Hl -
i
I
s
B
Hl
«gpr-r-
DONDERDAG 12 MEI 1932
DE AUTO OP RAILS.
Demonstratie met de Micheline
ZIT ER TOEKOMST IN?
LOOPENDE PACHTOVEREEN-
KOMSTEN.
VOORLOOPIG VERSLAG DER
EERSTE KAMER.
EEN JAN STEEN.
EINDEXAMEN H. B. S.
WARMOEZERIJ-GEWASSEN ONDER
GLAS.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
ENTOONSTELLING „KLANK EN
BEELD".
Televisie en geheimtelefonie.
Interessante historische afdeeling.
J. K. HUYSMANS.
De romanschrijver van het
christelijk pessimisme.
1907 12 MEI 1932.
EXAMENCOMMISSIES ONDER-
WIJZER (ES).
EXAMENCOMMISSIE ACADEMIE VOOR
LICHAMELIJKE OPVOEDING
het VERLEDEN VAN DOUMER'S
MOORDENAAR.
Op het spoorweg-emplacement te Utrecht
stond de auto-op-rails, of zoo men wil, de trein-
op-luchtbanden gereed om een aantal Neder-
landsche journalisten van haar practische bruik
baarheid te overtuigen, een lofwaardige poging,
die naar het ons voor wil komen, niet geheel en
al is geslaagd.
De Micheline.
Zooals op de vele gepubliceerde foto's duide
lijk was waar te nemen, gelijkt de Micheline het
meest op een groote autobus, plaats biedende
aan vier en twintig passagiers, welke wordt
voortbewogen door een 95 P.K. 4 cyl. motor.
Eigenaardig is, dat de chauffeur de gewone
instrumenten van pedalen en dashbord voor
zich heeft, met uitzondering juist van het stuur
rad. Het 5-assige voertuig heeft 'n gewicht van
4800 K.G. hetgeen per persoon een doodgewicht
van 200 K.G. beteekent. De gemiddelde snel
heid op een normale vlakke baan is 80 K.M.
per uur, welke snelheid evenwel gemakkelijk
tot 100 kan worden opgevoerd. Het benzine
verbruik is ongeveer 1 op 3 a 4.
Zooals voor de hand ligt, zijn de wielen de
belangrijkste onderdeelen van dezen wagen.
Reeds in 1929 werd de toepassing van den
luchtband op rails voor het eerst in studie ge
nomen. De eerste moeilijkheid bestond in het
doen „houden" van een band op rails van 4 a
5 c-M. rijbreedte, een moeilijkheid, die een van
de ingenieurs tijdens de onderzoekingen deed
opmerken: „Men kan mij net zoo goed vragen
om met bloote voeten over het lemmet van een
mee te loopen".
De auto-op-rails tijdens een proeftocht.
Bij de spoorwagens schuurt een opstaande
kant tegen de binnenzijde van de rails en deze
constructie was ook bij een wiel met lucht
banden wel toe te passen. De tweede en verre
weg de voornaamste factor voor een vaste lig
ging namelijk de zwaarte van den wagen, ont
brak echter geheel bij de op luchtbanden ge
monteerde Micheline. Evenwel de moeilijkheid
werd overwonnen en tegen het eind van het
vorig Jaar werd zelfs een snelheid van 130
K.M. bereikt.
Tijdens een korten rit van Utrecht naar
Maarn bleek uit de proefnemingen overduide
lijk, dat de remcapaclteit zeer groot is.
Na afloop van de demonstratie werd In Hotel
Terminus een klein filmpje over de Micheline
vertoond, waar op alle bijzonderheden en voor-
deelen nog eens duidelijk wordt gewezen.
Bruikbaar?
Bij de demonstratie waren de Ned. Spoorwe
gen vertegenwoordigd door den hoofdingenieur,
den heer W. Hupkes chef van den dienst van
materieel en werkplaatsen, met wien wij nog
in het kort over de Micheline spraken.
In epoorwegkringen staat men inderdaad
een weinig sceptisch tegenover de vraag of een
dergelijk voertuig in dienst van de spoorwegen
werkelijk toekomst heeft. Op de eerste plaats
reeds is het waarschijnlijk, dat de Micheline,
in haar huidige, lichte constructie, welke een
van de voordeelen genoemd wordt, duur in de
exploitatie zal zijn. De banden bijvoorbeeld zijn
berekend op 25000 K.M., maar de wagen zal
in de gewone exploitatie per jaar 100.000 K.M.
moeten loopen, zoodat voor de tien wielen per
jaar veertig banden noodig zullen zijn. De
Micheline draagt op vijf assen 24 personen, ter
wijl een gewone trein op 4 assen eenige malen
zooveel reizigers vervoert. En ook het brand
stofverbruik zal bij de Micheline duurder zijn
dan bij een gewonen trein, hetgeen ruim op
weegt tegen de twee man personeel, die men
zou kunnen missen.
En per slot van rekening is de snelheid* en
het oomfort in onze nieuwe treinen, electri.
sche en andere, niet veel minder dan bij deze
auto-op-rails.
Het ligt dan ook in de bedoeling, dat de
Ned. Spoorwegen zelf nog nadere proeven met
de Micheline zullen nemen.
Zal de toekomst de Micheline in het gelijk
stellen?
„Vrij algemeen kon men zich met het
voorstel vereenigen".
Verschenen is het Voorloopig Verslag der
Eerste Kamer over het voorstel van wet hou
dende bijzondere maatregelen ten aanzien van
loopende pachtovereenkomsten.
Vrij algemeen kon men zich met dit voor
stel vereenigen, omdat de thans bestaande
buitengewone omstandigheden, waardoor de
vroeger overeengekomen pachtprijzen in gee
nerlei verhouding meer staan tot de uitkom
sten der bedrijven, zoowel wat landbouw als
veeteelt betreft, het alleszins billijken, dat de
rechter de indertijd tusschen verpachter en
pachter bedongen pachtprijzen kan wijzigen,
wanneer partijen in der minne de daarin noo-
digie verandering willen brengen, waardoor
die onevenredigheid ophoudt te bestaan.
Vele leden waren van oordeel, dat de maat
regelen, vervat in dit wetsvoorstel, den pach
ters eventueel meer ten goede zullen kunnen
komen, dan die, welke de verworpen Pacht
wet bevatte.
Sommige leden waren van oordeel, dat de
behandeling van dit wetsvoorstel in de Twee
de Kamer weder duidelijk heeft aangetoond,
dat een onderwerp, zooals het daarbij betrok
kene, niet bij een initiatiefvoorstel moet wor
den- geregeld, maar dat dit door de Regeering
zelve behoort te geschieden.
Het optreden van den Minister van Justitie
in de Tweede Kamer ten opzichte van dit
wetsvoorstel, in tegenstelling met de gewoon
lijk bij initiatiefvoorstellen aangenomen hou
ding der Regeering, vond echter weinig in
stemming.
Gevraagd werd, hoe de rechtspositie der
borgen zal worden, indien pachter en ver
pachter, naar art. 4, eene regeling treffen of
indien de kamer voor crisis-pachtzaken ge-
heele of gedeeltelijke ontheffing verleent.
Enkele leden vestigden er nog de aandacht
op, dat dit wetsvoorstel gaat in de richting
van de in de Tweede Kamer Ingediende motie-
Knottenbelt, welke .werd ingetrokken na de
bevredigende verklaringen van den Minister
van Arbeid, Handel en Nijverheid. Zij ver
trouwden, dat de Regeering dus niet alleen
dit wetsvoorstel bij aanneming door de Eerste
Kamer tot wet zal verheffen, doch dat zij
tevens niet zal terugschrikken om verdere
wettelijke maatregelen, die noodzakelijk zou
den blijken voor de zoo noodige verlaging van
het algemeen prijsniveau, te bevorderen.
R. K. VROUWENBOND IN HET
BISDOM HAARLEM.
Jaarvergadering te 's-Gravenhage.
De Diocesane R. K. Vrouwenbond in het
Bisdom Haarlem hield zijn voorjaarsvergade
ring ln „Twee Steden Palace" te Den Haag.
De presidente van het Dioc. bestuur mej. T.
Post opende de vergadering, waarna de pre
sidente van de Haagsche afdeeling mevr. de
Block een woord van hulde sprak tot het Dioc.
bestuur en mej. Heeren voor haar ijverig en
zorgvuldig werk als secretaresse, een bloeiende
plant overhandigde.
Mej. Post las vervolgens een schrijven van
Mgr. Aengenent voor, waarin deze verklaart,
dat de vrouwelijke jeugd tot en met 25 Jaar
lid moet wezen van de Graal, daarna kunnen
zij overgaan tot den Vrouwenbond.
De jaarverslagen van secretaresse en pen
ningmeesteresse werden goedgekeurd. De af
tredende bestuursleden: mej. Heeren, mevr.
Koenen-Koelman, mevr. Schluter-de Nijs wer
den bij acclamatie herkozen.
Aan de orde komt dan: medezeggenschap
der vrouw in de Schoolbesturen. Verschillen
de afdeelingen hadden inlichtingen ingewon
nen. In de meeste gevallen waren School- en
Kerkbesturen een. Eenige afdeelingen meen
den dat ondercommissies voor moeten gaan.
Met vreugde werd geconstateerd, dat de
moedercursussen in aantal toenemen.
Na de lunch hield mej. D. R. Hillen een in-
leiding over: ,De taak van den Vrouwenbond
In dezen tijd".
Na rondvraag werd de geanimeerde verga
dering gesloten.
In Nederlandsch bezit.
Men schrijft ons uit den Haag:
Wij hebben indertijd melding gemaakt van
de ontdekking van een Jan Steen op het slot
Br tea in Sileaië. Het doek, dat Martha en
Maria bij hetbezoek van Jesus voorstelt
(Uucas X, 3842) en dat 106 x S9 meet, is
aangekocht voor de collectie Kafcs te Dieren
en heeft, alvorens daair zijn plaats te krijigen,
de ateliers van den restaurateur van Boheemen
te 's-Gravenhage gepasseerd, die er de oude
schoonheid, welke door vuil en overschilderin
gen zeer geleden had, weer aan teruggaf.
Het roode kleed, dat Jesus over den schou
der heeft, gezet tegen het witte tafelkleed, het
bruine gewaad van Maria, de donkere hoek
hij don schouw, waar het haardvuur in vlamt,
de lichtende lucht, welke mem door de poort
ziet, maken met de rijke karakteristiek der
figuren en de Jan Steen attributen op den
■voorgrond het schilderij, dat een prachtige
lichtwerking heeft, tot een beteeken-isvolle
aanwinst op onzen vaderlandsöhen bodem.
'tl
beschikking van den Minister van Onder
wijs, K. en W. is nader bepaald, dat de eind
examens van de R.-K. H.B.S. met 5-jarigen
eur. us te Hilversum op 6 en 7 Juli en die van
de Chr. H.B.S. met 5-jarigen cursus te Utrecht
v, 11, 12, 13, 14 en 15 Juli zullen worden
■xsenomen.
Stand behalve van sla in het
algemeen goed.
Het onderstaande overzicht betreffende den
stand der warmoe ze rijgewassen onder glas op
2 Mei 1932 is, onder medewerking der Rijks
tuinbouwconsnlenten, samengesteld naar ge
gevens, verstrekt door de correspondenten der
Directie van den Landbouw.
De stand van de aardbeien onder glas is
over bet algemeen goed; in de Zuid-Holland
sche venen staat dit gewas echter slechts
matig tot vrij goed. De tomaten vertoonen
overal een goeden stand. Ten gevolge van
bet koude weer en een tekort aan zon is de
ontwikkeling - van de komkommers in de
meeste gebieden ©enigszins ten achter geble
ven. Op de Zuid-Hollandsche eilanden is het
gewas echter goed. De bloemkool vertoont in
de belangrijkste productiegebieden een goeden
stand. Hetzelfde kan worden gezegd Van de
wortelen, behalve wat het Weatlamd aangaat.
In dit gebied kan de stand nauwelijks meer
dan vrij goed genoemd worden,
De sla heeft in verschillende deelen van het
land te kampen met het optreden van luis,
In de meeste gebieden wordt de stand vrij
goed genoemd. In sommige gebieden, zelfs
slechts matig. In Limburg vertoont het gewas
een goeden stand.
DE LOONREGELING BIJ DE N.Z.H.T.M
Bij de Dinsdag gehouden besprekingen tus
schen de directie der N. Z. H. T. M. en ver
tegenwoordigers der organisaties werd geen
overeenstemming verkregen inzake de van de
directie uitgegane voorstellen tot loonkortlng,
De directie zal thans de nieuwe loonregeling
ter bespreking voorleggen aan den Minister
van Waterstaat.
De „Ibis" (uitreis) vertrok gisteren 5.
uur uit Jodhpur, arriveerde 10 uur 17
Allahabad,vertrok vandaar
kwam te 15 uur te Calcutta,
te
10 uur 57 en
De „Specht" (thuisreis) is gisteren om
5.05 uur uit Jodhpur vertrokken en na een
tusschenlanding te Karachi om 14 .i* uuT
Dja»k aangekomen.
Op „Klank en Beeld" is het leven in vollen
gang. In de studio bij Henri de Vries laten
menschen, die zichzelf van fotogenie verden
ken, zich filmen temidden van alle heerlijk
heden van een filmstudio als daar zijn: felle
schijnwerpers van boven en opzij en een ca
mera, die op een laag wagentje om hen heen
stuift.
Grooten aftrek vindt ook het marionetten
theater „De Olijftack", dat ongeveer doorloo
pend© voorstelling van cabaret-nummers geeft.
En dan zijn er nog de N.C.R.V. en de V.A.R.A.-
studio's, die ook heel wat bekijks hebben. De
grootste bewondering wordt intusschen wel
gaande gemaakt door den televisie-ontvanger
van de Viro te Antwerpen, die verreweg den
meesten bezoekers dingen laat zien, die ze nog
nooit gezien hebben. Het blijkt, dat de tele
visie nog niet zoo modern is of ze heeft het
goede beginsel van de ouderwetsche mutoscoop
nog aangehouden. De mutoscoop heette in het
vaderlandsch een rarekiekkast. De toeschou
wer moest er dus inkijken, aan een knop
draaien en dan kwamen er allerlei vreemdsoor
tige tafereelen voor zijn oogen. Op de histo
rische afdeeling is zoo'n rarekiekkast te zien,
die een serie afbeeldingen uit de hel bevat.
Wat nu de televisie aanbelangt, ook daarbij
kijkt men in een houten kast, en men ziet dan
heel in de verte het heelal verschijnen. Aan
een knop behoeft men er natuurlijk niet voor
te draaien. Overal zorgen de electriciteit eu
de aethergolven voor, die het beeld van Da-
ventry of uit Duitsohland en uit den^ zender,
die aan den overkant van de R. A. I.-hal staat
in de rarekiekkast tooweren.
Een even wonderlijk raadsel geeft de P.T.T.
in haar stand op. De P.T.T. demonstreert radio
telefonie. Men kan er, zooals we reeds meld
den, ook tegen een billijk prijsje met Indië
teiefoneeren. Hoewel de P.T.T. uit tientallen
luidsprekers den geheelen dag radio uitzendt,
is haar stand volkomen geruchtloos. Dat is
op zich zelf al een wonder op deze tentoonstel
ling, waar iedere standhouder het aan zijn
waardigheid verplicht acht radio- of niet-radio-
geluid te maken.
De radio van de P.T.T. zit ln telefoonhoorns
en men behoeft haar dus pas te hooren, wan
neer men zoo'n telefoonhoorn aan het oor
hangt. Dit klinkt heel mooi en weldadig zacht,
maar als u de volgende telefoonhoorn aan het
oor houdt, dan klinkt een afgrijselijk gehuil
u tegen. Dit is geheim-telefonie, welke tot taak
'heeft ervoor te zorgen, dat een ander zijn neus
niet kan steken in de zaken, die u en ik mis
schien over de heele wereld elkaar toefluiste
ren. Die vervorming van het geluid gaat na
tuurlijk volgens een bepaald systeem, al zou
u dit zoo op het eerste gehoor niet zeggen. In
ieder geval moet het voor den Ingewijde heel
begrijpelijk en duidelijk zijn.
Een zeer goeden stand neemt de K.L.M. in,
die op het gebied van de radio ook een stem
in het kapittel heeft, door de uitrusting harer
vliegtuigen met radio. De K.L.M. laat een ge
deelte van een vliegtuigcabine zien met een
radio-toestel en de plaats van den marconist.
Voorts maakt de K.L.M. reclame voor baar
afdeeling luchtfotografie, waarvoor zij natuur
lijk een prachtig materiaal heeft in haar lucht
foto's van de HollandIndlë-route.
Interessant is ook de historische afdeeling,
die een verzameling van zeer vreemd uitziende
instrumenten bevat, waarmee de uitvinders in
den loop der tijden de geheimen der natuur
trachtten uit te vorsohen aldus den weg banend
voor het verschijnen van de wonderen der
techniek, waaraan „Klank en Beeld" het aan
zijn dankt. Men ziet er den ontvanger van
moeder Natuur zelve, het oor, waaraan veel
ongeloovlge Thomassen van het begin der ne
gentiende eeuw nog niet genoeg hadden om te
gelooven, dat het geluid de lucht doet trillen.
Daarvoor moest Otto Geurlcke ln 1800 een
schel met glazen klok construeeren. Zoo kan
men aan een menigte van oude instrumenten
de geschiedenis van „Klank en Beeld" volgen,
die zeker even merkwaardig is, als de ver
schijnselen, die wij tegenwoordig onder den
verzamelnaam „Klank en Beeld" samenvatten.
Voor h»t overige lezer Wij mogen u ver
wijzen naar de honderden luidsprekers, de
radio-lampen, de versterkers, de filmappara
ten, de reusachtige projectletoes-tellen en den
Neo-Beehsteinvleugel, waarmee de piano ook
al ln het rijk van de radio is ingelijfd. Dit
alles wordt u gedemonstreerd door een ontel
baar aantal firma's, die elkaar zoo schitterend
overtreffen, dat het u onmogelijk is uw voor
keur voor een bepaald instrument langer, dan
tot den volgenden stand te behouden. Zeker is
intusschen, dat u na een bezoek aan „Klank
en Beeld" van klank en beeld oververzadigd
is, en u er zich op betrapt, dat u heel heime
lijk ln uw hart naar den tijd terug verlangt,
waarin de menschen nog geen klank en beeld
hadden uitgevonden. Dat duurt ook alweer tot
u thuis komt en constateert, dat een huls. zon
der radio, gramofoon of filmapparaat toch
maar schamel Is aangekleed. Dan toont „Klank
en Beeld" haar doel.
Russische inzending komt te laat.
Naar wij vernemen Is het niet waarschijn
lijk, dat de door de Woks te Moskou toege
zegde Russische inzending voor de tentoon
stelling „Klank en Beeld" te Amsterdam nog
tijdig zal aankomen. Voor deze teleurstelling
is intusschen het tentoonsteUingsbestuür niet
aansprakelijk. Een telegram uit Moskou be
richtte, dat wegens plotseling ondervonden
technische moeilijkheden de inzending van de
sovjet-unie eeiret gisteren, 9 Mei, kon verzon
den worden. De Oekraineehe inzending werd
volgens hetzelfde telegram reeds op 28 April
verzonden, doch ook deze is nog niet aange
komen.
Er is dus weinig hoop meer, dat de Russi
sche stand nog voor het sluiten van de ten
toonstelling in Amsterdam zal zijn.
De vrouw van Gorgoeloff arriveert in het
bureau van den Parijschen politiepresident
om in verhoor te worden genomen.
AANKOMST MAIL
De mail van Indië en Australië per Engel-
sche s.s. Strathaird wordt Vrijdag 13 Mei, 6 uur
v.m. te Marseille verwacht.
KATHOLIEK BEROEPSTOONEEL.
Naar aanleiding van de nabeschouwing,
welke dr. Wijnand Frans in onze courant pu
bliceerde bij zijn heengaan als directeur der
N. V. Theater, een nabeschouwing waarin hij
vooral wees op het gemis aan financieelen
steun van vermogende katholieken en de on
verschilligheid van den kant der Katholieke
vereenigingen, die de voorkeur geven aan di
lettanten en neutrale gezelschappen de
taak, die dr. Frans neerlegde is gelijk be
kend inmiddels weer door Pierre Balledux
overgenomen schrijft Bernard Verhoeven
o.m. het volgende in „Bouwen":
Ongevraagd en plotseling heeft D-r. Wijnand
Frans zich opgeworpen als de pionier van het
Katholiek Beroepstooneel.
Tevoren heeft hij, tezamen met Al-bert van
Dalsum, het Oost-Nederlandsck Tooneel ge
sticht en aldaaT het vaderschap aanvaard over
een ensemble, dat lukraak en zonder financieel©
ruggegraat in elkaar werd geschroefd, dat
geen spoor van Katholieke tendenz vertoonde
en uitsluitend teerde op louter artistieke, Rus
sische of vaag-humanistische inblazingen.
Na de débacle aldaar en eenige Intermezzi
heeft Dr. Frans de roeping voelen ontkiemen,
een Katholiek-georiënteerd gezelschap te stich
ten. Beginsel? Afzetgebied? In elk geval weder
om inderhaast, zonder terreinkennis of tradi
tie, zonder financieel fundament.
We willen allerminst de Katholieke vereeni
gingen vrijpleiten van de haar door Dr. Frans
toegeschreven vergrijpen. Er i s ongetwijfeld
onder hen veel loomheid en eigenmachtigheid.
Ook bij een ee.rleuzen opzet van een Katholiek
Tooneelgezelschap zou men noode kunnen mis
sen die kinderlijke en bijna blinde aanhanke
lijkheid aan eigen zaak, die men bij de socia-
listlsche organisaties vindt, en die een waar
borg is voor het voortbestaan van hün Groot
Volkstooneei.
Maar zeker -niet minder merkwaardig is de
mentaliteit van sommige Tooneeldirecteuren,
die meenen, dat de Paus van Rome in de han
den gaat klappen, als het hun kooprnansziel
gerieft, den Katholieken een of ander vroom
gevalletje toe te stoppen.
We beweren zeker niet, dat Dr. Wijnand
Frans een van hen was hèm was het al
thans om ernstig werk te doen maar het is
onredelijk te klagen, als ongevraagd drukwerk
wordt geweigerd.
Dr. Wijnand Frans, die groot gaat op zijn
langdurige ervaring, heeft niet eens den tij-d
gehad, om verschillenden Katholieken vereeni
gingen zijn aanbiedingen als „Katholiek Too
neel" te doen, vóór ze hun winterprograma ge
reed hadden.
Hij is, als een meteoor, loopende het seizoen,
verschenen en verdwenen.
In trouwe, mag men dan van ervaring spre
ken en aan zijn catastro-phaal avontuur een
vérstrekkende principieele beteekenis toeken
nen als Dr. Wijnand Frans doet, die zijn met
grafstem uitgesproken oratio pro domo" be
sluit met de opmerking:
„Er is een mogelijkheid voor het Katholieke
Tooneel, misschien over tien of twintig jaar!"
Misschien is de conclusie juist, maar Dr.
Frans had allerminst het recht deze te stel
len, als een soort tragisch aureool voor -de
onberadenheid.
De levenskansen van een Katholiek Beroeps
tooneel zijn inderdaad niet overvloedig.
Daarom zijn enkele groepen onder ons reeds
jaren doende, langs voorzichtigeu en geleide
lijken weg en op soliden grondslag dat Too
neel voor te bereiden. Met een ongelooflijke
opoffering en toewijding volbrengt Frits Bouw
meester dit moeizaam pionierswerk.
De titanische ïcarusvlucht van Dr. Wijnand
Frans is kort genoeg geweest, om geen ramp
zalige gevolgen na te slepen voor deze bedacht
zame, gestadig voortschrijdende actie.
- We willen Dr. Wijnand Frans geen ezelstrap
nageven. We hebben hoe huiverig en scep
tisch ook zijn onderneming geen stroohreed
in den weg gelegd.
Maar het Is, voor de waarheid, helaas on
vermijdelijk, dit ontijdig debuut als Katholiek
Tooneelleider in het juiste licht te plaatsen
„Hij zocht naar een gebed en herin
nerde zich de aanroeping, die de H.
Paphnutius de bekeerde courtisane Thaïs
voorschreef, toen hij haar zeide „Je bent
niet waardig God te noemen. Daarom
moet je Hem maar zeggen„Qui
plasmasti me, miserere mei I" „Gij,
Die mij geschapen hebt, ontferm U
mijner 1"
„EN ROXJTE."
Het is een kwart eeuw geleden, dat Joris
Karl Huysmans in zijn woning aan de rue S.
Placide te Parijs gestorven is, zittend in zijn
stoel, en tot zijn laatsten ademtocht de gebe
den der stervenden biddend uit zijn brevier, de
reisgebeden voor de ziel, die naar betere ge
westen vertrekt, Itinerarium animte.
De reis van zijn zielWaarlijk, tot dat
oogenblik was die avontuurlijke tocht door de
tijdgenooten met intense belangstelling gevolgd.
Maar het kan den schijn hebben, dat Huys
mans daarna vergeten werd. in werkelijkheid
voltrok zich echter een eenvoudig en natuur
lijk proces. De sensatie raakte van het werk
af, nu de man, die het schiep, van bet tooneel
verdween. En dut deze boeken niet door de
massa der lezers blijvend gezocht zouden wor
den, viel gemakkelijk te voorspellen en is maar
gelukkig ook. Wie echter de gesprekken kent
met latere schrijvers door Frédérie Lefèvre op-
geteekend, vindt gegevens genoeg over den
reëelen invloed, dien hij op tal van tegenwoor-
dlgen heeft gehad. En er is een heele gene
ratie van Katholieken, denkers en kunstenaars,
die een stuk van hun vorming aan Huysmans
te danken hebben en voor wie de ontmoeting
met Durtal van onberekenbaar voordeel ge
weest is. Van hen allen was Jörgensen de tolk,
toen hij schreef, dat van „En ménage" en meer
nog van „En route" af, ieder nieuw boek van
Huysmans hem een gebeurtenis was.
Onder de jongeren van het Fransche natura
lisme viel hij al op door de mateloosheid van
zijn levenshaat en zelfverachting, en dat wil
wat zeggen Maar reeds in Monsieur Folantin
uit het dégofltante ,,A-vau-l' eau" openbaart
zich de nerveuse onrust van een die een her
innering niet kwijt kan raken. „A Rebours" is
dan voor velen al een gedeeltelijke beslissing
en men kent de tirade, waarmee Barbey
d' Auréviliy het verwelkomd heeft„Na zoo'n
•boek blijft er voor den schrijver niets anders
over dan te kiezen tusjfclien den mond van een
pistool of de voeten van het kruis."
Zoo'n lichtelijk theatrale bezwering kan ach
teraf nog niet alle twijfels bannen. Tot hoever
reikt 'hier het leven, en waar begint dè
literatuur Huysmans zelf verzekert, dat hij
in die jaren nog zeer rustig leefde in zijn „var
kenstrog". Schopenhauer's geestelijke hygiëne
Boven de in ons ochtendblad van Dinsdag uit
de Staatscourant overgenomen beschikking van
den Minister van Onderwijs, K. en W. betref
fende de benoeming van de commission, welke
in 1932 belast z(jn met het afnemen van de exa
mens ter verkrijging van de akte van bekwaam
heid, bedoeld in art. 17a der Wet tot regeling
van het lager onderwys van 17 Augustus 1878
(Staatsbl. no. 127), staat abusievelyk als hoofd
De Minister van Onderwys, Kunsten enWeten-
schappen heeft bepaald, dat de hij
missie, aan welke wordt opgoclra g ri aml-
neeren van de leerlingen der A voor
Hchamelyke opvoeding te Amsterdam, die eene
akte van bekwaamheid WMisct
tot het geven van middelt»" onderwys in de
Hchamelyke oefening, zitting zal houden te Am
sterdam.
Tot lid en voorzitter dier commissie is be-
noem-d M. F. Graafland, inspecteur van de licha
melijke opvoeding in de tweede inspectie en tot
ledendr. H. Berkelbach van der Sprenkel te
Biltboven; D. Dooyes, te Amsterdam (Z.); F. C.
G Duvergé te Santpoort; dr. J, v. Goudriaan,,te
Amsterdam (Z): dr- s- Hoogerwerf te Lelden;
A. de Jong te Amsterdam (O.); J. M. J. Kor-
pershoek te Rotterdam; dr. L. Leopold te Am
sterdam (W.)H. Th. Manger, te Amsterdam
(Z.); F. Paoli te Amsterdam (C.)J. van der
Reyden te Amsterdam; P. J. Rippe, te Amster
dam (Z.); W. Rob te Amsterdam (O.); K. H. van
Schagon te Amsterdam (85.); dr- P- Stenenga
Azn., te Amsterdam (O.); P. M. C. Toepoel te
's-Gravenhage; R. Verwers te Haarletn; mej. M.
Vierdag teAmsterdam (Z.); tot plaatsvervangen
de leden: prof. de-. F. J. i. Bujftendijk fo f
„">v.
Joris Karl Huysmans.
maakte de pillen en poeders van het Evange
lie voor hem overbodig. Hij was een onverbe
terlijk „homme de lettres". Hij zal vele jaren
later niet zeggen, dat hij Katholiek geworden
is, maar dat hij een „wit" boek wenschte te
schrijven. En Des Esseintes uit „A Rebours"
zouden wij niet gaarne voor de keus hebben
gesteld tusschen een pistool en een kruisbeeld.
Als het een mooi, oud pistool geweest was en
een interessant antiek crucifix- zou 1
waarschijnlijk allebei wel willen hebben, n.l.
voor zijn verzameling curies1 el en
Entile Zola was intussen niet gerost en
met reden. De leider van Médan zag een leer
ling zlcb afschelden en Weg °P-
o-ann A Rebours" i,s h document van een
literaire bekeering. BU-f een nieuw
type roman en de „curieux n hem stak,
de belangstellende vorscher, die g6en weteI1.
schap beoefende, maar des te hartstochtelijker
allerlei „weetjes" verzamelde, zou zijn bonte
kennis daaraan dienstbaar maken. De „curieux
snuffelde geschiedenis, kunst en letteren af,
maar ook liturgie, mystiek en hagiografie.
Overigens behoefde dat nog niets te beteeke-
nen Rémy de Gourmont, die hem in die laren
intiem kende, geloofde dat voor Huysmans als
voar hemzelf „het Katholiek décor slechte
décor "WB'S.
Intusschen werd de „curieux" aldoor ver
der gedreven, tot op een voor den „homme de
lettres" kostelijk jachtgebiedspiritisme, oc
cultisme, ten slotte satanisme. En de ontstel
lende werkelijkheden, die hij leerde kennen,
dwongen hem het bestaan van een duivel te
aanvaarden vóór hij nog aan God geloofde. Van
den angst bij deze ontdekking is hem altijd iets
bijgebleven we vinden het in zijn boeken en
in zijn verschrikte oogen op de houtsnede in de
brochure van Dom Besse, die wij hierbij repro-
duceeren.
Met de belangstelling van den „curieux" was
Durtal de oude Parijsohe kerken binnen-ge-
gaan, als een kunstzinnig dilettant volgde hij
de liturgie. En ook hier zou de speler in zijn
spel gaan gelooven, ook hier deed hij een ont
dekking, inaar een die weldadig was als door
brekend licht. Schopenhauer stond in de smar
telijke ontgoocheling over dit aardsche bestaan
niet alleen, hij was een bleeke echo van bet veel
machtiger geluid, dat opklonk uit den Predi
ker, uit Job en Jeremias, en dat de Kerk ver
der droeg de eeuwen door. Maar er was een
diep verschil. Schopenhauer had hem aan zijn
lot overgelaten met zijn ongeneeslijke kwalen.
De Kerk daartegenover deed anders. Zij ver
klaart begin en oorzaak, zy geeft de einddoe
len aan, zij behandelt en geneest U.
Huysmans geloofde in den duivel vóór fcij
God gevonden had en de Kerk werd hem nim
mer de stralende Stad op den Berg, maar zij
was hem het gasthuis der ziel, waar onze vuile
wonden verpleging vinden. Dit was zijn een
zijdigheid en zijn kracht. Zooals hij was heeft
de Moederkerk hem opgenomen en zoo hebben
wij hem te aanvaarden, den bitteren Joris
Karl met zijn afschuw van de natuur, zijn
minachting voor het leven, zijn wantrouwen
tegenover aardsche vreugde en schoonheid. Zijn
pessimisme heeft hij in het geloof bevestigd
gevonden. Hij is er steeds op uit in leer en
leven der Kerk voedsel te zoeken voor zijn
zorgvuldig gecultiveerde complexie en met
grimmig plezier citeert hij den H. Fulgentius,
die gezegd moet hebben, dat Jesus schreide aan
het graf van Lazarus, niet omdat Zijn vriend ge
storven-was, maar omdat Hij hem op ging wek
ken ten leven. Hij zal 'n voorkeur houden voor de
Vaders, toornend tegen het stervend heiden
dom, voor de late middeleeuwen, met hun
angsten en exaltaties, voor gekwelde zielen on
der zijn eigen tijdgenooten. Intusschen laat hij
zich verplegen en wéldoen, maar hij zal nooit
zoover genezen, dat hij de schepping als een
geschenk geniet. Het schoone harmonische le
ven, voltooid en uitgebouwd ln een edel even
wicht van natuur en bovennatuur, hij zal er
altijd het orgaan voor blijven missen. Hij loeft
ook geheel ln het verleden, het heden verfoeit
hij en een toekomst bestaat er niet voor
hem. Zijn apologie loopt over een paar punten:
zonde, dood, straf, boete en plaatsvervangend
lijden.
Dit begrensde gebied van zijn denkleven was
voor den kunstenaar genoeg. Vanuit deze een
kennige geesteshouding heeft hij een uniek
oeuvre geschapen van blijvende beteekenis. Hij
heeft het leven der Kerk ef althans wat hij
daar essentiëel in vond beschreven op een on
navolgbare en voor den modernen mensch be-
tooverende manier, die alles nieuw maakte en
aotueel, die het oudste en meest-vergetene een
glans gaf van jeugd, en miskende rijkdommen
van het ge-loof opnieuw deed ontdekken als in
een wonderland, waar zijn tijdgenooten onder
de kinderen der Kerk slapend waren doorheen
gegaan.
Professor Veraart zou misschien zeggen, dat
de „school van Huysmans" niets beteekend
heeft voor wat hij noemt heit Katholioisme als
wereldmacht. Inderdaad was daarover met
Huysmans niet te praten en de gedachte aan
een poging daai-toe doet zelfs lichtelijk komisch
aan. Maar dit KafWroHcimne aTs -wereldmacht
kan in ieder bijzonder geval niet anders steu
nen dan op een persoonlijke verhouding tot de
Kerk. Op dit punt heeft Huysmans een diepen
Invloed gehad bij een Intellectueele elite van
vroeger en nu, want in Durtal is de strijd van
het Westersch menschemtype der nieuwe tij
den om de bevestiging van waarheid en wet
voor langen tij-d onnavolgbaar gegeven. Daar
om sprak Jörgensen (om ook met hem te ein
digen) namens velen, toen hij schreef „Ik heb
me aan zÜn voorbeeld gesterkt, mij over zijn
ontwikkeling verheugd en aan zijn -vreugden
en leed, aan zijn sympathieën en antipathieën
deelgenomen als aan die van een intiemen
vriend. Zoo komt het, dat het mij menigmaal
schijnt alsof zijn geest persoonlijk aanwezig is
en dat ik in de gedachte leef, alsof het nog
mogelijk is den schepper van zooveel schoone,
godsdienst en kunst verheerlijkende bladzijden
ergens op de wijde wereld in levenden lijve te
ontmoeten
Dit is geschreven in het jaar van Huysmana'
dood. Na een kwart eeuw blijft het nog onver
anderd gelden.
de H. BLOED PROCESSIE TE BRUGGE.
Onze Brusselsche correspondent meldt ons:
De H. Bloed-processle van Brugge, die Zon
dag haar jaarlijkschen ommegang zou honden,
in verband waarmede veel vreemdelingen zich
naar de oude Vlaamsche stad hadden begeven,
is korten tijd, nadat zij was uitgetrokken,
door een geweldige stortbui uiteengeregend.
Et werd hierdoor zóó groote schade aan de
kerkelijke gewaden veroorzaakt, dat het zeer
waarschijnlijk is, dat dit jaar niet tot een
nieuwen ommegang zal kunnen besloten wor.
den.
PARIJS, 11 Mei (H.N.) Bij het onderzoek
naar het verleden van Gorguloff Is gebleken,
dat hij In betrekking heeft gestaan tot een
zekeren de Brovara, van wien men te Nice een
koffer heeft ontdekt, waarin zich een sovjet
pas op zijn naam bevond.
De Brovara is in 1924 van Berlijn naar
Parijs gekomen.
De politie stelt thans een onderzoek in, waap
hij en zijn vrouw zich bevinden.
i I l|VÏÏ«*VV<VSS>CN*v
Examencommissie voor da hoofdakte.
w Dn moer zunuxaiiwueauimixsien voor pmder- rttngendr. 5K v«s Crefeld te Amsterdam ia
X ïeeraaï Vatfir") aan voormelde academie,
Oude huizen in de rue de Sèvres te Parijs gedeeltelijk een voormalig klooster van
de PremonstratenzersJ waar Huysmans lange jaren zijn appartementen had en het
meerenaeei zijner werken schreef.
