DE TWEEDE KAMER OP RECES.
DE POSITIE VAN DE
NEDERLANDSCHE GEMEENTEN.
7 A TERDAG 19 DECEMBER 1931
Verschillende
Wetsontwerpen.
tt EIGENAARDIG.
PATER BILLOT S. J. f.
II. H. WIJDINGEN
STAKERS VERWEKKEN WEER
ONRUST.
De politie kent geen pardon.
PASTOOR J. BRANDTS f
TOCH EEN GEWONDE.
Het onschuldige slacht
offer.
Vanaf de daken werd de politie
met dakpannen gegooid.
De onlusten energiek bestreden.
fVl
US
WERKLOOZEN DRINGEN IN EEN
WINKEL BINNEN.
S. D. A. P. EN MOBILISATIE.
BURGEMEESTER DE VLUGT OVER
DEN TOESTAND DER
HOOFDSTAD.
Vier millioen meer werkloozen-
steun.
FINANCIEELE POSITIE GEZOND.
DE BILDERDIJK-HERDENKING.
KRANSLEGGING OP ZIJN
GRAF.
De tentoonstelling te Haarlem.
De gedachtenis-avond in de kerk,
waar hij begraven ligt.
NEDERLANDERS TE ROME.
Van liberale zijde geeft men zich moeite
het verschil te negeeren dat er in economicis
bestaat tusschen de eigen opvattingen en
het katholieke solidarisme.
Even goed als de katholieken - zoo heet
het veroordeelen wij den klassenstrijd en
staan wij de verzoening der klassetegen
stellingen voor.
Doch waneer het er dan op aankomt deze
geloofsbelijdenis in een daad om te zetten,
zien we de heeren ijlings terugkrabbelen.
Het solidarisme van de Roomschen
aldus „De Vrijheid" heeft geen eigen ka
rakter, waardoor het zich zou onderschei
den van wat het liberalisme wil: de verzoe
ning der klassetegenstellingen". Maar die
verzoening mag niet door dwang worden
opgelegd; zij moet zich uiten in vrije samen
•werking, geboren uit vrijen wil en gegrond
op verhelderd inzicht.
Is dit niet eigenaardig?
De ervaring van tientallen jaren leert, dat
zonder het element van een wettelijke rege
ling, wil men: zonder staatsdwang, ten de
zen niets te bereiken valt; het katholieke
solidarisme steunt dan ook ongetwijfeld in
zijn practische verwezenlijking voor een
goed deel op de tusschenkomst der overheid.
Maar terwijl de liberalen zich niet geneeren
met dit solidarisme te liebaugeln wijzen zij
in één adem, „de mentaliteit, die van ge
dwongen samenwerking maatschappelijken
vooruitgang verwacht en betere verhoudin
gen" beslist af als „niet strookend met de
gpondgadachta van het liberalisme".
De heeren van „De Vrijheid" teekenen hier
mee hun eigen vonnis. Het katholiek solida
risme en de ongebonden vrijheid, die de li-
heralen voor zich opeischen ondanks al hun
mond-liefde voor de verzoening der klasse
tegenstellingen, kunnen nu eenmaal onmo
gelijk samengaan.
Gister overleed in het Jesuietenhuis Galloro
bij Rome, in den ouderdom van zes en tachtig
jaar, de vroegere kardinaal pater Louis Bil
let. Pater Billot werd in 1911 door Z. H. Pias
X tot 'kardinaal gecreëerd maar legde zijn
(hooge waardigheid in September 1927 met toe-
stemming van den Paus weer neer.
Pater Billot is den 12en Januari 1846 te
Sierck 'bij Metz in Dotharingen geboren. Hij
studeerde theologie in Metz en Blois, waar hij
in 1869 tot priester gewijd werd. Daarna trad
Sbij te Angers in de orde der Jesuieten.
In 1885 werd de om zijn buitengewone weten
schap vermaarde Jesuiet benoemd tot professor
in de dogmatiek aan de „Gregoriana" te Ro
me. In 1909 volgde zijn benoeming tot consul
tor van de H. Congregatie van het H. Officie.
Zooals boven gemeld ontving hij in 1911 de
kardinale waardigheid. Bij zijn aftreden als
kardinaal in 1927 deden zo-oals men zich her
inneren zal, geruchten de ronde, dat de kardi
naal de houding van het Vatieaan ten aanzien
va.n de „Action Frangaise" niet zou billijken.
Deze geruchten werden te Rome zelf tegenge.
gesproken. Motiveering van Billot's verzoek aan
den Paus, om afstand te mogen doen van zijn
waardigheid als prins der Kerk, was dat hij
zich in de stilte van het religïouse leven weer
wilde terugtrekken, om zioh de jaren die hem
mogelijk nog restten, te wijden aan studie en
Z. H. Ecx. Mgr. A. F. Diepen, Bisschop van
's Bosch heeft, naar „St. Jan-skl." meldt
heden Quatertemper-Zaterdag 19 December in
de kapel der Bisschoppelijke Kweekschool te
's Hertogenbosch de volgende H.H. WijdingeD
toegediend
De Tonsuur: aan de Eerw. Fraters: Gode-
hardus Boom van de Orde der Franciscanen,
Xystius van Hoorn, Renatus van Riel, Ezechiël
van Beers, Majella van Velddriel, Jeroen van
Heesch, Euöheriiu-s van Goes, Milo van Halfweg,
Timotheus van Haaren, Diego van Liempde,
Nathanaël van Raamsdonksveer, Eliseus van
Amsterdam en Burohardus van Leiden van de
Orde der Capucijnen; Guilielmus van Weigen,
Hadrianus Schouten, Aemilius de Rooij, Janu
arius Kroonenberghs, Marius Meijer, Damianus
van Erp, Pamcratius Lamgeveld, Alex-iua Stur-
kenboom, Lucas Hoogveld en ApolMnaris Grij
pink van de Orde der Augustijnen; Adrianus
Vollaerts, Cornelius Holthuizen, Mattheus van
Buggenum, Joannes Waalste, Euigenius Liede-
kerken, Carolus Freken, Wilhelmus Loop, Au-
gustinus Erckens, Leonardus Labouille en Cor
nelius Heijligers van het Gezelschap van Maria
De vier mindere orden: aan de Eerw. Fraters:
Adjutor R iet jen s, Dismas van Galen, Dlodorus
Volajnen, Rutgerus Hermans, Illuminatus
Everts, Monaldus Goemans, Htimilianus de
Klein, Vitalicus Spen-del, Remedius Deken, Flo-
rimundus Schouten, Werner Chermln, Athana-
sius Kwaaitaal Armandus Pek, Juniperus Groo-
heid, Hubert us Nieuwenhuijzen, Herbertus Tim
mermans, Tul bert us Laurant, Aquino van Lie.
bergen, Clementius Schoonbroo-d, Wulstanus
Groothuizen, Vi-ctoricus van de Luur, Castalus
van den Eijnden en Salvinus D-uijnstee, van
de Orde der Franciscanen; Emilius Habets, Hu-
•bertus VoDCken, Joannes Hoeberichts, Mat
theus Steinbosch en Josephus Delaye van het
Gezelschap van Maria.
Het H. Sub-Diaconaataan de Eerw. Fraters:
Bonifacius van Krugten, Calistus Herraets, Le-
opoldus Verhagen en Bartho-lomaeus Groos van
de Orde der Augustijnen; Robertas Franciscus
Lamers, Jacobus Servatius van de Vegt, An-
tonius Augustinns Wet-eirman Gerardus Boni
facius Weterman, Wal-terus Hubertus v. d.
Borne, Fr'anciscus Paiulus Hovers, Leopoldns
Josephus Leblanc, Jacobus Joannes Martens.
Adrianus Franciscus Hoogeboom, Joannes Aio-
y-sius de Groot, Antonius Fidelis Klomp-Al-
berts, Petrus Gabrielus van Giesbergen, Her-
manus Ansfridns Schimmel en Aegidius Petrus
van Will van de Priesters van het H. Hart van
Jesus; Martinus Braun, Hubertus De-deren, Hen.
ricus L'Ortye, Josephus Smeets, Martinus Vroo-
men en Mauritius de Jonghe van het Gezel
schap van Maria.
Het H. Diaconaat: aan de Eerw. Fraters:
Joannes van Oijen, Theodoras Bik, Franciscus
Potveer, Jacobus Ballemaus, Jacobus van Gestel,
Henricus Scholtens, Hermanus de Bekker en
Henricus de Gruijter van de Orde der Krais-
heeren.
Donderdag overleed in den ouderdom van 58
jaren, voorzien van de laatste H.H Sacramen
ten de zeereerw. heer J. W. J. Brandts, pastooT
te Lattrop. te
Men meldt ons uit Amsterdam:
Aan het stempellokaal in de Nieuwe vei
straat en in de omgeving was t gister, m
verband met het feit, dat het uitbeta ings a„
was, zeer druk. Maatschappelijke Steun rac
het voornemen om voor ontbrekende s empe s
een evenredig deel van den steun ar e ie
ken, ten uitvoer Vele stakende stempelaars na
men hiermee genoegen, doch enkelen wi en
heelemaal niets accepteeren.
lip de buurt groepten de mannen in Sro°
drommen samen om het geval te bespre en
klaarblijkelijk ook met de bedoeling, hun kans
af te wachten om hun slag te slaan. Dit ee
reeds om bij half 10 uur, toen een rijwie agen
die op de brug van de Roetersstraat stilstond,
onverwacht door een troep werd aangeva en.
Onmiddellijk trok de agent zijn sabel. Ook
eenige andere agenten en ruiters schoten o
die onbarmhartig op de aanvallers lnsloe^e°-
Hot bleek dat de politie ditmaal geen pardon
kende, doch ook de stakers waren hardnek
klg. Zij wilden aanvankelijk niet wijken doch
onder een regen van slagen van sabel en gum
mistok moesten zij tenslotte wel de vlucht ne
men. Het bleef daarna weer geruimen tijd be-
trekkelijk rustig, terwijl de politie er zich toe
bepaalde de stakers geregeld in beweging te
houden. Eenigen tijd later kwam het in de
Weesperstraat weer tot een inci 1
stakers gooiden plotseling met steenen naar
eenige agenten. Een snelle aanval van de po
litie maakte ook hieraan spoedig eeneinde
Een der belhamels werd gearresteerd en naar
het bureau J. D. Meyerplein gebracht
Het detachement, dat de posten bij het stem
pellokaal bezette, werd daarna verst®rkt' Het
was er den stakers om te doen arrestaties in
de buurt van het stempellokaal uit te lokken
en zoodoende de politiemacht te verzwakken,
teneinde daarvan te profiteeren en dan den toe
gang tot het stempel lokaal te forceeren. De
politie echter, in de buurt van de Nieuwe
Kerkstraat liet zich niet tot arrestaties ver
leiden Tegenover het stempellokaal hebben de
stakers een kelder van een bloemenkoopman
'o-phnnrd zoodat zij tegenover het lokaal een
'vasten post bezitten.
Nader vernemen wij nog, dlat er Donderdag in
derdaad bij de herrie in de Laurierstraat
iemand door een schot is gewond. Het is een
48-jatig man, die zijn dochtertje van school
wilde halen. De man is door een kogel, waar
van men nog niet weet of hij afkomstig was
uit een politierevolver dan wel uit een van
die, welke de massa gebruikte, achter het
oor getroffen. De man is door den G. G. en
G. D. naar het Binnengasthuis vervoerd.
Schoten in de Jordaan.
In de JoTdaan is het gistermorgen weer tot
schieten gekomen. Het was reeds vroeg zeer
onrustig, zoodat de politie voortdurend de sta
kers uit elkaar moest drijven. Plotseling werd
op den hoek van de Rozenstraat en Rozendwars
straat uit een groote groep een steen geworpen
door het raam van een slagerij. Er ontstond
een schermutseling tusschen politie en stakers
waarbij de politie eenige schoten loste. Voor
zoover bekend is, werd niemand getroffen.
Eenigen tijd later had op den hoek van de
Laurier-dwarsstraat een ernstiger incident
plaats. Eenige agenten verdreven daar een
groep mannen. Een van hen stapte op zijn
fiets, trapte een eindje weg, draaide zich toen
plotseling om en schoot op de agenten. Deze
schoten terug op den man, maar misten; de
man vluchtte althans weg. Van de agenten is
niemand gewond.
Aan de andere stempellokalen is alles nor
maal verloopen. Wei hebben enkelen geweigerd
hun steun in pntvangst te nemen, als deze niet
het volle bedrag bedroeg, doch hun ahntai is
zeer gering.
0-oik gisterenavond is h-et in de Jordaan en
vooral in den omtrek van de Rozengracht nog
tamelijk rumoerig geweest. De politie moest
herhaaldelijk dhargeeren en daarbij werd eeni
gen malen gebruik gemaakt van de revolver
In de zijstraten werden enkele straatlantaarns
uitgegooid, voorts zagen eenige belhamels kans
de steenen van het plaveisel op te breken en
daarmee de politieagenten te bekogelen Er was
een groote politiemacht op de been, die de
relletjes energiek bestreed. Er werden voort
durend charges uitgevoerd en daarbij werden
rake klappen uitgedeeld.
Van verschillende winkels op de Rozengracht
zijn de ruiten ingegooid. In totaal heeft de
politie ongeveer 40 maal geschoten. Voorzoo-
zer wij konden nagaan is niemand getroffen.
Op den hoek van den Lijnbaansgracht en de
Laurierstraat hadden zich een aantal mannen
op het dak opgesteld en gooiden vanaf hun
hooge standplaats de agenten met dakpannen.
Een paar flinke waarschuwingen van de zijde
der politie, waren voldoende om hen het veld
te doen ruimen.
Gisterenavond zijn ook verschillende ruiten
va,n het nieuwe postkantoor vernield. Men
weet niet zeker, of hier de stakers, dan wel
een paar kwajongens aan het werk zijn ge
weest.
De toestand in den Jordaan is gisterenavond
zeer ernstig geweest. Maar ook op andere
plaatsen in de stad heeft de politie meermalen
met sabel en gummistok moeten optreden. In
vergelijking echter met wat er in den Jordaan
is gebeurd, is dit slechts van betrekkelijk wei
nig belang. Uit de berichten, die successievelijk
bij ons binnenkwamen, moeten we concludee-
ren cfat de Rozenstraat en omgeving min of
meer het terrein van een har-dnekkigen gue-
rilla-oorlog is geweest. Toen we dan ook om
streeks half twaalf in eenige van deze straten
poolshoogte gingen nemen, vonden we daar
van de duidelijke sporen terug Eenige tiental
len groote winkelruiten, evenals kleinere ven
sters van woningen lagen aan gruizelmenten.
Bijna alle lantaarns in de Rozenstraat en Lau
rierstraat warén stukgegooid mei steenen door
het oproerig gepeupel.
Omstreeks half elf heeft het in de Rozen
straat ernstig gespannen Bij troepen trokken
de stempelstakers door de straten met steenen
in de hand, waarmee ze de winkelruiten stuk-
stooten. Ook de politie, die met extra verster
kingen en een groote macht op de been was,
werd met steenen bekogeld. Veel stakers had
den zich ook in de huizen verschanst, vanwaar
ze eveneens een steenen-bombardement op de
politie richtten. Af en toe werd op eenige
huizen geschoten.
Het s.s. „Waal" van de houtvaart Mij, Vinkc, is gisteren met zivare slagzij, door
den storm in de Oostzee veroorzaakt veilig in Amsterdam aangekomen.
Salvo's op de huizen.
Tegenover een verzet van dergelijke omvang
liet de politie alle lankmoedigheid varen en
begon zij onder bevel van Commissaris Pij
per en het bureau Raampoort en de inspec
teurs de Visser en Glasiius in gesloten forma
tie op de treden. Ben sterk detachement drong
met Commissaris Pijper aan het hoofd de Ro
zenstraat in. De manschappen stelden zich, de
revolver in de vuist, in gelid op en elke steen
en elk schot dat uit de huizen werd afgezon
den, werd met een salvo op de ruiten beant
woord.
Ook in de Laurierstraat deden zioh derge
lijke tooneelen voor. De twee mannen, die op
het dak van het huis aan de Lijn-baanstraat
stpnden, werden onder vuur genomen door een
troep agenten, die zich aan den overkant van
de gracht opstelden. Of d-e schoten doel ge
troffen hebben, was vannacht om half een nog
niet bekend, maar de bekogeling van dakpan
nen hield op. Behalve deze enrstige gevechten
hebben tal van charges plaats gehad op de Ro
zengracht en aangrenzende straten, zoowel als
elders.
Het onverbiddelijk optreden der politie be
wees den rebellen, dat het haar hooge ernst was
en dit heeft er waarschijnlijk toe bijgedragen,
dat de oproermakers ten laatste inbonden. Te
gen middernacht waren de gevechten althans
afgeloopen, maar het bleef in de Rozen- en
Laurierstraat levensgevaarlijk voor ieder, die
zich daarin waagde. Dit gedeelte van den Jor
daan bleef den gehee-Ien nacht onder zware be
waking. De agenten moesten hun ronde doen
in patrouilles van 5 man sterk.
Andere incidenten-
Omtrent incidenten die zioh elders hebben
voorgedaan valt nog bet volgende te vermelden.
Op het Rembrandtplein heeft een detachement
van het bureau Singel gistermiddag omstreeks
5 uur 'n grooten troep uit de Rapenburgerstraat
waar de leiding van het verzet vergaderd had,
diie de binnenstad wilde intrekken uit elkaar ge
slagen. Ook op den Dam is later op den avond
een charge uitgevoerd. Ook kwam men te om
streeks 8 uur tot de ontdekking dat vijf ruiten
van 't geldkantoor op den NZ. Voorburgwal
waren ingegooid.
Omtrent de oorzaak kan men niets met ze
kerheid zeggen. Men vermoedt, dat een voor
bijtrekkende troep dit op zijn geweten heeft.
Het geldkantoor is daarna onder politiebewa
king gesteld.
Of er onder de oproermakers ook gewonden
zijn, kon men in den loop van den avond niet
nagaan. Bij de politie heeft niemand noemens
waardig letsel gekregen.
Gistermiddag om 3 uur was 't erg rumoerig
in A'dam. De massa werkloozen concentreer
de zioh steeds meer in de Jordaan. Op de
Rozengracht drongen vier kerels een winkel
ran Simon de Wit binnen met het doel dezen
te plunderen. Hierin zijn zij slechts zeer ten
deele geslaagd. Zij konden alleen enkele bus
sen met koek bemachtigen.
Onmiddellijk, werd er een charge uitgevoerd
waarbij een man een sabelhouw achter zijn
oor kreeg.
Vlug en degelijk werk geleverd
Met criisisbesohouwingen begon de Tweede
Kamer zeven weken geleden haar werkzaam
heden. De crisis beinvloedde haar doen en la
ten niet weinig en nog de laatste vergadering
werd feitelijk door deze crisis beheerscht. Hier
uit blijkt wel, dat de meeniug van hen die uit
bazuinen, dat de Kamer eigenlijk ver van het
werkelijke leven af staat, te veel praat en te
weinig doet, volkomen valsch is. Een objectieve
beschouwer van onze volksvertegenwoordiging,
zal moeten toegeven, dat deze in het algemeen
haar taak begrijpt en zoowel vlug als degelijk
werk levert. De Regeering. had een zware taak,
maar de Kamer eveneens.
Met president van Schalk, wiens leiding al
gemeen ten zeerste gewaardeerd wordt, en wiens
sluitingswoorden een warm applaus ontlokten,
mogen wij hopen,
dat ook het in vele
opzichten verdien
stelijk werk der
volksvertegenwoor
diging er toe zal
bijdragen ons land
door den wel zeer
moeilijken tijd heen
te helpen.
Bijna het voltal
lig ministerie was
in deze eindverga-
dering aanwezig,
welke een groote
agenda van de
meest uiteenloopen-
de wetsvoorstellen
had af te doen.
EERSTE SNEEUW
Gisteravond is te Vleuten (U.) de eerste
sneeuw gevallen. De vlokken blijven liggen,
zoodat Vleuten en omgeving in het wit getooid
zijn.
Voor de positie der gemeenten, vooral voor
die der groote steden, bestaat in de huidige
bijzondere tijdsomstandigheden groote belang
stelling. In verband hiermede heeft het pers
bureau Vaz Dias aan de burgemeesters van
een aantal groote gemeenten verzocht, hun
meening te willen zeggen over den toestand
van hun gemeente in het afgeloopen jaar, zoo
mogelijk in vergelijking met den toestand van
het vorige jaar.
In zijn antwoord op de tot hem gerichte
vragen heeft de burgemeester van Amster
dam, de heer W. de
Vlugt, erop gewezen,
dat het totaal-bedrag
in 1931, door de ge
meente Amsterdam
aan werkloozensteun
uit te keeren, ver
moedelijk ongeveer
6.600.000 zal bedra
gen. Over 1930 be
liepen deze uitkeerin-
gen rond 2.600.000,
of vier millioen gul
den minder. In deze
cijfers zijn niet be
grepen de uitkeerin-
r> r> r/i gen van de gemeente
Burgem. De l lugt j.en behoeve van de
werkloozenkassen. Omtrent de grootte van
deze uitkeeringen over 1931 valt thans nog
niets mede te deelen; over 1930 beliepen zij
615.000.
Financieele toestand.
Op de vraag hoe de financieele toestand
van de hoofdstad op het oogenblik is, ant
woordde de heer de Vlugt het volgende:
„Dé financieele positie van onze stad berust
op een gezonde basis. Er is een zeer solied
leeningsbeleid gevolgd. Veel uitgaven waar
voor geleend zou mogen worden, zijn in Am
sterdam uit gewone middelen betaald, in de
laatste tien jaren tezamen meer dan 25.000.000
gulden. De afschrijvingen zijn daarbij zeer
ruim, waardoor de waarde der activa de schuld
overtreft. Bijzonder sterk is de financieele
politiek ten opzichte van het gemeentelijke
grondbezit, doordat naast de rente ook de af
lossing op de leeningen uit gewone middelen
wordt betaald, waardoor de schuld daalt, ter
wijl de waarde toeneemt. Aangenomen mag
dan ook worden, dat de waarde der gronden
ongeveer 50 millioen gulden grooter is dan de
schuld. De gemeenteschuld is dan ook ruim
schoots gedekt.
Dit wat de vermogenspositie betreft. Ni! nog
iets over den gewonen dienst. Deze is steeds
in evenwicht geweest of m.a.w. de gewone
uitgaven, zijn steeds ten volle door gewone
inkomsten gedekt.
Om volledig te zijn, moet hierbij nog iets
vermeld worden. In de jaren 1920 en 1921
leverden de rekeningen van de gemeente zeer
groote overschotten op. Deze zijn ten deele,
namelijk tot een bedrag van 11.177.000, in
eeu reservefonds voor bijzondere doeleinden
gestort en ten deele op de gebruikelijke
manier als batig saldo overgegaan naar de
begrootingen en rekeningen van volgende
Bij de sluiting der rekening 1930 was er nog
rond 7.528.000 in het fonds. Omdat over be
dragen daaruit bij de begrooting herhaaldelijk
werd beschikt maar het practisch vrijwel
onaangetast bleef, noemt men dit fonds wel
het harmonica-fonds.
Crisislasten.
Hoe staat het nu met 1931 en de begrooting
voor 1932
Het jaar 1931 staat sterk onder den invloed
der crisis. Het aantal bij de Arbeidsbeurs in
geschreven werkloozen is van 21.126 in het
begin des jaars gestegen tot 31.839 op 5 Decem
ber j.l. Het bedrag der crisislasten, hoofd
zakelijk ondersteuning, wordt voor 1931 ge
raamd op 6.076.000. Voor 1932 is gerekend
op 9.263.000. De beide genoemde bedragen
zijn nog niet verminderd met een Rijks
bijdrage. Toen een paar maanden geleden
bleek, dat de crisislasten van veel grooteren
omvang zouden zijn dan aanvankelijk werd
verwacht, zijn onmiddellijk ingrijpende maat
regelen genomen. Een crisisfonds werd inge
steld, ten laste waarvan de crisisuitgaven wer
den gebracht en ten bate waarvan, naast een
Rijksbijdrage, komt de opbrengst van speciale
crisisheffingen, geraamd op ongeveer 4 mill,
per jaar.
Wat nu den normalen dienst betreft, is er
grond voor de verwachting, dat de uitkomsten
van 1931 gunstiger zullen zijn, dan bij de be
grooting voorzien. Dit beteekent, dat over het
bij de begrooting geraamde bedrag als beschik
king uit het reservefonds, tot een minder
bedrag zal behoeven te worden beschikt.
De begrooting voor 1932 voldoet ook aan
den eisch, dat de gewone uitgaven door de
gewone inkomsten zijn gedekt, zij het ook
dat onder de gewone inkomsten beschikking
over reserves is opgenomen. Sedert de in
diening kon die beschikking reeds worden ver
minderd met ruim 500.000, doch dit is nog
slechts een begin. Er zal nog verder en ster'<
bezuinigd moeten worden en dat dit gebeuren
zal, staat voor mü vast, waaarbij B. en W.
kunnen rekenen op de volle medewerking
van de leidende hoofdambtenaren. Een ver
mindering van salarissen en loonen, die be
langrijk kan bijdragen tot verlaging der uit
gaven, zal niet kunnen uitblijven.
Hoewel de omstandigheden dus wel moeilijk
zijn, bestaat er geen enkele reden om pessimis
tisch te zijn ten opzichte van den financieelen
toestand van Amsterdam.
Over de begrooting der hoofdstad verklaar
de de burgemeester als volgt:
Het eindcijfer der begrooting 1932, zooals
die aan den raad werd aangeboden, beliep
124.412.179, het eindcijfer der vastgestelde
begrooting voor 1931 118.221.075.
Na behandeling der begrooting 1932 in den
raad is deze vastgesteld op een eindcijfer van
118.042.588.
Wordt nu met 1931 vergeleken, dan behooren
voor dat jaar de crisis-uitgaven te worden uit
geschakeld, gelijk dit ook voor 1932 is ge
schied, waardoor het eindcijfer voor 1931 ge
steld kan worden op 116.993.095.
Mede in verband met een gewijzigde boeking
van de uitgaven van den Gemeentelijken Ge
neeskundigen- en Gezondheidsdienst kan men
aannemen, dat de uitgaven voor 1932, verder
aan te brengen bezuinigingen buiten be
schouwing latende, rond 2.918.000 hooger
zijn dan in 1931.
Tenslotte verklaarde de heer de Vlugt nog.
dat de nieuwe wet op de financieele verhou
ding tusschen het Rijk en de gemeenten voor
Amsterdam niet ongunstig heeft gewerkt.
President mr. van
Schaik.
Do Kamer begon al dadelijk met de verwer
ping der motie-Ketelaar, welke uitstel wensohte
van de, door Minister Terpstra beoogde bezui
niging op het avondnij verheldsonderwij sMaar
het was oip het nippertje 38 tegen 36 stemmen,
waarschijnlijk omdat velen nog niet aanwezig
waren.
Minister Ruys, nog eens optredend als be
heerder van Landibouw, heeft zijn aligemeenen
maatregel van bestuur, strekkende tot waar
borg van het peil der uit te voeren bloembollen
en nu zooals noodi'g, in wettelijken vorm om
gezet,'er z.h.s. door gekregen. Mr. Heemskerk
maakte van de gelegenheid gebruik er op te
wijzen, dat het verkeerd was, dat de totstand
koming van zulke wetten binnen 'n bepaalden
termijn moest geschieden (men was nu ook
weer te laat) en dat zijn redactioneele sug
gestie van het amendementOud op de contin-
genteeringswet, nu toch maar haar nuttigheid
bewees. Als de regeering „onverwijld" met een
wet moet komen, heeft zij armslag en de Ka
mer houdt haar controle toch. De quintessence
van de bloembollen-uitvoerwet is, dat expor
teurs hun producten moeten voorzien van een
door den Plantenziektenkundigen dienst af te
geven geleidebiljet.
Het op 5 Juli 1930 te Londen gesloten ver
drag betreffende de uitwatering van schepen,
dat een internationale regeling waarborgt en
zoowel in veiligheid als in eerlijke concurrentie
voorziet, werd eveneens z.h.s. aanvaard. Ook
Indië zal tot dit verdrag toetreden. En wie soms
mochten twijfelen of onze Kamer dit soort wet
ten nauwgezet bekijkt, moge de bemerkingen
eens nagaan, gemaakt over de vertaling van
het verdrag. Daar zouden leeraars van kun
nen leeren en Minister Reymer heeft dan ook
maar wijse'ijk mea culpa gezegd. De vertalende
ambtenaar heeft óf te vlug gewerkt óf houdt
meer van variatie dan strikte nauwkeurigheid.
Voor verdragen echter is het laatste van meer
belang.. Sommige afgevaardigden dreven de se
curiteit zoover, dat zij zich afvroegen of Spanje
nog wel prijs zou stellen op goedkeuring van
het op 14 Februari 1930 te Madrid gesloten
luchtvaartverdrag betreft alleen de parti
culiere-, de staathandels- of postvliegtuigen
„tusschen H.M. de Koningin der Nederlanden
en Z.M. den Koning van Spanje". Dit zijn na
tuurlijk leden geweest, die nooit het lied zingen,
waarin ook van „den koning van Hispaniën"
sprake is.
De twee Ministers met wie de Kamer nog
even slaags raakte (om een uitdrukking van
den President te gebruiken) waren de excellen
ties de Geer en Verschuur.
De heer Kuiper maakte van de wijziging van
de oude begrooting van arbeid gebruik om Mi
nister Verschuur te verzoeken een oogje te
houden op de vreemde arbeiders. Waarop de
bewindsman antwoordde dat er geen passiviteit
bestond. Met Duitschland zijn op grond van
wederkeerigheid regelingen getroffen en met
de regeering van België zijn onderhandelingen
geopend over een arbei-dsverdrag.
Meer woorden verwekte bet in de millioenen-
n-ota reeds aangekondigde wetsontwerp inzake
de tijdelijke reductie van de Rijksbijdrage aan
het Invaliditeitsfonds. De fondsreserve maakt
een tijdelijke verlaging van de Rijksbijdrage
mogelijk en dus in verband met den nood
der schatkist gewenscht. De regeering kan
deze kleine zeven millioen beet gebruiken. Maar
dr. v.d. Waerden betoogde dat zij dit niet mocht
doen daar zij zoo aan het eigendom der ver
zekerden raakte. Waartegen dr. Beumer aan
voerde dat de reserve van het Invalid-iteitsfonds
heelemaal geen eigendom der verzekerden mag
worden genoemd en dat de laatste alleen recht
zullen hebben op een wettelijk vastgestelde uit-
keering, terwijl de grootte der Rijksbijdrage
aan het fonds een kwestie van louter financieel-
technisohen aard is. De Minister, die een mo-
reelen band tusschen fonds en verzekerden er
kent, legde er den nadruk op, dat in werkelijk
heid geen gelden aan hun bestemming worden
onttrokken door de reductie, maar. dat geen
geld wordt uitgekeerd waaraan geen behoefte
bestaat.
Een verhelderend woordje sprak mr. Oud,
die persoonlijk wars is van fondsvorming (de
V.D. afgevaardigde denkt aan het inflatie-
spook, dat het heele fonds geen „rooie duit"
meer waard kan doen zijn), toen hij er de
heeren v. d. Waerden en Snoeck Henkemans
op wees, dat zij in het fonds een maat en
waarborg ziend voor de verzekerden de gel
den daarvan dan ook niet mochten gebuiken
voor andere doeleinden. Ds. Kersten wil heele.
maal geen verzekering, maar stelde in tus
schen toch maar de staatsmansdaad om de
voorgestelde reductie te helpen goedkeuren.
De begrooting van het gemeentefonds, waar.
van de uitgaven zijn geraamd op 96.779.310
heeft mr. de Wilde nog eens de vraag doen
stellen of de Regeering reeds de berekening
van de voorloopige uitkeeringen wil publicee-
ren opdat de gemeenten daar naar hun finan
cieel beheer kunnen regelen. Minister de Geer
heeft echter opnieuw gezegd, dat bjj dit niet
kan doen en dat zoodra de cijfers, betrekking
hebbend op de artt. 4 en 6 der verhoudings-
wet vast staan, publicatie daarvan in de
Staatscourant zal volgen. Voorloopig zullen de
gemeenten dus wijs doen voorzichtig te han
delen en zich te herinneren, dat de Minister
in zijn Memorie van Antwoord neerschreef:
Een korting op de uitkeeringen althans
voor zoover deze gedekt worden door de Rijks-
bijdrage is slechts verdedigbaar, indien
zij haar aanknoopingspunt vindt in gemeente-
lijk© uitgaven, welke van gelijken aard zijn
als door het Rijk gedane uitgaven, terwijl het
Rijk daarop wegens den nood der tijds be.
snoeit". De opbrengst van de gemeentefonds,
belasting over 1932'33 is geraamd op het
zelfde bedrag als de inkomstenbelasting over
1932, n.l. 72.000.000. In verband met het af.
wijkende tarief kon de opbrengst der gemeen,
tefondsbelasting over het boekjaar 1932'33
iets hooger worden gesteld, n.l. op 75.000.000,
d.i. gelijk aan de raming voor de inkomsten,
belasting over 1932.
De Regeering heeft rekening gehouden met
een daling van de waarde der vermogens
(„Tot hoever deze daling zich zal voortzetten,
valt moeilijk te voorspellen") bij de raming
van de opbrengst der opcenten op de vermo
gensbelasting.
De laatste begrooting moest hiermee zijn
goedgekeurd, maar die van het Zuiderzeefonds
is, tegen mr. van Schaik's wil, uit het lid ge.
raakt, daar de Kamer haar (minder voorzich-
tig) aan den te komen steunmaatregel van de
visschers heeft vbrbonden.
Op de werkzaamheden van de Rekenkamer
hebben wij geen woord van critiek gehoord:
haar stelsel schijnt dus niet zoo slecht te zijn
als men het heeft willen doen voorkomen.
Rekening houdend met de omstandigheid,
dat de Indische vlottende schuld reeds rond
185 miliioen loopt, heeft de Kamer bewilligd
in een leening ten laste van Indië van 150
millioen. De Nederlandsche garantie verruimt
de plaatsingsmogelijkheid en schept gunstiger
condities, maar zekerheid over de plaatsing
kon Minister de Graaff niet geven.
De S.D.A.P. heeft haar vroeger aangekon.
digd initiatief-wetsontwerp tot wijziging van
art. 187 der Grondwet ingediend. Ir. Albarda
C.S. willen, dat mobilisatie pas geschieden kan
na goedkeuring van het parlement, niet er
vóór, zooals nu is voorzien.
Vermoedelijk zal ir. Albarda's mededeeling
der indiening van dit voorstel in zijn a.s.
Kerstrede, een geestdriftig applaus en mis
schien zelfs de „Internationale" ontlokken
Maar in het parlement zal 't niet zoo van een
leien dakje gaan! Intussoben, wij hebben den
tijd, denkelijk tot 9 Februari. Middelerwijl
slaat dan de Eerste Kamer haar slag.
Daarna komt in de volksvertegenwoordi-
ging het veelbesproken kortingswetje aan de
orde terwijl de Bedrijfsradenwet naar de af-
deelingen gaat.
,'jjdsuu
Het hoogtepunt van de Bilderdijk-herdenking
was de reeks plechtigheden te Haarlem gister
middag aldaar begonnen met de opening der
tentoonstelling in het Frans Hals-Museum.
De voorzitter van de tentoonstellingscom
missie, de heer G. H. Weustink, inspecteur
L. O. hield een inleiding over het doel van de
expeditie. Men zal een volledig inzicht krijgen
in de werken van Bilderdijk, terwijl schilde
rijen, teekeningen en voorwerpen betrekking
hebbende op den grooten dichter hij elkaar ge
bracht zijn.
Genoodigden en leden van het Comité en
van de vereeniging „Bilderdijk Museum" be
zichtigden het tentoongestelde.
In de Groote kerk.
Daarna begaf men zich naar de Groote Kerk.
Toen men om 3 uur het kerkgebouw binnen
trad, speelde George Robert aan het orgel:
„Vater unser im Himmelreich" van J. S.
Bach.
De heer K. Brants, inspecteur L.O. in de
vierde hoofdinspectie, verrichtte, wegens ziekte
van dr. J. B. Schepers, de kranslegging en
sprak daarbij de rede uit, die oorspronkelijk
door dr. Schepers zou zijn gehouden.
Hierna legde spr. voor Haarlem een krans
op het graf van den grooten Nederlander.
Nadat het orgel gespeeld had Psalm 42, die
ook bij de begrafenis is uitgevoerd, sprak prof.
dr. A. Goslinga eenige gloedvolle woorden na
mens het Bilderdijk-Museum, terwijl hij ook
een krans op het graf legde.
Deze plechtigheid werd besloten met orgel
spel „Wir glauben all' an einem Gott' Vater"
van J. S. Bach.
In het sterfhuis.
Om half drie kwamen de aanwezigen bijeen
in het sterfhuis van Bilderdijk aan de Groote
Markt.
Nadat prof. Goslinga de vergadering geopend
had las mevr. dr. Schepers een voordracht
voor van haar man over „Bilderdijk te Haar
lem".
Prof. Goslinga sloot daarna de bijeenkomst.
De B iliderd ij 'k -h e<rd enik i n g te Haarlem is
gisteravond besloten met een samenkomst in.
de Groote Kerk aldaar, welke o.a. werd bijge
woond door Jhr. Mr. D. van Lennep ails verte
genwoordiger van H. M. de Koningin.
Na uitvoering van: Braeludium in b. kl. t.
van J. S. Bach door den organist George Robert
en Richard Halls Ouverture en Inleidingen
voor de bedrijven van Bilderdijk's Treurspel
Floris V door de Haarlemsohe Orkestvereeni-
ging, sprak Prof. Dr. F. G. Gerretson, bijzon
der hoogileeraar te Utrecht, de herdenkings
rede uit.
Na de rede van Prof. Gerretson zong het
mannenkoor „Zang en Vriendschap" ouder lei
ding van Frits Schuurman „Lentebode", woor.
den van nu-. W. Bilderdijk, muziek Frans
Coenen.
Mevrouw Ellen Russe zegde „Het Gebed" vuu
Bilderdijk, waarna de bijeenkomst met orgel
spel besloten werd.
Men seint ons uit Rome d.d. 18 December:
De Weleerw. heer Jan Loeff uit 's Hertogen
bosch, die in Juli doctoreerde in de beide Rech
ten aan de Apollinaris ontving heden de zil
veren medaille voor zijn doctoraatsexamen eft
proefschrift. m,,,,-
