BIJ DE BAAR VAN
EEN GROOT STAATSMAN.
H
"2?
£5SSjf) t.
knnn&TLZ^emaM Z°u
geoote aüdu5Ntie
POLEN EN RUSLAND.
GENEVE'S UITSPRAAK.
'HEEREN-BAM
BRUENING'S OPROEP.
ZATERDAG 12 MAART 1932
NATIONALISME EN ANTI-CLERI-
CALISME AAN HET WERK.
DE KERKELIJKE BEGRAFENIS.
(V
tX ae er 19 beZitten- °Pdaak* bet feit
l2°0 leden van het apos^j^
des gebeds hij den Paus,
in itaiië> p®ter a- p- r- s-j->
vërb 9lenpaters' die m6t bet Apost?laat in
BChillende tl' tZ
engelands oudste religieuse
gestorven.
LERROUX DE „REDDER'
liet laatste vertrouwen in den
radicalen leider verloren-
DE MAN, DIE ZICH BUIGT VOOR
DE FEITEN.
ANGSTIGE UREN OP EEN
IJSSCHOTS
OPWINDING TE WARSCHAU OVER
MOSKOU'S ONTHULLINGEN.
DE HOOGVERRAAD-AFFAIRE BIJ DE
BERLIJNSCHE POLITIE.
POLITIEKE MOORD TE
HELSINGFORS.
DE VIERPFENNIG STUKKEN REEDS
VERVALSCHT.
DREIGENDE OPSTAND IN BRAZILIË.
IN HET CHINEESCH-JAPANSCHE
CONFLICT.
Waarom Nederland niet in de
commissie van negentien?
DE AANSLAG OP TWARDOWSKI.
Bekentenis van den dader.
FORTENBOUW IN BELGIE.
LIJKVERBRANDING IN BELGIE.
niet„ Sricsche He&enba&i maai'
ECHTE FR1ESCHE
Een enthousiaste verkiezings
vergadering in het Sport-
palast.
„HINDENBURG MOET OVERWINNEN,
WIJL DUITSCHLAND LEVEN
MOET".
DE PUTSCHGERUCHTEN IN
DUITSCHLAND.
„Uiterlijke teekenen schijnen uitgebleven"
°tizen correspondent
Parijs, 10 Maart 1932.
Fftsn! i!S S66n hartverheffend en zeker geen
deel J schouwspel, hetwelk een zeer Sroot
soa, ParÜsche pers biedt door den per-
f90" lijken en den parabaat bot te vies-en
J gens de figuur van den verscheiden staats
kan, wiens lijk nog boven aard® staat, en
®>°r om de baar te strijden, welke nog voor
Politieke doeleinden wordt opgeëischt. Dat
een sinds zekere veroordeeling ontredderde en
meer en meer derailleerende beweging zich
°°k thans niet weet, te beteugelen en haar
«P'jt niet weet te onderdrukken, dat haar een
Wraak ontgaat 't was te verwachten
van ©en kring, welks critiek nimmer objecti
viteit of maat heeft gekend. Maar dat de na
tionalistische pel's een kleine houding zou
aannemen bij een baar, welke door de wereld
opinie met eerbied wordt gadegeslagen, dat
het anticlerikalisme de poging zou voortzet
ten om Briand tot zich te trekken niettegen
staande den afschuw, door Briand zelf reeds
lange jaren voor het sectarisme afgelegd, kan
niet vergoelijkt worden met de verontschuldi
ging, dat de verkiezingsstrijd ontbrand is.
Het levenswerk van Briand is te belangrijk
dan dat men op het oogenbiik dat bet vol
bracht is. zioh niet zou moeten afvragen,
waartoe het heeft gediend en wat het heeft
creikt; doch men kan zich dat afvragen, zon-
sto f',;15® stilte van den rouw wordt ver-
t,-,,01,'y*a nneer echter de strijd zich uitstrekt
bet is da!n 18 dat iets afzichtelijks en
niets wewTf 0011 Fransch sentiment da.
een lijk Vfi ay'ekkender is dan dat men om
^oopenZ^ b<* oogenbiik uit
neemt aan Na. geheele natr
haar raaTc n opgeworpen, dan is dat
,Da, driJv6rs echter worden steeds op dezelf
de plaats gevonden en maken seen deel uit
van een enkel kamp. Het zijn de secta.rissen
an de pantheonisatie van Zola en Jaurès,
19 dezen keer gehoopt hadden de manifesta-
19 te herhalen, die, o. ironie van het lot, de
resten van den grooten conciliator, zoo men
f'ct pacificator wil zeggen, zou doen dienen
de volksverdeeldheid aan te wakkeren
Ondanks het feit dat tijdens zijn leven juist
Briand de uitzondering is geweest, die zich
hooit bij een partij heeft willen doen inltiven
ofschoon hij door all© partijen opgJ8cht
Werd, al was het slechts uit vrees hem als
<ien h'-i wrPedS iE Zi;l'n aanva.nkelijk optre-
hftt Steile standpunt vermeed en in
rijpere deel van zijn loopbaan alle toespit-
Wei4 van dsn burgerstrijd verafscliuwide en
rlere^ Positief de pacificatie zocht te bevor-
kon dj'y a'le kinderen van het land in vrede
Een ^.^tnenwonen.
comedie regeering heeft de macabere
te voorkop "ion Pantheonda g van 1924 weten,
eche traditie'1' Zij heeft eenvoudig de Fran-
instemmlng ^especteerd en zoo zij niet de
is toch het de geheele pers vindt, dan
beleid voldaan. Franschc volk over haar
'ks strijd om
Rmier element, bevat echter nog een
m°»t schokken. Wat wjjder kring
09 tijding, da,t aan
"mn de ahsoute mat 'W verscheiden etaats-
1 -ft de Katholieke Worden onthouden,
weet, dat de korkeij, d Ze«r getroffen, <Me
Gissingen niet op zwakke Arbeid haar be-
katholieke wereld kan ook A"n'len treft. De
Reefflijk zijin jegens het. a.n grijpend en toe-
In de aanwezigheid van do^ ''"'kalisme, dat
^Wnaal-aarta-
bisschop van Parijs het sterkste beletsel heeft
gevonden om de baar voor haar seetarisehe
doeleinde t.e benutten.
Dat echter de verbetbn woede tegen het feit
der religieuse uitvaart ook aan den dag komt
in dat 'deel der hyper-nationalistische pers,
welke door een noodlottige dwaling door vele
Katholieken nog als een richtsnoer wordt aan
vaard, bewijst hoezeer de haat verdwazen kan.
De wijze, waarop de „Action Frangaise" baa.r
haat tegen den Stedehouder van Christus
durft toonen, door den uitwendigen schijn,
overigens met verzwijgen der werkelijke fei
ten, uit te spelen om de eenvoudige zielen te
verontrusten en den H. Vader te beteedigen, is
nauwelijks voor een kwalificatie vatbaar. Er
zijn aanvallen, waarvan de welvoeglijkheid
eischt, dat men ze voorbijgaat.
Er zijn ook feiten die verwondering wekken.
En wanneer we op een paar zaken wijzen,
dan is het omdat het verleden van den politi
cus Briand niet altijd de kerkelijke uitvaart
heeft doen veronderstellen. We vergeten niet
welk aandeel Briand in de Comhistische wet
geving heeft gehad, welke wetgeving den Op
perherder tot het uitspraken een er excom
municatie bracht. Maar we kunnen toch ook
niet vergeten, welke eigenaardige houding
Briand reeds in den aanvang tegen die wet
geving heeft aangenomen, en waarin de ele
menten aanwezig waren, die bij zooveel ande
ren zijn opgetreden, die lang vóór of op het
einde van hun leven zich met de Kerk heb
ben verzoend. Ook kunnen we niet vergeten,
welke houding vooral in de beste periode van
den grooten staatsman door hem jegens de
Kerk is aangenomen. Gelooft men nu dat het
erg menschelijkis aan te nemen, dat zulks
op het innerlijk loven van Briand geen in
vloed heeft gehad
Men maakt nu wel wat al te gemakkelijk
gebruik van het feit, dat de uitwendige, de
materieele teekenen van den inkeer niet
schijnen te bestaan. Niet schijnen te bestaan.
Maar is men van dat niet-bestaan zoo zeker
Er werd ons door een der hooge geestelij
ken uit de onmiddellijke omgeving van den
kardinaal-aartsbisschop verklaard, dat Briand s
overlijden te schielijk heeft plaats gehad, dan
dat de omstandigheid van het al of niet aan
wezig zijn van een priester aan de stervens
sponde in overweging kan worden genomen,
doch dat de kardinaal te nauwe relaties met
den heer Briand had onderhouden om niet
persoonlijk in de gelegenheid te zijn geweest,
de evolutie van zijn gezindheid te kennen.
Noch de kardinaal, noch de nuntius konden
reden hebben, om aan de laatste intenties van
Briand te twijfelen, of hem de vergiffenis
der Kerk te weigeren.
Van andere zijde vernemen wij, dat, toen de
heer Renaudel, het socialistisch kamerlid,
aan den heer Tardieu zijn voornemen te ken
nen gaf te interpeüeeren over deze aange
legenheid, de minister-president hem een
voudig een briefje van den heer Briand heeft
getoond, dat geen twijfel liet omtrent de ge
voelens van den onderteekenaar jegens de
religieuze uitvaart en de militaire honneurs,
aan welke de heer Renaudel aanstoot had ge
nomen.
De heer Renaudel heeft toen ook van zijn
plan afgezien.
Voorts vernemen wij, dat de heer Briand
éCn der laatste dagen, aan zijn bezwijken
voorafgaande, den nuntius had doen weten,
dat hij naar een bezoek van mgr. Maglione
verlangde.
Op dat oogenbiik gaf de toestand van
Briand aan zijn omgeving en aan de genees-
beeren geen reden tot onmiddellijke onge
rustheid. Trouwens, men weet, dat een uur
vóór het overlijden nog aan den minister
president een volkomen geruststellende ver
klaring werd gegeven.
Het schielijk overlijden heeft het bezoek,
waarvan een ieder de beteekenis begrijpt,
verhinderd.
Den huldeblijk van mevrouw
Stresemann.
PARIJS, 10 Maart. (R. o.) Mevrouw Stre-
semann, die op het oogenbiik te Nice ver
toeft, heeft aan Tardieu een condoleantie-tele-
gram gezonden en de Duitsche ambassade ver
zocht, een kians op de baar van Briand neer
te leggen.
Df ®?dt ons uit Rome:
Yen Vader heeft twaalfhonderd inges
120 D van het Apostolaat des Gebeash'£
LZ !erschillande afdeelingen van het Ap0Pb
Varlp* Rome m "n bijzondere audiëntie 0£
toR?,alve ds directeur-generaal van het Ap0s.
Wat! Wlena leiding de audiëntie plaats vond,
JeEl],r!, mede aanwezig nog eenige andere
tit lading staan, evenals een aantal dames
hoof A Itatiaansche aristocratie, die aan het
en staan van de verschillende afdeelingen
At0Pasanda maken voor het Apostolaat,
berk-s,m Fa<ler werd een rijk versierd
schatten131 0Vei'handigd, waarop de geestelijke
t9n aangetntJt 33 miHi°en soede werken v*a'
een Va4er sprak z«n vreugde erover "it,
^Motaaf aantal ingeschrevenen van hel
T«Lal9 zL ÓJS G®heds voor zich te zien en
over*1* W f€enin« te kennen, dat in werke-
bekeA* ^W|USte götal dezer insesch''evenen
6 Gereld slechts aan God alteeD
naam va*
alle
eerste
hankelijk is.
Behalve
e°üder
82 jaren
in het klooster van
F aunton.
Onze Londensche correspondent schrijft ons:
Od het kerkhof van het Franciscanessenkloos-
ter van O L Vrouwe van Smarten te Faunton.
in het graafschap Somerset, is begraven Sister
Mary Martha Butti, het oudste lid der Orde
in Engeland, zoo niet in heel Europa. Zij is
overleden in den leeftijd van 98 jaar. In 1850
kwam zij als 16-jarige novice het klooster bin-
n9a zij heeft het tot baar dood toe, dus 82
teren lang, nimmer verlaten. Zij heeft een lan-
?er leven als religieuse gehad dan eenig lid
lQ de geschiedenis der Orde.
Sister Mary Martha heeft nimmer een auto-
3«, maar ook nooit een spoortrein of zelfs
de J*1 wiel gezien. Haar laatste herinnering aan
den eld buiten het klooster, gaat terug tot
waren waarin spoorwegen nog moderner
°Pgev dan 1113113 luchtverkeersmiddelen, maar,
klooste6tl als Z'J waa in een FrauciscaIie3sel:l
nooit Z bui[en de levenscentra, had zij ook
mlssiona7ls^;ttenl3at noemde dS ZZ
Het Apo^;:9n,.en op' dat der pnester3'
Kalkoliek^ Gebeds echter kan door
d" cep u^^fend worden, waar het
iiit Jader® roeping Gods af-
moeite do^Wt des Gebeds, dat
npn»!U?eriüS 0 êeloovigen zonder
at van een braa{ gorden, is ook het
vooral in de ev«a en een -.^gd
uueri
leven° lt "''«a, "u™, is ook nei
Stan,)'. vooral ln de tel,,. en een goed
lSbeden, van het aii^w^'dige tijdsom-
Rotste belang.
om-leden 106 d« we4uwe ouder-
Tw s^oortrein gezien.
gelijkschataChUg :iaren lang bee£t Zij haar da"
klooster Uak volbracht in de stilte van het
aanzien' vervvül daarbuiten heel de wereld van
wekt en bpraUderds' zii was gelukkig, opge-
geluk, haar§nafd rnet eeu vluggen geest haar
geheel aan c"Sew*ktheid en haar geest waren
blijft dan de m£Sewijd' Die Ste<?dS möderner
machines, m z?der"Rte automobielen en vlieg-
maar niet verou u dienst kon zij «ud worden,
terpoorten zich f1 badden da tkloos'
■*■850 achter haar gesloten.
Slechts eenmaal heeft
de buitenwereld. Dit tl C°ntaCt g6 f ™et
der Overste t.er gele'-en? ln 19^6, toen
e liefeest toe! g Pbeid van haar 75-jarig
Pr°f zf ontv ng tan geïiitewiewd
G met elt Wrl bezoekers, het hoofd
getooi nR Van bloemen, door de
andere no ochten. Dien dag ontving
zij per telegram den zegen van den H. Vader.
Heel haar leven lang heeft zij zlch )n
schitterende gezondheid verheugd, tot zij, wei
nige dagen geleden influenza kreeg, waaraan
zij stierf.
UK HEERSCHTE OP DE LONDENSCHE BEURS een oogenbiik opschudding in veirband
meit de laing verwachtte discounUFVieirliagiing
Lerroux en het Lerrouxlsme trachten zich
in den laatsten tijd in Spanje weer krachtig
op den voorgrond te dringen, maar met weinig
succes, te oordeelen althans naar de verklarin
gen van de pers en politici van allerlei kleur
naar aanleiding van de rede, die de acht-en-
zestigjarige leider der radicalen onlangs te
Madrid gehouden heeft. Wat Lerroux bij die
gelegenheid over de godsdienstkwestie gezegd
heeft, hebben wij indertijd uitvoerig in ons
blad weergegeven.
Nog niet zoolang geleden waren er in Spanje
nog vele goedgeloovigen, die in Lerroux zoo
niet een reddingsanker voor Kerk en gods
dienst, dan toch een „minus malum zagen.
Deze meening omtrent een pacifistischen,
den godsdienst niet vijandlgen Lerroux werd
ook in de verkiezingsperiode van Mei en Juni
van het vorig jaar verspreid, toen de leider
der radicale partij zijn verklaringen van ge
matigdheid, verdraagzaamheid en eerbiediging
van aller vrijheid stelde tegenover de booze
plannen der extremistische partijen..
Dit was dan ook de reden, waarom Lerroux
bij de cortes-verkiezingen ook de stemmen van
zeer vele katholieken op zich vereetiigde, ter
wijl er toch candidaten tegenover hem ston
den met een uitgesproken godsdienstig- pro-
gramma.
Al was echter dit onbeperkt vertrouwen in
een man, Wiens politieke leven één heftige
strijd was tegen Kerk en godsdienst, nog
mogelijk in de bovengenoemde omstandigheden,
sinds de aanneming der constitutie, die ook
de onvoorwaardelijke goedkeuring kreeg van
hem en zijn partij, hebben ook de grootste
optimisten het vertrouwen in den „redder"
Lerroux verloren.
Zijn laatste redevoeringen, en vooral zijn
rede op de „Plaza de Toros" te Madrid, heb
ben ook hun, die tot het laatste oogenbiik
toe nog op hem hoopten, de oogen geopend.
Vooral te Barcelona kan men het anti-
clericalisme van Lerroux niet vergeten zijn,
en zeker zijn oordeel niet over de afschuwlijke
wandaden van de „tragische week" van 1909:
„Ik gevoel de ontzaglijke voldoening van den
meester, die het werk van zijn leerlingen
aanschouwt
Thans belooft Lerroux, zoo iets niet meer
te doen. „Godsdienstvervolging, dat nooit!"
verklaarde hij te Madrid, nadat hij kort tevoren
met betrekking tpt do ontbinding der
Jesuietenorde gezegd had, dat hij zich eer
biedig boog voor de feiten en dat de constitutie
heilig is.
„Lerroux wil aan de revolutie weerstand
bieden", zoo schrijft het Katholieke blad „El
Siglo Futuro", „maar hij vergeet, dat de
revolutionnaire generatie van thans uit zijn
school is voortgekomen. Hij erkent, dat er
Spanjaarden zijn, die onrecht lijden, maar als
hij dit alles erkent, hoe kan hij dan de feiten
eerbiedigen
Lerroux heeft dus thans ook den steun van
die katholieken, die tot dusverre geen andere
reddingsmogelijkheid zagen dan in een regee
ring onder zijn leiding, voor goed verloren.
De relaties met 't Vaticaan
Naar de Madrileensche correspondent van
„El Mati" meldt, zeide de afgevaardigde Alba
in het verloop van de debatten over de in
trekking der staatssubsidie aan de kerkelijke
rechtbank, dat een dergelijke maatregel der
regeering, zoowel van politiek als juridisch
standpunt gezien, een ernstige fout is. Indien
men openlijk met het Vaticaan wil breken,
voegde Alba eraan toe, laat het parlement
zich dan hierover uitspreken. Da.n zullen wij
eens zien, hoe het land een dergelijken maat
regel ontvangt.
Minister-president Azana antwoordde hier
op, dat de regeering met niemand wil breken
en allerminst met Rome. Ook indien er in
Spanje geen katholieken waren, zeide Azana,
zouden wij met Rome de hartelijkste relaties
willen handhaven. U kunt er verzekerd van
zijn, zoo besloot de minister-president, zich
richtend tot Alba, dat de Spaansche republiek
met alle mogendheden en in het bijzonder met
Rome vriendschappelijke relaties wil onder
houden.
DE NAAR ZEE GEDREVEN VISSCHERS.
HELSINGFORS. 11 Maart CH.N.) Van de
Finsohe visschers, die od een ijsschots naar
zee zijn afgedreven, zijn er tot nu toe onge
veer 300 gered. Vliegtuigen, die levensmidde
len uitgeworpen hebben, konden vaststellen,
dat op schotsen in de buurt zich nog 4 k 500
man met talrijke paarden bevonden.
LONDEN, 10 Maart. (R. O.) In het hooger-
huis heeft de prins van Wales in de konings
galerij een gedenkteeken onthuld voor 243
pairs en ambtenaren en voor hun zonen, die
ia dea grootea oorlog gesaeaveld zija.
WARSCHAU 11 Maart. (V. D.) De Poolsch.
Russische betrekkingen zouden onverwacht
een terugslag hebben ondervonden in verband
met de mogelijkheid van nieuwe complicaties
als gevolg van het gisteren gepubliceerde offi-
cieele communiqué, waarin een onbekende
groep Poolsche burgers verdacht wordt van
den aanslag op Twardowski.
Het sovjet-communiqué heeft te Warschau
groot opzien gebaard. In een Poolsch regee-
ringscommuniqué wordt de sovjetaanklacht
sensationeel ongeloofwaardig genoemd, een
teekeu van de sovjet-Russische interventie
psychose, welke angst onlangs een monster
proces ten gevolge heeft gehad met beschul
digingen tegen Duitschland, Frankrijk, Enge
land, Tsjecho Slowakije en Polen, alsof een
anti-sovjet-actie beoogd zou zijn met het doei
het vijfjarenplan te verijdelen.
Warschau verwacht verdere bi zonderheden
over de sovjet-onthullingen met levendige be.
langstelling, aangezien de beschuldiging van
gisteren aandoet als een manoeuvre der sovjet-
diplomatie om de Poolsch-Duitsche betrekkin
gen te verslechteren. De Poolsch© gezant te
Moskou heeft instructie gekregen het verdere
verloop van het onderzoek in de zaak-Twar.
dowski nauwkeurig gade te slaan.
Een verkiezingsmanoeuvre
BERLIJN, 10 Maart. (W.B.) Met betrekking
bot de hoogverraad-affaire bij de Berlijnsehe
bolitie wordt door het nationaal-socialistische
persbureau van de Gau-Berlijn medegedeeld,
dat inspecteur Kurt Lange, brigadier Hans
Schulz-Briesen en Gertrud Müller bij het be
stuur der Gau-Berliju volkomen onbekend
zijn.
Geen der vooraanstaande leden van de Gau
hebben ooit met hen in verbinding gestaan.
Een huiszoeking, welke hedenmorgen in de
Hedemannstrasse heeft plaats gehad, is, al
dus het persbureau, zonder eenig resultaat
verloopen.
Een nader Woflff-telegram maakt melding
van een protest van het partijbestuur tegen
do „pogingen om de nationaal-socialisten, ten
einde natuurlijk de verkiezing te beïnvloeden,
te betrekkeu bij zoogenaamde boogverraad-
plannen van niet eens tot de partij behoorea-
de politie-agenten.
De nationaal-socialistische partij, zoo wordt
betoogd, zal de macht in den staat langs wet
tigen weg veroveren. Geruchten en bewerin
gen, als zouden de nazi's op andere wijze naar
de macht willen grijpen, zijn bewuste verkie
zingsmanoeuvres".
Op een internationale spionne?
HELSINGFORS, 11 Maart. (R.O.) Een ze
kere miss Crauclier is heden morgen vroeg
in haar woning vermoord gevonden. Het lijk
wa.s door tal van revolverschoten doorboord.
Men vermoedt, dat miss Craucher een inter
nationale spion is. De mysterieuse vrouw on
derhield vroeger relaties met de Lappobewe-
King, kreeg later echter oneenigheid met de
leiders dezer beweging.
Men beweert, dat zij aan de pers der arbei
derspartij inlichtingen verstrekt heeft over de
Jongste actie der Lappomannen. Ook de poli
tie vermoedt, dat politieke motieven de aan
leiding waren tot den moord.
Het W. B. meldt uit Berlijn: Dinsdag zijn de
eerste vierpfennig stukken in omloop ge-
kracht. Reeds dadelijk zijn „deskundigen" aan
het werk geweest, om de muntstukken te ver-
valschen, door ze nl. te verzilveren en als één
Mark stuk uit te geven.
De vierpfennig stukken zijn niet veel groo
ten dan de één M. stukken. De politie wijst er
°P, dat de vierpfennig stukken een arabesken
krans hebben en dat nun rand ook niet gekar
teld is.
TERUG VAN EEN BRUILOFT
Uit New York meldt V.D.: Toen admiraal
Richard Byrd met drie vrienden per auto te
rugkeerde van een bruiloft te Cincinati in
den staat Ohio, geraakte de auto nabij Liber
ty, in den staat Indiana, aan het slingeren en
stortte van den weg af. Alle vier inzittenden
liepen kneuzingen op.
LONDEN, 11 Maart (H. N.). Te Montevideo
zijn berichten van de Braziliaanscbe grens ont
vangen, volgens welke de toestand in het Zui
den van Brazilië zeer gespannen is en men
voor het uitbreken van een opstand vreest. En
kele afdeelingen van het leger zijn gemobili
seerd.
GENEVE, 11 Maart. (VAN ONZEN COR
RESPONDENT). De buitengewone volken
bondsvergadering heeft vandaag het eerste
gedeelte van haar werk beëindigd. Zij is niet
gesloten doch overeenkomstig de gisteren ont
worpen resolutie slechts verdaagd en zal
uiterlijk 1 Mei opnieuw bijeenkomen. Deze
resolutie is van avond met algemeene stem
men aangenomen, terwijl Japan en China
zich van stemming onthielden.
Sato onthield zich van stemming in op
dracht zijner regeering, die nog steeds juri
dische bezwaren tegen de toepassing van arti
kel 15 van het volkenbonds-verdrag heeft,
doch niet verhinderen wilde de aanneming
der resolutie, met welker beginselen Japan
verklaarde zich te kunnen vereenigen. Sato
heeft dezen laatsten dag heel wat gemakkelij
ker gemaakt dan gisteren voorzien werd, toen
men algemeen verzekerde, dat hij op twee der
belangrijkste punten amendementen zou In
dienen.
Sato verdient een woord van dank en waar
deering voor zijn gematigd optreden tijdens
de gansche volkenbondsvergadering. Hij heeft
zijn regeering blijkbaar weten te overtuigen,
dat het niet ln het belang van Japan zelf zou
zijn, de gansche volkenbondsvergadering nog
meer tegen Japan te ontstemmen.
Het feit, dat niemand in de volkenbonds
vergadering ook maar een woord van verdedi
ging voor het Japansche optreden gesproken
heeft, is althans op de Japansche diplomatieke
kringen hier te Genève niet zonder indruk
gebleven.
De volkenbondsvergadering heeft nuttig
gewerkt door de eenstemmige veroordeeling
van de wereld van het Japansche militaire op
treden duidelijk te doen blijken. Het resolute
vasthouden van de volkenbondsvergadering
aan de volkenbondsbeginselen Is ook voor do
toekomst van beteekenis voor de versterking
der internationale rechtsgedachte. Wij zullen
thans moeten afwachten, of het door de vol
kenbondsverga-dering bij de Japanners ge
wekte verstandige inzicht ook zal blijven
voortbestaan, wanneer de vandaag gekozen
commissie van negentien staten de besprekin
gen met de Japanners over de ontruiming niet
alleen van Shanghai maar ook van Mandsjoe-
rije zal aanvangen.
De verkiezing van de zes staten, die met
voorzitter Paul Hymans en de twaalf niet ge
schil hebbende raadsleden de commissie van
negentien zullen vormen, die de verdere vol
kenbondsbemoeiingen voor een oplossing van
het geschil zal voortzetten, bracht voor ons
een teleurstelling, doordat Nederland niet ge
kozen werd.
Bij 46 geldig uitgebrachte stemmen werden
gekozen Zwitserland met 38, Tsjecho-Slowa-
kije met 35, Columbië met 31, Portugal met 26
Hongarije met 24 en Zweden met 24 stemmen.
Van de niet gekozenen had Nederland 23 stem
men verkregen, Zuid-Afrika 22, Finland 21 en
Griekenland 14 stemmen.
De Nederlandsche delegatie verheelde niet
haar groote teleurstelling, dat ons land on
danks de groot© Nederlandsche belangen ia
het Verre Oosten niet gekozen werd. De oor
zaak hiervan schijnt juist te zijn, dat Neder
land al te veel directe belangen bij de toestan
den in het Verre Oosten heeft.
Een groote strooming in da volkenbonds
vergadering wenschté als tegenwicht tegen de
groote voorzichtigheid der groote mogendhe
den alleen zulke staten ln de commissie van
19 te kiezen, die geheel zonder eenig eigenbe
lang de kwestie uitsluitend van volkenbonds
standpunt zouden bezien.
Indien deze regel stipt gevolgd was, zou on
ze delegatie zich erbij neergelegd hebben, ook
al kon zij de juistheid van dezen regel niet
erkennen. Doch het grievende voor ons is, dat
op dezen regel een uitzondering is gemaakt
ten gunste van Portugal. Naar de reden hier
van behoeft men niet lang te zoeken.
Portugal had den steun van de bijna 20
Spaansch sprekende delegaties die bij elke
verkiezing een groote macht vormen. Boven
dien schijnt Portugal door de groote mogend
heden te zijn gesteund, omdat de Fortugeesche
minister van buitenlandsche zaken Zaterdag
een zoo angstvallige redevoering heeft gehou
den, dat zij van Portugal nog den meesten
steun verwachten voor de voorzichtige poli
tiek der groote mogendheden.
Minister Beelaerts daarentegen had in zijn
rede van Zaterdag duidelijk laten merken, dat
hij het Japansche optreden afkeurde, terwijl
hij dit echter niet ln zoo straffe termen ge
zegd had, dat hij daardoor de meerderheid
van de volkenbondsvergadering had kunnen
bewegen voor Nederland een uitzondering op
bovenomschreven regel te maken.
De volkenbondsvergadering zal thans zoo
als gezegd, uiterlijk 1 Mei weder bijeenkomen,
doch Hymans kondigde vanmiddag reeds aan
dat hij de commissie van 19 reeds tegen het
begin der volgende week voor een eerste zit
ting zal bijeenroepen.
BERLIJN, 10 Maart (H.N.) Volgens een be
richt uit Moskou heeft Stern, de student, die
den aanslag op den Duitsehen gezantschapsraad
Twardowski heeft gepleegd, verklaard, dat hij
een zekeren Sergej Serge-witsj Wassiljeff tot
helper heeft gehad en in opdracht van enkele
Poolsche onderdanen heeft gehandeld. Wassiljef
is gearresteerd.
Op grond van Stern's verklaringen is vast
gelegd, dat te aanslag niet tegen Twardowski,
doch tegen den Duitsehen gezant bedoeld was.
Volgens do meening van den dader zou de aan
slag belangrijke politieke gevolgen hebben ge
had. De instructie zal binnenkort worden ge
sloten. Stern zal niet voor de burgerlijke recht
bank, doch voor den krijgsraad van het hooge
gerechtshot der sovjetunie terecht 6taan.
Onze Brusselsche correspondent meldt ons
Men is een veertigtal H.A. grond aan het ont
eigenen te Battice, dicht bij de wijk Croix Poli-
nard (langs den Steenweg van Battice naar
Heuri-Chapelle) om er een aanhangsel van het
fort van Battice te bouwen.
Onze Brusselsche correspondent meldt ons:
De senaat heeft met 69 stemRen tegen 6S
het wetsvoorstel voor het veroorloven van lijk
verbranding in België, goedgekeurd.
Vóór stemden de socialisten en de liberalen;
tegen: de katholieken en de fronters.
20 AO d. PER UNS
In de groote verkiezingsvergadering ln het
Sport palast hield dr. Bruening gisteravond 'a
rede tot het Duitsche volk, waarin hij o.a.
het volgende zeide:
Wij beleven thans een oogenbiik van ge
schiedkundige beteekenis. Alles had .ertoe, moe
ten leiden, dat minstens twee derden van de
partijen, die zin voor verantwoordelijkheid
hebben, de handen in elkaar zouden hebben
geslagen, om de kwestie van de verkiezing van
den rijkspresident langs parlementairen weg
op te lossen, want het is onverantwoordelijk,
het Duitsche volk op dit oogenbiik mee te
sleuren in een strijd zonder weerga.
Op dit oogenbiik van ontzaglijke moeilijk-
heden op het gebied der buitenlandsche politiek
en op economisch en financieel gebied had het
Duitsche volk zich tot een eenheid moeten
aaneensluiten.
Alles is gedaan, zoo ging de rijkskanselier
voort, om dit te bereiken. Het is ongehoord,
de dingen zoo voor te stellen, alsof de rijks
president een partijcandidaat geworden is, als
of iets onbeproefd gelaten was, om voor den
rijkspresident een eenheidsfront op de breedst
mogelijke basis te scheppen.
Naar aanleiding hiervan kwam de rijkskan
selier te spreken over de pogingen, die zijn
aaDgewend om met de rechtscbe partijen tot
een overeenstemming te geraken. Van het eer
ste oogenbiik af aan, dat de officieel© onder
handelingen met de rechtsche partijen begon
nen, was het duidelijk, zeide dr. Bruening, dat
de beide rechtsche partijen een tactiek gingen
volgen, die met de verkiezing van den rijks
president niets had uit te staan, maar die uit
eenzijdige partijagitatie geboren werd. Aldus
was een overeenstemming niet te bereiken.
Mijn persoon echter, verklaarde de rijks
kanselier met nadruk, is voor de rechtsche par-
tijen geen hindernis geweest, om zich voor den
veldmaarschalk uit te spreken, wijl lk den
rijkspresident herhaalde malen mijn ontslag
heb aangeboden.
Als verantwoordelijk kanselier heb ik er zelfs
in toegestemd, ging dr. Bruening voort, dat
buiten mij om onderhandelingen met de recht
sche partijen gevoerd werden. In de laatste
veertien dagen is echter gebleken, dat deze
partijen het zelfs niet over een enkel punt van
een regeerlngsprogram konden eens worden.
(Stormachtige ovatie).
Vervolgens besprak de rijkskanselier de ver
schillende argumenten, die door de rechtsche
partijen tegen een herkiezing van Hindenburg
weTden aangevoerd, vooral de opwerping, dat
Hindenburg alle noodverordeningen heeft on
derteekend. Het uitvaardigen der noodveror
deningen is den rijkspresident dikwijls moeilijk
gevallen.
Wat de buitenlandsche politiek betreft is de
weg vrij gemaakt voor definitieve gelijkberech-
tiging van het Duitsche volk met de andere
volkeren.
Als antwoord op den „strijd tegen het
systeem", het slagwoord der rechtsche oppo
sitie wenscht Bruening te vragen, hoe het staat
met de „stabiele valuta of inflatie". Indien
men alles zou nakomen, wat men aan de ver
schillende bevolkings- en beroepsklassen van
het Duitsche volk heeft beloofd, zou men reeds
binnen veertien dagen inflatie in Duitschland
hebben. Met stemverheffing riep spreker uit,
dat „al diegenen, die voorloopig nog niet be
wezen hebben, iets te kunnen presteeren ttt
de practische politiek moeten zwijgen".
Tenslotte deed de rijkskanselier een beroep
op de vrouwen, eindigende met de woorden:
„Hindenburg moet overwinnen, wijl Duitsch
land leven moet!
De redevoering van den rijkskanselier werd
door een applaus van vijf minuten begroet.
Vervolgens spraken nog graaf Westarp en
luitenant-generaal b. d. Strecclus.
Toen voorzitter Goreke de vergadering wilde
sluiten riepen de aanwezigen rijkskanselier dr.
Bruening nogmaals naar voren. Dr. Bruening
sprak nog enkele woorden, waarna de vergade
ring onder het zingen van het Deutschlandlied
uiteenging.
Hindenburg'oproep tot het
Duitsche volk.
BERLIJN, 11 Maart. (W.B.) De toespraak
van den rijkspresident tot het Duitsche volk,
die gisteren op gramofoonplaten is opgeno
men, zal naar aanleiding van uit alle deelen
van het rijk ontvangen verzoeken, Zaterdag
avond om 7 uur 20 (Amsterdamschen tijd) op
nieuw worden uitgezonden.
De Pruisische politie en de
verkiezingen.
BERLIJN, 11 Maart. (V.D.) De officieel©
Pruisische persdienst deelt mede, dat de mi
nister van binnenlandsche zaken aan alle po
litieautoriteiten het volgende rondschrijven
heeft gericht:
„Sinds dagen worden onder de bevolking
mededeelingen, berichten en geruchten ver
spreid, volgens welke radicale groepen, in het
bizonder de nationaal-socialisten waarschijn
lijk direct na de verkiezing van den rijkspre
sident d.d. 13 Maart, ongeacht den afloop der
verkiezingen, voornemens zouden zijn met
geweld een omwenteling te veroorzaken. Het
is de taak der politie tegen deze opwindende
geruchten op te tomen.
Ik acht het evenwel mijn bizonderen plicht
iedere poging tot verstoring der openbare orde
en rust zoo mogelijk te voren in de kiem te
verstikken. Iedere daad van geweld zal bij toe
passing van alle, ook der scherpste strijdmid
delen onmiddellijk zonder pardon moeten wor
den onderdrukt. Ik stel de politiecommandan-
ten persoonlijk verantwoordelijk voor de hand
having der orde door volkomen gebruik ma
king van alle politiekrachten, beambten en
strijdmiddelen.
GRIEPEPIDEMIE
Het aantal scholen te Breslau, dat in ver
band met de griep-epidemie is gesloten, is
Donderdagmiddag tot 102 toegenomen, meldt
V.D. De doktoren zijn van meening, dat
epidemie haar hoogtepunt heeft bereikt,
