m
ECONOMISCHE BESPREKINGEN
TE GENEVE.
DE ZIEL VAN MAC
DONALD.
Een vergissing van Shaw
De „Panther" te koop
De helpende hand
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1931
ANTWOORD AAN HENRI POLAK.
DE FRACTIE-LLOYD GEORGE.
ARGENTINIË EN BUITENLANDSCHE
ZAKEN.
POLENS KABINET.
VERHOOGING VAN DEN BROODPRIJS
MMË
EEN WAARSCHUWING VAN HET
ECONOM. VOLKENBONDS-
COMITE.
DE OOST-EÜROPEESCHE LAND-
BOUW-STATEN.
OVER LIPPENFLUITERS
doelmatige
advertentiën
De figuur van Mac Donald laat de Neder
iandsche S.D.A.P. geen rust: de partij be
grijpt dat zij hem, die jarenlang leider der
internationale was en als een lichtend voor
beeld gold, niet zoo maar van zich kan af
schudden. Heethoofden mogen hem voor
Judas schelden, verstandigen begrijpen, dat
de man, die den smaad in oorlogsjaren on
gebroken droeg, nu als verantwoordetijk re
geerder van een wereldrijk niet zonder meer
als „verrader van zijn idealen kan worden
gedoodverfd
En de socialisten in Nederland pijnigen
zich het hoofd om een antwoord te vinden
op de vraag: wat bezielt Mac Donald?
In de laatste kroniek van „Het Volk"
schrijft het Eerste Kamerlid en oud-voorzit
ter der S.D.A.P., de heer Henri Polak:
Eenige lezers hebben mij de vraag gesteld
of ik nu nog volhard bij mijn verdediging
van Mac Donald's handelingen in de jongste
maanden. Laat mij hen er aan herinneren,,
dat ik Mac Donald's optreden volstrekt niet
heb verdedigd. Ik heb slechts gezegd, dat
men niet te haastig moest zijn met oordee-
len en veroordeelen, dóch behoorde te wach
ten op de motiveering van zijn gedragslijn,
alvorens vonnis te vellen. Mijne meenitg
was, dat hij gehandeld had zooals hij deed,
om Engeland en daardoor de Engelsche ar
beidersklasse, te behoeden voor een ramp.
gelijk aan die, welke het Duitsche volk, de
Dultsche arbeiders had getroffen door en in
de Inflatie. Hij kon bezwaarlijk een andere
bedoeling hebben gehad. Ik zag In hetgeen
hij deed een edele zelfopoffering ten behoeye
van zijn volk, van het Britsche proletariaat.
Zijn streven faalde. Hij kon den val van het
pond sterling niet verhinderen. Toen was de
tijd voor hem gekomen om heen te gaan.
Maar hij ging niet. Hij bleef. Hij ontbond het
parlement en verhond zich met de conserva
tieven en een groep liberalen, tot het voeren
van den verkiezingsstrijd tegen de Arbeiders
partij, die hij had helpen grootmaken doch
die op haar beurt hem tot grootheid had
bracht. ëe"
Dit is ongehoord en onvergeeflijk
Wat Ik nu van Mac Donald moet denken
weet ik niet. Ik kan slechts verbijsterd sta'
ren naar den man, dien ik langer dan dertig
jaren heb gekend en geëerd als een geduch
ten kampioen van het socialisme, en de vraag
stellen, wat hem gedreven heeft op den ramp-
zaligen weg, dien hij heeft ingeslagen - de
vraag stellen; beantwoorden kan Ik haar
niet.
Mogen wij een antwoord beproeven?
dp fi Maart 1924 hield Ramsay Mac
D mald als premier der eerste Arbeidersre-
geei in.g een rede voor den te Brighton ver
sa derden nationalen raad der Vrije Kerken.
Daar zei deze „socialist" volgens de samen
vatting van de „Times":
liet vraagstuk van den tegenwoordigen tijd
is. het Christelijk geloof op de maatschappe
lijke toestanden toe te passen. De kwestie
der armoede draalt niet om gelijkheid. Ik
ken rijke menschen die zeer arm zijn. Het
vrangstuk der armoede betreft meer de ach
teruitzetting van mannen en vrouwen.
Een andere sociale kwestie Is de mensche
lijke waarde. Tegenwoordig wordt in negen
van de tien gevallen die waarde door het
materieel bezit bepaald. De persoonlijkheid
wordt onderworpen niet aan geestelijke,
maar aan wereldsche zaken. Waarin wordt
de persoonlijke waardeering tegenwoordig
gezocht Men kan onderscheidingen koopen
en voor de eerste maal van hun leven wor
den de namen diergenen genoemd. Personen,
die geld genoeg hebben om luisterrijke fees
ten te geven, personen, die geen enkele
eigenschap van een gentleman bezitten,
staan hoog in aanzien. In den huidigen tijd
wordt de mensch ondergeschikt aan de na
tuur gemaakt in plaats van de natuur aan
den mensch. De menschelijke heerschappij
op het gebied van schei- en natuurkunde,
de eerst voor kort ontdekte krachten, welke
in het atoom haar zetel hebben, zullen er
toe lelden, dat bij een eventueelen toekom-
stlgen oorlog de eene mensch zijn mede-
mensch op nog gemakkelijker wijze het leven
zal kunnen ontnemen.
Wij leven in een materialistisch tijdperk.
en het heeft geen nut daarvoor de oogen te
sluiten. Men geeft zich tegenwoordig op
allerlei manleren over aan vermaken en is
zelfs niet langer in staat op rustige wijze
den Zondag te vieren. Hetzij men een con
servatieve, liberale of een Labour-regeering
heeft, men kan niet veel uitrichten met
menschen, die tot weinig anders in staat
zijn dan zich door andere menschen te laten
amuseeren, die niet in zich het vermogen
hebben, hun tijd zonder hulp van anderen
door te brengen.
Wij verliezen het besef van alle mensche
lijke waarde. "Wij jagen te Veel naar klater
goud. Maar de kern van het Christendom
is, dat het alleen op de menschelijke hoe
danigheden aankomt. De Lahmirpartij streeft
Mét naar kwantiteit, ook niet naar gelijk
heid, maar naar kwaliteit. Het geloof doet
ons leven, niet de feiten. Het leven wordt
niet gerechtvaardigd door het verleden,
maar door de toekomst. Niemand van ons
heeft reeds het land van Kanaan bereikt
Ais wij daar aankomen, zullen wij er onze
graven vinden. Men schroomt om recht af
te gaan op de bron van alle kwaad. In-
plaats daarvan verknoeien wij onzen tijd
met lapwerk.
Het socialisme heeft twee waarden. De
eene is een verkiezingsleuze, de andere is
van filosofischen aard en een wereldbe
schouwing. Hoe minder men van de ver
kiezingsleuze af weet des te beter. Wij zijn
allen min of meer geneigd steeds meer
bepaald aan een enkele klasse te denken.
Ook ik. Haar ik betwijfel of iemand nog
meer dan ik tegen den klctSsestrijd vecht.
Van den aanvang af trachtten de naties
haar veiligheid door middel van dikke
knuppels te Verzekeren en sedert eeuwen
reeds trachten de menschen die knuppels in
vliegmachines te veranderen. Wij zullen
echter zoo min.met vliegmachines als met
knuppels veilig zijn. Maar dit zal voort
gaan totdat men door middel van den
Christelijken staat, waar billijkheid, eer
lijkheid en oprechtheid zullen gelden, vei
ligheid heeft, gekregen.
Wij worden bedreigd door stakingen, uit
sluitingen, conflicten en rustverstoringen,
maar hoe kinderachtig is eigenlijk dit alles.
Dat komt, omdat men aan beiden zijden
geen ander ontkomen aan de moeilijkheden
lyeer ziet dan door af en toe een dergelijk
conflict, waarvan Iedereen nadeel heeft.
Wot wij moeten doen is het materialisme
opzij schuiven en bedenken, dat de mensch
niet leeft voor zijn portemonnaie. maar
voor zijn ziel.
Hier is het antwoord op de vraag, welke
Henri Polak niet kan oplossen: hij en
anderen hebben blijkbaar niet voldoende
rekening gehouden met de eigenlijke bron
van inspiratie, welke Mac Donald's handel
en wandel heeft bezield. Zijn „socialisme"
was in wezen toch iets anders dan het
hunne. Voor den Marxist, voor den benepen
partijman, hij zij liberaal of socialist, voor
dengene, die de stof stelt boven den geest
of het belang van één klasse boven het
algemeen welzijn, voor dezulken is Mac-
•Donald's optreden een raadsel. Zij kennen
hem niet. Zij zullen hem ook nooit begrij
pen.
Maar aan geloovige Christenen, zelfs al
zijn zij door confessie van dezen Schptschen
puritein gescheiden, is zijn handelwijze
duidelijk. Wij gelooven, dat de historie over
Mac Donald milder vonnis zal vellen dan
degenen, die meenen hem als „verrader"
of „Judas" te mogen brandmerken of die
nu stamelend en als verbijsterd staan bij
den vroeger zoo vereerden voorman.
Onze Londensclie correspondent schrijft
ons:
De fractle-Lloyd George bestaat thans uit
vier personen, n.l. the Right Honourable
David Lloyd George, Majoor Gwilym, Lloyd
George, zijn zoon, Majoor Goronwy Owe®,
den zwager van zijn zoon, en mies Megan
Lloyd George zijn dochter. De beide majoors
hebben even zitting gehad In een regeering, en
ebben dientengevolge, evenals mr. David
Lloyd George, recht op een plaats op de „Front
pposition Bench". Miss Megan heeft nimmer
een ministerieele post bekleed en is ook geen
paifjjleidster en kan dus zulk een plaats niet
innemen. Zij behoort bijgevolg tot wat men
bier noemt de „rank and file'', het „gros".
Maar aangezien zij het eenige lid der fractie.
Lloyd George is, dat niet op voorste oppositie*
bank mag zitten, belichaamt zij de heele „rank
and file", en het merkwaardige geval doet
zich voor dat deze slechts 24 deel van het
totaal aantal leden bevat, terwijl op de
front-bench zetelen.
BUÉNOS-AYRES, 5 November. (V.D.) Kort
voor de algemeene verkiezingen, die Zondag
a.s. plaats hebben, heeft naar „La Prensa"
meldt, president Uriburu dr. Adolfs Bioy tot
minister van buitenlandsche zaken benoemd,
welke functie reeds sedert eenige weken niet
was bezet,
Do vroegere minister van buitenlandsche
zaken, dr. Bosch, werd tot leider der Argen-
tijnsche delegatie op de a.s. ontwapeningscon
ferentie benoemd.
Hij was afgetreden als minister van bui-
tenlandsche zaken, omdat hij het niet eens
was met verschillende maatregelen, die de
president Uriburu in verband met de verkie
zingen had genomen.
Argentinië heeft in zijn mededeelingen aan
den volkenbond inzake de aanvaarding van de
bewapeningsvacantie verklaard, dat de reed*
gegeven opdrachten van leger en vloot hier.
onder niet kunnen vallen.
De Poolsche bladen maken opnieuw melding
van geruchten over een aanstaande reorgani
satie van het kabinet. O.a. zou Johan Pilsuds-
kl, de broeder van den maarschalk, wegens
zijn gezondheidstoestand willen aftreden, ter
wijl ook kolonel Pieracki, de leider van het
departement van binneulandsche zaken, door
een ander vervangen zou worden.
BRIAND DOOR AANSLAG BEDREIGD?
PARIJS, 5 November. (H.N.) Op het minis
terie van binnenlandsche zaken is een uit
Metz afkomstige koopman in hechtenis geno.
men, die er van verdacht wordt, een aanslag
te hebben willen plegen op minister Briand.
De man, Colligmon genaamd, gedroeg zich zeer
vreemd en legde ook verwarde verklaringen
af.
BERGSTORT1NG BIJ COCHEM
COCHEM a. d. MOEZEL, 4 November (V.D.)
De bergstorting te Cochem, welke in de
zomermaanden tot stilstand was gekomen, is
tengevolge van de hevige regens opnieuw In
gezet.
Maandagavond vielen de eerste rotsblokken
onder ontzaglijk kabaal omlaag.
Dinsdag zijn nog meer zware steenmassa's In
het dal terecht gekomen, die op hun weg alles
meesleurden, Geschat wordt dat tot nu toe
ongeveeT 1000 kubieke meter steen is losge
raakt. De provinciale weg moest worden af
gezet. Het verkeer werd omgeleid.
ZWARE STRAF WEGENS
GODSLASTERING-
Gisteren is door het Berlijnsche gerechtshof
wegens godslastering tot drie maanden gevan
genisstraf veroordeeld een zekere Martin Teu-
ber. De man had in Februari een godloozen-
avond georganiseerd, waarbij een godloozen-
revue werd opgevoerd, die aanleiding gaf tot
een aanklacht wegens godslastering.
De bakkers te Berlijn zijn, in verband met de
stijging der meeiprijzen voornemens den prijs
van het brood met i penningen te verhoogen.
In verband hiermede hebben de bakkers bij
den rijksminister van voedingswezen voor he
den een audiëntie aangevraagd.
In het ri. inisterie wordt een verhooging der
broodprijzen niet gerechtvaardigd geacht.
VERVALSCHERS VAN OORKONDEN
WEENËN, 4 November (W.B.) Onder ver
denking identiteitsbewijzen te hebben vervalscbt
zijn door de politie de rijksduitsche Willy Klose
en de Ooslenrijksohe communist Emmerich
Kliewer gearresteerd
Het onderzoek in hun woning bracht een
drukmachine, talrijke formulieren en passen,
doopbewijzen en identiteitsbewijzen, chemi
caliën en andere materiaal aan het licht welke
ter verviilsching vooral van buitenlandsche
Identiteitsbewijzen, dienden.
De vervalschingen moeten op groote schaal
hebben plaats gehad.
Een Berlijnsche Zoölogische groothandel verzendt een zichtzending slangen, kroko
dillen en schildpadden per vliegtuig naar Parijs.
(Van onzen correspondent.)
G e n V e, 3 November 1931.
Al zijn wij allen hier wel van de waarheid
doordrongen, dat de sleutel tot de bevrijding
van de wereld uit de tegenwoordige financieeie
en economische crisis niet te Genève gezocht
moet worden, dit neemt niet weg, dat de vol
kenbondsorganen met eeh te waardeeren ijver
voorgaan klein-«vers te ondernemen, dat wel
licht op bescheiden schaal hier en daar iets
tot verzachtting van de crisis zal kunnen bij
dragen.
Zoo heeft het in de laatste weken dan ook
niet aan besprekingen alhier over eoonomi-
sche kwesties ontbroken. Op het oogenblik
is de bijzondere studiecommissie van de Euro-
peesche commissie die Lltwinoff's plan van het
sluiten van een economisch niet-aanvals-pact
bespreken moet, met haar arbeid nog niet ge
reed gekomen, al zaï vermoedelijk het nega
tieve advies der commissie wel reeds bekend
zijn, voordat deze brief in Holland verschtt
nen zal. Doch andere Vbl ken bondsorganen heb
ben haar zitting reeds weder ten einde ge
bracht, zooals het economische volkenbonds
comitê, de ondercommissie van de Europeesche
commissie voor de verleening van voorkeurs
rechten aan andere Europeesche landbouwpro
ducten als granen en de nieuwe commissie voor
de bestudeering van plannen voor de uitvoe
ring van belangrijke openbare werken.
Deze laatste commissie staat nog slechts ge
heel aan het begin van haar taak en heeft
dus nog niet, zooals het economische volken
bondscomitê, een reeds lang leven vol teleur
stellingen achter zich! De commissie voor de
openbare werken, waarin ook een landgenoot,
de heer J B van der Houven van Oordt, oud
voorzitter der Nederiandsche reedersvereeni-
ging, zitting heeft, is nog een der „espoirs"
van den volkenbond en in het bijzonder van de
Europeesche commissie en van het interna
tionale arbeidsbureau, die zich bedde zeer voor
do taak van dit nieuwe orgaan interesseeren.
Zooals men weet, is de gedachte dat de vol
kenbond in het belang van de bestrijding der
werkloosheid zich voor de uitvoering van be
langrijke internationale en nationale openbare
werken moet gaan interesseeren, het eerst door
Albert Thomas bepleit in de commissie voor
de bestrijding der werkloosheid, die door den
raad van beheer van het internationale arbeids
bureau is in het leven geroepen. Via den be
heersraad en daarna de Europeesche oommissie
en de voikenbondsvergadering is Thomas'
denkbeeld thans hij dit nieuwe volkenbonds
orgaan, dat. betrekkingen heeft met de ver-
keersorganisatie van den volkenbond, het eco
nomische en het financieeie volkenbondscomitê
en deft raad van beheer over het internationale
arbeidsbureau, terecht gekomen. Deze nieuwe
commissie heeft nog slechts een constitUeerende
vergadering gehouden doch zal waarschijnlijk
in December opnieuw bijeenkomen, om dan
praktisch werk te doen.
Of dit mogelijk zal zijft, zal voor eeü groot
deel afhangen vart de antwoorden der Euro
peesche regeeringen op een rondschrijven, dat
sir Eric Drummond hun de vorige week heeft
doen toekomen, en waarin de regeeringen
worden uirgenoodigd, voor zooverre zij op vol
kenbondshulp voor de uitvoering van belang
rijke openbare werken prijs stellen preciese
plannen daarvoor vóór 1 December den vol
kenbond te doen toekomen. Deze plannen moe
ten nauwkeurig aangeven, waarin de openbare
werken zouden bestaan, hoeveel arbeidsdagen
de uitvoering zou vereischen en hoeveel zij
zouden kosten na aftrek van de besparingen
aan werkloozen uitkeeringen, die door deze
vermeerderde arbeidsgelegenheid mogelijk zou
den worden. Het nieuwe volkenbondsorgaan
zal deze plannen dan bestudeeren, vooral ook
naar hun nut en economische productiviteit.
Men hoopt, dat een gunstig advies van het
nieuwe volkenbondsorgaan dan een goede Uit
werking ten aanzien van de mogelijkheden, om
de noodige gelden voor de uitvoering van het
plan te kunnen opnemen, hebben zal.
De andere speciale commissie, die dezer da
gen hier aan den arbeid is geweest moest op
verzoek van de Europeesche commissie over
wegen, of het geraden zou zijn de door de Euro
peesche commissie ontworpen en ook door de
tegenstanders van voorkeursrechten gedoogde
regeling .waardoor de Oost-Europeesche land-
bouwstaten van de andere Europeesche landen
voorkeursrechten voor den invoer van hun gra
nen zouden verkrijgen ook voor andere land
bouwproducten ais granen toepasselijke te
verklaren. In September had Politis erop aan
gedrongen, dat ook voor- Grieksche tabak en
rozijnen lagere Invoerrechten ln de Europee
sche staten zouden te betalen zijn dan voor
soortgelijke producten uit de overzeesche lan,
den waarop de gedelegeerde van Spanje ook
op voorkeursrechten Voor Spaansche wijnen
aandrong.
De speciale commissie aan Wie de bestu
deering dézer Grieksche en Spaansche wen-
schen was toevertrouwd en waarin de heer H.
A. Hoofd, hoofdcommies van het departement
van buitenlandsche zaken, de Nederiandsche
regeerifig vertegenwoordigde heeft het over
eenkomstig de verwachting niet tot een aan
beveling kunnen brengen, dat de uitzonderings
regeling voor voorkeursrechten voor granen
ook voor tabak, rozijnen, Wijnen, enz., gelden
zou. (DCZa regeling is trouwens ook voor de
granen nog niet in werking kunnen treden,
omdat de overzeesche staten, die in het bezit
der meesrbegunstlgingsclausule zijn en wier
toestemming dus noodig was voor het verlee-
nen van voorkeursrechten aan bepaalde Euro
peesche landen, die toestemming nog niet ver
leend hebben:)
De door den Belgischen gedelegeerde Van
Langenhove gepresideerde bijzondere com
missie heeft zich ertoe bepaald de aandacht
der Europeesche commissie op de moeilijkheden
van de Europeesche tabakvoortbeweging te
vestigen en de Europeesche commissie in over
weging te geven dat deze tot de Europeesche
reaeeringen de uitnoodtglng zou richten den
Europeesrhen tabak-producenten zooveel mo
gelijk te hulp te komen. Deze hulpverleening
zou natuurlijk van verschillenden aard kunnen
zijn, naar1 gelang de tabak-invoerende staat een
monopolie voor den handel in tabak bezit of
niet. Wat de rozijnen, wijnen en andere pro
ducten betreft waarvoor ook een voorkeurs
recht verUngd was de speciale commissie heeft
deze verzoeken bij gebrek aan de noodige docu
mentatie hierover»geheel onbesproken moeten
laten.
Het economische volkenbondscomitê is dit
maal sléchts vier dagen bijeen geweest. Het
heeft de Fransche gedachte van de schepping
van een speciaal volkenbondsorgaan voor ar
bitrage en verzoening in internationale geschil
len van economlsehen en commeroieelen aard
een stapje voorwaarts gebracht. Het heeft even
eens de eerste schreden gedaan, om wellicht
een internationaal kartel in de houtnijverheid
te helpen bevorderen Het heeft overeenkom
stig den wensch der internationale kamer van
koophandel de eerste voorbereidende bespre
kingen gehouden, om bij een conventie omko
perijen en andere illoyale handelspraktijken
te bestrijden. En zoo zijn nog eenige voorloo-
pige beslissingen omtrent meer ondergeschikte
puttten genomen.
Do crisis en de handels
betrekkingen.
De hoofdarbeid van het economische volken
bondscomité is echter geweest de redigeering
van een rapport aan den volkenbondsraad om
trent de tegenwoordige crisis en de gevolgen
daarvan op de internationale handelsbetrek
kingen. In dit rapport wordt erkend, dat de
financieeie crisis, die de economische depres
sie is komen verscherpen, verschil!"® Je beper
kingen van den internationalen l lilhandel
bijna onvermijdelijk heeft gemaakt. Het econo
mische comité geeft toe, dat verschillende sta
ten, ten einde aan hun internationale finan
cieeie verplichtingen te kunnen voldoen of
om hun munstelsel voor storingen te bewa
ren wel genoodzaakt waren naar een verbete
ring van hun handelsbalans te streven en
daarom maatregelen tot beperking der invoeren
te treffen. Doch terwijl het economische comité
deze noodzakelijkheid erkent, meent het daar
aan toch oók ook deee dringende waarschu
wing te mogen toevuegen dat de staten zich
bij hun maatregelen ter beperking van den
internationalen ruilhandel tot'het strikt onver
mijdelijke mogen bepalen! En moge het bij
iedere beperkende regeling terstond worden
duidelijk gemaakt dat die niet langer duren
zal da,n de omstandigheden die haar hebben
uitgelokt!
Het economische comité hoopt ook, dat, zoo
dra aan de ernstigste stoornissen op financieel
en monetair gebied een einde zal zijn gemaakt,
de regeerirgen ook op economisch gebied we
der to meer normale verhoudingen in den in
ternationalen ruilhandel zullen terugkeeren.
Het herstel van normale financieeie verhoudin
gen en van de handelsbetrekkingen, zooals zij
waren vuoidat de financiële storingen van dit
jaar begonnen, zou naar de overtuiging van
het econ-nnisclie comité stellig een belangrijk
element tor. het algeheele herstel van het inter
nationale vertrouwen zijn.
Het rapport van het economische volken-
bondscorrfité eindigt met een vrij optimistische
beschouwing. Het wijst erop hoe het vertrou
wen spoedig geschokt wordt, doch ook spoedig
kan hersteld worden, indien de regeeringen
slechts toonen, dat zij vastbesloten zijn meester
over de gebeurtenissen te blijven. Als dan mede
door de oplossing van belangrijke internatio
nale vraagstukken van niet zuiver economlsehen
aard (hiermede wordt waarschijnlijk wel het
vraagstuk der internationale schulden en her
stelbetalingen bedoeld) inderdaad het vertrou
wen weder hersteld zal zijn, dan zal het oogen-
MAAR NIET YAN DEN „GROOTEN"
Natuurlijk betreft het hier niet een ver
gissing van den grooten Shaw, omdat deze
zich niet vergissen kan. Zou de groote Shaw
een uitspraak doen, die noodlottigerwijze op
een vergissing berustte, dan zou heel de
menschheid niet de basis der vergissing,
maar het resultaat van de uitspraak accep
teeren en voor waar en onfeilbaar houden.
Zou de Engelsche Shaw bij voorbeeld als
zijn meening ten beste hebben gegeven, dat
Einstein en Hoover niet fluiten kunnen, dan
zouden Einstein en Hoover onmiddellijk het
voornemen gemaakt hebben om nooit meer
te fluiten en in de interviews den nadruk er
op leggen, dat zij waarlijk in hun leven nog
nooit 'n deun gefloten hebben.
Maar nu een professor, Charles Gray Shaw,
al vijf en twintig jaar hoogleeraar aan een
hoogeschool te New-York, bovenstaande uit
spraak gelanceerd heeft, nu heeft men van
alle kanten durven protesteeren, ondanks het
feit dat hij het veelgelezen boek „de weg
naar cultuur", geschreven heeft.
Aan een medewerker van een New-Yorksch
blad heeft den hooggeleerde, toen hem waar
schijnlijk het vuur na de schenen gelegd werd,
om een nieuwigheid, de volgende stelling uit-
getranspireerd: „Er is geen groot of in het le
ven wel geslaagd man geweest, die ooit de
lippen gespitst heeft om te fluiten. Zoudt u
zich Einstein of Mussolini fluitend kunnen
voorstellen? (Bedoeld is natuurlijk: een flui
tende Einstein of 'n fluitende Mussolini?)
Zoudt u zich van Hoover kunnen indenken, dat
hij met 'n deun, zelfs de Stars and Stripes tus-
schen de lippen, het Witte Huls betreedt?
Welnu, ik beschouw het fluiten derhalve als
geestelijk minderwaardig, en smaakloos, en
het getuigt van een weinig beschaafd wezen,
wanneer hij zijn gevoelens niet anders weet te
vertolken als een vogel in het hosch."
O zoo. Maar de onvoorzichtige hooggeleerde
heeft zich daarmee heel de nog al beschaafde
wereld op den hals gehaald als opponens tegen
deze stelling, en deze wereld, lang niet alleen
vertegenwoordigd door slagersjongens, en der
gelijk genre fluitisten.
Ofschoon hij ter zelfder ure nog liet weten,
dat hij bij zijn klassificatie der fluitende stam
men op de onderste sporten der beschaving,
een onderscheid wilde maken tusschen lippen
fluiters en borstfluiters en dat zijn uitspraak
betreffende de geestelijke minderwaardigheid
slechts sloeg op de eersten, hagelde het toch
hardnekkig en langdurig protesten, waarin de
professor er opmerkzaam op werd gemaakt,
dat hij kwalijk op de hoogte bleek gesteld, zoo
hij mocht meenen, dat professor Einstein, Mus
solini en Hoover niet zoüden fluiten.
De „United Press", als steeds hij de pinken,
liet eventjes een onderzoek instellen en con-
stateeren, dat onk president Roosevelt gefloten
heeft, en dat Lindberg. burgemeester Walker,
Iïeny Ford, Senator Watson en John D. Roc
kefeller jr. nog fluiten.
De correspondenten van de „Associated
Press" hebben uit Rome en uit Chicago kun
nen seinen, dat Mussolini en Senator Borah tot
de fiuitlustigen gerekend willen worden, en
beeldhouwer Lukeman weet in een andere
New-Yorksohe courant hetzelfde van Einstein
te vertellen.
Alleen over president Hoover is evenwel nog
niets met allo zekerheid bekend kunnen wor
den. Dat heeft niets af te doen aan de waarde
aan het betoog van hen, die ITT toót de flui
ters opnemen. Dezw hebben een gewaardeerde
kracht gekregen in een medewerker aan
„Transcript", een blad in Boston, die niet al
leen voor de eer der fluiters in de bres sprong,
maar betoogde dat juist een fluiter geprezen
moet worden als het musicale natuurkind.
„Het fluiten van 'n menschenkind", schrijft
hij in zijn artikel, „is als spontane, ongekun
stelde melodieuse uiting de eenigste natuur-
muziek ter wereld, 't Is de grondslag voor alle
andere muziek".
Wat weet 'n fluitende straatjongen van toon
ladders, van intervallen, en allerlei andere mu-
ziek-technische dingen? Maar desniettemin
fluit hij een rijpen, vollen toon, en 'n zuiver lied
van klanken, en zijn fluiten is 'n weldaad in
de schemering van een zomeravond, en een
verstillend wonder over de kakofonie van den
bedrijvigen, witten dag. Hij weet niets van
vingertechniek, van de nauwkeurigheid waar
mede de strijkstok gestreken moet worden,
maar meesterlijk weet hij zijn lippen niet te
scherp noch te stomp te spitsen, en beseft hij
dat zijn muziek haar perfectie mist, wanneer
hij fluit door een minieme afwijking van zijn
mond.
Met dat al is professor Charles Shaw duch
tig uitgefloten en heeft zijn systeem van
woud-, en veld- en straat-, en waterfluiters, die
hij in do wetenschappelijke stratosfeer dacht
te verheffen, de hoogte niet bereikt van een
leeuwerik.
Men wierp den filosoof Shaw nog tegen, dat
er zelfs ontwikkelde, heel goede, succesvolle
fluiters zijn, en de filologen kwamen tot over
maat van ramp nog met een etymologie, waar
uit blijkt, dat de oude voorvaderen zelfs niet
veel anders deden onder hun jagen en vlsschen,
want dat „Vikingers" zoo iets als fluiters be-
teekent; via het Angelsaksische „hwistlian",
Zweedsch „hviszla", Deensch „hvisle" ligt die
zin in het Engelsch „whistle" en het Duitsche
„wispeln" en „wispern" bevroren.
Voor zooveel wijsheid is de professor gewe
ken, 'n deun fluitend tusschen de tanden.
blik voor de regeeringen gekomen zijn, om
zich te herinneren, dat een duurzame welvaart
slechts op den grondslag van een verkeers
vrijheid van koopwaren, kapitalen en men
schen zal kunnen gevestigd worden, die groo-
ter is dan die welke de wereld, en vooral Euro
pa, sinds den wereldooriog gekend heeft. Het
economische volkenbondscomité, dat steeds
een grootere vrijheid in den internationalen
ruilhandel verdedigd heeft, blijft aan deze
doctrine ook thans getrouw, ln de hoop, dat
zij later heter zal worden nageleefd. De feiten
van het oogenblik weerspreken de leer van
de vrijheid van verkeer op handelsgebied al
lerminst. Indien de staten zich meer naar die
leer gedragen hadden, zou de tegenwoordige
crisis waarschijnlijk niet zoo scherpen vorm
hebben aangenomen!
Waaraan zooveel herinneringen
verkleefd zijn
Wanneer de fabricatie, of de
roorraad uwer criïkelen,den
omzet, den verkoop over-
treffen, geeft aan een serie
dan eem de kans U te
helpen, den aftrek uwe»
producten te vergrooten
EEN LANGEN STAAT VAN DIENST
DOORGEWORSTELD
Indertijd, toen de Duitsche troepen in een
ordelijk sauve qui peut van het westelijk front
naar huis terug marcheerden, hadden liefheb
bers gelegenheid zich in de raarste spullen te
zetten. Want alles was hij deze troepen te
koop. Van staalhelmen en gasmaskers af tot
zestien duims kanonnen toe. Hieraan doet een
bekendmaking van het marinebureau te Kiel
momenteel terug denken want dit bureau biedt
liefhebbers een paar oorlogschepen te koop
aan.
De kanonneerboot waar men voor een prikje
de hand op kan leggen, is geen alledaagsch
vaartuig want het is er een, dat rijk is aan
historische herinneringen en maritieme lau-
weren. Het ding draagt den naam van
„Panther" en daarmede is al een heele boel
maar toch niet alles gezegd Ieder herinnert
zich natuurlijk, dat het dit vaartuig was, dat
indertijd den fameuzen pantersprong op Agadir
deed maar weinigen weten, dat het schip toen
al een langen staat van dienst door geworsteld
had.
De kiel van de Panther werd in Juli 1900
gelegd. Dat is een heele tijd geleden voor een
schip en men kan dat het vaartuig aanzien
want het ziet er rijkelijk ouderwetsch uit.
Maar toen het in 1901 van stapel liep was men
er erg mee in zijn sas en dat zou ook eerlang
blijken toen het de opdracht kreeg zijn haven,
Danzig tie verlaten em de® Rijn op te stoo
men om de trotsche Duitsche vloot op de ten
toonstelling van Juni 1902 in Dusseldorf te
vertegenwoordigen. Het krijg&ged'iert heeft
hij die gelegenheid vermoedelijk ook Rotterdam
aangedaan en in oude kranten zal men daai>
over wel het een en ander kunnen vinden.
Terwijl de tonen van Jhet gejoel en het
feestgedruisch nog tusschen de takkelage hing
kreeg de Panther een nieuwe opdracht en wel
om naar de Karaibische wateren te stoomen,
waar toen eem oorlog tusschen Haiti en Z. M.
den Keizer woedde. Bij die gelegenheid werd
er ook een zeeslag tusschen de Dqiteche en de
Haitische vlooten, beide door een kanonneer
boot vertegenwoordigd, geleverd en in dit tref
fen hield de Panther zegevierend het boven
water. De Haitische vloot, bestaande uit het
schip Crête k Pierrot. werrl roemruchig in
den ground geboord e® keizer Willem was daar.
over zoodanig in zijn nopjes dat hij over alle
wateren heem het telegram zond: Bravo Pan
ther! Gut gemacht!
Hiermede was aan de eerzucht van het be
roemde soliip nog in geenen deele voldaan.
Want ln December van het zelfde jaar ver
scheen de Panther in de Golf van Maracaibo
om Venezuela te blokkeeren en een beetje later
hracihit het ter rede van La Guayra <1» twee
regeeringS'Sehepen Crespo en Totumo tot zlk-
ken.
Nog een beetje begon, het er echter be
denkelijker voor de Panther uit te zien. Het
onvervaarde oorlogsmonster trachtte den
Orinoco op te stoomen maar daar ter plaatse
ligt het fort San Carlos dat met heusche ka
nonnen bewapend is. Deze werden op de Pan
ther afgevuurd maar gelukkig konden de V*-
nezolanen niet mikken en zoo liep dit overi-
génd zeer glorievolle treffen zonder ongeluk
ken af. En dat was alweer erg prettig want in
Haiti was de vertegenwoordiger van Z. M. ge
molesteerd geworden en wie had dat land tot
verontschuldigingen kunnen dwingen indien
de Panther voor San Carlos gesneefd ware?
Daar nu nas alles goed en kon het schip naar
Port au Prince opstoomen en daar genoeg
doening eisehen en verkrijgen.
Na nog iangen tijd de schrik van de Karai
bische wateren geweest te zijn, zette de Pan
ther koets naar West-Afrika waar zij in 1907
prompt boven op den vasten wal de ankers
uitwierp. Deze manoeuvre had plaats ot> het
strand van Walvischbaai maar daar men zich
over deze uitingen van voortvarendheid een
beetje geneerde werd er over het ongeval geen
woord gerept. Men slaagde er e-chter weer in
de Panther vlot te krijgen en om zijn vurige
gemoed wat af te koelen liet men hem nn
standbeelden onthullen en wel een te Swakop-
mond.
Dit gedaan zijnde werd de boot tot opme-
tingsvaartuig gepromoveerd en in die kwali
teit legde zij ongetelde zeemijlen af voor de
barre, onherbergzame kusten van Duitsch Zuid
West. Terwijl zij daarmede bezig was kreeg
zij in Juli 1911, bet onverwachte bevel een
sprong op Agadir te wagen. De sprong geluk
te maar het effect ervan is iedereen bekend.
De Panther kon het echter in de nevelige
baren va.n de Noordzee niet lang uit houden.
Reeds in 1912 lifep zij wèer naar de Afrikaan-
sehe kusten uit, waar zij zich m>g éénmaal
met roem zou overdekken. Dat was in 1912 in
Liberia. De Panther was naar die negerrepu
bliek gedirigeerd om er de Duitsche belangen
te bewaken en van die aanwezigheid maakte
een troep negers gebruik om het vaartuig te
bestormen. Na een heeten strijd die een vol uur
duurde, werden gezegde nikkertjes overhoord
en in de golven van de Cessrivier geworpen
van waar ze naar buis terug konden zwem
men. De Panther echter zette opni«uw koers
naar de haar bekende wateren van Zuid West
en begon daar opnieuw met opmetingen.
In April 1914 keerde het schip ten tweede
male naar huis terug. Spoedig daai op begon de
oorlog en de nu bereids wat aftandsch' gewor
den Panther kreeg de gewaarwording dat zij
nu met andere vijanden te doen had dan met
Haiti negers of met Venezolaansche piraten.
Zij temdo haar oud krijgsvuur daarom een
beetje in en bleef voorzichtig binnengaats, al
waar zij rusteloos bezig was de Kleine Belt te
bewaken. Dit ging zonder groot levensgevaar
gepaard en aldus overleefde de Panther zoowel
den. oorlog als de vrede en de revolutie. Maar
Ue blauwe tropenzoeën zou zij toch nimmer
meer terug zien. Zij werd in Koningsbergen ge-
gtationneerd alwaar zij alweer aan het opmeten
sloeg en waar zij ook de maritieme honneurs
waarnam bij gelegenheid van een bezoek van
den generaal veldmaarschalk von Hindenburg
daar ter plaatse.
Maar haar dage® waren Inmiddels geteld.
Dp 15 December 1926 werd er aan boord voor
bet laatst parade gehouden. Het schip werd
dien dag buiten dienst gesteld. De vlag werd
voor het laatst gestreken en officeren en man
schappen gingen voor goed aan wal Vijf jaar
lang heeft het schip toen liggen roesten vóór
men er toe komen kon het openlijk veil te
stellen. Maar nu is het dan toch zoover. Hij,
die het meeste biedt, kan de Panther koopen.
Sommigen in Duitschland zouden liever zien,
dat het schip een eerzaam graf in de golven
kreeg want er zijn aan het vaartuig zóóveel
herinneringen verkleefd. Een goed ruiter schiet
toch ook eem paard dat hem lang en trouw
gediend heeft liever neer dan het aan de tram
te verkoopen. Maar Duitschland kan zich zulke
fijngevoelige weelde niet meer veroorloovea
en trouwens, laat de maritieme traditie d*
meeste menschen ook ijskoud.
