DWARS DOOR AMERIKA.
jvsiïiïzzz L'i r r,
rrtrjsrbezit en ink°msten-zih
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
STADSNIEUWS
«■«.uw" ^Lwjn,7„sre")k riLnr«/r
mei hVfnrrn sa ük sezin van 3-5
Sg?vSo3h? riddi^ SiJsrïï^
Kiste JAARGANG
WOENSDAG 13 JANUARI 1932
No. 1623%
VOLK
Iets voor zeevarenden
BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM
TELEFOON INTERCOMM. 68085
LIEFDADIGHEIDSPREDIKATIES
IN ALLE KERKEN
kwajongen in actie
geslaagd
VERLOREN EN VERGETEN
GEEN KINDEREN, MAAR RADIO'S.
Vermeende welvaart.
TENTOONSTELLING VAN „DE BLAUWE
DOFFER"
h»«
LANTAAI$NPAAL NEERGEVELD
verdien W<3e niilli°en dollar- Zakenlieden
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN
vao
uur
NOTEERING MOUTWIJN EN
SPIRITUS
De ABONNEMENTSPRIJS fan de NIEUWE
SCH1EDAMSCHE COURANT bedraagt, tranco
bü vooruitbetaling:
Per drie maanden f 8.26; per maand 1.10;
per week 25 cents.
Btt bezorging franco per post bedraagt de
abonnementsprijs per drie maanden f 8.76, bU
vooruitbetaling*
LOSSE EXEMPLAREN zfln steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar ft 6 cents
per stuk*
POSTCHEQUE* en GIRODIENST No. 81440.
COURA
DE ADVERTENTIEPRIJS bedraagt:
Voor 16 regels: 1.55, elke regel meer 25 et*
BU contract aanzlenlüke reductie.
Geen prUsverhooglng voor den Zaterdagavond.
Reclames tusschen den tekst dubbel adv.tarlef.
Liefdadlgheldsadv. half tarief. Voor Liefdadig,
heidsadvert worden geen contracten afgesloten.
Kabouter-advertentiën: 5 regels 1 0.60; 10
regels 1.15 regels 1.50. bil vooruit»
betaling. Porto voor opzending van brieven
gelieve men bU te voegen.
Gratis-Ungevallenverzekering ƒ500.— bij overlijden door een ongeval; ƒ500bij verlies van beide handen, voeten of oogen; ƒ250.— bij verlies van één hand, één voet of één oog; ƒ150.— bij verlies van een duim; 75.— bij verlies van een wijs
vinger; f 50.— bij verlies van twee voorste ledematen at e vingers van een hand; 25.— by verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voonvaarden als eenmaal per maand in dit blad worden afgedrukt.
.Vanwege hét Parochiaal Armbestuur
Vanwege het R. K. Parochiaal Armbestuu,
zullen op Zondag 17 Januari a.s. in alle vijf
de kerken liefdadigheMspredikaties worden ge
houden. gevolgd door collectes met open schaal
ten behoeve van de katholieke armen dezer
stad.
In de kerk van de H. Liduina zal spreken
de weleerw. pater Heribertus Muider 0*F*M*
uit Woerden; in de kerk van O* L. Vrouw
v. d Allerheiligste Rozenkrans de weleerw
pater Laurentius o. Cap. uit Rilland-Batn; in
de berk van St. Jan Baptist de weleerw* pater
ar. Cypriamus Verbeek Carmelfet uit 0hS: in
de kerk van het Allerh Hart de zeereerw.
pater Robertus O Cap rector in Charlois; in
de kerk van O. L. Vr Visitatie. Alertdastraat, de
weleerw. heer Th v Seggelen, kapelaan te
Schiedam.
De collecte wordt dringend in de weldadig,
heid van Katholiek Schiedam aanbevolen. De
nood is hoog gestegen! En men vergete niet
dat het R. k Aim bestuur dikwijls met onder'
gteuning moet vóórgaan in afwachting van d«
eteunverleening vanwege het Burgerlijk a
pestuur. Arm-
De heer P- de B. uilt de Lourens Costerstraat
heeft bij de po"**5 aangegeven, dat jongens een
ruit bij hem hebben ingegooid.
B* D. Osephius ig geslaagd voor 't Mercurius-
diploma Doeknouden.
R. K. S. V. EXCELSIOR
Gymnastiek
De onderlinge wedsitriM™,
plaats voor de dames-ser,; Vl®den dit jaar
Januari, voor de dan, -°rei1 op Woensdag 27
V/oensdag 27 Januar/ ioren eveneens op
op Vrijdag 5 f,,k V00r de heer en-senloren
junioren op Dinsóa en voor de h6ere"'
De prijsuitreiH 2 en Vr«dAg 5 Februari.
Febniari on i geschiedt op Maandag 8
der linden p hiervoor te organ iseerem on-
/ns Kh> feestavond. Bekerhouders zijn mej
Da h en de heer Theo Kreuger.
Dohds'turnwedstrijden waaraan door Ex.
s'or zal worden deelgenomen worden gehou-
tien op 2e Pinksterdag te Amsterdam.
Jaarfeest
Bet 12e jaarfeest der zwart-witten wordt
gehouden op Donderdag 4 Februari a.s. in den
11* K. Volksbond. De R. K. Tooneelclub zal dan
opvoeren „Drie Wijze Gekken". De reputatie
er tooneelclub ia voldoende borg voor een
B^noegiijk^n avoin(i.
Gevonden voorwerpen bij de politie aange
sp 'nohf fiWvak van 31 December 1931 tot
fn .'f 8 Januari 1932. Te bevragen aan het
hoofdbureau van politie op alle werkdagen van
u °t^ iUUr 's Ttliddiags; kindertasoh mot inh..
b^J\kerk^kje. heipaal, zakdoek, diverse
e'De'u- rozenkrans, jongenspet zak
aardappelen, ceintuur, schipperspet, kinder-
«'hoen, pak boter, rijwielplaatje, paar gymnas
tiekschoenen
T vinders: gouden ring, N. Scheurkogel,
Gauge Nieuwstraat 117; hond, L. Post. Terp-
81 raat 6, Overschie; vernikkeld horloge, H. J.
Vleggert. Singel 132-8; ïrlacé handschoen. P
Wijntjes. Boerhavelaan 6SB;ring mot sleuteto.
A. Lokken. Franklinstraat 12A; njwielplaatje.
A. Walbeek, "Weatmolensrta-aat 11B, glacé hand-
schoen, F. Ilmer, Obterbuurt; postzegels, A. de
Bok, Raam 22-4; portemoomaie met inh. E
immerzeel. Rijnstraat 6A; koffertje, P. 'van
Linden, Eendrachtsitraajt 66A; kinderportemorj-
naie met inih., F. Martens, Pnttershoeksche&tr.
£3A; dames portemonnaie met inh., M. van Tol
Nieuwe Maasstraat 334; glacé haudschoeu G*
v. d. Most, Zwartewaalschestraat 23; -Ane'
monnaie met inh., J. Hendriks, Pendrechts'lio-
straat 15A; gomden broche, C. van Bunren
Rntterdamschedijk 241; dameshandschocrv
van Oort. van SmaLeveltstraat 3B; hondje' \v
v. d. Bora, Galileistraajt 54A; damestasch c
Koning, Lange Achterweg 9; Lips sleutel w
Engering, Hoogstraat 180; Lips sleutel' p
Buurman. Archimedesstraat 10A; bui ten bard
- an uato. Wed. v. d. Most, Vlaardlngerdh'k 7-
'iamesportemonuaie met inh., D. v. d. Kraa
Hoogstraat 43; ring met sleutels, P. van Rb"' I
wijk, Lange Singelstraat 9B; beursje met inh
A. van Pelt. Vlaardingerdijk 335; dameshand!
«choen, K. van Nieten, Houtstraat 12B; rijwiel
plaatje. J. Bijloo, Voorneschestraat 30; belas
tingplaatje, A. Dulfer, Doelehofje 20; dames
portemonnaie met inh., S. Hengst, Wsetfranke-
landschestraat; rij wiel plaatje, J v. d. Helden
Sommelsdijkscbestraat 22; damesportemonnaip
met inli.. M. Scheurkogel, Lange Nieuwstraat
117; actetasch met inh., M. Noordzij, Hoofd-
straat 71A; hoorn van auto, A. J. Bijloo q,-,
gel 131 B
(Van onzen H-correspondent.)
in het lokaal van dTh I V°°r baar leden
houderslaan. e€r Rosman, Stad
den. De bestaat °P V!ie°fype &elfeilr<ï v-or
en J. Kooiirvioi, i U heeren H. Lansink
ring on n n' helden van Rotterdam. Keu
im.° Punten volgens model Brans. Het in
Vl v,i!,§:.S<: Vrijdag a.s. va.n 6.30 tot 9 uur
legbewijzen en duplicaten moeten op aan
Vaag getoond kunnen worden.
Ue klasse-intdeeltag is a'3 volgt: klas I,
doffer oud. bevl. 400 K.M. en hooger; klas II:
duiven idem; klas III: doffer oud, ben. 150
tot 400 KM* klas IV: duiven idem; klas V:
doffer jong, bevl. 100 tot 350 K.M.; klas VI.
duiven idem: klas VII, doffer oud, onbevl.;
klas VIII. duiven Idem; klas IX doffer Jong
cnbevlogenklas X, duiven idem.
«erl». D. ,w ta
STEEN OP HET HOOFd
De zand vorm er G. V. liep langs een in aan_
bouw zijnd pand aan de Broersvest, toen hij
in eens een steen op zijn hoofd kreeg, hjj be_
kwam er een bloedende wond© door.
BURGERLIJKE STAND
Aangifte van 9—12 Januari
GEBOREN: Arie G., zoon van A. G. van
Zijl en A. Wielhouwer, Paulus Potterstraat 18
Amoldus M. E., dochter van W. H. A. M.
Van der Burg en H. J. C. Bongenaar, Maria
straat 125 Cornells H.. zoon van H. O. van
buTTV" E' Kleln' dr" Nol^traat 1 - Jaoc
r L J' Mon VM A- Dsterholt en A M. van
Giezen, Veenlantatraat 26 n I! D s v
H. J. Looman en E j m Cornel.a P.. d. v
Cu y pst raat 24 - Cornelia Pfeling' A A
Molendijk en H. a. van p,,", chteT v.an„.
risstraat 66 Johannes M p 1M1* Graaf o-
Rchoenmakers en M. van Da'ai^jT mZ
dingk Thijmstraat 51 ca- A- Alt,er"
OVERLEDEN: F. J. Langenhach 4 ,aar
Goereesehestraat 22 J. Post, e
eoulaa.n 75 D. Kruidenier, 84 ias„
laan 75 w Verboon, 49 jaar,
laan 19 M B_ van der Sloot.. 58 jaar.
van A. v egelezang, Korte Achterweg 13.
VAK N UITSTERVEND |nïu©eu, maar de overheid doet niets,
huis is zoo uitgewoond, of het kan nog (j;e„ t
doen.
Wie de houten hutten ziet, meer op barak
ken en garages lijkend,, op Europeesche nood"
woningen, uit den oorlogstijd dan op Woonhui
zijn en waarin de mensohen blijkbaar sinds
generaties aan den zelfkant der groote en
kleine steden bivakeeren, geeft mr. Wright
zelfs zonder inzage der statistiek gelijk.
Wenscbt ge nog meer gegevens aangaande
de vermeende welvaart? Denk inmiddels tus.
schen twee haakjes niet, dat ik u Amerika
een arm land wil voorstellen. Het is slechts
v, I mij® bedoeling er de aandacht on te veraf;
Volgens Uncle Sam's officieel tellingsbureau dat men over het algemeen in Europa een
irrannnn v, l®30 VG1'eenisde Stateü te hoog denkbeeld koestert ten aanzien van
1.110.000 babies hun eersten welkomstkreet den levensstandaard van den gemiddeld!!
over dit ondermaansehe weerscliallen, tegen Amerikaan
een aantal van 2.135.000 in 1923. Sinds de slui. Laten we het dan even over de millionnairs
ü€nZen VWr de immiSratie is het hebben. Sinds de groote krach van 1929 is «t
M mrn" m ,neer ,daa een aantal tot de helft geslonken. In 1928,
mnuUn va™ vel'mlnderd 611 ,df tweG de ^te boomperiode, waarin de werkloos.
De Vereenigde Staten staan aan de spits ;n Washinrtom rist stonden er
van de uitstervende volken. Terwijl de echte bh tl 43.184 millionnairs geboekt.
Yankee, de Amerikaan van Nieuw Engeland 1900 w n,eenstorten van de effeetenmarkt in
bijna geheel van den aardbodem verdwenen En dit vZ 38;65d ^"onnairs over.
is, begint zich de Amerikaan vam den smeS w ti S ^mmcJ-erde in 1930 tot 19.688 en
ucu Buieupoi I hot zal nu wel weer minder zijn, want de ban-
kan slaan nog met onvermoeide geestdrift
over den kop.
De miilionairs zullen derhalve het enorme
tekort op de federale inkomsten niet kunnen
dekken. Hun inkomsten liepen volgens aan
den fiscus verstrekte gegevens van 1.155 135.330
dollar in 1929 terug tot 355.661.694 in 1930 En
deze cijfers hebben alleen nog maar betrek-
klng op de arme drommels met minstens een
millioen dollar inkomen per jaar
In dezelfde proporties verloren
liepen van 663.450 463 P61" lncass«erdeD
207.742.387 in 1930.
kaansche' volk ^t^gehee!151611 het AmeTi"
belastingbetalers in l aangaat- het aantal
kln-e stopTOi- soort nog geluk-
minder i t6We! Zeven niilliard dollar
Het m ongevGer dertig procent,
daalde n aansaande loonen en salarissen
groote f" mill5ard dollar minder, de
mUBerd Ta, 0 PPijen maakten anderhalf
zeven 1 Wi"St ®n aan dividenden werd
zeven honderd millioen
betaald
Een mijnwerkersgezin in Pittsburgh.
,in 1929 terug tot
Mijnwerkerskinderen in de arbeiders
wijken van Pittsburgh.
dollar minder uit-
eveneens onder de verdwijnende rassen te jjej.
scharen. En het land tusschen Sint Laurens door West-Virainr.■elS ,mb'n hoofd reis ih
en Rio Grande telt hierdoor tlians drie uitS'ter* bereik eindeiliiir°k C "V l'ennsylvanië en
vende volken: de Indiaan. offie.Wl the vn.ni. I l!^delljb Plttshurgh, de werkplaats van
Yaaf Andrew Carnegie c.s. hun
en de Mellons
volken: de Indiaan, officieel „the vani- de wereld
SmTr^Lm11^' €n melt" I ln!}?!oenea maakten"m^Ttaal
TTr»r»irv c? I met bankier te ziin
Uncle Sam s wonderland telde in 1930 ze- Langs reeksen fabrieken
mün*! ®i!li0ea mensohen meer dan in 1920. reeksen
maai had tevens 130.000 kinderen onder de
houten, onooglijke
en hoogovens,
arbeiderswonin-
vljf minder dan vijfjaar nT I ge" en verwaarIoosd« keienstraten, stoomt de
kinderen daalt steeds L het gS' oïden^ ''f?'r i WnneD' Pen fliDk'
dagen stijgt steeds. Do VeroenieZ 1 rUIm 8tatl0n' Z°°alS er Vele Zljn In Europa en
OP weg, «en oudemannenhuis te w0X!n ZU" dat met (alrijkc Europeesche wedijvert in de
Statistici hebben al uitgerekend dat a h°°ge di® men in de restauratie moet
toekomst de werkende massa een neg g.'I betalen' ^rwijl op een paar passen afstands
SCHEEPVAART
SGUÏEDAMx2 Jan Vertrokken; Eng. s.s
Alchymist. pt. D GiuieSi mflt 0iie naar
London
Cy^foTn, Vertrokken: Eng. s.s.
m.s. Malvina. nieuw. v naar Bilbao, Ne
Noordzee, en terug van „°r Proeftocht naar de
haven; Duftsch s.s. Coin oeftoch in do Wilton-
naar Hamburg. enfeis, met stukgoed
SCHIEDAM, 11 Jan. AangektvTr, n
Oiltraider, en Eng. s.s. OiklhwTL^5' S'S'
Rotterdam om te dokken lu Pdf' f'4® jan
haven. 6 WllheImma"
SCHIEDAM, 13 Jan. Aangekomen- tï
8 8. A 1st er, met stukgoed van Antwerp J?,
iV'iihelminahayen. pen m de
A. I
last op haar schouders te dragen znl hebben'
Ouden van dagen, zoo zeggen ze, zijn duurder
in onderhoud dan kinderen. Er zullen minder
scholen worden gelxtuwd, maar men zal groo-
tero sommen behoeven voor het ondersteunen
van de meer bejaarden, die niet meer werken
kunnen.
Het gemiddelde Amerikaansche gezin be-
staat momenteel uit vier personen en telt ge.
middeid anderhalf kind.
Californië, liet zonneland, waar de vreugde
heersclit ,het vermaak en de jolijt, staat met
evada, het gokkende en echtsclieidende Ne-
van%<?nder aan de lijst met een gemiddelde
midd tl Nool'd Carolina bezit het hoogste ge-
lipefi e'i nd' 4'9, Wat Californië aangaat, het
er ziin Seen kinderen de kinderen die
imm "™nfen vwrnamelijk op rekening van
raio'sSPeciaaJ Mexicanen - maar
a t het rmrie f f' uiot lanS meer duren,
a f a Sëiëëfde Europa aan Amerika
nienw, friech bloed zal moeten toevoeren
De vermeende welvaart blijkt ook uit de
mededeelmgen van zekeren mr. Wright, die
beweert, dat vijftig procent van het Ameri
kaansche volk onvoldoende behuisd is. Enkele
maatschappijen bouwen te dure arbeiderswo-
dezelfde gerechten voor de helft minder te
bekomen zijn.
Evenals in Washington heerscht er te Pitts
burgh een staking van taxi-chauffeurs en ze
heeft dezelfde gevolgen. De taxi's verdringen
zich rond de reizigers en brengen hen in over
haasten spoed door provinciale straten naar
hun hotel of woning. Pittsburgh is overigens
aan stakingen gewend. Behalve de chauffeurs
staken momenteel de bakkers. En niet lang
geleden waren de metselaars in staking, ter
wijl onder de mijnwerkers chronisch staking
en uitsluiting heerscht. Daarbij staakt menige
fabriek wegens de malaise.
Carnegie's beroemde Homestead-staalfabrfe-
ten werken slechts bij vlagen, menige kolen-
en menige kopermijn ligt stil. De afgeloopen
maanden zijn nogal woelig geweest. Er wordt
tusschen de fabrikanten en de werklieden een
!tre Sevoerd om het vereenigings-
simpü -6 f ikanten zijn er vrijwel in ge
slaagd, in dezen malaisetijd de tien jaar ge-
e en zoo sterke mijnwerkersvereenigingen te
ne en en c e socialistische en communistische
agi i oien, die den arbeid opnieuw trachten
te organiseeren, worden bij tientallen de ge
vangenis ingeworpen, beschuldigd van „staats
gevaarlijk syndicalisme", een heel rekbaar
begrip.
Met dit al is de arbeider de dupe, ofschoon
men er in Pittsburgh zelf niet zooveel van
merkt. De gewapende macht waakt tegen elke
ordeverstoring. En Pittsburgh wacht op betere
tijden, wacht en lijdt
De onderzoekers in de laboratoria zijn er
eindelijk in geslaagd^ middelen te vinden, om
roet en stof en kolengruis, die vroeger van
Pittsburgh de smerigste stad ter wereld maak
ten, uit de atmosfeer te houden. Maar voor-
loopig is hun arbeid vrijwel nutteloos geweest.
Er rooken zoo weinig schoorsteenen.
Ook in dit opzicht spreken cijfers boek-
dealen. Pittsburgh levend van staal, kolen,
waterkracht, natuurgas en olie, voelt erger nog
dan de minder geïndustrialiseerde gewesten in
de States de gevolgen van het teveel, dat door
'n razend proiductieftempo geschapen is. Sinds
1878 steeg de bevolking van de States met
140 pet. De productie van steenkool daaren
tegen met 736 pet., die van electriciteit
met ïois pet., die van natuurgas
met 2033 pet., die van olie met 3346 pet.
en gas, oiie en electriciteit verminderden de
behoefte aan één van Pittsburgh's omgeving
voornaamste producten: kolen. Daarom stelde
Mr. Taylor van de U. S. Steel in een bijeen-
komst van industrieelen voor, door den presi
dent een kolentsaar te doen benoemen, wiens
taak het zal zijn, de productie van steenkool
fn de voornaamste prodiuceerende staten te
regelen, in Pennsiyvanië, West Virginië, Ohio,
Kentucky, Indiana, Illinois, Alabama en Ten
nessee, precies zooals gouverneur Murray de
olieproductie in Oklahama met den sterken
vuist regelt. (Dit laatste geschiedt ook in
Texas en Kansas. Het is overigens opmerkelijk,
hoe in het land der ongebreidelde economische
vrijheid, van door geen moreel e wetten in
perken gehouden „laissez faire" de overheid
tenslotte -moet ingrijpen, om een algeheele
catastrophe te voorkomen).
Steenkolen dienen volgens deze mr. Taylor
evenals olie van openbaar belang te' worden
verklaard en in het belang van het publiek te
worden geexploiteerd. Het lijkt, alsof hier een
socialist aan het woord is, maar mr. Taylor is f -
zonder twijfel een doorgefourneerd kapitalist, m.e!r J.UISt de goede richting, terwijl de
Om den weg te vinden
EN HOE DE DIEPTE TE METEN
Het peilen van de diepte van zee en inham
is altijd voor de zeevaarders een groote moei
lijkheid geweest en het is merkwaardig, dat
voor deze moeilijkheid eerst in de vorige eeuw
een behoorlijke oplossing werd gevonden. Om
streeks 1870 zocht de Schotsche geleerde Sir
William Thomson, later de beroemde Lord
Kei vin, naar een middel om de diepte met be
hulp van een practisch instrument te bepalen
en hij schonk de scheepvaart het patent-lood.
Het principe berust hierop, dat men
aanneemt, dat een geluidsgolf met een be
paalde sIJlheid door het water gaat en, na
dat ze den bodem heeft bereikt, naar de opper
vlakte van het water wordt teruggezonden of
gëechood. Nu meet men de tusschenruimte van
het ontstaan van het geluid en de weerkaatsing
nauwkeurig en nadat men de gemiddelde
weerkaatsing-snelheid had gevonden, kon men
een instrument maken, dat den tijd, door het
geluid benoodigd, registreerde en aldus de
diepte vaststelde. Tegenwoordig hebben bijna
alle modern uitgeruste schepen zulk een instru
ment, waardoor een eeuwenoude moeilijkheid
tenslotte is opgelost
Het is wel interessant, eens na te gaan, hoe
de oude zeevaarders de moeilijkheden oplosten,
die ze op hun tochten ontmoetten. Deze moei
lijkheden waren inderdaad groot liet peilen
van de diepte was tenslotte niet zoo heel erg
in vergelijking met het houden van den koers
Columbus en zijn opvolgers kenden voor het
peilen het dieplood, een eenvoudig, practisch
maar primitief middel. Voor het koershouden
hadden ze het magnetische kompas, waarvan
niemand den oorsprong kent. Volgens de tra
ditie kenden de Chineezen sinds overoude tij-
dén het kompas en leerden ze de werking er
van in de Middeleeuwen aan de Vikings. An
deren beweren, dat de Vikings het van de
Arabieren kregen.
Ofschoon Columbus het kompas kende en
het gebruikte, was hij toch niet met de varia*
tie er van op de hoogte en toen deze variatie
zich op den tocht Westwaarts manifesteerde,
zat hij er danig over in de war. Het was iets,
dat nog nooit was voorgekomen, zoover hij
wist. Naderhand vond men middelen, om het
varieeren van het kompas tegen te gaan, maar
in de negentiende eeuw bracht het kompas,
toen de ijzeren schepen verschenen, den zee
vaarders een nieuwe verschrikking: de afwij
king. Men ondervond, dat het ijzeren schip
zelf een reusachtige magneet was en op het
magnetische kompas een verderfelijke uitwer
king had. Het werd noodzakelijk, dagelijksche
berekeningen te maken en aangezien de afwij
king elke richtingverandering van het schip
volgde, diende men het kompas nauwkeurig te
controleeren. En het kompas was en is nog
steeds een verraderlijke richtingaanwijzer, ai
bracht de genoemde Lord Keivin zulke verbe
teringen er in aan, dat hij bijna een nieuw in
strument maakte. Magnetisme bleef intusschen
het fundamenteele principe.
Wat de instrumenten der oude zeevaarders
aangaat, we mogen een belangrijk, de astro-
lobe, niet vergeten. Columbus gebruikte het
dieplood en het kompas op zijn avontuurlijken
tocht over den onbekenden oceaan, maar tevens
de astrolobe. Het dieplood bracht hem over ge
vaarlijke ondiepten, het kompas wees hem min
Verwacht wordt:
Aanvankelijk stormachtige tot krachtigen
1 aiter verder afnemende Zuidelijke tot Zuid.
Westelijken wind, zwaar bewolkt tot betrokken,
met tijdelijke opklaringen, waarschijnlijk nog
regen, weinig verandering in temperatuur.
Fietsers en motorrijders lichten op
's avonds 4.41 tot 's morgens 7.35.
lederen Woensdagmiddag ran 33 aas
gelegenheid tot afhalen van Naaiwerk voor dl
Missienaaivereeniglng, Korte Kerkstraat 4.
over; Populair Godsdienstige Onderwerpen,
door den praeses.
lederen Donderdagavond van 810
repetitie Polyhymnia. K. Volksbond.
lederen Donderdag om 8 uur repetitie R. K,
Gemengde Toon eeJ vereen Iging „Aiberdlng^
Thijm". Gebouw R .K. Volksbond.
lederen* Vrijdagavond van half 9 tot half 11
repetitie Konlnkl. Zangvereenlging Schiedam'»
Mannenkoor „Orpheus" onder leiding van Ed,
Flipse. Gebouw R. K. Volksbond.
lederen Vrijdag om 8 uur cursus R. K.
E.H.B.O. Gymnastieklokaal, ingang Warande.
lederen Zaterdagavond: Ned. R. K, Bond
van Houtbewerkers, Meubelmakers, Behan
gers en aanverwante vakken „St. Antoniua",
Van half 8 tot half 9 zitting van het bestuur.
Gelegenheid tot aanmelding van leden.
Woensdag 13 Januari
Vergadering der R. K. Jongens vakcentrale
(Contactcommissie) in den R. K. Volksbond.
Spreker: de heer v. d. Dries uit Utrecht over
de collectieve arbeidsovereenkomst.
Woensdag 27 Januari
Algemeene vergadering der R. K. Radio,
vereeniging „St. Liduina" in den R. K. Volks,
bond.
Donderdag 4 Februari
Jaarfeest der R. K. S. V. Excelsior in den
R. K. Volksbond. Optreden van d(e R. K.
Tooneelclub
van het soort als Mellon, die terwijl, naar de
„New York Times" meldt, in de kolengebie-
den negentig duizend gezinnen bijna van hon
ger omkomen eenige millioenen besteedt aan
den aankoop van een schilderij, hetwelk door
hem edelmoedig aan het Metropolitanmuseum
wordt geoffreerd.
Zulk een geste typeert de groote mannen
van het Pittsburgh, waarin ik nu rondwandel.
Carnegie, een ander groot burger van de
-Werkplaats van de wereld", liet een vredes
paleis bouwen en bibliotheken. Maar de dui
zenden mensohen, waarvan hij zich bij het
bonwen van zijn fortuiin bediende, lieten hem
onverschillig. Hun kinderen staan nu op de
Ulsten der werkloozen van Pittsburgh en om
geving en de naam van Carnegie verwekt
slechts een grijnslach, zooals die van John D.
Rockefeller, eens volgens een zijner levensbe
schrijvers de meest gehate man van de Ver
eenigde Staten, voor wiens veiligheid een gere
gelde lijfwacht waken moest, dag en nacht
eh nog waakt
astrolobe hem de hoogte van de zon gaf en
hem aldus in staat stelde te berekenen, op
welke breedte hij zich bevond.
De astrolobe was een ruw, houten instru
ment, dat overigens in vele opzichten aan den
modernen sextant herinnert en essentieel op
hetzelfde principe berustte. Met de astrolobe
eiekende Columbus en de zeevaarders na hem
de bieedtegraad, waarop ze zich bevonden. Het
duurde echter tot het midden van de acht-
ïende eeuw, toen de chronometer werd uit
gevonden, vooraleer de zeevaarders konden be
rekenen op welken lengtegraad ze zich bevonden,
Het berekenen van den breedtegraad hangt af
van de zon, dat van den lengtegraad van den
tijd, waarvan men voor den chronometer op
zee geen notie had.
In 171.J loofde de Engelsche regeering beloo
ningen uit van honderd duizend tot twee hon
derd vijftig duizend gulden voor chronometers,
waarmede men den lengtegraad zou kunnen
berekenen en alsdan slechts een fout
van een honderd kilometer maken zou. In 1761
vond een zekere John Harrison een chronome
ter uit, die een vergissing of fout tot ongeveer
twintig kilometer beperkte. Hij kreeg de beloo
ning, maar de Engelsche regeering was niet
erg ingenomen met de constructie van den
MA
éMMÉflMkl
13 J a n.: Groote Schouwburg, Carmen (Ital,
Opera) 8 uur (voor volw.).
14 J a n.: Groote Schouwburg, Viktoria und
ihr Husar (Hirsch-operette) 8 uur (voor vol
wassenen Geb v. K. en W., Sursum Corda en
Folyhymnia (huldiging Eram van der Stap)
half 8.
15 Ja n.: Groote Schouwburg, Zigeuner»
weisen (Hirsch-operette) 8 uur (voor volw.)
16 Jan.: Groote Schouwburg, Butterfly;
(Ital. Opera) 8 uur (voor volwassenen)
Dagelijks: Tivoli-schouwburg, Wat doe
Je in de kou (Bouwmeester-revue) 8 uur, Zon»
dag ook 2 uur (voor volw.) Casino, Blank
en Bruin (Stappersrevue) 2)4 en 8)4 (voor
volwassenen).
Bioscopen: goedgekeurde programma's
tot en met Donderdag 14 dezer in: Corso,
Gevaren der samenleving (voor volw.); Grand
théatre, De lachende luitenant (voor volw);
1 halia, De terugkeer van dr. Fu Manchu voor
volw.); Olympia, M. (voor volw); Ooster
theater De vroolijke vrouwtjes van Weenen
(voor volw.); Roxy, Het geheim van de tweede
etage (voor volw.)
Tentoonstellingen: Huize van
Hasselt, Schiedamschesingel 75, gemengde ten
toonstelling (tot 18 Jan.)
SCHIEDAM, 13 Jan. Officieele noteering van
ie commissie uit de Kamer van Koophandel.
Moutwijn
Moutwijn per H.L. ad 46 pet 8.60.
HERMAN JANSEN
Spoeling
Spoeling 1.40.
1>E GROOTE WERKEN VOOR HET BOUWRIJP MAKEN van den Blijdorppolder te R'<iam
- -i_.. ZJJÜ vollen gang; een der ig pan leg zijn do grooto collector-riolee
Harrison-chronometeT. En ze had gelijk, want
de moderne chronometer Is niet gebaseerd op
die van Harrison, maar op het principe
van den Franscbman Pierre Le Roy, wiens
chronometer, in 1766 in den handel gebracht,
voor de zeevaart een nieuw tijdperk inluidde.
Met den chronometer begon de periode der
groote wereldreizen, zooais die van Cook en
nadien werd de aardbol met behulp van den
chronometer onderzocht en in kaart gebracht
Het ziet er overigens naar uit, dat spoedig
ook de chronometer zal hebben uitgediend. Da
radio helpt thans den zeevaarder aan zijtT tijd.
Hij heeft geen klok meer noodig. En hij ge
bruikt den chronometer nog slechts gedurende
den tijd, die verloopt tusschen het ontvangen
van het radio-tijdsignaal en het maken van
zijn berekeningen aangaande den lengtegraad.
En hiervoor kan hij eigenlijk even goed elli
goed horloge gebruiken.