-'I
DE F. I. O. M.
ZATERDAG 21 NOVEMBER 1931
I fprnmt
WM v
EEN WAARSCHUWEND WOORD
DE STANDPLAATS-TOELAGEN.
Wijziging en aanvulling der
regeling.
DE KINDERTOESLAG.
IN EEN JAAR TWEE ECHTGENOOTEN
VERGIFTIGD.
VOORTVLUCHTIG! GEDETINEEERDE
GEVAT.
DE BRAND IN HET NED. PAVILJOEN.
INDISCHE POSTVLUCHTEN.
GIROCHECQUES VERVALSCHT.
POLITIE EN WEERMACHT OP
CURACAO.
septum
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN.
DE ECONOMISCHE TOESTAND VAN
CURACAO.
HET GRONINGSCH BIOSCOOP
CONFLICT.
bilderdjjkherdenking te
weet 'k zelt nos nlet'
Lezer, word maar niet kriegelig, umdat
gil niet dadelijk weet, wat dit opschrift be
duidt.
Wij zijn nu eenmaal gewoon om veieenl
gingen, bonden enz. eenvoudig aan te duiden
met een aantal voorletters en er zijn er waar
van de beteekenis aan ieder bekend is. Wie
weet niet b.v. dat „A.N.W.B." beteekent: „Al-
gemeene Nederlandsche Wielrijders Bond" of
„K.R.O.": „Katholieke Radio Omroep".
Ik wed eohter, dat nog geen 5% van de
lezers van uw Blad weet, wat de letters
F I.O.M. beteekenen.
Welnu, ik zal het u zeggen en zou u dan
willen verzoeken het voorgoed te onthouden:
F.I.O.M, beteekent: „Federatie van Instel
lingen voor de Ongehuwe Moeder". De volle
dige officieele naam is „Nederlandsche Fede
ratie van instellingen voor de ongehuwde
mm der en haar kind". Deze fereratie is tót
-stand gekomen op initiatief van den hoer E.
Renê van Ouwenaller te Hilversum, die op
11 September 1929 in 't Hotel des Pays Bas
te Utrecht een aantal menschen had bijeen
geroepen, waarvan bekend was, dat zij zich
het lot aantrokken van de ongehuwde moeder.
Op die vergadering zette de heer René van
Ouwenaller uiteen, dat, nu bij de behandeling
van de ontworpen Ziektewet in de Twee-de
Kamer, door aanneming van het amendement
Aalberse, de verzekering van de ongehuwde
arbeidster tegen de kosten, die haar bevallin„
zouden meebrengen was geschrapt, het juiste
oogenblik was gekomen, dat de particuliere
vereenigingen elkander de hand zouden rei
len om de zorg voor de ongehuwde moeder
te verbeteren.
Want bij geen enkele van de voorstemmers
voor het amendement-Aalberse had ook maar
één oogenblik de gedachte voorgezeten, dat de
ongehuwde moeder niet moest worden gehol
pen. De voorsteller bedoelde met zijn .amende
ment alleen, dat het niet aanging, dat de
staat aan een ongehuwde arbeidster de plicli
zou opleggen zich te verzekeren tegen de mo
gelijke gevolgen van eene in zich onzedelijke
daad. Daarom alleen ging het.
Neg om andere reden was het gelukkig, dat
het amendement Aalberse was aangenomen.
Ware het verworpen, dan zou de ongehuwde
arbeidster bij eventueele bevalling een uitkee
ring krijgen.
Voor velen heeft het den schijn, alsof hier
mede de ongehuwde moeder nu door de over
heid voldoende was geholpen. Maar dan ver-
gedt men, dat het percentage van ongehuwde
moeders onder de arbeidsters maar zeer ge
ring is. Verreweg het grootste aantal onge
huwde moeders komt voor in andere klassen
en rangen van do maatschappij.
In Amsterdam bestond reeds sinds 19 jaar
de „U.V.O.M." wat beteekent: Unie van Ver-
eenigingen voor Ongehuwde Moeders, een
centmie vormend van alle vereenigingen, die
in Amsterdam op dit terrein werkzaam zijn.
elnu, in deze stedelijke centrale van Am-
Si men 'n mo(*el waarnaar een lan
ce ij-Q l^ederartie tot stand zou kunnen wor
den gebracht.
N En de F.I.O.M. was geboren.
Het zou geen zin hebben hier opsomming
9 §even van namen der oprichters en be
stuursleden en van het vele werk, dat moest
worden verricht om de totstandkoming te
verzekeren. Ik volsta met te zeggen, dat dr.
N. M. Josephus Jitta, voorzitter van den Ge
zondheidsraad, de voorzitter is van de F.I.O.M.
terwijl Mr. H. M. L. H. Sark, secretaris van
den Armenraad te 's-Gravenhage, optrad als
secretaris.
Chineezen lezen de bekendmaking, die de
Japansche bezettingstroepen in de straten
van Moekden lieten aanplakken.
slechts ten deele en aan enkelingen bekend
is Het Centraal bureau begint bescheiden,
omdat de geldmiddelen bescheiden zijn. Als
ooit het spreekwoord waar is:
Beecheidenheit ist eine Zier
Aber weiter bringt man's ohne Ihr"
dan is het in dit geval. Maar geen nood
in het jonge kind zit groote vitaliteit en als
hij 't publiek belangstelling kan worden ge
wekt \ooi deze federatie en de regeering er
toe kan besluiten haar financieel te siteunen,
dan kan men van de F.I.O.M. groote verwach
tingen hebben.
Ik eindig met den wensch voor den grijzen
oprichter, thans eerelid van de F.I.O.M.. den
heer René van Ouwenaller, dat hij de ver
wezenlijking van die verwachtingen moge
zien.
Heerlen.
Dr. C. MEULEMAN.
^ie het naadje van de kous wil kennen,
vrage bij Mr. Sark, Kerkplein 3, te 's-Graven
hage het eerste verslag aan over de verrich
tingen van de F.I.O.M. over het tijdvak van
1 Maart 1930 tot 1 November 1931. Daarin
vindt men alles wat over de F.I.O.M. te vra
gen is.
Een belangrijk resultaat van den arbeid,
verricht in dit afgeloopen tijdperk, is de tot
standkoming van een Centraal bureau te
's-Gravenhage, gevestigd Kerkplein 3, waar
alle gegevens omtrent het maatschappelijk
verschijnsel van het moederschap der onge
huwde vrouw worden verzameld en gerang
schikt, waar alle inlichtingen op dit gebied
worden verstrekt en waar ten slotte aan de
ongehuwde, die den weg niet kent om te wor
den geholpen, die weg wordt gewezen.
Dat dit een mooi resultaa/t is van het werk
in het afgeloopen tijdperk, is klaar als de zon.
Hoe toch wil men sociaal euvel met kracht
en vrucht bestrijden als men de diepere oor
zaken niet voldoende heeft blootgelegd Hoe
zal men de overheid beter kunnen overtuigen
van den plicht, die op haar rust, hier steun
te verleenen, dan door de heldere uiteenzetting
van den feitelijken toestand, die nu niet, of
VALSCHHEID IN GESCHRIFTE.
Het gerechltshof te Amsterdam wees Donder
dag arrest in de strafzaak tegen de gebroeders
C., die zich in hooger beroep te verantwoor
den hadden wegens valschheid in geschrifte.
Een der broers, een aannemer, was failliet
verklaard. Voor of tijdens het faillissement
had hij op aanraden van den ander, een aan.
tal valsohe schuldbekentenissen onderteekend,
om daardoor de schulden grooter te maken en
een accoord te vergemakkelijken.
De rechtbank had de gebroeders tot een
gevangenisstraf van zes maanden veroordeeld,
waarvan 4 maanden voorwaardelijk.
Het Hof veroordeelde een der broers tot 2
maanden gevangenisstraf en de anderen tot
één maand.
VRIJGESPROKEN.
De brandstoffenhandelaar H. C. J., uit Arn
hem heeft voor de Haagsche rechtbank te
recht gestaan wegens het veroorzaken van
dood door schuld. Verdachte zou op een Zon
dagmorgen te Noordwijk een groep kerkgan
gers hebben aangereden, waardoor een hun
ner zoodanig is getroffen, dat de dood spoedfe
volgde. De Rechtbank achtte verdachte's
schuld in dezen niet beweizen en sprak hem
vrij.
Vrijgesproken werd eveneens mej. C. H B.
uit St. Michelsges-tel, die terecht heeft ge
staan wegens aanrijding, met een door haar
bestuurden auto, van een meisje op de Prin
segracht te 's Gravenhage.
POLITIE IN ACTIE.
De politie te Utrecht blijkt de laatste dagen
scherp de aandacht te vestigen op die kleine
vergrijpen, waaraan wij ons allen wel eens
schuldig plegen te maken.
Op één dag werden niet minder dan vijftien
wielrijders geverbaliseerd wegens het bij don.
ker rijden zonder reflector.
OFFERBLOKLICHTER GEPAKT.
Te Geldrop is de 35-jarige Tsjech F. M„ op
heeterdaad betrapt, terwijl hij in de kerk bezig
wais met een lijmstok geld uit een offerblok
te visschen. De man zeide door honger tot zijn
daad gedreven te zijn. Hij is naar Den Bosch
op transport gesteld. Hij had 5 „gelijmd".
(Ingezonden.)
Een treurig geval in mijn praktijk noopt mij
de gastvrijheid van Uw blad in te roepen
teneinde ten beihoeve van mijne gehuwde Kath.
geloofs-genooten een waarschuwend woord te
doen plaatsen, ten aanzien van e-e-n leemte in
de wet van 17 Februari 1923 (St-bl. nr. 40)
welke wet bedoelde aan één dor eohtgenooten
een wettig evenredig deed toe te kennen in
de nalatenschap van de(n) andere.
Dit erfdeel kan door een testament binnen
de grenzen van het beschikbaar gedeelte der
nalatenschap woiden vergroot, doob kan ook
op dezelfde wijze geheel worden ingetrokken
en dit is juist het punt waarover ik het nu
eens wilde hebben.
Wanneer er tuesohen eohtgenooten ongeluk-
ldgerwijze sohelding van tafel en bed mocht
hebben plaats gehad, zooals in het geval dat
op mijn kantoor word behandeld, dan kunnen
daaruit zonder groote waakzaamheid, bij over-
l !'jé.en van één hunner, alleronaangenaamste
verrassingen worden geboren.
Zooals men weet, word vooral ten behoeve
(letr Katholieke echtgenooten, wier huwelijfk
met door echtscheiding kan worden ontbon
den, het instituut der scheiding va.n tafel en
bed ingevoerd, waardoor niet het huwelijk
wordt ontbonden, doch alleen de verplichte
samenwoning ophoudit, automatisch gevolgd
door eene scheiding van goederen en welke
regeling oclk dlit voor heeft, dat» wannieeir
de eohtgenooten zich weer met elkaar verzoe
nen, de scheiding van tafel en bed met al
hare gevolgen vervalt (art. 303 B.W.) en het
huwelijk evenals vroeger kan worden voort
gezet.
In de meeste gevallen gebeurt dit echter
helaas niiet en, aangezien scheiding van tafel
en bed veel meer'voorkomt dan men zou den-
kern blijven dlikwijls twee menschen inner
lijk verwijderd van elkaar voortleven terwijl
zij toch eohtgenooten gebleven zijn voor de
wet en zich er gewoonlijk niet van bewust
zijn, dat zij op grond der nieuwe wet van
1923, tegen hunne bedoeling in want ze
zijn ook van goederen gescheiden toch nog
altijd bij overlijden een recht op eikaars nala
tenschap kunnen doen gelden. En In de ver
onderstelling van elkaar af te zijn en niets
meer van elkaar te vorderen te hebben, denken
zij er natuurlijk ook niet aan (want wie zou
er hen op attent maken!) dat hum eerste werk
na zoo'n scheiding van tafel en bed had be
hoordn te zijn naar een notaris te gaan om
bij testament den anderen echtgenoot dan ook
zijn wettelijk deel op hunne nalatenschap te
ontnemen. Fedteljjk behoorde dit automatisch
te gaan, maar de wetgever heeft daar nu een
maal niet aan gedacht of de kans te hoog be
rekend, dat de eohtgenooten zich weer met
elkaar zouden verzoenen. Doch na een verzoe
ning kan m;ien dpt testament immers toch
weer herroepen
In viele gevallen zullen echtgenooten, als
zij moreel hoog genoeg er voor staan, de
erfenis die hun op zoo'n ongedachte wijze te
beurt viel, verwerpen, maar in het geval waar
op ik doel, was dit niet het geval en in plaats
van aan een zuster en broer, aie bedden in
het klooster waren en zonder de wet van 1923
wettige erfgenamen zouden zijn geweest (er
waren geen kinderen uit het huwelijk geboren
en er werden ook geen ouders nagelaten) ver
viel de geheele nalatenschap, die niet gering
was, aan den man, een bekend doordraaier,
in het buitenland woonachtig, hetgeen zeer
te betreuren is.
Summa summamm verzoek Ik onze wakkere
Katholieke Tweede Kamerleden, het geval
waarover ik 't heb, eens onder de oogen te
Willen zien, teneinde van hun recht van initia
tief gelbruik te maken om de wet van 17
Februari 1923 (stbl. nr. 40) te doen wijzigen
of aangevuld te krijgen met eene bepaling,
welke hierin voorziet, en in de tweede plaats
zou ik aan mijne Katholieke collega's, die deze
leemte ook wel zullen hebben opgemerkt, en
aan onze geestelijkheid willen verzoeken, om
zoolang we nog geen wetswijziging hebben,
waakzaam te blijven en ingeval vam scheiding
van tafel en bed onder hunne cliënten of
parochianen, hen op deze leemte l,n de wet te
wijzen, opdat maatregelen kunnen worden ge
troffen om de eventueele nadeelige gevolgen
dierwetsleemte af te wenden.
Ik heb daarop reeds vroeger in mijn boekje
„Het nieuwe erfrecht tussschen echtgenooten"
(thans uitverkocht) op blz. 12 gewezen en zie
nu 'weer opnieuw in, hoe izeer d'eze waarschu
wing niet luid genoeg kan klinken,
Amsterdam, November 1931.
C. F. J. BRANDS, Notaris.
BUITENZORG, 19 Nov. (ANETAÏ.
De regeling van de standplaats-toelage is ge
wijzigd en aangevuld. In de eerste plaats zijn
de toelagen herzien aan de hand van de resul
taten van het duurte-ondorzoek, in Januari 1931
gehouden. Deze herziening treedt 1 Juli 1932 in
werking. Ten tweede voor alle plaatsen wordt
aan Landsdienaren met vijf of meer kinderen,
waarvan minstens twee lager of verrer reikend
onderwijs genieten, een kindertoelage toege
kend.
In standplaatsen met standplaatstoelage, be
draagt de kindertoelage tien procent van de
maandelijksche bezoldiging, voor de overige
plaatsen vijf procent, een en ander met een
maximum van 25.per maand. Deze rege
ling treedt in werking op 1 Januari 1932.
Een inval in zijn woning.
Bij de achtervolging in de knie getroffen.
Eenigen tijd geleden wist de ongeveer 25-
jarige F P., gedetineerd en op transport ge
steld van Roermond naar Dordrecht, door uit
den trein te springen, te ontkomen. Sinds
dien was de man voortvluchtig. Gisteravond te
half zes is door een aantal veldwachters, den
majoor van den Rijksveldwacht te Gorinchera
en den ourgemeester van .Herwijnen, 'n inval
gedaan in de woning van P. te Herwijnen.'
Inderdaad bleek de man zich hier te be
vinden. Op de nadering van de politie ging hij
opnieuw op de vlucht. Een achtervolging ont
stond, waarbij een der veldwachters, toen de
man een bosch invluchtte, een schot op hem
loste. P. werd in den knie getroffen en viel
neer, waarna men tot de arrestatie kon over
gaan. De man is overgebracht naar het zie
kenhuis te Gorinchem.
Dader pleegt na ontdekking
zelfmoord.
BANDOENG, 20 November. (ANETA).
Onder de Europeesohe bevolking is zeer groote
ontsteltenis ontstaan door een dubbele moord
zaak. De Hollandsohe bloamkweeker B. heeft
in den tijd van een jaar twee eohtgenooten
achtereenvolgens vermoord door toediening
van arsenicum. Onmidddllijk na het gereohte-
üjk onderzoek heeft de moordenaar gister
avond zelfmoord gepleegd.
„De Valk" beschadigd.
Toen gisterenmorgen de Fransclie mechani-
ciens op het vliegveld te Marseille het uit
gaande postvliegtuig „De Valk" de loods uitre
den, werd het toestel door een verkeerde ma.
noeuvre aan den staart beschadigd, zoodat het
niet kon opstijgen. Zoodoende is in deze post-
vluaht eenige vertraging gekomen. Er zijn
maatregelen genomen om de schade zoo snel
mogelijk te herstellen.
De „Uil" naar huis.
De „Uil" is gisteren te 6.13uit Batavia ver
trokken en na een tusschenlanding van 8.33—
9.20 te Palembang om 14.20 te Medan aange
komen. Aan boord is 160 K.G. post en 10 K.G,
vracht.
De „Duif" vertrok gisteren om 5.27 uur
Calcutta, kwam om 11.48 in Rangoon aan,
vertrok vandaar weder om 12.42 en arriveerde
om 16.41 uur in Bangkok.
De „Specht" is gisteren te 6.10 uit Cairo
vertrokken en na een tusschenlanding van
8.479.52 te Mersamatrich, om 16.09 te
Athene aangekomen.
OPRUIING VAN SOLDATEN.
Voor het Gerechtshof te Arnhem werd be
handeld de zaak tegen G. N. te Tiel. Deze is
in appèl gekomen tegen een vonnis van de
Rechtbank te Tiel, waarvoor hij terecht heeft
gestaan terzake van het uitspreken van een
opruiende redevoering tot de soldaten.
De Proc. Generaal mr. Cnopius wees er op,
dat verdachte niet zoo vredelievend is als hij
zich voordoet. In België is hij gearresteerd
en veroordeeld wegens he-t dragen van ver.
boden wapenen. Verdachte wilde door zijn
redeneering het wettig gezag ondermijnen.
Spr. eischte bevestiging van het in eersten
aanleg gewezen vonnis: 40 boete of 1 maand
hechtenis.
Te kort geschoten inzake beveiliging
der preciosa.
In de Memorie van Antwoord aan de Twee
de Kamer op de begrooting van Koloniën
deelt de minister mede, dat hij zich niet kan
ontveinzen, dat de met de dagelijksehe leiding
der Nederlandsche afdeeling belaste personen
te kort zijn geschoten in zake de beveiliging
der Indische preciosa, welk verzuim te dieper
moet worden betreurd, nu het tot een onher.
stelbaar verlies heeft geleid. Overigens moet
met waardeering worden gewag gemaakt van
de toewijding, waarmede ook de hierbedoelde
personen hebben medegewerkt aan de groot,
sche vertegenwoordiging van Nederland op
deze internationale tentoonstelling.
De Staat heeft door den brand geen, niet
door assurantie gedekte, geldelijke schade ge
leden.
Men meldt ons uit'Amsterdam:
Dezer dagen werd bij een firma op den Bosch-,
jesiweg een gitroboekje ontvreemd. Eergisteren
bleek reeds, dat men met behulp van een ver-
valscihte cheque een bedrag had geind. Gis.
termorgen werd bij de firma Gerzon opnieuw
een cheque aangeboden ten bedrage van 2000
De beambte koesterde argwaan en vroeg aan
het hoofdkantoor het saldo op. Aanstonds waar
schuwde men hem, dat de cheque afkomstig
was uit het gestolen cheque-boekje. De verl
vals-c'her had inmiddels de vlucht genomen.
Men kon echter van hem een goede beschrij
ving geven en met behulp van dit signalement
slaagde de politie van het bureau Admiraal de
Ruyterwag er gisterenmiddag in, in West een
23-jarigen man te arresteeren, die voorgaf, hah-
delsvertegenwoordiger te zijn. Inmiddels is ge
bleken dat de man ook nog door andere po-
litie'bureaux hier ter stede wordt gezocht, we
gens verschillende gevallen van oplichting.
Een afzonderlijke weermacht
noodzakelijk.
De gebeurtenissen uit het jongste verleden
zegt de minister van Koloniën in zijn Me
morie van Antwoord aan de Tweede Kamer
hebben naar zijn overtuiging do besliste nood
zakelijkheid aangetoond, dat in Curasao naast
de militaire politie een afzonderlijke weer.
macht in stand wordt gehouden.
De thans in Curasao beschikbare machts
middelen bestaan uit: een oorlogsschip (tor
pedojager, in afwachting van het in aanbouw
zijnd flottiel jevaartuig)een waldetachement
mariniers van ongeveer 150 man (waarvan
ongeveer 35 man op Aruba zijn gelegerd)de
militaire politietroepen, waarvan de sterkte
met inbegrip van eenige niet voor den politie
dienst opgeleide militairen, die corveediensten
verrichten, ongeveer 190 man bedraagt (hier
van doen ongeveer 40 man dienst op Aruba)
een korps burgerpolitie van 25 A 30 man voor
de eilanden Curasao en Aruba, alsmede een
korps veldwachters van 65 man voor alle
eilanden. Van moeilijkheden met betrekking
tot de onderlinge samenwerking van deze
korpsen is den minister niet gebleken
Gedurende het tijdvak 1 October 1929 tot
ultimo September 1931 zijn naar Curasao uit
gezonden en naar Nederland teruggekeerd on
derscheidenlijk 136 en 49 militairen. Onder de
opgave der teruggekeerde militairen zijn niet
begrepen die behoord hebbend tot het in Juni
1929 als tijdelijke versterking naar Curasao
gezonden detachement der Koniale Reserve.
VERDUISTERING OT EEN POSTKANTOOR
Te Lutterade is aangehouden de postbode
G., verdacht van verduistering van gelden op
het postkantoor aldaar. Hij is naar Maastricht
overgebracht.
OP VRIJE VOETEN GESTELD.
De landbouwer P„ uit Nieuwolda, zijn echt-
genoote en zijn schoonzuster, die allen verdacht
werden van brandstichting, zijn thans' uit het
voorarrest ontslagen.
De heer J. T. Janeen te Zwol'le, düe Woens
dag na een motorongeluk op den Meppeler
straatweg zwaar gewond naar het Sophia-
ziekenhuis be Zwolle was overgebracht, is
gistermorgen aan de gevolgen overleden.
ZIJN „KAMERAAD" BEROOFD.
De Groningsche rechtbank veroordeelde Don.
dardag J. B. te Hoogezand tot ee® gevangenis
straf van 1 Jaar en 6 maanden, met aftrek
van preventief, wegens diefstal van een por-
temonnaie met Inhoud van 600 aan bank
papier uit de® zak van een persoon, met wien
bij dien avond in Groningen was uitgeweest.
ONGEWENSCHTE GASTEN
Door de marechaussee werden te Roggel (L
twee vreemdelingen, een Duitscher en een Rus,
aangehouden. Beiden waren gekleed in ge-
stiöhtsr ot gevangeniskleding, zoodat wordt
vermoed dat men hier met vluchtelingen te
doen heeft.
GEEN SPELDJE, DAN....
In de Willem Barentszstraat te Utrecht ont
stak een 20-jarige woonwagenbewoonster zoo-
danig in woede over het feit, dat een juffrouw
geen speldje van haar wenschte te koopen, dat
zij een ruit stuk gooide.
De politie bemoeide zich met de zaak.
Geen vrees voor onheilspellende
inzinking.
De minister van Koloniën zegt in zijn Me
morie van Antwoord aan de Tweede Kamer,
dat hij van gevoelen is, dat, voorshands, al.
thans, ge-en vrees be-hoeft te bestaan, dat de
economische inzinking in Curacao onhellspel.
lende vormen zal aannemen.
De minister is van meening, dat er geen
voldoende grond bestaat voor de door ver
scheidene leden uitgesproken zienswijze, dat
het financieel beleid ten opzichte van dit ge
biedsdeel niet bijster gelukkig zou zijn.
.6
Vernieuwing van den ivcg Den Bosch
Eindhoven bij Boxtel.
De vermakelijkheidsbelasting 20 pCt.
B. en W. van Groningen hebben thans aan
den Raad voorgesteld de vermakelijkheids
belasting voor de bioscopen en de daarmede
gelijkstaande inrichtingen te veriagen tot 20
procent van de netto-ontvangst.
Hiermede is definitief een eind gemaakt
aan het conflict, als gevolg waarvan gedu
rende 36 weken de bioscopen te Groningen
gesloten waren. Een maand geleden zijn zij,
gelijk men weet, weer geopend.
Vóór bet conflict bedroeg de belasting 25
procent der bruto-ontvangsten, d.i. van
de recettes, terwijl ingevolge het thans bij
den raad ingediende voorstel de belasting zai
bedragen 20 pCt. van de netto-ontvangsten,
d.i. 1/6 van de recettes.
ANTWERPEN.
Door de zorgen van de Volksuniversiteit
„Herman van der Reeck" werd op Woensdag
18 November te Antwerpen een Bilderdijk.-
herdenking gehouden.
Vrij naar het Fransch.
Door A. T.
4)
't Was op 'n Zaterdagavond tegen 't eind van
April. Damaris had een generale repetitie ge
leid, die gehouden was in een groote zaal ach
ter in den tuin. Ze was de laatste, die heen
ging. Tot haar niet geringe verwondering be
merkte ze eensklaps Savin, die op haar af
kwam, op den voet gevolgd door z'n trouwe
hond. Zijn blik was vastberaden en het scheen,
of bij minder mank liep. Hij draaide om 'n
bloemperk heen, met een rand van palmpjes
omzoomd, liep vervolgens onder de bijna hon
derdjarige linden door en haalde 't meisje in
bij 'n steen en bank, waar tegenover een faun
grijnsde op zijn voetstuk. Eertijds had de vroo-
lijke groep vau Mayaudière hem Zacharias ge
doopt om z'n gelijkenis met een ouden jood
nit de Rue des Regrattiëns. Mejuffrouw de
Fontdouoe hield niet van den faun, evenmin ais
van de waternimfen bij den vijver. Zij eerbie
digde echter zoowel het een als het ander ter
gedachtenis aan haar vades, die zijn tuin het
voorkomen van de 18de eeuw wilde laten be
houden; maar cm het heddensch karakter
dat die beelden aan den tuin gaven eenlgszins
weg te nemen had zij in een schaduwrijken
hoek een grot uit rotssteen laten oprichten
nn door een wilde rozestruik welig begroeid
O. L. Vrouw van Lourdes voorstellend, gena
den afsmeekend voor de zondaars.
Savin ontmoette Damaris dus voor den faun.
Babet, de oude keukenmeid, zei, dat je
in den tuin was, begon hij, en ik dacht, dat
we hier eenige oogenblikken alleen zouden
zijn, omdat de pensionnaires naar den refter
moeten.
Mejuffrouw Clairvault keek op haar arm
band-horloge.
Och, wat is 't al laat! riep ze uit. Vader
wacht op me!
Toe, blijf nog even bij me: in den boek
handel zijn we nooit vrij; er komt zoo vaak
iemand binnen, die ons hindert; maar hier
Zij zette zich neer. Haar beenen trilden en
haar hart bonsde in haar binnenste. Ze wiet
wèl, wat hu zou zeggen, maar, wat zij zou ant
woorden, wist ze nog niet. En hij begon op
zachten toon:
Damaris, je hebt zeker wel gemerkt, dat
ik je liefheb. Dat is geen gevoel van vandaag
of gisteTen, maar van jaren. Toen je nog héél
klein was en je trotscb weigerde m'n band te
vatten op de moeilijke doorgangen, zelfs in de
Cave-aux-Loups, waar je toch zoo bang was in
't donker Maar, ik durfde 't niet eerder
zeggen Ik meende, om mijn gebrek, dat
ik altijd ongehuwd moest blijven. Nu heb ik
raad gevraagd bij je peettante en zij gaf me
moed tot spreken.
Zij onderbrak hem niet, keek naar de faun,
waaromheen 'n hemelsblauwe vlinder fladder
de. Het scheen haar toe, dat dit beeld epotte
met de arme menscbelijke illusies en haar
vergeleek bij het insect met azuren vleugels,
welks vroolijk bestaan zoo kortstondig zou zijn
Wat zouden we gelukkig kunnen zün op
Mayaudière, als je toestemt, ging hij fluiste
rend voort. Daar is zooveel goeds te doen!
Jouw tegenwoordigheid zou me verheven ge
dachten ingeven en zoo gemakkelijk zou ik de
juiste woorden vinden, die de harten treffen.
Nu kwam de hoogmoed van Damaris plotse
ling in opstand! Ha ja! Dit was inderdaad de
droom der mannen: in de vrouw, die ze lief
hebben, een bewonderaarster, soms 'n hulp.
Hever nog 'n slavin te zien, doch hun mede
dingster worden dat nooit!
Ze liet echter haar gedachte niet raden; ook
wou ze niet bekennen, dat ze zelf ook schreef.
Ze zweeg en dat verontrustte hem.
O, Damaris, zou je niet willen?
Ze was op 't punt te antwoorden: „Ik kan
je niet beminnen, zo-als je mij bemint. Maar
ze dacht aan haar vader, aan haar peettante,
ook aan zich zelf. Haar geschreven verhaal-
tjes toch hadden niet altijd -'t gewenschte suc
ces, want den vorigen avond had de redac
teur van een groot dagblad haar één der no
vellen teruggezonden mat eenige scherpe cri-
tiseerende woorden. Dat beloofde dus niet veel
voor de toekomst. Zou 't daarom niet veel ver
standiger zijn, de vreedzame, verzekerde toe
komst te aanvaarden, die nu voor haar open
lag, zelfs al strookte ze niet geheel en al met
haar verlangens. Daarenboven: is de achting
in het huwelijk niet een hechtere basis dan de
liefde? Ze antwoordde daarom met bevende
stem:
Je hebt me verrast, Savin Vergeef
me Geef me tijd, om tot me zelf te ko
men en na te denken.
De geest van onafhankelijkheid fluisterde
haar in: Haast je niet! Je hebt toch nog den
boekhandel, die ook na den dood van je vader
het noodige zal opleveren, 't Is absoluut niet
noodig, je onafhankelijkheid prijs te geven.
Haar hoogmoed dacht er anders over. De
vrouw is slechts, hetgeen haar man van haar
maakt. Bij Savin Rocbeneuil zul je 'n figuur
van beteekenis worden zelfs in de hoogste krin
gen. in plaats van boekhandelaarster in de
Rue des Cordeliers. En dan, het leven wordt
met den dag moeilijker. De prijs der boeken
stijgt, de verkoop wordt geringer. Wie zegt, of
de zaak na verloop van tijd niet in 'n hachelij
ke positie komt?
Maar haar hart protesteerde er tegen: Dat
zijn allemaal slechts redenen, die het nut op
het oog hebben. In den grond bemin je Savin,
niet met 'n vurige, hartstochtelijke liefde, zoo
als die in de romans beschreven wordt, maar
met 'n rustige toegenegenheid, die de tijd zal
versberken. Laat 't geluk niet voorbijgaan,
zonder 't op z'n doortocht vast te houden.
Waarom zoo lang met je-zelf te twisten?
Onder den. indruk van deze laatste gedachte
antwoordde ze:
Savin, voor ik je 'n definitief antwoord
geef, moet ik je 'n bekentenis doen.
Welke?
Sedert eenigen tijd ben ik met me zelf in
tweestrijd. De waarheid is voor mij verduis
terd. Ik dwaal als in een donkeren, zwarten
nacht.
Hij nam haar hand vol liefde in de zijne en
drukte ze innig-teeder.
Ik vermoedde 't reeds en daarom ook wil
ik onze harten met elkaar in contact bren
gen. Wie heeft niet zulk een crisis doorge
maakt? De grootste Heiligen zelfs. Het eenige
middel is: met moed voortgegaan, evenals een
reiziger, die door een sneeuwstorm in de ber
gen wordt overvallen. Verre van alle beschut
ting zou stilstand hem verdooven en in den
dood voeren.
Ze schudde heftig met haar hoofd.
Z'n weg vervolgen is vaak onvoorzichtig.
Immers, men kan in 'n afgrond storten. Ove
rigens, ik voel er niets voor in de duisternis
te wandelen; ik houd er van, helder voor me
uit te zien.
Heb slechts vertrouwen, Damaris; de
nevel zal optrekken. En, om dien gevaarlijken
doortocht te overschrijden, doe niet, zooals in
de Cave-aux-Loups: reik mij de hand en ver
laat je op mij.
De woorden bestierven op haar lippen. Ze
voelde zich overwonnen door de kracht zijner
liefde en durfde niet verder met hem rede
twisten.
Je vindt toch goed, dat ik eerst vader om
raad vraag?
Natuurlijk! Ik durf hopen, dat mijnheer
Clairvault te mijnen gunste zai SRreken.
Half zeven sloeg de naburige Kathedraals-
toren. Damaris stond op:
Morgen zul je mijn beslissing vernemen.
Zij voelde zich bewogen. O, zij scheen zoo
klein in haar oog tegenover die groote figuur.
Haar hand in de zijne leggen viel haar nu niet
moeilijk! Thann bedelde om een liefkozing.
Ze boog zich. om hem die te geven en dank
baar zette 't beest z'n voorpooten op haar
schouders.
Morgen zal ik 't zeggen, zei ze nog eens.
Was 't een belofte? Hij geloofde 't! Toch
durfde hij de lange, smalle hand, die ze naar
hem toestak niet aan de lippen brengen: jonge
oogen konden hem achter de gordijnen van
den refter bespieden. Hij stelde zich tevreden,
die hand lang in de zijne te houden en ze tee-
der te drukken. Dan verwijderde hij zich, zon
der acht te geven op z'n pae, wier onregelma
tigheid thans nog meer uitkwam dan gewoon
lijk. Onwillekeurig zuchtte Damaris en toen
Tliann nog by haar wilde blijven, beval ze
bijna bruusk: „Vooruit!" Ze wees hem de
poort, waardoor ook zijn meester verdwènen
was. Mot leedwezen gehoorzaamde hij en
met 'n sprong ever den bloemenrand ging
bij weer loopen naast Savin, die hem voor de
eerste maai had vergeten. Het meisje was
weer alleen. Ze keek naar den faun! O, die
onuitstaanbare grijnslach! Hoe spotte hij met
haar zwakheid! Waarom had ze gezwicht?
Zou ze dit oogenblik later niet betreuren? Ze
keerde naar huis terug en liep om den vijver
met de donkere waternimfen. De deur van den
salon, waar mejuffrouw de Fontdouce zich in
den leunstoel liet rollen, was half geopend. Ze
trad binnen. De oude dame bad in den avond
schemer, haar vinger gestrengeld om den ro
zenkrans, de oogen gericht naar de kerk, die
door de tulle gordijnen zichtbaar was. Naast
haar stond een tafeltje, nog gedekt, waarop
de resten van een zieken-maaltijd en een glas
melk stonden. Bij het geknars dier oude schar
nieren hief ze 't hoofd op.
In haar jeugd moest ze schoon geweest
zijn: een lange, fijne figuur, zachte blonde ba
ren, helder blauwe oogen. Vele jongelingen
hadden naar haar hand gedongen, maar ze wil
de haar vader niet verlaten. HU was één van
die bekoorlijke egoïsten, die het heel van-zelf
vinden, dat men alles voor hen opofferi. Zij
was zijn secretaresse geworden en had dage
lijks slechts eenige uurtjes vrij, d,ie ze be
steedde aan het liefdewerk ter bescherming
van jonge meisjes. Toen kwam de dood, die
haar met haar vader alles ontnam, wat ze
lief had! Nu was ze alleen en vrij. Ze-liet haar
ruime woning in kamertjes verdeelen. Ter eere
barer Patrones, de Heilige van Siêna, werd het
„Sint-Catharinahuis" genoemd. Weezen, veria-
tenen, die naar de stad kwamen, om te strU-
den tegen 't harde bestaan, vonden daar een
veilig toevluchtsoord. Langen tijd had mejuf
frouw de Fontdouce acht gegeven op de gan
gen van haar huis. Martha en Maria tegelijk
maar nu had God haar met onbeweeglijk
heid getroffen. Ze klaagde niet, o neen! Ze
leed in stilte, overtuigd, dat eene onderworpen
werkeloosheid Gode méér behaagt dan haar
vroegere bedrijvigheid en in de ure van ver-
po zing vond ze nog het middel de jonge zielen,
die haar omringden, tot zich te trekken, niet
door ze te dwingen tot vertrouwelijkheid, maar
door de kracht van haar moederlijke teeder-
held. Damaris hield veel van haar peettante.
Ze knielde nu neer op het tabouretje, dat de
bezorgde Babet ondier de voeten van haar
meesteres schoof.
Peettante, begon ze zachtjes, ik kom u
terloops goeden avond zeggen. Papa zal niet
weten, waar ik zoolang blijf. Ia wil u maar
even vertellen, dat de repetitie buitengewoon
geslaagd ia.
Dus, je bent tevreden over de jeugdige
actrices?
Ja. ik sta voor haar goed succes in'
Mejuffrouw de Fontdouce trok haar petekind
naar zich toe om haar een kus op 't voor
hoofd te drukken.
Heb je me anders niets toe te vertrou
wen? vroeg ze zacht.
Het meisje bloosde.
U weet immers alles al, Tante, mom-
m'3- Z0u ik 11 dan nog meedeelen?
aar het antwoord weet ik niet.
at? Heb je hem niet aanstonds het Ja
woord gegeven?
Ik heb tijd tot nadenken gevraagd.
't Zou dwaasheid zijn, dit aanzoek af te
slaan, lief kind. Want je bemint Savin. Ik her
inner me nog 'n episode uit je jeugd. Nauwe
lijks vijf of zes jaar oud, was je eens heel
boos op Solange, die tegen je zei: Savin is
meer mijn vriend dan de jouwe, want ik bes
z'n nichtje.
Damaris zweeg. Mademoiselle de Fontdouce
vervolgde:
Ik veronderstel toch, dat zijn gebrek te
roemvol is, om je tegen te houden. Overigens
zul je 't spoedig vergeten zijn door het con
tact met deze schoone ziel, wier waarde nog
verhoogd zal worden door een gedeelde toege
negenheid. Reeds oefent Savin een grooten in
vloed uit door 't geheele land, een invloed, dis
nog grooter za'l worden door zijn huwelijk,
door de waardigheid van huisvader. Je hebt
