w
Ir tiGüiWüiWS IN DE TWEEDE KAMER
LANDBOUW IN DE TWEEDE KAMER.
ZATERDAG 12 DECEMBER 1931
STAATSMIJNEN AAN-
GENOMEN.
EEN PRINCIPIEELE MOTIE.
GOUVERNEUR VAN WEST-JAVA.
DE BELGISCHE HANDELS
POLITIEK.
DE ONGELUKKIGE DUITSCHER.
ONTEVREDEN WERKLOOZE.
RIJKSCREDIET AAN DE
GEMEENTEN.
Invoer in Indië.
DE INDISCHE POSTVLUCIITEN.
EEN HEMEL IN DE GEVANGENIS.
DENEMARKEN.
Er moet veel geleend worden
In belangstelling van de zijde der Kamer
doet de Wegenfondsbegrooting niet onder voor
andere afdeelingen van 't rijksbeheer. Men voelt
hier aan 't begin te staan van veel en grootsch
werk, men meent ook, dat de duiten er over
vloedig zijn en dat er stuwing uitgaat van het
departement van Minister Reymer.
In de knappe memorie van toelichting op het
fonds, zijn de inkomsten (ruim 100 miliioen)
en uitgaven (ruim 113 miliioen) over de jaren
1927 tot en met 1931 opgenomen met uitvoe
rige exegese. Voor onderhoud en verbetering
van Rijkswegen is in het eerste vijfjarenplan
ruim 76 miliioen uitgegeven en voor overbrug
gingen bijna 6 miliioen. De voltooiing van het
wegennet volgens het veel ruimere plan-1932
wordt geschat op een bedrag van bijna een
half milliard (435 miliioen gulden). Men raamt
voor de groote rivieroverbruggingen 67 mil
iioen, voor nieuwe verbindingen in het cen
trum en het Westen van het land 138 miliioen,
voor andere voornaamste verbindingen 176 mil
iioen en voor minder belangrijke wegen 55 mil
iioen. Het departement wil zijn eerbiedwek
kende plan voltooien binnen een kwart eeuw.
Het rekent daarbij op een inkomen van 8S2.5
miliioen voor het Wegenfonds.
Maar het departement zal bij zijn voornemens
rekening moeten houden met de desiderata der-
Kamer. Zij loopen zeker niet geheel parallel
met de Waterstaatsche opvattingen.
Ir. Bongaerts hierin later bijgevallen o.a.
door prof. v. d. Bilt wilde vooral een har
monisch uitgevoerd wegenplan, zoo een, dat
nie-t den aanleg van heefbanen forceert ten
koste van kleiner, maar niet minder nuttig
werk. Want ook dit kleine werk wegneming
van lastige spoorwegovergangen b.v. dient
het autoverkeer. Natuurlijk wil de Katholieke
afgevaardigde geen uitstel van werkelijk noo-
dige groote werken, wegen als die van de resi
dentie naar Rotterdam of Utrecht, of een goede
verbihding TilburgEindhoven, waar ook Ir.
Feber de aandacht op vestigde. Maar de groote
wegen behoeven niet zoo royaal mogelijk vol
tooid, noch direct geheel volmaakte alléea te
zijn. De breedte, welke snelheidsmaniakken van
100 en 130 K.M. lokt, schijnt Jhr. Rutgers van
Rozenburg heeiemaal niet wenschelijk. Dan
maar de door den heer Krijger verdedigde auto-
snelbanen, welke ir. Mussert propageert.
Verschillende afgevaardigden hebben met
baron van Voorst tot Voorst opnieuw vergeefs
gepoogd om de tertiaire wegen wat te laten
genieten van de gelden van het wegenfonds.
Over deze gelden liepen echter de opinies ook
al uiteen. Met den Minister, die meent dat het
Wegenfonds over vijf en twintig jaar schuldvrij
kan zijn als gezorgd wordt, dat de jaarlijksche
uitgaven de inkomsten niet overtreffen een
opvatting welke prof. v. d. Bilt deelt is
ir. v. d. Waerden heel optimistisch over de
belastingopbrengst, terwijl de heeren v. Dijk
en Rutgers van Rozenburg meer pessimistisch
zijn. Rekent de Regeering er b.v. op, dat ons
land in 1956 een 9 miliioen zielen zal tellen
met 1 auto op elke 30 inwoners (op 1 Jan. '30
was dit 1 op 76 inwoners) en op het drievoudige
van de huidige rijwielbelasting, nl. 36 miliioen,
anderen zijn op dit punt nog eenigszins aarze
lend. De heele zaak werd terzijde geschoven
door ir. Bongaerts. Voor zoover wij verston
den, acht de oud-minister het niet noodig bin
nen vijf en twintig jaar alles afgeschreven te
hebben en kunnen dus de aan te gane leenin
gen voor groote bruggen wel veertig jaar loo
pen. De minister zelf wees er op, dat het een
legende was te beweren, dat het Wegenfonds
onuitputtelijk is. Er moet veel geleend wor
den. En alles kan niet opeens. Er is in het
afgeloopen lustrum veel gebeurd en men heeft
veel onderhanden. De klachten over achterstel
ling van excentrische deelen van het land, ont
kende de Minister, Maar, hij voegde erbij, dat
het centrum en Westen des lands ook meer
belasting betaalden. Indien het de bedoeling
was te zeggen: düs hebben ze ook recht op
meer, leek ons het argument minder gelukkig,
al was het zeker niet zóó bot als de uitspraak
van staatsman Floris Vos, die de tollen in
Friesland met rust wilde laten omdat... Fries
land toch in een uithoek des lands ligt. Intus-
schen schijnt de heer Vos, die als tollenbestor-
mer zijn intree deed in het parlement, meer
afkeerig geworden van „directe actie" zooals
die onlangs te Maartensdijk werd gevoerd. Hij
keurde deze, tot groot genoegen van den Minis
ter, af.
Voerden de heeren Ebels en v. d Hou ven
strijd over de vraag: asfalt of klinkerwegen en
pleitte burgemeester Kampschöer opnieuw
voor Westiand's wegen, een veel gewichtiger
zaak werd aangeraakt door de heeren Feber,
v. d. Waerden, Knottenbelt en J. ter Laan, toen
zij de overbrugging van het Hollandsch Diep
ter sprake brachten. De twee eerstgenoemde
afgevaardigden geven de voorkeur aan de door
ir. Juten verdedigde overbrugging bij Willem
stad welke twintig miliioen zal kosten. Daaren
tegen wil de Minister de overbrugging bij den
Moerdijk, die slechts 10 miliioen zal vorderen
Dit standpunt werd warm verdedigd door de
heeren Knottenbelt en ter Laan en uit de ar
tikelen in ons blad is wel gebleken, dat wij hun
opinie deelen. De voordeelen zijn zóó onloochen
baar en do belangen van 's lands eerste haven
stad en industrieel Brabant zijn zóó primair,
dat wij op dit punt geen beslissing van de
Kamer, die de Minister zal uitlokken, vreezen.
Vóór alles staat echter, zooals ook ir. Feber en
later ook ir. Bongaerts nog even zeiden, dat
de zaak der overbrugging zelf urgent is en
geen uitstel gedoogt. Ook de Minister Is van
die meening. Hij ging niet in op de suggesMe
van dr. v d. Waerden, die de zaak nog eens
wil laten onderzoeken, maar beloofde, dat de
beslissing begin 1932 zal vallen, dus binnen het
eerste vijfjarenplan. Er zal een zucht van ver
lichting opgaan in Rotterdam en zijn achter
land, dat in 1938 zijn Moerdijkverbinding kan
hebben als allee goed gaat.
Laat de heer ter Laan die krachtig het Wil
lem-s tad-plan van zijn partijgenoot dr. v. d.
Waerden bestreed, de Rotter dam sche oeverver
binding nog maar even buiten het parlement
houden. Behalve dat het eerste woord daar
over volgens den Minister aan Rotterdam hoort
scheen 's heeren ter Laan's berekening van
veertig miliioen ons ook twintig miliioen te
laag. Of dit bedrag binnen afzienbaren tijd be.
schikbaar kan worden gesteld, mag betwijfeld
worden.
De beg'ooting van de staatsmijnen heeft een
principieele motie-Drop gebracht, welke nadere
regelingen wenscht Inzake de te verleenen sub
sidles aan kerkgenootschappen en cultureele
vereenigingen. In Rusland laten de marxisten
kathedralen in de lucht vliegen, in België wil
len zij allen steun aan het vrije onderwijs ont
houden ln ons land stelde ir. Albarda laatste
lijk op 22 Dec. 1914 voor, subsidiies aan kerk
genootschappen te weigeren. De motie werd ver
worpen maar het socialistisch verzet bleef. En
typeerend is, dat dit verzet wordt geleid door
ds. v. d. Heide en den heer W. Drop, beiden
religieus-socialisten; zij hebben dezen keer een
lange nota geschreven om te betoogen, dat ver
leening van steun, althans voor zoover deze
niet strikt tijdelijk is, in strijd moet worden
geacht met artikel 172 van de Grondwet en dat,
als christelijke tehuizen en patronaten worden
gesubsidieerd ook socialistische vereenigingen
van cultureelen aard recht hebben op steun.
Minister Reymer heeft daarop geantwoord
met een stevige memorie waarin hij verklaart,
dat de steun der mijnen niets te maken heeft
met het Grondwetsartikel aangezien de Staat
hier niet als overheid handelt maar het staats-
mijnbedrijf als industrleele onderneming, welke
terecht de Kerkgenootschappen helpt in de mijn
streek met haar razend snel groeiende bevol
king. In de christelijke tehuizen en patronaten
staat het godsdienstig element op den voor
grond, bij socialistische cultureele vereenigingen
echter domineert het politieke en economische
inzicht van een bepaalde partij. Over deze
tweede aangelegenheid valt echter dunkt ons,
met eenigen goeden wil tot een compromis
te geraken.
De heer Drop heeft met zijn motie, welke
later behandeld zal worden beoogd, opnieuw een
principieel debat te ontketenen over deze aan
gelegenheid.
De katholieken behoeven dit debat niet te
vreezen. Zij hebben in de mijnstreek werk ver
richt, dat het voile daglicht kan zien. De Jaar
lijksche twee gulden, welke de staatsmijnen per
arbeider aan de kerkgenootschappen schenken
om in den geestelijken nood te voorzien, is den
socialisten een gruwel. Dit teekent de beteekenis
van hun „godsdienst is privaat-zaak "-leuze. Het
hernieuwd verzet is blijkbaar hun uiting van
dankbaarheid aan de nagedachtenis van wijlen
Monseigneur Nolene die zijn laatste krachten in
dienst der mijnwerkers besteedde in dienst
vna hun stoffelijke belangen wel te verstaan,
welke deze priester behartigde met méér talent
en oprechtheid dan socialisten pogen de gees
telijke belangen der ondergrondeche zwoegers
te benadeelen.
De beide begrootingen van Minister Reymer
zijn z.h£. goedgekeurd.
Voorgedragen wordt de Resident van
Soerabaja.
BATAVIA, 10 December. (ANETA).
Als opvolger van wijlen den heer Hartelust
als gouverneur van West-Java wordt voorge
dragen de heer C. Schnitzler, thans resident
van Soerabaja.
Samenwerking op economisch gebied met
Nederland en Frankrijk
Voorstel van eenige Kamerleden
aangenomen.
Het Persbureau Vaz Dias seint uit Brussel
d.d. 10 December:
In de namiddagzitting van de Kamer werd
behandeld het voorstel van de Kamerleden
Sinzot (Katholiek), Hubin (Socialisit) en
Pater (Liberaal), in welk voorstel er bij de re
geering op aangedrongen werd onmiddellijk
onderhandelingen aan te knoopen met de Fran
scha en Nederlandscbe regeeringen met het
doel om tusschen deze drie landen een eensge
zinde samenwerking tot stand te brengen in
zake economische aangelegenheden. Ieder der
partijen kreeg één spreker toegewezen om het
voorstel te bespreken Er wordt op gewezen,
dat het betrokken voorstel te veel den vorm
heeft van een bevel aan de regeering.
Met zitten en opstaan werd het voorstel met
een kleine meerderheid aangenomen.
STEUN VOOR TUINBOUWERS
De Minister van Binnenlandsche ióaken en
Landbouw heeft het gemeentebestuur van St.
Pancras bericht, dat een steunregeling, waarbij
van gemeentewege toeslag wordt gegeven op
een fictief loon voor zelfstandige tuinbouwers
die zonder arbeiders een tuinbouwbedrijf ex-
ploiteeren, wordt goedgekeurd. De steunrege
ling, die intusschen reeds was stopgezet, is
nu weer ingevoerd.
VOORLOOPIGE AANSLAGEN DIVIDEND
EN TANTIèME-BELASTING.
In zijn Memorie van Antwoord aan de Eer
ste Kamer in zake het wetsontwerp houdende
een regeling betreffende het opleggen van
voorloopige aanslagen in de dividend- en tan.
tième-belasting, zegt de minister dat slechts
een zoodanige voorloopige aanslag zal kunnen
worden opgelegd naar aanleiding van een voor
deze belasting gedane aangifte.
NEDERLAND-EXPRESS.
De speciale trein met post en passagiers in
aansluiting op het motorschip „Marnix van
St. Aldegonde" zal Dinsdagmorgen 15 Decern-
ber om 10.20 uur van Genua vertrekken Aan.
komst Woensdagmorgen om 7.05 uur te Zeve
naar, 7.27 uur te Arnhem, 8.48 te Utrecht, 9 49
uur te Den Haag (S.S.) 9.36 te Amsterdam,
(W.P.) 9.51 te Amsterdam (C.S.) en om 10.01
uur te Rotterdam (Maas).
VERDUISTERING VAN f 2000.
Te Groningen is aangehouden de veehande
laar A. V. die met geld van een koopman te
Groningen op do markt te Graningen koeien
kocht en in Leiden weer verkocht.
Dezer dagen heeft hij echter den koopman
meegedeeld, dat de boeren in Leiden niet be
taalden. Hij had echter het geld wel ontvan
gen en heeft, naar thans blijkt, zich ruim
2000 ten nadeeie van den koopman toege-
eigend.
HAAR SCHOONMOEDER BESTOLEN.
Voor de rechtbank te Groningen stond een
59-jarige vrouw uit Appi-n-gedam terecht die
ten nadeeie van haar schoonmoeder, een 85-
jarige weduwe, een geldkistje inhoudende ruim
300 ontvreemdde. Dit'kistje stond in het ka
binet, doch van een gunstig o- genbiik bad de
schoondochter gebruik gemaakt om hef weg te
nemen, en het geld in eigen huis te verbergen,
deels onder een kachelplaat.
De officier van justitie eischte tegen de
vrouw, die een deel van het geld reeds in drank
had omgezet, vier maanden gevangenisstraf.
Hij bleek echter gezocht door de
Duitsche politie.
Donderdag stond aan 't station te Nleuwe-
schans een Duitscher, die een droevig verhaal
deed over zijn wederwaardigheden in Rusland.
Zijn gezin woonde in New.York en de vele ont
beringen, die hij in Moskou geleden had .had
den hem doen besluiten naar Amerika te rei
zen.
In Nieuweschans bleek hij zijn kaartje ver-
verloren te hebben naar Rotterdam. Het perso
neel der spoorwegen verschafte hem een reis
biljet, zoodat de man ziob In den trein kon
begeven. Inmiddels kwam echter een meede-
deeling der Duitsche po-iitie, die den man
zocht wegens verschillende misdrijven. H'j
werd op transport gesteld naar Duitschland.
Zooals men weet, wordt door de Neder,
landsche regeering eenige vergoeding gegeven
aan Nederlandsohe werkloozen, welke in het
buitenland vertoeven. De Nederlandel^H. M.
uit Maastricht, betonwerker te Luik, was even.
wel ontevreden over de som, welke hem werd
uitgekeerd Hij wilde zich wreken en wierp
bij het Nederlandsohe consulaat de ruiten in.
De consul, de heer Hofstede van Loon, zijn
echtgenoote en de kanselier, die zich in de
kamer bevonden, werden niet gewond. De beer
Hofstede begaf zich naar buiten en wist den
arbeider aan de politie over te leveren. M. is
ter beschikking gesteld van de Justitie.
HET SPOORWEGONGELUK BIJ
MECHELEN.
Een der gewonden bij het spoorwegongeluk
te Mechelen, de heer B. de Bruijn, wonende
in het Sportpark te Breda, is uit Mechelen per
Roode Kruis-auto naar zijn woning overge
bracht.
DE INBRAAK TE LAREN.
In verband met de inbraak in het kantoor
gebouw der R. K. Coöperatie Steunt Elkander
te. Laren, waarbij ongeveer 2000 werd gesto,
len, heeft de politie van Laren, In samenwer
king met de recherche van Amsterdam en
Hilversum, twee verdachten gearresteerd, die
bekend staan als beruchte inbrekers. Zij ont
kennen echter met deze zaak iets uitstaande
te hebben.
WAARDELOOZE BANKBILJETTEN.
Een Duitscher uit Vierssen ls er in geslaagd
bij verschillende winkeliers te Venlo en Ble-
rick betalingen te doen met Duitsche bankbil
jetten van 50 en 100 Mark, die dateeren van
voor 1924 en dus waardeloos zijn. Ten slotte
werd hij door een winkelier bij het wisselen
betrapt. Toen d-e winkelier hem er op wees dat
het biljet bulten omloop was, maakte de Duit
scher zich uit de voeten. Hij werd echter door
eenige burgers gegrepen en aan de politie over
geleverd. Hij bleek nog in bezit te zijn van
een groot aantal dergelijke biljetten en een
valschen pas. Hij is op transport gesteld naar
Roermond en daar opgesloten.
GEHEIME DISTILLEERDERIJ.
Fiscus en politie ontdekten Donderdag te
Kerkrade in de woning van den Italiaanschen
logementhouder C. een inrichting voor de ver
vaardiging van wijn. 600 L. wijn en toestellen
werden in beslag genomen.
Bij de K. L. M. is beTicht ingekomen, dat
„de Valk" uit Batavia ts vertrokken om 6.12
uur. Het vliegtuig kwam om 8.48 te Palewi-
bang aan vertrok aan eze plaats om 9 32 om
in Medan aan te komen om 14.22 uur. De Valk
heeft 191 K.G. post aan boord en 10 K. G.
goederen.
De „Raaf" vertrok gisteren te 7.20 uit Jod-
puhr en kwam om 10 uur in Allahabad aan.
Te 10.45 uur vloog het toestel door naar Cal-
cutta alwaar het om 15.03 uur arriveerde.
VOOR BEZOEKERS DER LEIPZIGFJ?
MESSE.
Het Leipziger Messamt deelt mede, dat de
Duitsche Rijksspoorweg voor bezoekers der
Leipziger Messe uit Nederland den duur wan
de goedkoope trelntarieven verlengd heeft.
Tot dusver kon men in de week van de Leip
ziger Messe slechts tot Vrijdag uit Nederland
op goedkoope biljetten naar Leipzig reizen.
Deze termijn is thans verlengd tot den Maan
dag van de tweede Messeweek.
fARIEFSVERHOOGING EN
ONDRAAGLIJKE DRUK
Al vreest dr. v. d. Tempel nog geen fascis
tisch-economische dictatuur der Regeering zoo
als de heer Wijnkoop, die alleen sovjet-dicta
tuur wenscht, de socialistische afgevaaidigde
bleek toch een beetje wantrouwig over de
voorwaarden, welke de Regeering wil stellen
aan gemeenten, die zij met kasgeld wil hel
pon Verachillemdie afgevaardigden hebben
geprotesteerd tegen de Hetze, welke
werd gevoerd tegen het gemeentelijk beleid
Wij hebben de klachten over dit beleid van
meetaf veel te algemeen, te vaag en gevaarlijk
genoemd. Het verloop op de geldmarkt heeft
dit bewezen. Maar de gemeentebesturen zullen
goed doen op Minister de Geer's wenk te let
ten en van de laatste emissies te leeren. Een
maal het crediet geschokt, keert het niet spoe
dig terug en zelfs de schijn moet vermeden
worden, dat royaal wordt geleefd.
Niets is meer blijvend dan het tijdelijke op
dit ondermaansche, constateerde dr. Bierema,
die met bloedend hart namens de vrijheids-
bondsche fractie zijn fiat kwam schenken, niet
alleen aan de bestendiging van de 10 opcenten
op de invoerrechten in Indië (verleden jaar
z. h. st. door de Kamer toegestaan) maar ook
aan de 20 opcenten, welke de Regeering nu
kwam vragen. De socialisten, die verleden jaar
al bezwaar maakten tegen de 10 opcenten,
waren nu heeiemaal niet bereid de gevraagde
verdubbeling toe te staan. Maar Minister de
Graaff, heeft de zaak verdedigd omdat Indië
de uit deze rechten verwachte zes miliioen
nu eenmaal broodnoodig heeft. Dr. Beumer
sloot zich daarbij aan: hij rekende de Kamer
voor, dat Indië het volgend jaar zeker een
130 miliioen minder middelen zal ontvangen.
Wie kans zag snel en effectief de ondernemers
te belasten, kan op zijn steun rekenen. Maar
ir. Cramer belooft dit raadsel pas op te lossen
bij de goedkeuring der Indische begrooting.
Zoo is het wetsontwerp er door gegaan, nadat
ir. Feber van den Minister de pertinente toe
zegging had ontvangen, dat spoedig zal worden
onderzocht in hoever men kan overgaan tot
invoering van een stelsel van differentieele
rechten tusschen Nederland en Indië. De prijs
daling van vele producten in aanmerking ge
nomen, meent de Katholieke afgevaardigde, dat
de tariefverhooging geen ondraaglijken druk op
de bevolking overzee beteekent.
Minister Verschuur heeft van de Kamer de
bevoegdheid verkregen om, indien en zoolang
een vreemd land den invoer uit Nederland van
bepaalde goederen contingenteert, regelen te
treffen in zake den uitvoer van het voor Neder
land toegestane quantum. De contingenteerings-
besluiten van landen als Frankrijk laten den
import onbeperkt tot een bepaalde hoeveelheid
toe en sluiten dan de grenzen. Men vraagt niet,
wie importeert; wie er het vlugst bij is, kan
de beste zaken maken. Maar het gevolg kan
zijn, dat op die wijze juist de bona fide expor
teurs de dupe worden en juist om den regel-
matigen exporthandel te helpen, zal de Regee
ring tusschenbeide komen, hetzij door afgifte
van certificaten, hetzij door zelf weer den uit
voer te contingenteeren onder de belangheb
bende exporteurs. Een commissie van advies
zal den Minister dienen bij de uitvoering dezer
bevoegdheidswet, welke in werking zal treden
met ingang van den dag, volgende op dien
harer afkondiging. Z. h. st. ging de wet er door.
Hetzelfde was het geval met de wijziging
der Mijnwet, die hierin bestaat, dat de Regee
ring opnieuw vijf jaren uitstel krijgt om den
arbeidstijd in de mijnen wettelijk te regelen,
zulks in verband met het wachten op het in
werking treden der conventie van Genève.
De begrooting van Landbouw nadert het ein
de. Dat de heer Anient niet gesproken heeft,
ia het gevolg van de omstandigheid, dat een
telegrafisch bericht den afgevaardigde huis
waarts riep, vanwaar het overlijden zijner echt
genoote hem den terugkeer natuurlijk onmoge
lijk maakte. Van de Katholieke fractie hebben
echter nog de heeren van Voorst tot Voorst en
van Hellenberg Hubar gesproken. Hoewel dank
baar voor den door de Regeering geboden steun,
vroeg de Geldersche boerenleider verdere hulp
voor den landbouw in 't bijzonder voor de zand
boeren. Hun varkensteelt, eerst nog loonend
door de goedkoope Russische rogge, kan alleen
nog waardevol blijven door sterke vleeschcon-
tingenteerlng, terwijl de zuivelproductie mis
schien kan geholpen worden door uitschakeling
van de vrije concurrentie der margarine tegen
de boter als de eerste door accijns wordt ge
troffen. Het is voor ons een vraag of dergelijke
maatregelen, geïsoleerd genomen, kunnen hel
pen. Klaagde mr. v. Hellenberg Hubar niet, dat
de Tarwewet, waarover de boeren tevreden
zijn, een groot deel der bakkers benadeelt en
vroeg hij geen Invoerverbod van Belgisch brood
of een oompenseerend invoerrecht, daar ons
brood door de Tarwewet ongeveer twee cent
duurder la
De soc.-dem. heer v. d. Sluis heeft een motie
ingediend met de strekking de pachten, die nog
niet verlaagd zijn, dwingend te verlagen. Zij
kreeg zelfs den steun van ds. Kersten, die overi
gens een rede hield zóó revolutionnair, dat wij
niet wisten of we er ons aan moesten ergeren
of alleen maar over verbazen. Deze predikant
van „singuliere gaven" moet een gevaarlijke
demagoog heeten ondanks al zijn bijbelteksten.
Communistische Nederlandsohe arbeiders
brachten een bezoek aan den heilstaatRus
land. Hoe zij zich hebben laten bedotten, blijkt
het best uit het volgende verslag, dat zij uit
brachten over den toestand in de beruchte
Russische gevangenissen. Men oordeele
„Wij hebben verschillende gevangenissen en
z.g. dwangarbeid-kolonies gezien. Spr. be
schrijft de gevangenis te Moskou voor jeugdige
gevangenen. Geen enkele cel was op slot. Alle
gevangenen hebben hun werk. Een gevangene
zelf leidde ons rond. De eenzame opsluiting is
afgeschaft. De gevangenen hebben radio en
boeken. Ook hebben zij hun wekelijkschen uit
gangsdag en vacantie. Veel wordt gedaan aan
cultureel werk. Spr. beschrijft de „dwangar-
beid-kolonie" bij Charkov, waar de gevangenen
in het boerenbedrijf worden opgeleid. De „di
recteur" was zelf een dwangarbeider, een we
gens sabotage veroordeelde koelak. Alles is er
op gericht de misdadigers tot nuttige leden
van de socialistische maatschappij te maken."
De „Avondpost" spot
„Een open cel. Prettig zitten bij elkaar, met
prettig werk. Radio. Boeken Een wekelijksche
vrije dag. Vacantie (er staat niet bij hoeveel,
maar vermoedelijk hoe grooter misdrijf, hoe
meer vacantie). Bovendien kan je het tot „di
recteur" brengen
TELEFOONVERKEER MET TSJECHO-
SLOWAK1
Met ingang van 15 Lecember a.s. wordt het
tarief voor telefoongesprekken met Tsjecho-
Slowakië gewijzigd. Voor een gewoon gesprek
van 3 minuten voor de 3 zónes daar te lande
bedragen de kosten resp. 3.25, 4 en 4.50,
voor elke minuut meer ƒ1.10, ƒ1.35 of ƒ1.50
Het nachttarief, geldend van 198 uur, be
draagt resp. ƒ1.95, ƒ2.40 en ƒ2.70, voor elke
minuut meer ƒ0.65, ƒ0.80 en ƒ0.90.
W. J. RIETRA+
Op 77-jarlgen leeftijd is Donderdag te Kerk
rade overleden de heer W. Jos. Rietra, die tot
bet vorige jaar gedurende 55 jaren muziek
leeraar was op Rolduc.
INVOER VAN WAARDEPAPIEREN IN
Blijkens mededeeling van de Deensche post
administratie kan tot nader bericht de invoer
van Deensche obligatiën en aandeelen in De
nemarken alleen plaats vinden door de Deen
sche banken en door de leden van de Effecten
beurs te Kopenhagen.
AUTOBUSDIENSTEN HAZERSWOUDE-
LEIDEN.
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben afge.
wezen de aanvragen ,resp. van A. van der Le-
lie en S. Voets, van H. J. Natzijl, van A. Er-
kelens en van de Gebrs. Vreeburg, allen te
Hazerswoude, om vergunning tot het in wer.
king brengen van autobusdiensten van Ha.
zerswoude-dorp (N.H. kerk) over Benthuizen
en Zoeterwoude naar Leiden (Stationsplein).
VOGELTREKSTATION „TEXEL".
Het Vogeltrekstation „Texel" gevestigd te
de Cocksdorp heeft zijn werkzaamheden voor
dit seizoen beëindigd. Een groote hoeveelheid
gegevens is thans bijeengebracht, welke nu
zullen worden gesorteerd en nader bestudeerd.
De vogeltrek is dit najaar op Texel, gelijk el-
ders, niet groof geweest, zoodat de trckwaar.
nemers minder resultaat hebben kunnen boe.
ken dan zij verwachtten.
Vrij naar het Fransch.
Door A. T.
22.)
Damaris dankte met een paar hartelijke
woorden en ging heen, zonder nog om te zien.
In de tram merkte ze niet, dat de menschen,
die tegenover haar zaten, haar aankeken en
zich afvroegen, hoe dat meisje, met de han
den vol bloemen, zoo bedroefd kon kijken, ln
Guéthary stapte ze uit bij de kerk. Ze ging
naar het kerkhof en lei de bouquet neer op bet
graf van Flora Murray
Och, riep moeder Biharts, wat ziet u
bleek, juffrouw! Bent u ziek?
Ja, ik heb erge hoofdpijn! Zeker tegen
het onweer. Ik heb van avond niets meer noo-
diig dan een kop chocolade.
Ze strekte zich uit in den fauteuil en sloot
de oogen. Ze stak haar hand zelfs niet uit,
naar wat Mlrentchu binnenbracht.
Ik heb alleen maar rust en stilte noodig.
e-prak ze.
Thann ging aan haar voeten liggen. De duis
ternis begon in te vallen. Ternauwernood kon
ze de wieg nog onderschelden; af en toe viel
een bundel lichtstralen op den muur tusschen
de twee alcoven: een auto ging voorbij. Hoe
donkerder het werd, hoe meer er langs vlogen.
In de keuken zat de familie aan het avond
eten. 't Was vroeger dan anders, omdat men
onweer verwachte. Boven alles uit klonk de
schaterlach van Mlrentchu: haar verloofde
vertelde over z'n soldatenleven.
De wind stak op. De eerste regendruppels
sloegen tegen de ruiten. Damaris opende een
raam en schoof haar stoel er bij in de hoop.
dat haar brandend" voorhoofd er wat verfrls-
sehing zou vinden. Tot nu toe had ze niet
kunnen nadenken en nu op eens was het haar,
alsof ze te véél dacht. Haar verbeelding begon
weer te werken en ze zag weer het wasbleeke
gelaat en de flikkerende oogen van Madame
Etchorria. En 't was, als hoorde ze haar nog
zeggen:
Ik haat Marsa Vauciair! Zij heeft me de
revolver in de hand geduwd.
O, als „Justicière" nooit was verschenen,
dan zou de keine Flora, die nu op het kerk
hof ligt, nog in leven zijn! Wie weet, hoevelen
door héér boek aangespoord waren tot een
misdaad, die ze anders nooit zouden hebben
bedreven! Eenige maanden te voren zou ze
't niet hebben willen enkennen: ze zou opge
komen zijn voor bet recht, z'n gedachte'n vrij
uit neer te schrijven. Nu kon ze er niet meer
aan twijfelen; die gedachten Londen zijn ais
het vergif, dat gezonde organen aantast óf
ten minste levenskracht geeft aan schadelijke
kiemen. En, ze voelde zjc-h zoo verpletterd, zoo
diep rampzalig, dat ze op hetzelfde oogenblik
wel zou willen sterven.
Nog altijd snorden de auto's voorbij. Zeker
moesten ze voor den nacht nog in Saint-Jean-
de-Luz zijn of in Cibouoe. Het onweer kwam
nabij. Damaris merkte het niet. 't Was of een
sluier voor haar o gen doormidden was ge
scheurd en ze nu inzag de geweldige verant
woordelijkheid, die zooa's Savin haar eens
had gezegd al degenen op zich hebben ge
nomen, die Invloed uitoefenen op anderen.
Ja, alles: gebaren, kleeding gesprekken, eigen
voorbeeld vooral, konden, evenals het geschre
ven woord, het zaad worden voor goed of
kwaad.
Als in een doodstrijd van Gethsemani zag
Damaris hoe het kwaad, als een steen, die in
het water geplonst wordt, kringen om zich
heen maakt, kringen die steeds grooter worden
en steeds meer zielen aanvoeren. En die ge
dachte werd zoo levendig in haar, dat het haar
was, als bloedde ze uit 'n onzichtbare wonde.
Ze zonk op de knieën. De regen viel op haar
haren. De bliksemstralen werden bijna onmid
dellijk gevolgd door den rollenden donder. Ze
sloeg er geen acht op. Ze voelde, dat ze ver
diende door het hemelvuur getroffen te wor
den. Maar God dooft de smeulende vonk niet
uit; en het kleine vlammetje laadde weer op,
aangewakkerd door den storm. Langzaam
trok het onweer weg. Damaris stond op. Met
bevende hand stak zo de petroleumlamp aan
en sloot de luiken.
Op tafel lag een brief, die 's morgens geko
men was en dien ze nog niet had bemerkt.
Aan het schrift zag ze, dat hij van Ramon
was. Ze aarzelde hem te openen. Was het niet
beter dat ze, na hetgeen er gebeurd was, hem
verscheurde? Dat ze hem terugzond met 'n
bekentenis, die den jongen schilder van schrik
zou doen verstijven? Ze wou toch weten, wat
hij schreef; ze weerstond de bekoring niet en
scheurde de enveloppe open.
Hij schreef hoe hij naar haar verlangde en
smeekte haar, hem toch niet te laten wachten,
hem vóór den afgesproken tijd terug te roe
pen
Terwijl ze die woorden las, bonsde haar hart.
Zeker, ze wist, dat ze Ramon nu niet mee kon
sleuren in de zondelusticière" stond voor
altijd tusschen hen in, maar ze voelde dat er
nog iets ho gers in den weg stond.
Ze nam haar pen en schreef hem;
Vriend, zet die gedachte uit uw hoofd...
God zelf staat tusechen ons
Ze had den moed niet, verder voort te gaan.
Ze streek met de hand over haar verhit voor
hoofd. Ze verlangde naar rust. Toen ze in bed
wilde gaan, zag ze het vergulde wij waterbakje,
dat flikkerde in het lamplicht en, voor de
éérste maal sinds ze op de Hoeve was, stak
ze er haar vingers in
't Was had* éénig gebed, maar God nam het
aan; want ze sliep in, als gewiegd door den
wind, die huilend aanwoei van de hooge zee
en het huis deed schudden op z'n fundamenten.
HOOFDSTUK VII.
De heele week was het slecht weer; maar
Damaris ging toch uitom den brief niet af
te hoeven maken, dien ze in haar vloeiboek
had gelegd. Haar baret diep op de oogen ge
drukt, de rechterhand om den knop van de
Makhila, de linker vrij om Thann koest te
houden, die telkens tegen haar opsprong, ging
ze naar 't plekje van 't strand, dat ze naar
zich genoemd had. Door te kijken naar de ge
kopte golven, die haar bespatten, zocht ze haar
hersens te ontspannen, maar tevergeefs. Haar
ziel was gelijk aan de stormende zee!
Haar medebewoners merkten niets van de
vreeselijke crisis, die ze doormaakte. Als alle
kustbewoners dachten ze slechts aan één ding;
het zeewier, dat door den storm overvloedig op
de kust was geworpen, op karretjes te laden
om voor mest te gebruiken.
Ik ben ju iet als dat zeewier, dacht Dama
ris beangst. Ik baadde in het oneindige en de
Aarde ontrukte mij aan mijn waarachtig leven.
Nu ben ik een armzalig iets, dat met den voet
wordt vertreden
Op zekeren avond vond ze bij 't binnenko
men nog een brief van Ramon: „Als ik niets
van Je hoor, kom ik Zondag. Ik kan 't niet
langer uithouden". Dit was 't bijna onmerkbaar
gewichtje, dat de balans deed doorslaan.
Morgen ben ik vertrokken, besliste ze.
Onmiddellijk, als was ze bang, dat ze weer
van besluit zou veranderen, ging ze naar bene
den en zei, dat een gewichtige zaak haar naar
Parijs riep. Ze geloofden haar, want in hun
onbevangenheid kenden ze geen leugen en ze
dachten er evenmin aan, anderen er van te
beschuldigen. Ze ging haar koffers pakken,
maar toen ze op 't punt was, haar bijna vol
tooid manuscript er in te leggen, bedacht ze
zich. Ze wilde 't nog even doorbladeren, nu, in
de klaarheid van haar nieuwe ziel.
Ze schrok er van!
Ik kan er geen boek van maken, dacht
ze. Wat zou ik doen, als cp een dag een moe
der mij zou zeggen: Mijn zoon is door uwe
schuld van wanhoop gestorven; gij hebt me
er toe gebracht, hem in den steek te laten, door
mij te overtuigen, dat ik het recht had. mijn
plichten te verzaken.
Ach, waarom had ze de verschrikkelijke
verantwoordelijkheid van den schrijver niet
willen begrijpen, alvorens haar „Justicière" de
wereld in te gooien? Hoeveel smart zou ze
zich bespaard hebben! Haar hart smolt onder
haar gewetenskwelling: ze schreide!
„Vanavond besloot ze, als liet fornuis aan is,
zal ik dit heele boeltje verbranden."
Hiaar oude natuur verzette zich tegen
dit voornemen. Die bladzijden waren de vrucht
van lange nachtwaken, stukken van haar ziel,
kinderen van haar geest, kon zij ze vernieti
gen? Een oogenblik meende ze den moed ertoe
te missen. Maar, daar klonk weer dat „iets"
in haar, dat vaak zoo luide gesproken had.
Het moet! Ik wil het! En ze ver
zette zich dezen keer niet meer
Kort voor zeven ging ze naar beneden, een
rol papier in de hand. Ze dacht, niemand in
de keuken te vinden, of hoogstens madame Bi-,
hartz, Tiki, Nica en de oude va-der voor z'n
werktafel; maar door den aanhoudenden re
gen waren allen thuis kómen schuilen en nu
verdrongen ze zich om de vierkante tafel. Ze
keuvelden in hun vreemde taal, terwijl Ml
rentchu en haar moeder af- en aanliepen van
het fornuis naar het waschhok, een vluchtige
opmerking ert-usschen gooiend, die een scha
terlach uitlokte.
Nica zat onder de lamp, maar zag of hoor
de niets; ze las een klein geïllustreerd kiu-
derkran-tje, dat haar aanstaande zwager haar
gegeven had. Damaris wou teruggaan; maar
vrouw Bihartz, die haar in de donkere vesti
bule bemerkte, hield haar tegen met eene har
telijke begroeting.
Kom binnen, kom binn-en, juffrouw! U
derangeert ons heeiemaal niet Integen
deel, iedereen is blij, u te zien. Straks zei Mi-
reutchu no-g, dat ze zoo bedroefd was over
uw vertrek
Het spijt me ook eirg, dit Baskië en zijn
goede bewoners te moeten verlaten; maar aan
alle rp<x>is komt een eind. Ik he-b m'n bagage
al gepakt en nu ga ik m'n papieren verbranden
waar ik niets meer mee kan doen.
Leg ze daar maar neer. ried ie zuinige
huisvrouw haar aan. D-a-n kunnen we ze stuk
voor stuk verbranden, als het vuur aangemaakt
moet worden.
Dat was de bedoeling niet van Damaris;
neen! er mocht geen letter van haar werk ach
terblijven. Nica, die toch zoo graag las, zou
nieuwsgierig in de bladzijden van de „juf
frouw" snuffelen en haar m-oeder onkundig
van de gevaren, die uit deze nieuwsgierigheid
moesten voortkomen zou haar laten be
gaan.
Ik verbrand ze liever zelf! zei ze.
De goede vrouw drong niet meer aan; ze
nam den vleeschkete-I van het vuur en wenkte
haar, dichterbij te kom-en. Damaris knielde
op de haardplaat, alsof ze ging bidden voor
bet huisaltaar en Tlki hurkte naast baar, om
toch maar goed te zien, wat ze deed. Thann,
die wel begreep, dat het lang zou duren, ging
broederlijk naast Artzania zitten.
Langzaam maakte het meisje het lint los,
dat de rol vasthield. Het eerste hoofdstuk
had haar veel tlld «n ho fdbrekens gekost,
maar ze had nu plichtsgevoel genoeg, om deze
beslissende daad te verrichten. Uit vrees, dat
ze zwak zou worden, keek ze er niet meer
naar. maar wierp het met een stijf automatisch
gebaar in de vlammen.
't Is jammer, om dat alles te verbranden;
verklaarde de oude Jacoubê, die evenals zijn
kleinzoon met belangstelling toekeek. De eene
kant van de bladzijden is nog heeiemaal on
beschreven!
Moeder Bihartz was 't volkomen met haar
schoonvader eens, dat was uitstekend geweest
voor het kladwerk van Nica. Maar ze durfde
't niet zeggen: „de juffrouw hield zoo vast
aan haar ideeën! Mlrentchu en de anderen
keken toe, zonder te begrijpen en zonder ook
maar eenigszins te kunnen nagaan, wat die
verbranding het arme meisje kostte. De oude
alleen had er eenig vermoed-en van. Hij boog
zich een weinig voorover:
Geeft u daar niets om, uw schrijfwerk te
vernietigen? vroeg hij nieuwsgierig.
Voor eenig antwoord nam ze een mooie
makhila van de werktafel, dien dag afgemaakt
en zeker bestemd voor 'n klant van beteekenis;
want de oude kunstenaar had met moeite zijn
handteekening gegraveerd op het koperen,
plaatje.
Als ik dit verbrandde, zou u daar das
geen spijt van hebben? vroeg ze, den stok bo
ven de vlammen houdend.
O, ik zou 't vreeeielijk vinden, stameld*
de grijsaard, dé bevende hand naar den
