tijd oom
ry-'a
SS*" njLS'Z
Za'en >.S<*aa'" te LCaïï
awMsuM* sa,?
ZZ £n Es tT"SC!le Pee!'leu
S5
TWEEDE CONGRES
ONS GEESTELIJK ERF.
MAANDAG 4 APRIL 1932
MISBRUIK VAN VERTROUWEN.
zich o1?£LtT:edfcitdrunten-Nadat ciuny
liberale STAATSPARTIJ „de
VRIJHEIDSBOND".
de lS T' f geV6n a0n d* *pda°hte, da*
POGING TOT DIEFSTAL BIJ DE
BORDELAISE TE AMSTERDAM.
vqy riAAQ. HtT EnaeLfjcri
vam M. F. LEATi.
JONGEN MET 1100 OP DEN LOOP.
had ®S ihT1^'6?' "6Veltag:? 0 May' lk
Derde dag.
De eerste voordracht werd Vrijdag gehouden
door den voorzitter van het Congres Pater Dr,
D. Stracke S.J., die sprak over het
Geestelijk leven in de Neder
landen in den tijd der ge
loof s prediking en van den
eersten opbloei.
De achterlijke en zeer onverkwikkelijke toe
stand, waarin de wetenschap, op alle gebied
verbeert, aangaande het vraagstuk dat ons
bezighoudt, is zeer te betreuren.
Al is deze studie nog zoo onontbeerlijk, en
nog zoo aantrekkelijk, er is achterstand. Sa
menwerking van Noord- en Zuid-Nederland is
noodzakelijk, ondanks de uiteenloopende stand
punten. Dit ondanks de Noord-Nederlandsche
neiging van de 4de tot 8ste eeuw, waarin al
leen Zuid-Nederland Christelijk was, te ver-
waarloozen.
Eerste vereischte is onze pretenties op goede
gronden te bouwen. Dus eerst studie van het
oude Nederlandsche volk. Dan onderzoeken
(archaeologie) het Christendom vóór de vijfde
eeuw, de hinderpalen en de bevorderende in
vloeden bij de bekeering der Friezen na den
inval er Franken.
De getuigenissen van de oudste kerkelijke
schrijvers moeten verzameld worden.
In de periode van 500750 is Zuid-Neder
land bekeerd.
Hoe was toen de verhouding van de Mero-
vingers tot de Nederlanden? Hieruit zou op te
maken zijn den toestand van het Katholicisme.
En de verhouding van Merovingers en bis
schoppen, Hofbisschoppen of apostolische ar
beiders?
Tevens zou noodig zijn een bestudeering van
den godsdienst in de nog te bekeeren gebieden.
Het onderzoek zal moeten gaan over twee
punten.
Eerst bewerking der heiliglevens. Geen
afzonderlijke biografieën, maar een overzichte
lijke bewerking, die algemeens lijnen der be-
keeringsgeschiedenis blootlegt. Ze zijn nooit
onderzocht door Nederlanders, en de Duit-
schers hebben ze als legendarisch gedoodverfd
Schifting in historisch en legendarisch kan
alleen door Nederlanders geschieden.
Het tweede punt is de kloostergeschiedenis
Welke zijn Nederlandsch, welke zijn Coïnm'
baansch, welke Benedictijnsch? Hun 7
rol, afzonderlijk en gezamenlijk, die zii
speeld hebben in onze bekeringsgeschiedenis"
-leen hoofdpunt der studie moeten „£,1
Merkwaardigerwijze groeiden beide richtin
gen (Maagdenburg en Prémontré) op het eind
der 12e eeuw naar alkaar toe. Het blijvend
resultaat was, dat in de Orde het priesterlijk
leven, stoelend op het beschouwend, de ziel
zorg kon uitoefenen in vollen omvang.
Van belang is nog het onderzoek naar de
ontwikkeling van het geestelijk leven der non
nen. Eerst bij Prémonstré dan bij Citeaux, ten
slotte tot rijken bloei in de Begijnhoven (eind
12-, begin 13e eeuw). Tenslotte: ontwikkeling
van kluizenaarsleven in de Dietsche landen.
Men vindt Eremieten aangesloten bij de
Norbertijnen. In 13e eeuw vinden ze hun
plaats bij Carmelieten en Augustijnen; 14e
eeuw vooral bij de Karthuizers, die dan pas
hun intree doen in de Nederlanden.
In de middagvergadering sprak Pater Luci-
dius Verschueren O.F.M. over:
De Karthuizers te Keulen en de
verspreiding der geschriften
van Hendrik Herp.
De Karthuize te Keulen was van groote be
teekenis voor de geestelijke opleiding der Ne
derlanden, vooral in het begin der 16e eeuw
De Nederlandsche mystieken hebben zii tot
internationaal gemeengoed gemaakt ZU ver
zorgden de uitgave in het Latijn van Ruus
broec s werk; een Taulesgave van Petrus Ca-
thuizer en v Van Dioaysius de Kar-
thuizer, en voor van. Hendrik Herp in de
Latijnsche vertaling.
Nederi^n''8.0'16- K'ar'ku'zer8. waaronder veel
hun tiid Zii Tarfn' be«rePen den nood van
breidin" ,eg n zich vooral toe op uit-
hervorminc °i drukPers, om daardoor de
Vnis-ono i ln gees4elijken zin, te bevorderen,
"innon 6,n Z0U de reorganisatie moeten be-
n m een hervorming der individuen.
01 P!'°Pa§eerden zij het apostolaat der
mvJi? ^oor uitgave van theologische en
tieke middeleeuwsche werken. Een der
omers was de Nederlander Blommevenna,
e sterk onder den invloed stond van Herp.
ok verschenen in dezen tijd werken der
Karthuizers zelf, o.a. de Spiegel der Volko
menheden en de Schat der Goddelijke Liefde,
welke veel citaten van Herp bevatte.
In een uitvoerig overzicht gaf spreker aan,
hoe alle orden medewerkten aan de versprei
ding van Herp's werken zij het ook frag
mentarisch over alle landen. Herp's spoor
kon men overal in deze werken kennen, aan
zijn leer over de Aspirationes, over de twaalf
mortlficationes en over de usso immediata
essen tiae Dei in verband met la vie surémi-
nante.
Een schijnbare afdwaling naar de Francis-
kaansche kwestie, die door een recente Duit-
sche dissertatie wederom ernstig aan de orde
wordt gesteld, bracht de toehoorders Ws
een kleinen omweg temidden van het belang
rijke Beggaarden-wezen met zijn echt-\eder
«wa. k„,Her.
zoozeer ln de hun geestelijk
daardoor ria ut de 0rde, maar brachten
te' wm-1 -Ilnderbroeders zelf in het gevaar
kettcv-i ,ef gefc!lold®n als bevorderaars der
wi 'ocb Tan oud®her met ijver
on bestreden. Bij deze verwikkelingen
ioet zich zoowel de ontwikkeling der wolnlj-
II- d°r Begeaarden als het overdreven en
misleid mysticisme van onbezonnen armoe-de-
ij veraars in de Minderbroedersorde gelden. Het
is dus wel noodig goed toe te zien bij de stu
die van die komplikaties in het Geestelijk Le
ven der Nederlanden.
De geestesverwarring in het begin der XlVde
eeuw is slechts begrijpelijk, wanneer van af
den beginne het proces wordt gevolgd, hetgeen
op zijn beurt alleen mogelijk is, wanneer goe
de begrippen over den armoede-strij-d het oor
deel voor afdwalen behoeden. Dit geldt niet
voor de Minderbroedersorde alleen, maar voor
alle Bedelorden en zelfs voor een groot stuk
van het Geestelijk Leven daarbuiten, wijl allee
in die ideeëngisting werd betrokken.
Ten slotte werden in konkrete aanwijzingen
de desiderata aangegeven voor het voortgezet
te onderzoek naar het Geestelijk Leven in de
XHIde eeuw, opdat we eindelijk mogen komen
tot een diep inzicht in die eeuw, zoo belang
rijk voor de verdere ontwikkeling van het
godsdienstig leven ook in de Nederlanden.
De sluitingsdag.
De rede van dr. Fidentius van der Borne
lokte nog een korte gedachtenwisseling uit
waarna prof. dr. Willem Mulder S.J. een'
interessant overzicht gaf van de geschiedenis
van het Geestelijk Leven in de Nederlanden
in den tijd der moderne devotie.
Om half vier begon de slotvergadering.
De laatste rede van het congres werd uit
gesproken door Dom J. Huyben O.S.B. uit
Oosterhout over:
ken.
Ook vrij braakliggend Is 't terrein van ver
loop en oorzaken van de bekeering van het
Noorden en de verslapping in het 7„ia f
de derde periode. *et Zuiden ln
Zoodoende geraakt men tot een i,
Na dr. Stracke S.J. sprak dr. H. Heyman.
Inleiding van dr. H. Heyman
O. Proem, over Geestelijk leven
bij de opkomst der Cisterciën-
sers en Norbertijnen.
JZnzen d* Wooeter-
sproken ideaal: de BenedicMinsch16^
te herstellen. tijnsche Iwenswijze
Tegelijkertijd ontstaat Prémnw-z r,
stichting voltrekt zich eelr "f Dez<3
matig. Dit hangt op te eerL^Z
£fttotYTkk,eUnSSSanS Van St. Ïor£rtusn
waarZtfd
verbinden van
beoefening van zielzorg in parochlJT 06
Norbertus begon als rondtrekkend ml i°' S'
ris en apostel der absolute armoe?issiona-
wordt hij echter door Calixtus 11 V*
zijn meening omtrent het apostolisch',Wonsen'
wiizifren Tn T-'r-.-v-ü!, leven te
wijzigen. In Frankrijk voert dit
Cisterciensische levenswijze.
Duitschland krijgt ze echter
vorm dank zij de vrijheid van bweginT??
landstreek. Sln dl®
Om na te gaan, hoever de invloed van ru
*ux en Prémonstré in de Nederlanden L>t
zijn op de eerste plaats betrouwbare kW*
lHo4an n/vrtzl 1* TIawJak Jl1 L
lijsten noodig. Verder dient te worden onde
zocht, hoé in deze periode het overgemaëi
ideaal werd beleefd. Hierbij dient men reke*
ning te houden met het parochiewezen van
Prémonstré contact met de wereld
de afgeslotenheid van Citeaux.
Het parochiewezen heeft zich in het Westen
met de Norbertijner Orde verbonden, tenge
volge van een merkwaardige verschuiving in
de opvatting omtrent het eigen Kerkrecht. Dit
was een resultaat van den Investituurstrijd.
Doordat Prémonstré de zielzorg wilde aanvaar
den, splitsten zich de abdijen in tal
kleine prioraten.
Om acht uur volgde de derde avond-bijeen
komst, waarin prof. Brandsma een inleiding
hield over den Groei en Uitbloei van het
Mystieke Leven bij de H. Teresla en den
Z. Ruusbroec.
Vierde dag.
Zaterdag gaf do zee-reerw. pater prof. dr.
Fidentius van de Borne O.F.M. te Wijchen een
Overzicht van de Geschiedenis
van het Geestelijk leven in de
Nederlanden in den tijd van de
opkomst der Bedelorden.
Een groote auto hield stil voor het gebouw
van de Middei-Europeesche bank. Er stapte een
heer uit.
„Wacht even verzocht hij den chauffeur.
Hij trad het gebouw binnen. „Ik wil den direc
teur spreken."
„Wien kan ik aandienen vroeg de portier.
De bezoeker overhandigde hem een kaartje.
„William C. C. Spikes" stond er op. Verder
niets. Geen beroep. Geen adres.
William C. C. Spikes wachtte.
„Wilt U maar binnenkomen, meneer
De bezoeker trad binnen.
„Ik wilde bij U een bedrag aan bankpapier
deponeeren. Voor vier weken ongeveer. Twee
honderdduizend Mark."
„Heel graag We zullen een rekening voor
„Goed" zei de directeur. „Ik zal zorgen, dat
het geld krijgt. Komt U vanmiddag om drie
uur maar even terug."
zeg je 1 7"
van
In de inleiding wijst spr. op de belangrijk
heid van het leeken-element in het godsdien
stig leven der XlIIe eeuw, die in het. teeken
staat der opkomende Bedelorden.
Een overzicht te geven van het Geestelijk
Leven ln de Nederlanden is voor dien tijd heel
bijzonder een gewaagde onderneming. Het zou
eigenlijk veeleer moeten zijn een lijst van
vragen, die in onzen geest worden opgeroepen
door de vondsten van den laatsten tijd. Want
het eigenaardige is, dat het weinige, hetwelk
aan konkrete gegevens aanwezig is, heel veel
als verloren of tenminste nog verborgen doet
veronderstellen. Hetgeen Is bekend geworden,
maakt door zijn rijpheid het postulaat noodza
kelijk van een weelderigen groei.
Het oordeel over de XlIIe eeuw is zeer dik
wijls op zeer gebrekkige wijze ontstaan, zooals
betreffende de geschiedenis der Minderbroe
ders-orden in de Nederlanden werd aange
toond. Dit is een les bij het onderzoeken van
de geschiedenis der andere Orden. Het is
daarom voor alle Orden zaak het verleden na
te gaan en te beschrijven volgens een gezonde,
de volle waarheid zoekende methode. De be-
teekenis voor de algemeene kerkgeschiedenis
is voor een ieder duidelijk. We zijn nu langza
merhand gelukkig zoover, dat de niet-katho-
lieken diergelijke onderwerpen gaarne door ka
tholieken behandeld zien, wijl ten slotte van
hem, die zich gemakkelijker kan indenken,
°ok het best een waarheidsgetrouw relaas kan
worden verwacht. Aan ons natuurlijk dé taak
uat vertrouwen niet te beschamen. Met de re-
je verlangens hebben we rekening te hou-
schë^6 kunnen er onzen hl ik slechts door
kath Wanneer we weten, wat van niet-
vo-tziIw0 ™?rdt gevraagd- We zullen er
aUg«r door worden in ons prijzen en de
waarnemej
.waarii^j de verkeerd
Jem* a-j5' !efdle". die het donkere zwarter
„Neen, dank U 1 Ik wensch geen rekening. het nu al op te nemen,
Ik wil het eenvoudig in depot geven." directeur zweeg.
„Als U een rekening neemt, krtfgt U rente.1
„Ik verlang geen rente. Ik wil het slechts de
poneeren. Als het niet gaat
„Zeker, gaat het natuurlijkNet als U
wilt. Ik wil U er echter even op wijzen, dat
juist in dezen tijd bijzonder gunstige beleggin
gen op zeer korten termijn kunnen worden af
gesloten. Voor vier weken zouden wij G 10
kunnen aanbieden
Den volgenden dag diende de portier aan
„Mr. William C. C. Spikes".
De directeur verbleekte. „Wie
vroeg hij ontdaan.
„Mr. William C. C. Spikes" herhaalde de
Portier.
„Laat meneer binnen komen."
Spikes trad binnen.
„Goedenmorgengroette hij beleefd.
„Neemt U me niet kwalijk, dat ik U even
stoor, maar ik kom mijn geld terug halen."
„U sprak toch van vier weken
„Zeker Maar de omstaandigheden dwingen I 3chriften
Jan van Schoonhoven, leer
ling van Ruusbroec.
Jan van Schoonhoven is in de schaduw
van Ruusbroec gegroeid, verloor nochtans
niet zijn eigen gans, al werd die glans ook
meer getemperd, maar daarom juist meer
geschikt voor onze zwakke oogen.
Jan Dirkszoon werd omstreeks 1356 te
Schoonhoven geboren. Zijn vormingsjaren
bracht hij van 1370 tot 1374 door aan de
Universiteit van Parijs. Hij is opgegroeid in
een sfeer van gematigd nominalisme en
scepticisme- ten opzichte van de hoogere be
spiegeling. Hij volgde in plaats van de
metaphysica, de logica als de koningen der
wetenschappen. Hij gaf voorkeur aan volun
tarisme (voorrang van den wil op het ver
stand) en had voorliefde voor moraalkwesties.
Zijn geestdrift voor de natuurwetenschappen
minderde langzamerhand, maar bleef toch niet
zonder invloed op zijn leven-
In 1377 of begin 1378 deed hij zijn intrede
te Groenendaal en vanaf 1381 dateert zijn om
gang met Ruusbroec.
De laatste jaren was Jan van Schoonhoven,
die op 22 Januari 1432 overleed, novicen-
meester, na tevoren prior te zijn geweest, Over
zijn werken deelde spr. mede, dat er 24
grootere en kleinere werkjes bekend zijn
geestelijke tractaten, sermoenen, brieven
apologie voor Ruusbroec, consultatie over het
sermoen van den Gulden Kerch. Zijn voor
naamste geschriften zijn over het Lijden van
Christus, de Brieven van Eemstein, de
Kapittelredenen en De Contemptu mundi,
Schoonhoven's levensbeschrijving van Ruus-
broeo is verloren gegaan en slechts gedeelte
lijk bewaard In het werk van Pomerius. Ver
schillende andere werkjes zijn nog aan Schoon
hoven toegeschreven. Een honderdtal hand
van Schoonhoven zijn verspreid.
Algemeene vergadering te Leeuwarden.
Zaterdagmiddag half 3 werd de alg. verg».
van de Liberale Staatspartij De Vrii
den pfrt™ e? kort woord u,tgesproken door
«n Partijvoorzitter mr D. Fook.
]V1> -T-*
feit dffa h,fid,aarWj'. in ™band ®«t het
is opger cdt° "en jaren g€jedea
selhuvs Tr' fh ieDT;icIlte™ dp b«ren Dros-
komstig gehuldigd.
Vervolgen, eerevoorzitter benoemd,
slagen van secretin611 uitgebracht de jaarver,
na een drietal i 1 ,6n penning™eester, waar.
door de heeren Mr^rr werden gehouden
dr. G. M. Verrijn Stȣ ,.Leeuwen- PpOf.
Mr. H. F. van u U J-
het bankwezen. en e d ®en rede over
Prof. dr. G. M. -Verwin c»
„economische tegenstem n„p_ U. ow
lisme en socialisme" tuesch«n
libera^
„Wat heeft dat te beteekenen 7" vroeg Spikes
scherp.
„Wijikwij hadden niet ver
wacht, dat U het geld al zoo spoedig weer
zoudt noodig hebben."
„Met andere woorden
„Precies."
William C. C. Spikes dacht even na.
Vaag drong het geroezemoes van het bedien-
Zijn voornaamste werken werden in de vijf
tiende eeuw in het Dietsch vertaald. S'echts
drie er van zijn gedrukt. Een complete uit
gave van zijn werken, waaronder een tiental
handschriften, is in de abdij van Oosterhout
in voorbereiding.
Vervolgens schetste spr. de voornaamste
trekken van Jan van Schoonhoven. Hij was
een compilator en putte veel uit het werk
van tijdgenooten en geleerde voorgangers,
Zijn leer was zuiver ascetisch.
Tien procent Hoe groot is het kanitaal denkantoor hen door' I TTHy sPralt weinig over de hooge mystiek.
1 Uw bank 7" Toen verbrak een dreigende stem de stilte. Het dogma werd in zijn werken vrijwel uit-
familiezaak. Opgericht
van
„Onze bank is een
door mijn vader."
„Hoeveel kapitaal 7"
„Drie millioen."
„Dank U. ik zal van Uw aanbieding geen
gebruik maken."
„Weet U wel, dat ik U daarvoor de gevange-. ^chakeld. Sprekende over de verhouding
nis kan laten indraaien7" tusschen Schoonhoven en Ruusbroec, wees
„Dat weet ikLom Huyben er op, dat van Schoonhoven
„Op een dergelijk misbruik van vertrouwen 'J'mmer Ruusbroec aanhaalde. Hij bewonder-
staat dwangarbeid I" I Ruusbroec wel en verdedigde hem met
„Wilt U geen genade voor recht laten gel- 7!!ur' Wanneer deze werd aangevallen, maar
den Ik zal er beslist voor zorgen, dat het geld v<dgde Ruusbroec niet na. Beide schrijvers
,°'op bewaarloon rekenen we 2 pro mille." over tien dagen in Uw bezit is verzekerde de ^erte&enwoordigden twee verschillende, zelfs
"n 1 NatuarlWk onder volle garantie directeur. „We hebben het uitgeleend aan een te®enovergestelde geestesrichtingen. Dan
P inclusief verzekering." bekende textielonderneming. Vijftig procent ,€tst6 «Pr. de houding van Van Schoonhoven
illiam C. C. Spikes haalde uit zijn zak 10 rente kunt U krijgen voor die tien dagen." 8e no ver de moderne devotie. Jan van
pakjes, elk van 20 nieuwe 100 Mark-biljetten
te voorschijn.
De directeur belde.
„Laat meneer Metek even hier komen."
Buiten die van den directeur werd de hand-
teekening van den procuratiehouder op de kwi
tantie geplaatst. Drie minuten later verliet de
bezoeker het kantoor.
Buiten werd een auto aangezet.
Het geld werd met den dag duurder. De
rente, die betaald werd voor geld op korten
termijn was fantastisch.
Menschen, die over contanten beschikten, za
gen kans hun kapitaal in veertien dagen te
verdubbelen.
„Wij willen U vijftig procent betalen."
„Het spijt me" verzekerde de directeur. „Uw
onderpand is prima en onder gewone omstan
digheden zou ik me geen oogenblik bedenken.
Maar op het moment beschikken wij niet over
contanten."
„V ijfenzeventig procent, voor twee weken 7"
„Heusch Het gaat niet!"
„Honderd procent 7"
„Onmogelijk."
„Honderdvijftig procent dan 7"
Tot slot van het congres werd in de kapel
van den Carmel een eenvoudig Lot gecele
breerd.
„Bent U krankzinnig om me een dergelijk I Schoonhoven was geestelijk nauw verwant
I voorstel te doen 7 Dacht U, dat ik een woeke- aaa_fTee,rt; Groote, maar was niet zijn leerjing.
raar was!"
.Dus D wilt er werk van maken 7"
,NeenIk zal er geen werk van maken.
Doch op één voorwaardedat ik vandaag over
een week mijn geld terug krijg. Als het dan
niet tot mijn beschikking is, moet U de gevol
gen maar dragen. Denkt U er aan 7 10 pak
jes, elk van 20, nieuwe, duizend Mark-biljet
ten
Met een slag viel de deur achter hem dicht.
Buiten werd een auto aangezet.
Mr. Joh. J. Belinfante hield
„de encycliek „Quadragesimo TT*
rale beginselen". An®° en d*
Spr. kwam in zijn rede tot de voi«,„^
clusie, welke zooals vanzelf spreekt C°n"
dirukkelijk geheel voor zijn rekening laiLm"
„Door het onderzoek van de Encycliek ztin
twee dingen voldoende duidelijk geworden
Fnl?0!??81, dat a' m<>gBn Passages in <to
e PauS practiech ,zeer dicht hij de socialistische
«mlirfrf?-®n dat da'-ha.lve ook de Ka-
dusÏeÏTp ZlCllf praktijk mew dan tot
dusver in socialistische richting zullen h<
te onënteeren, de werkelijkheid toch te de»
hebben
dat de Paus ondanks de ietwat schampere wijzë
waarop h>j zich op menige plaats over het
hwatome uitlaat een opvatting van de staats-
is met r ke ln vele opzichten identiek
ZktZr II1>eira,i^- d*t dan
wordt! Mrsens In d« encycliek bestreden
lieken^aftre^nd0t de Zo
mogelijk ten hate van hu^oroTOMi eoove&1
buiten, toch weinig reden aniien vÜk Uit
-„7, a,-f jhebben
zich over dit Pauselijk document "te 010
aangezien het verschillende van hmn stemw£
die moeten lelden tot ondermijning wande
grondslagen on-zer tegenwoordige samenleving
en tot diepgaande staatsbemoeiing ter vervol
ming van ons maatschappelijk bestel, uitdruk,
kelij-k verwerpt en de staat bij de verbetering
van de toestanden slechts een zeer bescheiden
secundaire taak toedenkt, terwijl op den voor.
grond wordt gesteld een hervorming der zeden
in ohristelijken geest.
Thans staat dus vast merkte spreker op dat
de Roomsch-Katholleke Staatspartij en de Libe
rale Staatspartij „De Vrijheidsbond" op den
grondslag van deze Encycliek practlsch vrucht
baar kunnen samenwerken, mits eerstgenoem.
de slechts in acht neemt de vermaning van
den Paus om zich te onthouden van ingrijpen-
de wettelijke maatregelen tot verandering van
de maatschappelijke of economische structuur
aoolang niet de gansche samenleving doortrok
ken is van den geest van rechtvaardigheid en
naastenliefde.
Tenslotte stelde spreker in het licht dat de
Paus ook tegenover het socialisme de pe-rsoon-
jk9RJ.TriJhe|d Loos houdt. Zoo reiken katho-
ïn de avondvergadering heeft de voorzitter,
mr. D. Fock, een rede gehouden, waarin hij een
overzicht gaf van den toestand 0p politiek en
economisch gebied In verschiuen(Je landen en
van verschillende maatregelen óie Wden geno
men om de positie te verbateren
Mr. Fock ging nog het standpunt van den
Vrijheidsbond na op het gehiecl van onderwüa>
de loonpolitiek de steunmaatregelen aam den
landbouw en dringt ten slotte aan op hat zoo
spoedig mogelijk invoeren van lief nromi«r-n
staatspensioen voor allen premievrij
s.a vtuui wvraen
on, t te duidelijker waarnemen, zonder
on, te I-, waaiuexnen, zonaar
„waarhei 1lerlelden tot verkeerd-begrepen
kleurtI® d^'' dJS het donkere
werkelijkheia\ nauwkeurig te observeeren
janeid heeft gedaan.
Bet is wreod, het karakter van een vriend
te beoordeel en naar zijn uiterlijk, May. Als een
knappe man als Lord Eustace niet aan je kri
tiek ontsnapt, hoe zal een kreupele er dan af
komen? En Lord Eustace bezit iets, wat onein
dig veel meer waarde heeft dan «schoonheid:
ontwikkeling en positie. Hij is een vriend, om
tegen op te zien en trotsch op te zijn. Er zijn
weinig vrouwen, die je niet zoo'n vriend zou
den benijden, om niet te spreken van een
meer Innige relatie.
Móeder! riep May plotseling, terwijl ze
opsprong, en mij in de oogen zag. O, moeder,
zeg niet, dat u m(j met hem wilt laten trouwen!
Dat wilt u toch niet?
Het kwam zóó plotseling, dat ik onder alle
andere omstandigheden al moeilijk een ant
woord zou hebben kunnen vinden. Maar in
haar verrassing en ontsteltenis ontdekte ik
zóóveel afkeer en vijandschap, dat ik ineen
kromp bij de gedachte aan wat nu zeker mijn
toekomstig lot zou zijn.
Kind, je doet me schrikken door Je hef
tigheid. Neen, natuurlijk niet. Is het waar
schijnlijk, dat ik je zou willen laten trouwen
met iemand, van wien je een afkeer hebt? Zou
Ik ooit willen, dat je trouwde? Ais de ge
tegenheid komt, lieveling, en je dan gelukki
ger denkt te zijn, dan je hier bij mij bent, goed.
Maar ik zou er noodt uit eigen oeweging aan
denken, dat we van elkaar gingen en dus
zeker niet vóór den tijd.
Dat is goed dam, zei May, haar oude plaats
weer innemend. Want ik wil nooiit van u
weggaan, lieve moeder. Het zou mijn hart bre
evengoed als wanneer een ander tusschen
„M eet jij er niet wat op 7" vroeg de direc
teur zachtjes aan den procuratiehouder.
„Dertigduizend Mark zouden we
„Aan dertig duizend Mark hebben we niets,"
weigerden de eigenaars der textielfabriek Tay
lor Sons, „voor de zaak, die wij op het oog
hebben, moeten we vandaag nog over twee
honderdduizend Mark kunnen beschikken W(j
bieden U honderdvijftig procent en geven het
geld over 14 dagen terug. Als onderpand ce-
deeren wij U onze dagelijksche ontvangsten.
Minimum vijfentwintigduizend Mark per dag!"
„En over veertien dagen betaalt U de twee
honderdduizend Mark terug 7"
„Gegarandeerd. Daarvoor staan wij borg met
onze fabrieken
Acht dagen later.
„Mr. William C. C. Spikes."
„Laat meneer binnenkomen."
„GoedenmorgenHebt U het geld klaar 7"
.Alstublieft, 10 pakjes, elk van 20 duizend
Mark-biljetten. Nieuwe."
William C. C. Spikes telde het na. Het klopte.
„Wat ben ik U schuldig 7"
„Schuldig
Ja wat zijn Uw onkosten 7" -
„Niets natuurlijk. Ik ben U oprecht dank-
vaar voor Uw edelmoedigheid Integendeel,
misschien wilt u mij toestaan"
Dank U, meneer, ik ben niet gesteld op Uw
dankbaarheid. Wat ben ik U schuldig 7"
Vierhonoderd Mark was overeengekomen"
zei de directeur nederig.
„Alstublieft. Goedenmorgen."
Buiten werd een auto aangezet.
„In orde vroeg de chauffeur familiaar.
„Reken maar lachtte William C. C. Spikes.
„En als het uitkomt 7"
„Dan vinden ze ons niet meer. Bovendien
hebben wij dat geld toch niet in omloop ge
bracht Integendeel heb ik er uitdrukkelijk
tegen geprotesteerd Bovendien geloof ik niet,
dat ze er zoo gauw achter zullen komen. Daar
voor waren die gedeponeerde tweehonderd
briefjes van duizend te goed nagemaakt
Verdachte tot anderhalf jaar
gevangenisstraf veroordeeld.
In den nacht van 13 op 14 Februari had een
24-jarige Duitsche schoenmaker zich door
middel van inklimming en door gebruik te
maken van een valschen sleutel, toegang ver
schaft tot het café-restaurant „Bordelaise" in
de Leidschestraat te Amsterdam. In den kel
der had hij zich verstopt niet de bedoeling
diefstal te plegen. Toen hij daar werd be
trapt door den gérant, den heer Oudejans,
bracht hij dezen eenige slagen met een
schroefsleutel toe.
Op het hulpgeroep kon verd. worden over
meesterd. Verd. was vroeger in dienst van
de „Bordelaise" geweest als spoeljongen.
Wegens poging tot diefstal met braak e°
poging tot zware mishandeling eischte het
O.M. twee Jaar gevangenisstraf.
De Ameterdamsche Arr. Rechtbank
oordeelde den Duiitscher Zaterdag tot een ge
vangenisstraf van anderhalf jaar.
VERDUISTERING VAN EFFECTEN.
De advocaat-generaal bij het Haags,pke ge
rechtshof concl udeerde Zaterdag
ging van het vonnis, gewezen door 1 -
bank te Middelburg, waarbij H I- va,n
gens verduistering van een bedrag vam f 4«00
aan effecten gepleegd in 1925, i® veroordeeld
tot 3 maanden gevangenisstraf-
ons kwam, voewi»
Niemand u op zachter toon bij.
Niemand kan °P zachter 4000
één, voor altijd. Maar °i° d(Km' May' zij'n
den, dan sluit dat We van ieman-d hou-
w-e met onze vriPn<jr!lt,noc,dzakeliJk la, dat
van iemand gaat houden t A'3 j° 66113
wel zal gebeuren, al ze- eeniger tijd
zal lk niet jaioerech wo^LfV8,11 nlet)' dan
blij zijn, dat mijn kind noTrr^ ik erg
om gelukkig te zijn Zoo reden heeft
ook zijn. Je moet niet zoo zelWu^ met 3011
te willen dat ik al mijn vrienden k jn om
opgeef, omdat jij van me houdt a!Ü kenn,sse'n
altijd het eeTst denken in de m ik
mag toch ook wel mijn vrienden hth! ik
grijp je me? et>bein. Be.
O, vrienden, dat kan me niets scheler,
Dan wil je wel probeeren, om wat vrieëa
lijker te denken over Lord Eustace AnnernT
cm mij, is 't miet, May? y'
Zij antwoordde niet, en ik zei nog eens on
vleienden toon:
Je wilt probeeren, om van hem te honden,
om mij, hé, lieveling?
Tot mijn ontsteltenis zag ik, dat de tranen
ln haar oogen stonden.
Kind, wat is er?
O, moeder, moeder! riep zij snikkend uit.
Ik wil vriendelijk zijn tegen hem, of tegen
wiem u maar wilt, maar.... maar.... houd
u toch niet meer van hen, dan van mij, moe
der! Ik zou het niet kunnen verdragen. Mijn
hart zou breken
May, May, hoe kun je denken, dlat ik dat
zou doen?
Laat hen niet tusschen ons komen, moe-
der! Laat hen niet altijd bij ons in huis zijn.
Laat hen niet altijd met ons meegaan, overal.
Laten we nu en dan eens alleen zijn, lieve
moeder, zooals we heel vroeger altijd ware®,
vóór weéén van hen kenden.
Ze sprak ln het meervoud, maar mijn schul
dig geweten zei mij maar al te goed, dat haar
woorden slechts op één sloegen.
Hij moest voor zijn patroon
geld halen.
Zaterdagochtend stuurde eer fi™,
Bickerst raat te A'dam "raa ,n, de
gen naar een bank 1 1 l00p3<m"
groot f nnn aldaar een cheque,
gioot 1100, te verzilveren.
r iwgen voldeed aan die opdracht en ver
soneen met de cheque bij de bank, die hem.
Prompt de 1100 uitbetaalde. Tot zoover heeft
rnen d:° bewegingen van het jongmensch kun
nen volgen, tnaar nadien ls hij spoorloos ver
dwenen met medeneming van het geld.
De politie speurt ijverig naar den voort-
vluchtigen dader.
O, wat. een jaioerech ding! zei ik, trach
tend, er over heen te schertsen. Wat zou je
dan gedaan hebben, ais je moeder opnieuw
getrouwd was, zooals 99 van de 100 in haar
omstandigheden zouden gedaan hebben?
Dan zou ik hem gehaat hebben, ant
woord* May, haar tandien otp elkaar ge
klemd. Ik zou nooit tegen hem gesproken
hebben. Ik zou zijn vijandin geweest zijn, van
het oogenblik af, dat hij hier in huis kwam.
Maar dat zou onredelijk en elechc van
je geweest zijn. Nu zou je zoo niet denken,
kind, je bent nu ouder en verstandiger. Nu zou
je zoo dwaas niet doen, als je zoo op de proef
gesteld kon worden.
Ik zag haar ernstig en met spanning aam.
Van haar antwoord hing mijn lot af.
Nu zou ik nog erger doen, riep May
opgewonden. Ik moet altijd dezelfde voor u
blijven, lieve moeder. Niets zou daar wat aan
kuninie-n veranderen. Maar als u wéér zou
Baan trouwen o, ik ben zoo blij, dat er geen
"ana op i8 maar als u het deedt....
n'at <laa' May? Wat dan?
kinin„ 'Lu zou lk weg willen. Ik zou het niet
gaan TerdTagen. Ik zou naar grootmama
Moedor Ik J, Z0° wreed k'on zijn'
Boen ..als-. Kp£k a aen "ate" e'n er is
Waarom zouden t,Z meer 0Ter'
toch onmogelijk is? ten over iets' wat
over maakt me omgS?kk£a,ten allééa al daal"
Zou het je heel, heet
weet je dat zeker, Miay? klg nmken,
Het zou mijn hart breken
Ik zou hier niet willen blijven „mZI,v ,W'
te znen. Ik zou veel liever weggaan aan
terugkomen. ^n' €n
Met doodsbleek gelaat wendde ik mij af
want Ik voelde, dat alles voorbij was. Ik wist
dat May met baar vastberaden karakter (zO0
geheel ails dat va.n haar Vader) niet spoedig
op een ééns genomen besluit zou terugkomen.
Zoo ging ik werktuigelijk aam mdjn gewone
beaigheden, en de naam van Lard Eustace
AiinerJey werd niet meer tusschen ons ge.
noeimd. Ik geloof, dat mijn kind zag, dat ze
mij pijn gedaan had, maar we waren beiden
voor het verdere van dien avond zeer stil.
Toen May naar bed gegaan was, zat ik nog
lang na te denken, wat ik het beste zeggen zou,
bij het pijnlijk onderhoud dat ik eerstdaags
met Lord Eustace zou moeten herobem. Ik
trachtte geen oogenblik voor mezelf te verber
gen, dat het onderhoud zeer pijnlijk zou
zijn, maar aan den anderen kant dacht ik er
niet aan, om te aarzelen, waaT bet mijn plicht
betrof, dien ik nu duidelijk voor mij zag.
Eén d'inig wist lk zeker: als dk Eustaoe
afwees op grond van May's afkeer voor hem,
dan zou hij ons nooit met rust laten, totdat
hij er in geslaagd zou zijn, om haar besluit
of het mdjne aan het wankelen te brengen. Dat
kon ik alleen voorkomen door te. verklaren,
dat ik hem niet wild» trouwen. Hij zou me
koket noemen, onoprecht, omibeatendig
allemaal harde dingen maar het feit bleef,
dat ik zijn vrouw niet kon wezen. Hij mocht
nooit de ware reden van mijn weigering ken
nen. O, en in mijn hart wist ik, hoeveel ik
van hem hield! Maar lk docht aan May, en
was vastberaden.
Toen kon ik het ailléén niet langer uithou
den. Ik ging naar mijn kind, om bij haar den
troost te vinden voor het offer, dat ik bren
gen ging. Bij mijn binnenkomen bewoog zij
zich even in haar slaap.
O moeder, mompelde zij, ga niet weg
van me. Het zou mijn hart breken!
Ik boog mij over haar heen en nam haar
in mijn armen, en beloofde, dat ik nooit zou
weggaan. In leven en in dood behoorde ik
aan Hugh's kind. Niemapid zou oodt weer
tusschen ons komen.
VI
May was op lea, toen I'or'd Eustace terug,
kwam. Hij kwam v rooi ijk en vod vertrouwen
de kamer binnen. Ik ontving nem zoo goed ik
kon.
Hadt u me eender thuis verwacht? vroeg
hij, toen de eerste begroeting voorbij was.
Hij was vijf dagen afwezig geweest.
O neen, waarom?
Omdat ik, zooa't Wel ^grijpen zult,
nooit zoo lang zou wegg leven zijn uit eigen
verkiieziimg. Mlaar een vi rend iIne jcwajm te
sterven, toen lk Pas ;n Parijs was, en de
familie drong er bl' aan, dait ik op de
begrafenis zou komen, ik kou niet goed weige
ren; ik had zoo dikwijls d]en oudeQ heer
gegeten!
u hadt groot Reiijk, u bleef Het was
niet te veel gevraagd, voor Iemand, die altijd
aaTdig voor u was geweest.
Maar het was ontzettend vervelend! Ik
had wel dadelijk terug willen gaan. Mijn hart
was al dien tijd hier. Was u verwonderd, dat
lk u niet schreef»
Hij schoof zijn atoel heel dicht bij den
mijnen, toen hij diQ vraag stelde. Ik trachtte
op onverschilligen toon te antwoorden.
In het geheel niet. Ik zou erg verwonderd
geweest zijn, als u wel geschreven hadt.
Eerst was ik van plan, u te schrijven, en
u een cadeautje te sturen, dat ik bij mijn aan
komst voor u gekocht hiad, maar men ried mij
aan, om het niet aan de post toe te vertrou
wen. Niettemin, al komt het laat, ik hoop.
dat het u bewijzen zal, dat in ons geval niet
opgaat: „Uit het oog, uit het hart".
Hij haalde een doosje uit zijn zak, deed het
open, en liet een allerliefst stel sieraden zien.
Daar lagen, op het fluweelen kussentje, een
halssnoer en oorbellen en een broche en een
armband, uit vergeet-m-nfetjes en blaadje»,
mot blauw 0D froutd Ze z-s&en s>v zoo
sierlijk uit, dat ik een uitroep van bewonde
ring niet kon bedwingen.
Ik ben zoo blij, dat u ze mooi vindt, zei
Lord Eustace, terwijl hij het doosje in mijn
hand legde. Ik heb u daarmee willen zeggen,
dat u In mijn afwezigheid geen oogenhUk uit
mijn gedachten bent geweest.
Maar lk herinnerde mij nu, wat mij te doen
stond, en duwde het geschenk zachtjes terug.
U bent heel goed, stamelde ik, maar 11c
kan het 11 iet aannemen.
U kunt het niet aannemen! herhaalde hij
verbaasd. U moet! Ik kocht het expres voor u.
Zeg toch, dat u het aanneemt, en draagt u
die dingen dan om mij!
Maar ik draag nooit sieraden, Lord
Eustace.
O, ja wel. Ik heb u heel mooie parels zien
dragen.
Dat ls een erfstuk, van een tante van
me, antwoordde ik ontwijkend.
Probeert u mil dan te beschouwen als
een oom van u, ze' °P zulk een toon, dat
Ik ondanks mezelf moest lachen. Zegt u in
ieder geval niet, dat u die diiimgen niet wilt
aannemen.
Ik draag nooit kleuren.
Maar dan is het hoog tijd, dat u daar
mee begint. U zult toch uw heele teven niet
in den rouw blijven? Er zal een dag komen,
dat j» wa' vroolijkers zult aantrekken, Cathe
rine, dat je maar mij zult luisteren, als ik je
vraag, om die zwarte japonnen voor altijd weg
te doen, en
Ik wist, wat er nu zou komen. Ik zag do
woorden, om zoo te zeggen, op zijn lippen. Ik
had maar één zorg, n.l. to beletten, dat za
werkelijk uitgesproken werden.
Lord Eustace, zei ik haastig, lk weet,
wat u zeggen wilt. Zeg het niet! Het heeft
geen zin. Ik zal nooit mijn zwarte kleereo
afteggen en altijd weduwe blijven.
(Wordlt vervolgd).
