NEDERLAND IN 1931.
S;
DONDERDAG 31 DECEMBER 1931
t NACHT OF DAGERAAD?
HET NATIONALE LEVEN.
HET CULTUREELE LEVEN.
HET KATHOLIEKE LEVEN.'
HET SOCIALE LEVEN.
HET POLITIEKE LEVEN.
-
M mm
•F;
CALAMITEITEN, DIE ONS TROFFEN.
DE CRIMINALITEIT.
DE KLOP Oc DE DEUR.
Custos, quid de nocte? Dixit custos:
Venit mane et nox.
Wachter, wat is er van den nacht?
De wachter zeide: de morgen komt
en de nacht.
Is. 21.-11—12
Van avond sterft het oude jaar.
Het laat een zeer ontredderde hoedel ach
ter, die door zijn erfgenaam helaas niet
onder beneficie van inventaris aanvaard
kan worden, want het nieuwe jaar zal den
drukkenden last der' erfenis moeten mee
dragen.
Is er hoop, dat dit er in slagen zal althans
«■n deel van de ontreddering weer in orde
te brengen?
Er zijn er zeer velen, die twijfelen. Zij
meenen dat het volgend jaar nog veel slech
ter, dat de ontreddering nog grooter worden
zal
Maar zij weten het gelukkig niet zeker
Anderen hebben vertrouwen dal met. het
afgeloopen jaar ook de ergste ellende gele
den is en dat 1932 voor een groot deel her
stellen zal wat zijn voorganger aan moei
lijkheden gebracht heeft.
Maar zij weten het helaas ook niet zeker!
Tusschen die vrees en dat vertrouwen in
leven we thans.
Dit. is echter wèl zeker, dat wartneer
heden de jaarwisseling plaats heeft en het
menschdom hij dien mijlpaal de profetische
vraag herhaalt: „Wachter, wat Is er van
den nacht?" het antwoord luiden moet voor
pessimisten en optimisten beide: „De mor
gen van het nieuwe jaar komt, maar het
is nog nacht. Overal heerscht nog de dikke
duisternis van den ongunst, der tijden en
de Aurora van een beteren dag is nog niet
te bespeuren.
In het verre Oosten dreigt de oorlogsbrand
opoieuw, alsof we niet voor een paar eeuwen
genoeg oorlogsellende hebben gehad.
Een crisis drukt heel het, maatschappe
lijk leven dor wereld en do economische
doktoren loopen tevergeefs van de eene con
ferentie naar de andere. Er kan een uitge
breide bibliotheek van allerhande geleerde
tractaten dezer conferenties gecatalogiseerd
worden zonder dat de weelvaart ook maar
één stap nader gekomen is.
Rijkskanseliers, ministers en partij-leiders
bezoeken elkander en houden In vertrouwe
lijk verkeer week-enden bij elkaar om dan
met blijde beloften huiswaarts te keeren,
terwijl intusschen de kans op een burger
oorlog steeds groeiend is, en oe tarief-
muren die voortdurend hooger worden op
getrokken, handel en nijverheid geweldig
belemmeren. Het getal werkloozen is tot een
leger va.n vele millioenen aangegroeid. En
omdat alleen arbeid adelt, worden allerlei
wanhopige pogingen aangewend om de
arbeiders, gedwongen renteniers van een
steungeld, voor demoralisatie te behoeden.
Want de Engel met het vlammend zwaard
die den mensch uit 't paradijs verdreef en
tot den arbeid dwong, heeft hem bij dit
stilliggen van het werk allesbehalve naar
het paradijs teruggevoerd.
En naast de depressie van een wereld
crisis in het maatschappelijk leven staat
een depreciatie va.n het leven uit een gees
telijk beginsel. Met satanische listigheid en
berekenirlg gaat. het bolsjewisme voort om
alle religie te smoren in eigen land en naar
alle windstreken der aarde spant het zijne
draden om voor zijn stelsel van goddeloos
heid een internationaal resultaat te berei
ken. Donkere maar geweldige krachten zijn
hier aa.n het werk! Wie de Söiratara te
Tozzuoli bij Napels bezoekt zal van den gids
vernemen, dat daar in den smeulenden
krater een verhoogde werking ontstaat tel
kens als heel ver weg de activiteit van de
F.tna op Sicilië toeneemt. Een geheimzinnige
ondergrondsche relatie schijnt de Delde pun
ten te verbinden telkens wanneer dood en
verderf over de omgeving worden uitge
braakt.
Dat sehijnt ook zoo te zijn op geestelijk
gebied.'Toen in het afgeloopen Jaar de vul
kaan van godsdienstvervolging in Spanje
uitbarstte en de kokende lava van gods
diensthaat kloosters verbrandde en haar be-
woners verdreef, bleek er een geheimzin
nige relatie te bestaan met het centrum van
het bolsjewisme en sloegen ook te Moskou
de helsche dampen heviger op bij het bouil-
leeren van Belials sulfer.
De tijden zijn wel somber. Het is inder
daad hij het komen van den nieuwen jaar
dag nog zoo zwart als roet. En daarbij kan
den mensch niets ergers overkomen dan dat
tegelijkertijd naast den nood die hem treft
ook het Godsgeloof uit zijn hart gestolen
wordt. Want wanneer de nood niet meer
leert bidden, dan leert ze vloeken. Men
tracht het zelfvertrouwen aan te sterken,
men probeert het vertrouwen tn anderen
te dden herleven, maar men bekommert
zich er niet om het vertrouwen in God te
bevestigen. Men heeft het zonder Item ech
ter niet verder kunnen brengen dan de
volkeren tot de tanden toe te wapenen om
de aarde te veroveren, maar niet gelet
ó'p Gods woord, dat de zachtmoedigen de
aarde zullen bezitten.
Wij hebben in de laatste dagen velerlei
Kerstboodschappen gehoord en gelezen
Vanuit het Vaticaan heeft de H. Vader ge
sproken; het woord onzer Bisschoppen heeft
ernstig tot ons geklonken. En naast deze
stemmen van het geestelijk gezag, dat boven
ons gesteld is. klonk ook de stern van de
h'ooge draagster van ons wereldlijk gezag
door den aether. In volkomen harmonie heb
ben zij allen gewezen op de hulp van God,
die voor het herstel der wereld een onmis
bare voorwaarde is. Zoo is het, Inderdaad!
Wij zullen de ster van het geloof weer moe
ten volgen.
En waar de sterre bleef stille staan, daar
Is Jesus, de Vredesvorst, wiens wil ook den
storm die thans langs de wereld vaart, be
daren kan; die ook in den nood onzer tijden
rijk is, voor allen die Hem aanroepen.
Moge het nieuwe jaar een opleving zien
van vertrouwen in God, dan kan de vraag:
Wachter, wat is er van den nacht? beant
woord worden: ..Veinit noane et Aurora". De
morgen komt en de dageraad van een
feetere samenleving breekt ganl J
Het nationale leven is ook dit. jaar getuige
geweest van een reeks gebeurtenissenop elk
terrein, waarvan de vermelding alleen reeds
aanleiding kan geven tot overpeinzingen van
den meest verschillenden aard.
Trekken wij onze belangstelling allereerst
samen op het Koninklijk Huis, dan herinneren
wij ons,' dat H.M. op 7 Februari van dit jaar
dertig jaar gehuwd was. Zij eu baar gezin heb
ben zich bij groote en kleine gelegenheden niet
onbetuigd gelaten. Was Prins Hendrik bij da
huldiging der Wiilebrord Sneljius-expeditie, de
koningin opende de visschershaveu to Scheve-
ningen, bezocht <le koloniale tentoonstelling te
Parijs, sprak op Kerstdag voor de radio, ter
wijl de Prinses zich aan het hoofd stelde van
het op 23 Nov. ingestelde nationale crisis
comité. Koningin Emma. edelmoedig als steeds,
stichtte het Koningin Emma-jubileumfonds met
een grondkapitaal van twee ton waarvan de
rente zal worden besteed voor de opvoeding
van lichamelijk gebrekkige Nederlandsche kin
deren.
Een ware nationale ramp was de brand, dia
op 28 Juni schitterend Nederlandsch pa
viljoen met een waarde van tien millioen ver
woestte. Op 18 Augustus kon het tweede pavil
joen worden geopend, voor welks heropbouw
de koningin wederom rijkelijk bijdroeg en voor
hetwelk zij haar Indische verzameling afstond
Rit paviljoen werd op 1 October door het Bel
gisehe koningspaar bezocht.
Heel wat congressen en jubilea hadden we
derom plaats. Zoo herdacht de Ned.-Zuid-Afrl-
kaansehe vereeniging haar gouden feest: wer-
den cle gesneuvelden van 1830 (ook van
Speyckherdacht en vormde zich onder eere-
voorzitterschap van Minister Ruys een comité
tot herdenking van het vierde eeuwfeest van
Prins Willem van Oranje, waarop Nolens zin
speelde aan het slot van zijn laatste groote
rede te Genève.
Wij zagen niet alleen een comité voor be
houd van de Zuiderzee oprichten en een ver
eeniging Indië—Nederland, maar het Dietsch
Studentenverbond belegde op 19 Mei de eer
ste Delta-conferentie te Nijmegen en wij ver
leenden gastvrijheid aan het P. E. N. Congres,
het internationaal congres voor hulp aan li
chamelijk gebrekkigen, het internationaal turn-
congres en bet internationaal zaadcontróle-
congres.
Wij dienen bier ook nog te herinneren aan
het feit, dat bijna. 2% millioen Nederlandsche
onderdanen boven 18 jaar het. pe rs-pet it tonne-
ment voor internationale ontwapening teekeu
den.
Het cultureel© leven bood ook zijn afwisse
ling. De Vrije Universiteit te Amsterdam open
de zijn physiologisch laboratorium; bet katho
liek muziek conservatorium te Tilburg bestond
12% jaar; Leiden kreeg een historisch mu
seum; Grootebroek zag een nieuw stadhuis
openen, waaraan de katholieke burgemeester
meewerkte als glazenier, beeldhouwer en schil
der: prof de Sitters ontving de gouden me
daille der Londensche Royal Astronomical So
siety; prof. v. Oosterhout was de eerste theo
lograe doctor van Nijmegen, waar een zuster
van J.M.J. voor het eerst een doctoraat in de
klassieke letteren behaalde; Huib Luns werd
hoogleeraar te Delft, dr. Rutten en dr. Lam
pen te Nijmegen en dr. Gerlaeh Royen O.F.M.
en dr. II. Stru.vcken werden lid der Kon. Aca
demie. De Kath. Werkgeversvereeniging sticht
te in Juni een fonds voor de Handelshooge-
sehool van Tilburg; Utrecht stelde een doc
toraal examen in de muziek in; prof. Kruyt
publiceerde zijn merkwaardige brochure over
de univereitèiten, waarover ons blad in Juli
een serie interviews had; prof. Roels sprak bij
het Mercier-standbeeld te Leuven en minister
Deckers met prof. Noyons huldigde den Leu-
venschen hoogleeraar van Dievoet. Min. Rey-
mer opende op 8 Nov. het Eigen Huis voor St.
Thomas te Amsterdamde Nijmeegsehe uni
versiteit verloor op 21 September haar eersten
president-curator van Schaeck Mathon, die ver
vangen werd door mr. J. van Schalk. Een groot
verlies voor het gymnasiaal onderwijs was het
heengaan van den inspecteur dr. C. J, Vinke-
steyn, die op 19 September een grootsche
hulde in ontvangst had te nemen.
De Oriëntalisten belegden in September hun
internationaal congres te Leiden en prinses
Juliana onthulde te Arnhem een monument
voor Lorenz.
Te 'sGravenhage werd op 12 October het
Eeregereohtshof voor de journalisten opge
richt onder presidium van mr. Loder; te Rot
terdam vergaderde de internationale van ka
tholieke directeuren; de universiteiten van
Leiden en Utrecht kregen docenten in de
journalistiek; aan ons blad vierde pater
Hyacinth zijn zilveren feest.
De Katholieke Kerk van Nederland, mag
zich in over Gods zegen verheugen. Kardinaal
van Rossum, die op 27 Nov. twintig jaar lid
van het H. College was, werd in Februari
lid van de Congregatie der riten en mocht
op 24 April den H. Vader ontvangen bij de
inwijding van het nieuwe geitouw der propa
ganda; onze aartsbisschop besloot tot den
bouw van een nieuw klein-seminarie te Apel
doorn, opende op 7 Maart de nieuwe studio van
den K.R.O., schreef over de oneerbare mode,
voerde het woord op den Katholiekendag te
Groningen, was in Mei te Rome en sprak
daar den Paus toe. na het eerst (op 10 Mei)
vernomen te hebben, dat de encycliek Quadra-
gesimo Anno (geteekend 15 Mei) zou verschij
nen. wijdde op 16 April het Nederlandsch
College in en vroeg het hoofdbestuur der Ka
tholiekendagen, naar aanleiding van het. slechte
bezoek in Mei, maatregelen te beramen.
Op 23 Maart werd Mgr. Schrijnen bediend,
maar kou gelukkig op 30 Juli zijn zeventig
sten verjaardag vieren.
Haarlem's bisschop was onvermoeid in de
weer: de dlocesanen hoorden hun vader op
het gouden feest van den Stillen Omgang te
Amsterdam op 15 Maart gevierd; zagen hem
op 6 April bij de groote Graaluitvoering in het
Stadion, een maand later met, prof. Aalberse
in Rome, op 10 December hield de bisscbop
zijn opzienbarende rede over de Graai te Alk
maar en eenige dagen geleden te Haarlem
werd de niet minder gewichtige rede over
literatuur eu voorlichting in het algemeen
uitgesproken.
Mgr. Diepen stelde reeds op 16 Oct. erisis-
comité's in zijn diocees in, terwijl het geheele
episcopaat op 12 November een schrijven uit
vaardigde over de crisis. Gezamenlijk uitten
zich onze bisschoppen, over de liturgie (9
Febr.), over de kerkelijke viering van Ephese.
en schreven op 29 November een openbaren
bededag voor terwijl zij, naa.r aanleiding van
het conflict tusschen den Paus en de Itaiiaan-
sche regeering op 29 Juni een telegram van
hulde aan Z. H. richtten en gebeden gelast
ten.
Op 15 April verklaarde mgr. Salotti te
Rome, dat Nederland In verhouding tot de
andere landen het meest voor de missies doet.
Twee zijner zonen werden wederom tot het
episcopaat verheven: de Brabanters mgr. Kier-
kels, Passlonist, delegaat van Britsch Indië
en op 26 April door kard. van Rossum ge
consacreerd, terwijl mgr. Varriet, O.P. bis
schop van Curagao werd. Ons Episcopaat be
noemde prof. Groenen tot directeur van het
Centraal Katholiek Koloniaal Bureau te Den
Haag, Mgr. van Oers werd directeur der pau
selijke missiegenootsehappen. Steijl kreeg op
1 Februari een nieuw missie-museum, de Til-
burgsche raad besloot op 21 Augustus tot het
stichten van een gemeentelijk missie-museum,
terwijl door de benoeming van pater Hilhorst
tot eersten provinciaal der missionarissen van
den H. Geest. 9 uitsluitend voor het missie
werk bestemde congregaties met 31 missie
gebieden in Nederland leefden.
Vierden de Trappisten te Tilburg hun gou
den feest, betzelfde was het geval met de
Redemptoristen te Rotterdam. Bezocht de
Generaal der Dominicanen in Juli ons land,
de Franciscanen kregen een nieuwen provin
ciaal in pater Caminada en de paters van het
H. Sacrament kregen voor 't eerst zulk een
dignitaris in den persoon van dr. L. II. War
merdam.
Merkwaardige jubilea vierden Mgr. Schaep-
man van Rijsenburg, die het praesidium over
droeg aan prof. de Jong, mgr. Taskin van
Warmond, die de hem door geestelijken ge
schonken som van tienduizend gulden voor
de opleiding van priesters bestemde, mgr.
Poels van Heerlen, dien de Paus tot huispre
laat benoemde, het hem geschonken geld Het
vormen tot een fonds tot ontwikkeling van
jonge arbeiders en op 20 Sept. te Heerlen
een overweldigende hulde in ontvangst had te
nemen. Gehuldigd werden ook heel bijzonder
Deken van Noort te Amsterdam en Pater Per-
quin, de bouwer van den K. R. O., die ook
de voldoening bad, dat op 4 September de
Bisschop van Batavia den Indischen K. R. O.
opende.
Legde mgr. Aengenent op 20 Augustus den
eersten steen voor do bedevaartskerk te Brielle
en op 17 Juli voor het moederhuis van de Graal
onder Vogelenzang, <fe bisschop van Breda
wijdde op 28 Juni in tegenwoordigheid van den
Minister va.n Arbeid het kastee! Bouvigne in
voor zijn wakkere Kruistochtsters.
Een merkwaardige dag was 25 Juli, omdat
toen in de abdij Lophem Dom Simeon v. d.
Tijn O.S.B., een bekeerde Nederlandsche
Israëliet, priester werd gewijd. Pater Ermann,
de groote apologeet, aan wien velen een dank
bare herinnering bewaren, stierf op 8 April.
Een maand later was een andere eminente
Nederlander, pater dr. B. Klumper, gewezen
generaal der Franciscanen, te Rome overleden;
weer een maand later overleed mgr. Pompen,
die als vicaris-generaal werd opgevolgd door
rector F. Hendrikx. Op 2 September werd in
de waarlijk vorstelijke begrafenis, welke heel
een volk den op 27 Augustus overleden pries
ter-staatsman mgr. Nolens bereidde, het tast
baar bewijs geleverd, hoe groote mate van ver
eering den grooten leider werd toegedragen.
Katholiek Nederland leefde mee met mgr.
Heijlen's gouden priesterfeest; hielp te Parijs
een vereeniging van Katholieke Nederlanders
stichten, waarvan rector Meuffels adviseur
werd; dankte den Paus, die een rijke gift
naar Indië zond voor de slachtoffers der
Merapiramp en door mgr. Schioppa (die zestig
jaar werd op 10 Nov.) zijn laatsten zegen liet
brengen aan mgr. Nolens op 22 Augustus. En
ten slotte hoopt het, dat het proces der beati
ficatie van zijn landgenoot Pateir Roothaan
voortgang moge vinden, mede door de activi
teit van pater dr. L. de Jonge, die deze maand
tot vice-postulator voor Nederland werd be
noemd.
Wat de sociaal-politieke situatie aangaat, zij
is met het woord „crisis" geteekend. De crisis
grijpt vooreerst heel ons maatschappelijk leven
aan met een hevigheid als sinds menschenheu-
genis niet werd beleefd. Toen op 6 Augustus
in ons blad het geruchtmakend interview met
den heer Zaalberg verscheen, oordeelden velen
zijn inzichten te somber. Maar ook zij, die den
heer Zaalberg hard vielen, hebben moeten
erkennen, dat zijn kijk op den toestand beves
tigd werd door de feiten. Anderen hebben trou
wens ook die feiten voorzien. Reeds op 3 Ja
nuari besprak het Katholiek Werkliedenverbond
de crisis vijf dagen later hield Colijn zijn
crisisrede te Balk en nog dezelfde maand mis
lukten de Geneefsche handelsbesprekingen.
Onze regeering riep alweer in Januari een
steunregeling in 't leven. Op 16 Juli halveerde
Frankrijk onzen kolen-invoer en op 6 October
requestreerden de katholieke werkgevers aan
de regeering.
De sociale onrust, reeds begonnen op 6 Ja
nuari te Amsterdam, nam toe naarmate de
economische en financieele wereld zwaardere
schokken te verduren kreeg. Een ware aard
beving veroorzaakte Engeland, dat op 21 Sep
tember den gouden standaard tijdelijk losliet
zoodat de Amsterdamsche beurs, voor 't eerst
na den oorlog, weer gesloten werd. De Neder
landsche bank, die haar disconto meteen ver
hoogde en een nieuwen president kreeg In mr.
Trip. handhaafde haar goudpolitie*, al moest
zij op 30 Nove- verklaren door de Enge)
sche inflatie een 35 millioen te hebben verloren.
Kocht Ford in Maart al grond te Au.sterdam,
richtte Philips in Juli al een cartonfabriek op,
organiseerde Brabant in September al dapper
zijn industrie-dagen en Limburg dat in Maart
zijn econom. -.li-technologisch instituut opricht
te, de Enboutem te Maastricht, de malaise deed
haar werk.
Op 7 ictober ontvi..g Minister Ruys een
deputat it d Rijkscommissie vat. Werkver
ruiming. wa. p binnen enkele dagen de veel
besproken conferentie tusschen werkgevers en
werknemers onder voorzitterschap van Minister
Verschuur plaa i had, terwijl 10 November de
daaruit voortvloeiende commissie-Kan werd ge
ïnstalleerd.
Philips voerde op 23 Januari werktijd-ver
korting in van 13 tot 25 April had er een
staking bij Nico .er Kuiie in Ensche.e plaats.
Zij was een kleine voorbode van het reusachtig
conflict dat op 30 November heel de Twentsche
textielnijverheid deed stopzetten. In December
stond hee! de mandenmakersindustrie stil.
terwijl de steenindustrie dit trieste voorbeeld
grootendeels moest volgen.
Op 14 Mei huldigden prof. Aalberse en de
Brttyn te Rome de nagedachtenis van Leo XIII
bij gelegenheid van bet veertig jaar geleden
verschijnen van „Rerum Novarum". Den vol
genden dag verscheen „Quadragesimo Anno".
Op 4 en 5 September hield de Katholieke
Arbeiders-internationale te Utrecht haar 2de
congres. Sociale studiedagen hadden plaats te
Rolduc en Vught. Amsterdam zag op 26
September de internationale katholieke be
tooging voor ontwapening. Van vrede getuig
de niet het ernstige conflict in de stroocarton-
industrie in Groningen, de huurstakingen te
Amsterdam en Rotterdam.
Als een kranig staal van Nederlandsch kun
nen mogen wij wijzen op de prestatie van een
Rotterdamsch bedrijf, dat een dok van 17.000
ton behouden van Engeland naar Nieuw Zee
land bracht.
Indien wij eraan herinneren, dat op 24
December 1931 te Amsterdam schoenen wer
den verkocht tegenéén cent per paar,
dan teekent dit kleine feit voldoende de
momenteele verwarring in het distributie
proces en dan behoeven wij niet^eens meer te
berinneren aan den catastrofalen toestand
waarin onze agrarische bedrijven, vooral door
de handelspolitieke belemmeringen, verkeeren.
Natuurlijk kan het niet anders of het crisis-
spook beïnvloedt naast het sociale leven ook op
hevige wijze het politiek gebeuren. Een zware
slag trof mét de Katholieke Staatspartij heel
Nederland door den dood van Mgr. Nolens, die
op 27 Augustus, 's avonds om 8.20 uur over
leed, diep betreurd door heel het Nederland
sche volk. Sinds raenschenbeugenis trof geen
sterven in Nederland zoo algemeen; geen
staatsman in de laatste honderd jaar kan er
zich op beroemen zulk een macht te hebben
uitgeoefend als Mgr. Nolens, maar het treffen
de was, dat deze priester, wiens werk toch
vooral lag op politiek terrein, bij zijn dood
van vriend en tegenstander de hoogste lof
uitingen ontving. Meer dan dertig jaar zetelde
dr. Nolens onafgebroken in de Kamer; zijn
uitvaart en begrafenis waren een stil maar
sprekend nationaal huldebetoon aan zijn on
baatzuchtig werk. Zijn Kamerzetel werd in
genomen door den heer Maenen; zijn opvolger
als voorzitter der Katholieke fractie werd prof.
Aalberse, die ook het praesidium kreeg van den
door hem zelf als Minister gestichten Hoogen
Raad van Arbeid.
Aalberse, op 27 Maart 60 jaar geworden,
kreeg al dadelijk de vuurproef. Het was vooral
zijn leiding, die de Katholieke Kamerfractie
eenstemmig de motie-v." d. Tempel deed afwij
zen op 22 Oct. en wederom de geheele fractie op
12 Nov. deed stemmen tegen de motie-Marchant,
welke van beslissende beteekenis was voor
de Regeering. Aalberse verkreeg o.a. dat de sa-
lariskorling zou ingaan op 1 Maart i.p.v. op 1
Januari en hij had de voldoening, dat op 28
November het hoogste college der Staatspartij
in vergadering bijeen te Den Haag, zijn beleid
onder acclamatie goedkeurde.
De crisis stelde aan Regeering en Kamer
zware eischen. Tal van commissies werden in
gesteld en circulaires uitgevaardigd en de eene
wetelijke maatregel volgde op den anderen: wij
berinneren aan de accijnsverhooging, de ta-
riefverhooging, de sigarettenbelasting, de ben
zinebelasting, de bietenwet, de tarwewet, de
contingenteeringswet, de uitvoerwet, de anti-
dumpingswet, den steun aan aardappel- en tuin
bouw, de wet voor den econom ischen voorlich
tingsdienst, de besluiten inzake salarisverla
ging hier en in Indië, waar het tekort met
tientallen millioenen omhoog sprong. De
Duitsch-Ned- Handelsconferentie, in Februari
te Den Haag gehouden, had geen succes; met
België werd op 29 December samenwerking be
reikt inzake de tariefpolitiek.
Minister Verschuur kreeg de herziene wo
ningwet eir door en ook de Drankwet, waar
over de Tweede Kamer beraadslaagde van 5
tot 22 Mei en die zij op 10 Juni aannam met
5810, en de Eerste Kamer met 23 tegen 15
stemmen. De wijziging der Muziekauteurswet,
ofschoon reeds 29 April door de Kamer aan
vaard, stokt nog in de Eerste Kamer. Men
weet, dat er op 28 Juli een Fransch protest
is gekomen. Meer geluk had mr. v. d. Bergh
m-et zijn initiatief wetsontwerp tegen den woe
ker. Ingediend is ook de Bedrijfsradenwet, tot
welker niet-aanvaarding de H. R. van Arbeid
adviseerde, de eerste maal, dat Mgr. Nolens
het paesidium niet meer bekleedde
De Eerste Kamer verloor op 17 Januari haar
eminenten voorzitter J. J. G. baron van
Voorts, die als baljuw der Maltezers door
baron van Hövell tot Westerflier te Maastricht
werd opgevolgd. Het hooge college aanvaardde
de gemeentewet met 2511 stemmen (a.r. en
c. h. tegen) en de tarwewet rechts tegen links.
Op 27 Mei vroeg mr. Briet aan de Regeering.
waarom deze op 8 Mei Jhr. de Jonge had be
noemd tot gouverneur-generaal van Indië en
niet dr. H. Colijn. Op 14 October interpelleerde
prof. de Savornin Lehman over de onderhan
delingen met België. Bij deze gelegenheid ont
wikkelde minister Beelaerts „in abstracto"
een nieuwe Schelde-Rijn verbinding, die nog
al wat commentaar verwekte en aanleiding
EEN BOUWWERK VAN VIER TON. Heit ttienjwe R_ K- Sanatorium voor chirurgische tuberculose „Holiomare" te Wijk aa^n Zee, ia wel-
Jiaa#t toIwomL FromtaanaiëM jaa het gebouw&acomplei. het a,a, joorjaar geopend aai woavtea
werd, dat Lohman zijn vertrouwen aan den
Minister opzei.
Jhr. de Geer gaf op 29 September, nog voor
de algemeene beschouwingen begonnen waren,
een interview over den financieelen toestand
terwijl op 4 November de bezuinigingscom-
missie-Welter werd geïnstalleerd.
Minister Reymer bad nog altijd de radio
kwestie. Het verbod om voor den microfoon
over radio-politiek te spreken, zal velen wel
kom z(jn geweest, maar de Avro is nog altijd
niet tevreden met de getroffen zendtijdrege
ling en twee interpellaties staan nog op de
helling.
In April hadden de Statenverkiezingen plaats,
die evenmin groote verrassingen brachten als
de gemeenteraadsverkiezingen in Juni. Cu
rieus was echter, dat in Drenthe de Katholie
ken een zetel verloren doT 5 stemmen en nog
gekker was dat de raad van St. Annaland
..om" ging door 1/3 stem! De katholieken
handhaafden hun positie.
Moeilijker had 't de S. D. A. P. Het Paasch-
congres machtigde het partijbestuur met ge
ringe meerderheid maatregelen te nemen tegen
den linkervleugel. Te Amsterdam werd in Juli
een socialistische arbeidersweer opgericht, het
oppositie-orgaan „De Socialist" bleef bestaan:
de samenwerking van links en rechts mislukte
en de heer Schmidt verliet 't partijbestuur.dat
van alle kanten met moties wordt bekogeld.
Daartegen helpt zelfs geen besluit als de roode
vaadsmeerderheid op 11 November te Zaan
dam nam. n.l. niet meer te vlaggen op verjaar
dagen van leden van het Kon. Huis.
Als wij vermelden, dat de communist de
Visser de aanzegging kreeg niet in Indië te
zullen worden toegelaten, dat de P. N. I. in
Indië werd ontbonden na de veroordeeling
barer leiders, dat er een vereeniging van vrij
zinnig-liberalen werd opgericht, dat Treub
en Fabius overleden, dat ds. Lingbeek de
Tweede Kamer vaarwel zei en de Raad van
State op 1 October vier eeuwen bestond, is
wel bet voornaamste gememoreerd.
MacDonald en Stimson deden ons land op
doorreis even aan en ex-konlng Alfonso bracht
op 21 Augustus een vliegensvlug bezoek aan
Den Haag.
Minister Donner diende bet wetsontwerp in
tot strafbaarstelling der smalende godslaste-
ring, terwijl de Kamer, op den dag van haar
uiteengaan verrast weTd met een socialistisch
voorstel om bet Grondwetsartikel inzake de
mobilisatie te herzien.
Afwisseling ontbreekt In het politieke leven
evenmin als tegenstelling, maar de crisis over-
heerscht.
Aan rampen en calamiteiten ook dit jaar
geen gebrek in ons land en in Indië. Een vloed
golf teisterde Nieuw Guinea, een watersnood
Sumatra, een aardbeving midden-Java. Zelfs
te Heerlen werd op 4 April een lichte aard
beving geregistreerd. Arnhem en Nijmegen had
den in Mei hun wolkbreuk, Doetinchem op 16
Augustus weer een cycloontje. Zakte te Reusel
een bewaarschool in, te Amsterdam deelde een
H.B.S. hetzelfde lot en verpletterde een aan
nemer, terwijl Erica in Juli een worst vergifti
ging van honderden patiënten beleefde, waar
van gelukkig slechts één slachtoffer te betreu
ren was.
Zware branden beleefden Waddlnxveen,
Amsterdam, Culemborg, Overdinkel, Nijmegen,
Waspik, Helmond, Tilburg, Medemblik, Gouda,
Waalwijk en Landsmeer. Bijzonder tragisch
waren de branden te Amsterdam, waar een man
en vrouw in de vlammen omkwamen, te Heen-
vliet, waar drie kinderen dit lot deelden en
de broer als aanstichter gearresteerd werd, te
Eindhoven, waar zes kinderen verbrandden,
te Anna Paulowna, waar drie kinderen ver
brandden, te Rotterdam, waar ouders met twee
en te Tilburg, waar man, vrouw, twee kinde
ren en een dienstbode in de vlammen omkwa
men.
De verkeers-Moloch te water, te land en in
de lucht eischte eveneens zijn slachtoffers. Het
begon op 26 Januari te Groningen met een
spoorwegongeluk, dat drie dooden eischte en
de lugubere lijst van wegongevallen, telt hon
derden omgekomenen. Uit ons statistiekje
pikten we maar een Zondag met mooi weer: 28
Juli. Amersfoort: 2 duo-rijders gedood: Bode
graven: autobus in brand, 6 zwaargewonden:
Noordwijk: 1 doode; Vries (Gr.): autorijder
verpletterd; Nieumstad (L.)autobotsing, 1
doode; Voorburg en Arnhem 4 zwaargewonden.
Slachtoffers van het wegverkeer werden ook
Melkert van Amsterdam en mr. A. baron van
Wijnbergen, al brachten zij er het levend af.
Prof. Bongers bepleitte in „Het Volk" zwaar
der straffen voor snelheidsmaniakken en Am
sterdam zag de oprichting van de vereeniging
„Veilig Verkeer". Een ontzettende ramp had
te Blerik plaats, waar een autobus door den
open overweg reed en drie menschen op slag
gedood werden en twaalf zwaar gewond. Op
17 Maart vloog een auto bij Neede tegen den
trein: een kapelaan werd op de plaats ge
dood, twee andere geestelijken zwaar gewond.
Bij Breezand sloeg een sleepboot om en ver
dronken 3 opvarenden; in Djambi zonk de
„Ophelia", er kwamen 24 personen om bet
leven. De K. L. M. die op 1 April haar eersten
betalenden passagier naar Indië voerde, en op
26 September Prins Hendrik als passagier had,
zag op 4 Augustus een vliegtuig boven Rotter
dam vallen met 14 personen. Dit ongeval liep
betrekkelijk goed af maar versch In het geheu
gen ligt nog de vernieling van het postvlieg
tuig „De Ooievaar" bij Bangkok, waarbij 5 op
varenden den dood vonden.
Hoe op 23 Juli op de Moerdijkbrttg bijna
twee sneltreinen op elkaar konden rijden, is
niet duidelijk geworden en evenmin is licht
verschaft over het onklaar maken van meer
dan één wissel, dat in September op verschil
lende spoorlijnen van Zuid-Limburg ontdekt
werd.
Het nieuwste is. dat men zich ook reeds ge
dwongen ziet maatregelen te nemen tegen
bet kinderspeeltuig, de autoped, die ook reeds
slachtoffers begou te eischen.
Met het slechtste dat onze samenleving in
het afgeloopen jaar bood, mogen wij eindigen.
Misschien, dat de ot'ficieele statistiek 1931
geen slecht jaar noemt. Maar de lezer moge
dan uit onze officieuze statistiek zijn conclu
sies trekken.
In Januari; moordaanslag te Rotterdam,
moord en zelfmoord te Groningen, nog een
moord te Groningen, diefstal van 5000 gulden
bij een drie- en tachtigjarige vrouw te Haarlem,
plundering van een juwelierewinkel te Sittard,
moordaanslag te Haarlem, inbraak op klaar
lichten dag in de griffie van het kantongerecht
te Amsterdam, dubbele aanranding te Gouda,
Indische moeder met twee kinderen gedood te
Bilthoven.
In Februari: doodslag te Haarlem, levensge
vaarlijke vechtpartijen te Amsterdam en te
Leiden tusschen studenten en universiteits
portiers, nog zulk een gevecht te Zwartemeer,
waar een man sneuvelde en een zwaar gewond
werd. Typische misdrijven waren het vernieleD
van de film „lm Westen nichts Neues" door
Duitschers te Enschede en voorat de zonder
linge bakkerij op Rembrandt's anatomische les
in bet Rijksmuseum te Amsterdam.
Maart was kalm: sléchts één moordaanslag
in den trein tusscbeD Oss en Dan BoScb, ter
wijl Eet Bossche Hot den beer van Oudbeuadeg
Er klopt een Nieuw Jaar op de deur!
Hoe, zal het dit keer zijn?
Een kind, dat blij en zonnig Is,
Of 'n juffer vol chagrijn?
Een echte, flinke kameraad,
ifn steenrots van een man,
Die als 't zou moeten, nog wel tien
Malaises weren kan.
Of 'n wrak, dat door 't geleden leed
Geen energie meer heeft.
Zoadat bij de eerste maanden al
Misschien niet overleeft?
Een moeder, die ons koest'ren kan,
Steeds guil en hartelijk blijft.
En die zelfs In vrijgevigheid
Een tikje overdrijft?
Of 'n jonge, stoute robbedoes,
Die sipringt en builen krijgt.
Maar juist zoo in behendigheid
En aller vriendschap stijgt;
Een bruut, die alles om zich heen
Tot gruiz'lementen slaat:
Of 'n staatsman, die rich 't beste voelt,
Wanneer hij eet en praat?
Misschien wel 'n sohoone jonge maagd,
Die hém haar hart verpandt.
Die zonder pauze of om te zien.
Arbeidt met hoofd of hand.
Wie zal ons zeggen, wat er komt!
Maar weest op al bereid.
En 'k wensoh u toe: eventueel
Veel sterkte in den strijd!
TINTJS.
vrijsprak van den moord op den Rotterdammer
Lans.
Ook April was matig: een fabrieksdirecteur
te Wanroy werd door zijn neef vermoord, ter
wijl te Aalten een broedermoord plaats had.
De Raad van Justitie te Bandoeng bevestigde
het vonnis tegen de P. N. I.-leiders, de Haag-
sche rechter deelde ongemeen zware straffen
uit aan overtreders van den suikeraccijns en
Amsterdam zag de veroordeeling van de pro-
testantsche „Schund"-colportage en van de
katholieke propagandisten, die daartegen ageer
den.
Mei beleefde behalve weer een doodslag te
Groningen, het drama in Den Haag, waar het
lijk van den heer Eschauzier in een pakhuis
werd gevonden en de vergiftiging van twee kin
deren, door een dienstbode te 's-Gravenzande.
Ook in Juni had ie 's-Gravenhage in de
drukke Wagenstraat een mooTd plaats.
De stijging der misdrijven in de tweede helft
des jaars, werd bepaald angstwekkend. Een
Duitscher pleegde op 5 Juli een moord en
moordaanslag te Kerkrade; op 11 Juli werd
een vrouw vermoord door haar echtgenoot op
Ameland door verdrinking, te Utrecht schoot
een veldwachter op zijn chef, die gelukkig
slechts licht gewond werd, in Apeldoorn werd
een slachtoffer van abortus gevonden, te Heen-
vliet werd een jongen gearresteerd, verdacht
van brandstichting in zijn huis, waarbij drie
kinderen omkwamen. De Rotterdamsche po
litie deed een goeden slag door de daders van
de inbraak in „De Zilvervos" te Den Haag
te knippen.
In Augustus had een moord plaats op de
markt te Nijmegen, bij Raomsdonkveer zetten
kwaadwilligen den polder onder water; tus
schen Zuidbroek en Scheemda werden een
moeder en haar zoon vermooTd en te Sassen-
heim een zwerver, terwijl te Maastricht in den
Kammenmolen ook het ljjk werd ontdekt van
een, waarschijnlijk door misdaad om het leven
gekomen arbeider.
In September werd een groote fraude aan
Financiën ontdekt waarvan de dader rich zelf-
moordde. Te Tilburg had een brutale roofover
val plaats en te 's-Gravenhage pikten bandie
ten een geldzak uit een postauto, doch werden
gesnapt. Te Kampen werd de directeur eener
gefailleerde bank gearresteerd.
October was een zeer zwarte maand: te
Wateringen werden twee kinderen vermoord ln
hun bedje gevonden; te Utrecht en Amsterdam
werden vrouwen vermoord; te Amsterdam
overvielen gemaskerde bandieten het kantoor
der bank-associatie; te Rotterdam werd het
zelfde geprobeerdbij den Pensioenraad werd
ernstige fraude ontdekt; bij Meppel werd een
kantoorbediende bewusteloos geslagen en be
roofd; te Rotterdam werd de secretaris der
communistische partij als valsche munter ge
arresteerd; daar werd ook een elfjarig meisje
door jongens bij een vechtpartij gedood en
te' Amsterdam kreeg de leidekkerspatroon, ver
dacht van moord op«den toren der St. Gerar»
duskerk, levenslang.
Op Allerzielendag gingen bandieten te Amster
dam er weer met een postauto vandoor, maar
hadden den verkeerden wagen. Te Rotterdam
werd een filantroop opgelicht voor 70.000.
Te Gorcum werd een notaris vermoord. Te
Hodenpijl werd de kassier der Kath. Boeren
leenbank neergeslagen en roofde men 10.000
gulden. Te Eindhoven werd een kwitantie-loo-
per van den post aangerand, te Amersfoort een
koopman neergeslagen op straat en van 1700
beroofd te Eindhoven werd een achttien-jarig
meisje overvallen en van 57 gulden bestolen
te Amsterdam pleegde een jongeman een moord
aanslag en zelfmoord, te Echt werden drie
jongens als honden neergeschoten en ontdekte
men begin December het lijk van een sinds
maanden vermiste, die ook vermoord bleek, te
Amersfoort overvielen communisten de woning
van den fascist van Zijst, die zelf afwezig was.
De laatste' maand des jaars was, onder crimi
neel opzicht, niet de minste. Duitsche douanen
legden de band op valsche banderollen ter waar
de van bijna een millioen mark, gedrukt te
Amsterdam. Op klaarlichten dag had een bank
overval te Rotterdam plaats, en een roof op
bet postkantoor te Ginneken. Te Rotterdam
overviel de politie twee inbrekers, die een juwe
lierswinkel wilden „aanvegen" en werd eerst
een inspecteur, daarna een agent, beschoten en
getroffen. Te Enschedé en te 's-Gravenhage
werden een makelaar en een kassier gepakt,
die allebei een halve ton verduisterd hadden
de Radioraad beleefde een inbraak in zijn kan
toor, waar 95 cent buit gemaakt werd en te
Zaandam werd een oude vrouw overvallen en
beroofd van ,ró00. Te Amsterdam schoot een
vrouw op haar man en een jongen op een
meisje. In de Scheveningsche boschjes werd een
uitgeplun-derden en beroofden Fransehman ge
vonden en te 's-Oravenpolder een vermoorde
vrouw. Te Opende pleegde een jongen een
moordaanslag op een zeventien-jarig meisje en
sloeg de hand aan zichzelf.-Uit Amsterdam ver
dween een bankbediende met zestig duizend
gulden, te Rotterdam werd een vrouw en te
's-Bosoh een jongen gedood, op een Haagsch
politiebureau pleegde een gearresteerde aan
rander zelfmoord en te Rotterdam werd in den
nacht van 28 dezer weer op een agent geschoten
door een Inbreker.
Als men het lijstje, dat geenszins op volledig
heid aanspraak maakt, beziet, is er geen reden
om over nationale braafheid i juichen,
maar is wel de h< - op haar plaats, dat b4
komende jaar meer eerbied voor leven
goed moge brengen.
