^Kabouter]
WAAROM
PHILIPS
LAMPEI! f
W mKS-MELKBROOD
JOoufcMis pas likf
PEEK CLOPPENBURG
PATMOS, HET EILAND DER
OPENBARING.
ALGEMEENE DANKBETUIGING.
INLEIME-AriMOnCE
Door het veel ge
ringere stroomver
bruik haalt de Phi
lips lamp het prijs
verschil van een
paar dubbeltjes,
dat ze meer kost
dan een zooge
naamd goedkoope
lamp, reeds binnen
een maand ruim
schoots in.
h
poodprijsverlaggng
AKKERIJ H. WIJSBROEK
Gebruikt Philips
„Argenta'Mampen
en denkt er aan
i m
f
EEN ADVERTENTIE
DOET GEDENKEN
Melkbrood14 cent
Waterbrood12 cent Afgehaald aan den Winkel.
Krop- of Tarwebrood12 cent
FEBRUARi-
AANBIEDING
COSTUUMS
NAAR MAAT
f 55.-
f 65.-
f 75..
EERSTEKLAS
AFWERKING
DONDERDAG 11 FEBRUARI 1932
GEWELDIG DOOR ROTSEN-
WOESTHEID.
HET CAYENNE DER OUDHEID.
Het apocalyptisch visioen van den
grooten Banneling.
jmmm
-\
Mgr. Dr. A. C. M. SCHAEPMAN.
«5 a
IïÜ®»
itiiUbliVtbT lis-tb lï-is* TELfcf. t82Utf-S8o3i
fê.W. SCHIEDAfóSCHE STEENKOLENHANDEL
C. F. SCHOUFFOER p
f en
M. VAN R00YEN
ANT0NIUS WUISMAN
Helena van der Hoeven
RUBBENS—VAN GILSE
Henri.
J. BEUGEKER—TOLLENS
JOHANNA GEERTRUIDA
FRANCiSCA HEIJMANS
Matthias Philippus
Vincentius Janssen
GEM. BETALING!
BIJVERDIENSTE
GEVRAAGD
AGENTEN
MAG. SNEEUWWITJE
HÈ
in
EEN KABOUTER IN DE KRANT
HELPT U UIT DEN BRAND I
fifiaar Eerste kwaliteit E¥Se3kbrood!ü
De pijzen zijn thans
Zonder 10 pCt. korting.
THUISBEZORGD SLECHTS 2 CENT HOOGER.
HOOGSTRAAT 22 - TELEFOON 68619
HOOGSTRAAT
ROTTERDAM
door
Prof. Dr. F. J. DE WAELE.
Raikhalzend liad ik voor het eerst uitge
zien naar de verre silhouette van het Sint
Jans eiland, toen ik op een warmen zomer,
middag van de Sint Jansstad, Ephesos. in een
krakende Ford naar het semi-Italiaansch ha
venstadje Scalanova hobbelde, en op den
troosteloos eenzamen weg tusschen het oude
Miletos en het dorpje, dat om en uit den ge.
weidigen Didyma-tempel is gebouwd, heb ik
voor het eerst het beroemde Cayenne der oud-
heid gegroet. Er lag zooveel verlangen in dien
verren groet van op een kust die noch Hel
leensch nooh Christen was, maar slechts zoo
veel maanden later mocht ik vanuit het be
roemde Patmosklooster aan het verre Miletos
een tegengroet sturen.
De reis naar Patmos zelf was niet het ple
zierigste deel van het bezoek. Ik had op de
boot, die wekelijks van Pireus naar <fen Dode.
kanesos (de groep der twaalf eilanden om
Rhodos) vaart, een Duitsch Byzantinoloog
ontmoet, die een week lang handschriften en
miniaturen ging bestuldeeren in het Patmos
klooster en tot dit doel met de beste aanbe-
velingen was voorzien: van de hartelijke
woorden van den metropoliet van Athene en
den bisschop van Trikkala, een ge vezen mon
nik van Patmos, zou ik ook profiteeren.
Maar in den eersten nacht begon de geese-
üng. Een kermis, heet het, is een geeseling
waard, en bij ons werd de geeseling door de
golven uitgevoerd. De geeselstriemen hinder
den onze maag. We voeren voorbij de licht
omwaasde vlekken der Aigaische eilanden,
maar iedereen miste den moed tot esthetisch
enthousiasme. Over de zee met haar vreemde
jazz-bewegin-gen goot de zon klatergoud uit:
we waren echter geen goudzoekers, maar
landzoekers. Ik d^cht aan Horatius' vervloe
king over den man die het eerst het waagde
in een notendop over het ruime sop te dobbe
ren. Overal fletse, zeezieke gezichten met de
dissonanten van mensohelijke heeschtoeid, als
aftandsohe saxophonen in dien golvenjazz.
Patmos is geweldig door zijn rotsenwoes!-
heid. We scheren nu langs de wilde, stekelige
kusten met pinna.kels van klippen en buikige
stee run as sas, die neergesmakt werden in den
cycloon die hier eenmaal in voorhistorische tij
den heeft gewoed en hemel en aarde bewogen
heeft. En reeds kunnen we daarboven op den
berg het groote klooster groeten, en ook In de
verte het havenplaatsje Scala.
Scala is een Italiaansoh woord, dat ten tijde
der Venetiaansche heerschappij net als vele
andere scheep- en zeevaarttermen burgerrecht
heeft verworven in het modern Grieksch. Scala
is niets anders dan de „landingsplaats": een
vondelingsnaamdien men op vele eilanden
weer vindt. Verbasterd Italiaanec.h klinkt in
menigen matrozemmond. Zooals de Venetiaan
„mol ia" (Laat los) en „tira" (trek op) riep,
klinkt het nog rhytmisch bij het scheepsia-
den „mains." en „birra". Fortouna" is de zee
mansterm voor „storm" (eigenlijk is het
slechte fortuin") „pounente" is het Westen, en
menige plaats heet nog met den Venetiaan-
sehen naam: „Vlglia", de wachtpost. Hier dus
het kleurlooze „Scala".
Eilandenstijl en eilandenkleuren. Grijze rot-
senmassas en daartusschen het kubisme der
witgekalkte huisjes. De kleur van het Oosten,
meteen de stijl van liet Oosten, vaak gedicteerd
door practisohe eisehen. Hier op Patmos vloei
en geen bronnen, men is dus op het regenwater
of putwater aangewezen,. Regenwater wordt
dan ook op het platte dak in het regengetij
verzameld en vloeit door gootpijpen in den
regenput.
De „Ithaki" loopt nu de haven binnen, maar
meert op een afstand van de kade. Geen enkele
Grieksohe haven in de Aigaische zee biedt
genoeg diepgang voor gewone stoombooten
Een kraaknette „varka" brengt ons naar het
Italiaansoh tolkantoor. Grieksch land onder
«vreemde meesters. Een moderne herhaling van
den toestand van twee duizend jaar geleden,
toen Rome van de overwonnen provincies melk
koeien maakte en koeherders er over aanstelde,
waarvan iemand als Verres bet model was.
Patraos is het meest Noordelijk gelegen
eiland van den Dodekanesos, de groep der
twaalf eilanden rondom Rhodos, die in 1912 tij
dens den Turksch-Italiaansohen oorlog bezet
werden naar het heette voorloopig om
later aan Griekenland te worden teruggeschon
ken als zuiver Helleensch gebied met Helleen-
sche tradities en een groot Hellensch verle
den. Generaal Ameglio beloofde het met zijn
eerewoord van Christen en van soldaat, wat
niet belet heeft, dat de Italiaansohe regeering
in 1922 verklaard heeft, dat er voortaan geen
Dodekanesosikwestie meer bestond: er beston
den slechts nog Isole del Mare Egeo, waarin
naast Turken en Joden ook „ortodossi" d.w.z.
Grieken leefden.
Het St. Jansklooster boven het dorp Anoclioria te Patmos.
Op het pleintje naast de kade zijn de uiter
lijke lappen van 'het publieke leven Italiaansch,
maar 't volk spreekt Helleensch. In de valvae
van het tolkantoor hangen verbeurdverklarin
gen van visschersgerel en booten uitsluiten.d
in het Itaiiaansch hekend gemaakt. De ge
kroonde en ongekroonde fetidhen van de Ita-
liaansche staatsvergoding gapen je aan op
onoogelijke lithos of op wand-kalenders, die de
insulauen ieder jaar op commando moeten koo-
pen van de fascistische overheden. Op 't plein
tje paradeeren'gegalonneerde werkloozen uit.
het moederland, die hier in de „kolonie" dienst
doen. Kraaknette, teerlingaohtige huisjes war
men zich in de middagzon, als meikatten in
den zomer. De „kaffenia" dragen in de vreem
de taal uithangborden die het vreemde ko
ningshuis verheerlijken en de vrijheid, maar
de eigenaar van het Vrij hei diskroegje heeft de
Grieksche P(rho) geïdentificeerd met de La-
tijnsche P en zijn kroeg heet „caffè deila
Libepta".
Een ezeldrijver heeft de photographische ba
gage van mijn collega op zijn muildier geladen
en op den warmen middag volgen we den sterk
stijgenden weg die door het rotsenlandschap
met de franjes van wijngaarden, en de gewel
dige omlijsting van de zee en het apokalypti-
sche rotsenlandschap naar het klooster op
den berg leidt. Witte doos-huisjes gluren
tusschen witte roosjes en kardinaalpaarse bou
gainvilles.
We rijzen nu gedeeltelijk in de hoogte en
duidelijker wordt het barbaarsche kantwerk
van kusten golven en inhammen, dat om den
sikkelvorm van Patmos ligt. In het midden
van deze landsikkel wordt het eiland het
smalst: de laudknobhel die de antieke akro-
polis draagt ligt tusschen twee inhammen aan
den Westkant en eene aan den Oostkant, waar
het dorpje Scala zich bevindt. Eigenlijk ligt
de akropolis tusschen twee landengten en deze
landnek vormt de grens tusschen het burger
lijk gebied en het oude kloosterbezit, het eerste
de Noordelijke, het tweede de Zuidelijke helft
van het eiland.
Zoo eenzaam als de geweldige Akropolis in
het landschap etaat de figuur van den Lieve
ling des Heereu in de onbelangrijke geschie
denis van het eiland in de klassieke oudheid.
Schrijvers als Thoukudides, Straboon en Plinius
weten heel weinig te zeggen over Patmos, dat
onder Rome's heerschappij een soort Cayenne
was voor de indésirables of veroordeelden vatl
die dagen.
Het eiland was dor en verlaten, des winters
is het blootgesteld aan die ijzige Noorderwinden
en het beeld, dat die chaos van rotsenmassas
en uitgevreten kusten biedt voor iemand die
van den top van het klooster op het eiland
neerziet, i-s er een van geweldige schoonheid
die schrik inboezemt. Het geweldig theaterde
cor voor het apo-kalyptisch visioen van den
grooten Banneling
In 95 n.C. werd Sint Jan de Apostel naar
dit ballingsoord gestuurd (Rieronymus ver
telt het ons), achttien maanden later keerde hij
uit dit verbanningsoord terug naar Ephesos,
nadat Nerva als eerste van de Antonijnen-
keiaers de plaats had ingekomen van den
laateten Flaviër Domitianus. Patmos verzinkt
daarna in vergetelheid, -het wordt een operatie
basis voor zeeroovers.
Dan komen de eeuwen waarin Byzantions
macht geleidelijk verbleekt en in het Oosten
de Halve maan oprijst. Het kromzwaard der
Saralenen snijdt het vroege Christendom weg
in Syrië en Klein-Azië, vooral de monniken
worden opgejaagd. Een van hen, Christodoulos,
die tot aan de verovering der Saracene-n in de
Thebais van het Latmisch gebergte bij Miletos
Thebais van het Latmisch gebergte bij iletos
woonde kreeg van keizer Alexius Kommenos
in 1088 een gouden bul, die als het ware de
doopakt wordt voor de luisterrijke geschiedenis
van het eiland. Sint Christodoulos wordt de
eerste abt van het klooster en tevens de bezit
ter van het eiland van Sint Jan.
Vanaf dezen tijd dateert de verdeeling van
het eiland in zijn twee helften. Voor de "zuide
lijke helft was het kloosterslot, de „clausura
van kracht: evenals thans nog op den heiligen
berg Athoos mocht geen vrouwelijk wezen het
monachaai gebied betreden.
Met Sint Christodoulos wordt Patmos, liet
eiland der patriarchen en bisschoppen en zijn
klooster wordt even beroemd als de monniken
republiek van Athoos of het Catharinaklooster
van den Sinai. De abt hangt onmiddellijk af
van den patriarch te Konstantinopel. Het
klooster heeft natuurlijk zijn sombere eeuwen
van armoede en plundering gekend: vooral
de 16e eeuw was er een van een pijnlijke ar
moede, die tot het verkoopen van menige kerk
schatten heeft gedwongen. In 1907 is de sur
vival van zijn wetenschappelijken roem, de
kloosterschool waarin wijsbegeerte en theolo
gie werden gedoceerd, eveneens opgeheven en
wat sedert dien tijd nog aan monachaai en
theologisch onderwijs tot het vormen van
priesters en onderwijzers bestond, heeft
met de Italiaansche annexatie een gevoeligen
slag gekregen.
De beteekenis van 't Johannesklooster voor
de orthodoxe wereld, wordt vooral duidelijk bij
het bezoek aan de schatkamer. Tachtig pa
triarchen en aartsbisschoppen heeft Patmos
aan de Oostersche Christenheid gegeven. De
skeuophylax, vader Theophanes Krikes, die uit
zijn vorig leven van Egyptisch handelsreiziger
een handvol Engelsch en Fransch en een
gezonden kijk op de wereld heeft over
gehouden, manipuleert de schatten van het
klooster met de vaardigheid en de slordigheid
van iemand, die toeristspelende vorsten en
staatslieden, op wetenschap beluste profes
soren en pelgrims in ongewasschen vroomheid
moet te woord staan. Aan de mijters, die vaak
een meesterwerk van weef- of borduurkunst
zijn, glinsteren paarlen, smaragden en robijnen,
de patriarchale herdersstaven of bisschoppe
lijke slangenstaven de kromstaven der
Westersche bisschoppen fonkelen van goud
en diamanten, de enkolpia (borstversiering),
de epigonatia en sakkoi dragen fortuinen van
edelsteenen en weerspiegelen de glorie-dagen
van het Oosten en de vroomheid der vrouwen
en meisjes, die het offerden ais een levens
werk, als een „ponos eusebias", een werk van
vroomheid.
Is de schatkamer zelf tusschen stevige
muren aangebracht, het beele klooster zelf
heeft veel .meer weg van een geweldig roof
slot met hooge muren en kanteelen. In tegen
stelling daarmee-staat dan het veel lager lig
gend klooster der Openbaring, dat een honderd
meter hnks van den sterk stygenden weg ligt
en ais een reusachtige kever in kubistischen
stijl tegen de helling schijnt aan te kruipen.
Westerland.
Die had ook gelijk.
„M'n eerste man zei altijd, dat ik verreweg
de beste vrouw was op de wereld"
„Hij had gelijk, ver en weg".
Aan allen, die op mijn 75en verjaardag mij hebben geluk-
gewenscht, breng ik mijn hartgrondigen dank. Wegens het
overstelpend aantal, verzoek ik ieder hunner deze alge-
meene dankbetuiging als een persoonlijke te willen
aanvaarden.
RIJSENBURG, 12 Februari 1932. 23760 30
Vele jaren geleden hebben wij eens een dijk.
van de I-riesche kusten naar Ameland gebouwd,
waarbij de hoop op landwinst een rol speelde.
Deze hoop is niet in vervulling gegaan. Met
de dichtslibbing wilde het niet vlotten en eer
lang liet men den dijk weer aan zijn lot ovér.
Een kleine vijf jaar geleden heeft Duitsch-
land een soortgelijke dam gebouwd. Het initia
tief hiertoe ging van de Reichsbahn uit, welke
begeerig was de zeer gezochte badplaats Wés-
terland op het eiland Sylt met de Sleeswijkgcha
kusten door middel van een spoord'irn te ver
binden, ten einde op die manier aan het trans
port van reizigers en goederen een en ander
te verdienen.
Deze opzet is naar wsnsch geslaagd en
s 7"°mers kan men op het station van Berlijn
treinen voor het vertrek gereed zien staan,
welke op hun coupé s met zekeren trots een
schild dragen, dat het woord „Westeriand"
voert.
Bij het maken van dezen dam naar Sylt
rekende men ook wel op landaanwinst maar
het enthousiasme daarvoor was niet erg groot.
Want men meende, dat de aanslibbing aan den.
noordelijken kant van den dijk plaats zou vin
nen en daarop was men niet zoo bijster gesteld
aangezien de grenzen hier zóó getrokken zijn,
dat dit nieuw gewonnen land bijna niet anders
dan over Deensch grondgebied te bereiken zou
zijn.
Maar nu bleek het al zeer spoedig, dat de
Duitsche waterbouwkundigen zich op dit punt
vergist hebben. Want het is juist aan de Zul-
delijke zijde van den dijk, dat de grootste aan-
s ïbbing valt waar te nemen en nog wel in een
tempo, dat er zijn kan. In minder dan vijf
jaar tijds zijn 3,5 kwadraat kilometer zoodanig
hoog boven het waterpeil komen uitsteken,
dat men deze wel als veroverd kan beschouwen
Bovendien zijn er nog 7,5 kwadraat ItM. al
zoo vol geslibt, dat men ze binnen enkele jaren
voor altijd kan inpalmen. De eerste 350 H.A.
is men bezig te ontzilten en in afwachting
daarvan hebben reeds vele kolonisten zifeh
aangemeld om een stukje van dat nieuwland
te ontvangen.
Noordelijk van den dam heeft de stroom zich
zoo gewijzigd, dat dit deel van het kunstwerk
bijna geheel aan diep water is komen te liggen.
Een eindje verder echter zijn gunstiger wen
dingen ingetreden. Het amfibieachtige eiland
Jordsland, dat vroeger bij eiken vloed over-
stioomde om hij ebbe weer droog te Ioopen,
houdt nu het hoofd bijna voortdurend boven
water terwijl er eene verbinding met de Deen-
sche kust aan het aanslibben Is. Afgezien
hiervan zijn er nog enkele andere verspreid
liggende punten, waar van een duidelijk zicht
bare landaanwinst gesproken mag wórden.'
Deze verschijneslen bij het eiland Sylt hebben
de andere waddeneilanden te denken gegeven.
Zij willen op het oogenblik zoowat allemaal
een dijk naar den vasten wal hebben, deels om
hun badplaatsen beter met bezoekers en goe
deren te fourageeren, deels om ook in de land
aanwinst een deel te krijgen. Sommige bad
plaatsdeskundigen gaan met deze inzichten
niet mee, wijl ze rneenen, dat het betrekkelijke
isolement dezer eilanden voor het badbedrijf
van geen waarde is.
PRIMA AKTHRACIET-SGOR TEN VAN Ie KLAS MIJNEN
P w oensaag februari a.
P hopen onze geliefde Ouders
den dag te herdenken waarop
zij voor 40 jaar in het huwelUk p
P zijn getreden. p
Hun dankbare kinderen, p
p Receptie Zondag 14 Februari
P van 24 uur.
P Rotterdam, Botersioot 113. p
23765 14
Eenige en algemeene
kennisgeving.
Heden overleed tot onze diepe
droefheid, na een kortstondige
ongesteldheid, voorzien van de
H.H. Sacramenten der Ster
venden, onze innig geliefde
Echtgenoot en zorgzame Va
der, Behuwd- en Grootvader,
Broeder, Zwager en Oom, de
Heer
Echtgenoot van Mevrouw
in den ouderdom van 61 jaar.
Overtuigd van Uw deelneming
bevelen wij den Overledene in
Uwe godvruchtige gebeden
aan.
Uit aller naam.
Wed. A. WUISMAN—
Van der Hoeven
Kinderen en
Kleinkinderen
Schiedam, 11 Februari 1932.
Lange Kerkstraat 84.
Donderdag en Vrijdag des
avonds te 7uur zal er ten
sterfhuize voor den overledene
worden gebeden.
De H.H. Uitvaartdiensten zul
len gehouden worden in* de
Parochiekerk Van den H.
Joannes den Dooper, Zaterdag
13 Februari a.s. te 6 J4, 7 en
8 uur, waarvan te 8 uur de
gezongen H. Mis v. Requiem,
waarna te 11 Ji uur de be
grafenis.
23849MS 42 j
De Heer en Mevrouw
geven kennis van de geboorte van
hun zoon
Baerle Hertog, 10 Februari 1932.
5392R 6
De Heer en Mevrouw
geven hierbij kennis van de ge
boorte van een Dochter.
Hillegersberg, 9 Februari 1932.
Eenige kennisgeving.
23773 MD 6
EEN PAK
HAVERMOUT H-O
HEEFT VEEL GROOTER INHOUD
DAN ANDERE MERKEN MAAR TOCH
IS DE PRIJS VAN H-O NIET IN DIE VER
HOUDING HOOGER.
H-O IS DUS INDERDAAD HET ALLERGOED
KOOPSTE MERK EN U HEEFT DE
SUPERIEURE KWALITEIT WELKE
H-O VAN ALLE ANDERE MER
KEN ONDERSCHEIDT
HEEL GRATIS-
6 regels f 0.69
10 regels t L
16 regels 1.60
GE-
gleden overleed tot onze diepe
droefheid, zacht en kalm,
meermalen voorzien van de
H.H. Sacramenten, onze Innig
geliefde Moeder, Behuwd- en
Grootmoeder
Weduwe van
in den ouderdom van 74 jaar.
Eindhoven
Mr. H. JANSSEN
L. JANSSENHuenges
en Kinderen
Veghel
J. JANSSEN
R. JANSSEN
Amsterdam
PH. GENIETSJanssen
en Kind
Driehuis
FR. JANSSEN
E. JANSSENWillenborg
Veghel, 8 Februari 1932.
St. Joseph Gasthuis.
De Uitvaart zal plaats hebben
in de Parochiekerk van den
H. Lanibertus te Veghel op
Vrijdag 12 Februari 1932 ten
10 uur, waarna begrafenis op
het R.K. Kerkhof St. Barbara
te Amsterdam.
Geen bloemen. Geen bezoek.
S3E1
Moquette-Leerameubi., dress., buff.,
theemeub., divans, karpett., bedd.,
dek., iedik., spiegels,enz. Simonstr.
44 en 57, nabij Schiekade. Tel.41541.
7161
Hoofdagenten en Agentessen gevr.
voor den verkoop van Unie-Obli
gaties a 3.60. Hooge prov. Br. of
adr. Leesbibl. J. Catstr. 68, R'dam
597
solide, actieve
voor het plaatsten van Staatslot of
Oblig., met winstkans gelükstaande
aan 1/20 der Ned. Staatsloterij.
Zeer hooge provisie. Brieven onder
no. 2389S Bur. van dit Blad.
Verwacht U een baby Komt tT
dan eens kijken b(j
St. Liduinastr. 13. Arncr■s'1 a n sc h e-,
Hydrophlle-, Flan. en w°ll. Luiers.
2390S
mm
5219 DG VS 200
