algemeen overzicht.
1
'Mïm
IN EEN ONDERZEEER
ONDER HET IJS.
wrt
JAPAN DREIGT.
MAANDAG 7 DECEMBER 1931
DE GODSHAAT IN SOVJET-
RUSLAND.
De campagne tegen het Kerstfeest.
HET 17e COMMUNISTISCH CONGRES.
PPPÜ
ALS DE CHINEEZEN TOKIO'S
VOORWAARDEN NIET
NAKOMEN....
Ook generaal Ma treft toebereidselen.
HITLER SPRÉÉKT TOT
DE WERELD.
..Zijn wil alleen geeft den
doorslag in de partij".
SCHRAPPING VAN ALLE POLITIEKE
VERPLICHTINEN.
DE KNUPPEL IN BELGIE'S ROODE
HOENDERHOK.
De partijraad bij dringenden
oproep verzameld.
AVONTUREN TIJDENS EEN
MOEILIJKE REIS.
De beteekenis der expeditie,
door
KAPT. SLOAN DAMENHOWER
ARGENTINIË EN SPANJE.
PROTEST VAN ARGENTIJNSCHE
INTELLECTUEELEN.
Het prestige van Spanje is buiten
mate gedaald
I
Servische verkiezingen
Den 28en October 1918 Weld bet koninklijk
Servië op te bestaan en in plaats daarvan
wd met geweldig gejuich de S.H.S.-staat. de
staat der Serven, Kroaten en Slovenen, ge-
S'Wat zich na dien dag in October 1918 tot
September van hef jaar 1931 allemaal heeft
afgespeeld, kan niet in een enkelen brief be
schreven worden, doch in September 1931
werd ook de S.H.S.-staat met de door koning
Alexander afgekondigde nieuwe grondwet ten
grave gedragen en de nieuwe staat heet van
dien dag af Joego-Slavië.
Met de woorden „Servische verkiezingen
wordt tevens uitgedrukt, dat in dezen war
winkel van Europa, ondanks de nieuwe grond
wet niets veranderd is en dat 'de op 8 Novem
her gehouden verkiezingen geen Joego-Slavi-
sche verkiezingen geweest zijn in den zin, dat
ook de verschillende nationaliteiten van Joego
slavië eraan hebben deelgenomen, doch Ser
vische verkiezingen in den zin van de centra
listische en imperialistische groot-Servische
gedachte.
Reeds na de afkondiging van de nieuwe
kieswet bestond er geen twijfel over den uit
slag van 'deze verkiezingen.
Het resultaat heeft het eigen land even
weinig verrast als het buitenland, slechts met
dit onderscheid, dat men in Joego-Slavië de
feiten kent, terwijl hetbuitenland slechts de
beschikking heeft over de officieele berich
ten, waaruit de werkelijkheid niet is op te
maken.
Van de 1330 candidaten voor de 305 manda
ten der Skoeptschina werden 302 afgevaaidig
den der regeeringspartij gekozen.
Door de goedgunstigheid *an Belgrado ge
lukte het den Duitschen minderheden een
candldaat in het parlement te brengen. Ook dc
kleine Roemeensche minderheid werd een
mandaat verzekerd, terwijl den Hongaren een
candidaat, die door de Hongaaische minder
heid in Joego-Slavië eenstemmig wordt afge
wezen, is opgedrongen.
Alle vroegere partijen op het gebied van
Joego-Slavië hebben haar kiezers aangeraden
zich van stemming te onthouden. De geheele
oppositie heeft dit besluit doorgevoerd, be
halve de Duitschers, die met de regeering een
overeenkomst aangingen en zich van de ove
rige partijen afzonderden. Als belooning voor
deze „loyaliteit" beloofde Belgrado hun zes
mandaten
Men kan de houding der Duitschers echter
ook „verraad" ten opzichte van het gesloten
front der voor de vrijheid strijdende oppositie
noemen en als zoodanig heeft Belgrado het
in elk geval gewaardeerd, 'want tegen de
Duitsche candidaten werden ook regeerings-
candidaten gesteld en er werd voor gezorgd,
dat niet meer dan één vertegenwoordiger der
Duitschers in de Skoeptschina werd gekozen.
De Duitschers zijn zoodoende van den regen
in den drop terechtgekomen. Het is echter hun
verdiende loon.
Over den uitslag der verkiezingen wordt
officieel gemeld, dat gemiddeld zeventig per
cent van de kiesgerechtigden aan de stem
ming heeft deelgenomen. In het katholieke
Kroatië bedroeg de deelneming aan de stem
ming zestig percent. In het vroegere Hongaar-
sche gebied, de zoogenaamde "Wojwodina,
zeventig percent. Slechts in Dalmatië heeft
een gering aantal kiezers aan de stemming
deelgenomen.
In tegenstelling met deze officieele mede-
deelingen is de waarheid, dat in Kroatië
slechts degenen aan de verkiezing hebben
deelgenomen, die als beambte of als afhanke
lijke personen daartoe gedwongen werden.
De deelneming aan de stemming in Kroatië
bedraagt nauwelijks vijftien percent, in SIo-
venië twintig percent, in Wojwodina dertig
percent en in geheel Joego-Slavië gemiddeld
veertig percent.
Door de regeering wordt slechts bekend
gemaakt hoeveel kiezers hun stem hebben
uitgebracht. Men zoekt intusschen vergeefs
naar de cijfers van het aantal stemgerechtig
den.
De hierboven genoemde cijfers en feiten zijn
afkomstig uit een betrouwbare bron en het is
merkwaardig, dat ook de Parijsche Havas-
agentuur te Belgrado, welke zeker niet partij
dig tegenover de regeering van Belgrado staat,
een deelneming aan de verkiezing van vijftig
percent meldt, in tegenstelling met de zeven
tig percent van het regeeringsbericht.
Strikt genomen blijft het precies hetzelfde,
hoe hoog het percent van de deelneming aan
de verkiezing geweest is. De regeering wilde
er slechts het buitenland mee bewijzen, dat de
bevolking van Joego-Slavië achter haar staat
en de tot nog toe en thans gevoerde politiek
van Belgrado goedkeurt.
Het zich onthouden van stemming, niet
alleen door de Kroaten en Slovenen, doch ook
door de Servische partijen bewijst intusschen
het tegendeel en als dit bewijs niet voldoende
is, dan spreken de studentendemonstraties,
welke voor den verkiezingsdag te Belgrado
plaats vonden en welke niet alleen door Kroa
tische of Macedonische, doch ook door Servi
sche studenten warep georganiseerd om tegen
de terreurverkiezingen en de dictatuur te pro
testeeren, boekdeelen.
In het studententehuis te Belgrado, dat eeni-
ge jaren geleden door den koning is gesticht,
werd de buste des konings vernield. Meer dan'
veertig studenten werden gearresteerd en de
universiteit werd voor eenige dagen gesloten.
De studenten protesteerden ook tegen Frank
rijk, daar het de voortzetting van het tegen
woordige regiem door zijn moreelen en t'inan-
Cieelen steun mogelijk maakt.
Deze manifestaties, het lijdelijk verzet der
politieke partijen, de protesten der naar het
buitenland geëmigreerde leiders der Kroaten
en het niet deelnemen aan de stemming door
j0. katholieke partij van Slovenië bewijzen
duidelijker dan de cijfers der verkiezingen,
hoe de verhoudingen in Joego-Slavië er in
werkelijkheid uitzien.
De SkoePtschina, welke na den moord op de
Kroatische leiders gesloten is geweest, wordt
thans weder geopend, doch een volksvertegen
woordiging zal zij niet zijn, daar zij niet door
het volk werd gekozen, maar haar leden door
Belgrado benoemd zag.
De verkiezingen zijn een politieke comedie
?™t6r zich echter het drama der in den
speelt SCh6n Staat levende volkeren af-
s)r.üath°fieken van Eur°Pa boezemen
5 i reedS daarom helang in, omdat
de nitotvgekozen Skoeptschina ook over het
lot 6er Joego-Slavisehe Katholieken te beslis
sen zal hebben. Slechts weinigen is het be
kend fn welken toestand de Katholieken van
Joego-Slavie zich bevinden. Zelfs de Joego
slavische Katholieken kunnen zich van het
lot van hun geloofsgenooten in de verschil
lende deelen van dezen staat niet op de hoogte
stellen. De katholieke kranten van Joego-
Slavië staan namelijk onder een strenge cen
suur, welke geen haar beter is dan de sovjet-
Russische.
In iedere stad is een beambte of een heel
bureau met de bewaking van de pers belast
Deze bureaux krijgen van Belgrado nauwkeu
rige instructies en zij hebben zulk eeo angst
voor het betrokken ministerie, dat zij geen
woord doorlaten, dat ook maar in de verste
verte de mannen der dictatuur zou kunnen
verontrusten. En hun angst heeft reden van
bestaan, want reeds werscheidenen, die niet
streng genoeg waren, hebben hun ontslag
gekregen.
De pers in Joego-Slavië heeft ook geen mid
delen meer om haar lezers te laten merken,
dat iets door de censuur geschrapt is.
Bij het begin van de dictatuur behielpen de
redacties zich ermee de gecensureerde plaat
sen met treinverbindingen of met foto's, welke
in geen enkel verband stonden met den tekst,
te „stoppen", doch ook dit is thans verboden.
Van de werkzaamheid der dictatuur vermel
den wfj hier nog de volgende frappante voor
beelden:
Toen het 'groote Eucharistisch Congres in
het afgeloopen jaar van 15 tot 18 Augustus te
Zagreb werd gehouden, ontving een zekere
Banci, redacteur van het anti-katholieke blad
„Nasa Sloga" in Susak van de regeering een
groote som gelds met de opdracht het congres
tegen tm werken.
Met dit doel overstelpte hij de Katholieke
Kerk, de geestelijkheid en vooral het episco
paat met alle lasterpraatjes, welke hij maar
bedenken kon.
De katholieke bladen publiceerden weerleg
gingen, doch juist haar meest doorslaggevende
bewijzen, zelfs geheele artikelen, werden door
de censuur geschrapt onder voorwendsel, dat
men „het strijdvuur geen voedsel moest geven".
Niemand verhinderde echter Banci de Kerk
en de geestelijkheid verder te smaden. Hij gaf
zelfs zijn artikelen in boekvorm uit en dit met
haat gevuld boek werd onder het welwillend
toezicht van het ministerie van onderwijs
onder de schoolkinderen van Zagreb uitge
deeld.
Ernstige bedenkingen zijn met name geop
perd tegen de schoolboeken, welke door het
ministeiï van onderwijs voor alle, ook voor
de confessioneele en particuliere scholen, zijn
voorgeschreven. Vele daarvan, vooral de leer
boeken voor de geschiedenis bevatten een
menigte leugens over de Katholieke Kerk,
soms zelfs onzin en rechtstreeksche verval-
schingen.
De katholieke pers begon zich weldra er
tegen te verzetten, dat .de hoofden der kinde
ren zóo barbaarseh met onwaarheden zouden
worden volgepompt en op den voorgrond tie-
dende hoogleeraren verhieven hun stem tegen
de vervalschingen der geschiedkundige waar
heid. Iedere critiek werd echter door de on
verbiddelijke censuur tot zwijgen gebracht.
Tot de dingen, welke de Katholieken niet
ic het openbaar mogen bespreken, behooren
vooral de vraagstukken betreffende de school
en het huisgezin. Zelfs de Pauselijke brieven
over deze kwesties mogen in de katholieke
pers niet besproken worden. Toen de bisschop
pen een gemeenschappelijke verklaring met
betrekking tot het Pauselijk rondschrijven
over de christelijke opvoeding publiceerden,
werd eenige dagen later de beambte, die dit
herderlijk schrijven liet doorgaan, ontslagen.
In den herderlijken brief heeft men de pas
sages, waarin de bisschoppen de Katholieke
Kerk de eenige ware noemden of de Godde
lijke rechten der Kerk op de opvoeding der
jeugd verdedigden en tegen de vermateriali-
seering der jeugd door den Sokol stelling na
men, geschrapt. Aan den Sokol mag natuur
lijk niet geraakt worden, daar hij immers door
den Tsjechischen ongeloovige, Huss, werd ge
sticht.
Met de onverbiddelijke censuur op de katho
lieke pers streeft de magonnieke dictatuur een
tweeledig doel na: Vooreerst wil zij voor
komen, dat de Katholieken de hun dreigende
gevaren leeren kennen en vervolgens wil zij
den omvang en den invloed der katholieke
pers verminderen ën zoo mogelijk geheel ver
nietigen. Meer dan eens heeft de censor ver
lof gegeven een bepaald nummer van een
krant te drukken om dan eenige uren later
de geheele gedrukte oplaag in beslag te nemen.
Belgrado strijdt dus tegen allen, die het.
magonnieke terreursysteem niet blindelings
steunen. Dat de vrijmetselaars, wier voor
naamste burcht, sedert de sluiting hunner
loge te Boedapest, Belgrado geworden is, zulk
een onmenschelijken strijd tegen het Kroati
sche volk voeren, moet op de eerste plaats
gewetenworden aan het feit, dat de Kroaten
trouwe Katholieken zijn en naast hun natio
nale vrijheid ook hun katholicisme verdedi
gen.
Met de „overwinningsvolle" verkiezingen
van de dictatuur van Belgrado is een nieuw
hoofdstuk in de geschiedenis van Joego-Slavië
begonnen. De kloof tusschen Belgrado en de
afzonderlijke nationaliteiten en landen is
dieper geworden en het zal niet zoo lang
duren als van de afkondiging der dictatuur
tot die der nieuwe grondwet, dat ook de Joego
slavische staat een niet te verwezenlijken
fictie zal blijken te zijn.
Wat men in de afgeloopen drie jaren met
politieke moorden, massa-arrestaties, inter-
neeringen, verbanningen, terreur, kwellingen
en dictatuur niet bereiken kon, zal men ook
met een Skoeptschina, waarin een broer van
den moordenaar van den troonopvolger Franz
Ferdinand als afgevaardigde der regeerings
partij zitting heeft, niet kun»en doorvoeren.
Koning Alexander zal moeten besluiten den
volkeren van Joego-Slavië vrijheid te geven,
want dan alleen zal hij zijn rijk kunnen
redden.
Volgens bericht uit Moskou heeft de raad ven
volkscommissarissen zijn goedkeuring gehecht
aan het plan van den bond der goddeloozen,
om een felle campagne te voeren tegen het
Kerstfeest
De voorbereidingen zijn reeds in vollen gang.
De letterkundige Kirsanow heeft opdracht ge
kregen. een anti-godsdienstige revue te ma
ken, die gedurende da „Kerstdagen" iD alle
schouwburgen van Moskou opgevoerd zal wor
den
Door Stalin bijeen geroepen.
Voor liet centraa. uitvoerend c-omité der
communistische partij beeft Stalin op 30
Januari 1932 het L7e partijcongres bijeenge
roepen.
Op de agenda staan verscheidene belangrijke
punten vermeld, o.m slotbespreking over bet
tweede vijfjarenplan, een referaat inzake de
resultaten der industrialisatie over 1931, als
mede de vooruitzichten hiervan voor 1932.
In Salisbury (Maryland) is een neger, die
een blanke had doodgeschoten, door een dui
zendkoppige menigte gelyncht en aan een boom
opgehangen.
Het opgewekte groepje, dat de „Nautilus" onder het eeuwige ijs door naar de
Noordpool zou brengen.
TOKIO, 5 December (R.O.) De zegsman van
den minister van buitenlandsche zaken betwij
felt of de regeering bet leger Wel in toom zal
kunnen houden, indien de Chineesche troepen
niet aan de overeengekomen voorwaarden vol
doen.
Men vreest, dat weigering van een neutrale
zone door Nanking een zeer noodlottigen in
vloed kan hebben op de Japansc-b-e militaire
autoriteiten
De Chineezen vergissen zich schromelijk, als
zij meenen, dat het niet noodig is, naar het
Westen terug te trekken, 'nu de Japanners
naar het Oosten weg trekken.
MO EK DEN, 5 December (R.O.) Ma Tsjang
Sjan zou toebereidselen treffen voor het
oversteken van de rivier de Liao. Hij moet van
plan zijn, een aanval te doen op Koeng Tai
Poe.
De Ohineesche politie te Koeng Tai Poe zou
uit vrees voor e-en aanval den Japansöhen mi
litairen autoriteiten verzocht hebben, verster
kingen tevenden, waaraan dezen gevolg gaven
door het zenden van een vliegtuig. Troepen
worden verwacht.
TOKIO, 5 December. (V.D.) Naar de Japan-
sche minister van oorlog mededeelt, hebben de
Chineesche troepen bevel ontvangen van
Tsjang Shoe Liang, om een aanval op de Ja-
pansche posten aan den spoorweg Moekden-
Tsjingtao te doen.
Zij hebben de spoorlijn op eenige plaatsen
doorbroken. Verder hebben zij twee kleine
spoorbruggen in de lucht laten vliegen.
Japan, China en de volken
bondsresolutie.
PARIJS, 5 December. (N. T. A.) De Japan-
soho delegatie heeft heden voormiddag bij de
redactie-commissie van den volkenbondsnaad
de intusschen uit Tokio ontvangen wijzigings
voorstellen, terzake van het resolutie-ontwerp
van den volkenbondsraad, ingediend.
De Japanners verlangen, <^at de bepaling
over de bevoegdheden der neutrale waarnemers
en der commissie in de neutrale zone geheel
uit de resolutie wordt geschrapt, terwijl zij
voor zich, in verband met het bandietenwe-
zen in China uitbreiding hunner bevoegdheid
tot bestrijding der benden eischen.
De redactie-commissie was van oordeel, da'
geen dezer Japansche desiderata voor verwe
zenlijking vatbaar is, en lord Cecil stelde ten
slotte voor, het resolutie-ontwerp in zijn tegen
woordige formul-eering te handhaven, doch het
aan de Japanners over t.e laten, in een monde
linge verklaring voorbehoud te maken.
Intusschen werd bekend, dat ook de Chinee
zen den raad weer een memorandum hebben
doen toekomen. Daarin heet het o.m., dat in
het Tsjingtsao gebied bereids een zekere rust
Is ingetreden, weshalve er voor China geen re
den meer bestaat, zijn troepen uit dat gebied
terug te trekken.
Raad en redactie-commissie bevinden zich
dus v-oor de zooveelste maal op het doode
punt, zelfs moet worden geconstateerd, dat de
spanning tusschen beide partijen, die telkens
opnieuw met nieuwe wensclien en eischen voor
den dag komen, aanmerkelijk toeneemt.
Ministercrisis in China.
NANKING, 5 December. (N. T. A.) De kort
geleden benoemde minister van buitenlandsche
zaken heeft reeds weer ontslag genomen.
Ook China's vertegenwoordiger in den vol-
kenbondisraad, dr. Alfred Sze, die, zooals men
weet, te Parijs namens China de onderhande
lingen voerde over de Maudsjoerijsche kwestie
ie afgetreden.
NANKING, 5 December (R.O.) Het bericht
van het aftreden van Wellington Koo en dr.
Sze heeft in de hoofdstad algemeen verbazing
gewekt.
Tsjang Kai hek zond onmiddellijk een
telegram naar Parijs, waarin hij dr. Sze ver
zocht, op zijn bes-luit terug te komen. De Chi
neesche regeering sctaa-t achter hem bij zijn
pogingen ten gunste van Ohina
Tsjang Kai Sb-ek bezocht ook minister Koo
en verzocht -hem op zijn post te blijven; men
gelooft echter, dat de minister morgen niet
meer op zijn departement zal verschenen.
Men #neent intusschen te weten, dat het af
treden van Sze als vertegenwoordiger van Chi
na bij den volkenbond niet insluit zijn aftre
den als gezant te Londen.
Volgens een V.D. bericht uit Parijs heeft een lid
der Ohineesche delegatie de geruchten tegen
gesproken, volgens welke de Chineesche minis
ter van buitenlandsche zaken, Wellington Koo
en dr. Sze zouden zijn afgetreden.
ONTROUW SPAARBANKBEDIENDÈ
GEARRESTEERD WEGENS
VERDUISTERING.
De politie te Altona heeft een spaarbank be
diende uit Luctensscheid in Westfalen gearres
teerd, die ongeveer 13.000 R.M. verduisterd had
en daarmede gevlucht was. Bij zijn arrestatie
had hij nog ongeveer 20 Mark bij zich.
Alle Londensche bladen, met uitzondering
van de socialistische „Daily Herald", publieee-
ren onder groote koppen een onderhoud, dat
Adolf Hitler aan vertegenwoordigers der En-
gelscbe en Amerikaansche pers in hotel „Kai-
serhof" te Berlijn beeft gegeven
Hitier besprak in de eerste plaats de in Hes
sen gevonden documenten en verklaarde, dat
alléén zijn wil in de partij den doorslag geeft.
Hij dacht er niet aan, op bet laatste moment
het beginsel der legaliteit overbold te wer
pen, omdat er geen twijfel aan was, dat de
partij spoedig aan de macht zou komen.
Vervolgens besprak Hitier bet communis
tisch gevaar in Duitschland, waardoor voor
een deel de Hessenscbe documenten verklaard
werden. De meeste menschen hadden niet de
flauwste voorstelling van de monsterachtig
heid van bet communistisch gevaar Hij kon
niet den afzonderlijken leden van zijn partij
verbieden, over dit communistisch gevaar te
denken. Het was echter een onbeschaamdheid,
om deze gedachten in een document te formu
leeren.
De verbittering en de strijdlust van zijn
aanhangers verklaarde Hitier uit de voortdu
rende guerilla der communisten, waardoor de
nazi's in het afgeloopen jaar 5000 gewonden
en vele doodqn verloren hadden De beslissen
de slag tegen het bolschewisme zal in Duitsch
land uitgevochten worden!
Sprekende over de oorlogsschulden ver
klaarde Hitier, dat Duitschland zijn politieke
en economische schulden niet kan betalen,
zonder zijn uitvoer zoodanig op te voeren, als
onder de huidige omstandigheden onmogelijk
was.
De nationaai-socialisten zouden de particu
liere schulden erkennen, doch energiek wei
geren, zich te onderwerpen aan politieke, af
persing. Alles zou er van afhangen, of de we
reld Frankrijk zou veroorloven, vast te hou
den aan de prioriteit der politieke eisclien.
Wanneer de wereld van Duitschland voort
zetting der betalingen voor de politieke afper
sing van Frankrijk zou eischen, dan moest zij
bereid zijn, de volledige ineenstorting van
Duitschland mee te maken. Door Frankrijk's
politieke eischen wordt de wereld ten gronde
gericht.
Op een enkele uitzondering na zijn de vriend
schappelijke betrekkingen tusschen Duitsch
land en zijn vroegere vijanden weer hersteld,
doch verdere pogingen tot overeenstemming
moeten van de zijde van Frankrijk komen en
zijn onmogelijk, zoolang Duitschland en de 65
millioen Duitschers nog als een natie van den
tweeden rang worden beschouwd.
De komende ontwapeningsconferentie moet
het bewijs voor het gezond verstand der ge
heele wereld zijn. Wanneer men toestaat, dat
Frankrijk zijn bewapening op de huidige hoog
te handhaaft, zou dat beteekenen, dat de ge
heele wereld de voortzetting der Fransche
hegemonie wenscht.
Hitier wees er tenslotte op, dat zijn partij
de nieuwe generatie belichaamt, die niet ver
antwoordelijk is voor .het vredesverdrag van
Versailles en die ook geen verdrag zou erken
nen, dat Duitschland niet zou kunnen vervul
len.
Desgevraagd liet Hitier zich uit over ver
schillende kwesties van economische politiek.
Hij formuleerde hierbij de volgende nationaal-
socialistische eischen: 1. absolute verminde
ring van het groote bestuurs-apparaat in
Duitschland, 2. Beperking tot het uiterste van
den invoer. 3. Schrapping van alle politieke
verplichtingen.
Onze Bbusselsehe correspondent meldt ons:
De roode bladen hadden het ontslag als lid
van den socialistischen partijraad van Vander-
velde en de Brouckère willen geheim houden,
waar deze hierdoor een daad van protest stel
den tegen de beslissing van het congres van j.l.
Zondag, om voortaan de subsidies aan de R.K
en andere confessioneele scholen te weigeren
en door de partijgeuooten dadelijk de verbinte
nissen te doen opzeggen, welke in sommige ge
meenten (o.m. te Antwerpen) de socialisten ten
opzichte van de Katholieken hadden genomen.
Katholieke kranten hadden evenwel de noo-
dige ruchtbaarheid aan dat ontslag gegeven,
wat tot groote verwarring in de socialistische
gelederen heeft geleid.
De partijraad werd bij hoogdringendheid hij
eengeroepen; kost wat kost moest dat effect
uftgewischt worden en men vond daarvoor niets
anders, dan deze onelegante oplossing: zoowel
de ontslagnemers, als de leden, die de ge
wraakte motie hadden ingediend, hebben zich
omtrent den werkelijken inhoud daarvan ver
gist. Zij zijn het thans over een tekst eens ge
worden (die neerkomt op den status quo) en
Vandervelde en de Brouckère hebben, naar
aanleiding daarvan, hun ontslag ingetrokken
Dit bericht zal in geheel het land op een
schaterlach worden onthaald.
Commandant van de „Nautilus".)
Nu de Nautilusna den zij het niet
geheel geslaagden tocht naar de Noord
pool dezer dagen een eervol graf in de
golven gevonden heeft, is de critiek op
het avontuurlijke ondernemen van een
reis per onderzeeër onder het ijs weer
losgekomen. In een onderhoud, dat hij
zoo juist met een onzer corresponden
ten had, verdedigt de commandant van
de „Nautilus" zich door de beteekenis
der expeditie uiteen te zetten.
Ten spijt van alle critiek, die op ons is
uitgeoefend, wijl wij het waagstuk aangedurfd
hadden om in een onderzeeër van een ver
ouderd type, die twintig jaar geleden reeds
van stapel was geloopen, het eeuwige ijs te
doorgronden, is onze Noordpooltocht met de
Nautilus" geen mislukking geworden.
Weliswaar hebben wij ons doel, de Noord
pool niet bereikt, omdat de „Nautilus" on
klaar raakte door het verlies van zijn diepte-
„er maar in elk geval hebben wij toch iets
«edaan, wat algemeen onuitvoerbaar werd
geacht voordat wij onze expeditie onder
namen Dat een onderzeeër onder het ijs zou
kunnen varen, leek den meesten onaanneme-
''aIs we thans echter de resultaten van het
geen we met onzen tocht hebben bereikt, eens
nauwkeurig beschouwen, dan komen wij tot
de slotsom, dat een onderzeeër, die speciaal
voor dit doel is gebouwd, betrekkelijk veilig
onder het eeuwige ijs door naar de Pool kan
reizen.
Toen de „Nautilus" zijn Amerikaansche
haven verliet om den tocht naar Europa te
ondernemen, waren wij ons er ten volle van
bewust, dat het oversteken van den Atlanti-
schen Oceaan met ruw weer, zonder eenige
hulp van een vaartuig, dat ons zou kunnen
sleepen, het moeilijkste deel zou zijn van de
heele onderneming.
Wij aarzelden echter geen oogenhlik om
dit deel van ons programma uit te voeren,
omdat het tevens de beste wijze was om onzen
onderzeeër op de proef te stellen en uit te
vinden, welke fouten onze machines zouden
vertoonen, terwijl wij nog hulp van anderen
kondeji krijgen. Wij begrepen heel goed, dat,
indien ons vaartuig deze proef zou kunnen
doorstaan, wij erop zouden kunnen vertrou
wen, ais wij ons eenmaal onder het Poolijs
zouden bevinden.
Tijdens den overtocht overkwam ons een
van die ongevallen, waaraan men te allen
tijde, zelfs met de meest, moderne machines,
bloot staat. Er brak namelijk een cylinder en
dat werd de oorzaak van al onze moeilijk
heden, zelfs terwijl wij gesleept werden.
Met de herstellingen ging jammer genoeg
heel wat kostbare tijd verloren. Onze „Nauti
lus" werd wel geheel de oude, doch het uit
stel beroofde ons van de ontmoeting met de
„Graf Zeppelin", daar het luchtschip den
datum van zijn vertrek niet verzetten kon.
Dit was evenwel nog zoo erg niet, want heel
die ontmoeting was niet veel meer dan uiter
lijk vertoon. Erger was, dat we de Pool slechts
laat in den zomer konden bereiken en dat
beteekende, dat onze onderzoekingen bemoei
lijkt zouden worden door hevige stormen, die
in den nazomer zeer in kracht toenemen, ter
wijl ook het pakijs zich begint op te hoopen.
Toch zijn we vertrokken en we hebben
geen reden gehad dit te betreuren.
De eerste maal, dat wij onder het ijs doken,
kwamen wij tot de ontdekking, dat het ijs
onder de oppervlakte van het water heel
wat zachter was dan we verwacht hadden.
Zonder al te veel moeite kwamen we vooruit.
Ook ontdekten we, dat het licht, hetwelk
eenigszins blauw was getint, betrekkelijk
goed doorkwam.
De eerste paar dagen hielden onze geleer
den zich bezig met verschillende waarnemin
gen, welke voor de wetenschap van groot
helang waren. Vooral wat betreft het bodem
onderzoek, de voortplanting van het geluid en
de zwaartekracht, waren zij in staat de we
tenschap te verrijken met nieuwe feiten en
wetenswaardigheden, wat niet te verwonde
ren was, daar wij de eersten waren, die dei
gelijke onderzoekingen onder het Poolijs kon
den doen.
Daar ik geen geleerde ben, doch slechts de
kapitein van het schip, wiens plicht het Is,
toe te zien, of de navigatie in orde is en de
machines goed werken, had ik geen tijd mij
te verdiepen in wetenschappelijke waarnemin
gen, of me te verheugen in het bekijken van
de ijsvelden boven me. Mijn voornaamste zorg
was de olie voor bevriezen te behoeden. Wij
deden vier uur dienst achter elkaar en ieder
van ons was vrijwel uitgeput, als hij werd af
gelost. Ik kan u verzekeren, dat het leven in
die koude, vochtige duikboot heusch geen
picnicpartijtje was. De koude op zichzelf was
niet ondragelijk, maar de plotselinge tempe
ratuurswisseling, welke aanhoudend een voch
tigen neerslag veroorzaakten, waren buiten
gewoon onaangenaam.
Dit alles ten spijt was de geest onder' onze
geleerden en onder onze equipage van zestien
man uitstekend en sir Hubert Wilkins toonde
zich een goeden leider.
Voor de meesten van ons bestond de heelo
reis uit het wacht houden gedurende vior uur
achtereen.
Wij kwamen spoedig tot de ontdekking, dat
de hevige koude sommige dagen werkten
we in een temperatuur van 33 graden Fahren
heit onder nul de stroomsterkte van onza
accumulatoren aanmerkelijk verzwakte. Onze
voornaamste zorg was echter, zooals ik reeds
gezegd heb, de olie voor bevriezen te vrij
waren en ik overdrijf niet, als ik u vertel, dat
dit het grootste gevaar was, dat we liepen. Wij
konden de machines geen oogenhlik stop zet
ten, omdat juist de warmte, welke zij ont
wikkelden, ons eenig redmiddel was. Daar
door leerden wij, dat een toekomstige onder
zeeër voor reizen onder het Poolijs dient te
worden uitgerust met een verwarmingsappa
raat, om de accumulatoren en de vloeibare
brandstoffen voor de motoren op temperatuur
te houden..
We ontsnapten aan het gevaar dood te vrie
zen, doch het scheelde maar een haar, of onze
duikboot was hopeloos door het ijs ingesloten
geworden.
Op een morgen gaf sir Wilkins namelijk
bevel tot duiken.
Ik begon de machines te inspecteeren om
mij ervan te overtuigen, dat alles in orde
was, toen ik tot mijn groote verbazing tot de
ontdekking kwam, dat het diepteroer was ver
dwenen. Onmiddellijk beval ik den duiker
den aanwezigen persoon om in zulke gevallen
handelend op te treden zich gereed te gaan
maken om de onderzijde van het schip te on
derzoeken.
Binnen eenige minuten was hij klaar en
toen zijn koperen helm onder de oppervlakte
verdween, wachtten wij vol spanning af, wat
hij daar beneden te zien zou krijgen. Als ons
hoofdroer ook verdwenen was, of indien de
schroef schade had gekregen, konden wij ons
het lot, dat ons te wachten stond, levendig
voorstellen. Ieder kan zich dus de gevoelens
indenken, waarmede wij het verslag van onzen
duiker afwachtten.
Groot was onze opluchting, toen wij ver
namen, dat de aangerichte schade nogal mee
viel: het hoofdroer en de schroef waren on
beschadigd, alleen het diepteroer was ver
dwenen, alsof het weggetooverd was.
Voor sir Hubert Wilkins was dit bericht
een groote teleurstelling, maar er viel niets
aan te veranderen. Het eenige wat ons te
doen overbleef, was de expeditie opgeven en
terugkeeren naar onze operatiebasis.
Ondanks het gemis van ons diepteroer slaag
den wij er toch in nog driemaal te duiken
door den neus van de boot onder het ijs te
schuiven en met de slede, welke op het dek
was aangebracht langs den onderkant ervan
te schuren, waardoor de „Nautilus" onderge
dompeld werd. Als ons hierbij iets overkomen
zou zijn, zouden wij geheel machteloos zijn ge
maakt en nooit in staat geweest zijn ons vaar
tuig van het ijs vrij te maken, even zeker als
een duikboot zonder diepteroer ophoudt een
duikboot te zijn.
Het verlies van het diepteroer zou voorko
men kunnen zijn door een beschermend raster
werk rond de schroef en het diepteroer, doch
dan had men een onderzeeër moeten bouwen,
die speciaal bestemd was voor Poolonderzoek.
De kosten van zulk een vaartuig zouden ech
ter ruim een millioen dollars bedragen hebben.
Toch zal een dergelijke onderzeeër wellicht
eens geconstrueerd worden en haar kapitein
en bemanning zullen dan, gebruik makend
van onze ervaringen, hun schip onder het
eeuwige ijs door naar de Noordpool kunnen
sturen.
In dat geval zou ik graag mijn geluk nog
eens willen beproeven.
De „Nautilus" in volle vaart.
„Ei Debate" publiceert een telegram uit Bue
nos Aires, waarin de leiders van alle cuitu-
reele instellingen van Argentinië professoren,
en schrijvers mededeelen, dat volgens de over-
heerschende opinie in Zuid Amerika het pres
tige van Spanje buitenmate is gedaald.
Wij geven ons leedwezen te kennen, zoo heet
het in dit '.eleigram, over den algeheelen onder
gang van de vrijiheid van zeer verdienstelijke
mannen en vrouwen; wij leggen getuigenis af
van de onmetelijke diensten, die Je Kerk en
de religieuze orden aan de beschaving van beide
werelddeelen hebben bewezen en wijzen na.
drukkelijk op de noodzakelijkheid, om de tot
nu toe gevolgde gedragslijn, waardoor' de
naam van al wat Spaansch is wordt neer
gehaald, te wijzigen.
Het telegram is onderteekend door tal van
professoren van de nationale universiteit van
Buenos Aires, door veie bekende Argeniijn-
sche schrijvers en door nog twee honderd ande
re intelleotueelen.
Navarra's nationale heilige.
Naar „El Debate" uit Pampeluna verneemt
is Donderdag het feest van den H Franciscus
Xaverius, patroon van Navarra, in de Baseo-
Navarreescbe provincies met buiten;?-wonen,
luister gevierd, ofschoon men in verschillende
dorpen en steden getracht heeft, de plechtige
viering van dezen feestdag ue verbieden
Een zestal burgemeesters werden door den
gouverueur van Na vu it a gestraft met een geld
boete van 500 peseta's, wijl zij tot de andere
burgemeesters der provincies een schrijven ge
richt hebben, waarin zijn hun collega's aan
sporen, het feest van den natioualen heilige
op de tradilioneele zijze te vieren.
DE RONDE-TAKEL MANNEN GAAN HEEN.
LONDEN, 5 December. (V.D.) Gandhi i«
hedenmorgen uit Londen naar Parijs vertrok,
ken.
Een groote menscheumenigte bevond ziet
bij het station, om afscheid van den Mahab
ma te nemen. t
Onder hen bevonden zich ^>ok eenige arbiÉ
ders-delegaties.
