HPI
HET PROCESSIEVERBOD.
JOciBsP
ARBEID IN DE TWEEDE KAMER.
WOENSDAG 9 WfiCEMBER 1951
f4r I
-flÜpCf
UITBREIDING IN PLAATS VAN
BEPERKING.
ysfy
NIIf
HANDEL, NIJVERHEID EN
VOLKSGEZONDHEID.
Prijsdaling en middenstand.
de uitkeering aan gemeenten
HET
OPTREDEN DER POLITIE TE
ENSCHEDE.
DE NIEUWE FRANSCIIE GEZANT.
BEZOEK AAN DE MAASBODE.
DE VLIEGRAMP TE BANGKOK.
DE MAIL VAN „DE OOIEVAAR".
De post zal door „De Valk"
worden meegenomen.
INSCHRIJVING NATIONAAL
CRISISCOMITE.
PRINS WILLEM VAN ORANJE.
De viering van het vierde eeuwfeest,
van zijn geboorte.
TAPU TF ABRIEKEN
HET DRAMA TE
PUTBROEK.
9
„DORUS RIJ KERS"-FONDS.
BELGISCHE ONDERSCHEIDING OUD-
MINISTER KAN.
Onlangs heeft minister Ruys geantwoord op
eenige schriftelijke vragen, door dr. Moller
gesteld inzake het optreden van den burge
meester van Baarle Nassau ter gelegenheid
van den Landdag van het Brabantsch Studen
tengilde van Onze Lieve Vrouw op 9 Augus
tus 1.1»
De feiten, zooals zij zich hebben voorgedaan,
hebben wij uiteengezet. Tot goed verstand van
de zaak herhalen wij hier in het kort hetgeen
om en op den Landdag heeft plaats gehad: de
studenten wilden een optocht organiseeren
naar het terrein van de Salvatorkapel, gelegen
op een tweetal kilometers afstand van Baarle
Nassau, waarna zij op den kapelakker een
openluchtspel zouden opvoeren. Tevens hadden
zij een boerenschuur in de nabijheid van de
kapel uitgekozen, om gedurende de studie
dagen, die aan den Landdag vooraf gingen, te
verblijven. Wat gebeurt echter De burge
meester, om vergunning gevraagd voor den op
tocht, weigert op grond van het motief, dat
deze „optocht" er toe zou kunnen leiden, dat
in de toekomst „processies" naar de kapel
zouden worden gehouden. Verder verhinderde
de burgemeester op denzelfden grond het open
luchtspel op den kapelakker en verdreef hij
de studenten uit de eenmaal gekozen schuur
naar een andere kampeerplaats, ver van de
kapel verwijderd. De studenten, die over een
dergelijke bejegening ten zeerste verontwaar
digd waren, hebben zich noodgedwongen aan
de eischen van den burgemeester onderworpen.
Het slot is geweest, dat het kamp en het too-
neelspel verlegd zijn naar den anderen^ kant
van het dorp en dat er geen optocht is ge
houden.
De bevolking voelde intuïtief het onrecht
en was diep gekrenkt, niet alleen in hare vrij
heidsliefde, maar ook en vooral in hare gods
dienstige gevoelens. Nadat reeds eenmaal ter
gelegenheid van de inwijding der kapel de bur
gemeester ongestoord zijne eigendunkelijke
aspiraties had kunnen botvieren, zou hetzelfde
hem ook ditmaal gelukken en zou het den
Baarlenaren ook in de toekomst onmogelijk
gemaakt worden, om gezamenlijk en openlijk
te getuigen van hun godsvrucht en hunne
liefde voor het heilig plekske grond, waarop
de nieuwe Salvatorkapel kortgeleden is ver
rezen.
Dr. Moller stelde den minister dienaangaan
de eenige vragen, met name, of aan Zijne Ex
cellentie de feiten bekend waren, zooals zij
hoven zijn uiteengezet; of het Zijne Excellen
tie bekend was, dat tengevolge van het optre
den van den burgemeester in het geheel geen
optocht Is gehouden en vervolgens of Zijne
Excellentie niet van oordeel was, dat het op
treden van den burgemeester blijk geeft van
een geheel onjuiste opvatting omtrent zijn
taak van het handhaven der openbare orde en
een ernstig machtsmisbruik is, en dat met
name diens eigenaardige opvattingen en uit
leggingen van art. 171 Grondwet in geen ge
val mogen worden aanvaard.
De minister stelde een onderzoek in en dien
de den heer Moller in hoofdzaak op de volgen
de wijze van antwoord: de vragen omtrent de
feiten worden bevestigend beantwoord. Alleen
werd eenlg voorbehoud gemaakt ten aanzien
van het folkloristisch karakter van den optocht
en met betrekking tot het onmiddellijk ver
band, dat in de vragen gelegd was tusschen
de weigering van den burgemeester en het
niet plaats vinden van den optocht. Volgens
den minister zouden oneenlgheid in de Com
missie van voorbereiding en ook de kosten
aan een optocht verbonden op het besluit, de
zen achterwege te laten, invloed hebben uit
geoefend. De minister wil vooropgesteld zien,
dat de burgemeester krachtens zijn tank ten
aanzien van het handhaven der openbare orde
ten volle bevoegd was, op te treden gelijk hij
deed. Vervolgens is de minister van meening,
dat voor de beoordeeling van het geval alle
plaatselijke omstandigheden in acht genomen
moeten worden en ten slotte, dat hij geen aan
leiding vindt, de burgemeester op onjuistheid
ln zijn beleid te wijzen.
Dit antwoord kan den toets der kritiek niet
doorstaan. Op de eerste plaats bevat het enkele
besliste onjuistheden, n.l. wat betreft de kos
ten en de oneenigheid in de Commissie, die
mede oorzaak zouden zijn geweest, dat er geen
optocht is gebonden. Het Comité van voorbe-
rtiding heeft dienaangaande een schriftelijke
verklaring afgelegd, waarin de onjuistheden
van 's ministers antwoord worden weerspro
ken. Daarin wordt verklaard, dat t. a. v. het
besluit omtrent het al of niet houden van een
optocht ter gelegenheid van den landdag de
kosten aan een optocht verbonden, in het ge
heel niet van invloed zijn geweest;
dat het besluit, om den optocht te laten
vervallen, uitsluitend gebaseerd was op het
feit, dat voor het houden van een optocht geen
voldoende medewerking in het comité gevon
den kon worden, nadat eenige leden van het
comité verklaard hadden, zich niet te kunnen
vereenigen met den eisch van den burgemees
ter, om den optocht naar een andere plaats,
dan den kapelakker, te leiden.
dat, ook al spreken de bescheiden slechts
van „optocht", er nooit anders bedoeld en be
sproken is, dan een optocht van folkloristisch
karakter.
Wij merken hierbij slechts op, dat de oneenig
heid in het comité het gevolg was van de
weigering van den burgemeester en dat dus
hier het causaal verband door den minister
wordt omgekeerd, en dat* dus de optocht is
komen te vervallen uitsluitend tengevolge van
het optreden van den burgemeester.
Wat betreft het karakter van den optocht
zij nog opgemerkt dat het algemeen bekend is,
dat, de Brabantsche Gilde-studenten gewoon
zijn, hun Landdagen op te luisteren met optoch
ten van folkloristisohen aard.
Met de principieele vraag heeft dit alles na
tuurlijk niets te maken. Thans is het echter
van belang geworden, aan te toonen dat het
onderzoek van den minister onvoldoende is
geweest; dat, Indien de minister gemeend heeft,
zich in vertrouwen op zijne zegslieden te kun
nen verlaten, dit vertrouwen hier beschaamd
is; en verder, dat de Heer Moller in zijne vra
gen wel degelijk een op alle onderdeelen juiste
voorstelling van zaken gegeven heeft.
Het antwoord is voor een groot gedeelte ge
wijd aan een aantal bijkomstigheden, die geen
ander effect kunnen hebben, dan dat er verwar
ring door ontstaat en dat de publieke opinie
op een dwaalspoor wordt gebracht en verder
bestaat het .uit een aantal overwegingen, die
geheel langs de hoofdzaak heengaan. Wij willen
daarom nogmaals het essentieele van de zaak
naar voren brengen.
Dat de burgemeester juridisch bevoegd was,
om zijn vergunning voor een optocht naar de
fcapel te weigeren, dat was ons allen bekend.
maar omdat hij het kon en het tóch niet had
moeten doen, daarom is bier machtsmisbruik.
Waarom hij het niet bad moeten doen?? Omdat
hij het op zichzelf reeds zoo hatelijk processie
verbod niet te hulp mocht roepen, om een goed-
bedoelden optocht te verhinderen, waarvan in
de verste verte geen verstoring van de goede
orde te verwachten was, iaat staan dat hij
op dien grond het tooneelspel op den kapeiak-
ker mocht verhinderen en de studenten uit hun
kamp verregen.
De eigenlijke kwestie is aldus te stellen, de
burgemee3ler kan de vergunning voor een op
tocht weigeren op gronden ontleend aan de
openbare orde. Het begrip openbare orde is hier
ruim te nemen zoodat daar ook onder valt: de
mogelijkheid dat de wet geschonden zal wor
den. De burgemeester geeft aan als reden tot
weigering van de vergunning: storing der open
bare orde door de mogelijkheid van schending
van artikel 171 Grondwet. Hier ligt de cardo
questionis Wat is het voor een wetsvoorschrift
waarvan de schending door den burgemeester
in de toekomst mogelijk wordt geacht? Hierover
zullen allen, zoowel de minister als alle ka
tholieken en iedereen, die geen anti-papist is,
het wel etuis zijn, dat het de meest krenkende
hatelijke, partijdige en onrechtvaardige bepa ng
is, die hee, onze wetgeving kent.
Welnu, de burgemeester gaat het onrechtvaar
dig karakter van die wetsbepaling nog ver-
sterken door er een uitbreiding aan te geven
in dien zin, dat hij de werking van het ar ike
reeds effectief wil maken, voordat het artikel
gesehonden is, uitsluitend steunendl op de ver
onderstelling, dat in de .™l6SC?!!e]?
werkelijk een schending van bedoeld artike
zou kunnen plaats hebben Als wij ons dit
feit indenken dan kunnen wij toch met meer
gelooven dat een minister, die Ruys de Beeren-
hrouck heet, het beleid van den burgemeester
met zijn goedkeuring kan sanetionneeren.
Intussc'ien de toestand, zooals hij nu is, kan
niet bestendigd worden. Hier moet iets huigen
of breken Waar overal optochten en ook pro
cessies worden toegelaten, waarin niet het Al
lerheiligste wordt meegevoerd of hardop wordt
gebeden; waar blijkt, dat de verschillende auto
riteiten civiele, politioneele en rechterlijke, de
schandelijke onrechtvaardigheid van het proces
sieverbod inzien en daarom het desbetreffend
artikel 171 GW. zoo eng mogelijk interpreteeren,
'daar moet een .toestand, zooals hij te Baarle
Nassau bestaat, tot uitbarstingen leiden. De
Salvatorkapel ligt den Baarlenaren na aan het
hart Er zijn te veel en te eehoone herinnerin
gen voor de katholieken aan verbonden, dan
dat men ze.door het enghartig optreden van een
burgemeester, zou laten boycotten.
HET CONFLICT IN DE TWENTSCHE
TEXTIEL-INDUSTRIE.
TITANENARBEID. De werkzaamheden aan den geweldigen muil van
den Scheldetunnel te Antwerpen, op den linkeroever der rivier.
Kleine incidenten.
Men meldt ons uit Enschedé
Tal van arbeiders vervoegden zich -dezer
dagen aan de verschillende fabrieken om het
loon, dat ze nog te goed hadden, uitbetaald te
krijgen. Op de meeste fabrieken werd het hun
echter geweigerd, wijl de directe actie-staking
door de werkgevers als contractbreuk wordt
beschouwd.
Toen aan de stakers van de fabriek Room
beek eveneens het loon geweigerd was, trokken
de menschen naar de woning van den directeur
der firma, den heer H. aan den Lazonder-
singel om daar te protesteeren. Toen de politie
de stakers aanmaande uiteen te gaan gooide
iemand uit het publiek een der ruiten in.
Naar verluidt, zou men op andere fabrieken
het loon in-ontvangst kunnen nemen, zoo men
wederom achter de weefgetouwen ging of zoo
men een contract wilde teekenen, waarin werd
toegezegd a.s. Maandag het werk niet neer te
leggen. Op deze voorwaarden gingen de stakers
niet in.
Aan sommige arbeiders werd toegezegd dat
zij op nader bepaalden datum het geld in ont
vangst konden nemen.
Hoofdzakelijk is van die personen het loon
ingehouden, die in den ochtend van Maandag
30 November niet aan het werk zijn gegaan.
Bij het „XJnitas"-gebouw zijn door eenige
stakers de paneelen uit de deuren getrapt. Er
waren n.l. ook eenige niet-leden van Unitas
in het gebouw aanwezig, terwijl het bestuur
daar een bespreking had met eenige leden.
Plotseling riepen eerstgenoemden dat er geld
moest komen. Het bestuur sommeerde toen de
herriemakers het gebouw te verlaten. Zij deden
dit, doch buiten gekomen, trapten ze de panee
len uit de deuren. De politie stelt een onder
zoek in.
Gisteren moest een der leiders van het N.
A. S., afkomstig uit Dordreclit, door de politie
worden gearresteerd omdat hij herhaaldelijk
een volksoploop veroorzaakte voor de fabriek
van Jannink en niet aan het verzoek van de
politie om zich te verwijderen, voldeed- Bij
fouilleering werd op hem een verboden wapen
gevonden.
DE MINISTER BLIJFT VERBETERING
HOPEN
Aan lange theoretische beschouwingen over
de crisis hebben de sprekers zich gistermid
dag niet bezondigd. Zij stipten meestal prac-
Wij meenen, dat voldoende gebleken is, dat 1 tische punten aan, zwakke plekken in het be
door den burgemeester van Baarle Nassau een drijfsleven, waar zij graag de aandacht der
buitengewoon ernstige fout is begaan en dat Regeering op vestigden. De landbouwers, zoo
daardoor aan de Baarlenaren, de studenten en
alle Nederlandsche katholieken een groot on
recht is aangedaan. Het antwoord van den mi
nister heeft dan ook velen met ons perplex doen
staan en is als een nieuwe krenking gevoeld.
Dat de eene autoriteit het beleid van de andere
niet desavoueert, zoolang het eenigszins mo
gelijk is, komt ook ons in het belang der open
bare orde wenschelijk voor. Maar dat daarvoor
de edelste gevoelens van een gansche bevol
kingsgroei moeten worden miskend, daar kun
nen wij ons niet mee vereenigen en daar zullen
wij ons ook nooit bij neerleggen.
Maar wij vertrouwen dat de Minister, wan
neer hij tot de wetenschap zal zijn gekomen, dat
hem bij zijn onderzoek onjuistheden zijn opge-
discht, dat hem een aantal bijkomstigheden
zijn voorgehouden die niets met de principieele
kwestie hebben uit te staan, aanleiding zal vin
den om een nieuw onderzoek in te stellen.
Wij zijn ervan overtuigd dat minister Ruys
wanneer de zaak hem op juiste wijze zal zijn
toegelicht, alsnog een ander standpunt zal aan
vaarden. Wij zijn er zeker van, dat Zijne Ex
cellentie dan, evenzeer al-s de andere autori
teiten, het zich tot duren plicht zal rekenen,
om, in zooverre hij hij machte is, te zorgen, dat
de zoo schandelijke en in de praktijk uitslui
tend tegen de katholieken gerichte uitzonde-
merkte Minister Verschuur terecht op, genie,
ten niet meer het lugubere voorrecht alleen
geteisterd te worden. Met den heer Duymaer
van Twist, die jarenlang de advocaat der
schippers is geweest, sprongen nu ook de c.h.
mej. Katz en de soc. dem. heer de Boer op de
bres voor de zwoegers op onze binnenwateren,
die door den groo-tsten tegenspoed getroffen
worden in d.ezen malais'etijd, nadat zij het ook
al niet best hadden in gewone dagen. Mis.
schien is regeeringssteun voor de regeling
van beurtverkeer een middel tot hulp. Maar
het schijnt ons gezien ook het lange werk,
dat de commissie van onderzoek heeft dat
de binnenschipperij haar besten tijd heeft
gehad sinds Ford de wegen ging regeeren.
Wellicht, dat de zeevaart, die momenteel
ook op vreeslijke wijze de crisisgevoigen
voelt, althans een betere toekomst leefi. Mr
Knottenbelt, die verleden week al hij Jhr. de
Geer geklaagd had over te hooge loodsgelden
hoorde nu van Minister Verschuur, dat deze
zaak door een speciale commissie op Defensie
(waaronder loodswezen ressorteert) onder
zocht wordt, maar mede verband houdt met
de onderhandelingen met België.
Heeft mr. Kortenhorst de Regeering nog
eens gevraagd om spoedige, indiening der
anti-dumpingswet laat ons eerst de wer-
king der eontingeerenteerineswet eens afwach
r i n gsbepal i n gen van onze grondwet zoo eng ten. zei Minister en scheen hij bezwaar
als eenigszins mogelijk is worde geïnterpreteerd
in stede van goed te keuren, dat door een ruime
toepassing de onrechtvaardigheid daarvan nog
wordt verhoogd.
MR. A. RUBBENS.
EN PROVINCIËN.
De korting ook voor de provinciën
op 1 Mei.
Verschenen i-s een tweede nota van wijzigin
gen van het wetsontwerp inzake tijdelijke kor
ting op de uitkeerin-gen aa-n gemeenten en pro
vinciën. De wijziging-en be-oogen, van beider
lei lichamen den datum van ingang der kor
ting te stellen op 1 Mei, inplaats van dat de tholieke afgevaardigde heeft het met dr. Vos
korting van de gemeenten op 1 Mei en voor
de provinciën op 1 Januari zou ingaan.
te hebben tegen boeken-onderzoek dat bij loon-
verlagende werkgevers door de komende cri-
sis-commissie-Kan zon worden ingestel-d, de
heer Kuiper was van zulk onderzoek natuur
lijk niet afkeerig, terwijl de Minister zelf niet
rechtstreeks antwoordde. Wel heeft de be-
windsman er nog eens den nadruk op gelegd,
dat de commissie-Kan, welker inwerkingtre
ding hij gaarne zoo spoedig mogelijk ziet, niet
tot taak heeft alléén of vooral of uitsluitend
loonen te verlagen. De commissie moet alle
moeilijkheden waarmee het bedrijfsleven tobt.
bezien en dan oordeelen wat voor instandhou
ding of saneerirg noodig is. Of zij altijd zal
kunnen oordeelen zonder kennis te nemen
van den toestand door middel van authentieke
bescheiden, zal mr. Kortenhorst ook wel be
twijfelen.
„Hadden wij de bedrijfsorganisatie maar'
verzuchtte mr. van Hellenberg Hubar. Dan
waren, riieent hij, veel moeilijkheden tusschen
de partijen wellicht sneller opgelost. De ka-
opgenomen voor den middenstand. Vroeg de
vrijheid,sbondsche afgevaardigde regeerings
steun voor in nood verkeerende middenstan
ders, evengoed als er van dezelfde zijde om
steun voor de scheepvaart werd gefluisterd en
van den anderen kant om hulp werd gevraagd
voor de schippers (allemaal wenschen, die
weinig kans van inwilliging hebben, zoolang
de regeering van te ruime hulpverleening via
de geldmarkt gevaar voor den gulden vreest),
de katholieke afgevaardigde meende, dat de
kleinhandel de prjjzen behoorlijk laat dalen
(voor de voedingsmiddelefl sinds 1929 met on
geveer 20 pet.), gedwongen als men trouwens
wordt door de felle concurrentie. Maar omdat
blijkbaar ook zeer verstandige economen zich
op dit punt nog vergissen, vroeg mr. van Hel
lenberg Hubar goede statistische gegevens.
Hiertoe bleek de Minister bereid. Z.Exc.
schijnt trouwens, na een onderhoud met de
middenstandsorganisatie, niet de veel ver
breide meening toegedaan, dat er nog zooveel
uit den middenstand valt te persen. De mid
denstandsmedewerking om aan de prijsdaling
mee te helpen, staat vast. Alleen schijnt deze
daling in enkele gevallen, waartegen de cri-
tiek zich richt, nog niet geheel bevredigend
te zijn. De Minister blijft ook hier verbetering
hopen. Dat hij niej. behoeft te hopen, dat de
Nederlandsche vrouwen zelf op de markt of
in winkels haar boodschappen zullen doen, zal
Z.Exc. wel begrepen hebben uit de besliste
zekerheid, waarmee de aanwezige dames-afge
vaardigden hem in woord en gebaar aan 't ver
stand trachtten te brengen, dat zulk een ver
langen alleen kon opkomen bij een onnaden-
kenden man. Het wanhopige beroep van den
Minister op het buitenland, waar toch ook de
winkels en étalages niet voor de deur komen,
overtuigde de dames in de Kamer heelemaal
niet. En daarbuiten evenmin, vreezen we. Zoo
idat de Minister, als hij het dure aan-huis-
brengen-systeem wil uitbannen en zoo het dis
tributie-proces behalve eenvoudiger ook goed-
kooper wenscht te maken, andere middelen
moet verzinnen dan een hartelijk woord, al
wordt dit nog zoo vaderlijk geuit.
Bij de afdeeling Volksgezondheid heeft de
opvolger van wijlen mgr. Nolens, de heer Jos.
Maenen, een uitstekende maidenspeech gehou
den over de volkshuisvesting. Buiten Limburg
is deze nog vrij jonge afgevaardigde niet zoo
bekend tenzij aan de bezoekers van de Rol-
ducsche Studiewerken. Wie hem gistermiddag
hoorden, hebben de ervaring kunnen opdoen
dat deze self made-man de kunst verstaat zich
zakelijk, rustig en met distinctie uit te druk
ken. inwilliging van al zijn desiderata hoe
goed vele ervan op zich ook zijn verwachtte
de heer Maenen zelf niet. Dit zal ook wel zoo
zijn met de verlangens, welke door enkele
vrouwelijke afgevaardigden werden gekoesterd.
Alleen één opmerking van den vrijheidsbond-
schen dr. Vos verdient de aandacht, n.l. waar
deze sprak over de moeilijke positie van vele
vroedvrouwen. De suggestie van den Amster-
damschen arts, om vroedvrouwen meer werk
van gemeentewege op te dragen, lijkt ons de
overweging waard en de illegale woorden,
welke hij naar aanleiding van de tandtechnici
sprak, mogen hem daarom alleen reeds ver
geven' zijn door den Minister, die nog? moet
antwoorden en dan zijn begrooting beëindigd
heeft.
Actie der Federatie.
De Landelijke Federatie van Textielarbeiders
-is van meening dat de staking zich zoo spoedig
mogelijk over geheel Twente moet uitbreiden.
Daarom organisaert ze verschillende propa-
ganda-fietstochten naar plaatsen in Twente,
waar fabrieken zijn, aangesloten bij de
Twentseh-Geldersche Fabrikantenvereeniging,
om aldaar de arbeiders tot staking op te
wekken.
Dinsdagmorgen vond een dergelijke tocht van
Enschedé uit naar Hengelo en Borne plaats,
waaraan door ongeveer 300 stakers werd deel
genomen.
Debatten in den gemeenteraad.
Te 's-Gravenliage aangekomen.
Met den sneltrein van Parijs kwam gisteren
namiddag in Den Haag aan de nieuwe Fran-
sche gezant, baron de Vitsolles.
Alle leden der Fransche legatie, alsmede de
consuls te Amsterdam en Rotterdam waren op
het perron aanwezig om den nieuwen gezant
te begroeten.
Baron de Vitsolles was vergezeld van zijn
echtgenoote en kinderen.
Gisterenmiddag ontving de Maasbode bezoek
van een 35-tal leden van die Katholieke
studentenvereniging der Middelbare Techni
sche School te 's Hertogenbosch. Het gezel
schap, dat onder leiding stond van den mode
rator, Rector van Laarhoven en van een twee
tal leeraren der school, werd op ons bureau
met enkele hartelijke woorden verwelkomd
door dem hoofdredacteur dr. J. Wit.ox. Nadat
de voorzitter der vereeniging voor de ontvangst
had bedankt werd de gebruikelijke rondgang
door het bedrijf ondernomen. Het behoeft geen
betoog, dat de aandacht der jeugdige technici
gespannen was, welke aandacht weldra in
enthousiasme voor het bewonderde oversloeg.
Naast een aangename zal het voor hen ook
een leerzame excursie zijn geweest.
Aneta seint d.d. 8 December uit Bandoene
Het hoofdbestuur der Posterijen heeft dei
Postmaster General te Bangkok telegrafisco
verzocht mede te deelen in welke conditie dp
mail verkeert van het verongelukte postvlieg
tuig „Ooievaar". Tot dusver werd hierop geen
antwoord ontvangen, waarna het hoofdbestuur
het verzoek heeft verhaald.
De post van de „Ooievaar" zal. voor zoover
deze vervoerd kan worden, worden meegeno
men door het volgende postvliegtuig, de
„Valk", die deze dubbele post zonder bezwaai'
kan medenemen.
De wanordelijkheden van de vorige week
hebben begrijpelijkerwijze weerklank gevon.
den in den Enschedeschen gemeenteraad.
De discussies daaromtrent werden ingeleid
door een tweetal moties van de zijde der com
munisten, waarin de onmiddellijke terugzeu.
ding geëischt wordt van de versterking der
gemeente-politie en waarin vervolgens aan
het .hoofd der politie wordt verzocht onver
wijld maatregelen te treffen ter verwijdering
van de buitenlandsche werkkrachten bij de
firma Jannink.
Vervolgens had de Rev. Socialist van
Schaick een aantal vragen aan den burgemees
ter gesteld in terband met het optreden van
de bereden politie tegen heit publiek.
De burgemeester, de heer Edo Bergsma,
maakte vooraf de opmerking, dat hij de ver-
schillende moties niet zou beantwoorden, wijl
hij dit niet kon en niet mocht.
Bij de wijziging der gemeentewet zijn kwes
ties van politioneel beleid van het interpel-
latierech-t der raadsleden uitgesloten.
Ten aanzien van de motie inzake de bui
tenlandsche werkkrachten bij de firma Jan
nink zeide de voorzitter, dat deze bij den
burgemeester niet aan het juiste adres was, in
de vreemdelingenwet heeft de burgemeester
immers niets te zeggen.
Hierna ontstond een langdurige en soms
heftige discussie, waarbij in hoofdzaak het
woord werd gevoerd door de twee communis
ten, den rev. socialist en den fractie-leider der
S.D.A.P.
Vooral deze laatste keurde het optreden der
politie in scherpe bewoordingen af. Tevens
becritiseerde spr. het beleid van den commis
saris van politie. Hij omvatte zijn betoog in
een motie, waarin de raad, kennis genomen
hebbende van het optreden van gemeente- en
rijkspolitie, zijn afkeuring over dit optreden
uitspreekt.
Tijdens de debatten heeft de voorzitter er
nog op gewezen herhaaldelijk gehoor te heb
ben verleend aan burgers, die met klachten
aangaande het optreden der politie tot hem
kwamen. Spr. achtte het echter veel beter, dat
over een onderwerp als thans aan de orde is
niet gesproken werd tijdens toestanden als
momenteel te Enschede bestaan. Laat de bur-
gemeester tenminste het hoofd koel kunnen
HET CONFLICT BIJ DE KON. VER. I houden, nu aller hoofden in Enschede verhit
zijn. Bovenal drong spr. er op aan geen po-
Na onze vorige verantwoording (30 Nov. A.)
werden nog de volgende giften op ons bureau
ontvangen:
H. A. J., Den Haag, 5; C. G. B., Heem
stede 10; J. H. N., Utrecht, 0.50; B. J.,
den Haag, ƒ5; H. C. v. D„ Amsterdam, 2.50;
E. H. J. S., Rotterdam, 10; J. H. F. G. D. M.,
Barneveld, 25: C. W., Medemblik, 2.50;
G. te V„ 25; Wed. V., Gorcum, ƒ5; Th. A.
v. d. B„ Den Haag. 150; J. V. C., Wassenaar,
ƒ5; W. J. M. A., 's-Bosch, 2.50; N. N., Voor
burg, 5; J. W. A. v. K., Eindhoven, 5;
W. de G„ Tilburg, 5; J. M. B„ Voorburg,
20; M. v. d. H. S„ Wageningen, 50; P. L„
Rotterdam, 10; J. Z., Rotterdam, 5; F. M.,
Rotterdam, ƒ1; J. H. v. O., Rotterdam, 2.50;
fam. v. E., Bussum, 2.50; L. D., Voorburg,
ƒ5; J. C. de G., Rotterdam, ƒ5; W. J. v. d.
B., Rotterdam, 10; J. v. H. H., Oirschot,
10; B., Hageveld, 10; D. J., Nijmegen,
25; J. Th. B.. Zand voort, 25; R. K. G.
te V., 100; J. W. B. A„ Rotterdam, 5;
J. A. M. M., Dordrecht, 25; J. G. L., Nijme
gen, ƒ5; G. S. S„ Dordrecht, ƒ1; P. J. M. H.,
Rotterdam, 5; D. v. W„ Rotterdam, 10;
C. K., Nijmegen, 4; Sch. te Rotterdam, 10.
Het uitvoerend Comité voor de viering van
het vierde eeuwfeest der geboorte van Prins
Willem van Oranje heeft in de afgeloopen
maanden oe volgende plannen uitgewerkt.
Met toestemming van H.M. de Koningin zal
in de publicaties van het Koninklijk Huisarchief
'm aantal tot dusver onuitgegeven brieven aan
en van den Prins het licht zien. Dr. N. Ja-
pi-kske, directeur van het Koninklijk Huisar
chief heeft deze in verschillende archieven ge
vonden en zich met de verzorging der publi
catie belast Het eerste deel zal loopen tot 1567.
Prof. dr. A. A. van Schelven heeft de uit-
noodiging van het Comité aanvaard een bio-
graphie van den Prins van Oranje te schrijven.
Het hoek zal circa 250 bladzijden heslaan.
Voor de samenstelling van een gedenkboek
is een subcommissie in het leven geroepen, be
staande uit de heeren jhr. mr. B. C. de Savornin
Lohman voorzitter; jhr. dr. W. A. Beelaerts
van Blokland, dr. Th. Gooseens, dr. A. A. van
Schelven, dr. J. S. Theissen, mr. G. L. de Vries
Feijens, secretaris. Deze subcommissie denkt
zich een gedenkboek als een aanvulling van de
biographie.
Het gedenkboek zal zijn een verzameling op
stelen over bijzondere onderwerpen die meer
den uitwendigen kant van 's Prinsen bestaan
raken: zijn familie, zijn medewerkers, zijn
woonplaatsen, zijn reizen enz.
Het Comité overweegt de mogelijkheid om
naast deze publicaties een beknopt populair
boekje over den Prins uit te geven, zoomede
een plaat in kleurendruk, meer In het hijzon
der bestemd voor de schooljeugd.
Een subcommissie heeft een plan ontwoTpen
voor een in April en Mei 1933 in het Rijks
museum te Amsterdam te honden ten toom stel
ling.
Een subcommissie voor ramen ln de Nieuwe
kerk te Delft heeft aldaar vergaderd en het
volgende advies uitgebracht: Een ramem-com-
missie voortgekomen uit de jubileumfeesten
1923 heeft reeds een plan uitgewerkt, dat
een begin van uitvoering heeft gekregen. Er
zijn 11 groote en 3 kleine ramen in het koor
der kerk, rondom de graftombe van den Prins.
Men wil van de 11 groote ramen er 3 bestem-
men voor voorstellingen die betrekking heb en
op het Huis Oranje, 4 voor tafereelen uit het
Oude Testament en 4 voor tafereelen uit het
Nieuwe Testament terwijl de drie kleine ramen
opgevuld worden met ornamentale figuren. Een
van de groote ramen is reeds gereed en op 7
Juli 1.1. onthuld. Voor het maken van een ont
werp voor een der kleine ramen is opdracht ge
geven. De middelen daarvoor waren uit de fond
sen van 1923 aanwezig. De subcommissie advi
seert nu dit plan over te nemen en verder zoo
veel mogelijk te verwezenlijken. Een groot raam
kost 10.000, een klein 4.000. Voor al de
resteerende ramen zou dus 108.000 noo-
Aangezien op een zoo groot bedrag niet valt
rekenen, zou het Uitvoerend Comité voor-
loopig slechts opdracht willen geven tot het
ontwerpen en uitvoeren van de drie ramen
bestemd voor het Huis van Oranje, waarmede
een bedrag van 30.000 gemoeid is. Bij tijdige
bestelling zouden deze drie ramen op 24 April
1933 gereed en geplaatst kunnen zijn en om
streeks dien datum kunnen onthuld worden.
Het uitvoerend comité heeft hij de uitwerking
der aanvankelijk grootscher gedachte plannen,
waarvoor het meende, dat in den lande wel
300.000 bijeen te brengen zouden zijn, de
meest mogelijke soberheid betracht, omdat de
tijden te ongunstig zijn om een zoo belangrijk
bedrag te mogen verwachten. De raming
met inbegrip van de drie- gedenkramen is
thans op 80.000 teruggebracht.
In Deventer voortzetting van
staking.
de
VOORKOMEN VAN OORLOG-
Naar wij vernemen heeft Hr. Ms. Gezant
t.e Bern op 3 December j.l. op het secretariaat
van den Volkenbond onderteekend het verdrag
tot ontwikkeling van de middelen tot het
voorkomen van den oorlog.
Aangenomen door de Volkembondsvergade-
ring op 26 September 1931.
Tot dusver is het verdrag onderteekend door
België, Columbia, Griekenland, Lithauen Ne
derland, Noorwegen, Oostenrijk, Peru, Spanje
en Uruguay,
Gisterenavond vergaderden in het gebouw
van den Volksbond te Deventer de leden van
den modernen textielarbeidersbond „de Een
dracht'' betrokken bij het conflict aan de Kon:
Ver. Tapijtfabrieken, over de al dan niet aan
vaarding van het werkgeversvoorstel om den
arbeid te hervatten op dé bekende voorwaar
den dus 5 loonsverlaging.
Het advies van het hoofdbestuur was deze
verlaging te aanvaarden.
Met 59 tegen 11 stemmen en 2 blanco werd
echter het werkgeversvoorstel verworpen, zoo
dat de staking in Deventer dus blijft voort
duren.
litieke munt uit de situatie te slaan.
De eerste motie der communisten werd ver-
volgens met op drie na algemeene stemmen
verworpen, die van den communist De Bruin
kwam niet in stemming wegens onvoldoende
ondersteuning. Over de motie der S.D.A.P.
staakten de stemmeD, zcodat er in de voigen.
de zitting nogmaals over gestemd zal worden,
EEN NEDERLANDSCII VERKEERS-
MUSEUM 7
B. en W. van Zeist deelen den Raad mede,
dat door het bestuur van V. V. V. ter plaatse,
besprekingen worden gevoerd met de directie
van het Spoorwegmuseum, het hoofdbestuur
der posterijen en telegrafie, het H. B. van de
K. N. A. C., het H. B. van den A. N. W. B„ als
mede dat van de K. L. M., inzake de stichting
van een Nederlandsch Verkeersmuseum, even
tueel te vestigen in het slot, te Zeist, eigendom
der gemeente, 1
Verdachten blijven ontkennen.
De verdachten van den moord in de bos-
schen te Putbroek-Echt, de jachtopziener
d. E. en diens 22-jarige zoon, werden des
avonds van den dag hunner arrestatie nog
aan een verhoor onderworpen. Met de grootst
mogelijke kalmte verklaarden beiden in den
bewusten nacht niet in de bosschen te zijn
geweest. In deze ontkenning blijven zij tot
heden steeds volharden.
Daar eenige ten huize v. d. E. in beslag ge
nomen goederen een chemisch onderzoek ver
eischen. is het zeer wel' mogelijk, dat het des
kundig rapport eerst over eenige dagen ge
reed zal kunnen komen. Bij de verdachten
werden in beslag genomen schoenen, kleeding
schoppen, patronen en wapens, als twee para
bellum-revolvers, een Mausser. en twee cylin
dei revolvers, vier geweren en voorts twee
houders voor de parabellum- en. andere pa
tronen.
Het Nat. Zeemansfonds bereid tot
overnemen.
Het bestuur van „Het Nationaal Zeemans
fonds'' te 's Gravenhage deelt ons mede, dat
het aan het Hoofdbestuur van Het Helden-der-
Zee-Fonds „Dorus Rijkers" geschreven heeft,
dat het bereid is het beheer over laatst ge
noemd fonds over te nemen, om een einde te
maken aan de vele openbare verwikkelingen
waarvan de oorzaak toe te schrijven is aan
oneenigheid in het Hoofdbestuur en aan wrij
ving op de ledenvergaderingen. Naar de mee
ning van genoemd bestuur zal daardoor be
reikt worden dat de onaangenaamheden die
den goeden naam van het fonds schaden, ach
terwegen zullen blijven en de ongestoorde be
taling van de uitkeeringen aan oud-redders
en hun weduwen, hetgeen toch het hoofddoel
van het fonds is, verzekerd zal zijn.
Onze correspondent te Brussel seint ons
Op voorstel van den heer mr. Henri Baels,
oud-minister van landbouw, binnenlandsche
zaken en openbare werken, is mi. J B Kan,
Oud-Minister van Binnenlandscbe Zaken en
Landbouw benoemd tot den graad van het
groot-lint der Leopolds-Orde van België.
HET NED SS-
Het Nederlandsche s.s. „Emngano
behouden te Idesaboa aangekomen,
i
..ENGGANO"
U gist*
