BEGRAFENIS VAN ROERMOND'S
BISSCHOP.
JIJ
ii
DONDERDAG 31 MAART 1932
t BETER INZICHT
t EEN BRUTAAL STUKJE.
DE verbanning DER spaansche
JESUIETEN.
een nieuwe congregatie.
MGB. VERRIET.
DE 80e VERJAARDAG VAN
MGR PRINSEN.
NIEUWE PAROCHIEKERK TE BREDA.
JAN kubelik IN MOEILIJKHEDEN.
GEOLOGEN NAAR DEN
achterhoek.
INDRUKWEKKENDE LIJKSTOET
Roermond in rouwstemming
DE STOET.
IN DE KATHEDRAAL.
DE BEGRAFENIS.
Op Let kerkhof.
HET TWENTSCHE
TEXTIELCONFLICT.
CONCESSIES DER FABRIKANTEN.
De besturen van StLambertus"
en „Unitas" confereeren met
de werkgevers.
NAAR HET EINDE DER STAKING?
EEN NIEUWE NATIONALE
INDUSTRIE.
DREIGEND CONFLICT IN DE
RIJNVAART.
UIT DE LIMBURGSCHE METAAL-
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
Beter inzicht in de radio-kwestie schijnt
zich te gaan baanbreken.
In het liberale weekblad „De Vrijheid" er
kent J. L. ronduit: De A. V. R. O. „heeft het
als de nationale omroep af moeten leggen".
Ons volk is nu eenmaal in meerderheid
niet gediend van wat zich als neutraal of
algemeen aandient.
Zoo was het op onderwijsgebied, zoo is
het op het terrein van de radio.
Het is de fout van de A. V. R. O. dit niet
te willen inzien.
Deze wil iets opdringen aan ons volk, dat
het nu eenmaal in groote meerderheid niet
wil.
Zooals het ook de neutrale school niet
wilde.
liet wenscht ook in de radio datgene niet
te zien teruggedrongen, wat voor het leven
de hoogste waarde heeft.
En als de opgedrongen diensten worden
afgewezen, acht de A. V. R. O. zich tekort
gedaan!
Moet er weer tachtig jaar worden gestie
den, voor het juiste inzicht doordringt?
De Nieuw-Malthusiaansche Bond is weer
in actie. Hij heeft n.l. een adres gericht aan
de bezuinigings-commissie-VV elter.
Men begrijpt, waar dat heen wil
Er zijn te veel onvolwaardigen, geestelijk
en lichamelijk minderwaardigen en voor de
gemeenschap absoluut nietswaardigen
dies biedt de Bond zijn bekende diensten
aan.
Bovendien er zijn thans velen door den
geesel der werkloosheid getroffen en het ge
vaar is niet uitgesloten dat het pauperisme
zich meer en meer uitbreidt; waarom dat
pauperisme niet bestreden door „rationeele
geboorteregeling" gelijk de Bond voorstaat?
Ten einde een en ander te bevorderen
^ordt aan de commissie-Weiter in overwe
ging gegeven de Regeering te adviseeren in
stellingen als den Bond moreel en daadwer
kelijk te steunen!
Zooals men weet, weigert de Regeering
hog steeds aan den Bond de Koninklijke
goedkeuring. Genoemd advies is derhalve
niets anders dan een brutaal stukje sar
casme.
De Regeering intusschen zal terecht over
wegen dat de aloude maatregel nog altijd
van kracht blijft: men mag geen kwaad doen
ook al zou dit een goed tot gevolg hebben.
Of wel: het doel heiligt de middelen niet.
Voor zoover de strevingen van dezen Bond
niet door een puur-materialistische levensbe
schouwing zijn ingegeven een hooger be
lang dan dat der stoffelijke welvaart kent
hij blijkbaar niet zijn er andere wegen
ten einde aan ongewenschte toestanden op
bevolkingsgebied zooveel mogelijk tegemoet
te komen. Het ééne, dat de Bond pousseert,
is er te afschuwelijker om.
Bovendien wordt in dit adres maar klak
keloos aangenomen, dat de economische nood-
stand vergissen wij ons niet, juist uit
onderconsumptie ontstaan er op zal verbe
teren, als wij het aantal consumenten maar
kunstmatig verminderen. Het is nog een
groote vraag, of met dit soort „bezuiniging"
het paard niet achter den wagen zou ge
spannen worden. Menschelijke wijsheid
f" gruwelijke waanwijsheid
om a iju bedrogen uit, wanneer zij de
richtlijnen door den Wereldbestierder getrok
ken hoogmoedig negeert.
Het protest van onze katholieke
arbeiders.
Op de voorpagina van het .extra-nunmieE
over de ontbinding der Jesuietenorde jn
Spanje publiceert „El Debate het protest, aat
200.000 Nederlandsche Katholieke arbeiders
den 29sten Januari j.l. aan den piesident der
Spaansche republiek en aan minister-president
Azana hebben gezonden.
Telegram aan LI Debate.
Naar aanleiding van het opnieiiw J^erschij-
nen van het Kath. Spaansche boofdblad „El
Debate", dat wegens zijn strijd voor de rech
ten der Kath. Kerk in Spanje, door de Spaan
sche Regeering gedurende geruimen tijd werd
verbodep, beeft het bestuur van de R. K.
Journalisten Vereeniging d.d. gisteren het vol
gende in de Fransche taal gestelde telegram
aan den hoofdredacteur van „El Debate" ver-
zónden.
Hoofdredactie „EI Debate", Madrid.
Met groote vreugde begroeten wij de weder
verschijning van Debate" en de fiere ver
klaring, dat in uw houding niets veranderd is,
maar gij den strijd voor de rechten der Kath.
Kerk in Spanje en tegen het sociaal-democra
tisch anti-clericalisme krachtig zult voortzet
ten.
°ntvang daarmede onze hartelijke geluk-
wenschen en hoogachting.
Kath. Journalisten Vereeniging
VESTERS, voorzitter.
z. H. E. Kardinaal Hlond, de primaat van
Polen, heelt een nieuwe reijgieuze congrega
tie gesticht van priesters, die zich zullen wij
den aan het geestelijk heil van duizenden Po
len, d e tic u eQ 111111 vaderland bevinden.
Z. H. de Paus heeft de constitutie der nieuwe
congregatie goedgekeurd en een seminarie is
reeds gesticht te Poznan.
Naar schatting wonen ongeveer 7 millioen
Polen in het buitenland en zeer weinig buiten-
landsche priesters zijn de Poolsche taal mach
tig. 1 rankrijk heelt „0.000 Poolsche emigran
ten en geen enkelen Poolschen priester. Der
tigduizend emigranten in Argentinië bevin
den zich in dezelfde omstandigheid. In Bra
zilië zijn er Poolsche koloniën, die sedert veer
tig jaar geen priester meer uit bet vaderland
fe ebben gezien,
Audiëntie bij Z. H. den Paus.
Men seint ons uit Rome J.d. gisteren
Z. H. Exc. Mgr J. Verriet O. Pdie eenige
dagen in de Eeuwige «tad heeft ver.oefd, is
door Z. H den Paus in particuliere auaientie
ontvangen.
Heden is Z. H. Exc. weder uit Rome vartrok
ken.
HET TRAGISCH OVERLIJDEN VAN
MGR. VERSTRAELEN.
Schrijven van Z. H. den Paus.
De Hoogeerw. Pater Generaalsuperior der
Congregatie van het Goddelijk Woord ontving
naar aanleiding van den dood van Z. H. Exc.
Mgr. Arn. Verstraelen, apost. Vicaris der
Kleine Soenda-eilanden het volgend schrijven
van Z. H. den Paus:
Uit het Vaticaan 18-3-1932.
Staatssecretaris van Z. Heiligheid.
Hoogeerw. Pater,
De Heilige Vader, aan wien ik het droeve
nieuws mededeelde van den dood van Z.
H. Exc. Mgr. Arnoldus Verstraelen, apos
tolisch vicaris der Kleine Soenda-eilanden,
heeft levendig deelgenomen aan de droef
heid, die het verlies van dezen Bisschop,
uitmuntend door zijn ijver en rustelooze
apostolische werkzaamheid, aan Uwe Con
gregatie heeft veroorzaakt.
Zijne Heiligheid geeft mij de vereerende
opdracht Zijne deelneming uit te drukken
aan U, Hoogeerw. Pater, en aan de heele
Congregatie, aan wier hoofd Gij staat, ter
wijl Hij vurige gebeden tot God opzendt, dat
Hij aan de uitverkoren ziel van den over
ledene het loon moge schenken voor de ver
moeienissen, zoo edelmoedig gedragen voor
de verspreiding van het Evangelie, door haar
te openen het zalige rijk van het licht, van
de verkwikking en den vrede.
Aan deze hooge deelneming van den H.
Vader, voeg ik de uitdrukking toe ook van
mijn diepe deelneming, terwijl 1 mij vei
heug met oprechte hoogachting mij e noe
men
van U Hoogeerw. Pater
de zeer toegenegen in den Heer
E. Kardinaal PACELLI.
De hoogeerw. heer Mgr. C. C. Prinsen te
's Hertogonbosoh mocht ter gelegenheid van
zijn 8Oen verjaardag om. nog het volgende
telegram ontvangen namens Z H den laius:
Citta del Vaticano.
Zijne Hii'igheid zend' u met Vader'ijken ge-
lukwensoh van gansohei hm te Zijn pos toll
S'Ohen Zegen en smeek-: Gods overvloedige ze
geningen af.
CA'-tDIN tAL PMELLI.
Het ontwerp van de kerk .Ier nieuwe paro
chie aan de Westzijde van Breda, welker stich
ting is opgedragen aan Kape.ann J Deckers,
zal vervaardigd worden door den architect Jac.
van Groenendaal aldaar. De patroonheilige der
nieuwe parochie, de twaalfde in Breda en on
middellijke omgeving, is O. D. Vrou v Onbe
vlekte Ontvangenis.
ZILVEREN FEEST BROEDER DIONYSIUS.
2 April a.s. hoopt in „Huize Assisië", te
Udenhout de Eerw. Broeder Dionysius (G.
Dickmans, uit Helmond) zijn zilveren klooster-
feest te vieren. Van deze 25 jaren heeft de
Eerw. jubilaris er ongeveer 23 in „Huize Assi
sië" doorgebracht.
Met groote toewijding heeft hij gedurende
dien tijd in het volle van de verpleging ge
staan.
Reuter seint ons uit Weenen, da.t het Zivil-
landesgericht aldaar den wereldbekenden vio
list Jan Kubelik en zijn echtgenoote failliet
heeft verklaard. Zij zijn allebei grootgrondbe
zitter in Rothenturm in Burgenland.
Het passief bedraagt 900.000 schilling. Ku
belik verklaart wegens waardevermindering
van zijn papieren in e mtenland niet in
staat te zijn, zijn verplichtingen na te komen.
Gisterenavond werd to Tenborg een vier.
óaagsiohe excursie tegonren naar den Adhiter-
van een gezelschap "ra-11 rmm 30 geografe^
leiding van prof. I* rm J<™ren. hoog.
leraar en teidl6r vam bet geografisch instituut
rtxn de Rijksuniversiteit te Utrecht.
De kapeluiaar het stoffelijk overschot
van Z. H. Exc. Mgr. Schrijnen wordt
bijgezet,
Het stoffelijk overschot wordt de Kapel Qp het kerkhof binnengedragen,
het val worden bijgezet.
Roermond, 30 Maart 1932.
In aansluiting op hetgeen wij gisteren reeds
meldden, volgen hier- nog eenige nadere bijzon,
derh eden.
Reeds vroeg stond het volk in dichte rijen
in de Paredisstraat, op den Steenweg en op de
Markt opgesteld. Het was misschien nog druk
ker dan bij de wijding van Mgr. Lemmens, maar
er hing een merkbare stilte onder het publiek.
Het Marktplein was ook nu weer geheel vrij.
gehouden. Daar verzamelden zich de verschil,
lende plaatselijke en diocesane vereenigingen
met haar omfloerste of van rnuwwimpe s voor-
zien0 vaandels, om vervolgens te tien uur
vanaf de Markt door de Markstraat en eer
straat naar het Bisschoppelijk Paleis te trek
ken, gevolgd door alle seculiere en regu ïere
geestelijken, die zich bij de Kathedraal ia den
verzameld.
In het Bisschoppelijk Paleis was on ertu3.
schen vanaf tien uur gelegenheid om Z. xc.
Mgr. Dr. Lemmens en de famili©leóen van den
overleden bisschop deelneming te betuigen
In de Chapelle Ardente stond het stoffelijk
overschot van Mgr. Schrijnen nog opge aard,
en allen, die het Paleis binnentraden, verricht
ten in de kapel nog eenige laatste gebeden voor
den overledene.
De hal van het Paleis was geheel gevuld met
autoriteiten, geestelijken en genoodigden ter be
grafenis. terwijl in een kamer van het Paleis
de Nederrandsche bisschoppen en de bisschop
pen van Luik en Aken, en verschillende kerke
lijke hoogwaardigheidabekleedars samenkwa
men.
Ontelbaren maakten van de gelegenheid ge
bruik om Mgr. Lemmens en de familieleden van
Mgr. Schrijnen te condoleeren met het groote
verlies.
Om kwart over tien arriveerde de stoet aan
het Paleis en terwijl de eerste afdeelingen
langs het sterfhuis voorbij trokken, brachten
zij een eerbiedigen groet.
De stoet werd geopend door marechaussee
te paard. Hierachter volgden de verschillende
plaatselijke vereenigingen met hun vaandels:
het St. Clemenspatronaat, de St. Aloysius-con-
gregatie, de Gezellenvereeniging, de R. K-
Scherm- en Gymnastiekvereniging „Kracht
en Vriendschap", het Centraal bestuur der R-
K. Werkliedenvereniging, de harmonie St.
Cecilia, Jong Limburg, de R. K. Jonge Mid
denstand, de bisschoppelijke kweekschool, de
R. K. Studentenvereniging, het Bisschoppe
lijk College, de Roermondsche zang- en mu
ziekverenigingen, de fanfarekapel „In 't
Zand", de St. Bernardusbond, het kerkkoor der
Munsterkerk, de fanfare St. Cornelius, de Kon.
Zangvereniging Roermondsch Mannenkoor, de
Ned. Bond van Overheidspersoneel, de Ned. R.
K. Grafische Bond, de R. K. Bond van Post,
Telegraaf en Telefoonpersoneel, de R. K. Mijn-
werkersbond, de A.R.K.A., de R. K. Bakkers-
patroonsvereeniging, de R. K. Slagersvereenl-
ging, St. Christoffel etc.
Het tweede gedeelte van den stoet werd ge
opend door de Kon. Harmonie en het Zangkoor
der Kathedraal. Daarop volgden een lange rij
seminaristen en een onafzienbaar aantal regu
liere en seculiere geestelijken, allen in super
plie, de Hoogeerw. Paters Provinciaals, vica
rissen-generaal en de vertegenwoordigers van
kathedrale kapittels, de Hoogeerw. heeren
Dekens, directeuren der bisschoppelijke col
leges, inspecteurs van het onderwijs, profes
soren van het groot-seminarie en verdere gees
telijke autoriteiten, waarbij de verschillende
familieleden en kerkelijke boogwaardigheids-
bekleeders zich aansloten.
Hierachter sloot zich de burgerij aan.
Het stoffelijk overschot van Z. H. Exc. Mgr.
Schrijnen was omgeven door de heeren kerk
meesters van de Kathedrale en Munsterkerk.
D« muziek van trenrmarschen, die de ver
schillende harmonieën en fanfares speelden,
klonk zwaar en droevig.
Van de Paredisstraat trok de stoet over het
Munsterplein en den Steenweg naar de
Markt.. Bij de kathedrale kerk aangekomen,
stelde de Kon. Harmonie zich links van den
hoofdingang op, terwijl het overige deel van
den stoet door den hoofdingang de kathedraal
binnentrok.
Eerst daarna werd het publiek in de kerk
binnengelaten, welke natuurlijk, onmiddellijk
vol stroomde.
Ook in de kathedraal heerschte een diep en
indrukwekkend verschil met de stemming der
vorige week. Terwijl Mgr. Lemmens, begeleid
door zijn feeststoet, de kerk binnentrad, klonk
het juichende Ecce Sacerdos, nü de droeve li
turgische rouwzangen, nü het Chant Christ
van Joseph Bonnet, door den organist, den
heer Sijen, op suggestieve manier gespeeld.
Toen: een priesterkoor in helder electrisch
licht en versierd met bloemen en palmen; nü
een priesterkoor, dat tot aan den nok der
kerk geheel met zwarte rouw-draperieën be
hangen was, terwijl de honderden lange dunne
witte waskaarsen, die overal In het priester
koor flikkerden, een rossigen schijn op het
geheel wierpen.
Tusschen de kanunnikenbanken rustte op
een verhooging de kist met het stoffelijk over
schot van Mgr. Schrijnen, daaromheen ston
den kaarsen en palmen gegroepeerd. Op de
kist rustten de teekenen der bisschoppelijke
waardigheid van den overleden herder.
Het zangkoor van de kathedrale kerk zong
onder leiding van den directeur E. Franssen
de 3-stemmige mis van Perosi.
Een buitengewoon roerend moment was het,
toen Z. H. Exc. Mgr. Lemmens na het einde der
plechtige H. Mis naar voren trad, om het tes
tament van Mgr. L. Schrijnen voor te lezen.
Mgr. 'Schrijnen's testament.
Mgr. Schrijnen's testament luidde als volgt:
Mijn laatste wil.
In het laatste oogenblik van mijn leven
verpieuw ik nogmaals mijn geloof in God,
den Almachtigen Vader en in Jesus Christus
Zijnen Eenigen Zoon en in den H. Geest, die
uit 'beiden voortkomt.
Ik onderwerp mij nogmaals aan alles wat
God geopenbaard heeft en wat Onze Moeder
de H. Kerk ons te gelooven voorhoudt.
Ik dank den goeden God, dat Hij mij zijn
geloof heeft geschonken; dat Hij mij uit
brave ouders heeft laten geboren worden,
wier goede zorgen ik nooit genoeg kan waar-
deeren; dat Hij mij onwaardige tot priester
en zelfs tot Bisschop van Zijn Kerk heeft
uitgekozen.
Moge de reohtvaardige God in Zijn onein.
dige Goedheid en Barmhartigheid tevreden
zijn met het weinige, dat ik voor Hem ge
werkt heb, en moge Hij geen acht slaan op
mijne zonden, fouten en tekortkomingen.
Mijn goede Moeder Maria en mijn trouwe
H. Joseph mogen mijne voorsprekers zijn
voor den troon van den strengen Rechter en
Zijn barmhartigheid voor mij inroepen.
Heb ik in mijn leven iemand beleedigd of
iemand ergernis gegeven, dan vraag ik daar
voor vergiffenis.
Itk danik mijne priesters en geloovigen
voor den steun en de volgzaamheid, die ik
van hen in mijn zwaar werk heb mogen on
dervinden.
God beloone rijkelijk hun ijver en hun be
reidwilligheid.
Mogen steeds de geestelijken en geloovigen
van mijn bisdom met hun Bisschop trouw
samenwerken om het geloof in Limburg le
vendig te houden. Limburg aan Christus"
zij steeds hunne leuze.
Blijve de Heer met de Limburgsche gees
telijkheid en met de Limburgsche geloovigen
vooral door de veelvuldige en de dagelijk-
sohe H. Communie. De liefde tot Jesus H.
Hart, de devotie tot Maria en Joseph blijven
ons bisdom beschermen.
Ik weneoh heel eenvoudig begraven te
worden; er zal geen lijkrede gehouden wor
den. Enkel vraag ik dat de priesters en
geloovigen mij niet vergeten in hun gebeden.
Geen bloemen noch kransen.
Korte toespraak Mgr. Lemmens.
Na de voorlezing van het testament, hield
Mgr. Lemmens nog een korte toespraak, waar
in hij de geloovigen erop wees, dat dankbaar
heid voor de toewijding en zorgen die de over
leden bisschop steeds voor hen had gehad, hen
ertoe moest brengen, om zijn laatste wenschen
na te komen.
Dezelfde stoet, die het stoffelijk overschot ter
kerke begeleidde, dee<i dit op den weg naar het
kerkhof uitgeleide tot aan de Kapellerpoort.
Daar stelden de vereenigingen zich alle
naast elkaar op en brachten met haar rouw-
vaandels een eerbiedigen laatsten groet aan den
diep-beminden doode. De verschillende hoog-
waardigheidsbekleeders en autoriteiten volgden
in auto's het stoffelijk overschot naar het
kerkhof, waar na een laatste absoute het lijk
van den dierbaren herder in den Bisschoppe-
lijken grafkelder werd bijgezet
Nader meldt men ons uit Roermond:
De rouwplechtigheden in de kathedraal had
den zoo lang geduurd, het was inmiddels on
geveer 1 uur geworden, dat de Aartsbisschop,
die met den trein van 2. uur moest vertrekken,
de laatste gebeden op het kerkhof niet meer
ken verrichten. (De aan ons verstrekte meide-
deeling dat Mgr. Janeen de plechtigheden daar
leidde, berustte dus op een misverstand. Red.)
Dit geschiedde nu door Z. H. Exc. Mgr. Lem
mens, Bisschop van Roermond, waarna het
lijk in den bisschoppelijken grafkelder onder
de kapel werd bijgezet.
Mgr. prof. dr. Jos Schrijnen, hoogleeraar
aan de Nijmeegsehe Universiteit, richtte ten
slotte tot de aanwezigen een kort dankwoord.
De aanwezige bisschoppen, jhr. Ch. Ruys
de Beerenbrouck, burgemeester Waszink, de
Malthezer ridders, baron Speyart van Woerden
en baron de Weichs de Wenne, begaven zich
nisdan nog eenige oogenblikken in de bisschop
pelijke kapel, waar zij in stilte baden voor
den geliefden doode,
Men meldt ons uit Almelo:
Naar wij vernemen, hebben Dinsdag onder
handelingen tusschen de nsstu.'en -an „St.
Lambertus" en .Unitas" met de werkgevers
plaatsgevonden. Daarna zijl de wetgevers
gistermorgen weer bijeen gekomen om den
stand van zaken in eigen kr:ng te bespreken
waarna zij gisteravond wederom eer confe
rentie met de bovengenoemde bestuien zou
den hebben.
Naar wij vernemen, hebben de fabrikanten
als uiterste concessie voorgesteld dat geen
loonsverlaging toegepast zal worden voor loonen
tot en met 18. Van j8 tot 20 zal de loons
verlaging 7% pet zijn «n voor loonen boven
de 20 zal de volle 10 pet. aftrek woden toe
gepast.
Deze nieuwe voorwaarden gelden echter uit
sluitend voot volwassen arbe.ders dij gehuwd
of kostwinner zijn.
De werkgevers hebbpn zich verbonden geen
rancune-maatregelen toe te passen, doch eischen
dat alle arbeiders die weer aan bet weik wen
schen te gaan,daarvan schriftelijk mededee-
ling doen aan hun werkgevers.
Naar men verder nog medeaeelt, zijn ■re werk
gevers voornemens zich regelrecht tot hun ar
beiders te wenden met een formulier schrij
ven, waarbij den arbeiders elegenbt!d gege
ven wordt zich aan te melden om den arbeid
te hervatten. De organisaties zoude i daarbij
dus eenigszins uitgeschakeld worden
Reeds de eerstkomende dagen zul!m de be
sturen van St. Lambertus ei Unitas met hun
leden over de nieuwe v crste'len vergaderen.
OVEREENSTEMMING BEREIKT.
Tusschen „St. Lambertus, „Unitas"
en de Fabrikantenvereenigingen.
Nader meldt men ons:
Op 29 en 30 Maart zijn te Arnhem onder
leiding van den heer A. C. de Bruyn, voorzit
ter van het R.K. Werkliedenverbond in Neder,
land, de onderhandelingen inzake het Twen.-
sche textielconflicit voortgezet, wellke onder
leiding van burgemeester Edo Bergsma een
aanvang genomen hadden, maar gestrand wa
ren op de houding van den modernen textiel-
arbeidersbond „De Eendracht".
Het R.K. Werkliedenverbond, het Christel.
Nat. Vakverbond, de textielarbeidersbond St.
Lambertus en de textielarbeidersorganisatie
„Unitas", benevens de Enschedesche en Twent-
sche Fabrikantenvereenigingen waren ver
tegenwoordigd.
Zij kwamen tot een overeenkomst, gebaseerd
op den brief der Fabrikanten van 18 Februari,
welke indertijd gepubliceerd is.
De leden der bovengenoemde organisaties
zullen het werk hervatten tegen loonen, waar
op voorloopig alleen de verlaging van 5 pro
cent, welke op 16 November 1931 werd aan
vaard, is toegepast. Zes weken na beëindiging
van het conflict zal een tweede verlaging van
5 procent in werking treden. Deze verlaging
zal echter niet toegepast worden op de kost
winners in uurloon welke voor de eerste ver
laging een loon van 18 of minder hadden,
terwijl zij wier loon tusschen 18 en 20 be
droeg, een tweede aftrek zullen krijgen, die
naar evenredigheid van het vroegere loon tus
schen 0 en 5 procent ligt.
Deze limieten van ƒ18 tot 20 gelden voor
de kostwinners, werkzaam in de gemeenten
Enschedé, Lonneker, Hengelo, Almelo en
Borne; voor de arbeiders in andere gemeenten
zijn zij 2 lager.
De arbitrage over het loon der gerationali
seerde wevers hij Jannink, zooals die in de
afgebroken onderhandelingen opgezet was,
gaat door onder voorwaarde dat het conflict
op een behoorlijke wijze tot een onlossing
komt.
Weliswaar waren zoowel de firma G. Jan
nink en Zonen zelf als de andere leden van
de betrokken werkgeversverenigingen princi
pieel tegenstander van arbitrage in loonconflic-
ten, maar waar het hier een arbitrage betreft
van zuiver incidenteel karakter, zijn zij bereid
ter wille van bet algemeen belang en den vrede
in de industrie aan deze arbitrage mede te
werken.
Verder hebben partijen een regeling gemaakt
waardoor in den vervolge het onderling con
tact verbeterd zal worden.
WERF STILGELEGD.
De werf van de Haarlemsche Scheepsbouw
Maatschappij wordt met. 1 April stilgelegd.
Het personeel, vroeger 300 man sterk, thans
nog 40, is met ingang van dien datum ont
slagen.
Voldoende stikstofmest voor
heel ons land.
Reusachtige fabrieks-gebouwen der
mijn „Maurits".
Op de terreinen der Staatsmijn Maurits te
Lutterade bij Sittard zijn dezer dagen bij het
daar sinds voorjaar 1930 bestaand Stikstof-
bindingsbedrijf de nieuwe fabrieken (Salpeter-
zuurfabriek en Nitraatfabriek) in werking
gesteld.
Werd in dit Stikstofbindingsbedrijf ten ge-
bruike van den landbouw tot nu toe slechts
zwavelzure ammoniak bereid tot eene hoeveel
heid van circa 100.000.000 K.G. per jaar, thans
gaat het bedrijf meerdere luehtstikstofmest-
stoffen leveren.
Langs synthetischen weg wordt daar nu
voortaan gefabriceerd:
Zwavelzure ammoniak, een wit, kristallijn,
droog zout, dat goed strooibaar blijft en onge
veer 21 stikstof in den vorm van ammo-
niakstikstof bevat;
Ammonsalpeter S.M., een goed strooibaar,
bruinachtig korrelproduct, dat verkregen wordt
door innige vermenging van ammoniumnitraat
met fijn kleileempoeder. Het is maar weinig
hygroscopisch en bevat 20% stikstof, waar
van de helft in den vorm van salpeterstikstof,
de andere helft als ammoniakstikstof.
Ammonsulfaatsalpeter S.M., eveneens een
goed strooibaar product in den vorm van licht
bruine korrels. Het houdt 26 stikstof in,
waarvan deel als salpeterstikstof en deel
als ammoniakstikstof. Deze meststof komt in
samenstelling geheel overeen met de produc
ten, door de buitenlandsche industrie onder
den naam van Leunasalpeter en Montansal-
peter geleverd.
Natronpalpeter S.M., gewonnen als bijpro
duct van de salpeterzuurfabriek, een fijn-
kristallijn, goed strooibaar zout met 16
stikstof, geheel in den salpetervorm. Deze
stikitofmest komt in samenstelling overeen
met de bekende chilisalpeter.
De productiecapaciteit van het Stikstofbin
dingsbedrijf bedraagt thans per jaar ongeveer
145.000.000 K.G. Zwavelzure ammoniak,
47.000.000 K.G. Ammonsalpeter S.M., 12.000.000
K.G. Ammonsulfaatsalpeter S.M. en 2.000.000
K.G. Natronsalpeter S.M.
Behalve deze hoeveelheden produceeren de
Staatsmijnen als bijproduct der cokesfabrie-
ken van de „Maurits" en de „Emma" jaarlijks
ook nog ongeveer 30.000.000 K.G. zwavelzure
ammoniak.
Van welken omvang thans de reusachtige
fabrieksgebouwen voor de bereiding der stik
stofmeststoffen in Zuid-Limburg, na de uit
breiding van de laatste maanden, geworden
moeten zijn en welke groote beteekenis zij voor
misschien nog duidelijker dan uit de gegeven
getallen uit dit feit, dat de Staatsmijnen thans
in staat zijn daar voldoende hoeveelheden
stikstofmest te produceeren om in de stikstof-
behoefte van den geheelen vaderlandschen bo
dem te voorzien en deze nieuwe nationale in
dustrie tevens de stikstof voortaan in vrijwel
iederen gewenschten vorm leveren kan.
Bespreking met den rijksbemiddeiaar.
De Rijksbemiddelaar in het 3e district, de
heer H. A. van IJsselstedjn, heeft partijen, be
trokken bij het dreigend conflict in de Rijn
vaart, opgeroepen voor een bespreking op
heden, te 'sGravenhage op het departement
van Arbeid, Handel en Nijverheid.
De kerkelijke Hooewaardigheidsbekleeders
bij het betreden van het kerkhof.
i
INDUSTRIE.
Overeenstemming bereikt over
de nieuwe C.A.O.
Het landelijk hoofdbestuur en de besturen
der Limburgsche afdeelingen van den Ned.
R.K. Metaalbewerkersbond kwamen Woensdag
avond te Tegelen bijeen ter bespreking van
de nieuwe arbeidsvoorwaarden, zooals deze
door de werkgevers waren voorgesteld.
Van de zijde der werkgevers werd hierbij
medegedeeld, dat zelfs wanneer de voorgestel
de wijzigingen zullen worden ingevoerd het
nog uiterst moeilijk zal zijn de diverse bedrij
ven gaande te houden.
Na uitvoerige besprekingen kwam men tot
het besluit, uit dwingende noodzakelijkheid da
nieuwe voorstellen aan te nemen. Deze luiden:
le. Verlaging van de thans geldende loonen
met 11 waarvan 6 ingaande 7 April a.s.
en 5 ingaande 8 Mei.
2e. Daartegenover betaling van de Christel,
feestdagen met 50 van het loon voorzoover
deze feestdagen niet op een Zondag vallen en
voorts betaling van de zoogenaamde familie
dagen.
3e. Ten opzichte van werknemers, wier aan
tal werkuren minder dan 48 per week be
draagt, zal de uitkeering voor de Chr. feest
dagen evenredig lager zijn en wel berekend
naar het aantal gemaakte werkuren per week.
Het hoofdbestuur van den Ned. R. K. Me
taalbewerkersbond zal er alsnog bij de betrok,
ken werkgevers op aandringen, de voorwaar
den zoo soepel en zoo ruim mogelijk toe ts
passen.
DE CAO. IN DE LIMBURGSCHE
KLEIWARENINDUSTRIE.
Gisterenavond heeft het hoofdbestuur van
den Ned. R. K. Steenfabrieksarbeidersbond
„St. Stepbanus" te Tegelen vergaderd met de
plaatselijke afdeeling ter bespreking van de
kwestie van de afsluiting van een nieuwe
C.A.O.
Zooals men weet hebben de werknemers de
voorstellen der werkgevers afgewezen.
Besloten werd bij de werkgevers tusschen-
voorstellen in te dienen, teneinde tot een schik,
king te geraken.
De Ekster (heenreis) vertrok gisteren oo»
7.17 uur uit Jodhpur en arriveerde na een
tusschenlanding van 11.12 tot 12.09 nur te
Allahabad om 16.28 in Calcutta.
De Duif (thuisreis) vertrok gisteren on»
5.50 uur uit Djask «n landde om 8.45 nu* ia
Bashir. Het toestel vloog niet Terder mng«a|
«iertrt «iMm,
