ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN
IIET MODERNE KAPITALISME.
tyfhat "z
1
DINSDAG 19 JANUAR119?,2
ST^Ïi.'L.°S.PPji«" van
ULTIMATUM VAN DEN KATIL
M1JNWERKERSBOND.
UITVOER NAAR FRANKRIJK.
DE TENTOONSTELLING VAN WER.
KEN VAN H. M. DE KONINGIN
BIJ KLEYKAMP.
DE CONTINGENTEER1NG IN
FRANKRIJK.
COLLECTIEF CONTRACT IN DE
TYPOGRAFIE.
BRAND BIJ „DE REGENBOOG'
TE TILBURG.
Wat de borstel is
voor Uw tanden
EEN GROOT GEVAAR VOORKOMEN.
DE GEVOLGEN VAN EEN
DRONKENSCHAP.
KASTEKORT VAN 24.000 GULDEN.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
HET GEVONDEN LIJK TE MIJDRECHT
ARBEIDER DOODGEDRUKT.
DE ONTDUIKING VAN DE BENZINE
BELASTING.
STOOMTRAWLER OP ZEE
GEZONKEN.
verdronken.
jJtrr
II. (Slot.)
■Vooral twee grieven hebben wij tegen
Prof. Sée's boek over „ontstaan en ontwik
keling van het moderne kapitalisme". Ze be
treffen beide de groote lijn.
Naar onze meenig is de wortel, waaruit
het moderne kapitalisme is gegroeid hei
individualisme.
Onder „individualisme" verstaan wij die
wereldbeschouwing, welke steeds uitgaat
van den enkelen, afzonderlijken mensch en
dezen in het middelpunt van haar beschou
wingswijze stelt. Dit individualisme als
wereldbeschouwing vond practische toepas
sing op het geheels gebied van het mensclie-
lijk denkën en handelen. Zijn doorwerking
kunnen wij vaststellen zoowel op het gebied
van den godsdienst, de wijsbegeerte en de
ethiek, als op dat van het politieke en het
sociaal-economische leven
Het kwam op in de 13e eeuw en werd
allereerst aangetroffen iu het Nominalisme
der laat-schola8tieken. De Renaissance
bracht de wijsgeerige gedachten van het No
minalisme over naar het gebied van ethiek
en politiek, daarmee den weg banend tot
de politieke oplossing der volkerengemeen
schap in elkander bestrijdende nation-du
Staten, en in ethisch opzicht het in^on.
ajs zijn eigen meester, slechts zijn P® de
lijke lust- en machts-drijfveeren v° g lirjS.
stellende tegenover den zedelijken
telijken eisch van een beheerschen gng
handen-leggen van deze drijfve®re^e Refor-
de geboden van God en de re ®odgdienstig
matie ging hiermee door op vrije Qn
gebied door het beginselie bracht do
derzoek. De kIas^eindividualisme op het
doorwerking van het waarvan het re-
sociaal-econom.sch vaarde]ijke o
zedelijke wetten ook in het economisch le-
~-ven. De zedelijke begrippen van goed en
kwaad werden utilitaristisch <>n naturalis
tisch om-vervalscht in zakelijk voordeelig
en onrendabel, in nuttig en schadelijk. Al
leen op het aardsche leven hield men het
oog gericht, het leven hiernamaals telde in
het economisch leven niet mee. Zoo kwam
er een economische expansie, een economi
sche opgang, "elke al het voorafgegane in
de schaduw stelde. Maar de weg, waarlangs
deze „vooruitgang voortliep, was bezaaid
niet ethische en sociale en ook met politieke
en économische puinhoopen. Er kwam de
onteigening der groote massa's en een gesta
dig voortgaande ophooping van en beschik
king over kapitaal in de handen van be
trekkelijk weinigen. liet privaat-economisch
belang werd gediend desnoods ten koste
van de algemeene volkswelvaart. Het werd
de toepassing van een ethisch Darwinisme.
Dit is de roode draad welke noodzakelijk
loopen moet door een historische schilde
ring Van ontstaan en ontwikkeling van het
modern kapitalisme.
Nu is dit onze grief tegen Prof. Sée's
boek, dat men dezen draad niet doorloopend
ziet, en dat bjj s|echis een enkele maal,
gelijk de ketting van een versleten vloer-
klee hier eQ daar Achtbaar wordt.
ken en de Nederlanden slechts
zwakten vorm vertoonde) is te del 'no'
dien men bedenkt, dat
geen permanent karakter
uodiek. De on o n vau voldoende
dmgswegen, het ontb 6tede]yke
veiligheid, bet g ,ervan de reden
centra verklare'^^ïkkeling werd be-
Haar (der ste jtgang van den nno.
paald door den vooruitga"-
dienst, de verbeterini
24'Dezelfde scürijver (Paul Mantoux) wijst
„Ltezeiioe inVjoed, welken de ontwikke-
terecht op gen> te lan<1 j,oowel a,
ling van verK^ ujtgeoefe,n(1.
van den
der wegen
„post-
(blz
De particuliere mijnen en de
pensioenkwestic.
Een netwerk
'vanalên en wegen Was in korten tijd
o-esna.nnen. (tril, t„ l-,
te water,
Van n^ilnd gespannen. Ook in Frankrijk
de weg«naanles 'n en vooral in
a 18e eeuw er toe bijgedragen om het ge-
llJe economisch leven van bet land te doen
h aVren". (blz. 146).
verflik i
Daarentegen veranderde, vooral na 1836
door <len kaast koortsaehtigen aanleg van
een g""004 aantal spoorwegen, het geheele
pitinenlandsch verkeer (ia Engeland) en
werd <3e voortgang der industrieele omwen
teling verbaast", (blz. 173).
A1 volgt dan nog op blz. 184 een aparte
paragraaf, welke als langen titel draagt:
De ovei winning van het kapitalisme voor
bereid door de verandering der communica
tiemiddelen een paragraaf echter, die
niet meer dan 15 regels telt dit alles,
doet niet af aan onze grief, dat deze spora
dische korte opmerkingen volstrekt onvol
doende ïijn, om den lezer ervan te overtui
gen, dat niet allereerst de uitvinding van
machines, maar veel meer de verbetering
der verkeerstechniek de voorwaarden heeft
geschapen van het moderne kapitalisme, zoo
als Prof. Henri Sée dit heeft gedefinieerd.
Tenslotte moge nog opgemerkt worden,
dat deze historische beschrijving van het
economisch ontwikkelingsproces, dat in de
13e eeuw een aanvang nam, niet veel ver
der komt dan het jaar 1850. Daardoor wordt
in dit boek de beschrijving gemist van de
groote veranderingen, welke in het moderne
kapitalisme na 1850 en vooral na 1900 heb
ben plaats gegrepen, veranderingen,
waarop Paus Pius XI in zijn Encycliek
Quadragesimo Anno" met zooveel nadruk
heeft gewezen.
Alles bijeen genomen kunnen wij ons
oordeel kort aldus samenvatten:
Het boek van Prof. Henri See ..Ontstaan
en ontwikkeling van het moderne kapita
lisme" is een wel zeer beknopte, maar toch
welkome bijdrage tot onze veel te schaar-
sche historisch-eoonomiscli literatuur, al
missen wij daarin met leedwezen een vol
doende behandeling van de verschijnselen
waaruit den lezer duidelijk wordt de door
werking van het individualisme in het so
ciaal-economisch leven en den overwegend
grooten invloed van de wijzigingen in de ver
keerstechniek op de ontwikkeling van het
moderne kapitalisme. Maar desniettegen
staande tóch een boek, waarvan wij de ern
stige lezing warm kunnen aanbevelen, om
dat het veler inzicht in het economisch ge
beuren zal verhelderen.
Zoo lezen
„De
wij;
«stichting valDs van bet feodale stelsel en de
zekere mate k,?*n milHairen adel hebben in
o tide verhoud in*!" ,breken- wat er onder de
medegewerkt aaan. te strak was, en aldus
sociale verandering llwe economische
bet individualisme le den zegetocht van
(blz. 15)- ïounen aankondigen'
En nog duidelijker:
„Het individualisme, Wa
nisme z'ch kenmerkt, °°r het Calvi"
met het individualisme üam soed overeen
centra van de 16e eeuw \r. kapUaiistische
de groei van het kapitaiia!S z<?
werkt aan den opbloei Van de bot'ft nieege-
veel meer nog is 't omgek® Renaissance,
Het is, iu den grond der ïaa™;w!)...
individualisme, dat in het spel 't aidO0T het
op men bij de ontwikkeling va.n waar-
lisme en bij het ontstaan van de jU! kaPlta'
en de Hervorming den blik heen t
gen", (blz- 53, 54).
daar d, k„M
vestl-
men, bestaat en men veelal PerBoon.
lijke kwaliteiten tot deze maatJ}riaSt,
is deze nieuwe opvatting verbef51'8'
lijke klassen-indeeling zeer n t «Wen
met de individualistische or0anisatie „er
maatschappij", (blz. 210)
Dit alles is zeer juist opgcmCi' .rnaar
het is onvoldoende. Zoo ie1-"' ,le4
slechts terloops even gezegd woi 8
moet den lezer uit de meegedeel e
sche feiten duidelijk worden. De ?e?c
nis van het kapitalisme is nu een'"aa door
anders dan de geschiedenis van de r
werking van het individualisme op S
dienstig, wijsgeerig, ethisch, politiek en so
ciaal-econoraisch gebied.
D11 dit komt in het boek van Prof- See
boe voortreffelijk overigens ook, onvoldoen
de uit.
nze tweede grief is van ongeveer
hjken aard.
taan abso,u4e voorwaarde voor het ont
de ontwikk!!'00thandel en grootindustri6 'S
Het ja xellr|g van het verkeerswezen.
Hm? ?n-'uist te meenen, dat het de uit-
Vl" i-ontk n'actlines vvas' welke het mo-
de' "G fei heeft doen ontstaan. Het
uitgio - do de Middeleeuwsche stadhuis-
1 et de m 1 0,'zaak het geldverkeer
n Iinal8 productie, maar de
verbetering aer verkpoMo* t
ook dit allesbeheersct?Hnlef\
rirco i j orschende feit zou als
een roode draad door dit geheele hoek moe
ten loopen en zichtbaar
Wij missen hem.
Maar wederom niet, 0IOdat p
ons op dit punt van meening 20u verschil.
]en. liet tegendeel is het geval
Zoo lazen wij:
„Dit (dat in de Middeleeuwen het kapi
talisme zich buiten de Italiaanscha republle-
Men schrijft ons uit Den Haag:
Voor de tentoonstelling van schilderijen en
teekeningen van H.M. de Koningin in de Kon
Kunstzaal ICleykamp ten bate van noodlijden
de kunstschilders blijkt zéér groote belang
stelling te bestaan. Zoowel Zaterdag, op den
openingsdag, van 3—5 uur als, Zondag,
toen de tentoonstelling slechts van 2—4
"eooend was, moest enkele malen tot tijdelijke
sluiting van de deuren worden overgegaan,
omdat de zalen reeds vol met bezoekers wa
ren Het aantal bezoekers was Zaterdagmid
dag ruim 2000 en Zondagmiddag nog «enige
honderden meer, zoodat op be.de m.ddagen te
zamen ongeveer 4400 person^ van hun be
langstelling hebben doen blijken.
Ook heden liep het weer druk.
Aan entréeeeldeu en opbrengst van catalogi
f k 1 o-„n ruim 100° ten bate van
werd op beide dagen ruim j
het bekende doel ontvangen.
H. MOONEN
Zondagmorgen is te Borkel en Schaft, plotse
Ung overleden de heer H. Moonen, gemeenteont
vanger en kassier der plaatselijke Boeien
bank aldaar.
•SW
Besturen-conferentie van den Ned.
R. K. Mijnwerkersbond.
De Ned. R.-K. Mijnwerkersbond heeft Zon
dagmiddag in „Ons Volkshuis" te Heerlen een
druk bezochte vergadering gehouden, waariu
alle afdeelingen door de besturen vertegen
woordigd waren, ter behandeling van de bran
dende kwestie der pensioenregeling.
Zooals bekend is de Katholieke bond met
een nieuw voorstel gekomen. Dit voorstel is in
beginsel aanvaard door de Staatsmijnen, en
de Particuliere mijnen verklaarden zich niet
bereid de verhoogde bijdrage van het Aanvul
lingsfonds te betalen.
De Kath. Bond richtte een schrijven tot de
Particuliere mijnen, waarin verzocht werd baai-
standpunt alsnog te herzien en antwoord ge
vraagd werd vóór de te houden besturencon-
ferentie.
Dit antwoord is Zaterdag binnengekomen.
In een kort schrijven werd verwezen naar
het rapport der pensioencommissie, waarin het
standpunt der Particuliere mijnen is vastge
legd.
Behalve de Socialistische bond die aan
eigen oordeel vasthoudt, steunen de andere
mijnwerkersbonden dit voorstel van den Ka
tholieken Bond.
Waar de Staatsmijnen zich in beginsel voor
het voorstel van den Katholieken bond hebben
verklaard, kwam dus op de besturen-conferen
tie practisch aan de orde, welk standpunt de
Katholieke Bond heeft in te nemen ten op
zichte van het standpunt der Particuliere mij
De secretaris van den Katholieken Bond de
heer Jos. Pelzer, zette vervolgens den stand
van zaken uiteen, inzake de regeling van het
mijnwerkerspensioen.
Spreker drukte onder instemming der verga
dering zijn ontstemming uit over het antwoord
van de Particuliere Mijnen.
Spreker wees het plan-Van Hoorn onvoor
waardelijk af, omdat daarin het aanvulhngs-
fonds is uitgesloten en vanwege de criteria in
zake invaliditeit.
De door de Particuliere Mijnen ingestelde
commissie kan onder bepaalde voorwaarden
eerst komen, wanneer men het over de grond
slagen eens is. De commissie heeft geen basis
en kan dns geen wijzigingen formnleeren. Men
wil ons uit de commissie hebben of een nieuwe
kapstok.
De Particuliere Mijnen, zeide spr., hebben
ons den handschoen toegeworpen en wij zijn
bereid, zoo noodig, dien handschoen op te ra
pen (applaus) het is booge ernst, wij Zjj„
niet van plan uit den weg te gaan. Veranderen
de Particuliere Mijnen niet van standpunt, dan
zullen wij de noodige consequenties dienen te
aanvaarden.
Ten slotte oefende spreker critiek uit op <je
houding van den socialistischen bond en deelde
mede, dat heden, Maandag, aan dezen bond en
de andere bonden de vraag zal worden voor
gelegd of zij het ermede eens zijn, dat wanneer
de Particuliere Mijnen in hun standpunt vol-
harden er niets anders opzit, dan dat de ar.
leiders bij de Particuliere Mijnen den arbeid
neerleggen.
De voorzitter van den bond, de heer Stins
verklaarde namens het hoofdbestuur, dat de
oplossing van het pensioenvraagstuk voor de
mijnwerkers bet voornaamste is en niet toe
gelaten zal worden, dat er twee ioonovereen-
komsten komen en er een contractlooze tijd
voor de mijnwerkers der particuliere mijnen
komt.
Resoluties.
Ten slotte werd de volgende resolutie voorge
steld
De Besturen-conferentie van den Ned R.-K.
Mijnwerkersbond, gehoord de uiteenzetting
over de voor de mijnwerkers zeer belangrijke
kwesties betreffende pensioenregeling en loon-
overeenkomst, betuigt hare groote waardeering
voor de houding van de directie der Staatsmij
nen bij de behandeling, zoowel van bet pen
sioenvraagstuk als van de bestaande loonover-
eenkomst. Zij acht een oplossing der reeds zoo
lang hangende en brandende kwestie van zoo
groote beteekenis en van zoo urgenten aard,
dat zij, naar haar meening, aan iedere bespre
king over een herziening van de loonovereen-
komst dient vooraf te gaan. Na de opzegging
der bestaande loonovereenkomst tegen 1 Fe
bruari van de directies der particuliere mij
nen zonder dat op heden nieuwe voorstellen
ziin ingediend acht de besturenconferentie
het echter noodig bij dezen uitdrukkelijk te
verklaren, dat zij 1 Februari a.s. geen contract
looze periode wenscht in te gaan.
Gezien den huidigen toestand dor onderhan
delingen in de pensioenkwestie meent zij nog
steeds van de particuliere mijnondernemingen
eenzelfde tegemoetkomende houding als van de
Staatsmijnen te mogen verwachten.
Xa de jarenlange vergeefsche pogingen om
in de pensioenkwestie een oplossing te verkrij-
®ea daarbij in aanmerking nemende de be-
rekkelijk geringe verbooging der bijdragen,
ie voor de door ons gewenschte regeling 000-
1 !m-1S acb4 he besturenconferentie het oogen-
1 gekomen om gebruik te maken van alle
"e ige middelen, die noodig zijn om het zoo
ang nagestreefde doei eindelijk te bereiken.
Zij is daarom van oordeel, dat cene spoed
vergadering van de Contact-Commissie moet
worden belegd ter bespreking van het rapport
der Pensioencommissie en dat aan de andere
mijnwerkersbonden de vraag dient te worden
voorgelegd, of zij, evenals wij, van oordcel zijn.
dat, als dc Directies der particuliere mijnen
intusschcn haar gedragslijn niet wijzigen, den
mijnwerkers niets anders .overblijft dan bij de
particuliere mijnondernemingen dc staking te
proclameeren
Na een levendige discussie, waarbij alle
sprekers zich achter het hoofdbestuur schaar
den en na dupliek door Secretaris en Voorzit
ter, werd de resolutie met algemeene stemmen
en onder applaus aangenomen.
Naar we vernemen heeft de burgemeester
van Heerlen den Rijksbemiddelaar in kennis
gebracht met het dreigend conflict in de mijn
industrie, zoodat eene bemiddeling te verwach
ten is, wanneer tusschen partijen geen bevre
digend resultaat verkregen wordt.
Certificaten van oorsprong van
20 dezer verplicht.
De Minister van Arbeid, Handel en Nijver
heid beeft bepaald, dat. het Kon. besluit van
11 Januari j.l., waarbij de uitvoer van goede
ren met bestemming naar Frankrijk, indien
daarvoor certificaten van oorsprong worden
afgegeven, is verboden, tenzij deze goederen
van zoodanige certificaten vergezeld zijn:
werking treedt op 20 dezer.
111
Regeling van den invoer van geconlingen-
leerde Landbouwproducten.
De Directie van den Landbouw deelt mode,
dat blijkens telefonisch bericht van deu Rijks
landbouwconsulent te Parijs, het Journal offi
cie! van 17 dezer het bericht bevat, dat met
Nederland en Italië een regeling is getroffen
voor den invoer in Frankrijk van die land
bouwproducten waarvan die invoer in dat land
is gecoutingeerd. Er zullen geen zendingen dier
goederen in Frankrijk ten invoer worden toe
gelaten, tenzij voorzien van een certificaat af
gegeven, voor zoover die goederen uit Neder
land afkomstig zijn, door of namens den Mi
nister van Arbeid, Handel en Nijverheid.
Besluit van de looncorumissie.
De looncommissie in de typografie heeft na
langdurige beraadslagingen besloten de loonen
in dit bedrijf weder terug te brengen tot het
peil van de collectieve arbeidsovereenkomst
19281930, zulks met ingang van Maandag
I Februari a.s.
„De slotpoort van LcngbergOostenrijk
teehening van II- M. de Koningin op de
teiitponstelling Klejfkamp in den Haag,
DE STAKING IN DE WERK-
VERSCHAFFING.
Bijna alle stakers in Groningen
weer aan het werk.
Naar de rijksinspecteur der werkver
schaffing in de Provincie Groningen, de beer
Buiskool te Delfzijl, ons gisterenavond mee
deelde, hebben zich gisteren naar de werk
verschaffing begeven of geteekend, dat zij be
reid zijn heden daarheen te vertrekken, in
totaal 1416 personen. Op 4 Januari j.l., enkele
dagen voor de staking uitbrak, waren er in
Westerwolde 1531 man aan het werk, zoodat
nog slechts een honderdtal aan het parool der
stakingsleiding heeft gehoor gegeven.
Te Groningen, waar slechts een 12-tal arbei
ders gisteren naar de werkverschaffing is
vertrokken, is gisterenmiddag bekend ge
maakt, dat de stakende arbeiders nog tot 4
uur gelegenheid hadden om zich op te geven
om naar Westerwolde te gaan. Van de 100
stakers hebben zich nog een 70-tal hiertoe be
reid verklaard. Van de nog stakenden zitten
de meesten in het plaatsje Beerta, waar zij
meenen, dat het gemeentebestuur hen wel uit
de gemeentekas zal steunen.
De chemische afdeeling uitgebrand.
I
dal
25, 45 e 11 G5 ets.
Reel. 585 DGVS
In de groote ververij en chemische was
schorij „De Regenboog" te Tilburg aan den
Bredasehen weg ontston d gisteren namiddag,
toen hot bedrijf nog in vollen gang was, brand
in de meest gevaar opleverende al'deeling,
namelijk waar de goederen met benzine behan.
deld worden ip de woschmachiues. In deze,
van de overige gebouwen geïsoleerd liggende
afdeeling, kan het werk door eenige arbeiders
worden gedaan en op bet oogen-blik, dat de
brand ontstond, was van het 400 man sterke
personeel, slechts een arbeider met het che
misch reinigen der goederen beizig.
Deze arbeider W. J. vluchtte om circa 4 uur
uit het gebouw, met brandwonden aan handen
en hoofd en terstond daarop boorde men eenige
doffe slagen, die er op wezen, dat in bet ge
bouw een explosie plaats had. Terwijl de arbei
der door de „Eerste hulp bij ongelukken" van
't fabriekspei'soneel werd verbon-den en direct
naar liet ziekenhuis kon worden vervoerd, nam
d-e directie maatregelen voor het ontruimen
der fabriek, wijl een ernstige explosie was te
vreezen, wanneer e-r vuur doordrong tot de
drie groote benzine-tanks, die onder de che
mische wasscberij zijn gebouwd.
I11 deze afdeeling was inderdaad brand ont
staan, vermoedelijk door het overslaan van een
eleotrische vonk op de met benzine door
drenkte goederen in een wasdhtmaohlne. De
ijzeren rolluiken voor ramen en deuren van
bet gebouw werden daarop terstond gesloten
en de zaal werd onder stoom gezet, om zoo
doende het vuur te smoren. Inmiddels werd de
gemeentelijke brandweer gealarmeerd, die
spoedig met groot materiaal aanrukte en hier
voor een moeilijke taak was gesteld.
Eerst na geruimen tijd, toen d-e vlammen
naar buiten oplaaiden, kon van de spuiten ge
bruik worden gemaakt om het vuur aan te
tasten. Tegen 6 uur leverde de brandende
afdeeling een angstiigen aanblik op, maar de
brandweer, onder leiding van den commandant
Haarselhorst, wist het gevaar te bezweren en
kon het vuur tot de chemische afdeeling be
perken.
De nabliissching vorderde nog veel tijd
Door het tactisch optreden werd inmiddels de
explosie der benzinetanks voorkomen en daar
door een groot gevaar voor fabriek en omge
ving afgewend. Naar wij vernemen zal het
bedrijf geen stagnatie van den brand onder,
vinden en kan zonder eenige onderbreking
worden voortgezet.
Ecu combinatie van ongelukken.
Een missionaris ernstig gewond.
Een zonderlinge combinatie van ongelukken
heeft Zondagavond te Noorden, gemeente
Nieuwkoop, plaats gehad. Te ongeveer half elf
geraakte een man in beschonken toestand in
het water .van het Woerdenscbe Verlaat. Hij
werd bewusfeloos op het droge gebracht, doch
daar voor zijn leven werd gevreesd, waarschuw
de men telefonisch, zoowel den dokter als den
pastoo-r.
Daar eerstgenoemde echter ongesteld was
en de pastoor niet thuis was, werden vervol
gens dokter Nout uit Nieuwveen, alsmede een
pater missionaris, die tijdelijk met verlof te
Noorden vertoeft gewaarschuwd.
Beiden begaven zich met een auto naar de
plaats van het ongeval. In het dorp Noorden
ontmoetten zij elkaar. Bij het passeeren echter
reed de wagen, waarin de pater zat tegen
een telefoonpaal en vervolgens tegen den
wagen van dokter Nout aan. Deze auto kwam
door den schok in de Voor-Wetering terecht.
De dokter en zijn drie mede-inzittende zoons
wisten zich spoedig uit hun netelige positie
te bevrijden. Erger was echter de pater eraan
toe. Deze liep door glasscherven verwondin
gen aan hoofd en handen, alsmede inwendige
kneuzingen op.
De drenkeling was inmiddels tot bewustzijn
gekomen. De toestand van den pater was van
dien aard, dat zijn terugkeer naar Bombay,
die op gisteren was bepaald, moet worden uit
gesteld.
ERNSTIGE ONTPLOFFING IN EEN
KUNSTHANDEL.
STOPZETTING VAN DE GRONINGER
STEENINDUSTRIE.
Met 1 Februari zullen 4 a 500 mensclien
werkloos worden.
In verband met het feit, dat in de provincie
Groningen nog ongeveer ruim 60 pot. van de
jaarlijkscbe productie van de steenfabrieken
op de tasvelden aanwezig is, hebben de Gronin
ger Steenfabrikanten besloten niet alleen dit
jaar de ovens voor den tijd van 3 maanden
te sluiten, doch tevens bepaald, dat iedere fa
briek 25 pet. van haar productie aan gevormde
ongebakken steen niet mag afbranden voor 1
Mei a.s. Een en ander heeft tot gevolg dat
thans reeds verschillende fabrieken stop lig
gen en dat andere spoedig zuilen volgen, ter
wijl 1 Februari a.s. het geheele bedrijf met
uitzondering van de aflevering welke uit de
groote voorraden zal plaats hebben, zal rusten.
Door deze maatregelen zullen ongeveer 4 h 500
menschen werkloos worden.
De Groninger steenfabrikanten omvattende
de steenfabrieken aan het Boter- cn Damster-
diep in de provincie Groningen hebben de
collectieve arbeidsovereenkomst, afgesloten
met de Ned. Vereen, van Fabrieksarbeiders en
den Ned. Ch-r. Bond van fabrielcs- en transport
arbeiders opgezegd ingaande 1 April 1932. Dit
is ook geschied door de steenfabrikanten Holt
huis te Middelstum. St.rating te Winschoten en
Oti de Pekel a en N.V. Hamster en Roo-setboom
te Scheemda.
Bond van korporaals der
marine gedupeerd.
Naar het „Volksblad" meldt is in de Vrij
dag j.l. te Den Helder gehouden hoofdbestuurs
vergadering van den Bond van Korporaals der
Kon. Marine aan den bezoldigden bestuurder
D. C. A. de Z. onmiddellijk ingaand ontslag
aangezegd uit diens betrekking, zulks wegens
een zeer groot tekort in kas, waarvoor hij ver
antwoordelijk is. Het tekort bedraagt ongeveer
24.000.
Dit bericht heeft in den Helder groote ont
roering gewekt, want de heer de Z. bekleedde
sedert acht jaren in het openbare leven den
post van wethouder van financiën, in welke
functie hij een opbeperkt vertrouwen genoot,
ook van zijn politieke tegenstanders.
Meer dan twintig jaren was hij in zijn
functie van bezoldigd bestuurder van den
korporaalsbond werkzaam. Het tekort, dat
;r acht jaar loopt, werd geconstateerd een
half jaar geleden, toen een fusie tot stand
kwam tusschen den Bond van korporaals en
1 Bond van minder marinepersoneel. De
heer de Z. is toen in verhand hiermee ge
schorst en zijn salaris werd ingehouden. Een
inmiddels ingesteld onderzoek gaf het hoofd
bestuur van de gefusioneerde honden aanlei
ding hem Vrijdag j.l. zijn ontslagbrief te over
handigen. In verband hiermee heeft de heer
de Z. nog daags daarna zijn ontslag genomen
als lid van den raad en wethouder en is hij
uit de gemeente vertrokken.
STEUNT ÜE NEP STEENKOLEN-
INDUSTRIE.
Het bestuur der gemeente Geleen heeft een
reclame-plak zegel laten ontwerpen door den
kunstschilder J. Adarns. waarop een opwek
king voorkomt om Nederlandsche steenkolen
te gebruiken en daardo'-r 35.000 mijn werkers
voor de gevolgen van weraioosheid te behoe
den. Het gemeentebestuur meende deze recla
me gevoeglijk uit de gemeentekas te mogen
bekostigen, omdat een direct belang dezer ge
meente op wier grondgebied de staatsmijn
Maurits gevestigd is, met deze uitgave wordl
gediend.
STOPZETTING SCHOENFABRIEK.
Onze correspondent te Waalwijk meldt ons:
We vernemen, dat wederom een schoenfa
briek zal wtïSisa stopgezet. Zaterdagavond
werd n.l. het geheele personeel der „Védé"-
fabriek, firma van, Delft, per iUriwE «utslas
aangezegd.
De Reiger vamlaag thuis
De „Reiger" is gisteren te 7.29 uit Athene
vertrokken en tta een tusschenlanding van
11.10—12.15 te Bari om 14.46 te Rome gearri
veerd.
Het is niet uitgesloten, dat dit vliegtuig
reeds heden, Dinsdag, te Sehiphoi zal aanko
men.
De „Raaf" is gisteren te 6.05 uit Cairo ver
trokken en na een tusschenlanding van 8.20
9.15 te Gaza om 15.45 te Bagdad aangekomen
De „Uil" is gisteren om 6.16 uur uit Cal
cutta vertrokken en om 15.50 te Jodlipur aan
gekomen.
De „Duif" is Zondag om 5 uur 45 uit Medan
vertrokken, te 11 uur 20 te Palembang aange
komen, vandaar om 11 uur 50 is vertrokken
en te 13.50 uur te Batavia gearriveerd. Van
daar vertrok bet toestel te 14.15 uur en landde
te 14.15 uur te Bandoeng.
De gasgeijser was uitgewaaid.
Gisterenmorgen heeft op dein Weteringschans
bij den Kunsthandel de Vries te Amsterdam
een ernstige ontploffing plaats ge
had. In de aan de kunstzaal grenzende keu
ken brandde een gasgeyser, doch door den
tocht woei de vlam op een gegeven moment
uit met het onvermijdelijk gevolg, dat het
gas bleef toestroomen en al heel spoedig de
keuken en de slaapkamer die van de keuken
gescheiden is door een deur, welke toevallig
openstond gevuld waren. De sterke gaslucht
trok natuurlijk de aandacht van den bewoner,
die daardoor attent werd gemaakt op het feit,
dat de gasgeyser niet meer brandde. Hij was
echter zoo onvoorzichtig niet onmiddellijk
alle deur-an en ramen wijd open te zetU
teneinde het gas. dat zich in de woning ver.
zameld had, gelegenheid te geven te ontsnap
pen.
Integendeel wilde hij de geyser weer op
nieuw aansteken, doch nauwelijks had hij
een lucifer afgestreken, of het gas, dat in
de keuken en de kamer hing. ontplofte met
een geweldige knal.
De ruiten van keuken en kamer bezweken
onder den plotselingen hevigen druk. De zol
dering van de keuken werd vernield en ook
de muren werden ernstig beschadigd.
Het mag een wonder heeten. dat het ont
ploffende gas geen brand heeft veroorzaakt
en niemand gewond is. De brandweer wet
door voorbijgangers, die de ontploffing hoor-
den gewaarschuwd en arriveerde spoedig met
drie wagens. Ze behoefde echter geen dienst
te doen.
Ook de ruit van den winkel blijkt door de
ontploffing gebroken te zijn.
Nader vernemen wij nog dat een da-me, die
zich op het moment van de ontploffing in
den winkel bevond, door een wegspringende
felas-scherf werd geraakt, maar niet ernstig
gewond. Ook op de verdieping boven de keuken
en de slaapkamer heeft de gasontploffing een
lieele consternatie teweeg gebracht. De meu
belen kantelden door den hevigen schok en
vele schilderijen zijn van den wand gevallen.
Een zwerver, als verdacht van moord
aangehouden.
Op verzoek van den burgemeester van Mij
dreclit heeft de politie te Gouda een in een der
volkslogementen aldaar vertoevendeu zwerver
zekeren D., aangehouden, die verdacht wordt
van moord op den 37-jarigen varensgezel G.
Bosch, uit Amsterdam.
Bosch werd vorige week, met messteken be
dekt, dood uit de Kromme Mijdrecht opge
haald.
D. is naar Mijdrecht overgebracht en daar
ter beschikking van den burgemeester gesteld.
Ornler een stalen kraanknijper.
Op het spoorwegemplacement aan de Nieuwe
Haven te Nijmegen had gistermiddag 5 uur een
doodelijk ongeluk plaats.
Den zekere D. Verplank, gehuwd, was met
eenige werklui bezig met het lossen van kolen
uit een spoorwegwagen in een schip. Hierbij
werd gebruik gemaakt van een electrische los
kraan. Terwijl men bezig was, zakte plotseling
de stalen knijper van de kraan in het ruim
van liet schip en werd V. er onder doodgedrukt.
Toen men hem bevrijdde, gaf bijbeen teekenen
van leven meer. Het lijk is naar het St. Cani-
siuszielsenhuis overgebracht. De politie stelt
een onderzoek in.
Tal van fusten in beslaggenomen.
Door rijksambtenaren te Grijpskerk zijn in
bot land van den landbouwer K. O. 2^ fus en
benzine gevonden, waarvan er 2' in n s u,
bouwland, dat netjes omgeploegd was. Bij een
anderen landbouwer zijn vijf fusten in beslag
genomen.
Opvarenden gered.
Volgens uit Londen ontvangen bericht is de
stoomtrawler „De Hoop II IJ 193" op de
Noordzee gezonken.
Alle opvarenden werden gered en zijn te
Grimsby aan land gebracht.
De „De Hoop II" behoort aan den reeder E.
de Groot te IJmuiden, kapitein was diens zoon
J. de Groot.
DRIE MENSCHEN DOODGEREDEN.
Voor het Gerechtshof te Den Bosch werd
gisteren in hooger beroep de zaak behandeld
tegen den chauffeur B. B. uit Utrecht, die door
de rechtbank te Breda was veroordeeld tot
twee maanden gevangenisstraf met één jaar
ontzegging van het rijbewijs wegens dood
door schuld.
De Officier en ook verd. waren in hooger
beroep gekomen. Er was voor verd. geen ver
dediger aanwezig.
Uit het langdurig getuigenverhoor bleek, dat
verd. op 30 Mei 1931 in zijn auto zat te slapen
toen bij langs den Oosterhoutschen weg (onder
Teteringen bij Breda) reed. Zijn vader zat
eveneens in den wagen te slapen. Verd. reed
zoo dicht langs de boom en van den weg, dat
drie personen, die op bet zijpad liepen, geen
plaats hadden uit den weg te gaan voor den
auto, zoodat zij alle drie werden aangereden
en op slag gedood. Verd. had gedurende 11
uren geen eten meer gebruikt, doch alleen bier
gedronken.
De advocaat-generaal achtte hier dood door
schuld als gevolg van alcohol-gebruik en groote
roekeloosheid bewezen en vroeg zes maanden
gevangenisstraf met één jaar ontzegging van
bet rijbewijs.
GEHEIMZINNIGE STEEKPARTIJ.
Door de politie werd des nachts in de Vel-
perpoortslangstraat te Arnhem een man iu be-
wusteloozen toestand aangetroffen. De man,
die aan toevallen lijdt, verklaarde door een on
bekenden man met een mes te zijn gestoken.
Hij is naar het Ziekenhuis overgebracht, en,
na aldaar te zijn verbonden, heengezonden.
Schipper F v. d. Heuvel te Lith is te Wezel
(D.) van zijn schip over boord gevallen en ver
dronken, tengevolge van een aanvaring met
een brugpijler. Het schip is gezonken, doch de
vrouw en 5 kleine kinderen kouden nog bij-,
tijcis gered worden.
