
„Bauanwalt" mogen alleen degenen zich
noemen, die op een speciale lijst voorkomen.
Om op deze lijsten te worden geplaatst,
moeten gegadigden aan een aantal voorwaar
den voldoen.
Een felicitatie van den rijks
president.
BERLIJN, 12 September (W.B.) De rijks-
president heeft den aartsbisschop van Keulen,
kardinaal dr. Schulte. ter gelegenheid van zijn
zestigsten verjaardag in een eigenhandig ge
schreven brief zijn gelukwenschen uitgesproken
TOKIO, 12 September. (V.D.) Het Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken heeft
aan den Chineeschen ambassadeur een nieuwe
nota doen overhandigen, in verband met den
moord op den Japanschen overste Makamura.
In de nieuwe nota wordt erop gewezen, dat,
wanneer de Chinee sche regeering niet zeer
spoedig maatregelen neemt, om deze zaak op
te helderen, de Japansche regeering zich harer
zijds alle maatregelen ter bescherming van
haar onderdanen in China voorbehoudt.
De Japansche nota wijst opnieuw cup de
noodzakelijkheid van een strenge bestraffing
der schuldigen en materieele schadeloosstel
ling van de familie van den vermoorde.
Twee dooden, vele gewonden.
ROCHESTER (New York). (N.T.A.) In ia
Kodak-fabrieken alhier had een vreeselijke
ontploffing plaats, waardoor 2 personen gedood
en 14 zwaar gewond werden, waarvan, naar
men vreest, 4 doodelijk.
Bovendien werdeff vele personen van de S00
man personeel licht gewond door zuren.
PARIJS, 12 September (V.D.) Het Duitscha
gezantschap maakt bekend, dat de Duitscha
zaakgelastigde, Förster, heden den Franschen
premier, Laval, de officieele uitnoodiging van
de rijksregeering heeft overgebracht, om in
gezelschap van den Franschen minister van
buitenlandsche zaken, Briand, in het week-end
van 27 September naar Berlijn te komen.
Daval heefit de uitnoodiging aangenomen.
DE STINNES-AFFAIRE.
De communistische fractie van den Prnisi-
schen landdag heeft een motie ingediend, waar.
in zij de benoeming van een commissie ver.
langt, welke een onderzoek zal instellen, of
en in hoever in het strafproces tegen Stinnes
wegens bedrog met stukken van de oorlogslee-
ning invloed is geoefend op de justitie en hei
ministerie van justitie.
