DUÏTSCHE
STEMMINGEN-
f
IB
HET PRESTIGE DER REGEERING. Taaiwetenswaardigheden
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1932
JAPAN EN CHINA TE BERLIJN.
verdeelde SYMPATHIEËN.
wwm
wÊébÈ-
geschokt DOOR 'T jongste
COMPROMIS.
DE NIEUWE PROCEDURE.
JAN ENGELMAN.
Zijn lezing over moderne schilderkunst
in „De Bijenkorf" te Rotterdam.
(Van onzen correspondent)
B e r 1 ij n, 3 Februari 1932.
Nu, tijdens dit conflict lu het Verre Oocten,
Werkt men eerst recht, dat Duitschland tot den
rang van een tweede mogendheid afgezakt U.
En zulks om twee redenen. Nog maar luttel
dagen geleden stond dit land in het middel
punt van de algemeene aandacht der heele we
reld. Maar nauwelijks vliegen een paar Mon
golen elkaar in den anderen hoek der aarde
in de haren of men schuift Duitschland, of het
wil of niet, naar den vierden rang en daar
heeft het stil en zoet af te wachten, tot het
weer voor het forum geroepen zal worden.
Afgezien daarvan is het klaarblijkelijk, dat
Duitschland geen ons invloed uit oefenen a
in- de ontwikkeling der dingen rondom de
Zee. Alles wordt daar beslist en bedisse
er geen
Duitschland in de wereld bestona.^
maal meende men in Berlijn een e der
kunnen slaan uit de gedwongen pi met
exterritorialiteit daarginder. Men aan-
kinderlijke naïveteit, dat dezede zonen
was van den moreelen lnvloeV,innen dienen,
van het Hemelsche Rijk zou vele, vela
Deze illusie heeft men echter j^reeids
andere illusies opgeborgen e" men het ver-
vergeten. Beleefdheidshalve ien daar-
zoek der Angelsaksers niet a laten
om ook een woordje in T<'°zicij niet. dat men
hooren, maar men ontTfiiHk belachelijk maakt,
zich in die steden ItehteKJ kab(jl in plaats
DE ONTWAPENINGSCONFERENTIE TE GENèVE. De deelnemers aan de Conferentie tijdens de
openingsatting, die onder presidium van Henderson in Het „Palais Electoral" werd gehouden.
van per dezen staat van
Dttitschland heen z beru8ting neergelegd.
Hetl poUtiek machtelooe en de business daar-
ginder marcheert ook al sedert lang niet meer
en alzoo bekijkt men de zaak geheel en al van
academisch standpunt, dat zelfs niet gekleurd
wordt door eenige rancune aan het adres van
Japan, dat tijdens den Grooten Oorlog toch
ook zoo bijzonder Oosterscb tegen Duitschland
opgetreden is. De bevolking trekt zich van het
geval maar heel weinig aan; zij Interesseert
zich meer voor de vraag, hoe de mechaniek
van den volkenbond in het onderhavige geval
junction neer en zal dan hoe de Mongoolsclie
artillerie haar treffers weet t9 plaatsen.
In de Japansche kringen hier ter stede merkt
men eveneens maar weinig van oorlogsenthou-
siasme. Deze milieus zitten tegen de afzakken
de yen tet kampen en gaan daardoor in zorgen
voor het dagelijksche brood ten onder. Er wo
nen vele Japaneezen In Berlijn en deze wor
den nagenoeg allen flink betaald. Maar in
yens. En de broodgevers daarginder oordeelen
dat een yen een yen is en zien geen reden bij
te spijkeren, wanneer de koopkracht van dat
betaalmiddel aan de Spree wegebt. M.a.w. de
revenuën van de Japanners zijn gehalveerd en
zulke-dingen werken bekoelend op alle begees
tering.
Ren beetje anders staat het met de Chinee-
zen geschapen Hart en ziel van (leze heeren
zijn niet meer in Berlijn, maar dobberen rond
op do morstgB paren van 'de Yang-tse-kiang. Zij
loopen opvaljBnrechtop en trekken zeer grim
mige gezichten Meerdere hebben beenkappen
aangetrokken om naar de universiteit of bet
ITtog V,6 «archeeren en één loopt den hee-
rhinedchc ir> eeu vliegerpak rond. In de
nr men z^Ul,lrants worden de kranten,
LTanden tor '"-«S aan de haken hangt,
^fgritend:euS^kTen °n Mt d* °LZ
Jken volzin, vroode PoUoodslreep onder
„esproken wordt cHBa,a den ..heiligen o
schalken uitgevochten land der ma*r'
ne Duitsche pers iever.
De socialistische blader/01?15 verrassingen
japan, wijl het zich Sa Chine^h woede"d °P
heden mengt en woedend op de aangelege"'
heden, wijl zij zich niet in de m0?end"
legenheden mengen Een PaciItf&h« aange"
ningsblad als de „Vorwarta" Uet °a ontwape-
"SJ een zucht van verlichting ^/"ochtend
toén ^t zijn lezers mee kon
Angelsaksers alweer nieuwe oorlogst de
naar de Chineesche wateren dirig6e ,„1 Pfn
de hun demarche in Tokio eenige stoml
toe te voegen. kracht
Een parlementair Dartmoor
(Van onzen correspondent.)
WIJSHEID, MANIEREN EN WEGEN
Eed merkwaardig woord, ook in verband
met zijn Nederlandsch equivalent, is het
woord „wise".
Bij Skakespeare treffen wij tweemaal het
woord „I wis" aan. Ofschoon niet aaneen ge-
schreven, is het in werkelijkheid één enkel
zegt Ar-
silvered
the Shrew" getuigt
is not half way to her
De groote democratische bladen
een weinig meer terughoudendheid. >j0 en
luttel dagen geleden zweetten deze b!a{, nmaar
ke angstdruppelen, in het vooruitzicht dik-
ln Spanje misschien toch nog eens mis /et
gaan. De berooving en verjaging der JeanjY00
was daar te lande nog niet heelemaai zeker
gezegde bladen leden zichtbaar onder de kan®
dat gezegde priesters onaangeroerd konden buj!
ven. Maar dat de Chineesche janboel ona^.
geroerd blijft, vinden zij daarentegen toch wei
^'oeze heele pacifistische, humaniUire,liberale
en democratische pers oordeelt
beid veel beter, dat in China jaar
in jaar uit tienduizenden menachen uitgeplun
nienschelijkheid veel beter, dat n Cl War
in jaar uit tienduizenden a«J
derd, geschoffeerd en gemarteld wordenoat
ongetelde mannen, vrouwen et ander
ellende en honger omkomen dan dat ee
zijn hand in het wespennest steekt en bep_
°>'de schept. De motieven vooi d
mag mogen in het onderhavige geva
aaa Christelijke naastenliefde ontsp'
te .°°rden als toevallige bate toch gew
Londen, 28 Januari 1932.
Het wordt duidelijker met den dag. dat de
regeering haar prestige aanmerkelijk ver
zwakt heeft door den anti-tarief-ministers het
recht toe te kennen openlijk tegen de desbe
treffende regeerlngs-voorstellen te spreken en
te stemmen.
In het feit, dat ministers met elkaar over
eenkomen het op een belangrijk punt openlijk
niet met elkaar eens te zijn, kan het publiek
bezwaarlijk aanleiding vinden bet kabiDet als
een symbool van de nationale eenheid te be
schouwen.
Zoo nationale eenheid bestaat, dan is deze
tot nu toe niet gebleken uit de daden van dit
druilerige kabinet, doch uitsluitend uit de
onvergelijkelijke krachtsinspanning van het
volk, dat bezig is twee derden van zijn ver
hoogde belastingen te betalen.
Dat de natie er iets bij verloren zou heb
ben, indien sir Herbert Samuel en diens partij-
genooten het kabinet verlaten hadden, kunnen
slechts weinigen inzien. Dat het aftreden van
lord Snowden een ramp geweest zou zijn, kan
slechts beweerd worden door hen, die doen
aan sentimenteele heldenvereering. Eenige
maanden geleden, onmiddellijk na de alge
meene verkiezingen, deed ik uitkomen hoe
bedenkelijk het was, dat in het nieuwe par
lement geen oppositie van beteekenis zou zijn.
numeriek noch kwalitatief. Het land zou e*
hij winnen indien een man van Snowden's ka
liber de oppositie kwam versterken; van hem
zou men de opbouwende kritiek kunnen ver
wachten, waartoe de labour-oppositie niet
bekwaam is. Het land zou er zeker niet bij
verliezen, indien sir Herbert Samuel in de
oppositie ging- Het is mogelijk dat sir Her
bert Samuel erbij zou verliezen; het land 'n
ge!". Herbert beeft in het communiqué, waar
in hfl van zijn bijzonder standpunt af het ge
beurde toelichtte, met de hem kenmerkende
bescheidenheid opgemerkt da hij zich had
kften leiden door de vrees, dat tengevolge van
laten leid kabinet zich niet zou kun-
zijn aftreden hetmogeljjkheid_
nen handhaven. zi]-n aftreden versterkt
kabinet tengevo g beeft hij klaarblijkelijk
had kunnen worden, ueeu U,J JH-
in het geheel niet Sed"^ sir Robert Horne
N.emand minde biizonder, en het k'a-
eeft sir Herbert m heftig aangevallen
"net iu het algeme ongeoorloofder
degens een compromis, dat langer
schijnt te worden naarmate m
°ver nadenkt. Mr. MacDonald heeft a g
gewezen een meer dan middelmatig staatsm
6 zUn; hij is thans hard op weg te
a minder dan middelmatig staa -
Hn. Ma bet vertrouwen van zijn pa
^/erspeeld te hebben, is hij ito»»
dle aurdere vertrouwen te verspelen
me>den, maar dat schijnt in strtid te zijn
liberalistische beginselen \an
verder de pers naar rechts staat,
-T. irnmPT
ge.
hoe
Is lwt nationale kabinet ovohgeleverd aan de
genade van het kleinste kin.dienha.ndje vol
1 i beralen.
Sir Herbert heeft in zij.n communiqué de
hoop uitgesproken dat de aangenomen proce
dure in de praktijk niet onuitvoerbaar zal blij.
ken te zijn. Zeer veel verderflijke procedures woord.
zijn niet onuitvoerbaar geweest. Maar deze, In het laatste tooueel van het tweede be-
die indruischt tegen alle gezonde beginselen arij£ van „The Merchant of Vendee
van kabineteregeering en tegen de door de i-agon: „There be fools alive, 1 wis,
staatslieden van twee eeuwen geheiligde rege. ov<-r", en in het eerste tooneel van het eerste
len moet onvermijdelijk op een mislukking bedrijf van „Taming of
uitloopen. Ijord Morley, die toch minstens een Katharina: „I wis,
°root man van den tweeden ra.ng was in- heart",
tegenstelling tot sir Herbert, die hoogstens jje hoofdletter I brengt den argeloozem lezer
een' klein man van den eersten rang is lioht in verwarring; hij is geneigd te denken
heeft in zijn „Life of Wal pole" vier hoofd,
eigenschappen van kabimetsregeering gefor.
muleerd. De eerste en voornaamste was: col.
lectieve aansprakelijkheid. Het kabinet is een
ondeelbare eenheid, zoowel ten opzichte van
den koning als ten opzichte van het parle.
ment.
Het mag twijfelachtig heeten, of het kabi.
net het recht heeft zichzelf die eigenschap der
ondeelbaarheid te ontnemen. Constitutioneel
is de positie van het kabinet, dat niets anders
is dan een oommissie uit de Priory Council,
slechts zeer vaag omschreven; dit belet niet,
dat door de uitspraken der leidende staatslie
den een constitutioneel© jurisprudentie ont
staan is, die praktisch kracht van wet heeft.
Een kabinet dat niets anders is dan een
commissi uit de. Priory Council, slechts zeer
vaag omschreven; dit belet niet, dat door de
uitspraken der leidende staatslieden een con-
stitutioneele Jurisprudentie ontstaan is, die
praktisch kracht van wet heeft.
Een kabinet dat breekt met solidariteit en
discipline, en daarvan maakt een „nieuwe
procedure", kan niet rekenen op solidariteit
en discipline onder de partijen, die achter
haar staan. De conservatieven weten dat zij
veel moeten offeren voor het voorrecht, sir
Herbert Samuel aan het Home Office te heb
ben; dat allen bereid waren die offers goed
schiks te brengen, lijkt onwaarschijnlijk. Het
geen thans gebeurd is, heeft evenwel tal van
leden, na hen verbijsterd te hebben, verbitterd,
en hoe ongaarne ik ook voorspellingen doe,
geloof ik toch te kunnen voorzeggen dat zich
binnen niet langen tijd een parlementair
Dartmoor" zal voordoen.
zii" partijgenooten niet zijn.
rs Li<iriijgt;iiuuit:n met J"*
net"0 8l[?otste mannen in dit „nationaa
met Z^n n°£ °P zn b€8t middelmatig i
lain, öU.lt20,1<iering van mr. Neville Cham
maakt zlch evenwel zoo klein mogelijk ge
kabinet om in het kader te Passen'
^t x«tonTlPlI. mr,
rtV-'i-h/Y heze beginselen tot uiting komen en
a,s By,/ ^eerscht in deze kringen bijna zoo i
Hit laa»«ithi« met Japan. De manier, waarop
maar n, °Ptreedt wordt wel niet gebillti'
standpi,// staat anderszins toch niet op he
ik mijns'*»rvat in het oude Bijbelwoord »'"ea
voor de t^/Vders hoeder?" Deze pers voelt
de, der Brt,"having der Hollanders in Insulin-
Congo, enz. £h in Indië, der Belgen in den
duen het r^i vindt niet, dat een paar indivi-
een hel te hebben van een bepaald land
Btrh en deze hel tot het einde der
hun leidte°et?aal hewezei
veilig is.g nestige
dagen te conti
humanistische te ren. veel humaner dan de
terventie, wantij8 liepleit zij een recht van in-
begint te toopen de janboel de spuigaten uit
geen kans zich Q a op grond daarvan ziet zij
na al te zeer 0 de Japansche houding in
Wat ten slotte winden.
21 C/l ,®st gemak hU|''8geering betreft kan deze
wijl zij er zich he^i het geval houden, ter-
Zij kan natuurlijk btn^-' niet in mengen kan.
zijn onder het buidig„'dirs maken, maar deze
wachten. Zij kan cw>^ **81
kabelen en dat heeft //'i
gedaan, meer om Engels,,1 "derdaad zoo pas
iets anders. Voor de rest </.t® believen dan om
dat het herstelvraagstuk t V6lnst zij zich niet,
omvang krimpt en makkeii(kllare,n Binst® In
zal zijn naar mate de te behandelen
«roeien. ""Plicaties elders
**8ime kwalijk te ver-
paar frasen over
MacDona7rt0r(U ge,eid door twee man?6I1reeee-
ring zin en (zo° nc>S alt^d in de reg
reeds mr' Baldwin, die als eerste minister
tw— bewezen hebben, dat ouder
van een kabinet nie
meden }lr- MacDonald heeft streeds ver
wist. dat'6 Werkers te kiezen, waarvan hij
dus 'medew/i? boven hem uitstaken. Hij koos
mt de hl 'aa wie hij het niet wist.
«modkeuriné en "ekwaamsten hunner bun
is dat rtSelleeht hebben aan het compro-
Iteen sch«!°r sir Herbert Samuel zonder
f6 kan n)en a Vfn reden afgeperst geworden
iilf 1 aannemen. Zij hebben zich
vermoedelijk onderworpen aan de meerder
heid.
gestoiidd i kaidnot uit mannen van zwaar
der ka i ohikte het over meer talent,
dan 2»u een absurditeit, geilijk die waartoe
de vol ige w ee v besilC,ten werd, niet begaan
zijn, maar a s zij wèl begaan was, zou zij
minder schadelqk zt1n.
Mr. Baldwin had er in xg28, mr. Mac Donald
had er ln ,g//n besef van. hoezeer zijn
prestig® afbro telde; tüians hebben zij
geen van beiden eenig begrip van hoezeer
hun gezaroeii'Ük Piestige aan het tanen is.
Zij hebben ei m toegestemd, dat het kabi
net zijn solidariteit openlijk zal opgeven; zij
hebben de geheimhouding, welke de kracht is
van elk kabinet, laten varen. Alleen om „na
tionaal" te bl VGn
Zooals het labourkabinet overgeleverd was
aan de genade van een handvol liberalen, zoo
dat ,1 wis", „ik wensch" beteekenit, ofschoon
de h" ontbreekt, em deze beteekenis in het
verband der twee aangehaalde plaatsen niet
duidelijk is.
I wis" was echter niets anders dan „ge-
Wij Middeleeuwsch Eragelsdh werd de Y al
gemeen en steeds los staande van het hoofd
woord gebruikt bij het vormen van verleden
deelwoorden, en stemde zij dus geheel over-
©P,n met hat Hollandsche en Duitsche „ge
burnt; Y erased bro-
Y korven cut.
BESTE MEISJES- EN JONGENSBOEK.
De jury voor de prijsvraag voor het beste
meisjesboek, bestaande uit de dames Willy
Pétillon, Marie Verhoeven-Schmitz en Emmv
Lokhorst heeft den prijs van f 1000 toegekend
aan mevr. E. Doodewaard-Godschalk voor
haar inzending „Beroeps-film", terwijl de jury
voor de prijsvraag voor het beste jongensboek
bestaande uit de heeren David Tomkins, D.
L. Daalder en E. Molt den prijs van 1000 gul
den heeft toegekend aan den heer A. den Her
tog voor zijn inzending „De Vrededwinger".
Beide boekon worden door de firma van Hol-
kema en Warendorf in het najaar uitgegeven.
DE SCHAT VAN MADAME SYLVIA.
In de vergadering van den gemeenteraad van
Zaandam heeft de heer Rooshuysen (R. K.) ge
ïnterpelleerd over de nieuwe graaf-concessie
aan madame Sylvia, waarop burgemeester ter
Laan antwoordde, dat de meerderheid van het
college meendet dat B. en W. deze hernieuwde
opgravingen niet behoefden te keeren.
Et waren diverse voorzorgsmaatregelen voot
veiligheid, schade aan derden, grafschenderij
en financieel risico voor de gemeente genomen,
terwijl in het beele geval bovendien nog eenige
werkverschaffing zat. Indien de menschen het
geld er voor over hebben,' laat ze dan maar
graven, aldus meende de voorzitter.
De ïaad gaf den wensch te kennen, dat de
eenmaal toegestane termijn niet zou worden
verlengd.
EXAMEN NIJVERHEIDSONDERWIJS.
In den loop van het jaar 1932 zal gelegenheid
worden gegeven tot het afleggen van de examens
ter verkry?inS van de akten van bekwaamheid
tot het geven van nijverheidsonderwijs, gemerkt
Na, Ng, Nr en Ns, en van het getuigschrift,
genosn^ ïd artikel 38, eerste lid, der Nijverheids-
onderwijswet Zij, die aan deze examens wen-
schen deel te nemen, moeten zich vóór 1 Maart
1932 aanmelden by de inspectrice van het nij
verheidsonderwijs, mej. J. F. Beumer, te 's Gra
venhage, Surinamestraat 54.
Eveneens zal in den loop van dit jaar ge
legenheid worden gegeven tot het afleggen van
de examens ter verkrijging va.n de akten van
bekwaamheid tot het geven van nijverheidson-
gemerkt: N VII, N VIII, N XVII.
N XVIII en van het getuigschrift: genoemd in
artikel 38. eerste lid, der Nijverheidsonder wijs-
wet.
Wie aan deze examens wenschen deel te ne
men moeten zich vóór 1 Maart 1932 aanmelden
bü de inspectrice van het nijverheidsonderwijs
mej. M. M. A. Michels, te 's Gravenhage, van
Hogenhoucklaan 94.
B.V. Y breait
kon; Y gone gone,
Deze vormen komen bij Chaucer veelvuldig
voor. ofschoon hij ook de „I" bezigt;
shod; I tihrungan pressed.
In modern Engolsch bestaat de vorm „wis"
nog slechts in enkele samenstellingen, zooals
wisdom" wijsheid (Zwoedsoh: visdom) en
wizard" toovenaar, waarin de „s" door
een „z" verdrongen is. Overigens komt hot.
wooivl slechts voor met eon „e", en wel in
een groot aantal beteekenisoen, doch, evenals
tn Nederlaindsch, in twee hoofdbeteeke-
nissen.
Ofschoon zoowel in onze taal als in het
Engelsen de woorden in beide beteeken!sser
volkomen homoniem zijn, stemmen zij uit
verschillende grondtalen.
Wise (wijs) in den zin van verstandig, ken
nis bezittend, is hetzelfde als het Saksische
,/wi«" of „wise". Terwijl in het Nederlandsch,
Duitsoh en de Scandinavische talen ook het
werkwoord (weten enz.) van het Sakische en
Gothische „wisten" afkomt, wordt in het En-
gelach een geheel ander woord (to know) ge
bruikt, ofschoon „to wit" in bepaalde geval
len nog gebezigd wordt, b.v. in den zin van
.namelijk" of „te weten''. Als zelfstandig
naamwoord komt „wit" (vernuft, gieest) veel
meer voor, én een „witness" (getuige) is een
man, die „weet".
Wise (wijs) in den zin van „manier" (b.v.
„op deze wijze") is, ondanks zijn Teutoonsch
voorkomen, indirect van latijnsche en direct
van Fransche afkomst. Het is een vervorming
van „guise'', afgeleid van het latijnsche
„visus" (voorkomen). De Gothische „w" werd
in het Fransch herhaaldelijk door „g" of „gu
vervangen, en de „v" van latijnsche woorden
onderging soms hetzelfde lot. De Engelsehen
maakten vervolgens van het Fransche „guise
weer een teutooneoh-klinkend „wise".
In een enkele samenstelling evenwel is de
Fransche vorm bewaard gebleven, n.l. in
„disguiae" (vermomming), hetgeen beteekent
„wijziging van voorkomen". Terloops zij op
gemerkt dat het Hollandsche „wijziging" dus
ongeveer hetzelfde is als het Engelscli© „dis
guise".
In hedendaagsch Engelscli wordt het woord
wise" in dezen zin niet meer gebruikt, be-
lialve in de uitdrukking „in no wise" (geens
zins). Daarentegen komt het in de off'icieele
Anglicaansclie Bijbelvertaling meer dan tens
voor .B.v. „Tret not thyself in any wise"
(Psalmen XXVII); „He shall in no wise lose
his reward" (Math. X)„On sh.is wise ye
shall bless the children of Israel" (Num. VI)
In bijna alle andere gevallen is het verbas
terd geworden tot „way" of „ways De meer
voudsvorm wordt door het plebs on ongeveer
dezelfde manier ui tg es prolten als „wise
dus worden gebezigd; anyway, no way, in this
way, waarbij ..way" niets anders dan „wise
beteekent. Merkwaardig is liet dat in onze
taal het woord „weg" eveneens inplaats van
„wijs" gebruikt woixjit, ofschoon het er alles
behalve gelijkluidend mee is, b.v.: „Ik wee
en" geen weg op" „Ik weet er geen wijs, o
manier, op".
De Nederlandsch® uitdrukking: „Iemand
iets wijs" maken heeft, in varband met bet
woord „wise", geen Engelsch pendant. Maai
hier beteekent „wijs'' dan ook „wit bet
niets andeTS dan het Duitsche „weisz
„Das maOhen sie m.ir nicht .weisz" „Dat
maakt u mij niet wit". (Het is zwart; u kunt
mij niet doen gelooven dat het wit is).
De eenigszins pedant® uitdrukking „diets
maken" heeft daarentegen in oud-Engelsch
een merkwaard!gen, ofschoon slechts schijn
baren en toevalHgem tegenhanger. In het
tweede tooneel van het vijfde bedrijf van Ham
let zegt de heJd: „The phrase would be more
german to the matter, If (Die zegs
wijze zou meer verband houden met de zaak
indien Hier heeft „german" evenwel
niets te maken melt Duitsch. Het is afkomstig
van het latijnsche „germanus", en dus ver
want aan het Fransche „ge-rmain", en betee-
kent „verwant". (Eng. akin to).
In verband met de groote internationale ten
toonstelling van moderne schilderkunst in
,De Bijenkorf", te Rotterdam, heeft daar gis
terenavond Jan Engelman, uit Utrecht, in de
lunchroomzaal een lezing gehouden.
Engelman sprak in een inleiding de meening
uit dat te veel praten over de verwarring en
vermoeidheid in het kunstleven een kwade
suggestie wekt, dié men moet bestrijden. Er is
veel openbare corruptie in het kunstleven,
maar misschien ook werd er nimmer zoo bitter
als thans geleden voor het Ideaal in stliie hoe
ken. Rodin constateerde reeds met grimmige
ironie, dat de kunstenaars en hunne vrienden
in de huidige materialistische en leelijae we
reld fossiele dieren zijn geworden.
Toch kan ook nu nog de kunst «en hoog®
vreugde des geestes zijn. De mensckheid ont
dekt reeds, dat men niet van brood alleen
leeft en terwijl velen krachteloos en vermoeid
zijn.' komen mienwe, jonge volksgroepen en
laten zich cultureel gelden. Men moet vragen
om groote minnaars in de kunst, om waarach
tige scheppers en fantasten, die met alleen her-
sens bezitten, maar ook ziel, hart en verheel-
dlBSh: het beschouwen van de moderne beelden
de kunst moet men zeer ernstig overwegen
dat elke periode reageert op de periode d
voorafging en een toen verwaarloosd begrip
tot eeldiiY brengt. Toch zijn er in de laatste
decennia wel bijzondere revolutionnaire ver
schijnselen geweest, die verklaring
de moderne stroomingen goed te begrijpen
moet men terug gaan tot diep in de 19J 61
en vooral beschouwen wat er te Parijs het
geestelijk centrum van Europa, geschiedde.
Verduidelijkt door vele lantaarnplaatjes ga
spr dan een uitvoerig overzicht van de tenden-
zen der schilderkunst in de vorige eeuw, waar-
bij hij historische feiten noemde, maar ook tal
van persoonlijke opmerkingen maakte, om de
getoonde beelden te verduidelijken. Hij wees
er op, dat men van een werk van beeldende
kunst met woorden altijd slechts bij benade
ring het essentieele kan noemen. Spr. begon
net het klassicisme van David en Ingres en
kwam langs de romantiek (Géricault, Dela
croix en Daumier) en Barblgon tot het Impres^
sionisme, waarbij hij uitvoerig stilstond Met
Manets „Déjeuner sur 1' herbe", voor t eerst
geëxposeerd in den Salon des Refusés, begon
de groote revolutionnaire opmarsch tegen den
academischen elsch der getrouwe uitbeelding
van het zichtbare, tegen den atelier-toon, de
strenge planverdeeling en de schoolsche licht
werking. Manet, Monet, Rensir, Pissarro e. a.
zij vonden slechts na veel strijd de waardee
ring die hun toekwam. De neo-impressionisten
experimenteerden te veel met de natuurweten
schap (Signac en Seurat), maar de natuur ging
gelukkig boven de leer.
Uitvoeriger stond spr. weer stil bij het ex
pressionisme van Vincent van Gogli, een groot
baanbreker, en bij het werk van Cézanne, den
eenvoudigen vakman, die zoo heroïsch ge
zwoegd heeft, om een nieuwe diepte-beelding
te bereiken en de ruimtelijke waarden, in het
impressionisme soms verwaarloosd, te herstel
len. Cézanne was grooter dan de prse-raffaëlie-
ten en de neo-romanticl, die te zeer buiten het
artistieke om speculaties maakten. Hij wilde
„door de natuur" klassiek worden.
Na de pauze schetste de spreker de merk
waardige wijze, waarop Picasso en Braque tot
het cubisme kwamen. Het is steeds het pro
bleem van de ruimte, dat de cubisten kwelt,
en al waren zij zeer subjectief, voor ingewij
den heeft hun beeldende taal veel schoons en
werkelijke helderheid. In een uitvoerige be
spreking trachtte spr. zijn gehoor van deze ty
pisch Latijnsche strooming het wezenlijke te
doen gevoelen. Daarna behandelde bij nog liet
futurisme, waarbij op de frappante ontwikke
ling van Gino Severini werd gewezen, en het
expressionisme. Ten slotte volgde een kort
woord over de moderne beeldende kunst hier
te lande, met een bestrijding van valsche en
vooze monumentaliteit, die is voorgewend en
geen spontaan leven bevat. Het vele „stylee-
ren" hier te lande Is vaak camouflage van on
macht en uiting van calvinisme. Er is te veel
uituurhistorische bespiegeling in dit alles, de
wensch is te vaak de vader van de gedachte
En voor sociale of religieuse speculatie ver
geet men de worsteling met den vorm en het
materiaal, het werk der handen, waarin de
geest reeds leeft als zij beginnen. Men moet lie
ver vragen om zuiveren kunstenaarshartstocht
om offbevangenheid en dienst van de hersens
aan het hart. Om geloof, dat aanvaarden kan.
Dan overwint men de vermoeidheid en schept
voort aan de beeldende kunst en een Europa
dat toekomst heeft.
RIJKSCONTROLE OP DEN UITVOER
VAN POOTAARDAPPELEN.
Rapport der voorbereidingscommissie.
De commissie, welke door den waarnemen-
den directeur-generaal van den Landbouw is
ingesteld om een wetsontwerp voor te be
reiden om den uitvoer vau pootaardappelen
wettelijk te regelen, heeft, naar zij den minis
ter van Binnenlandsche Zaken en Landbouw
meedeelt, gemeend, dat bij den uitvoer, onder
pootaardappelen, aardappelen moeten worden
verstaan, waarbij uit begeleidende stukken,
uit aanwijzingen in of op de amballage, of
anderszins blijkt, dat de afzender deze
aardappelen als postgoed beschouwt en ver
der aardappelen behoorende tot partijen, welke
voor meer dan een, door den betrokken mi
nister aan te geven percentage, bestaan uit
knollen, kleiner dan een door den minister
aan te geven grootte.
Zij meent den minister in overweging te
moeten geven wettelijke maatregelen te ne
men, waardoor de uitvoer van pootaardappe
len slechts wordt toegestaan, indien redelij
kerwijze mag worden aangenomen, dat het
uitgevoerde product van goede kwaliteit is.
De commissie meent, dat slechts één cen
trale instelling met de klaring moet worden
belast.
De consequentie hiervan is, dat de keuring
van de pootaardappelen niet kan worden ge
bonden aan een verplichte levering of ook
gebonden kan zijn aan bepaalde prijsafspra
ken.
De commissie is verder van oordeel, dat
deze centrale instelling niet moet zijn een
Rijksinstelling, maar een particuliere instel
ling, welker statuten door den minister zijn
goedgekeurd en welke werkt onder Rijkstoe-
zicht. Bij algemeenen maatregel van bestuur
zou kunnen worden bepaald aan welke voor
waarden de centrale instelling moet voldoen
om onder Rijkstoezicht te worden geplaatst.
De commissie meent, dat aan de centrale
instelling de bevoegdheid moet worden ver
leend tot het afgeven van geleidebiljetten. Zij
zou den uitvoer van pootaardappelen willen
verbieden, tenzij de uit te voeren partij voor
zien is van een dergelijk geleldebiljet.
Wanneer de uitvoer van pootaardappelen
wettelijk geregeld is, als boven is omschre
ven, dan beeft dit naar het oordeel der com
missie ten gevolge, dat alle bestaande keu
ringsdiensten, welke zich bezighouden met
het keuren van pootaardappelen, verdwijnen.
4.1 deze keuringsdiensten zullen moeten
worden opgelost in de centrale keurings
instelling.
Om hiertoe te geraken moet het Rijk vol
gens de meening der commissie door de cen
trale instelling in kringen worden verdeeld.
De afdeelingen krijgen een groote mate van
zelfstandigheid. Zij verrichten al het keu-
rlngs- en contrólewerk in haar gebied.
De centrale Instelling heeft het karakter
van een vereeniging. Ze wordt in het leven
geroepen door de thans keurende land- en
tuinbouworganisaties, die als leden der ver
eeniging optreden.
Zij staat onder toezicht der regeering, aie
bepaalde personen kan aanwijzen voor het
uitoefenen van dit toezicht.
Het behoort tot de voornaamste taak van
de centrale instelling, dat de eischen voor d»
keuring te velde en op partij en de eischen
betreffende de controle op de aflevering
worden vastgesteld. Tevens controleert zij of a
de keuring in de afdeelingen aan de gestelde
L e
benoemt een Tege-
den uitvoer van poot-
HULDIGING HENRY TER HALL.
Woensdagavond wend de heer Henri ter Hall
onder de voorstelling van de revue „Hallo
Hierheen" in den Hollandsehen Schouwburg
te Amsterdam gehuldigd.
De heer Lou Bandy sprak hem namens de
directie en medespelers o.m. als volgt toe:
Aangetrokken door het succes van de revue
zijn twee menschen uit Rijswijk overgekomen.
Ze hielden daar een verdiende rust na het
tooneel na vele jaren van hard werken vaar
wel gezegd te hebben. Maar in het hart van
uitgaand Nederland leven zij nog steeds voort.
Wanneer Duitschers 6preken over politiek,
dan zeggen ze: „Zoo zou Bismarck het gedaan
hebben." Wanneer artisten spreken over
revues dan hooren wij vaak: „Zoo zou Henri
ter Hall het gedaan hebben."
De heer ter Hall kreeg met zijn vrouw een
langdurige ovatie. Mevr. Henriette Davids, die
op dertienjarigen leeftijd liaar revue-carrière
bij Ter Hall begon, bood mevr. ter Hall fraaie
bloemen aan. De heer ter Hall dankte voor
de vele blijken van sympathie.
eischen beantwoordt.
De centrale instelling
lingscommis8ie voor
aardappelen.
Aan deze regelingscommissle voor den uit-
voer van pootaardappelen wordt de taak op
gedragen de centrale instelling voor te lich
ten omtrent alles wat betrekking heeft op:
a. de aansluiting tot exporteur: b. de afgifte
van geleidebiljetten; c. de contróle op dp
aangesloten exporteurs in binnen- en buiten
land; d. het uitoefenen van de aan deze con
tróle verbonden bevoegdheden (b.v. schorsing,
beboeting, schrapping)e. tot behartiging
van alle andere export- en handelsbelangen.
De commissie meent dat, indien hare voor
stellen in vervulling gaan, de keuring op de
best mogelijke wijze zal worden verricht.
Zij ziet in een wettelijke regeling van den
uitvoer van pootaardappelen volgens de aan
gegeven richting een krachtige hulp voor
het scheppen van de voorwaarden voor een
stijgenden export.
NED. CREDIET- EN VOORSCHOTBANK.
Dividendvoorstel 12 pet. (onv.).
Gemeld wordt, dat commissarissen van de
N.V. De Nederlaiulschs Crediet- en Voorschot
bank te 's-Gravenhage in de op 17 dezer te
houden gewo..e vergadering van aandeel
houders zullen voorstellen over 1931 12 pet.
(evenals vorig jaar) dividend uit te keeren.
ZWARE STBA F YOOR RIJWIELDIEVEN.
«i
In den nacht van 19 op 20 Juni 1931 is in
braak gepleegd bij zekeren R. te Noordwijker-
hout, waar o.a. uit een schuur twee rijwielen
werden gestolen. Tevens namen de dieven ge
braden kip mede.
Verdacht van dezen diefstal werd door de
politie te Haarlem een tweetal goede heken
den van de justitie, de 41-jarlge loodgieter M.
J. v. d. H. en de 50-jarige koopman O. aange
houden. Eerstgenoemde had reeds 13 vonnis
sen en O. reeds 11 vonnissen wegens diefstal
achter den rug. Beiden ontkenden iets met
dezen diefstal uitstaande te hebben.
De Haagsche Rechtbank heeft beiden wegens
diefstal in vereeniging tot twee jaar gevange
nisstraf veroordeeld, van welk vonnis de ver
dachten gisteren in hooger beroep terecht ston
den voor het Haagsch Gerechtshof. Verdachten
bleven bij hun ontkenning.
De procureur-generaal concludeerde dat als
bewezen moet1 worden aangenomen, dat ver
dachten samen in vereeniging zich aan de
zen diefstal hebben schuldig gemaakt. Gezien
de antecedenten van deze verdachten vroeg spr,
bevestiging van het vonnis.
NEDERLANDER IN BELGIS
VEROORDEELD.
Onze Brusselsche correspondent meldt ons:'
Zekere C. d. W., afkomstig uit Dordrecht,
werd door de rechtbank van Gent tot een jaar
gevangenisstraf veroordeeld wegens het ple
gen van diefstal, het dragen van verboden wa
pens en van een vervalscht paspoort.
AUTO DOOR EEN WINKELPUI.
Gisterenmorgen moe3t een uit Amsterdam
komende personenauto op den Amsterdamschen
Straatweg te Utrecht uitwijken voor een vracht
wagen met het gevolg, dat de auto slipte. De
bestuurder trapte waarschijnlijk bij vergissing
op het gaspedaal, waardoor het voertuig eerst
in volle vaart tegen een boompje aanreed en
dit uit den grond rukte,- om vervolgens, den
boom meesleurend, de pui van een hoedenwin
kel in elkaar te rijden.
Wonderlijk genoeg kwamen er geen persoon
lijke ongelukken, voor, terwijl de auto, die de
pui totaal vernielde, zelfs nog op eigen kracht
verder kon rijden.
Tusschen de brokstukken van de pui bleet
het jeugdig omgekomen boompje zielig zitten.
KINDJE IN DEN ROOK GESTIKT
Te Roggel is Woensdagavond 'n acht maan
den oud zijnd kindje van den landbouwer N.
op tragische wijze om het leven gekomen. Door
een gebrek "aan den schoorsteen, was er rook
in'de slaapkamer gekomen, waardoor het
meisje is gestikt.
GEVAARLIJK SPEL.
Donderdagnamiddag speelden eenige jongens
op een vrachtwagen achter de Tolbrug te 's-Her-
togenbosch. Een hunner, zekere v. B., stelde
voor een salto te maken in een dekzeil dat de
andere jongens moesten ophouden. Doordat het
zeil gescheurd was kwam de jongen met het
hoofd op fle straatsteenen terecht en werd
zwaar gewond naar het ziekenhuis vervoerd.
Hij blijft geheel verlamd.
