ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN
HET MODERNE KAPITALISME.
L0CARBITS"
VRIJDAG 15 JANUARI 1932
beroering in de engelsche
muziekwereld.
ST. ALBERTUS MAGNUS
Duizenden en Duizenden
DE ONVERTAALBARE
„MAUSIE".
De rol der gramofoonniaalscliappij611,
(Van onzen correspondent.)
OVERHANDIGING VAN DE CANONI
SATIEBUL AAN DEN GENERAAL
DER DOMINICANEN.
NEDERLAND EN BELG1E.
Dc onderhandelingen groote vorderingen
gemaakt?
De
MANNELIJKE KRACHTEN IN
OPENBARE BETREK
KINGEN.
Man-kostwinner voorrang
boven de vrouw.
RICHTLIJNEN VAN DE REGEERING.
GEWESTELIJK DERDE ORDE
CONGRES TE HAARLEM.
ontduiking BENZINE-BELASTING.
HET GEVAL-KORS.
DE VERBODEN VREDESMEETING
IN LEUVEN.
EEN VERWEER VAN „OPENBARE
VEILIGHEID".
INDISCHE rOSTVLUCHTEN.
Groene Kruis Hoestbonbons
NATIONAAL CRISISCOMITE.
PENSIOENKWESTIE VOOR DUIT-
SCHERS IN HET BUITENLAND.
WArENSMOKKELAAR AANGEHOUDEN.
Steining^' 'S een D°stelirÜker' 6611 zekere
Er zijn twee vakken, die in onzen tijd
ïeker te weinig beoefend worden, althans
in ons land: geschiedenis en economie
Maar het ergst wordt wel dit ontbreken van
belangstelling in de studiewereld gevoeld
bij de combinatie: economische geschiede
nis. 't Is verwonderlijk, want is er eigen
lijk een interessanter vak denkbaar' Vooral
in ons land valt op dit terrein nog zooveel
te onderzoeken en te ontdekken, dat iedet,
die zich op deze studie met de noodige voor
kennis en noesten vlijt toelegt, bij voorbaat
zeker kan zijn, nieuwe vondsten te «Ken. En
heeft hij dan de gave bet aldus gevondene
Óp bevattelijke en niet al te droge wijze
mede te deelen, dan is hij er zeker van, voor
zijn boek een behoorlijk debiet te zu'len vin
den. Want dit is het merkwaardige: juist
voor deze wetenschappelijk veel te weinig
beoefende vakken: geschiedenis en economie,
bestaat bij het groote niet-studeerende maat
nog, graag lezende publiek vrij groote be
langstelling.
Wij zijn dan ook overtuigd, dat voor het
pas door haar in uitstekende vertaling (van
C. A. de Roo Jr.) uitgegeven boek van den
Franschen Prof. lienri Sée: Ontslaan en
Ontwikkeling van het Moderne kapitalisme
- de Mij. tot Verspreiding van goede en
goedkoops lectuur (Amsterdam Sloterdijk)
een groote schare koopers zal vinden.
En wij hopen dit ook Al telt dit boek
238 biz., en is het dus voor den grooten om
vang der te behandelen stof uiterst beknopt,
het geeft toch werkelijk een goed inzicht in
het opkomen en zich ontwikkelen van het
bedendaagsch economisch systeem, al heb
ben wij, gelijk nader zal blijken, wel eenige
bezwaren tegen onderdeelen van de door de
zen bekwamen schrijver gegeven voorslel-
ling.
Terecht deelt de schrijver in zijn Voor
woord mee, dat hij in dit boek niet geeft een
algeöieene geschiedenis van het kapitalisme.
Zijn bedoeling was alleen, op synthetische
wijze een aantal vaststaande historische ge
gevens samen te brengen, welke vooral be
werkt zijn met het oog op de diensten, die
rij de sociologie en de economie kunnen
bewijzen. Dit geschrift is een poging tot his-
torische samenvatting en vergelijking. De
schrijver heeft getracht zich rekenschap te
geven van de groote economische en sociale
©towepte mg, die in de 10e eeuw geëindigd
is met de overwinning van het kapitalisme
in de groot-industrie.
De vraag is: wat verstaat deze schrijveg
onder „het moderne kapitalisme?"
Hij erkent zelf, dat deze term, die in
velerlei beteekenis gebruikt pleegt te wor
den, daarom zonder nadere definieering
jjtfiets zegt. Er zijn er, die al van kapitalisme
,J<preken in de Oudheid niet alleen bij de
Grieken en Romeinen, maar zelfs in de nog
oudere maatschappij-vormen. In die geval
l«n echter is er, naar zijn meening, nog
geen modern kapitalisme, hoogstens een
commercieel en een financieel kapitalisme.
Welke zijn dan, volgens hem, de wezen
lijke karaktertrekken van de kapitalistische
maatschappij, zooals wij die heden ten dage
kennen?
Hij geeft daarop dit antwoord:
„Niet alleen dc expansie van den inter
nationalen groothandel, maar ook de bloei
van de groot-industrie, de overwinning van
het machinewezen en het zich steeds duide
lijker afteekenende overwicht van de groote
-financieele machten. Kortom, het is het sa
mengaan van al deze verschijnselen, dat in
■wezen
het modern kapitalisme uUmaakt"
(blz. 10).
Wij kunnen tegen deze definitie geen be
zwaar maken, dan dit- dat de schriiver
haar zelf niet steeds voldoende in jlet 00
houdt.
Zoo spreekt hij van het commercieel kan
talisme in de Middeleeuwen (Italië) en i i
17e eeuw (Nederland), en van het finami
kapitalisme. Hij verstaat daaronder het
geldkapitaalbezit, dat het gevolg Was 1
handeldrijven of van geldhandel. Maar n&ar
zijn eigen definitie was dit nog geen >k
talisme". Waarom dan deze term in clit ver.
band gebruikt?
Het is jammer van dit overigens zoo hel
dar geschreven boek, dat de sein ijver nje^
eèn meer vaste en nauwkeurig0 te'minolo
Il(Slot)
Londen, 7 Januari 1932.
'„Viktoria fcer i-jussar" heeft met hoO-
gere kunst niet, uit te staan. Het behoort tot
een genre, dat boogere kunst, of zelfs met
minder verheven, maar toch zuivere kunst,
niets te maken heeft. Meu zou het niet anders
dan ontspanningSWerlt kunnen noemen, zij het
dan ook slee ts strekkende tot vermaak van
onkieschkeurlgen.
Dergelijk °utspanningSweri5 kan, wanneer
het niet vu en vulgair ig, soms muzikale en
andere artistieke verdiensten hebben; kunst is
het, in den ioo„eren zin van het ^o^.,}, njm.
mer evenmin als de mooiste stoonid!,aaimoleD
kunst is Het zou onzinnig zijn dergelijke mu-
zika e - UC en on er de beschermende vleu-
gelen der kunst te willen stellen
Met dergelijk werk uit het buitenland is
Londen en ook de provincie do la;Uste
jaren overstroomd geworden.
De voornaamste verdienste welke het heb-
fren kon, n.l. 06n beschaafden toon en een be-
gie heeft gebruikt, wat op den lezer ver
warrend werkt.
Ons bezwaar aangaande de onvaste ter-
mininologie doet overigens niets af aan
onze waardeering voor den zakehjken in
houd van Prof. Sée s leerzaam boek.
Ilij behandelt daarin allereerst de eerste
uitingen van het kapitalisme in de Mid
deleeuwen (vooral in Horence de Neder
landen en Engeland). Dan volgt de bespre
king van het kapitalisme bij den aanvang
van° den nieuwen tijd, waarbij de schrijver
dan vooral bet oog heeft op het handels- en
financieel kapitalisme den geldhandel»,
en ook behandelt den beweerden door hem
aanvaarden, invloed van het Calvinisme.
Het is jammer, dat hij daarbij blijkbaar
alleen geraadpleegd heeft de werken van
Max Weber en Troeltsch. Wanneer hij ook
kennis zal genomen hebben van J B. Kraus'
Scholastik, Puritanismus und Kapitalismus
(Miinchen, 1930), dan zal hij aan deze be
schouwingen wel enkele retouches willen
aanbrengen.
Uitvoerig wordt verder besproken het
kapitalisme in de 10e eeuw, waarbij in hoofd
zaak de aandacht gevestigd wordt op de
koloniale expansie van Portugal en Spanje,
Holland (Oost-Indische Compagnie!), Enge
land, Frankrijk.
Dan behandelt de schrijver de verbreiding
van het handels- en financieel kapitalisme
h» dt 19e eeuw, en de verdere ontwikkeling
van het kapitalisme en de verzwakking van
dón band met de koloniën (Spanje, Enge-
land, Amerika), vooral het industrieele ka
pitalisme, om te besluiten met een kort
hoofdstuk over de „sociale reacties".
Zooals men ziet, is dit boek, hoe beknopt
ook, toch breed van opzet en geeft het wel
een idee van den algemeenen óntwikkelings
gang in het sociaal en economisch leven.
Gistermiddag had in hert: Vaticaan, in de
troonzaal, de plechtige overhandiging plaats
van de canonisatie-bul van Albertus Magnim
door den Vader aan den generaal der Do-
ui in icaiien, den Hoogeerw. Pater, Gillet, in
tegenwoordigheid vau den Kanselier der H.
Roomscho Kerk, kardinaal Fruebwirt'h. en den
„ponens" <jor „causa", ke.rdiDaal Ebrle, als
mede den prefect van de H. Congregatie der
Ritten, kardinaal Laureuti en vele Dominicanen
De bul werd aan den H. Vader overhandigd
door kardinaal Fruehwirbb, waarna Z. H. baar
overgaf aan den geueraat der Dominicanen.
Do H, Vader gaf daarna uiting aan Zijn
vreugde over de groote gebeurtenissen, alsook
over de voortreffelijke voorbereiding der
„causa".
De bul. zeide Z. H„ moet niet alleen bewaard,
maar ook vereerd worden.
Do generaal der Dominicanen, pater Gillet
dankte den H. Vader namens de gebeele orde
en overhandigde Hetn een afschrift van de bul
op perkament alsmede een afschrift van zijn
schrijven aan de gebeele orde over St. Albertus
Magnus.
Een B. T. A.-telegram uit Brussel meldt, d.d.
14 dezer: De „Soiir" meemt te weten, dat de
sanri-offioieeile en semii-oföciieusie onderhande
lingen tusscfhen België en Nederland, teneinde
te komen tot een definitieve regeLimg van de
tussoben beide landen hangende vraagstukken,
onlangs groote vorderingen hebben gemaakt
en dat de beide ministers van Buiitenilandsahe
Zaken, die ongetwijfeld de gelegenheid ziulleo
hebben elkaar weldra te Genève le ontmoeten,
de redactie van de verschil lende voorstellen
onider het oog 2Jiil)l€»n kuncn-en zien.
Het zou kunnen zijn, dat de beide regeerógen
dan weldrra aam haar parlementen een verdrag
kunnen voorleggen, dat de omtrent de meeste
punten aangenomen beslissingen inhoudt, maar
Waarin een voorbehoud gemaakt wordt vooi
de regeling van de kwesties, welke nog stuiten
op moeilijkheden van teöhnisohen en fiinamdiee-
Ion aard en van die, welike de nationale gevoe
ligheden raken.
Ëngebeelc onder Roosendaal word t door werkloozen genormaliseerd.
Naar aanleiding van besprekingen in de
centrale raadsvergadering van den Ned. R. r
bond voor groote gezinnen bad het hoofdbe
stuur van don bond een adres gezonden niet
het verzoek bij voorkomende vacatures, bij
openbare betrekkingen bij voorkeui mannelijke
krachten daarvoor in aanmerking te doen ko-
men.
Daar een groot aantal vrouwen in openbare
betrekkingen is geplaatst, die voorheen door
mannelijke krachten werden vervuld of a.mb.
ten vervullen, die even goed door mannen
kunnen worden waargenomen, is et, aldus
het adres, wenschelijk hierin verandering U;
brengen ter bevordering van het verkrijgen
van een meer gezonden maatsehappelijken
toestand. En dit wel te meer, indien van Re-
geeringswege aan de besturen van lagere or.
ganen zou kunnen worden voorgeschreven aan
dit verlangen, waar mogelijk, te willen vol.
doen.
In antwoord hierop ontving het hoofdbe.
stuur van den minister-president mededeeling,
dat de ministerraad heeft gemeend aan dit
verzoek in zijn zoo uitgebreide strekking geen
gevolg to moeten geven.
Inderdaad is thans een groot aantal vroti.
wen in openbare betrekkingen geplaatst, welke
evengoed door mannen zouden kunnen w-orden
vervuld en die voorheen ook door mannen
werden bezet. Naar de meening van de Regee.
ring bestaat er echter geen enkele reden, om
een ongehuwden man, miet-kostwinner, ter
zake van het innemen van eene vacature te
laten voorgaan bij eene vrouwelijke werk;
kracht.
Zou men de voorkeur van mannelijke can
did aten zóóver uitstrekken dat men zelfs on
gehuwde mannen, niet-kostwinners bij vrou
wen liet voorgaan dan zou men daarmede te-
rugkeeren tot den toet land van voorheen, toen
de ongetrouwd blijvende vrouw als regel af
hankelijk was en ten laste kwam van bare
familie.
Intusscben acht de Regeering het niet juist,
ten deze een absoluut afwijzend standpunt in
te nemen. Wanneer men b.v. de keus heeft
tusscben een man met een gezin en eene on
gehuwde vrouw, met dezelfde capaciteiten,
dan zou het uit een moreel oogpunt niet te
verdedigen zijn, indien aan de vrouw de voor
keur werd gegeven, omdat deze als werkkracht
goedkooper is. Want een bloeiend gezinsleven
is toch ongetwijfeld een zeer belangrijke factor
voor de volkswelvaart. En een werkloos ge
zinshoofd kost den Staat ten slotte belangrijke
bedragen aan ondersteuning.
Elk geval zal overigens op zich zelf beoor
deeld moeten worden in verband met den aard
der vacature en tal van andere factoren.
In bet algemeen zal als richtlijn voor deze
materie moeten gelden, dat de man-kostwinner,
bij volkomen gelijke capaciteiten, voor de ver
vulling van vacatures, die even goed door een
man als door een vrouw kunnen worden bezet,
voorrang heeft boven een vrouwelijke werk
kracht, die uitsluitend voor zich zelf te zorgen
beeft.
Dit standpunt is neergelegd in een circu
laire, welke tot alle ministers is gericht dooi
den minister-president en waarin wordt ver
zocht met de in de vorige alinea omschreven
ichtlijnen in voorkomende gevallen voor zoo
veel mogelijk rekening te willen houden en te
doen houden.
Te Haarlem is een congres gehouden van
de gewestelijke directeuren en bestuursleden
der Derde Orde. Des morgens werd in de kerk
van het Allerheiligst Hart aan bet Klever
park een Hoogmis opgedragen, waaronder een
toespraak van den weleerw. heer E. Mathot,
kapelaan der St. Josephskerk te Haarlem.
Daarna kwam men bijeen in bet gebouw
St. Bavo aan de Smedestraat.
pe eerste congresvergadering des middags
werd geopend door den voorzitter, den zeer
eerw. pater Perpetuus Palant O.F.M., commis-
gaiis'der Derde Orde, nadat eerst door eenige
aanwezige dames een lied was gezongen. Onder
de aanwezigen bemerkten wij o.a. den houg-
eerw. plebaan L. A. A. M. Westerwoudt.
Fater Palant heette allen welkom en zeide
dat allen te samen waren gekomen ter huldi
ging van de Patrones, de H. Elisabeth.
wij huldigen Haar niet met mooie woorden,
zeide spr., maar practisch, door Haar te volgen
in Haar goedheid en in Haar liefde. De men-
scbén willen daden zien, dat is het eenige
wat de wereld kan redden. Liefde tot de
menschheid. Daarover zullen de inleidingen
wordenv gehouden.
De zeereerw. pater C. J- v. d. Valk O.F.M.,
pastoor der II. Hartkerk te Haarlem, sprak
nainens de Haarl. Derde Orde-afdeeling het
begroetingswoord.
Hierna was bet woord aan den weleeerw.
pater Eusebius Kemp O.F.M., lid van het Cen
traal Bureau, die een inleiding hield over:
Moderne armen- en ziekenzorg volgens den
Repel"*
Armen- en ziekenzorg is christenplicht.
Som mi gó directeuren klagen ondanks inkom-
„,gn van contributies enz. toch nog over een
ólochten stand der kas. Zou het nu niet moge-
iiik zijn van tijd tot tijd offerweken te houden
1„ door onthouding de kas te sterken? vraagt
_r Er zijn in onzen tijd huisgezinnen genoeg
die'hun Plicht doen en niet in huu noodzake
lijk levensonderhoud kunnen voorzien. Dan is
het noodig dat daar geholpen wordt door een
afdeeling der Derde Orde. Vooral in huisge
zinnen waar stille armoede heerscht, moet ook
op 'n stille manier geholpen worden.
liet bezoeken van zieken is 'd prachtwerk.
De armo* en ziekenzorg is de taak der Derde
Orde
Spr. zette dan het nut en het veelzijdig werk
van de vereeniging „Hulp in de huishouding
UlHierna werd gelegenheid gegeven tot het
stellen van vragen.
Op He tweede congresvergadering, welke
door den zeereerw. pater Perpetuus Palant
O.F M met gebed werd geopend, zong een kna
penkoor onder leiding van den heer Fr. Pielage
eenige liederen.
Vervolgens hield drs. Jos. de Boer, rector
van het R K. Meisjeslyceum te 's-Gravenliage,
een inleiding over het onderwerp: Een ver
beeld van charitatieve daden: de H. Elisabeth
van Hongarije.
De voorzitter der Derde Orde, pater Perpe
tuus Palant O.F.M., dankte den spreker, waar
na nog eenige besprekingen volgden en het
congres met gebed werd gesloten.
Weer duizenden liters in beslag
genomen.
Bij een inwoner te Roosendaal is door de be
lastingambtenaren in samenwerking met de
gemeentepolitie een hoeveelheid van 4500 liter
benzine opgespoord, welke niet voor de belas
ting was aangegeven. Tegen den bewoner van
het perceel, waar de benzine werd gevonden,
's proces-verbaal opgemaakt
De gemeentepolitie te Overschie heeft in sa
menwerking met de rijksambtenaien bij den
veehouder T. v. B. een partij benzine in beslag
genomen van 400 L. Deze partij was gebor
gen onder het stroo op het erf.
Verontwaardiging in de Vlaamsche pers.
Onze Brusselsche correspondent seint ons:
Schelde" en „Standaard zijn uiterst ver
ontwaardigd over het gebeurde rond de verbo
den vredesmeeting te Leuven en de incidenten,
welke daarmede verband houden. De „Schelde"
zet met groote letters boven haar beschouwin
gen' België duidt geen vredespropaganda.
Fransehe generaals zijn welkom, Paters wor
den teruggezonden" en bet blad weet nog mee
te deelen, dat aau de Paters Strattmaim en de
Los onlangs eveneens werd verboden in Kort-
rijk over vredesaetie te spreken.
De „Standaard" spreekt van „onzinnige
maatregelen" en zegt verder, dat de Belgische
Veiligheidsdienst bierdoor een blaam heeft ge
worpen op de Orde der Dominicanen, alsmede
op de universiteiten van Nijmegen en Leuven.
Nader wordt nog vernomen, dat het in eer
ste Instantie Waalscbe studenten van de groep
der .Jeunesses Nationaies" waren, die bij den
burgemeester van Leuven, den procureur en
den Veiligheidsdienst zijn gaan protesteeren
tegen de vredesbijeenkomst, welke in h<et Ka
tholieke Patrialokaal zou worden gehouden.
Voorzitter der organiseerende vereeniging i
de Katholieke oud-minister Poullet en in e
bestuur zetelen verder professoren van Leu-
ven.
Naar verluidt ontying Pater Strattmann van
den Generaal der Dominicanen den Hoogeerw.
Pater Gillet uit Rome opdracht niet als rede
naar op te treden. Een reden werd niet opge-
geven.
Bij de Dominikanen van Leuven werden
door de politie inlichtingen gevraagd over
prof. Kors. Dit gebeurde reeds Zaterdag. Twee
dagen later werd aan prof. Kors te Esschen
toegang tot het land ontzegd.
De vergadering werd verboden op hevel van
den Veiligheidsdienst op grond, dat geen
vreemde sprekers kunnen toegelaten worden,
om zich met binnenlandsche aangelegenheden
in te laten.
Drie dagen lang hebben agenten van den
Veiligheidsdienst te Leuven alle Dominicanen
besplonneerd en er enkele ondervraagd, ten
einde de aanwezigheid te Leuven van de Paters
Kors en Strattmann te voorkomen.
De „Standaard" deelt nog mede, dat de ver
ontwaardiging bij de Leuvensche professoren
over het optreden van den Veiligheidsdienst
zoo groot is, dat zij vermoedelijk samen met
vice-rector Cruijsberghs een protestmotie aan
de regeering zullen zenden. Anderzijds wordt
medegedeeld dat liet katholiek Kamerlid Rub-
bens over deze kwestie de regeering zal inter-
pelleeren.
Om extremistische propaganda voor dienst
weigering tegen te gaan
Onze Brusselsche correspondent seint ons:
De dienst der openbare veiligheid heeft aan
de „Libre Belgique" verklaard, dat bij inzake
de vredesmeeting te Leuven gehandeld beeft
in opdracht van de regeering, die alles in het
werk wil stellen, om extremistische propagan
da voor dienstweigering tegen te gaan. Het
was heelemaal niet zeker, zoo vervolgt deze
verklaring, dat de meeting te Leuven niet
in dat teeken zou hebben gestaan.
Tevoren was een Hollandsche pacifistische
brochure uitgedeeld over dienstweigering als
internationalen plicht. Niets zegt, dat deze
thesis in redevoeringen niet zou gesteund
worden. Het optreden van de veiligheid was
dus niet dwaas, maar zeer logisch.
Tot zoover dit verweer, dat commentaar
totaal overbodig maakt.
zun
dezen winter weer geholpen met
De „Raaf" naar Indie-
Gistermorgen om 7.35 uur is het K. D-
vliegtuig „De Raaf" van Schiphol naar ii'ie
vertrokken. Eerste bestuurder is P- Soer, we
de bestuurder J. K. F. Kress, mecanicien L-.
D. Stolk en radio-telegrafist C. H. Beukei in»-
Het vliegtuig heeft 229.650 K.G. Pos a
boord, in totaal 19.152 stuks, benevel'
K.G. goederen. Verder maken twee ',assa"
de heeren Poons, de reis tot Marseille me
z. fa 7 9i uit Busbir
De „Reiger is gisteren te 7.-1 n32
vertrokk en en na een tusscken landing
-12.50 te Bagdad om 15-15 te Rutbah aange
komen.
7 uur uit Karachi
De „Duif" is gierente7 unr
vertrokken en landde te 10 Allababad,
Het toestel, vloog te lO.oO
waar het te 15.05 arriveerde.
f9
Aangenaam middel tegen elke Hoest en
Verkoudheid.
Volgens de recepten van Dr. Alph. Louquette.
Reel. 22026 15
Verzoek om giften in natura.
Het Nationaal Crisiscomité verzoekt het vol
gende te publiceeren:
„Onze oproep der vorige week heeft tot ge
volg gehad, dat eenige firma's ons giften in
natura hebben doen toekomen. Hulde aan deze
schenkers! Wie volgt?
De komende wintermaanden stellen ons
hooge eischen, waaraan wij gaarne zouden tege
moet komen. Levensmiddelen, dekens, kleeding-
stukken en brandstoffen werden ons door
plaatselijke oomité's in toenemende mate ge
vraagd. Verschillende nooden konden reeds ge
lenigd worden.
Fabrikanten, wij verzoeken u, gaat uw voor
raden nog eens na; zeer zeker zult u artikelen
vinden die u aan ons zoudt kunnen en willen
afstaan".
Het Rijk eischt vestiging in
Duitschland.
Naar wij uit Venlo vernemen, heerscht onder
meerdere daar wonende Duitsche families,
ernstigq ontstemming over het feit, dat een
nieuwe Duitsche verordening inzake pensioen-
regeling de bepaling inhoudt, dat Duitschers,
die een pensioen van den Duitschen Staat
-enieten, ook in Duitschland woonachtig
moeten zijn, willen zij niet het recht op pen-
sioen-uitkeering verliezen.
Deze bepaling treedt in werking op 1 April
voor alle pensioentrekkende Duitschers in
het buitenland, welke daar geen onroerende
eigendommen bezitten, en op 1 Juli a.s. voor
hen die wel onroerende eigendommen in het
buitenland hebben. De eerste categorie van
personen moet zicb derhalve binnen 3 maan
den de tweede categorie binnen 6 maanden
in Duitschland gevestigd hebben om het pen
sioen te kunnen behouden.
Voor Venlo en naaste omgeving zijn onge
veer 50 families door deze bepaling gotroffe
VISCIIVERZENDINGEN UIT
IJ MUIDEN.
Per auto vlugger en goedkooper.
Onze correspondent* te IJmuiden meldt ons:
In don iaatsten tijd neemt het v,scbv°[v0"
aut0 van IJmuiden naar de verschillende
provhJCteS'teden en naar het buitenland ^norm
n^t'alÏÏn naaV Belgische en Duitsche,
gen „iet alleen n h M,fs direct
P Js werd een vischzending op deze
na.f ^etransnorteerd Niet alleen geeft visch-
f^on deze wijze een vrachtbesparing
zelfs nog vroeger te bestemder plaatse. Steed3
hïfdt het vervoer per auto uit, hetgeen een
nadeel beteekent voor de Nederl. Spoorwegen
welke tot voor korten tijd het gelieele vischver-
voer in handen had.
ONGEHUWDEN ONTSLAG AAN
GEZEGD.
Om plaats te maken voor gehuwden.
Door de firma D. Jordaan Zonen's Tex
tielfabrieken te Haaksbergen, is Woensdag aan
een 70-tal ongehuwde arbeiders en arbeidster»
ontslag aangezegd. Hiervoor worden gedeelte-
iiik gehuwde arbeiders uitzie exportafdeeling,
die reeds eerder werkloos waren geworden,
teruggenomen.
de STAKING BIJ DE WERKVER
SCHAFFING IN GRONINGEN.
Te Wilwolda heeft de burgemeester een ver
bod van samenscholingen uitgevaardigd.
Te Groningen is de avond rustig verloopen.
Aan het station te Roosendaal is door de
douane-beambten een reiziger aangehouden.,
op weg van Antwerpen naar boven den Moer
dijk, die een aantal vuurwapenen frauduleus
trachtte in te voeren. HU is voorloopig in
arrest, gesteld.
schaafde mentaliteit, mist het doorgaans.
Soortgelijke Engelsche producties daarentegen
z'in nimmer grof van aankleeding. tekst, spel
011 inhoud.
„geest" van „Viktoria and her Hussar"
oh mineert in een ede] couplet, aanvangend
j^e' ^en verheven dichtregel: „Mausie, wat heb
Mannacht gedaan?"
e couplet wordt gezongen door een Duit-
d« v eea zekeren Oskar Denes, die trouwens
is f?.°lnaarnste „attractie" van liet heele stuk
„Er is maar één man, die dat stuk dirigee-
heeft Sir Alfred Butt, die het in het
it' TT .leatle uitbrengt, verklaard, „en dat is
1-Ierr bteininger".
Komaan! Wagner kan alleen gedirigeerd
worden door tIen, Bruno Walten en „Mausie.
wat. heb je vannacht gedaan?" alleen door Herr
Ste lliger. Eu alleen Herr Deues kan de
hooEdroi, waarop het heeie stuk steunt (als
bet eis®03 op steunt) vervullen.
Toen bir Alfred Butt „Viktoria" begon op te
voeren niet Herr Steininger als dirigent, zond
mr. Alfred Reynolds, secretaris van den Diri-
gentenbond, hem een schrijven, waarin hij pro
testeerde tegen de onnoodige aanstelling van
een buitenlandsch orkestleider.
Sir Alfred amtwoordde dat Oskar Denes voor
zijn succes bijna geheel afhangt van het diri-
geeren door Herr Steininger van het lied
„Mausie, wat heb je vannacht gedaan?" en
wees erop dat de partituur Duitsch is.
Mr. Reynold s wederantwoord was dat een
Duitsche partituur voor een Engelscb dirigent
geen moeilijkheden oplevert; tevens zond bij
een protest aan det ministerie van arbeid,
waarin bij verklaarde dat iedere bevoegde diri
gent „de^e zuer S^woiie operetta" sou kunnen
dirigeeren. Hierop antwoordde het ministerie
dat bij onderzoek gebleken is dat Sir Alfred
Butt een plaatsvervangend dirigent van zuiver
Britsche geboorte aangenomen had, zoodat
geen werkloosheid geschapen was. Deze ge
volgtrekking was natuurlijk onjuist, en Mr-
Reynolds gaf dan ook in zijn repliek te kennen
dat de plaatsvervangende dirigent tevens eer
ste violist is, zoodat een ander violist de ge
legenheid benomen is werk te krijgen.
Daar „Viktoria", ondanks de bijna weerzin
wekkende reclame die er voor gemaakt is, ten
slotte geen bevredigende recette afwierp, werd
bet stuk plotseling geschrapt, en men dacht dat
Herr Steininger vertrekken zou. Maar toen
werd besloten de provincie in te gaan, en, zegt
de „Express", het gerucht gaat dat de eenige
man die „Mausie, wat heb je vannacht ge
daan? dirigeeren kan, ook na de provinciale
t.ournée nog niet naar huis zal gaan.
Een groot deel van het zeer dure geld, dat
bet uitgaande publiek betaalt, komt aldus te
recht in de zakken van middelmatige en min
der dan middelmatige vreemdelingen, en gaat
de grenzen over, terwijl ontelbare Engelsche
artisten geen, of slecht-bétaald, werk kunnen
krijgen.
Indien zij werkelijk ni^ in staat zijn de vul
gariteiten van het „Mahsie"-gertre, waarmee
Engeland overstroomd wordt, of de valsch-
sentimenteel-weeke liedjes, die hier 'door som
mige buitenlandsche zangers geimporteerd
worden, te vertolken, dan pleit dit voor hen.
Maar waarom, zal men vragen, worden dan
die buitenlandsche stukken en buitenlandsche
artisten door Eugelsche producenten en ex
ploitanten bet land in gehaald'? Zij moeten er
toch „iets ia urn"l
Zij worden het land ingehaald, zij worden
gepropageerd en opgehemeld, hun grootheid
wordt rondgebazuind, terwille van de
gramofoon-platen, en soms ook terwille van de
filmen. Zooals ook de measten uwer reeds ont
dekt zullen hebben, grijpen de ontspannings
industrieën in elkaar. Er bestaan internatio
nale belangengemeenschappen.
Nu is in ieder opzicht Engeland de beste en
ruimst-betalende afnemer in Europa van de
producten der ontspannings-industrie.
Neem aan dat er een Hoilandsch zanger, de
heer lansen, is, van eenige lokale reputatie.
Ook in aangrenzende landen is hij opgetreden,
en heeft welverdiend succes geoogst, ofschoon
ér dozijnen zijn van dezelfde reputatie als hij.
Maar een Fransehe of Duitsche gramofoon
ónderneming heeft nieuwe „stars nood g. mu
van den heer Jansen niet een „star te ma en
zijn?
Zeker, met de noodige reclame en propa
ganda gaat ydat wel.
Maar in Eugtdand kent nog niemand den
heer Jansen. Deze moet dus te Londen optre
den. Deze moet Londen „veroveren
Dit is alleen mogelijk door middel van een
overweldigende propaganda, die betaald wordt
door de gecombineerde gramofoon-ondernemin-
gen.
De beer Jansen wordt dus voorafgegaan door
herauten, gelijk een circus in een provincie
stad. Dan verschijnt hij zelf. Hij is plotseling
beroemd geworden nog vóór hij een noot gezon
gen heeft. Persagenten, door de gramofoon-
maatschappijen betaald, maken hem tot een
belangwekkende persoonlijkheid. Zij zorgen er
voor dat de bladen steeds opnieuw nieuws ont-
vangeu betreffende hem, zijn auto, zijn cliau
feur, zijn verkoudheid, zijn boed en zijn groot
moeder. De bladen moeten hej plaatse»; wan'
v i
als de „Daily Day" ermee uitkomt, kan de
Sai Night" niet voor ,esta.
tie»iedfeeUdkozeijenen Engelschen zouden kunnen
uea, u uuforpnd^ honoraria» en is
*De Jansen-gramofoonplaten komen
u^t De meneer van de Radio-omloop draait ze
a na ze geïntroduceerd te hebben: de beroem
de Hollandsche bas-sopraan Jansen in zijn sen-
satielied „Het zonnetje schijnt en het regen,
aiet meer", Decafoou no. 85132.
En iedereen moet dan „Het zonnetje iclum
en het regent niet meer" hebben.
Is het succes werkelijk groot, dan state, a
gramofoon-ondernemingeu den heer Jansw. n
eenige maanden opnieuw naar lmnüen. me ee
nieuw repertoire, waar hij dan in een nog
veel grooteren auto rijdt en een nog vee) hoj-
ger honorarium beurt, en „Het sterretje glanst
cu de nacbt is zoel ten beste geeft.
En dan kan het ook gebeuren dat ook de film
eraan te pas komt. De heer Jansen is nu be
roemd genoeg geworden om er een film aau te
wagen. Ilij is wel geen filmspeler, maar een
onding wordt in elkaar gezeL, dat uitsluitend
samengesteld is met het oog op hem, en
waarin hij liedjes heeft te zingen.
Enkele van de slechtste buitenlandsche fil
men (ofschoon ook één vrij goede) hebben wij
de laatste maanden hieraan te danken gehad
Maar zal men vragen profiteeren
Engelsche artisten hiervan niet evengoed? Pro
pageeren de belanghebbenden ben niet op de
zelfde manier In continentale landen?
Slechts in geringe mate. De Engelschen ver
staan de kunst der zelfpropaganda, zoowel op
commercieel als op artistiek gebied, slecht.
1-Iuu naieve eerlijkheid schijut in strijd te zijn
met persoonlijke bluf en zelfverheerlijking. Zij
denkea sos steeds dat verdienste vanzelf ar-
kenning vindt. Maar hierbij komt dat niet
overal op het Vasteland het publiek tegenover
buitenlandsche producties even verdraagzaam
en vriendelijk staat als in Engeland. In
Duitschland, dat na Engeland de voornaamste
afnemer van gramofoonplaten is, vinden niet-
Duitsche platen oneindig veel moeilijker in
gang dan niet-Engelsche platen in Engeland.
Onder Hugeubergschen en soortgelijken invloed
is elke kunst of quasi-kunst, die niet gegaran-
deerd-Duitsch is, taboe, en honderdduizenden
zouden bet onpatriotisch vinden een Engelscb
equivalent van „Mausie, wat Ueb je vannacht
redaan?" op hun gramofoon af te draaien.
Het propageeren van een Duitsch of ander
iiiddel-Europeesch artist van den tweeden
i-ang zal den gramofoon-, en in enkele geval
len den film-oudernemingen, meestal zeker
voordeel opleveren; zeer onzeker daarentegen
is steeds de ontvangst welke platen van Engel
sche artisten in Duitschland, cn zelfs in ver
schillende naburige landen ten deel zal vallen.
De nieuwe verordeningen zullen geen onvet-
vangbare vreemdelingen, geen Paderewski, uit
Engeland weren; wèl daarentegen die ontel
bare buitenlanders, die door de propaganda, en
niet door hun talenten, onvervangbaar ge
maakt worden, en in wier eigen land Engel
schen zoo weinig kans hebben.
Zal het besluit ten gevolge hebben dat ein
delijk de Lon dense be season geopend zal wor
den door Engelsche kunstenaren, inplaats van
een bron van huldebetuigingen en grof-geld.
verdienen te zijn voor middelmatige buiten
landers? Wanneer geen Engelsche combinatie
in staat, mocht zijn Wagner op te voeren, dan
zijn er nog andere opera-componisten dan Wag
ner geweest, en gelijk reeds opgemerkt
Koningin Victoria is reeds meer dan dertig
jaren se leden gestorven,
