DE5TPAF DER ZONDE
VRIJDAG 8 JANUARI1932
NÓG STEEDS RELLETJES TE
ENSCHEDE.
Ondanks het verbod van
samenscholingen.
KRACHTIG OPTREDEN VAN DE
POLITIE.
NAAR EEN CONFLICT IN HET
MIJNBEDRIJF
Vergadering der pensioencommissie.
BEROEP IN BELASTINGZAKEN.
Uitbreiding van het aantal gevallen
zonder verhoogingsaanslag.
DE T OON ACTIE TN DE TILBURGSCHE
TEXTIELINDUSTRIE.
EEN WETSONTWERP INGEDIEND.
SCHETSEN EN TEEKENINGEN
VAN IJ. M. DE KONINGIN
Tentoonstelling in de Residentie.
UIT DE TEXTIELINDUSTRIE.
BELANGRIJKS KUNSTWERKEN
GESTOLEN.
DE STAKING IN DE WERKVER-
SCHAFFING TE JIPSINGHUIZEN.
ONTDUIKING VAN DE BENZINE.
BELASTING.
BANKIERSKANTOOR IZAAK
BOASSEN EN ZOONS.
11.000 VERDUISTERD.
LIJK OPGEHAALD.
MILITAIRE VLIEGER OVER DEN KOP
PROV. AMBTENARENREGLEMENT IN
ZUID-HOLLAND.
Onze correspondent te Enschedé meldt ons -
Aanvankelijk zag het er naar uit. dat het
hier gisteren rustig zou blijven. De publicaties
van het verbod van samenscholing, welke door
heel de stad waren aangeplakt, trokken uiter
aard veel belangstelling. Het publiek reageerde
echter zeer kalm op dezen door de jongste
gebeurtenissen noodzakelijk geworden maatre
gel. Overigens werd het verbod speciaal in de
binnenstad, waar het den geheelen dag zeer
■druk was, op soepele wijze toegepast. Van eenig
politie-optreden viel weinig te bespeuren.
s Avonds was in de omgeving van de fabrie
ken van Janning en de volkswijk Pathmos een
beduidend aantal menschen op de been, doch
de belangstelling was lang niet zoo groot als
op vorige dagen.
De politie hield de menschen voortdurend In
beweging. Soms werd aan de bevelen der politie
slechts schoorvoetend voldaan en door enkelen
een uitdagende houding aangenomen, doch on
geregeldheden vielen niet voor.
Zooals we reeds hertiben gemeld, zijn de
meeste werkwilligen bij de firma Jannink ten
gevolge van de jongste gebeurtenissen uit de
fabriek gebleven. Ook gisteren is nagenoeg
niemand aan het werk gegaan. In verband hier
mede zijn de bedrijven der firma stopgezet.
Door de plotselinge verscherping van den
toestand zal de politiemacht in Enschedé weer
worden versterkt. Zooals men weet, had het
aantal marechaussees, dat in Enschedé aan
wezig was, voor korten tijd nog een verminde
ring ondergaan, tengevolge van het rustig ver
loop der staking.
In den loop van den middag Is het wederom
rumoerig geworden, en 's avonds hebben de
relletjes zich op verschillende punten ln de stad
herhaald, zoodat de toestand hoogst bedenkelijk
blijft, 's Middags werden ruiten ingegooid bij
de fabrieken van de firma ter Kuile aan dm
Bothof. Eveneens was dit het geval bij een
tweetal werkwilligen, wonende aan den Bothof
en de de Bouterstraat. Herhaaldelijk moest do
politie hier ingrijpen.
's Avonds is het opnieuw tot woeste straa..-
tooneelen gekomen. Dit keer vonden de relletjes
echter plaats in een geheel ander deel van do
stad. meer in de omgeving van de fabrieken
Tubantia en Schuttersveld.
Om half zes verzamelde zich een vrij groot
aantal menschen voor do laatste fabriek. Men
schreeuwde en schold en voldeed ternauwer
nood aan de politiebevelen. Zoodra met steenen
werd geworpen en eenige lantarens waren stuk
gegooid, werd door politie en marechaussée te
paard gechargeerd. Verschillende personen He
pen rake klappen op.
In de Wagelerstraat ls op een marechaussée
gegooid met steenen; de daders sloegen op de
vlucht, doch werden achtervolgd. Uit een don
kere zijstraat, waar de lantarens even te voren
waren stukgegooid, werd wederom uit het pu
bliek met steenen geworpen. De marechaussée
heeft toen drie schoten gelost, waarop de rust
is teruggekeerd.
Om half zes was ook in de Tubantiastrao,t
en omgeving veel publiek op de been. Er
heersehte een zeer rumoerige stemming eci
tegen zeven uur werden ook hier tal van lan
tarens onder „vuur" genomen. Dit was voor
de politie het sein om gestreng op te treden.
Er werd duchtig op los geslagen en bij een der
charges kreeg zekere V. een houw met eaa
klewang over het gezicht.
Een groote groep menschen trok daarop naar
het Volkspark. Politie en marechaussée maak
ten hier een omtrekkende beweging en ont
moetten tie herrieschoppers op den Pathmos-
aingel. Ook daar zijn toen gevoelige klappen
gevallen.
Naderhand heeft de politie In de Tubantia-
straat nogmaals van de vuurwapens gebruik
gemaakt omdat er met steenen was gegooid.
Een uur later is daar ln de omgeving opnieuw
gechargeerd; een drietal fietsen, welke in de
straat waren achtergelaten, is door de politie
in beslag genomen.
Aan den Rigtersweg zijn de ruiten in de
woning van een werkwillige ingegooid. Om
streeks half elf werd gerapporteerd, dat bij eea
v i i Ia bewoner in de Stadswei (een bekende villa
wijk in Enschedé) een groote ruit was inge
gooid. De daders bleven onbekend.
De houding der particuliere mijnen
inzake de pensioenen.
KON. NED. HOOGOVENS STAALFABR.
Piekijzer naar Engeland.
Met het Engelsche s. The Emperor werd gis
teren een in de Binnenhaven van het hoog-
ovenhedrijf te IJmuiden ingenomen volle lading
piekijzer naar Llanelly (Gr.-Br.) verscheept
Donderdag kwam te Heerlen de kleine com
missie (de pensioencommissie) van de conta- -f
commissie bijeen. Behalve de aanhangige voor
stellen ter verbetering van de mijnwerkerspen
sioenen kwam in behandeling een nota door
den anctuarls van het Alg. Mijnwerkersfonds.
waarin deze een schema bewerkt heeft even
eens ter verbetering van de pensioenen.
Ondanks de zeer langdurige discussies kwam
men niet tot overeenstemming door de houding
der particuliere mijnen, welke bereids werd
neergelegd in hun schrijven aan de kleine com
missie. Desniettemin stelde de Ned. R. K. Mijn-
werkersbond aan de particuliere mijnen don
eisch dat ze het aanvullingsfonds, waaromheen
de moeilijkheden gerezen zijn, zouden aanvaar
den.
Tevens verwachtte de bond voor 15 Januari
a.s. antwoord op dezen eisch. Mocht het ant
woord ongunstig luiden, dan zal de R. K. Mün-
werkersbond zijn houding bepalen in de op
Zondag 17 Januari te Heerlen te houden bestu-
renconferentie van dezen bond.
OE RAAD VAR HAZER8WOUDE besloot tot opheffing van den tol aan den gemeenteweg met ingang van 1 Mei
Antwoord der fabrikanten Ver, op
nadere vragen van „Sint
Lambertus".
Zooals wij reeds vroeger meldden heeft het
hoofdbestuur van „St. Lambertus" na ernstig
beraad gemeend de laatste voorstellen der fabri-
kanten-vereeniging tot loonherzaening, gezien
de omstandigheden, niet te mogen afwijzeD
Het hoofdbestuur van „St Lambertus" meen
de echter daarnaast op enkele punten de aan
dacht van het bestuur der fabrikanten-ver-
eeniging te moeten vestigen in het vertrouwen
dat ten aanzien daarvan dom* de werkgevers
een welwillende houding zou worden aangeno
men. De bedoelde punten waren de volgende-
3. Om aan de uurwerkers die slechts enkele
centen boven het vastgestelde minimum-loon
verdienen geen verlaging van Ioenen toe te
passen;
2e. de in de vergadering van Februari
1928 vastgestelde vergoeding van het aan
draaien van kettingen, indien in twee ploegen
wordt gewerkt, niet te doen vervallen;
3e. een kindertoeslag te doen verstrekken
tot 14 inplaats van 13 jaar;
4e. bij voorkomende slapte niet steeds de
ongehuwde arbeiders werkloos te stellen, maar
het te verrichten werk zooveel mogelijk over
de arbeiders te verdoelen.
Het hoofdbestuur van „St. Lambertus" ont
ving van de Ver. van Tilburgsche fabrikanten
van wollen stoffen een schrijven dat op het
volgende neerkomt:
le. Door het besluit tot handhaving der
minimum-uurloonen zal in de practijk een
groot deel uurweirkers van 24 jaar en ouder
in het geheel geen loonsverlaging ondergaan.
Een afwijking der aangekondigde 5 pet. verla
ging kan daarop niet in uitzicht worden ge
steld;
2e. Ten aanzien van 't aandraaien van kettin
gen acht de fabrikanten-vereeniging zich ver
plicht het genomen besluit te handhaven en
de vergoeding uniform te doen geschieden, on
geacht of er in enkele, dan wel in dubbele
ploeg wordt gewerkt;
3e. Wijl door het hoofdbestuur van „St.
Lambertus" er de voorkeur aan is gegeven
om de mlnimum-loonen te handhaven acht de
fabrikanten-vereeniging de verbetering der kin-
dertoeslagregeling thans niet meer aan de orde
en zullen de leden daartoe ook niet meer be
reid zijn.
4e. Ten aanzien van het verzoek onder 4
gedaan, zal aan de leden van den fabri-
kantenbond in overweging worden gegeven, om
in de toekomst met dien wensch rekening te
houden.
Een wetsontwerp is ingediend tot aanvulling
van de artt. 85 en 91 der wet op de Inkomsten
belasting 1914 en van de artikelen 41 en 49 der
Wet op de Vermogensbelasting 1S92, zoomede
intrekking van art. 87bis van eerstgenoemde en
van art. 43 van laatstgenoemde wet.
De toelichting zegt o. m.
ln de artt. 91 der Wet op de Inkomsten
belasting 1914 en 49 der Wet op de Vermogent-
be'asting 1892 komt een regeling voor, weUa
beoogt, belastingschuldigen te weerhouden, zich
op goed gelul; met ongegronde bezw^en tot
den raad van beroep te wenden. Bedoelde rega
ling bestaat hierin, dat een verhoogingsaanslag
van 25 pet. geheven kan worden over liet.
volgens de uitspraak van den raad, ten onrech
te betwiste belastingbedrag.
Is het zaak, avontuurlijke beroepen tegen te
gaan, evenzeer is het zaak te zorgen, dat de
verhooging den bonafide rechtboekende niet
weerhoudt, zijn bezwaren voor den rechter te
brengen. Daarom bepalen genoemde artikelen
tevens, dat do verhooging niet gevorderd wordt
in een aantal genoemde gevallen.
Het onderhavige ontwerp vult deze artikelen
in dier voege aan, dat de vevhooglng bovendien
achterwege zal blijven, Indien aannemelijk is
dat niet door opzet of grove onachtzaamheid
van den appellant of zijn gemachtigde het be
drag, dat volgens appellant had moeten worden
geheven, te laag ls gesteld.
Men meldt ons uit Den Haag
H. M. de Koningin heeft het voornemen op
gevat om in het belang van de noodlijdende
kunstschilders Haar teekeuingen en olieverf-
schetsen, zoowel hier te lande als op Hr. Ms.
reizen in het buitenland vervaardigd, ten toon
te stellen in de Koninklijke Kunstzaal Kley-
kanip.
De Koningin heeft den kunstschilder W. A.
van Konijnenburg verzocht daartoe een keuze
uit Haar werk te doen.
De geheele opbrengst zal ten goede komen
aan de noodlijdende kunstschilders.
De nieuwe loonovereenkomst.
De afdeeling Helmond van den Ned R. K.
Textielarbeidersbond heeft do nieuwe loon
overeenkomst in de textiel-industrie met alge
meen© stommen aanvaard.
Verrassing na de Kerstdagen.
Tnsschen 24 en 28 December j.l, werden don
opensluiting ontvreemd; een schilderstuk (zon
der lijst), voorstellende een Heilige Maagd met
Jesuskindje in haar armen, groot 38 bij 48 c.M.
kopie naar den schilder Cignani; een schilder
stuk (zonder lijst) voorstellende een zelfportret
van Rafaël, groot 38 bij 48 c.M. kopie; een kle.n
schilderstuk groot 20 bij 30 c.M. voorstellende
een kapel in het woud, met smal gouden lijstje
een bronzen beeld, pl.m. 35 c.M. hoog, kopie
naar Michel Angelo, voorstellende De Denker:
een bronzen olifantje op eikenhouten voetstuk
groot ongeveer 25 c.M.; een bruin houten he.-i,
groot ong. 20 c.M.; een klein bijouteriekistje
van zwaar koper, groot ong. 15 c.M.; een Itu-
Haansch schilderij (aquarel) voorstellende vrou
wenfiguur (bust©)een lange bontkraag vaa
skunks.
In het Alg. Politieblad verzoekt de Comm.
van Pol. 7e sectie, bureau Linnaeusstraat 131,
to Amsterdam, opsporing, inbeslagneming eu
bericht.
Ook in andere plaatsen het
werk neergelegd.
Honderden arbeiders bij de werkverschaffing
te Jipsinghuizen hebben heden het werk neer
gelegd. omdat de de vorige week ontvangen
tien gulden deze week zullen worden gekort.
In aansluiting aan het bericht over de te
Jipsinghuizen uitgebroken staking kan worden
gemeld dat het geheele bedrijf, waarbij 7 800
menschen zijn tewerk gesteld, sinds gisteren
morgen geheel stil ligt. Eveneens is dit het
geval te Rhederveld, waar 600 werkloozen aan
het werk waren gezet, terwijl van de 600 werk
loozen, dio in Laudermarke arbeidden, nog 100
aan het werk zijn gebleven. De andoren zijn
per tram en bus naar hun Woonplaatsen terug
gebracht.
De oorzaak van do staking is, dat reeds ge-
ruimen tijd ontevredenheid heersehte over het
loon, dat gemiddeld 14 gulden per week be
draagt. Toen nu de kwestie van de terugbeta
ling van het voorschot van xo voor de feest
dagen er bij kwam, hebben de communisten,
daarvan gebruik gemaakt om een actie te gaan
voeren in dé verschillende afdeelingen van de
werkverschaffing-
Inspecteur Buiskool, burgemeester van Delf
zijl, heeft nog getracht de menschen over te
halen aan het werk te blijven, doch zonder
gevolg.
Loketten gesloten
De bankiers Boassen en Zoons, welke kan
toren hebben te Middelburg en Oostburg, heb
reu gister hunne lokertten gesloten. De direc
tie overweegt maatregelen om de zaken zoo
spoedig mogelijk voort te zetten.
De directie der Boassons Bank zal vermoe-
d«Hjk surséance van betaling aanvragen.
OPHEFFING VAN EEN TOL TE WORKUM
Woensdiogmiadag ls de tol óp dé Groote of
Middenlaan in de gemeente Workum (Fr.)
opgeheven. -
RIJKSSTUDIEBEURZEN.
Degenen, die gedurende den cursus 1932
1933 voor èene Rijksbeurs (renteloos voor
schot), ter tegemoetkoming in de kosten van
hunne studie, in aanmerking wenschen te ko
men» niet uitzondering van:
je. de studenten aan de Rijksuniversiteiten
en de Technische Hoogeschool, voor zoover zij
reeds één of meer examens aan die inrichtin
gen hebben afgelegd, welke gegadigden hunne
aanvragen moeten richten tot het college van
curatoren der inrichting van onderwijs, waar
aan zij studeeren:
2e. hen, die aan eene inrichting ter oplei
ding van onderwijzers(es) of hoofdonderwijzer
(es) studeeren, en
3e.hen, die aan eene inrichting van kunst
studeeren,
moeten zich bij gezegeld adres tot
het Departement van Onderwijs, K. en W
wenden vóór j April 1932. Het verdient aan
beveling, dat belanghebbenden hun request in
zenden jn de maanden Januari of Februari.
Leerlingen van ambachtsscholen en leerlin
gen van andere inrichtingen voor lager nijver
heidsonderwijs moeten hun adres vóór 15 Fe
bruari 1932 indienen.
Voor nadere bijzonderheden zij verwezen
naar Stcrt. 4.
Bekeuringen blijven vallen.
De ontduiking van het hijzander invoer
recht op benzine blijkt hier en daar groote
afmetingen te hebben aangenomen.
In de omstreken van Gouda zijn de proces
verbalen niet van de lucht.
Zoo vernemen wij, dat behalve te Haas
trecht bekeuringen zijn gevallen te Stolwijk,
Reeuwijk, Moordrecht, Moercapelle, Schoon
hoven en Bergambacht. In deze laatste ge.
meente werd bij één persoon zelfs 4100 L. aan
getroffen.
De ambtenaren der invoerrechten en accijn
zen trekken er dagelijks op uit, gewapend
met gepunte ijzeren staven, omdat zelfs de
benzinevaten ingegraven in de-n grond worden
aangetroffen, om niet te spreken van andere
listen, die te baat worden genomen.
Ons is intusschen gebleken, dat de belasting
inspecteurs niet onwelwillend staan tegenover
hen, die thans nog spoedig uit eigen beweging
aangifte doen van niet aangegeven voorraden.
De wet legde de verplichting op tot aangifte
op 2 Januari 1932. In verscheidene gevallen
zijn naar men ons mededeelt, nadere aai^if-
t©n gedaan en ls geen bekeuring ingesteld.
Een ander punt is wellicht aan de aandacht
van hen, die benzine opsloegen, ontgaan. Bij
eventueelen brand loopt de uitbetaling van
verzekerings-bed-ragen ongetwijfeld, groot ge
vaar. Dat is ook een factor, die gewicht in de
schaal kan leggen.
6 maanden voorwaardelijk.
De Amsterdamsche Rechtbank deed gisteren
uitspraak in de strafzaak tegen den ex-pen
ningmeester van den Ned. Kappersbood, die
terecht had gestaan, verdacht van verduiste
ring ten nadeele van dien Bond. In den loop
van eenige jaren had de man, die bekende,
zich ruim f 11.000 toegeëigend.
De Officier van Justitie bad een gevangenis
straf van vijf maanden geëisebt. De Recht-
bank veroordeelde den man tot oen voorwaar1
delijke gevangenisstraf van zës maanden me-t
een proef tijd van drie jaar.
Slachtoffer van een misdaad 1
In de rivier de Kromme Mijdrecht werd gis
terenmiddag drijvende gevonden het lijk van
een naar schatting 40-jarig manspersoon, waar
schijnlijk een zwerver. Het lijk, dat reeds eenige
dagen in het water schijnt te hebben gelegen,
is naar de Algemeen© Begraafplaats te Mij
drecht overgebracht. Daar sporen van misdrijf
op het lijk zijn aangetroffen, is het geval ter
kennis gebracht van den Officier van Justitie
te Utrecht, die last heeft gegeven het lijk on
middellijk naar Utrecht te doen vervoeren.
De bestuurder ongedeerd.
Gisterenmorgen wilde een militaire vlieger
die een bezoek had gebracht aan Schiphol,
weer opstijgen, doch bij den start is het vlieg,
tuig over den kop geslagen. De machine werd
beschadigd. De piloot bleef ongedeerd.
Behandeling in de Prov. Staten.
In de gisteren voortgezette vergadering van
de Prov. Staten van Zuid-Holland zeide de
voorzitter, jhr. mr. dr. H. A. van Karnebeek,
Commissaris der Koningin, bij den aanvang
de treurige mededeeling te moeten doen, dat
de heer Borghols, lid van Gedeputeerde Staten,
deze dagen de vergaderingen der Provinciale
Staten niet kan bijwonen, omdat Woensdag
nacht zijn zoon hem geheel onverwacht door
den dood ontvallen is. Spr. uit namens de ver
gadering deelneming met het smartelijke ver*
lies, dat den heer Borghols en zijn vrouw thans
opnieuw beeft getroffen.
Aan de orde is de vaststelling van het pro
vinciaal ambtenarenreglement.
Bij de algemeene beschouwingen keurde de
heer Gardenier (S.D.A.P.) het af, Jat Ged.
Staten geen adviezen van de desbetreffende
organisaties kunnen overleggen, omdat het
overleg in hoofdzaak mondeling heeft plaats
gehad.
Hem werd daarop door den heer Mooymau
(R.K.) geantwoord dat er een behoorlijk over-
'6S gevoerd en zelfs overeenstemming bereikt
is» al ls eir geen schriftelijk verslag van ge
maakt.
De heer Schouten (A.R.), voorzitter der
door de prov. Staten benoemde commissie,
bracht Ged. Staten hulde voor het reglement.
De heer Schokking (C.H.) wilde vaststel
len, dat, als de tijdsomstandigheden een wijzi
ging van de arbeidsvoorwaarden noodig maken,
daartegen geen beroep op het juist tot stand
gekomen ambtenarenreglement kan worden ge
daan. Zou dit laatste wel het geval zijn, dan
zou spr. de voorkeur aan uitstel van behande
ling geven.
De heer Schouten (a.r.) zegt, dat de com
missie op het standpunt stond, dat zij de Staten
niet had te adviseeren over de loomen en sala
rissen, welke uit de bestaande verordeningen
ongewijzigd worden overgenomen I voor Ged.
en voor ieder Statenlid blijft volle vrijheid
bestaan, zelfs na zeer korten tijd, salariswijzi
ging voor te stellen.
Hierop werd tot artikelsgewi.ize behandeling
overgegaan. Talrijke amendementen werden
door soc.-dem. en communisten ingediend, die
alle met groote meerderheid werden verworpen.
De werktijd.
Bij art. 25 kwam de beer Gardenier
(S.D.A.P.) op tegen de bepaling, dat de werk
tijd voor werklieden, belast met toezicht en
innen van gelden, 60 uren per week zal bedra
gen en 56 uur voor het niet daaronder vallende
brug- en sluispersoneel en dat voor de tech
nische ambtenaren van den waterstaat, niet
uitsluitend of hoofdzakelijk met bureauwerk-
zaamheden belast, de werktijd in elk kalender
jaar gemiddeld 56 uren per week zal zijn. Spr.
stelde bij amendement voor het eerstgenoemde
personeel 48 uur per week voor.
De heer de Visser (C.P.) wenschte voor alle
werklieden en ambtenaren een 45 urenweek
en een 8 urendag voorgeschreven te zien.
De heer Schaper (S.D.A.P.) betoogde hier
op, dat de heer de Visser Moskou verraadt
want hij stelt geen 40 urenweek voor. Spr. kan
niet meegaan met het amendement-Gardenier
voor wat brug- en sluiswachters betreft en
behoudt zich zijn stem voor ten aanzien j
de technische waterstaatsambtenaren.
De heer Schouten (A.R.) verklaard^,dat de
commissie met liet voorstel van Ged. meegaat,
maar vroeg inlichtingen omtrent de bedoeling
van de bepaling nopens een gemiddelde 56 uren
week in een kalenderjaar voor .technische wa
terstaatsambtenaren.
De heer Heukels, lid van Ged. Staten, zeiac,
dat mensehen met ten hoogste 60 uren per
week, toezicht houden op bruggen, ena
die werktjid het maximum
vrije maatsohappi], gelü^ambtcnaren VoOT
zulke1'ÏSïn'^t iT1 de maatschappij
o urenweek. De desbetreffende
mg ren zeiven hebben Ged. Staten ver-
ambtena rnaxinmm te stellen, omdat zij niet
Z°1 n'deu willen zijn. Ged. willen wel een maxi-
se stellen, maar dat kan dan toch wed hooger
"L dan 48 uur.
De beer Gardenier (S.D.A.P.) breidde zijn
amendement betreffende een 48 urenweek zoo
danig uit, dat ook de werklieden, belast met
toezicht en innen van gelden, er onder vallen.
Na nog eenig debat verwierpen de Staten
het amendement-Gardenier met 38 tegen 1.»
stemmen, waarna de vergadering werd ver
daagd.
VERDRONKEN.
De 79 jarige mejuffr. T. H. van Vliet te
die Woensdag bij haar woning een
emmer water wilde scheppen ie daarbij door
een duizeling overvallen, te water geraakt en
verdronk®11*
UIT HET HAVENLEVEN
(ln de groote stad
23)
En toen ging hij min of meer ontroerd voort:
Zie j« dan niet in, kind, dat dit de
eenige mogelijkheid 1b, om het gepleegde on
recht nog ©enigermate goed te maken? Ik
moet naar Lloyd gaan en hem zeggen: ik
heb het schip in de ascli gelegd, teneinde daar
door de hooge assurantie-penningen in mijn
bezit t« krijgen. Ik heb gezondigd tegen God
en tegen u; en vraag u vergiffenis, smeek
er u om, zooals ik God daarom gebeden heb.
Hier is het geld, en doe met mij, wat u
belieft
Hij zweeg,
Zie je nu in, m'n zoon, dat ik gelijk heb?
Hendrik antwoordde niet tormond.
Ja, zeide hij toen, en er verscheen een trek
van vastberadenheid om zijn mond, ja,, maar..
Nog een oogenblik van beraad..., en toen
was zijn besluit genomen.
Ik zal gaan
Jij?
Ja, ik! Ik zal u niet sparen, oom, ik
zal de waarheid zeggen. Maar daarmede, meen
Ik, is er dan ook genoeg boete gedaan. Om
zelve te gaan zeggen, wat er gezegd moet
worden.... die bitterheid, geloof ik, woogt
gij u besparen.
Hil boog zich over de tafel heem, en greep
de hand van den ouden heet
Dat, oomlief, vreesde ik, zou te veel
voor U geweest zijn.
En als om dit te bevestigen kalkte de oude
man langzaam met het hoofd.
Laat mij derhalve gaan!
En Mientje. die tot nu toe geen woord had
gesproken, .voegde er smeekend bij:
Ja, vaderlief, laat Hendrik gaaat
BESLUIT
Hendrik van der Velde? Dien ken ik
Diet, zeide de directeur van Lloyd's filiaal te
Rotterdam, en legde het hem toegereikte visite
kaartje naast zich op de schrijftafel
Hij zeide alleen, dat hij voor een zeer
belangrijk© aangelegenheid kwam en noodzake
lijk den directeur moest spreken
Nu, Iaat hem dan binnenkomen!
Een oogenblik later trad Hendrik binnen
en nam op het uitnoodigemd handgebaar van
den directeur plaats naast de schrijftafel.
Waarmede kan ik u van dienst zijn, mijn
heer?
Hendrik had een klein pakje in de hand
dat hij nu op tafel legde.
Mijnheer de directeur....!
Zijn stem trilde zoo hevig, dat het d« aan
dacht van den directeur trok.
Mijnheer de directeur, in dit pakje be
vindt zich de som van tweehonderd en vijftig
duizend gulden ln Hollandsche bankbiljetten
Ik breng u die terug....
De directeur schoof een weinig met zijn
sitoel van zijn bezoeker af. Hij scheen te den.
ken, diat deze niet wel bij 't hoofd was.
Hendrik merkte het op en glimlachte bitter.
Het is Inderdaad zoo, gelijk ik zeide, mijn
heer de directeur. Ik kom op last van mijn
oom hij slikte even,, alvorens den zin te
voltooien, van den reeder Jacob vam Buuren.
En toen:
Het zijn do door u betaalde assurantie-
geiden van de in volle zee verbrande „Huis
Oranje".
Mijnheer, zeide de uiterst verwonderde
directeur, u schijnt zeer opgewonden». Wat
u mij zoo even verteld heeft, is niet erg
samenhangend. Indien ik u echter goed be
grepen heb., dan kan ik mij uwe opgewonden
heid gemakkelijk verklaren. Wilt gij zeggen,
dat gij ons de betaalde assurantiegelden terug
brengt, omdat....
Hendrik, zeer bleek, sloeg de oogan naar
den grond.
Omdat, zeide hij langzaam en met na
druk, het schip door den kapitein van de
„Huis Oranje" ln brand gestoken werd. om
de assurantiepenningen te verdienen.
Er ontstond een lange pauze. Op het gelaat
van den directeur wisselden de uitdrukking
van verbazing met die van twijfel elkaar af.
Met voorkennis van uw oom? vroeg hij
en trachtte daarbij Hendrik in de oogen te
zien, wat hem echter niet gelukte, want de
jongeman durfde nog altoos zijn blikken niet
van den grond afwenden.'
Met voorkennis van mijn oom! bevestigde
hij langzaam.
Weder ontstond een lange pauze. Iets derge
lijks had de directeur in zijn lange assura-
deiarsloopbtuan nog nooit meegemaakt. Hij
wist niet, wat te doen; kon zich van verbazing
ook maar nauwelijks een juist denkbeeld vor
men
En dat bleek zoo duidelijk, toen hij einde
lijk schier hulpeloos vroeg:
Maar wat moet ik dan nu doen?
Toen zag Hendrik op, en de twee mannen
keken elkaar lang, zeer lang aan.
Mijn oom vergiffenis schenken'
De directeur knikte ernstig met het hoofd.
Vergiffenis schenken? Hij heeft zeeT
zwaar misdaan!
Maar hij heeft er ook zeer zwaar voor
geboet, hernam Hendrik.
En toen hief hij bijna smeekend de han
den op.
Mag ik u de geschiedenis vertellen? Ik
bid u, laat ze mij vertellen.
Weder trad ©en pauze in. De directeur was
een bejaard heer met veel ondervinding van
het leven. Hij trachtte, in het gelaat van den
jongenman te Lezon. En wat hij diaarop meende
te lezen, beviel hem.
Langzaam leunde hij achterover in zijn stoel,
en terwijl hij Hendrik onafgebroken aankeek,
zeide hij:
Vertel!
En Hendrik vertelde. Hij verhaalde hoe z'n
oom op het punt stond failliet te gaan, en hoe
de booze geest in de gedaante van kapitein
Kruger wa3 gekomen, en oom ln bekoring
had gebracht; hoe hij hem voornamelijk had
weten te verleiden door te zeggen: „U kunt
het immers terugbetalen", en „Lloyd beeft
reeds zooveel geld van U ontvangen, dat bij
zelfs, al betaalt bij u een kwart millieen uit,
nog altoos niet hij u verloren heeft". Hoe de
oude heer uit misplaatste trots en eerzucht,
voornamelijk daar hij zich benadeeld achtte
door de Duitsche firma Ellerliardt, en deze
bijgevolg haatte, en voor hem niet wilde onder
doen. zich liet medesleepen om aan de In
blazingen van den kapitein gehoor te schen
ken.
En toen vertelde hij van Mientje. Hoe ge
lukkig zij waren geweest. En dat de kapitein
terug gekomen was, en hoe zwaar zij toen
allen voor de zonde van oom geboet hadden,
totdat tenslotte door de hulp van den bekwa
men detective het vreeselijke gevaar was af
gewend en men gisteravond gemeenschappe
lijk besloten had tn geen geval dat zo-nden-
geid aan te raken.
God heeft mijn omgelukkigen oom er voor
bewaard, dat hij een menschenleven op zijn
geweten heeft. Die gedachte zou den ouden heer
vroeg of laat zeker ten grave hebben doen
gaan. En in zijn blijdschap over Gods barm
hartigheid wilde hij volmaakt boete doen. Hij
wilde zelf bier Icomen, mijnheer de directeur,
om u persoonlijk het geld terug te brengen.
En waarom deed hij dat niet?
Toen ging Hendrik recht in zijn stoel zitten.
Dat wilde ik niet toelaten, mijnheer de
öjrecteur, zeide hij ferm. U kunt roet hem
doen wat u belieft. U heeft het recht er toe
hem aan klagen, wat gelijk staat met hem,
ja, ik mag wel zeggen ons allen, den dood aan
te doen. Maar de vernedering hier zelve te
moeten vertellen, wat ik u zooevem verteld heb,
die mocht hij niet op zich nemen. Die boete
doening zou te zwaar zijn geweest.
En toen de directeur bleef zwijgen, nam
Hendrik het pakje van de tafel, deed er den
omslag af en legde de bankbiljetten voor den
directeur.
Toen stond hij op.
Hier is het geld, mijnheer de directeur.
Mag ik vragen, wat u denkt te doen?
Ook de directeur stond op. Met. de handen
op zijn rug, stapte hij langzaam naar het raam
en keek naar buiten. Het sneeuwde. Er vielen
zware, witte vlokken, zóó dicht, dat hij noch
de straat beneden zich, noch de huizen aan
den overkant kon zien. Alles was achter een
witten sluier verborgen.
En door dezen sluier heen zag Uti ln den
geest plotseling een klein huisje op 't platte
land: zijn ouderlijk huls. En daarbinnen zijn
ouden vader en bejaarde moeder. Zijn oude
vader was een visscher geweest. Hij was naar
zee gegaan ter hari-ngvisscherij. En als bij
naar huis» ifcerugkeei de, ongeleend en gezoold,
dan had ©r altijd groote blijdschap in hot
kamertje geheersoht; dan had de oude zeeman
altijd geschiedenissen verteld, die zoo moot
waren.
Hij had veel van zijn ouden vader gehouden.
En deze jonge man, die nu om genade voor
den ouden Jacob van Buuren smeekte, scheen
hem toe, als ware bij het zelve, en de oude
van Buuren kwam hem voor als zijn vader.
Ook hij, de directeur, zou in de gegeven om
standigheden voor zijn ouden vader zijn opge
komen.
Nog lang keek hij naar buiten in de vallende
sneeuw.
Toen -hij zich eindelijk om-keerde, waren zijn
trekken week en zachtaardig. Zóó trad hij
op Hendrik toe.
Jonge man, nu uw oom geruïneerd is, wat
zult gij nu doen?
Als u mijn oom maar vergiffenis schenkt!
riep Hendrik. Ik zal werken; ik zal mij wel
door 't leven heenslaan.
En uw oom?
Die zal zijn, waar ik hen.
Is dat niet een ietwat moeilijke taak
voor een jongen man, die wil gaan trouwen?
vroeg de directeur glimlachend, een ietwat
moeilijk begin voor een bu-welijkl
Ik zal dat moeilijk begin met blijdschap
op mij nemen, mijnheer de directeur, als u
mijn oom maar vergiffenis schenkt.
De directeur stak Hendrik gevoelvol de
hand toe.
Geef mij de hand jonge man! Een bete
ren vertes -nwoordiger had uw oom niet kun
nen zendt 1, om zijn zaak te bepleiten.
En tof Hendrik, van blijdschap te zeer
ontroerd, om de bedoeling van den directeur te
begrlj.pei.niet zoo dadelijk aan de uitnood!ging
gevolg g vf, herhaalde de oude heer nogmaals:
Geef mij de hand, jonge man:
Er welden tranen in Hendrik'» oogen op.
Ja, en niet het minst om uwentwn.
.Zoo stonden zij *e-n poos hand ln hand.
ïiTc hfth
En - ging de directbeur Jet ge dit
u een voorstel te doen, jonge man
geld? Pak het weer even zorgvuldig ln. als gij
het tevoren hebt uitgepakt, neem W mes
naar buis, steek het in de zaak prang d e
weer tot bloei. GÜ hebt de ^"mheid
toe. En als gij kunt
terugbetalen, dan komt ge w - .1 ml).
En toen Hendrik, overstelpt van geluk, naar
woorden zocht, om zijn dankhaarneid te betui
gen, maar ze niet l!on vlml<5n> Toen sneed de
directeur hem reeds van te voren net woord af
door te zegsen:
Blijf maar bedaard. Wg zjjn allen egoïsten.
Bet geschiedt niet heelennaal om uwentwil.
Het zou jammer zijn, zulk een oude, solide
firma te z'en verloren gaan. Jammer voor ons
ook uit zuiver zakelijk standpunt. En dat het
kapitaal g«e<1 ls uitgezet, daarvan n-en ik vast
overtuigd. Drie-en-een-half procent, hoor?!
Kort daarop was het bruiloft ten huize van
Van Buuren. En mocht er hier en daar au
van eftn slechten flnancieelen toestand^
reederij zijn gemompeld, die gemend» a
plotseling verstomd. Jacob van ch
Compagnie de compagnon was ik
etond in de handelswereld vo-or en na veder in
bet oude aanzien.
's Morgens op den trouwdag kwam Van
Buuren ietwat opgewonden to Hendrik's kamer.
Hij had een courant in de hand.
Lees dat eens mijn zoon.
En Hendrik la-3 half-luide: De vreese^e
storm op de kust van Normandie schijnt nog
een nieuw offer te hebben geëlsotit. Telegram
men berichten, dat stukken wrakhouft aan
land zljir gespoeld. Op een red<llng»?°rdel,
welk© komen aandrijven, was nog het woord
„Maasdam" te lezen. Het schijnt derb*lTe' dat
d® „Maasdam" is vergaan. Men vreest, dat
daarbij de bemanning ls omgekomen-
Hendrik gaf met een ernstige uitdrukking
op zijn mannelijk gelaat het blad terug.
Zouden wij het Mientje zeggen? vroeg hij
ontsteld.
Maar de oude heer antwoordde zachtjes:
Vandaag niet.
EINDB.
