HET FILMVRAAGSTUK
nr
m
werkkracht
it:
VRIJDAG 26 FEBRUARI 1932
WAT EEN ALLESBEHEERSCHENDE FACTOR WORDT
Een^ f -S UOg niet alIes'
w dan -de film'
COf«*GATIE VAN HET GODDE-
I,K Woord (steil uden).
WÈÈKÈmê**»
DE OPrOSITlE IN DE S. D. A. P.
de 0. L. VR. POORT TE BERGEN OP ZOOM
HET DRAMA IN DEN MAJELLA-
TOREN.
Vermoordde de leidekker M.
zijn compagnon
Behandeling in hooger beroep.
dezeSt "Nu is h« d00d ged(IU
De kroongetuige aan den tand
gevoeld.
VECHTPARTIJ MET DOODELIJKEN
AFLOOP.
PATER Fr. JOOSTEN.
MGR. HERMUS 70 JAAR.
FRANCISCAANSCH DERDE ORDE
HUIS.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
EEN STUKJE GESCHIEDENIS
Ambtelijk hebben wij ons ongeveer een kwart
eeuw lang met de cinematografie, met de film
geoccupeerd. Wat zoo ongeveer heel de ge
schiedenis vertegenwoordigt van de ontwikke
ling van deze toch interessante uitvinding.
Wij hebben het stadium medegemaakt, dat
de cinematografie nog beschouwd werd als een
soort van kermisvermaak, als een graag ge-
accepteerde ontspanning voor het gewone volk.
Wij hebben den tijd nog medegemaakt, dat
de eerste cinema in een groote stad de eene
helft van het jaar een gezellige gelegenheid
Was om de van ouds gerenommeerde vaderland-
sche poffertjes met echte natuurboter te con-
sumeeren, en de andere helft van het jaar
in dezelfde localiteit gereserveerd was om de
bezoekers te verrassen met de vertooningen
van het bewegende, levende fotografische beeld.
Heel interessant om 'n keertje te gaan zien,
om 't nieuwtje, maar toch geen serieuze avond
uitgang voor 'n persoonlijkheid van standing-
Die ging naar de Opera, den Schouwburg, aoo
nu en dan ook eens naar de Variété.
De eerste primitieve cinema was meet a^
gewezen op den man uit het volk, den
van de straat. dade.
En ook voor hén was 't nog dzakelijk,
lijk te begrijpen, en daarom was t u ,jcateur
dat naast de beeldvertooning eeQ bekende
optrad, zoo iets als de man b" ck«f en ook
prent van „de moord van Raamdirect géwonnen
deze explicateurs werd®"n'eescliaving.
uit de eerste klassen der n aangeWezen
't Gebeurde in ^e t^uringscommfssie ge-
leden der gemeentelijke Qp d(J toe.
woonlijk nog meer had explicateurs
gevoegde commentaren der
gevoegue cmuiu^- ,f
dan op het vertoonde
lingTn dbegonmookSbreTdere kringen der be"-
V°Maar de Jroote peThield zich nog altijd „et-
tig-gereserveerd op een afstand. Die deed ii^cb.
tig verslag van opera, concer oo caba
ret, in haar officieele kunstrubriek en moest
er al iets bij de stijgende ontwikkeling der
cinematografie, ook van een film gezegd of
gememoreerd worden, dan werd dit Voorzich
tigheidshalve maar aan den meer communen
stadsverslaggever overgelaten.
Zoo was 't vijfentwintig, bijna dertie
geleden. s Jaar
Wij hebben dat alles van zeer nat.»
gemaakt. D,J mede-
Wij hebben nog beleefd, dat na een R
figuur als Rigadin en Billy Ritcllie °m/*che
,ey Chaplin onze aandacht begon 1*T
een Charley Chaplin, die toch Z ntT***n.
dan een geprolongeerde en geconW,?6'
Ritschie, die den opgang van dp fde Bllly
niet meer heeft mogen beleven "Imkunst
Mogelijk, dat de laatste nog PPT,
ran d« wereld was geworden en afgCKl
eer was te beurt gevallen om d-L h°m de
staatslieden aan tafel genoodi-o yorsteT\ 611
etablissement ambtelijk gingen k "uren"*1
e gioote pers, die zich vroeger een weinig
beduusd achtte om officieel de vertooning van
111 'mar kolommen te vernoemen, ruimt
neelo kolommen in ter bespreking en be-
oordeelinj, Vau dit eerste rangs geworden cul-
tui"-gevai
T<"-»en een twintig Jaar geleden voor het
rst Spanje bezochten, een Spanje, dat wij
nu uit de krant niet meer zouden herkennen,
vonden wij daar enkele geïllustreerde tijdschrlf-
ten met de portretten van beroemde en popu
laire toreador-en en afbeeldingen van de jong
ste stierengevechten.
Sla nu een geïllustreerd weekblad In ons
eigen vaderland oven, en Se vindt bijna niets
anders dan de lieflijke en knappe beeltenis
sen van de helden en heldinnen van do film.
Gluur even op reis, ln de coupé, in het tijd
schrift, dat uw naaste buurman voor zich houdt
opengevouwen, negen tegen tien, dat hij aan-
dacbtig te staren zit op het aanlokkelijk por
tret van een pas ontdekte filmstar
Geen maandschriften ook, die vroeger al-
leen aan literatuur en wetenschap waren ge-
wijd> of ze hebben zich ook gedwongen ge
voeld een beduidende plaats in te ruimen
aan de beteekenis van de film in ons cul
tuurleven.
professoren en leeraren, die zich vroeger In
hun hooghartig isolement alleen met de lite-
ra uur en de poëzie afgaven, schrijven nu
houw'ngen over de film.
6 e society van élite-cultuur-menschen
hpp-riin» T fi'm voor zich op, als de eenige
schatte 6n' d*e de moderne film weten te
schatten en te waardeeren.
dat 2- "JOns geslacht groeit naast ons op,
til aU(^€re gedachten, geen andere ambi-
dan ra°§en onze lange ervaring van meer
iet - 6en kwart eeuw de pretentie voeren er
S kan te weten, een heel opgroeiend geslacht
u tij na nog kinderen, ook uit onze eigen Ka-
o ïeke kringen, die nog altijd Iets afkeerlg
tobben gestaan tegenover den film, maakt ons
werkelijk beschaamd.
ij kennen al de namen van de populaire
lümsterren als een Litanie van Alle Heiligen.
Vl'aag hun, ook al bezoeken ze het Lyceum
eh het Gymnasium, wie een H. Hubertus, Sint
Barbara, Franciseus Xaverius of een Carolus
Borromjeus was, en ze staan met een mond vol
tanden.
Maar noem een Norma Shearer, een Liane
Hayd, een Charlotte Sura, een Renate Muller,
eeu Mariene Dietrich, en ze zullen haar on
middellijk „zalig" verklaren, en dezen overzee-
sclien figuren een hymne toezingen uit hun
eigen repertoire, dat haar zoo in 't hart en In
't gehoor ligt als vroeger ons de oude Maria-
liedjes.
De dagelijksche conversatie, de huiselijke
gesprekken gaan gaarne over de film en ge
wordt zelf als een halfwas aangezien, als ge
nederig bekent deze of die film waarlijk niet
gezien te hebben.
En als gij dezen jongen meisjes, kinderen nog,
dan de opmerking maakt, dat deze filmen toch
niet voor bun leeftijd zijn bepaald, dan lachen
ze U uit als een man, die de wereld nog niet
verstaat.
Onze vijftienjarigen toch, onze bakvisschen
nog, zijn tegenwoordig een fiksch opgeschoten
geslacht, met wat poeder en wat schmink kun
nen zij zich gemakkelijk het air van een acht
tienjarige geven, niet weinig geholpen daarbij
door de modieuze kleedij. die zelfs een ge
trouwde vrouw nog het aanzien van een min
derjarig meisje geeft.
Kn wij. ouderen, willen nog altijd niet in
zien en begrijpen, dat de film bezig is een
allesbeheerschende factor te worden.
P. H. H.
®e«oeiningen.
Door het Generaal K.
van het Goddelijk w 'uur der congregatie
nieuwgewijde priesterT'a-te Rome werden de
kapel van het Misslei,.,!/6 31 Jan- u- in de
de handen van h. Ex® Teteringeu uit
bisschop van Breda, de 7,gr- p. Hopmans,
hebben ontvangen, voor de Priesterwijding
der Congregatie benoemd: ^0lSende missies
Voor het Apost. Vicariaat d
eilanden (Flores-missie). P w^. Kl Soenda-
Gertbe; p. Jan Bot uit WestwoJi. Beyer uit
uit Grootebroek; p. jan K p- Ant. Hin-
p. Nic. Kuyper uit Heiio; p Sim U'1 Groenlo;
Grootebroek; p. Nic. Viseer uit LurCuapel' uit
p. Petr. Hilbert.s uit Belfela, dje ^b'oek; en
den jaar werd priester gewijd. eeds yerle-
Voor Australisch Nieuw Guinea-
Cranssen uit Putbroek-Echt. p' Ant.
Voor de missie Indore in Britsch i
p. Leonh. Jungblut uit Maastricht. ndië:
Voor Japan: p. Henr. van Straeilen uit g0
Voor Kansoe (China): p. Henr. Mötter
Rotterdam.
Voor de missiehuizen der Nederl. Provin.
cie werden benoemd: P- Ger. leeuwen ur
Herongen; p Hub. van Eijck uit Den Bosch;
P- Wilh. Maas uit Helmond; p. Ant. Thijssei,
uit Baarlo; en p. Ger. Geuskens uit Sehin
op Geul.
De voor de verschillende missies der Con
gregatie benoemde priesters zullen in het na
jaar naar hun missievelden vertrekken.
De heer Corn. Gale fiool, de nestor van
L onze musici, wordt 10 Maart 80 jaar.
Oorlogsverklaring van de ^Fakkel",
groep.
Het Partijbestuur der S. D. A. P. heeft aan
alle leden een geschrift toegezonden ter toe
lichting van de op het Paasebcongres te be
handelen resolutie Inzake het optreden van
den georganiseerden linkervleugel. Dit ge.
schrift is door de redactie van het oppositio-
neele weekblad „de Fakkel" beantwoord met
een brochure,, welke^ „het Volk" een „ver
schrikkelijke brochure", een oorlogsverklaring
'noemt, die het partijcongres voor de keuze
stelt buigen 01 barsten.
Onder den titel „Actie of scheuring" betoogt
dit geschrift, dat het partijbestuur scheuring
wil de linkervleugel daartegenover actie.
Hiertusschen moet de partij kiezen. Wint het
bestuur bet., dan beteekent dit, dat de partij
geen actie zal voeren. I>e partijleiding, de par.
tijmeerderheid, de „reformisten hebben jn
geen enkele actie lust en e aa.ns ag op d,en
linkervleugel is er een op de socialistische
gedachte in de S. D. A. P-
De leiding is niet meer die van de gehee-ie
Partij ,maar slechts die van een der richtingen
daarin. De linkervleugel kan haar dan ook niet
als zijn leiding erkennen en hee consequent
word-t dan ook in de brochure gezegd, ,.dat
inderdaad in de S. D. A .P- "iet s,IeoMs twee
riohtingen. maar twee partijen te=en over
elkander staan".
-Ge slotsom is: dit partijbestuur moet weg,
'j ^e leiding die in alle opzichten gefaald
f^t- m,a® niet langer aan bet hoofd van e
Partii staan" en dan komt als besluit het drei-
g0n^nt: „Wij blijven onzen socialistischen
voortzetten ,als bet kan ln de S. D.
Ril m<>&t bulten de S' D- A- P'"-
i, ao,o'n standpunt gelooven we, d3' e
k niet al te zwa.rt kijkt, als het de vrees
111 geen bezinning, geen terugtreden meei
is 6n aj.je jarenlange pogin.?en ^an
het Partijbestuur om het uiterste te voorko
men „tot mislukking veroordeeld zijn"-
Men verzoekt ons opname van onderstaan
de:
Bergen op Zoom krijgt, zooals reeds gemeld,
zn museumpje in de O. L. Vr. Poort, een der
weinig vroeg middeleenwsche poorten (donjon-
vorm) die ons land kent en dTe Zr dit doei
al 231 in volgende jaren
u i9 a vei bet e r <3 kumaie n worden.
i hpu-/jnn>°1>i dör itiden is deze poort popu
lair bekend als „Gevangenpoort" door kleine
of groote schilders of teekenaars uitgebeeld.
Er worden nu pogingen in 't werk gesteld
om bij de opendng op 31 Maart een collectie
bijeen te brengen, die waard is om getoond te
worden.
Maar daar natuurlijk alle echte of semi-
echite kunstwerken niet bekend zijn, worden
alien die mede kunnen werken om de verza
meling documentair groot te maken vriende
lijk verzocht hun teekeningen of schilderijen
in te zenden. Voor hen die daar toe kosten
te maken hebben en daartegen opzien is het
adres ora deze kwestie te vereffenen: ir. A.
J, L, Juten, Noordaingei x, Bergen op Zoom.
Gistermorgen werd voor het Amsterdamsch
Gerechtshof onder presidium van mr. Jolles
voortgezet in hooger beroep de zaak tegen
den ieidekkerspatroon M. beschuldigd van
moord op zijn compagnon Arkenbout in den
toren van de St. GerardusMajellakerk te Am
sterdam.
De belangstelling op de publieke tribune
was even groot als op den eersten dag. De tri
bune was tot de laatste plaats bezet.
Voortzetting van het ver
hoor.
Allereerst wordt gehoord de gevangenbe
waarder G. van Wijk die op een desbetreffende
vraag verklaart, dat de brief, dien M. aan zijn
zoon beeft geschreven gevonden werd op den
grond buiten de cel, waar M. hem klaarblij
kelijk had laten vallen.
President: Er stond geen naam op den brief.
Kan M. den brief soms per ongeluk hebben
laten vallen?
Getuige acht dit waarschijnlijk.
Verdachte doet een omstandig verhaal, dat
hij den brief niet bij het luchten heeft meege.
nomen, maar in zijn cel heeft laten liggen. Hij
wou in dezen brief maar eens met zijn
zoon praten.
President: Een brief, waarin u uw zoon
aanzet tot een moord op den kroongetuige
Wessendorp laat u toch niet op tafel liggen.
De president leest dan den brief voor, waar.
uit blijkt, dat verd. daarin zijn zoon den
moordaanslag tot in onderdeelen nauwkeurig
voorschrijft. De moord op W. moest zelfmoord
lijken.
President: Wilt u nu zeggen, dat deze brief
een uiting van een gemoedstoestand is? Een
brief waarin u een gedetailleerd moordplan
uitwerkt?
De verdachte begint te huilen en roept uit;
Niemand kan weten wat ik voel. Dt ben on
schuldig. Ik word hier nog gek.
President: Als u in woede over Wessendorp
verkeerde dan zou ik me kunnen voorsteilen,
dat u geschreven had: W. is een schurk, dij
moest van kant gemaakt worden, maar dan
werkt u nog niet een moordplan uit.
Verd. blijft huilen en onsamenhangende
woorden uiten.
President: Ik wacht graag op een plausibele
verklaring maar ik hoor naar met komen.
Verd. beweert hierna nog dat de getuige van
dezen brief afwist en hem zou overbrengen.
Getuige ontkent dit.
De vroegere leidekker, thans verlofhouder
Hampe deeit mede, dat hij in Jö bij M. in
dienst kwam, dus na den dood van A Er werd
toen op het werk besproken dat bet niet pinje
was met den dood van A. Niemand wist echter
van de verzekering.
Wessendorp vertelde op een dag dat hij
den baas in zijn maebt nad. Eenigen tijd
daarop begon M. echter met getuige Ce spreken
over het sluiten van een compagnonsverzeh^
ring op zijn leven. Eeu bedrag had M. echter
nooit genoemd-
President: U bent later eens bij M's derde
vrouw geweest. Die zeide toen: Die Wessen
dorp heeft ons voor 10.000 opgelicht U hebt
ook verklaard, dat u het briefje daarvan ge
zien hebt. Was dat geen 1000?
Get.: Het was 10.000.
Er wordt dan door president en verdediger
een aantal vragen gesteld, waardoor men
tracht vast te stellen boe de positie van Wes
sendorp in de zaak was. Men zei altijd, dat
Wessendorp niet veel uitvoerde. Zoo kwam hij
eens in Oosterhout op een werk met een auto,
die nieuw was en zeer duur werd geschat.
Get. vertelt nog, dat M. als motief voor
het sluiten van een verzekering op zijn leven
heeft opgegeven, dat dit was om zijn zoon
een bestaan te verschaffen.
President: Hoe klopt dat nu weer met uw
vorige verklaringen?
Verd.: Dat was maar pro forma.
President: Goed. U zei eergisteren nog, dat
u vroeger een ziekte bad gehad en dat. u zich
eena goed wilde laten onderzoeken. Maar in
het verslag van den dokter, die u voor de
verzekering onderzocht staat, dat u tegenover
hem vertelde, nooit iets gemankeerd te heb
ben. Hoe rijmt u dat?
Verd. blijft bierop een bevredigend antwoord
schuldig.
De kroongetuige.
Daarna wordt gehoord de kroongetuige
Wessendorp.
President: In de week voor Pasehen, waar
in A. verongelukte, zijn A. en M. toen op het
werk aan de kerk geweest?
Get.: Op Donderdag „8 Maart zijn beiden er
geweest.
President: In uw dagboek staat, dat M. er
dien dag niet geweest is.
Getuige: Dat moest ik doen op bevel van M.
Pres.: Is M. op dien dag ook boven geweest
°P den toren
Get.: Ja, buitenom.
Pres.: Kwam M. vaker? Hij zegt dat zijn
Sestel het niet toelaat.
Get.: Beter klimmer dan M. ka.i ik niet.
Getuige vertelt dan wat er op den dag van
let ongeluk, 29 Maart, geschied is. M. maakte
Plet A. aanstalten om naar boven te gaan.
iegen getuige zei hij beneden te blijven, om
leien klaar te zetten. Dit heeft get. ge-
oaau- Daarna Is hij toch ook naar boven
geklommen. In de goot kwam hij M. tegen.
16 weer naar beneden ging en zei dat get.
.^«bout moest helpen. Toen get. door het.
h Je in de buitenkap naar binnenging, vond
loos A' Ilssen• o£ liever zitt-en, bewuste-
plart'- keef,; geprobeerd A. naar een veiliger
klimt te brengen (hij lag vlak naast een
bloei maar dat lukte niet. A. zat vol
weer Bangs den klimkoker is get. daarna
bord naa' beneden gegaan. Onderweg op een
ten r6 in bet traPPenlluis stond M. te wacb-
et' vertelde hem het ongeluk met de
bedreigd) V00rdins6n liad M- Arkenbout eens
tniae "laande aan tot kalmte en verzocht ge-
„c T Iliets over te vertellen dat hij boven
uo <fn WjeetSt' Auders, zei hij, zal mijn vrouw
C iicrcr, u\ 'k bet heb gedaan. Als get. wilde
zw el°°fde M. hem dat hij het zoo goed
n'Vh-^ a'8 bi het nog nooit gehad had.
66 u-- etniet, dan zou hij W. de schuld
geven, ij zei ook: Dan zal ik jou en je wijf
den nek laten afsnijden. Get. heeft toen tegen
over ce po ïtie M.'s naar boven klimmen ver
zwegen.
President.^ Had u eenig vermoeden dat M.
iets met A. s dood had uit te staan?
Getinge: Neen, ik hield mijn woord, om
dat ik M. geen onaangenaamheden met zijn
vrouw wilde bezorgen. Bij de eerste ont
moeting na het ongeluk spraken zij af dat
M. naar de pastorie zou gaan en dat W. later
zou komen om te vertellen dat A. gevallen
was. Dit heeft get. ook gedaan»
Quaker beslaat voer 65% ulf
koolhydraten, die de werkkracht op peil houden.
Het bevat verder vetten en mineralen, kortom
alles wat In een gezond makend voedsel
behoort aanwezig te zijn.
Reel. 598 DGVS 50
Toen de deur van de pastorie geopend
werd, schreeuwde get. dat er een ongeluk was
gebeurd. M. zat in een kamertje te schrijven.
President: Dat alles was dus comedie.
Getuige: Ja.
President: Wat heeft M. daarna gedaan
Getuige: Ik heb hem niet meer gezien. Ik
heb de brandweer gebeld en ben weer naar
boven gegaan. Ik zag, dat A. zich iets ver
plaatst bad. Uitvoerig beschrijft get. hoe A.
uit den toren is gehaald. M. heeft hij den
geheelen dag niet meer gezien.
President: M. beweert dat hij later in de
stookplaats bij u- geweest is toen u uw han
den waschte.
Getuige: Ik ben wel in de stookplaats ge
weest; mijn handen heb ik niet gewasschen
en M. is niet bij me geweest. Na de begrafe
nis, waar M. bij tegenwoordig was, hebben
get. en M. in een café gezeten, waar get. o.a.
gevraagd bad of het nu een ongeluk of iets
anders was. M. antwoordde: Het is een onge
luk. Get. heeft 1000 van M. gekregen, daar
van was 500 zwijggeld. Get. wist niet dat
M. 50.000 van de verzekering had gekregen
en hij had ook geen kwaad vermoeden tegen
M. Zijn positie is daarna veel beter geworden;
hij kreeg een vast loon van 45.
Langen ti)d ontspint zich dan een uitvoerig
vraaggesprek, waarbij de president geruimen
tijd stilstaat bij de aanvankelijk onjuiste ver
klaringen welke getuige heeft afgelegd tegen
over den commissaris van politie. De presi
dent brengt nog naar voren, dat getuige, ook
doordat hij oude schulden van M. betaald
kreeg, door zijn zwijgen er beter door ge
worden is.
President: Hoe zit bet nu met dien duren
auto, waarmee u volgens getuige H. in Ooster
bout op het werk kwam
Getuige: Die was geleend van een ander.
President: Heeft u M. nooit chantage-
brieven geschreven
Getuige: Nooit.
President: U weet, dat M. beweert dat u
A. bebt doodgeslagen
Verdachte heet alles, wat getuige verklaard
heeft, liegen.
Hierna werd gepauzeerd.
Na heropening van de zitting van gisteren
middag wordt het verhoor ven den kroongetuige
Wessendorp voortgezet.
Pres.: Toen u na het ongeluk met. M. op het
bordes in de torentrap sprak, is het toen niet
in U opgekomen, om nog eens na.a.r A. te gaan
kijken? Dat was todh mensohelijker geweest.
Get. M. hield me tegen. Ik kon er toch niets
aan doen. Er moest een dokter bijkomen. Zoo
gauw M. me vrij liet ben ik naar de pastorie
gegaan om hulp to halen.
De president vraagt daarna of get. nog eens
wil beschrijven de motieven, die hij had om
op M.'s voorstellen in te gaan.
Uit het antwoord blijkt, dat get. geen onaan
genaamheden met Kaartje, A's gewezen vrouw
wilde hebben, maar ook, dat hij bang was voor
M.'s bedreigingen.
Pres.; Maar zooht u daar toen werkelijk niets
achter?
Get.: Ik heb nooit eenig vermoeden gehad
tegen M.
De president vraagt dan nadere inlichtingen
over de dagboéken. Wei-den die altijd bijgebou.
den. Het lijkt erop, alsof het dagboek, waarin
de periode, waarin het ongeluk viel, niet dag
voor dag, maar ineens tegelijk is geschreven.
Er staat ook niets in over het verloop en den
gang van bet werk. Alles is zeer summier bij
gehouden tot het ongeval. Dan vinden we plot
seling vier pagina's beschrijving.
Get. zegt, dat dit in overleg met M. is ge-
daan, opdat er later geen tegenspraak in de
verklaringen van W. en M. zou ontstaan.
Het dagboek werd altijd bijgehouden van dag
tot dag.
Pres.: Toen u M. met A. naar boven zag gaan
had hij toen handschoenen aan?
Get.: Neen.
Pres.: En toen u M. bij het naar boven klim
men Ia de goot tegenkwam?
Get.: Toen droeg bij gele handschoenen.
Pres.: En toen u hem na het ongeluk op bet
bordesje op de trap ontmoette?
Get.: Toen had bij weer geen handschoenen
aan.
De verdediger, mr. Kokosky herinnert get.
eraan, dat M. tegen get. heeft gezegd; als jij
me ooit mocht verlinken, dan is bet voor mij
een klein kunstje om te bewijzen, dat jij het
gedaan heeft. Hebt u er toen nog geen idee
van gekregen, dat M. het wel eens gedaan kon
hebben?
Get.: Neen, ook toen niet.
Pres.: Maar M. had tevoreD gezegd, dat
Kaatje, A's gescheiden vrouw, wanneer
zij hoorde, dat M. boven in den toren was ge
weest, zou denken, dat hij A. van kant gemaakt
zou hebben. Hierop doelde de uitlating van M.
Mr. Kokosky bestrijdt dit. De uitlating om.
trent Kaatje komt in geen enkel proces-verbaal
voor, zooals mr. Kokosky uit de stukken kan
aantoonen.
Pres.: Is bet dus beusöh waar get.., dat je
toen je op het bordesje met M. een afspraak
maakte, niet begrepen hebt, dat A. niet door
een ongeluk, om het leven was gekomen?
Get.; Ik heb het toen werkelijk niet begrepen.
Getuige Hampe en getuige W. worden daar
na geconfronteerd.
Mr, Kokosky: Hebt u get. W. wel eens tegen
Hampe gezegd, dat u maling aan M. had.
Get. W.: Nooit'. Maar wel beeft hij in mijn
houding kunnen bemerken, dat ik me niets van
M. aantrok.
Pres. U houdt vol, nietwaar verd. dat W. u
in Breda zelf bekend heeft A. gedood te heb.
ben. Waarom bent u zoo laat met die verkla
ring gekomen?
Verd.: Omdat W. had gedreigd, dat hij mijn
vrouw en kinderen zou blind gooien.
Verd. verklaart dan, dat hij, terwijl bij in de
Obistraat stond met een verrekijker in het luik
in den toren verdachte dingen waar nam. Hij
'hoorde ook schreeuwen en het geluid van
slaan.
Pres.; Waarom he.bt u dan niet dadelijk
daarvan melding gemaakt. Als u dit bebt ge
zien en geboord, dan bad u toch dadelijk kun.
nen zeggen: W. beeft het gedaan. Dan beweert
u verder gezien te hebben dat W. in de stook
plaats zijn kleeren en een bijl van bloed stond
te reinigen. Ook die bewering is op niets uit-
geloopen. En tenslotte uw verklaring omtrent
W.'s bekentenis tegenover u. Daarmee kwam u
op toet laatste oogenblik mee aandragen. Dat
Is toch vreemd.
Daarna wordt geboord de gewezen huisvrouw
van toet slachtoffer, K. In 't V. uit wier ver.
klaringen o.a. komt vast te staan, dat M. reeds
eerder aan 'het adres wan A. dreigementen heeft
geuit
Nadat nog eenige vragen aan den verdachte
waren gesteld, werd de zitting op verzoek van
mr. Kokosky verdaagd tot Vrijdagmorgen 10
uur. Dan zal de Procureur-generaal requisitoir
nemen.
Na het omvangrijk getuigenverhoor hield
hedenmorgen die procureur-generaal mr.
Bauduin zijn requisitoir tegen den leidekkers-
patroon M.
De rechtbank had verdachte indertijd ver
oordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Thans
in hooger beroep achtte ook de procureur-
generaal den moord op A. wettig en over
tuigend bewezen en eischte wederom levens
lange gevangenisstraf.
Behandeling voor de Bossche
rechtbank.
Gister behandelde de Bossche rechtbank de
zaak tegen den 22-jarigen smid W. V. te
Engelen, verdacht J. Venroy uit Orthen met
een mes te hebben doodgestoken.
Zooals bekend, had verdachte vroeger ver
keering gehad met het meisje, waarmee
Venroy thans was verloofd.
Verd. verklaarde tot zijn daad te zijn ge
komen, omdat V. hem dreigde te zullen dood
slaan. Venroy kwam met zijn meisje van het
station in de richting van de Nieuwe vee
markt te 's Bosch, terwijl verdachte daar met
zyn meisje wandelde. Daar hij een aanval
vreesde, liet hij haar links loopen om zijn
rechterhand vrij te houden. Venroy sprong op
verdachte toe en gaf hem een slag, waarop
verdachte zijn mes trok en ter verdediging
stak.
Volgens verklaring van dr. Mettrop was
de halswonde van den verslagene 12 c.M. groot.
Deze wonde moet den dood veroorzaakt
hebben.
Get. v. d. Pol verklaart, dat verslagene
stond te wachten. Toen deze met verdachte
aan het vechten was, heeft hij getracht
beiden te scheiden.
Op de vraag van den president, waarom ge
tuige nu anders verklaart dan voor den
rechter-commissaris, antwoordt hij, dat bij
toen niet onder eede stond Getuige was 100
meter achter verdachte blijven loopen.
Op de vraag waarom bij dit deed, of bij
soms een aanval verwachtte, antwoordt hij
ontkennend.
Getuige C. Weck, naaister te Engelen, ver
telt, dat zij met een gezelschap iemand naar
den trein was gaan brengen. Zij liep naast
verdachte, een eind er achter liepen de
anderen. Verdachte ging ineens aan den
anderen kant loopen en toen kwam de ver
slagene naar hem toe en zei: „Je moet
kapot". Meteen sloeg hij hem. Toen getuige
hem niet kon bewegen op te houden, liep zij
door. Zij heeft niet zien steken.
Toen verdachte met baar naar buis ging.
was hij geheel overstuur en kon niets zeggen.
De 20-jarige arbeider C. J. van Kessel, die
met verslagene naar het station is gegaan,
deelde mee, bem gevraagd te hebben wat hij
daar moest doen. De verslagene bad hem
toen geantwoord: Ik moet V. een klap geven.
Get. Maria Weck liep met v. d. Pol een
100 meter achter verdachte en z'n meisje. Zij
zag den verslagene met een gummistok slaan,
waarop v. d. Pol hem terugtrok. Steken beeft
zij niet gezien.
Inspecteur van Keulen getuigde daarna o.m.
dat verdachte gunstig bekend staat. De
gummistok, die naast bet lijk is gevonden, is
een gevaarlijk wapen.
Requisitoir.
Het O. M. deelde mede, dat verd. een paar
maanden voor bet drama reeds een klacht
over verslagene had ingediend. De verslagene
is plotseling van achter een öoom te voorschijn
gekomen, heeft zijn jas uitgetrokken en die
aan een ander gegeven en heeft toen verd.
met zijn gevaarlijk wapen aangevallen. De
aanval geschiedde plotseling. Verd. heeft
maar raak gestoken en aan de doodelijke
steken, door hem toegebracht, is de verslagene
overleden.
Spr. neemt noodweer aan. Verdachte heeft
blijkens de feiten gestoken om zich te ver
dedigen.
De eisch luidde: ontslag van rechtsvervol
ging.
De verdediger, mr. E. van Zinnicq Berg-
mann, sloot zich bij dezen eiscb aan.
Uitspraak heden over 14 dagen.
NEDERLANDSCHE ARBEIDERS IN
DUITSCHLAND.
Naar aanleiding van sommige berichten be
treffende het verleenen van z.g. werkvergun
ningen aan Nederlandsche arbeiders in
Duitsohland, wordt ons van bevoegde zijde
medegedeeld, dat aan eiken Nederlander, die
in Duitschland werkzaam is, of in dat land
werk vindt, op aanvrage een z.g. bewijs van
vrijstelling (Bofreiungsschein) wordt afgege
ven. Een Nederlander, die in Duitsohland een
werkgever vindt, die hem in dienst wil nemen,
zal dus van de zijde der autoriteiten geen moei
lijkheden hebben bij het overleggen va.n een
z.g. vrijstelling. Belanghebbenden kunnen zich
wenden tot de Nederlandsche Arbeidsbeurs te
Oberüiausaa (Rijnland),
Opvolger van Mgr. Hoogers als
Apostolisch Prefect.
Kroon op dertig-jarigen missie-
arbeid.
Naar wij vernemen, heeft de Hoogeerw.
Pater F. Joosten, van de missionarissen vaa
Scheut, gisteren van het Moederbuis te Scheut
bij Brussel bericht ontvangen, dat hij is be
noemd tot Apostolisch Prefect van Ta t'Ung
in de missie van China.
In deze functie zal hij Mgr. Hoogers opvol
gen, die, gelijk men weet, wegens ziekte eer
vol ontslag heeft gevraagd en verkregen.
Mgr. Joosten is in 1872 te Grubbenvorst (L.)
geboren en priester gewijd in 1899. In 1901
vertrok hij naar de Chineesche missie, waar
hij dertig jaren de moeizame missionaristaak
heeft vervuld.
Sinds December j.l. vertoeft hij ln 't vader
land jn het Missiehuis Sparrendaal te Vught.
Mgr. Hoogers is na zijn heengaan als
Apostolisch prefect benoemd tot professor aan
het centraal seminarie van Ta t'Ung. Dit
seminarie telt niet minder dan 70 semina
risten, nl. 43 theologanten en 27 studenten
in de philosophie. Tot nog toe zijn in dit
seminarie reeds 42 studenten tot priester ge
wijd, die thans allen in de verschillende
vicariaten werkzaam zijn. Dit jaar zullen er
wederom 9 de H. Priesterwijding ontvangen.
De prefectuur, gelegen in het Noorden der
provincie Chansi, staat momenteel onder het
bestuur van een proprefect, den Zeereerw.
Pater de Vleeschhouwer. Haar eerste prefect
was Mgr. Hoogers, die kort na haar oprichting
door de Propaganda den 3en Maart 1923 als
zoodanig werd benoemd. Mgr. Joosten was ait
China vertrokken om in Europa een jaar nut
te nemen. Het is de vraag of dat jaar niet
belangrijk zal worden bekort.
Feest in het Doofstommen-instituut.
Gister vierde de Hoogeerw. heer Mgr. A. Her-
mus, directeur van het Doofstommen-instituut
St. Michielsgestel zijn 70sten verjaardag.
Om half negen droeg de feesteling een plech
tige H. Mis op, met assistentie van de zeereerw.
heeren Arn. J. J. van Haandel en A. G. J. Lat
houwers, leeraren aan het instituut. Het Broe
derskoor zong een meerstemmige Mis.
Na de H. Mis werd een feestelijke bijeen
komst gehouden, waarbij mgr. Hermus in een
meer intiemen kring hartelijk gehuldigd werd.
Er was geen officieele receptie, doch zeer
vele heeren geestelijken en andere belangstel
lenden als ook verschillende autoriteiten kwa
men den 70-jarige gelukwenschen, terwijl tal
rijke schriftelijke en telegrafische felicitaties
ontvangen werden.
Een jubeljaar-stichting.
Aan de hand van verscheidene mededeel in-
gen uit de Franciscaansche tijdschriften heb-
ben we er eenige weken geleden op gewezen,
dat het jubeljaar der uitvaardiging van de en
cycliek „Auspicato" op een breed opgezet en
enthousiast plan zou worden gevierd. In dl®
mededeelingen was ook sprake van een „blij
vende stichting."
Over deze stichting en haar ideëelen vorm
bevat de nieuwe aflevering van „De Tertiaris"
nadere bijzonderheden. Wij ontleenen aan di«
gegevens bet volgende:
Een groot, ruim gebouw met een royal®
lap grond erbij. Franciseus' zielen kunnen nu
eenmaal niet zonder de vrije, blije natuur.
Dat huis wordt 't Huis van de Orde.
Maar dat huis wordt niet enkel gebouwd
om Tertiarissen broederlijk te ontvangen
't Zal een rustoord zijn, b.v. voor afgetobd®
moeders uit groote gezinnen, die een paar we
ken rust noodig hebben. Geld wordt haar niet
gevraagd. En als er geen reisgeld is, dan wordt
daar ook voor gezorgd.
Ons huis kan nog meer omvatten. Kinderen
uit de menschenpakhuizen van onze steden
snakken naar licht en lucht: ze verhuizen
een tijdje naar tertiarissen in de buurt van Uns
Huis en op geregelde tijden komen ze in dat
Franciscaansche „heim" bijeen en zoo worden
ook de zieltjes gezonder.
Ons Huis wil zijn: een centrale van kennis.
In de rustige omgeving van Ons Huis kunnen
we D. O.-studiedagen houden.
Ons huis is ook een huis van gebed. Wil
men zich van den heiligenden Franciseus geest
laten doordrenken, de Tertiaris kan hier eenige
dagen in afzondering leven.
En als de andersdenkende zich aangetrok
ken voelt tot Franciseus zoo zijn er velen
In onze tijd dan kan hij hier wellicht 't voor
portaal vinden voor Gods Kerk.
De vraag zal worden gesteld: Hoe moet
zulks worden betaald.
De bediening kost niets, om de eenvoudige
reden, dat deze zal geschieden door tertiaris
sen. Zij verhinden zich enkele weken, maanden
om dat eenvoudige, nederig liefdewerk zonder
betaling te verrichten. Daarbij zorgt een goed-
ingerlchte dagorde voor het geestelijk leven
van dat Franciscaansch dienstpersoneel. Kost
en inwoning natuurlijk gratis.
Maar hoe komt 't geld voor zoo'n bouw, 't
onderhoud etc. Ook heel eenvoudig: voorloo-
pig geeft ieder Tertiaris per jaar twee kwart
jes, d.i. een cent per week. Is dat voor som
migen nog te hoog, meer gegoeden zullen 't
tekort wel aanvullen.
En als iemand meent, dat die bijdragen van
twee kwartjes te gering is voor onzen groot-
schen opzet, mag hij wel weten, dat t secre
tariaat der Derde Orde, of beter gezegd: de
Koninklijk goedgekeurde „Federatie van Fran
ciscaansche vereenigingen van Tertiarissen" al
een beetje gespaard beeft: dat bedrag wordt
nu gestort in de kas voor Ons Huis.
In de week van 14—20 Februari zijn aange
geven 174 gevallen van roodvonk, waarvan o.m.
37 te Amsterdam, 10 te Haarlem en 26 t®
Rotterdam. Ter kennis werden gebracht 111
gevallen van diphterie, waarvan 7 te Amster
dam, 5 te Delft, 7 te den Haag en 6 t®
Vlodrop.
Influenza en ziekten van
het ademhalingsstelsel.
Opgave van het aantal sterfgevallen aan
influenza en aan ziekten van het ademhalings
stelsel (met uitzondering van tuberculose) in
de 46 gemeenten met meer dan 20.000 zielen,
voorgekomen gedurende de week van 14 tot
en met 20 Februari:
Aantal sterfgevallen aan influenza 25;
bronchitis 16: pueumonie 104; andere ziekten
van het ademhalingsstelsel (uitgezonderd
t.b.c.) 12. Totaal aantal sterfgevallen aan ziek*
ten vaa het ademhalingsstelsel 132. _A
