behoed
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
STADSNIEUWS
WEER
SSS»»"™ra0'X
VOOR VERDER verval
55ste JAARGANG
WOENSDAG 18 MET 1932
No. 16335
ÜÏÏ're "TL
BUREAU KOEMARKT 4, SCHIEDAM
TELEFOON INTERCOMM. No. 68085
ROTTERDAMS SPOORWEG
PLANNEN.
v» Pta.
hinderwet
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
BURGERLIJKE STAND
1
SCHEEPVAART
'"H VLIEGONGELUKKEN.
sportvliegtmg tort_ De 27.jarige gtudent
noteering moutwijn en
SPIRITUS
1
De Zakkendragers en hun
Gildehuisje
WAT KOMT ER NU IN?
De ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAMSCHE COURANT bedraagt, franco
bö vooruitbetaling:
Per drie maanden 3.25; per maand 1.10;
per week 25 cents.
Bi) bezorging franco per post bedraagt do
abonnementsprijs per drie maanden 3.75, bil
vooruitbetaling.
LOSSE EXEMPLAREN zijn steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar h 5 cents
per stuk.
POSTCHEQUE, en GIRODIENST No. 81440.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt:
Voor 1—6 regels 1.56 elke regel meer 25 ets,
Bij contract aanzienlijke reductie.
Geen prflsverhooging voor den Zaterdagavond.
Reclames tusscben den tekst dubbel adv.tarief.
Liefdadigheidsadv. half tarief. Voor Liefdadig»
heidsadv. worden gei-i contracten afgesloten.
Kabouter-advertentiën: 6 regels 0.50; 10
regels ƒ1.—. 15 regels 1-50. bij vooruit
betaling. Porto voor opzending van brieven
gelieve men bij te voegen.
r gnn— hii VA -W „Toeval- <10(1— hü verlies van beide handen, voeten of oogen; 250.— bij verlies van één hand, één voet of één oog; 150.— bij verlies van een duim; f75.- bij verlies van een wijs-
Gratis-Ongevallenverzekering: ver ij o lie8 van elken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad worden afgedrukt,
yjjjggj,. 50.bij verlies van twee voorste ledematen alle vingers van een hand, j 25. MJ
Nieuw station te Schiedam.
B. en W. van Rotterdam leggen den raad
Hier gemeente het. voorstel voor, om in begin»-
eel de in overleg met de N. S. gemaakte
spoorwegplannen goed te keuren. Wij ontlee-
nen aan de voordracht vooral datgene, dat ook
Schiedam sch-e belangen raakt:
Het station Maas blijft voorloopig als buurt-
Stat.ion voor reizigersverkeer gehandhaafd.
Het station Hofplein blijft, in verband met
de hooge kosten zonder aansluiting op het
nieuwe hoofdstation (D.P.). Het Beursstation
zal kunnen verdwijnen.
Wat het goederenvervoer betreft, dat zal
Voor den gehealen Rechter Maasoever worden
behandeld vanuit een rangeerstation nalbij
Caipelle aan den IJssel, voor den geheelem
Linker Maasoever vanuit, een rangeerstation
onder Barendrecht, welke stations onderling
contact verkrijgen via de nieuwe spoorbrug
over de.n Stonnpolder.
Voor de eigenlijke behandeling .van de poe
deren zijn locale goederenstations nood.lg.
Daartoe zi.1n voor den Rechter Maa.seover aan
gewezen de stations Maas, Ruigeiplaatweg,
HiHegersberg, alsmede een nieuw goederen-
station Schiedam geprojecteerd aan de Wil-
helmlnahaven. De beide laatstgenoemde sta
tions voeren hun wagons af langs een tracé,
dat in een westelijken boog rond Schiedam
voert. Kruising van bestaande stadsgedeelten
is vrijwel vermeden, terwijl zelfs de haven-
spoorweg rond Spangen en de bocht van de
relntmirbasn door Blijdorp kunnen worden
opgeheven, hetgeen uit een oogpunt van stads
uitleg van zeer groote beteekenis moet wor
den geacht.
Bij de met B. en W. van Schiedam gevoerde
^^rrekin-gen Is gebleken, dat bij dat college
enkele bezwaren bestonden voor wat betreft
?°dee!te van het -plan,, dat op het grond-
ge ed van Schiedam gelegen 1s, Het nader
gepleegde overleg heeft er toe geleld, dat hef
gemeentebestuur van Schiedam het sooorweg-
plan, zij het noodgedwongen, aanvaardt, onder
voorwaarde echter, dat daarin alsnog op voor
Schiedam belangrijke punten enkele correcties
worden aangebracht. De verlangde wijzigin
gen, waarvan als voornaamste is te noemen
de verschuiving van het stationsgebouw
0cibleda-m naar het westen van de Schiedam-
eohe Sohte, behoeven bij Rotterdam geen b-e-
Bwaren te ontmoeten, doch uiteraard zal
daaromtrent nader overleg met de spoorwegen
verelsöht zijn.
Een belangrijk element in het plan vormt
de hoogteligging van de stations en de spoor
banen die zoodanig gekozen is, dat zooveel
mogelijk alle belangrijke verkeerswegen, zoo.
wel water- als landwegen, er onder door
kunnen worden gevoerd.
Evenals het hoofdstation, is li'et nieuwe
reizigersstation Schiedam op hoog niveau
ontworpen.
Het nieuwe reizigersstation Zuid en het
daar tl a als t, gelegen goederenstawon IJssel-
tnonde zijn daarentegen op dezelfde hoogte
van het bestaande rangeerterrein gedacht.
Voor de uitvoering van alle wenken is van
de zijde van de Spoorwegen een bedrag van
120 millioen gulden genoemd; de totaalkosten
van den onderbouw, inclusief onteigeningen,
zijn te ramen op rond 96 millioen gulden.
Heirvan zouden plm. 66 millioen voor reke
ning van de Nederlandische Epoorwegen blij
ven, waarhij dan nog komen vrijwel alle kos-
n van den bovenibonw.
fwma01" rekening van „andere belanigheh-
Hoe^T ,W>" dus eeu bedra" van plm. 30 mil-
kniden komen,
denzoo"3/!6,11 Ml no® gerekend moeten wor.
Spoorwege?8^^ afn d* Ned-erlandsche
verbindingen tf*a™\ gedaan voor
Bpoorwegwerken L e^aTOn®' ha™m®P°®en en
neze uitgaven °f aan 'haventerreinen.
SZ gulden te 4 mU-
laoen g en, zoodat met de verwe-
Bö of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officiëele
af- en aankondigingen van bet
Gemeentebestuur
DRANKWET
Burgemeester en Wethouders van Schiedam
brengen ter openbare kennis,
ir/nn niti vergunining.
ingekomen verzoeken om
A voor den verkoop van sterken drank in
bet klein voor gebruik ter plaatse va.n verkoop:
1 in de> bene dem-localiteit van het peirceel
Liè mven US van J. J van Waart;
2 idem Stadhou<lei'filaan 26 van S. J. Rois-
3. idem Broersveld 55 van A. J. van Gerven;
4. idem Beierlamdschestraat 21a van N. L.
Dubois;
5. idem Fabristraait 92B van H. A. de Jong;
6. klem Broeirsveld 151 a van B. de Koning;
7. idem RembrandUaan 118B van J. A. den
Dunnen;
S. idem Brouwerstraat 1 van A. Juijn.
P. voor den verkoop van sterken drank in
het klein voor gebruik elders dan ter plaatse
van verkoop;
9. in de beneden-localiteit van het perceel
Hoogstraat 162 van A. J. Janse;
10. in de beneden-localiteit van het perceel
Broerevest 87/6 van J. Roeling;
11. in de beneden-voor(zij)localiteit van het
perceel Nieuwe Sluisstraat 7 van J. Freij;
12. in de beneden-actoterlocaliteit van het
perceel Zwaamsteeg 8 van D. van Haaf ten;
13. in de boven-voorlocaliteit van het perc.
Bilderdijkstraat 28a van W. J. Th. Leliveld;
14. in de heneden-achterlocaliteit van het
perceel Lekstraat 2 van H. D. Kusters;
15. in de beneden-localiteit van hot perceel
Lange Haven 52 van D. Viseer;
16. in de beneden-achiterlocaiiteit van het per
ceel Hoofdstraat 191 van W. den Held;
17. im de bovenlo-caliteit van het perceel
Pultersihoekschesitraat 65 van R. P. H. Janse;
18. in de boven-localiteit va.n het perceel
Buitenhavenweg 180 van J. C. M. Janse; en
herinneren,, dat binnen 2 weken na deze be
kendmaking tegen het verleenen van deze ver
gunningen bij hun College schriftelijk bezwa
ren kunnen worden ingebracht.
SCHIEDAM, 18 Mei 1932.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam
hebben bij hun besluit van 12 Mei 1932 ver
gunning geweigerd aan de Schiedamsche Che
mische- en Kleefstoffabrtek 0m vergunning tot
ui leiding van do kleefetoffabriek met een
SSlKT t ^^'«^abriek in bet pand
v
De Fransche boot George Philippe"die ter hoogte van Kaap Guardafui is vergaan
SCHIEDAM, 18 Mei 1932
i h
Ingekomen is een verzoek van P v d Vlies
om vergunning tot oprichting van'een slacht-
plaats van varkens in he,t pand Jan v. Avenue-
straat 33, kadaster Sectie M no. 3789
Dit verzoek is met de bijlagen*0p'de secre
tarie der gemeente ter visie gelegd.
Op Woensdag den 1 Juni 1932 des namid
dags ten 2 ure, zal ten Raadhuize gelegenheid
worden gegeven om bezwaren tegen het toe
staan van dit verzoek in te brengen en die mon
deling of schriftelijk toe te lichten.
Gedurende drie dagen vóór het tijdstip hier
boven genoemd kan op de secretarie der ge-
meente van de schrifturen, die ter zake moch
ten zijn ingekomen, kennis worden genomen.
Volgenis de bestaande jurisprudentie zijn
niet tot beroep op eene beslissing ingevolge
de Hinderwet gerechtigd zij., die niet overeen
komstig art. 7 dier AVcf voor het Gemeente
bestuur of een of meer zijner leden zijn ver
schenen, teneinde hun bezwaren mondeling
toe te lichten.
SCHIEDAM, 18 Mei 1932.
TRIDUÜM VOOR DE MOEDERDAG
Nu morgen het triduum voor den Moeder
dag begint, laiten wij nog eens het programma
van voorbereiding en viering volgen.
Het triduum wordt geleid door pater Henri
de Greeve S.J. en valt op Donderdag 19 en
Vrijdag 20 Mei 's avonds half 8; sluiting Zon
dag 22 Mei 's avonds half zeven.
Zaterda-g 21 Mei algemeene H. Communie
voor de kinderen (zie kerkbericht)
Zondag 22 Mei .Moederdag". '6 Morgens half
S dn de parochiekerk „St. Liduina" H. Mis met
algemeene H. Communie, 's Avonds half 7
sluiting triduum kerk St. Liduina: 's Avonds
half 9 in de zaal van den R. K. Volksbond
feestavond voor de moeders, leden van den
R. K. Bond voor Groote Gezinnen en den
R. K. Vrouwenjbondl Het triduum is voor
iedereen.
Voor den feestavond is er nog gratis plaats
bespreken op Zondag van 122, in den R. K.
Volksbond.
Het bestuur van den Groote Gezinmenbond
bericht ons, dat het vandaag het 500ste lid
heeft ingeschreven.
DAMWEDSTRIJD VAN WERKLOOZEN
Gistermiddag is er een damwedstrijd ge
speeld tusschen katholieke en christelijke werk-
Icozen. Hiervoor had re Chr. Besturenbond
twaalf tabaksdoozen beschikbaar gesteld. De
wedstrijd eindigde met een 1410 overwinning
voor de R. K. werkloozen.
FIETSERS AANGEREDEN
C. M. de R. uit de Villastraat deed bij de
politie aangifte, dat hij Zaterdag j.l. op de
Oranjebrug aangereden is door een luxe-auto.
Zijn rijwiel werd ernstig beschadigd.
De politie heeft gisteren aan den politie
post aan den Buitenhavenweg de 18-jarige A.
V. verbonden, wonende te Rotterdam. Zij was
op de Koemarkt met haar rijwiel gevallen en
had zich bloedend aan de rechterhand ver
wond,
INBRAAK IN PAKHUIS
In den nacht van Maandag op Dinsdag is
ingebroken in het pakhuis van de W. aan de
Bakkerstraat alhier. De daders hebben zich
toegang verschaft door over het dak te klim
men en een luik te verwijderen. Er werd een
20-tal kogelfleschjes ontvreemd.
GASMETER LEEGGEHAALD
In de woning van de J. aan de Nieuwe
Haven werd gisteren geconstateerd, dat 99
gaspenningen uit de gasmeter waren ont
vreemd. In verband hiermede is de bewoner
door de politie aangehouden. Hij bekende den
diefstal en had er een vroolijk Pinksterfeest
van gevierd.
OOK v. d. ENDE VERLAAGT HAAR
TARIEVEN
Blijkens de advertentie in dit nummer zal
de N.V. v. d. Ende's Autobus Maatschappij haar
tarieven met ingang van morgen verlagen.
MOND-ACCORDEON-CONCOURS
De 2e Pinksterdag is voor de Schi-ediamsche
mondharmouicavereeniging Symphonia en
Vriendenkring in combinatie met de vereen.
Steeds vooruit te Rotterdam en Ons Genoegen
te Bergschenhoek een groote succesdag gewor
den. Een uit deze vereeuigingen gevormd
comité had een boot gehuurd van de reederij
De Lek. Begunstigd door goed weer toog men
op concours naar Schoonhoven. Er zijn 441
personen medegegaan. Van de vier vereeui
gingen behaalde Bergschenhoek een eereten,
Vriendenkring een tweeden en een derden prijs
Symphonia eveneens een 2en en Steeds Vooruit
een derden prijs.
PATROUILLE VAN STAKENDE
STUKADOORS
Vanmorgen kwamen stakers uit Rotterdam
op de fiets (de z.g. fietsploeg) naar Schiedam
cm poolshoogte te nemen, of er nog stukadoors
aan het werk waren tegen het tarief volgens
het nieuwe contract op het werk aan de Broers-
vest boven Kramer Freber, welk werk uitge
voerd wordt door de stukadoorspatroons de
fa. Gabulus en Verdoes. Een katholiek georga
niseerd stukadoor die daar wilde werken (R. K.
Organisatie van stukadoors heeft het contract
geteekeed) durfde^ diit niet aan bij het zien
van zulk een menigte stakers en vertrok. De
politie heeft de stakers gemaand zich te ver
spreiden, waaraan zij gevolg gaven.
Aangifte van 1317 Mei
GEBOREN: Dirk, zoon van J. van den Tem
pel en D. N. van der Gaag, Broensvest 92
Theodoras-,* zoon van J. P. Driessen en M. K.
Hersbach, dr. Noletstraat 1 Joihanna P.. en
Franciscus, dochter en zoon van B. B. Scholte
en J. Klavenbeek, Hellevoetschiestraat 9
Maria A. dochter van L. W. Jansen en J- H.
Flach, Paulus Potterstraat 29 Cornells J.
A. M„ zoon van J. Rectus en A. van Steen
oven, WattS'traait 63 Nicolaas W. M., zoon
van J. V. van Beurden en J. W. M. de Leede.
Kethelstraat 31 Adriama J. M., dochter van
F. A. de Vette en P. J. C. de Wolf, Simon Ste-
vinsitraat 02 Anna M. Th.„ dochteT van A.
van der Hammen en J. Kool, van Leeuwen-
hoeckstraat 72 Gerrit, zoon van G. G. Brou
wer en J. C. Vink. Damlaan 15,
OVERLEDEN: G. van Emmelo, 81 jaar, Ba-
gijnenhof 6.
lederen Woensdag bestuursvergadering R. K
Metaalbewerkersbond „St. Elóy", Gebouw R. K
Volksbond.
lederen Maandagavond repetitie Harmonie
gezelschap St. Ambrosius. R. K. Volksbond
8 uur. Aanmelding nieuwe leden, instrumenten
beschikbaar.
lederen Woensdagavond half 9 verpllchu
bijeenkomst St Jos. Gezellen Schiedam l. Ver
eenigingsgebouw Lange Haven 70 Conferentie
over; Populair Godsdienstige Onderwerpen
door den praeses.
lederen Woensdag om half 9 bestuur»
vergadering van bet afdeelingsbe&tuux van den
Ned. R. K. Volksbond.
lederen Woensdagavond om half 91 repetitie
„Schiedams Mannenkoor" (dirigent au v.
Putten). Groote zaal van den R. K. Vo s on
lederen Woensdagavond van 8 tot 10 uut
in den R. K. Volksbond gelegenheid tot ne
afhalen van naaiwerk voor d.e lheres
vereeniging.
lederen Woensdagmiddag van 3 3% uui
gelegenheid tot afhalen van naaiwerk voor dt
alissienaaivereeniging. Korte Kerkstraat 4.
lederen Donderdag om 8 uur repetitie R- K
Gemengde Tooneelvereeniging „Aiberding
Thijm". Gebouw R. K. Volksbond.
lederen Donderdagavond van 8 10 uut
repetitie Polyhymnia. R. K. Volksbond.
lederen Vrijdagavond van half 9 tot hall 11
repetitie Koninkl. Zangvereeniging Schiedam's
Mannenkoor „Orpheus" onder leiding van Ed
Flipse. Gebouw R. K. Volksbond.
lederen tweeden Vrijdag der maand bestuurs
vergadering van de afd. Schiedam van den
Ned. R. K. Bond van Overheidspersoneel „St.
Paulus". Tusschen 8 en 8.30 „klachten" voor
de leden.
lederen Zaterdagavond: Ned. R. K- Banc
van Houtbewekers, Meubelmakers Behangers
en aanverwante vakken „St. Antonius". Van
half 8 tot half 9 zitting van het bestuur
Gelegenheid tot aanmelding van leden.
Vrijdag 20 Mei
Vergadering der commissies ter voorberei
ding van den Eucharistisohen Jeugddag, R-. K
Volksbond, 9 uur,
Dinsdag 24 Mei
Oprichtingsvergadering eener afd. Schiedam
van den Ned. R. K. Bond van Technici „&t.
Bernulphus". R. K. Volksbond, 8 uur.
Zondag 29 Mei
Feestavond R. K. Handelsreizigersvereenl-
ging in „Musis Sacrum", 8 uur.
'f
Zondag 5 Juni
Jubileumavond der R. K. Radlovereenlglng
„St. Liduina". Spreker: deheerP.de Wang
Medewerking van het K.R-O.-ec
Volksbond.
Verwacht wordt: Zwakke tot matigen, Wes
telijke tot Zuidelijken wind, meest licht tot
half bewolkt, weinig of geen regen, iets
warmer.
Lichten op van 'e avonds 8.21 tot 's morgens
3.31.
21 Mei: Groote Schouwburg, De Rozenkrans
(Ver. Schouwspelers), 8 uur.
22 Mei: Groote Schouwburg, De Rozenkrans
(Ver. Schouwspelers) 8 uur.
Dagelijks: Casino, De Vogelkoopman
(Boskamp-operette) 8.15 uur, Zondag ook 2 uur.
Tivoli-Schouwburg, Middernachtwals (Rott.
Gperettegez.) 8!i uur, Zondag ook 2 uur (voor
volw.) Arena, De boemelbaron, 2% en Si/„,
Zondag ook 5 uur (voor volw.)
Bioscopen: goedgekeurde prograïnma's
tot en met Donderdag 19 Mei in: Grand-
théatre, Madchen zum heiraten; Olympia. De
zwarte schaduw (voor volw.)City, Afzwaaien;
Roxy Rango (voor volw.); Luxor. Zwei Her»
zen ünd ein Schlag (voor volw.); Centraal.
Hoogheid danst; Oostertheater, Het congres
danst (voor volw.); Corso, Onteerd (voor vol-
SCHIEADM, 15 Mei. Aangekomen: Eng. m.s
Athelmonarch. ledig van Havre om te dokken
in de Wi 1 helminahav-en
SCHIEDAM, 16 Mei. Aangekomen: Noorsch
s.s. Har-on, ledig van Brugge, om te dokken in
de Wiltonhaven.
SCHIEDAM, 17 Mei. Vertrokken: Eng. m.b.
Athelsultan, ledig naar San Pedro; Ital. s.s.
Sanzorzu, ledig naar Rotterdam.
AMBTENAREN CONTRA ONDERWIJZERS
In een gisteravond gehouden voetbalwedstrijd
tusschen A. S. V, en de R. K. Onderwijzers
sportvereeniging „Teniaoit'y', slaagde eerstge
noemde vereeniging erin, de onderwijzers er
met 42 onder te houden.
/Tr M- Do Duitsche Vlie-
PRAAG, 17 Me jv„unltourg, die tijdens de
ger Graaf Tassi o naburige gemeente
vnegacroiDaus eeQ gegeven oogenblik
vliegtuig, dat MenP,oht kon kr..gen> neer.
SortmDer vlieger w^^ar
en' is'^spoe&ië daarop gestorven,
rfpLIJN 17 Mei. (H.N.) Op het vlieg-
terreS Adlersliof is Maandagmiddag een
terrem academisohe vliegers-
groep WunSCii is daarbij doodelijk gewond.
Hydheeft een schedelbreuk gekregen.
T e n t o o n s t e 111 u g ei hRoft terdamsche
Kunstkring, Walter Vaes en Rik Wouters (tot
30 Mei); schoolgebouw Westersingel hoek N.
Binnenweg, crdsistentoonstelling.
SCHIEDAM, is Mei. Officieele notaerins
ran de commissie uit de Kamer van Koop,
handel. J
Moutwijn
Moutwijn per H.L. ad 46 pcL 8.50.
HERMAN JANSEN j
Spoeling
Spoeling 0.80 a f 0.90.
Het zakkendragerskuis je te Schiedam.
Als een merkwaardig overblijfsel uit een tijd
Zo° geheel verschillend van den onze een
Periods van rustige welvaart e® acilltlllg voor
fl6f ambacht staat er in alle eenzaamheid
let Zakkendragers huisje aan de Schie- In geen
eschryvjjj-g van Schiedams historie of uiter-
011'breekt een vriendelijke vermelding van
Monument en velen, die er.het hoofd over
1 a. en' wat ten geschenke te geve® aan ee-n
jarigen vriend, losten de moeilijkheid op door
een e s 0£ penteekening aan te bieden van
dit eenvoudige doch welgevormde bouwwerk.
In zijn vergadering van 7 Augustus 1931
heeft de Raad van Schiedam het buisje ge
kocht, cf liever hij stelde vast, dat de gemeente
er de eigenaar van moest worden, omdat men
eigenlijk niet wist, aan welke persoom °f 'n'
®teliin;g het gebouwtje toebehoorde, maar wel
sreep. dat het weldra een ruïne zou wordtn,
wanneer er geen instantie was' om er zich,
U1 Piëteit voor kunst en tradiiitie, liefderijk
over te ontfermen. De koopsom bestond in
een jaarg^M aan eenige zakkendragers, die den
a MC,,fr„Zak'cen met die van den ouderdom
iri en nu im staat werden ge-
8 e er Aroote zorgen verder te leven.
Terwijl de Raad tot dezen „aankoop" besloot,
maakte hij tevens het voornemen, t.zt. een
afdoende restauratie ter hand te nemen. Zooals
gezegd, was deze hard van no ode. Reeds in
1926 had de directeur van den Woniimgdiemst'
het stadsbestuur gewezen op den ellendigen toe
stand van het merkwaardige huisje.
Zooals men gelezen zal hebben, zijn de
vroedere vaderen in hun vergadering van 6
Mei j.l. zoo vroed en tevens zoo gevoe g ge
weest, om aan B. en W. op hun verzoet oe e
staan, dat zij een badirag van 5500 bes e en
aan de herstelling van 't Zakkendragershuisje.
Het rijk zou hiervan 40 pet. voor zijn rekening
nemen, terwijl B. en W. er stellig op rekenen,,
dat ook het Provinciaal Bestuur van zijn hee
voor typische oudheden op zijn gebied bin
zal geven door een subsidietje te verleenen. De
Provincie beeft vroeger wel „neen" gezegd,
doch B. en W. hebben er zich zelfs door geen
crisis van laten weerhouden om nog eens op
de provinciale deur te kloppen. Hopen wij, dat
bun zal worden opengedaan, al gaat het hier
maar om 20 pot.
Jaar op jaar is de toestand van het Zakken
dragershuisje treuriger gewórden, zoodat het
en rechtgeaarden Schiedammer en den min-
naar Vam oude schoonheid ongetwijfeld met
vieugd© heeft vervuld, te vernemen, dat het
gebouwtje tegen verder verval zal worden be
hoed en in dien staat zal worden gebracht,
waarin een monument met een dergelijke ge
schiedenis en zoo'n karakteristiek uiterlijk be
hoort te verkeeretn. Oud zal het aanzien moe
ten blijven, maar het kan slechts schaden, dat
materialen, waaruit het gebouwtje werd opge
trokken, aan vernieling ein verweering zijn
blootgesteld.
Gelijk de naam aanduidt en de figuur, een
sjouwende man, die op het torentj© bij wijze
van weerhaan prijlot, doet vermoeden, heeft
het gebouwtje den langsten tijd van zijn be
staan toebehoord aan het Dragersigilde, ook
genaamd het Arbeidersgilde, het St. Anthon'is-
Silde ofwel: de Zakkendragers. Dit gilde speel
de een zeer voorname rol in het economisch en
maatschappelijk leven van het oude Schiedam.
6 brooders van het gilde hadden binnen de
stad alle mogelijke materialen en goederen te
vervoeren, blijkens een ordonnantie, opgesteld
aan et einde der 15e eeuw, zoowel bier als
idling alsook turf, tarwe, pik, leer emz.„ ter-
vtj ©en 16e eeuwsche ordonnantie o.a. op-
.0111 kalk, hout, zout, wijn, hennep
ea ,r' aar later, toen de korenwijnstoke-
'1JC:n..fla grootste aandeel bekwamen in het
bednjMeven dezer stad, werd het dragen van
Z8L en He ramat^ taak der ^«broeders,
zoodat hen de naam „Zakkendragers" het beste
typeerde.
Het St. Anthonitsgilde moet wel een van de
oudste en aanzienlijkste gilden zijn geweest.
Dit moge overduidelijk blijken uit een notitie
van een stadsklerk uit de 15e eeuw, die name
lijk vertelt, dat hij de jaarlijksche processie
der gilden overeenkomstig de beschikking van
den Baljuw en de goede luiden van het ge
recht, het Dragensgilde aan de spits van den
stoet placht te gaan, achter zich latend de
vijftien andere gilden, waarvan eveneens de
plaats was vastgesteld. Dat de gilden telken
ja-re een processie vormden, behoeft geen ver
wondering te wekken, wanneer men weet, dat
hun oudste vorm die van godsdienstige broeder
schappen was, zich stellende onder de hoéde
van den een of anderen heilig®, óie voor de
dragers de H. Antonius was. Ook in laitere
perioden echter toonde het gilde een genoot
schap van beteekenis te zijn. Het ging er in
de 17e en de 18e eeuw bij de gilden dikwijls
om, de bestaansvoorwaarden der aangeslotenen
te beschermen of op hoo-ger peil te brengen. OP
dat terrein trad het gilde voortdurend kracht
dadig op: betaling werd verbeterd, het aantal
opgenomen arbeiders beperkt, en daarbij onder
vond men doorgaans nog de volle medewer
king van die bestuurdteren der stad.
Toch hebben de gildtebroeders eens één keer
de sympathie van de stedelijke overheid ver
speeld. De ordonnantie van 23 Juli J-57?,
van hierboven al sprake was, had hun
opnieuw geregeld en wiel in overleg nw
broeders zelf, maar vier jarein later wet
Dragersgilde „vernietigd", omdat e
schillende gelegenheden al te der.
ie vrijmoedig was opgetre<l«m in 1594
tien ongeluksjaren, zoodat net gi
weer ten leven gewekt wei
Het einde van de 18e eeuw
het einde van het gildewezen. Maar
a i in 17Q8 te niöt weud'611 gedaan,
dM Anthonis trotseerde de vijandige
decreten. Hoe dit onzen broeders
in 1789 en 1790 was hun „gildebrief gealte
reerd en geamplieerd. d.i. gewijzigd en aan
gevuld, maar den 17en Februari verscheener
een ordonnantie, waarin het woord „gilde
niet meer te vinden was. De Zakkendragers
hadden een fijnen neus gehad! Zij, wier reuk
orgaan aan zoovele verschillende scherpe geu
ren werd blootgesteld, konden toch nog ruiken
wat er in de lucht hingZij trachtten te
redden wat er te redden was, door In de or
donnantie goed te laten uitkomen, dat de
Zakkendragers eigenlijk een „Bussche" yorm-
boofdzakelijk een ziekenfonds, waarin
kooplieden, die de ladders of den wagen, onder
beheer der Zakkendragers staande, gebruikten,
en vergo®41118 hiervoor moesten storten. Ook
de arbeiders moesten bijdrage.n aan het fonds
geven, dat mede door de hen opgelegde boeten
estijfd werd. Zoo kwam het, dat toen de
Opgeheven gilden hun eigendommen moe-sten
inleveren aan de Provisioneele Commissarissen
tot het werk der vernietigde gilden, deze auto
riteiten en de municipaliteit er bij de meeming
toegedaan waren, dat de Zakkendragers hun
organiisatie konden handhaven ein hun be»
zittingen houden, omdat zij niet als „een ge-
substeerd hebbend gilde kunnen word-en aan
gemerkt". Wij kennen thans nog een Vereeni
ging van Zakkendragers, genaamd „St. An-
to-nius-Gilde", en hierin kunnen wij een voort
zetting der voormalige „Bussche" zien
In de zooeven vermelde ordonnantie was
ook een regeling opgenomen van de werk
zaamheden der Zakkendragers, wier arbeid
voortaan onder het toezicht van Hoofdlieden
zou staan. In dit verband wijzen wij op het
opschrift, dat boven den ingang van het huisje
in Bemtheimer steen is gegrift en als volgt
luidt:
D. El. M. Heer Burgemeester Anithonius
Hoode-npijl Dek-en van 't St. Anthonis Gilde.
De Hoofdluyde zijn: Mees van Duijn; Klaes
Plooij; Jacobus van Ooste; Jan Coninglu
(I)I)((XXV.
Van het torentje lezen wij ln een oude be
schrijving, da,t zich daarin een klok bevindt,
die ten tijde van arbeid, ook wel bij brand of
watersnood wordt geklept en de Zakkendra
gers oproept om alhier bijeen te komen.
Wij scihreven, dat het St Anthonisgilde een
maal een belangrijke rol speeld-e ea in hoog
aanzien stond. Ook financieel moet het zich,
althans in de 18e eeuw, in een bijzonderen
bloei hebben hunnen verheugen. De overige
gilden waren voor hun vergaderingen genoopt,
genoegen te nemen met een vertrek van het
Stadthuis of later met een za-altje van het
Doelegebouw, doch de Zakkendragers konden
bet zich veroorloven een eigen gildegebouwtje
te atichtem, hetgeen in 1725 geschiedde.
Dit gebouwtje staat reeds vele jaren in het
oudste van Schiedam te verweeren en te ver
vallen. Aan de herstelling zal nu worden be
gonnen, uit eerbied voor onze geschiedenis en
ons stedelijk schoon. Maar wat zal er voor 'n
bestemming aan worden gegeven, wanneer het
Zakkendragershuisje eenmaal verfrischt en
versterkt zal#zijn? Die vraag is belangrijk, om
dat met name in de architectuur kwijnt wat
niet gebruikt wordt en een bouwkunstige
restauratie met een practisch doel moet worden
ondernomen, omdat de doelmatigheid in de ar
chitectuur nu eenmaal nummer één is en de
belofte deT schoonheid insluit. De autoriteiten
weten echter nog geen antwoord op deze vraag
te geven. En dit is best te begrijpen! Het ge
bouwtje ligt tamelijk afgelegen en zou daarom
b.v. al erg ongeschikt voor een politieposthuis
zijn. Zou het een of anderen gemeentedienst
kunnen herbergen? Wie weet, maar een handi
cap is weer, dat het huisje eigenlijk te groot
voor een servet en te klein voor een tafel
laken is, Doch niet gewanhoopt! Men zal wel
een oplossing vinden, al was het alleen maar
om niet willens en wetens het geld, voor de
restauratie bestemd, in een geseheurden zak
te werpen. Want bij afwezigheid van een rede
lijke bestemming zou nieuw verval de naast^
toekomst zijn.
