R. K. STAATSPARTIJ.
De
spoorlijn in zee
DONDERDAG 19 MEI 1932
BOMBAY'S STRIJDROES.
De toestand iets kalmer.
M. G. THOMSON OVERLEDEN.
Ouderdomsdeken van de Fransche
kamer en getuige van de Ille
republiek.
DE GR O TIU S -MEDAILLE.
Toegekend aan dr. Ch. L. Lange.
ANTI-VLAAMSCH INCIDENT IN
FRANKRIJK.
HOUDT DEN GOEDEN KOERS
WIJZIGING VAN HET KIES
REGLEMENT.
PR A EADVIEZEN VAN HET PARTIJ
BESTUUR OP DE AMENDE
MENTEN.
Verkiezingsraad, niet omschreven
zetels, kiesdeeler.
WEER INBREKERS AAN 'T WERK.
Loos alarm bij de Bonneterie.
Mislukte aanslag op een galanterie
zaak.
DOODSLAG OP CARNAVALSAVOND.
HET DRAMA TE PUTBROEK.
De dagvaarding der verdachten.
VIJF EN DERTIG GETUIGEN
OPGEROEPEN.
GEVAREN VAN HET GRENSGEBIED.
HET A.S. EUCHARISTISCH CONGRES.
NED. R, K. ESPERANTISTENBOND.
NEDERLANDSCHE BANK.
EEN JAPONNEN-MYSTERie-
X Zeftln du8 ruim 10 Kilo-
meter viaduct il volle zee, de langste met
186 spanning611' met fundamenten van 9 Meter
ill 't vierkant en uitloopende tot bijna 7 Meter
dikte. De bogen van de viaduct zijn bijna 9
Meter boven het water, doch de lü" zelf ligt
nog één meter hooger. waardoor zekerheid
bestaat, dat zelfs de ruwste storm den trein
niet deren kan.
BOMBAY, 18 Mei. (V.D.) De toestand in
Bombay is iets kalmer geworden, nadat Dins
dag alle beschikbare regeeringstroepen, poli
tiebeambten en pantserwagenafdeelingen voor
het herstel der orde waren te hulp geroepen
en met alle kracht tegen de strijdende MO'
hammedanen en Hindoes waren opgetreden.
Dinsdag werden 24 personen gedood en 230
gewond. Het totaal aantal dooden is hiermede
tot 88 gestegen.
Vijf en tachtig huizen zijn afgebrand en
435 winkels zijn totaal leeggeplunderd.
De straten van Bombay zijn geheel uitge
starven. Men ziet alleen nog troepen en politie
agenten.
Ook te Calcutta
BOMBAY, 17 Mei. (V.D.) De vijandelijk
heden tusschen Mohammedanen en Hindoes
zijn Dinsdag overgeslagen op Calcutta, zoo-
als reeds in 't kort gemeld. Daar werd een
Mohammedaan sche nieuwjaarsprocessie door
eenige Hindoes uit een huis met steenen be
kogeld. De Mohammedanen deden direct een
verwoeden aanval op dit huis. Er ontstond
een bloedig handgemeen.
De'politie opende het vuur op de vechtende
menigte, doch er werd teruggeschoten. In
totaal werden 30 personen gewond, o.m. de
Britsche commissaris van politie en talrijke
hooge politieambtenaren.
Eerst nadat een sterke politiemacht met de
bajonet op het geweer zich voor het huis had
geposteerd, trokken de Mohammedanen terug
Onze correspondent te Parijs meldt ons:
Uit Oran ls bericht ontvangen, dat de heer
Thomson bezweken is aan de vermoeienissen
van da jongste verkiezingscampagne, die dezen
keer wel veel slachtoffers heeft geëischit onder
de candidate®. De heer Thomson was herkozen
en wei voor de 15e maal, zoadat hij deel heeft
uitgemaakt van alle wetgevende vergaderingen
van de derde republiek. Hij is echter in 187u,
hoewel actief dieel nemend aan de revolutie van
den 4den September, geen lid van het parte
ment van Versailles geweest, daar hij eerst
In 1875 gekozen werd, doch den 16den Mei
en den strijd om de constitutie maakte hij al
mee.
Hij heeft dan ook deel uitgemaakt van de
863, die terecht als de grondleggers van de
republiek kunnen worden beschouwd en be
(hoorde tot de groep van Gamibetta, Paul Bert,
Louis Blanc, Desohanel, Jules Ferry enz. en,
niet te vergeten zijn vriend Clemenceau.
Specialist in koloniale zaken, is hij altijd de
vertegenwoordiger geweest van Oran. Hij be
vond ziidh in de kamer geheel op de wip tus.
Bdhen de nationaiistisolie en radicale linkerzij,
de en had daardoor vaak grooten invloed op
het lot van ministeries. Zelf heeft hij naam ge-
Haten als minister van marine, toen hij in de
ministeries Rovior, Sarrien en Clemenceau ge.
durende bijna vier jaren, van 1905 tot 1909 zijp
'"portefeuille be/hiefld en, na het wanbeheer van
-Pelletan, de marine hervormde en de vloot
uitbreidde. Hij viel na de bekende ramp met
het B.-krult, waardoor de „Iena" ln de lucht
was gevlogen, dus op grond van de fouten
door zijn voorgangers begaan. Ook tijdens den
oorlog was Thomson minister, doch van poste
rijen en telegrafie.
De heer Thomson was ln 1848 te Oran ge
boren uit de journalistiek maar de politiek
overgegaan op aandringen van Gamibetta, wiens
secretaris hij was. Het was de beste kenner van
da parlementaire geschiedenis van de Ille
republiek en genoot in de kamer hij alle par.
tijen een groot prestige.
Hij had geheel de evolutie doorgemaakt der
oude generatie van linksche politici en be
hoorde in de latere jaren in den regel tot da
regeerlngsmeerderheld. Hij stond ingeschreven
bij de „igauohe radicale".
GENèVE, 18 Mei. (VAN ONZEN CORRES
PONDENT). De Nederlandsche vereeniging
voor volkenbond en vrede heeft de Grotius-
medaille, die sinds 1925 ieder jaar wordt toe
gekend aan een persoonlijkheid, die zich bij
zonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de
zaak van volkenbond en vrede, dit jaar toege
kend aan den bekenden secretaris-generaal der
interparlementaire unie, dr. Chr. L. Lange, uit
Noorwegen. De toekenning der medaille aan
Lange is gesehied wegens zijn verdiensten als
secretaris-generaal der interparlementaire
unie en als gedelegeerde van Noorwegen in
de volkenbondsvergadering.
De uitreiking der medaille heeft vandaag te
Genève plaats gevonden, waarhij alle gedele
geerden van Nederland en Noorwegen ter ont-
wapenings-eonferentie tegenwoordig waren.
Prof. Rutgers heeft namens 't hoofdbestuur
der Nederlandsche volkenbonds vereeniging
daarbij dr. Lange hartelijk toegesproken.
Lange drukte zijn groote vreugde erover
uit, dat deze onderscheiding hem uit Neder
land is te beurt gevallen, welk land gedurende
alle eeuwen zooveel gedaan heeft voor de ont
wikkeling der groote gedachten en aan welk
land zooveel herinneringen vo-p hem verbon
den zijn van samenwerking en persoonlijke
vriendschap.
Bij een dooden-herrlenking.
Onze Brasselsohe correspondent meldt ons-
Maandag wilde een groep Vlamingen, vooraf,
gegaan door 'n leeuwen vaan del, bloemen gaan
leggen op graven van gesneuvelde Vlaamscihe sol
daten, die te Abeele (Fr.) liggen begraven.
De toegang op Fransohen bodem werd hun
echter geweigerd.
Zij zijn daarna langs de grensstrook tot bij
het kerkhof gegaan terwijl vier afgevaardigden
met hun bloemen op het kerkhof werden toege
laten, zijn de anderen op Belgisch gebied ge.
bleven, waar zij geknield in het zand, gebeden
hebben voor de zielsrust der Vlaamsohe ge
sneuvelden en voor hun Fransche wapen,
broeders.
PLAATST REGELMATIG
UW KABOUTERTJEI
Verschenen zijn de praeadvtezen van het
Partijbestuur op de amendementen, ingediend
op het voorstel tot wijziging van het Kiesre-
giement-1927.
Daar het niet mogelijk is ze alle in ons blad
af te drukken het aantal amendementen
loopt ver in de tachtig bepalen we ons tot
een beknopt weergeven van de zienswijze van
het Partijbestuur over de voornaamste punten.
Op de eerste plaats komt dan de samenstel
ling van den verkiezingsraad. Den Bosch en
Tilburg wenschen dat de Kringbesturen meer
afgevaardigden kunnen aanwijzen en wel per
20.000 leden één persoon; Limburg wil dit
getal op 10.000 stellen.
Het Partijbestuur acht deze voorstellen in
strijd met tien opzet en de werkzaamheden van
den Verkiezingsraad. Het zwaartepunt van het
werk van dien Raad ligt geheel in het „door
spreken" der te nemen beslissingen, in het
onderhandelen daarover om zóó tot eenstem
mig resultaat te komen.
Wanneer in den Verkiezingsraad iedere
Kringorganisatie door twee personen is ver
tegenwoordigd, krijgen de streek-belangen vol
doende gelegenheid tot uiting te komen. Het
zwaartepunt ligt hier niet in het aantal af
gevaardigden, doch in de hoedanigheid en
bekwaamheid der personen, die afgevaardigd
worden.
Andere amendementen richten zich tegen
het zitting nemen van den secretaris van het
Partijbestuur, wanneer deze Kamerlid is, in
den Verkieaingsruad.
Het Partijbestuur merkt hiertegenover op,
dat de juiste beoordeeling van het belang om
dep secretaris, ook al is hij lid der Tweede
Kanier, toch, zij het dan uitsluitend met ad-
viseerende stem, in den Verkiezingsraad als
secretaris te laten optreden, onmiddellijk ver
hand houdt met de interne verhoudingen in
het bestuursapparaat der Partij.
De secretaris vervult juist die functie, welke
men zou kunnen omschrijven' als „algemeene,
politieke en partij-organisatorische adviseur",
terwijl de twoede secretaris de meer directe
leider is van het administratieve apparaat der
Partijleiding.
Het komt het P.B. onjuist voor bij een der
belangrijkste politieke en partijorganisator}-
sche functies ln de Partijleiding, den voorzit
ter de hulp te ontnemen van dien partijfunc
tionaris, met wien hij uiteraard steeds alle
partijzaken doorloopend behandelt en be
spreekt. Dit geldt, zij het in mindere mate,
ook voor bet P.B., dat in den Verkiezingsraad
zitting heeft.
Niet-omschreven zetels.
Het Partijbestuur staat beslist afwijzend
tegenover de verschillende amendementen die
de strekking hebben het aantal niet-omschre-
ven zetels te verhoogen.
Om duidelijk te doen zien, wat in de prae-
tijk de beteekenis kan zijn van de voorgestel
de amendementen, geeft het P.B. een overzicht
van de werking van de verschillende voorge
stelde wijzigingen der breuk 2/5, bij een
groepsindeling als in 1929 werd vastgesteld.
Daaruit blijkt dat het maximum aantal om
schreven zetels door de amendementen tot 9
of 7 zou worden gereduceerd.
Deze amendementen bateekenen een besliste
wijziging van het gelieele systeem, dat thans
aan de orde is.
Voor het P.B. staat de zaak aldus: de Toet
singscommissie heeft wèl beargumenteerd
vastgesteld, dat „een zoodanig aantal omschre
ven zotels moest worden bepaalff, dat daardoor
de toepassing van de veelzijdigheidsnorm
wordt gewaarborgd", (bldz. 27).
Dit is het uitgangspunt van het P.B.
Het P.B. heeft, in overleg met de Toetsings
commissie, gezocht naar het juiste evenwicht,
en is toen tot de overtuiging gekomen, dat
men niet verder kan gaan dan de mogelijkheid
van beïnvloeding door den Verkiezingsraad,
èn met het oog op de deskundige, èn met het
oog op de. veelzijdige samenstelling der frac
tie, te beperken tot practisch de helft van het
aantal te verwachten zetels. Het P.B. vraagt
die mogelijkheid voor den, Verkiezingsraad en
vraagt daarnevens het vertrouwen der partij
om daarvan een vrij gebruik te maken, al naar
de Verkiezingsraad dit in bepaalde omstandig
heden zelf noodig oordeelt in het belang der
partij, der partijleden zélf.
Dit nu ls de reëele beteekenis van het be
stuursvoorstel (een beteekenis, welke blijkens
verschillende uitlatingen in pers en vergade
ring wel eens geheel over het hoofd is ge
zien!), dat de Verkiezingsraad de bevoegdheid
moet hebben om over de helft der fractiesa
menstelling eenigen centralen invloed uit te
kunnen oefenen.
De Partijraad make zich geheel los van de
mentaliteit, alsof hier de partijleiding een
buitenmate hoogen eisch stelt aan de partij
leden, om zich zelf met een groote macht uit
te dossen. Het wordt zóó wel eens voorge
steld.
Zóó is het echter geenszins.
Alleen mag de partijleiding en ook de Par
tijraad dit gerust voor oogen houden, dat zij
de eischen en de n-qoden van het algemeen
partijbelang beter kunnen overzien dan de
plaatselijke partijinstanties.
Het algemeen partijbelang eisoht, dat van
het bestuursvoorstel niet worde afgeweken.
Het P.B. ontraadt mitsdien de aanneming van
een dezer amendementen ten stelligste.
De kiesdeeler.
Van de overige punten noemen we nog de
kwestie van den kiesdeeler.
Het wijzigingsvoorstel bepaalt: „De kies
deeler is gelijk aan het quotient dat verkre
gen wordt door het aantal geldig uitgebrachte
stemmen te deelen door het aantal te vervullen
plaatsen".
Een amendement-Leiden wil dit als volgt
gewijzigd zien: „De kiesdeeler is gelijk aan
het quotient, dat verkregen wordt door het
aantal geldig ingevulde stembiljetten te dee
len door het aantal te vervullen plaatsen".
Het P.B. acht. aanneming van dit amende
ment in zijn technische gevolgen buitenge
woon gevaarlijk. Het zou de gelieele stemteeh-
niek in de war sturen.
Men meldt ons uit Amsterdam:
Na de tweede inbraak iu Maison de Bonne
terie aan 't Rokin heeft het Dinsdagavond
allen schijn gehad, dat opnieuw door inbrekers
een bezoek aan het modemagazijn werd ge
bracht. Een agent van politie to-ch vond om
streeks 9 uur ln de Blinde Katersteeg, de
gang die aan het Rokin langs het bewuste
perceel loopt en toegang geeft tot de kantoren
en expeditielokalen, een pak dassen met het
merk van de Bonneterie. Hij maakte alarm,
vermoedende, dat voor de derde maal hier in
brekers aan het werk waren. De omtrek werd
door de politie afgezet. Onder leiding van den
Commissaris van politie, den heer Harrebo-
mee, en den inspecteur van Cleef werd het ge-
heele modemagazijn doorzocht, maar niets
verdachts werd gevonden. Het bleek, dat de
dassen ongeveer 300 in getal afkomstig waren
van een vorige inbraak en vermoedelijk als
onverkoopbaar voor hen die ze meenamen te
ruggebracht zijn.
Inmiddels was bericht gekomen, dat inbre
kers bezig waren hun slag te slaan in de
Bagijnenstraat, een zijstraatje van de Kalver-
straat. De heer Paetz die in de Bagijnenstraat
3 woont, hoorde omstreeks 11 uur, dat er ge
hoord werd in een der deuren van zijn woning.
Hij waarschuwde de politie en deze hectt
ook hier weer den omtrek afgezet om daarna
een nauwkeurige huiszoeking te doen. Ook
hier hadden de Commissaris van politie Harre-
bomee en de inspecteur van politie van Cleef
de leiding. Het bleek, dat er inderdaad onge-
wenscht hezoek was geweest, dat vermoedelijk
over de daken het huis, waarin de heer Paetz
woont, was binnengekomen. Men schijnt de
bedoeling gehad te hebben een bezoek te
brengen in een zaak van galanterieën van den
heer Van Pelt in de Kal verstraat. Er is een
aantal gaten in een deur geboord. Bij die ge
legenheid zijn de heeren gestoord en hebben
overhaast de vlucht genomen. Zij hebben de
boor achtergelaten benevens een actetasch met
werktuigen en een jas. Het onderzoek, dat tot
na middernacht duurde en het geheele com
plex huizen, dat zich tusschen de Bagijnen
steeg. Kalverstraat en Roozeboomsteeg uit
strekte omvatte, heeft de inbrekers, die dit
edeelte van de stad de laatste weken onvei
lig maken, nog niet in handen van de politie
gebracht.
HET M AASTRI CHTSCHE CARNAVALS
DRAMA
Voor de rechtbank te Maastricht verscheen,
bij de vierde behandeling van het bekende
Carnavalsdrama te Maastricht, Dinsdagmorgen
de echtgenoote van den hoofdverdachte C.,
«yeike zien verschoonde en geen verklaring
wenschte af te leggen. Een verzoek van den
verdediger, mr. Korn, om verdachte op vrije
Voeimi te stellen, werd afgewezen, terwijl flo
rechtbank bepaalde binnen 14 dagen uitspraak
te doen.
Een drama in een cale.
Te Hering, onder de gemeente Sehlnveld,
speelde zich op den carnavalsavond van 8 Fe
bruari jl. een ontzettend drama af. In het café
van H. H. bevond zich dien avond de mijn
werker J. J. K- uit Schinveld, in gezelschap
van de verkleede zuster van den herbergier
en nog een tweetal andere meisjes.
Achter in de keuken waren de als smokke
laars bekende Gebrs. S. uit Kreutzxath met
nog 'n derde F. W. bezig ingeslagen smokkel
waar te verpakken.
Tijdens de bezigheid is de zuster van den
herbergier de keuken binnengekomen en be
gon de 18-jarige Duitscher M. S., die z'n gelaat
met roet had zwart gemaakt, met haar te
stoeien. Toen kwam demijnwerker J. J. K.
binnen, die z'n geraaktheid over deze stoei
partij betuigde. Tusschen hem, en den broer
van eerstgenoemde S., nl. P. S., ontstond toen
een vuistgevecht, waarbij J. J. K. tegen een
kast hotste.
Verdachte J. J. K. verklaarde Dinsdagmor
gen voor de rechtbank te Maastricht, dat Bij,
zooals ook getuigen zagen, een knipmes met
krom lemmet opende en dit bij zich stekend
daarna terugging in het café.
Ook de drie smokkelaars begaven zich in
het herberglokaal. Kort daarop ontstond op
nieuw ruzie en dreigden de bij verdachte zit
tende meisjes de smokkelaars bij de politie
te zullen aangeven. Getuige F- W. ac'qtte het
raadzaam zich van zijn smokkelwaar te ont
doen en begaf zich derhalve naar de keuken.
M. S., die in het herberglokaal achterbleef,
is tijdens de ruzie vervolgens door een mes
steek getroffen en bleef op de plaats dood.
Meerderen schijnen aan de vechtpartij te heb
ben deelgenomen. Geen der getuigen kon ech
ter met zekerheid verklaren, dat verdachte
gestoken heeft.
iDeze verklaarde, hoe verslagene, na eerst
z'n verloofde tegen den grond geslagen te heb
ben, hem uitdaagde en diens broer met een
stok en vei'vol^ens met een stoel naar hem
sloeg. Verdachte trok toen het reeds geopende
mes en heeft gestoken zonder mikpunt in den
wilde weg. Cjeheel overstuur en niet wetend
hoe noodlottig het gevolg van zijn daad was,
is hij naar hqis gegaan, waar de marechaussee
hem van z'n bed gelicht heeft.
Noch op verdachte's kleeren, noch aan het
mes heeft echter de deskundige bloedsporen
kunnen ontdekken.
De officier van justitie ging de omstandig
heden na, welke aanleiding waren tot de daad,
welke slechts aan dezen verdachte kan worden
geweten. "Verdachte zal, in 't nauw gebracht,
niet de bedoeling hebben gehad 'om den ver
slagens te dooden. Daarom acht het O. M. niet
doodslag, doch zware mishandeling, den dood
ten gevolge hebben, bewezen. Spr. meent enkele
verzachtende omstandigheden te mogen aan
voeren. Het feit echter eischt een streng op
treden tegen verdachte. De eiseh- luidt dan 4
jaar gevangenisstraf, waarvan twee voorwaar
delijk.
De verdediger, Mr P. Janssen wees er in zijn
pleidooi op, dat het wettelijk bewijs dat deze
verdachte den noodlottigen steek toebracht niét
is te leveren. Spr. vraagt derhalve vrijspraak
en subsidiair clementie voor zijn cliënt. De
Rechtbank bepaalde het vonnis op 30 Mei a.s.
Aan de dagvaarding der twee verdachten in
het drama te Putbroek ontleenen we het vol
gende:
De Officier van Justitie hij de Arrondisse-
ments-Rechtbank te Roermond, beveelt aan
alle daartoe bevoegde beambten te dagvaarden
om te verschijnen op de openbare terechtzit
ting van genoemde Rechtbank in het Paleis
van Justitie te Roermond op Dinsdag 31 Mei
1932 des voormiddags te 10 uur.
I. H. van den E., geboren te Gemert 19
April 1877;
II. M. L. van den E., geboren te Maasniel
25 Mei 1910, beiden destijds wonende te Anna-
daal gemeente Echt, thans gedetineerd in het
Huis van Bewaring te Roermond,
Ter zake, dat zij in den nacht van 27 op
28 November 1931 omstreeks half een te
Putbroek gemeente Echt samen en in ver
eeniging opzettelijk en met voorbedachten
rade Willem Kersten van het leven hebben be
roofd door, na vooraf het voornemen te heb
ben opgevat en het besluit daartoe te heb
ben genomen, alstoep aldaar opzettelijk met
het oogmerk om genoemden Willem Kersten
gewelddadig van het leven te berooven uit ver
schillende schietwapens op zeer korten afstand
schoten op hem te lossen, te weten de eerste
verdachte uit een met scherpe hagelpati'onen
geladen tweeloops schietgeweer, de tweede ver
dachte uit een met seherpe kogelpatronen ge
laden parabellum, zoodat tengevolge daarvan
Willem Kersten werd getroffen door drie ko-
gelschoten en twee hagelsehoten, waardoor de
dood is ingetreden.
Althans ter zake wat verdachte sub 1 be
treft, dat hij in den nacht van 27 op 28 No
vember 1931 omstreeks half een te Putbroek
gemeente Echt opzettelijk en met voorbedach
ten rade Willem Kersten van het leven 'heeft
beroofd door uit een met hagelpati'onen scherp
geladen tweeloops schietgeweer op zeer korten
afstand op genoemden Kersten twee schoten
te lossen, door welke deze werd getroffen en
de dood is ingetreden.
Althans ter zake wat verdachte sorb II be
treft, dat hij ln den nacht van 27 op 28 No
vember 1931 omstreeks half een te Putbroek
gemeente Echt opzettelijk ter uitvoering van
zijn voornemen om opzettelijk en met voorbe
dachten rade Willem Kersten van het leven
te berooven uit een met kogelpatronen scherp
geladen parabellum op korten afstand drie
schoten op voornoemden Kersten heeft gelost,
waardoor de dood is ingetreden.
Bovendien ter zake wat den eersten ver
dachte betreft, dat hij in den nacht van 27 op
28 November 1931 omstreeks half een te Put
broek gemeente Echt opzettelijk en met voor
bedachten rade Franciseus Hubertus Werens
en Mathias Kersten van het leven heeft beroofd
door, na vooraf het voornemen te hebben op
gevat en het besluit daartoe te hebben geno
men, alstoen aldaar opzettelijk met het oog
merk om genoemde pei'sonen gewelddadig van
het leven te berooven uit een met hagelpati'o
nen scherp geladen tweeloops schietgeweer op
zeer korten afstand schoten op hen te lossen,
zoodat tengevolge daarvan F. H. Werens werd
getroffen door drie hagelsehoten en de dood
kort daarna is ingetreden, Mathias Kersten
getroffen door vier hagelsclioten, zoodat de
dood kort daarna is gevolgd.
Vijf en dertig getuigen zullen in deze zaak
worden gehoord.
Mr. p. Tripels zal als verdediger der beide
verdachten optreden.
Gehoorzaamt aan sommaties van
ambtenaren
De A. N. W. B. schrijft ons:
In de dagbladen stond dezer dagen bet be
richt, dat in het Limburgsche grensgebied op
een wielrijder, die zonder licht reed en niet
op eerste sommatie stopte, werd geschoten, met
het noodlottige gevolg, dat de kogel hem' doo.
deiijk in het hoofd trof.
Dit hoogst ti-agische ongeval vestigt er nog
maals de aandacht op, hoe noodzakelijk het is
vooral in het grensgebied bij elke sommatie
door bevoegde ambtenaren onmiddellijk halt
te houden. Kort geleden hebben soortgelijke
berichten over het. Duitsche grensgebied ons
bereikt. In de pers werd daaraan, hier en daar
zelfs <ie gevolgtrekking verbonden, dat men het
publiek en vooral automobilisten zou moeten
afraden om naar Duitschland te gaan, althans
om daar bij avond te rijden.
Het eerstgenoemde bericht bewijst wel ln al
zijn tragiek, dat zulk een gevolgtrekking wel
wat heel sterk ls. Door een droevigen samen,
loop van omstandigheden kunnen ook in ons
eigen land dergelijke tragische voorvallen
plaats hebben. In het algemeen herhalen wij
dan ook onzen raad, om zoowel in binnen, als
buitenland aan sommaties van de ambtenaren
onmiddellijk gevolg te geven.
ALGEMEEN ONDERSTEUNINGSFONDS
VOOR TOONKUNSTENAARS.
Het A. O. V. T. (Alg. Ondersteuningsfonds
Voor Toonkunstenaars) is opgericht door de
Federatie van Nederlandsche Toonkuustenaars-
vereenigingen, welke bet meeren'deel der ge
organiseerde toonkunstenaai-3 omvat.
In korten tijd gaven zich, in hoofdzaak uit
de kringen der musici 800 donateurs en begun
stigers op.
Teneinde een goed gefundeerd fonds te
vormen, werd in de statuten vastgelegd, dat"
eerst tot uitkeering mag worden ovei'gegaan
als een stamkapitaal van 20.000 gulden ge
vormd is. Hiervan is 5000 gulden bijeen.
Om het ontbrekende aan te vullen, besloot
de hoofdcommissie een groote verloting te
organiseeren, waartoe de minister toestem
ming gaf.
BERICHT VAN OMGEKOMEN POOL
EXPEDITIE?
MOSKOU, 17 Mei. (V.D.) Op het Zuidelijk
gedeelte van Nova Zembla is door den Samo-
jeed Pyrerko een briefje gevonden, geschi'even
op een stukje perkament, dat klaarblijkelijk
afkomstig is van de expeditie Baldwin-Ziegler
van 1902.
Het perkament is naar het Arctisch Panxx-
nionistisch Instituut te Leningrad gezonden
ter bestudeering.
Men meldt ons uit Rome:
Op verzoek van den aartsbisschop van Du
blin, mgr. Byrne, heeft het permanente comité
voor de Eucharistische Congressen in Italië,
aan welks hoofd de Italiaansehe legerbisschop,
nigr. Bartolomasi staat, in den „Osservatore
Romano" alle normen gepubliceerd voor de
Iialiaansche bisschoppen, prelaten en geeste
lijken. die aan het internationaal Eucharis
tisch Congres te Dublin zullen deelnemen.
Hierbij wordt nauwkeurig aangegeven, wat
'Ie Prelaten aan kledingsstukken en derge
lijke naar het Congres moeten meebrengen.
Zooala nxen weet zijn er in Italië verschei
dene plaatsen, waar Iersche heiligen worden
vereerd
L it Lucca zal een zeer groot aantal pel
grims zich naar Dublin begeven om deel te
nemen aan het Eucharistisch Congres en te
vens om het Ievsche volk dank te brengen
voor de beide groote heiligen, die bet deze
Italiaansehe stad geschonken beeft.
Maandag, tweeden Pinksterdag, ;s de jaar.
vergadering van den landelijken rt. k. 5Éspe-
rantistenbqml: „Nederlanda Katoiiko", in
café „het Hof .van Berlijn" te Den Haag ge
houden.
Nadat den avond te voren een gezeUige bjj.
eenkomst georganiseerd was ter kennisma
king, werd op den dag der vergadering een
H. Mis opgedragen in de kapel der Eerw. Zus
ters van de R. K. Huishoudschool, door den
Weleerw. Pater de Waal M.S.C., waaronder
Esperanto-predicatie.
Om 1 uur werd de vergadering geopend door
den bondsvoorzitter den heer Damen, die in
zijn inleidingswoord de propaganda-reis memo
reerde van den internationalen voorzitter prof.
Font-Giralt. Ook drukte spr. zijn leedwezen
uit over het feit, dat de Graalleiding niet Es
peranto heeft aanvaard als internationale
taal, hij hoopte echter dat dit weldra anders
zal worden, vooral daar in de verschillende
Graalclubs Esperanto reeds ijverig geleerd
wordt.
Uit het jaarverslag van den secretaris
blijkt, dat het ledental constant gebleven is,
doch het getal der afdeelingen met drie ver
meerderd.
Het concept-jeugdreglement werd ongewij
zigd goedgekeurd, en besloten werd jeugdaf
delingen op te richten in elke plaats, waar
zulks mogelijk ls. Zelfs zal getracht worden in
da Graal Esperanto in te voeren, door aparte
Esperanto-clubs of door de z.g. cellenvorming.
Aangenomen werd een voorstel-Gemei't om
een vex-zoek te richten tot den Minister van
Onderwijs, Esperanto als facultatief leervak
te doen invoeren op de lagere scholen.
De bestuursverkiezingen veroorzaakten
eenige mutaties in het 'bestuur. Pater Preller
bedankte als hoofdbestuurslid, terwijl de heer
Damen met 48 tegen 2 stemmen werd hei'ko-
zen als voorzitter.
Bewonderenswaardige organisatie
DR. M. M. G. STIBBE f
Op 63-jarigen leeftijd is gister te 's Hage
overleden dr. M. M. G. Stibbe,arts,
Belangrijk goudtransport. Toename
van den goudvoorraad der
bank. i
'In de" Verh<Hi<nngin"op*'tfe' locale geldmarkt
kwam in wezen geenerlei verandering. De liqui
datie der laatste ultimo-transactiee komt
slechts in dezen weekstaat nog tot uitdrukking
door den terugkeer der door anderen bij de
Bank in rekening-courant gedeponeerde saldi.
Tegelijkertijd boekte ook het Rijk een vermeer
dering van zijn tegoed bij de Bank met circa
5 millioen gulden.
De terugkeer van deze gelden zou een daar
mede overeenstemmende inkrimping der bii)et-
tencirculatie tot gevolg hebben gehad, indien
niet tegelijkertijd de buitenlandsche wissel
koersen, en met naraé de dollar-koers aanlei
ding had gegeven tot voortgezetten goudimport,
welke de voorraad van het door de Bank ge
houden gelen metaal met een hoeveelheid ter
waarde van circa 14 millioen gulden deed toe.
nemen. Deze goudimport ging klaarblijkelijk
gepaard met het transport van een belangrijk
gedeelte van het zich nog in het buitenland
bevindende gouddepot van de Bank, dat nu nog
een actief vertegenwoordigt ter waarde van
circa 39 millioen gulden. In totaal werd der
halve gedurende de afgeloopen week een hoe
veelheid goud geïmporteerd ter waai'de van
tenminste 47 millioen gulden.
De billettencirculatie, ten bedrage van ®9
millioen gulden wordt op het oogenblik ge"
dekt doqr een goudvoorraad alléén reeds van
circa 924 millioen gulden.
De Chinees met de gr°ene ^ets.
Voor eenigen tijd wist iemand het klaar te
spelen, dat de baboe van een dame op Pengok,
Djokja, hem een viertal japonnen afgaf, waar
van hij later één, erge"3 ande*3< inruilde tegen
een gramofoon met platen meldt het N, v. d. D.
Men had van de m"11 een vaag signalement
—het scheen een Chinees te zijn en verder
wist men dat hij een gvoen geverfde fiets be-
Maar nu kwam er een bericht binnen dat
ten huize van den keer T. zich iemand ver
voegd had die zeide, de gramofoon, de schrijf
machine en een klolcje te moeten repareeren,
hetgeen de huisjongen maar weer goedig ge
loofde, zoodat de Chinees met die voorwerpen
vertrokken was.
Alweer hetzelfde vage signalement en al
weer. - öe groene fiets!
Nu werd de zaak, die tot dusver WJ de man-
tri's der verschillende ressorten in onderzoek
was, gesteld in handen van assistent-wedana
Sa&trodipoero en deze meende, ill de werkwijze
van den onbekenden Chinees een groote ge
lijkenis te ontdekken met tle Isifg et. gestes
van een persoon die een paar jaar geleden voor
en dergelijk feit terechtgestaan had.
De dossiers werden te voorschijn gehaald,
het portret van den toenmaligen dader aan de
verschillende huisbedienden getoond.en de
zaak was om zoo te zeggen „terang".
Binnen twee uur was de snoode gramofonen-
verzamelaar gevat en herkend, terwijl, wat van
evenveel belang is als de .arrestatie van den
man zelf, alle veirduisterde goedei'en met nog
vele van even twijfelachtige afkomst in zijn
woning werden aangetroffen.
De CJkineesche vrouw, bij wie de man woon-
fle, trachtte zich nog niet enkele voorwerpen
uit de voeten te maken, doch zij werd na een
korte achtervolging gevat en, evenals haar
huisgenoot, achter de tralies gezet.
De recherche staat nu voor de puzzle om
uit te zoeken aan wie de velerlei artikelen,
waaronder koperen en porceleinerx vazen, vroe
ger hebben toebehoord.
EEN WERK, WAARBIJ GEEN DRUPPEL
ALCOHOL WERD GEBRUIKT
Wanneer hij per treill op weg naar onas
zuidelijke provincies of naar het buitenland
de Moerdijk passeert, welk rechtgeaard Ne-
derlandei voelt dan niet steeds opnieuw zijn
hart kloppen van bewondering, voor deze
prachtige prestatie van spoorbruggenbouw
onzer Nederlandsche ingenieurs En met
recht, want de spoorbrug over de Moerdijk is
inderdaad een werk, dat er zijn mag. Wel
spoort men bier niet door de zee, doch bij
stormweer kan het er aan de Moerdijk toch
ruw toe gaan en kan men zich een denkbeeld
vormen welke weerstandseischen aan de brug
gesteld worden. En daarom, met hoeveel te
meer bewondering voor de genialiteit van den
mensch reizen wij over een spoorbrug, die
door de volle zee loopt, niet slechts over een
korten afstand, doch over een afstand van
Kilometers.
Het zijn de Amerikaansche ingenieurs, die
een dergelijk werk reeds een kwart eeuw ge
leden tot stand gebraeht hebben bij den
spoorweg, die is aangelegd om Miami, in Flo
rida, met het eilandje Key-West te verbinden.
De bouw van dien spooi'weg is, evenals de
aanleg van het Suez-kanaal en het Panama-
banaal, een der meest romantische aller in-
Senieursondernemingen geweest,
Key-West is een koraal-eiland, dat circa 100
«Ometer van de kust. midden in de zee
bn de verbinding met dit overigens ge
heel onbete.ekgpejjtó eiland van 12 Kilometer
lang^ en 4 KiiQmet;e,r breed werd tot stand ge
bracht omdat het een schakel was ln de ver
binding van New-York met Cuba en het daar
door mogelijk is geworden om van New-York
naar Cu'ba te leizen, een afstand van ruim
3200 Kilometer, zonder <jeil trein verlaten.
De trein voert den re;Ziger vgr om
dan op Key-West op een stoompont te rijden
en de rest van den afstand, 150 Kilometer
aldus af te leggen tot het station uavana is
bereikt. De verbinding met dat eiland, is dua
gemaakt om de bezwaren, die de &cheepvaart
in dat uiterst gevaarlijke koraalg&bied onder
vond, te ondervangen.
Het behoeft geen betoog, dat aan de inge
nieurskennis de hoogste eischen werden ge
steld: kennis van de diepte der zee, wind
sterkte, aard en invloed der zeestroómingen,
die hier volledig bekend moesten zijn om de
uitvoering van een dam en een viaduct van
100 Kilometer lengte, dwars door de golven,
mogelijk te maken.
Door het tot stand komen van dit werk is
een deel van de Golf van Mexico gescheiden
van den Atlantisohen Oceaan.
Deze spoorlijn in zee is de voortzetting van
de Florida East Coast Railway. Beginnende
■te Miami op Florida's Oostkust houdt de lijn
bet vasteland over een afstand van 45 K.M.
en komt dan iu een moeras, de „Everglades"
genaamd en daaruit te voorschijn snellend,
gaat hij In zee, over een aantal koraal-eiland
jes, de Florida-Key's, die gebruikt zijn als
cverstapsteenen. Deze eilandjes loepen in een.
hoog naar het uiterste, Key-West genaamd,
eerst Zuidwaarts, dan in Westelijke richting
150 K.M. benoorden Havana en van voldoende
diepwater omgeven om als uitgangspunt van.
een veevboot t« kunnen dienen. Een veertig
tal van <Jezé koraal-eilandjes dienen,
de Everglades en Key-West, tot steunpunten
aan deze merkwaardige brug, de staart van
een spoorlijn, die, bij Miami beginnend, 240
K.M. lang is.
Zoo hebben dus müliarden en milliarden
koraal-diertjes, door eeuwen been, de funda
menten gelegd voor deze reusachtigste aller
bruggen, duizenden eeuwen voorttelende op
de skeletten hunner ouders, den hechten kalk-
bodem leggend waarop he pijlers voor da
brug konden gegrondvest worden.
Om de overbruggins tot stand te brengen,
konden somtijds de bosen direct op de natuur
lijke koraalfundaxne"ten worden gelegd, doch
dikwijls moesten groote aantallen pijlers wor
den opgetrokken zoover mogelijk de zee in,
op de manie1' zooals wij zien over de uiter
waarden van onze rivieren, alvorens de boog
begint.
Aldus staan daar tien bruggen midden in
zee, waaronder drie draaibruggen gelegenheid
geven aan. de scheepvaart om de Golf van
jjexico binnen te komen.
Zeven jaar beeft de bouw geduurd, drie
duizend man hebben er geregeld aan gewerkt,
terwijl de koeten 50 millioen gulden hebben
bedragen. Dat hij dezen bouw beel wat voor
gevallen is, is begrijpelijk. De Everglades
krioelden van alligators, de grootere koraal
eilanden, die begroeid waren, evepeens. Niet
tegenstaande alle .voorzorgen en oplettend
heid, ondervond men toch nog een, ernstigen
tegenslag. Toen de lijn Key-Largo, een diep
meer, 800 Meter breed, bereikt bad, stuitte
men op een geweldige veenlaag in plaats van
op (jen verwacliten koraaigrond. Twee bag
germolens hebben toen vijftien maanden moe
ten baggeren alvorens deze massa verwijderd
was.
Ook stormen belemmerden vaak bet werk.
materiaal en fundamenten werden wegge
spoeld en eens werd zoodoende een woon
schip vernield waarbij bet verlies van ver
scheidene mensohenlevens te bêtrehf®111 Vlei-
Maar dank zij de bewonderenswaardige or
ganisatie, is het werk ten slotte toch mee
gevallen.
De negers waren ondergebracht in tenten
op de koraaleilanden, de blanke werklieden
op woonschepen. Ze moesten natuurlijk allen
vanuit Florida gepi'oviantleeid worden en ook
dit is uitstekend gegaan- Vel meldenswaard 3
nog, dat op dit reusachtige werk geeni WT
pel alcohol is toegelaten; alle we*
waren gedwongen at vrijwillige
4W». 41.
worden bedroeg 1® Meter, de gem eelde
Meter en over groote afstande» slechts
enkele decimeters. De moer»W
gebaggerd en gedraineerd n
teiijk met vasten grond pt'
De langste viaduct is Long-Key to
Courts Key, d-i- 3500 #^-kI T '^O
over de geul van Ke* '«opt m 2500
Meter lang, de derde over de Misaoun-
Keygeul en is J^er tev*"jl d9
vierde groote, dfe k Honda-geul over-
In 1912 was de lijn gereed en zoo loopt nu
do trein van New-York naar Florida's kust
en dan verder de aee in pver de reusachtig®
over&tapsteenen, door de koraaldiertjes ge-
bouwd, naar Key-West, waar, zooals gezegd,
een stoomboot hem geheel opneemt en naar
Havana brengt. -«
