ALGEMEEN OVERZICHT. J
s»;
ssr
T HEMELSCHE RIJK
ïïKSÏÏ"
- ca* .O.».,
"°M4' Z
b8Sis g in va* d0n raad van b*
Een goede buur
ZATERDAG 10 OCTOBER 193Ï
b*Totan- B»
strijdkrachten eiTmilir™illdering van alle
«Zf. n!!d8*lt0 vrouwen
leaBi a©«r genegen djn,
ITALIË EN DE WERELDCRISIS.
„Italië in 't voordeel door eenheid,
discipline, matigheid".
DE SCHULDENKWESTIE.
De plannen van Hoover.
KERK EN STAAT IN TSJ.-SLOWAKIJE
BRIAND NAAR ROME GENOODIGD?
RIJKSHERVORMING EN ECONOMIE.
HET VERONGELUKTE KATAPULT-
VLIEGTUIG.
DE VERVLAAMSCHING VOORUIT.
Weer 29 leergangen verdubbeld.
MOEILIJKHEDEN IN DE BELGISCHE
REGEERING.
dlfnwT °Ptmie,n heeft doea
DE TREIN-AANSLAG BIJ JUETERBOG.
HET PAMFLETTEN-BOMBARDEMENT
IN ITALIË.
DREIGENDE OORLOG.
Japan mobiliseert de vloot. China
verzoekt interventie.
EEN STAP DER MOGENDHEDEN?
WERELDBOND VAN VOLKEN-
BONDSVEREEN1GINGEN.
Belangrijke beraadslagingen.
DE BOMAANSLAGEN AAN DE BUL-
GAARSCH JOEGO-SLAVISCHE
GRENS.
DE IMMIGRATIE IN AMERIKA.
REVOLUTIE ZONDER EINDE
DE WERKLOOSHEID IN FRANKRIJK.
INTERNATIONAAL LUCHTVERKEER.
DE CORTES-DEBATTEN.
HOE ZAL DE GODSDIENSTKWESTIE
WORDEN OPGELOST?
Een krachtige, heel het land om
vattende katholieke actie.
Bruening's tweede kabinet
De onderhandelingen van rijkskanselier dr.
Bruening met de voor een minister-portefeuille
in aanmerking komende personen zijn ook gis
teren den geheelen dag voortgezet.
Voor de bezetting van het ministerie van
verkeerswezen heeft dr. Bruening o.a. bespre
kingen gevoerd met dr. Dorfmueller, den direc
teur-generaal van de rijksspoorwegen, doch ten
slotte is om zakelijke overwegingen van dezen
candidaat afgezien^ temeer daar dr Dorfmueller
hierdoor in 'n seheeve positie zou' komen, aan
gezien de belangen der rijksspoorwegen niet al
tijd parallel loopen met die van 't ministe
rie voor verkeerswezen. Dit ministerie zal
thans door rijksminister Treviranus worden
DÖ26>t.
Om kwart over negen gisterenavond begaf
rijkskanselier Bruening zich naar den rijks
president, om hem de volgende ministerliist
voor te leggen:
Dr. Bruening: rijkskanselier en minister van
buitenlandsohe zaken.
Dr Dietrich: vice-kanselier en minister van
financien..
Dr. Warmbold: rijksminister van economie.
Dr. Stegerwald: rijksminister van arbeid.
Dr. Groener; rijksweer en binnenlandsóhe
zaken.
Dr. Joel: rijksminister van justitie.
Dr. ScMele: Voedselvoorziening en land
bouw.
Treviranus: rijksminister van verkeer.
Dr. Schaetzel: rijksminister van posterijen.
Door het verdwijnen van dr. Wirfh als mi
nister van binnenlandsóhe zaken is het demo
cratische element in het kabinet ©enigszins
verzwakt. De orienteering naar rechts is eoh-
ter niet zoo sterk, als in sommige kringen ver
wacht werd. Klaarblijkelijk hebben de Dultach-
nationalen nog te krasse eischen gesteld en
achtte dr. Bruening het gewenscht, de sociaal
democraten niet te zeer voor het hoofd te stoo-
ten, daar een vaste regeeringstneerderheid met
behulp der Duitsch.nationalen nog niet tot
stand kon komen
De „Natlotnal-liberale Korrespomdenz" publi
ceert voilgeed schrijven van den rijksdagafge
vaardigde, dr. Scholz, aan rijkskanselier dr
Bruening:
Na uw voor mij zoo eervol voorstel, om als
minister van justitie in de rijksregeering te
treden, rijpelijk te hebben overwogen, moet ik
u verzoeken, van verdere pogingen tot verwe
zenlijking van dit plan af te zien.
Ik wijs er daarbij met nadruk op, dat ik per
eoonlijk zeer gaarne onder uw leiding aan d
oplossing der moeilijke problemen van dezo.
tijd had medegewerkt, Het is echter miin
tuiging, en sinds mijn intrede in de poMtiev
bleef die overtuiging ongewijzigd
Daar deze medewerking, die naar mijn eer-
ijke overtuiging ta het belang van het vader-
land noodzakelijk is, niet verzekerd is, moet ik
myn medewmg -» d8
Van welingelichte zijde is 'n bevestiging out-
IT7JZ* b6J1Cht dalt de vüksptesident mor-
,kan W€i aannemen, dat in de eerste
word.Ugewtja,Sr00ter6 oarusl l»d„
Engeland's verkiezingen
Lloyd George heeft een nieuw bijk gegeven
van zijn afkeer van de nieuwe verkiezingen.
De liberale leider had onlangs verklaard,
dat hij zijn hoofdkwartier zou sluiten en den
s eutel van de brandkast met de verkiezings-
ondsen mee zou nemen. Thans heeft Lloyd
rg© inderdaad, als eigenaar van 't gebouw
deze"11 liberade hoofdkwartier gevestigd is,
orsa-nisatie laten aanzeggen, dat zij het
gebouw heeft te verlaten.
de n i Verhand met het conflict in
zine^f Ib^"raJ© partij over het verkie-
gert'uit L Par"j (Lloyd George wei"
stellen fonds gelden ter beschikking te
mueli de. aanhangers van sir Herbert Sa-
roep sir Herhert Samuel thans een op-
aanspoort1 J fa61 waarin hij zijn aanhangers
hij een te hangen.46 V6i,uezinsscampagne
roeï vonfa.l" tr,beWerspartij heeft haa.r op
door Henderson!r Graham"1 gepubliceerd> welke
onderteekend. Daarin ^rdt
het kapitalistische stelll 1 ^'a' g6Zegd' dat
slaagd is, honderddmv a er nlet ln ge'
werk te verschaffen I, f n werkwilligen
ders-regeering ls opéeoff» ®,enSeSt0rt' °6 arbei'
van de bankiers en f aan geschreeuw
De oproep wijst ey ftaliatel1-
het het onderling niet °°rts cp' dat bet kabl"
hoop uit, dat het ïnnti 88ns is en spreekt de
leiden door de aanm-it^ niet zaI Iaten mls"
dingen van het SSl™ ijdele bewoor"
°ver de plannen dI,feat'
o-m., dat de labours zullen 'PartU heet he
steun te geven aan rt V00rtgaan hun vo1'
sullen ter ontwik' volkenbond; zij
doen ter effect! ningsconJertntie voorstellen
Verder staat 1 uitgaven,
ring der steen t-J? 8 Program nationalisee-
ttité's voorin°°lm):|Ilen> oprichting van co
atte van verschnp UitV?er"regeling' reorSani"
Vapgden landbouw. lnduatrieëa> alsmede
?lng van de een onmiddellijke wijzi
gingen aan werl,ngSP°litiek inzake de uit-
0 d<it houdt verder a°Z^n in ket vooruitzicht.
0o ,erbandelingen 8 belofte in van nieuwe
Wesschulden te° ,h8t Voung-plan en de
U,!rlng lor intêrgean-11 te komen *>t annu-
v°OrlöOr>i
Ww?yaft9te ÏÏS?16 van Bra-zilië, welke
wet in nLeek°hiea i, 5 in Rrazilië aan het
decreet VO0Tuitzicbt e&n aieuw0 grond-
ondemi ^+rs°beil6n, w-i gest0ld. Reeds is een
°P de onen?;1 het godsdienstig
u 11 6n Pra°tisch ai"6 scllolen wordt in-
veteohillende stat^ dit decreet reeds in
oodat daar in overleg ni ^Passing gebracht,
beid van alle scholen de ^erkelijke over
reeds zijn geregeld catechismuslessen
decreet eveneens 'binnandere staten zal dit
Voord. ©nkort worden uitge-
Voor een land als Bram-
Schaarschte van bevolktr, le' waar wegens de
d©r staten en gemeenten 6n uitgestrektheid
instandhouding van katb °Prichting en de
«nancieel en administr°„ \ek6 lagere scholen,
regeling van het hoïonmogelijk is, is
van het ondenmf! belang. te meer
▼erreweg bet grootst o 1Jspe,rsoneel, dat voor
geen of weinig gevaar bestaat, dat zij hun
ambt tot verspreiding van anti-katholieke lee
ringen zullen misbruiken.
Verschillende andere heilzame wetten opso
ciaal, godsdienstig en administratief gebied
zijn in voorbereiding.
0nlang3 heeft Zijn Eminentie kardinaal Se
bastian Deme een vergadering büeengeroepen
van zeventig katholieke juristen. Daar n s
sloten tot de benoeming van een grcwte^cen
trale commissie met vele onderafdeelingen,
die de zorg op zich nemen f or geschriften en
redevoeringen het volk omtren
der nieuwe grondwetsbepalingen in te lichten,
te zomen dat de reeds gepubliceerde decreten
e00r de kerkelijke en burgerlijke autoriteiten
worden gehandhaafd, mede te werken aan
eene juiste formuleering der grondwetsartike
len er ov« te waken, dat in de nieuwe grond-
hnianeen van den godsdienst
wet de rechten en belangen
der bevolking die voor meer dan 90 pet. ka
thoiiek is geëerbiedigd worden, n de nieuwe
kieswpt ,il vrijheid der stemming voor alle
Partijen te garandeeren en de schromelijke mis
bruiken te voorkomen van verduistering van
stemmen, welke vroeger zoo herhaaldelijk voor-
kWZoowei van regeeringswege als van de zijde
der katholieken werd de instellir^van deze
commissie met groote voldoening beg
Laval's reis naar Amerika
In verband met 't a.s. bezoek van den Fran-
schen min.-pres. Lavai aan de Vereenigdie
Staten en de daarbij te behandelen vraagstuk
ken wordt gemeld, dat de Amerikaansche re
geering zelfs bereid zou zijn, het denkbeeld van
een consultatief pact tusschen de groote vloot
mogendheden waarover in den laateten tijd
weer veel wordt gesproken, aan een eventueels
bespreking te onderwerpen. Men legt er in re
geeringskringen echter sterk den nadruk op,
dat men zich niet zal binden, vooral, omdai
men rekening moet houden met de gevoelig
heid op dit punt van den senaat,
Stimson zou intusschen voorstander van een
dergelijk pact zijn en reeds pogingen in het
werk gesteld hebben, senator Borah ervoor te
winnen
Men schrijft ons uit Rome
De secretaris-generaal van die fascistische
partij, Giuriati, heeft voor de fascisten te
Mantua een xmerkvfaardige rede gehouden
over de houding van het fascisme ten opzich
te van de wereldcrisis.
Hoe juist Mussolini handelde
reeds het laatste jaar de prijzen en'«ai
verlaagde, blijkt eerst thans, nu in X ?n
dere landen dergelijke maatregelen worden
genomen, echter zonder de genialiteit ïn
Mussolini en ook zonder de rust en orde
waarmee men in Italië deze maatregelen ge
dragen heeft.
Italië moet derhalve de overwinning beha
len, daar zijn bevolking bescheiden en matig
in haar aanspraken op het leven is, veel meer
dan andere volken, die maar ajl te zeer aan
luxe gewend zijn.
Op het oogenblik ls het volk dat de minste
aanspraak maakt op de gemakken des levens,
het rijkst, niet het volk, dat het meeste geld
bezit en daarbij een te hoog opgeschroefden
levensstandaard handhaaft.
WASHINGTON, 9 October. (N.T.A.) In het
witte Huis werd er heden over gesproken, dat
aiet een prijsgeven van de schuldenovereen-
omat maar wel de betalingscapaciteit van de
sc luidenaars met Laval besproken zou worden,
aar in de internationale s-chuldenovereen-
toms de betalings-capaciteit onder normale
vooiwaarden tot grondslag voor het bepalen
van de grootte der betalingen gemaakt werd.
PRAAG, 8 October. (W.B.) De ministerraad
hee t vandaag besloten, geen bezwaren te
opperen, a s bedoeld in den geldenden modus
viven egen (j6 JcerRe-lijlce waardigheidsbe-
kleeders, ie door het Vaticaan benoemd zijn
f.. vacante bisschopszetels in Tsjecho-
Slowakue.
i-iOctober (H.N.) Volgens een der
a en zou e Italiaansche gezant Briand een
uitnoodigmg voor een be20€k aan heb.
ben overgebracht
Een rede van dr. Luther.
Naar een Wolff.te,ieigraln uit Berlijn meldt,
hield de president van de Duitsehe rijksbank,
dr, Luther Donderdag in 'n zitting van het
hoofdbestuur van den „Deutsoben Industrie-
und Ha.ndelstagre(j(e oyer „rijkshervor.
ming en economie".
In deze rede wees dr. Luther nogmaals op
de noodzakelijkheid van een stabiliseering der
valuta en op de beteekenis hiervan voor het
lot van het geheel® rijk.
Wat de rijkshervorming betreft, zedde dr.
Luther; dat de eerste voorwaarde is een wer
kelijke eenheid tussen het rijk en Pruisen.
Het verwijt, dat de tegenwoordige tijd niet
geschikt is voor 'p bestunrshervorming is, vol
gens dr. Luther, absoluut ongegrond. De
grootst mogelijke activiteit der rijksregeering
die slechts door rijkshervorming kan bereikt
woden, is van beslissende beteekenis voor een
doelmatige uitvoering van de zoo dringend
noodzakelijke maatregelen op economisch gebied
vi
Verordeningen van de Japansche troepen
in Moekden, worden in Chineesche op
schriften aan de bevolking bekend gemaakt
Het lijk van den piloot gevonden.
Naar de „Associated Press'' uit Parsboro in
Nieuw Schotland meldt, is het lijk van den
verongelukten piloot van het postvliegtuig van
de „Bremen" Frits Simon, gisterenmiddag ge
vonden.
De vereeniging „Viaamsche Leergangen te
Leuven" zond dezer dagen haar zevenden
jaarlijkschen oproep tot de besturen der pro
vinciën en gemeenten van het Viaamsche
land om hun steun te verzoeken ten einde de
vervlaamsching van het hooger onderwijs te
Leuven ten spoedigste te vervolledigen.
In dit rondschrijven lezen wij o.a., dat de
vervlaamsching van het katholieke hooger
onderwijs te Leuven in allen ernst wordt door
gezet. Een bewijs hiervan is wel, dat dit jaar
het onderwijs aan de hoogesehool met negen
en twintig Viaamsche leergangen wordt uit
gebreid.
Van October af zullen de verschillende leer
gangen in de wijsbegeerte en letteren, op een
paar minder belangrijke lessen na, verdub-
heid zijn.
De namen der nieuwe hoogleeraren, onder
wie zich bekende Viaamsche persoonlijkheden
bevinden, zijn wel een waarborg voor den
ernst, waarmede de vervlaamsching der hooge
sehool is aangepakt.
De wetenschappelijke degelijkheid van een
hoogleeraar, aldus besluit het rondschrijven
Is ongetwijfeld hoofdzaak, doch de professo
ren, op wie de eervolle verantwoordelijkheid
rust aan het Viaamsche volk hoogere cultuur
in eigen taal te schenken, die professoren
moeten niet alleen Vlaamseh kennen, maar
ook Vlaamseh voelen.
Bovesse baart zorgen.
Onze Brusselsche correspondent meldt ..ons:
Het wordt meer en meer duidelijk, dat
Renkin een groote fout heeft begaan met in
f ministerie den Walllngant Bovesse op
te nemen, die de regeering.Jaspar door zijn
d e niet langer geleden dan Zondag bijna een
agS0Hsis heeft veroorzaakt met.
nationaal Radio Instituut, de
"in" va 1B£en Tfn d® ^H-Vlaaimsohe betoo.
0ing van Hasselt te doe-n uitzenden.
Intusschen vinden de Walen en andere
anskiljons aanleiding ,om steeds eigendun.
keiijker op te treden. Dat is ook pas weer
gebleken bij commissiebesprekingen omtrent
het wetsvoorstel voor de vervlaamsching van
net middelbaar onderwijs.
De reeds genoemde Bovesse liet mededee
len, dat hij zioh met enkele conclusies deT
commissie niet kon accoord verklaren en dat
hij zou demissionneeren, indien men deze wel
zou goedkeuren.
In plaats van hem te laten gaan, is de com.
missie weer braafjes de kwestie opnieuw gaan
bestudeeren
RAZZIA IN EEN BOSCH
Een opslagplaats van dynamiet gevonden.
BERLIJN, 9 October (W.B.) De te Hohensee-
feld bij Görlitz gearresteerde knecht Kurt
Bartels, die men verdenkt van medeplichtig
heid aan den spoorwegaanslag bij Jueterbog,
is afkomstig uit Petershain, waar in December
van bet vorig jaar uit een steengroeve 25 K.G.
ontplofbaar materiaal is gestolen.
De officier van justitie te Görlitz beeft te
Petershain de ouders, broers en zusters van
verdachte doen arresteeren. Daarna is huiszoe
king gedaan in hun woning. Er moeten niet
alleen groote hoeveelheden ontplofbaar mate
riaal, doch ook bezwarende geschriften en an
dere zaken gevonden zijn.
In Görlitz verluidt, dat de familie Bartels
links-radicaal gezind is.
NIESKY, 9 October (V.D.) Eenige dagen ge
leden vonden menschen, die paddestoelen zoch
ten, in eei boscb nabij Mueeka in Oberlausitz
een grooten voorraad springstoffen van welke
ontdekking zij de politie mededeeling deden.
In den afgeloopen nacht heeft de politie met
behulp van schijnwerpers een razzia in het
bosoh gehouden. Naar verluidt, werden ver
schillende personen, meest leden der commu
nistische partij, gearresteerd.
De springstoffen zouden afkomstig zijn van
een diefstal, die verleden jaar werd gepleegd
in een steengroeve in Oberlausitz. Van officieel®
zijde wordt elke inlichting geweigerd.
Fransche maatregelen.
ROME, 9 October. (V.D.) De beide Duit-
sohers Bohning en Reiner, die hun vliegtuig
aan den Italiaanschen vlieger Lauro di Bosis
verkochten en hem daarmede in staat stelden,
de anti-fascistische biljetten uit te werpen,
zijn Donderdag uit Nizza, waar zij vertoefden,
op verzoek der politie te Marseille aangeko
men.
Zij werden door de politie gehoord en zul
len thans op last van het ministerie van bin
nenlandsóhe zaken uit FrankrJJt worden uit-
gewMM.
LONDEN, 9 October. (V. D.) De „Daily Tele
graph" verneemt uit Tokio, dat Japan voorne
mens is, nog belangrijke versterkingen van de
vloot naar China te zenden en wel aanvankelijk
zestien oorlogsschepen en een aantal kleinere
schepen.
Volgens nadere telegrammen hebben reeds
negentien oorlogsschepen van de Japansche
vloot order gekregen, naar Chin-esche havens
te vertrekken, waarvan vijf oorlogsschepen
naar Shanghai, twee oorlogsschepen naar Han-
kou en een oorlogsschip naar Nanking, de ove
rige naar Port Arthur en verscheidene andere
steden langs de kust.
De diplomatieke medewerker van de „Daily
Telegraph" meldt, dat de regeering te Nanking
de groote mogendheden op grond van het Kel-
loggpact heeft verzocht, te intervenieeren.
Volgens den medewerker van net blad zouden
op het oogenblik tusschen de onderteekenaars
van het Kellogg-Pact besprekingen worden ge
voerd over een gemeenschappelijken stap in
Tokio en Nanking.
GENèVE, 9 October. (V. D.) Nu te Genève
zoowel van Chineesche als van Japansche zijde
verschillende telegrammen zijn ontvangen, die
den indruk wekken, dat de toestand in het
Verre Oosten zich aanzienlijk heeft verscherpt
en dat de situatie zeer ernstig is, heeft het
secretariaat-generaal van den volkenbond zich
heden telefonisch in verbinding gesteld met
verschillende Europeesche hoofdsteden, teneinde
overeenstemming te bereiken over het onmiddel
lijk bijeenkomen van den volkenbondsraad.
Men vermoedt derhalve, dat de volkenbonds
raad niet pas op 14 October, doch reeds in het
begin van de volgende week bijeen zal komen,
om over het ChineeschJapansche conflict te
beraadslagen.
Vermoedelijk valt vandaag nog de definitieve
beslissing.
Naar verluidt, zal Briand aan de raadszitting
deelnemen, terwijl men pogingen in het werk
stelt, om ook den Britschen minister van bui-
tenlandsche zaken, lord Reading, te bewegen
naar Genève te komen.
13 October raadszitting.
Uit Genève wordt gemeld: De raad van den
volkenhond is tegen Dinsdag, dus een dag
vroeger dan oorspronkelijk was vastgesteld, in
een buitengewone zitting bijeengeroepen ter
behandeling van het JapanschChineesch con
flict.
De voorzitter Lerroux, is hiertoe overgegaan
op verzoek van de Chineesche regeering. Ler
roux en de secretaris-generaai van den vol
kenbond hebben tevens een dringend beroep
op de Japansche regeering gedaan, om alles na
te laten, wat den toestand in Mandsjoerije zou
kunnen verscherpen.
De vergadering zal ook door lord Reading,
den Engelschen minister van buitenlandsche
zaken, worden bijgewoond.
Washington beraadslaagt.
Volgens een bericht uit Washington, maakt
men zich aldaar ernstig bezorgd over het on
verwachte optreden van de Japansche leger
leiding tegen het hoofdkwartier der Chineezen
te Tjingtsjau, waardoor het conflict verscherpt
is. Het kabinet beraadslaagde vandaag over
het conflict in Mandsjoerije.
Sinds 20 jaar niet meer
tot rust gekomen
Uit Rome meldt een V.D. bericht: Van 2 tot
7 Oct. hebben, onder voorzitterschap van den
Nederl. Staaatsraad Mr. Limburg, te Perugia
de algemeene raad, het bestuur en een aantal
commissies van den wereldbond van volken
bondsvereenigingen vergaderd.
Rede mgr. Schreiber.
In deze bijeenkomst werd o.a. aangenomen
een voorstel van den prelaat Schreiber om op
de aanstaande algemeene vergadering van den
bond, die in Mei te Parijs zal plaats vinden, als
voornaamste punt op de agenda te plaatsen de
bestudeering van de critiek op den volkenbond
De wereldbond, aldus verklaarde prelaat
Schreiber, heeft tot taak de balans op te makeD
van den arbeid van den volkenbond en deze
geheel te publiceeren.
Slechts door nieuwe methoden kan de vol
kenbond het vertrouwen winnen.
Ontwapening.
Als belangrijkste onderwerp van de werk
zaamheden der vergadering gold de ontwape
ningskwestie
De in November naar Parijs bijeengeroepen
ontwapeningsconferentie der grootste organi
satie der geheele wereld zal door de volken-
bondsvereenigingen met alle middelen worden
gesteund.
Men rekent op de medewerking van meer dan
2000 organisaties met ongeveer O0.000.000 leden.
De resolutie, die te Parijs aan de conferentie
ter goedkeuring zal worden voorgelegd, zal de
erkenning eischen van het beginsel van gelijk-
gerechtigheid, de uitbreiding van de aan
Duitschland opgelegde ontwapening tot andere
mogendheden vragen en het beginsel proola-
meeren: „Eerst ontwapening, dan veiligheid!"
Verder zal een voorstel worden gedaan om
het gevem van oorlogscredieten tegen te gaan,
een voorstel, om oorlogsfilms te verbieden en
o.a. een Engelsch voorstel tot het in het leven
roepen van een permanente minderheden-com
missie in den volkenbond.
Belgrado protesteert te Sofia.
De Joego-Slavisohe regeering heeft door be
middeling van haar gezant te Sofia aan de Bul-
gaarsche regeering een nota doen toekomen,
waarin ten sterkste geprotesteerd wordt tegen
de grensincidenten van den laatsten tijd en
de bomaanslagen, die vermoedelijk steeds door
Macedonische benden bedreven worden.
De Bulgaarsche regeering heeft toegezegd,
dat de grensautoritedten een onderzoek naar de
gebeurtenissen zullen instellen. Van Bulgaar
sche zijde wordt er echter op gewezen, dat het
bewijs niet geleverd is, dat de benden uit Bul
garije afkomstig zijn.
Uit Washington wordt gemeld: De Immi
gratie in de Vereenigde Staten vertoont voor
de maand Augustus opnieuw een krachtigen
achteruitgang.
In deze maand werden slechts ca. 4000 im
migranten toegelaten hetgeen 11.000 minder is
dan ln dezelfde periode xan het yori^ jaar.
Sun-Y at-Sen.
De opschudding, die een deel van China in
den laatsten tijd opnieuw tot een ooriogstoo-
neel heeft gemaakt, heeft wederom de aan
dacht van Europa op het „hemelsche rijk" ge
vestigd, dat door oorzaken van binnen- en bui-
tenlandschen aard sinds twintig jaar niet meer
tot rust is gekomen.
De inval der Japanners in Mandsjoerije heeft
een zwak licht geworpen op de problemen van
het Veme Oosten, welke in Europa veel te
weinig bekend zijn.
Twintig jaren zijn voorbij gegaan, sedert
den 9en October 1911, toen met de opstandige
beweging in Zuid-China de Chineesche revolu
tie een aanvang
nam, welke ten
slotte geleid heefl
tot den val van
de Chineesche kei
zerdynastie dei
Mandsjoe's in No
vember 1911.
De Mandsjoe's.
die sinds 1644 in
China heerschten.
waren geen Chi
neezen. Zij waren
destijds uit Mand
sjoerije China bin
nengedrongen en
hadden de heer
schappij aan zich
getrokken.
Dit bracht ech
ter met zich mede,
dat de Mandsjoe's door de nationale Chinee
zen als vreemdelingen werden beschouwd.
Het heeft meer dan dTie-en-een halve eeuw
geduurd, dat de golven deT nationale revolutie
in China door den Boxeropstand van 1900 een
toestand van gisting te voorschijn hebben ge
roepen, waartegen het keizerschap in China
niet meer opgewassen was.
Europa heeft van 1911 tot op heden dikwijls
en gaarne stelling genomen tegen de Chinee
sche revolutie, echter toch steeds met een ge
heel verkeerd begrip omtrent de omstandig-
li ©don
Men rekende met Europeesche maatstaven
en dacht er niet aan, dat zulk een beoordeeling
van China onmogelijk tot goede resultaten kon
leiden. Weliswaar speelde ook China destijds
met moderne vormen uit het Westen en werden
ook in öhina destijds frases over democratie
en dergelijke Westelijke producten gebruikt;
desniettegenstaande had de revolutie een
gansch ander verloop.
Met louter Europeesche begrippen kan men
de wijze, waarop de „vader der Chineesche re
volutie", Sun-Yat-Sen, en de verslagen Juan-
Shi-Kai, de Mandsjoe-dynastie wegvaagden,
niet begrijpen.
Sun-Yat-Sen was van plan om, nadat hij op
fortuinlijke wijze de militaire macht in handen
had gekregen, welke in China steeds het voor
naamste zal zijn, het militair regiem te ver
vangen door een regeering, die zich de ontwik
keling van het volk ten aoel stelde.
De aanvankelijk in het werk gestelde pogin
gen om een parlement of dlstricts-parlemen-
ten op te richten, moesten spoedig worden op
gegeven. daar het parlementarisme in Euro-
peeschen vorm een voor China geheel onge
schikte regeeringsvorm Is. Dat is reeds daar
om het geval, omdat het eenvoudig onmogelijk
is om in China, waarvan men niet eens weet
of het 200, 400 of 600 millioen inwoners heeft,
verkiezingen te houden.
De idee van Sun-Yat-Sen om het volk op te
voeden tot zelfregeerlng werkt heden in China
nog na, precies zooals voor twintig jaar.
Al heeft China een grondwet opgesteld, dat
neemt niet weg, dat China ook thans nog, zoo
als twintig jaar geleden, in twee deeien, Zuid
en Noord-China, met de hoofdsteden Hankau
en Peking is verdeeld, waar in de afzonderlijke
provincies de verschillende gouverneurs nog
met onbeperkte macht heerschen. Zelfs de cen
trale regeering is afhankelijk van de macht
van enkele, steeds weer wisselende generaals.
De revolutie, die 20 jaar geleden ls begonnen,
is thans bij lange na' niet geëindigd.
Maar wat beteekenen twintig jaar in het
leven der Chineezen, die aan geen tijd denken?
Mijnwerkers bij den premier.
Op het oogenblik wordt bet aantal werk-
loozen in Frankrijk op ongeveer 40.000 aan
gegeven.
Tegelijkertijd wordt vernomen, dat bet aan
tal geëmigreerde buitenlandsche arbeiders in
de afgeloopen week met 12.972 een record
cijfer beeft behaald. Dit zijn bijna uitsluitend
arbeidskrachten voor den land- en wijnbouw,
terwijl het aantal werklooze buitenlandsche
industriearbeiders slechts 193 bedraagt. Af
gezien van de uitvoerindustrieën is de te
werkstelling in de overige branches bevredi
gend.
Donderdag heeft de Fransche premier een
delegatie der kolen-mijnwerkers uit de depar
tementen van het Noorden en Pas du Calais
ontvangen. Deze werden vergezeld van de
kamerafgevaardigden uit deze districten.
De deputatie heeft gewezen op de verdere
uitbreiding der werkloosheid en verklaard,
dat de maatregelen, welke genomen zijn om
den invoer van buitenlandsche steenkolen te
verminderen, niet toereikend zijn.
De deputatie heeft de regeering verzocht,
den toestand opnieuw aan een onderzoek te
onderwerpen, hetgeen door Laval werd toe
gezegd.
PARIJS, 9 October. (N.T.A.) De socialisti
sche afgevaardigde Léon Blum schrijft in de
„Populair", dat volgens de officieele statistiek
van de „Société Général de Travail" in
Augustus in Frankrijk ongeveer een millioen
werkloozen waren.
Hierin zijn echter alleen de arbeiders, die
ln bedrijven, waar meer dan 100 man werk.
zaam zijn. opgenomen.
Blum schat het totaal aantal absoluut
werkloozen op 600.000 en het aantal gedeel
telijk werkloozen op twee en een half millioen.
Minister Dumesnil naar Boekarest.
De Fransche minister voor de luchtvaart,
Dumesnil, zal heden Vrijdag per vliegmachine
naar Boekarest vertrekken.
Het militaire vliegtuig, dat te Marseille zal
opstijgen, wordt bestuurd door den bekenden
Ooeaanvlieger Costes.
Naar bekend is, beeft de president van de
Internationale Luchtvaart Vereeniging prins
Bibescoe, de verschillende ministers voor de
luchtvaart uitgenoodigid, o.m. van Italië, Enge
land, Frankrijk en den minister voor verkeer
van Duitschland, om tijdens een jachtpartij
verschillende kwesties te bespreken inzake het
internationale luchtverkeer.
is beter dan een verre vriend, maar het bes<
is toch een goede vriend dicht in de buurt.
Daarom Purol in huis
In dpozen van 30, 60 en 90 cent. Tube 80 cent.
Verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten.
Reel. 4521 DGVS 8
Naar „El Mati" meldt, ontplooien de Spaan-
sche Katholieken, ln verband met de dezer da^
gen begonnen Cortes-debatten over de gods
dienstkwestie ln de kamer in alle deelen van
het land een geweldige activiteit.
In de laatste dagen zijn bij den president
der regeering en bij den voorzitter van de cortes
duizenden en duizenden telegrammen binnen
gekomen, waarin om hun steun ter verdediging
van de rechten der Kerk wordt gevraagd.
Zamora ontving o.a. ook een telegram van
de vereeniging van familieleden en vrienden
van de religieuzen van Castilië, waarin aan
de regeering met aandrang wordt verzocht, da
noodige maatregelen te nemen tegen de laster
campagne, die een bepaald gedeelte der Spaan-
sche pers, vooral in deze dagen, tegen de Ka
tholieke Kerk en de religieuss orden voert.
De voorzitter van de oortes, Besteiro, ont
ving o.a. ook een telegram van den bond ter
verdediging van de religieuzen in Catalonië. De
ruim honderdduizend leden van dezen bond
wijzen ,r in dit telegram op, dat door de anti-
Katholieke bepalingen in het ontwerp-constl-
tutie de vrede en welvaart van Spanje wordea
bedreigd.
Soortgelijke telegrammen ontving de Spaan-
sche regeering van de „Aecion popular", die
duizenden leden telt, van het atheneum van.
den H. Aloysius van Gonzaga en van tal van
andere Katholieke organisaties.
Uit een ander bericht van „El Mati" uit
Toledo blijkt, dat niet mgr. Plzarro, zooals
dezer dagen ln de bladen werd gemeld, maar
mgr. dr. Rocha y Jarro, bisschop van Arezuza,
tot vicaris-generaal van het aartsbisdom Toledo
is benoemd, om de werkzaamheden van kar
dinaal Segura waar te nemen.
Naar de bijzondere correspondent van „EI
Mati" te Madrid meldt, zijn de pogingen der
regeering, om een rustiger sfeer te scheppen
rond de godsdienstkwestie, op niets uitgeloo-
pen.
De week werd Ingezet met de behandeling
van een kwestie, die de geesten zoozeer verhit
heeft, dat rust en kalmte ver te zoeken zijn.
Bedoeld wordt hier de behandeling van het
artikel betreffende de socialiseering van den
eigendom.
De zitting van Dinsdag behoorde dan ook
tot «de rumoerigste, die een parlement ooit
heeft gehouden. Achtereenvolgens werd het
woord gevoerd door den Katholieken gedele
geerde, Gil Robles, door den voorzitter van de
kamer, Besteiro, door Ossorio y Gallardo ea
Alcala Zamora. De andere sprekers wordea
hier zelfs niet vernoemd, daar er in werkelijk
heid in de cortes nog slechte twee groepen zijn,
die een zeker decorum bewaren, n.l. de gedele
geerden, die zwijgen en niet meer stemmen
en zij, die doen zwijgen.
De kamer luisterde in doodsche stilte naar
de rede van Gil Robles, die de Katholieke leer
over den eigendom uiteenzette.
Besteiro, die bijna gedurende de geheele zit
ting zijn voorzitterszetel in den steek liet en
in de banken der afgevaardigden plaats had ge
nomen trachtte, meer dan de socialistische
thesis te verdedigen, voldoening te geven aaa
de volksmassa. Tusschen hem en Ossorio y Gal
lardo ontspon zioh een heftig debat, dat de ge
heele kamer in spanning hield. Ossorio, die
steeds de man blüft, „in dienst van de repu
bliek", trachtte wat water in den socialistischen
wijn te doen.
De taak van Ossorio werd daarna overgeno
men door Alcala Zamora, wiens woorden het
verwijt uitlokten van den radicaal-socialist, Bo-
tella, dat hij in zijn hoedanigheid van presi
dent der republiek een pressie op de kamer
uitoefende. Het tumult, dat hierna ontstond,
was onbeschrijflijk.
Het schijnt, dat Botella met zijn verwijt tot
Zamora vooral ten doel heeft gehad, diens in
vloed op 't verloop van de debatten over de
godsdienstkwestie, te niet te doen.
Blijkbaar zijn alle leden van het kabinet
het erover eens, dat de kwestie der religieuss
orden door middel van een z.g. vereenigings-
wet moet worden geregeld. Men vreest echter,
dat de socialistische en radicaal-socialistische
leden der regeering voor de oppositie van hun.
eigen partij zullen bezwijken en hun populari
teit niet zullen willen prijsgeven.
Naar „El Mati" verder uit Madrid verneemt,
heeft de radicaal-sociaiistisohe minderheid alle
artikelen van het ontwerp-oonstitutie, die de
godsdienstkwestie betreffen goedgekeurd.
De radicalen hebben hun standpunt in deze
nog niet bepaald. Hoogstwaarschijnlijk echter
zullen zij zich uitspreken voor een scheiding
van kerk en staat, echter niet voor een ver
drijving der religieuze orden, tenzij van de
Jesuieten. Op een desbetreffende vraag van de
vertegenwoordigers van de pers heeft Ler
roux, die zooals bekend de leider der radicale
minderheid is, echter verklaard, dat er naar
zijn meening geen uitzondering voor een be
paalde orde zal worden gemaakt.
Ook de parlementaire groep der republiketn-
sohe actie heeft haar standpunt ten opzichte
van de godsdienstkwestie bepaald. De groep zal
een amendement in de cortes indienen, vol
gens hetwelk de scheiding tusschen Kerk en.
Staat moet worden doorgevoerd en dat bij de
wet zal worden bepaald, welke reldgieuse or
den zullen worden ontbonden en op welke
voorwaarden andere orden zullen mogen blij'-
ven.
Nader verluidt, dat de radicale partij van
Lerroux dit amendement zal steunen.
De Baskenn
Naar „El Mati" uit Pampeluna verneemt, is
aldaar afhankelijk van de Baskische nationa
listische partij een vrouwenbond opgericht,
waarbij zich duizenden Baskische vrouwen ea
meisjes hebben aangesloten.
Anderzijds wordt gemeld, dat de clubgebou
wen der Baskische jeugdvereenigingen Dinsdag
jl. wederom geopend zijn.
Communistische onlusten
Te Villanueva in de provincie Cordoba is het
gistere mtot ernstige onlusten gekomen onder
eenige honderden landarbieders. Onder com
munistische leiding maakten de landarbeiders
zich met geweld meester van goedren, slachtten
het vee en verdeelden het land ondeT elkaar.
Op sommige plaatsen werd zelfs de sovjet
republiek uitgeroepen.
De regeering heeft ter vermijding van uit
breiding der onlusten krachtige politieafdeeMin*
gen geconcentreerd,
