DE LANDING VAN DEN ZEPP
IN ONS LAND.
VEEL VIJANDEN, VEEL EER,!
l _u
mÈÊÈSÊ
hoe de luchtreus zal wor
den GEVANGEN.
t
'1
BRUENING'S REPLIEK.
DINSDAG 7 JUNI 1932
i»
Het vliegfeest op Waalhaven.
~-ir" y
ZWEDEN EN NEDERLAND.
GENTLEMAN-TACT.
GROOT STADSPLAN VOOR
STOCKHOLM.
TEGEN VERDOEZELINGSGEVAAR.
OORLOGSVERKLARINGEN
VAN ALLE KANTEN.
OVERSTROOMINGEN EN BOSCH-
BRANDEN IN CANADA.
DE AANSLAG OP WARD HERMANS.
HET CENTRUM BLIJFT IN DE
FELSTE OPPOSITIE.
mm
y
gjfts
Een landing van de Zeppelin. Het ankertouw is gegrepen en honderd handen gaan
omhoog om den stuur gondel te grijpen.
De komst van den „Graf Zeppelin" is voor
Nederland geen novum meer. Bij zijn kruis
tochten in Noord-West-Europa heeft dr.
Eckener al verscheidene malen ons landje
overvlogen. Zelfs een speciale tocht boven Ne
derland werd al reeds ondernomen. Hoe impo
neerend ook, kon de Zeppelin op die hoogte
toch niet zijn ware grootte, zijn geweldige af
metingen laten zien, eenvoudig omdat tegen
den hemel het oog zoo goed als eeea obiect;
ter vergelijking voor zich ziet.
Dat is alleen mogelijk bij het landen van het
luchtschip op den grond; eene gebeurtenis,
welke nog nimmer in °ns land heeft plaats
gehad, doch nu op Zaterdag 18 Juni a.s. des
morgens vroeg °P het Twentsche vliegveld en
des namiddags op het vliegveld Waalhaven in
Botterdam zal gebeuren.
De Rotterdamsche Aeroclub
maakte het plan.
„k
De gedachte om dit plan te volvoeren is ge
boren in de Rotterdamsche Aero-Club, de ba
kermat van de Nationale Luchtvaartschool en
de ziel van de sportvliegerij in ons land. Reeds
meer dan een jaar geleden heeft men zich
daar tot de Zeppelin-werf in Friedrichshafen
gewend met dit plan. Aanvankelijk hadden de
onderhandelingen een hoopvol verloop. Met de
zeer omvangrijke voorbereiding werd reeds een
begin gemaakt. Maar dan kwam het bericht,
dat er voorloopig niets van komen kon.
pe „spin", zooals bij de Zeppelin-landing
wordt gebruikt.
Toen kwam dr. Eckener zelf hier in het land
eene lezing houden. De Amsterdammers waren
aandachtige luisteraars. Maar de ondernemen
de Rotterdamsche Aero-Club-voorzitter Kolff
wilde nu ook de zaken doen en besprak met dr.
Eckener persoonlijk het reeds eerder gevorm
de plan. De verzekering werd gegeven, dat het
Nederland sche publiek zulk een tocht met lan
ding Nederland met zeer veel belangstelling
zou begroeten. En veertien dagen geleden
wam het bericht, dat IS Juni disponibel zou
zijn voor een dergelijken tocht. Voor 35 dui
zend mark werd het luchtschip gecharterd.
Aero-Club of Luchtvaartschool als zoodanig
konden deze onderneming natuurlijk niet gaan
financieren. Er moest een garantiefonds wor
den gevormd om het risico te dragen. Al heel
spoedig had men eenige vermogende Rotter,
dammers hiertoe bereid gevonden. Er werd
een speciaal comité gevormd. De tocht kon
doorgaan.
Wat de tocht zal inhouden.
Het zou een tocht worden met twee landin
gen. eerste hiervan de Zeppelin kan
alleen des morgens en des avonds landen
zou plaats hebben in Twente, waar al dadelijk
veel enthousiasme voor het plan werd gevon
den en waar de voortvarende burgemeester
van Enschede, de heer E"do Bergsma, allen
steun verleende.
Na 's nachts te 3 uur Van Friedrichshafen te
zijn vertrokken( zou te EnSChedé 's morgens om
ongeveer 7 uur de eerste landing plaats hebben.
De reizigers van Friedrichshaten zouden daar
uitstappen en de deelnemers van de rond
vlucht over Nederland worden lngescheept. Na
een oponthoud van ongeveer ly2 Uur ZQU
Zepp van daar zijn tocht beginnen naar het
Noorden des lands tot aan Bremen toe, ver
volgens de Noordzeekust van ons land volgen
tot den Helder en even Zuidelijker bij Alkmaar
Westwaarts afslaan voor een zeetocht naar
de Oostkust van Engeland, dan weer terug.
keeren over de Zeeuwsche eilanden en te on
geveer kwart voor vijf hoven het vliegveld
Waalhaven verschijnen voor zijn tweede lan
ding met ontscheping van de rondvlucht-passa
giers. Na eenige uren zou de Zepp vervolgens
van hier weer opstijgen met nieuwe passagiers,
welke den terugtocht naar Friedrichshafen zou
den meemaken en aldaar Zondagmorgen zullen
aankomen.
Dank zij de medewerking van Twente, dat
voor een deel ook participeert In de algemee-
ne kosten, zal dit programma op 18 Juni wor
den uitgevoerd, tenzij het dien dag geen Zep
pelin-weer mocht zijn. Maar dan moet het vrij
bar weer zijn of mist. Voor een stevige bries
is de luchtreus niet bevreesd, voor regen of
dergelijke in het geheel niet. Maar mocht de
tocht op 18 Juni niet kunnen plaats vinden,
dan is voor reserve-datum de Zaterdag daar
op, 25 Juni vastgesteld. In de ochtendbladen
van 18 Juni zal men kunnen lezen of het lucht
schip dien nacht zal gestart zijn of niet.
Het meest Interessante van dit Zeppelin-
bezoek zal dan worden de landing. Men zal be
grijpen, dat het comité hier in den beginne
eenigszins vreemd tegenover stond. Vandaar
dat men zich tot de Zeppelinwerf wendde om
instructies en het zenden van landingsdeskun
digen vroeg. Niet noodig was het antwoord.
Hier zijn onze instructies. Zorg, dat die stipt
worden opgevolgd. Eu 't komt in orde.
Landingsaanwijzingen
Voor de landing van het luchtschip is een
stuk grond noodig, dat in de windrichting
een lengte van ongeveer 600 M. en dwars daar
op een breedte van 500 M. heeft. Aan den rand
van dit landingsveld mogen geen hooge gebou
wen, radiomasten, hoogspanningsgeleidingen
en dergelijke aanwezig zijn.
Voor de landing zal het luchtschip altijd
eerst eenmaal over de landingsplaats vliegen
om van bovenaf de voorbereidingen te contro
leeren. De bedoeling om te landen wordt van
uit het luchtschip door het neerlaten van een
witte vlag met het roode Andreaskruis uit de
voorste gondel kenbaar gemaakt. Zoolang deze
vlag niet getoond wordt, bestaat er geen bedoe
ling om te landen.
Evenals een vliegtuig landt het luchtschip
tegen den wind in. Om dit kenbaar te maken
aan den commandant wordt een vuur aange
legd, waarvan de rook den commandant een
duidelijke aanwijzing is voor de windrichting
Kort voor de landing moet het vuur volkomen
worden gebluscht.
De voor het naar heneden halen van het
schip aan de ankertouwen aangewezen men.
sehen worden in groepen links en rechts van
het landingspunt opgesteld. Valt het anker
touw, dan moet het zijdelings geheel uitgerold
worden, opdat zooveel mogelijk personen het
kunnen beetpakken. Aan ieder touw wordt dan
dadelijk de z.g.n. spin bevestigd.
Het luchtschip wordt door den voorsten bun
del touwen op zijn plaats gehouden, maar het
moet steeds met zijn achtereinde met den wind
me« kunnen zwenken.
Gedurende het verblijf van het luchtschip
is bezichtiging daarvan niet toegestaan o.m.
omdat de steeds noodzakelijke controle van
den gewiehtstoestand van het luchtschip er
door bemoeilijkt wordt.
Voordat het luchtschip de landingsplaats
weer verlaat, is het noodig het af te wegen te
genover de lucht. Het signaal voor het opstij
gen bestaat uit een lang aangehouden schril-
len fluittoon. Op dit signaal duwen de men
schen aan de gondelstangen het schip met alle
kracht -in de hoogte. Mislukt de manoeuvre,
dan wordt met een trompet een lange stoot
gegeven.
De opstijgingsmanoeuvre wordt dan weer
herhaald.
Wie zullen dit werk uit
voeren?
Men zal hegrijpen, dat voor deze landing
heel wat personen verelscht zijn- Dp Frie
drichshafen waar men natuurlijk over ge
schoold personeel beschikt, volstaat men met
150 man. Maar voor een geval als deze landing
in Nederland, moet men wel de beschikking
hebben over een 200 man, nl. 60 bij de anker
touwen, 40 bij de spinnen, 50 bij de voorste
gondel, 20 bij de achterste gondel en 30 man
reserve.
Aanvankelijk was men van plan hiervoor de
Rotterdamsche mariniers te gebruiken. Het
toeval wil echter, dat onze mariniers juist op
schietmanoeuvre naar de Harskamp zijn. Men
wilde wel overkomen, maar dan kwamen na
tuurlijk alle kosten daarvan voor rekening van
bet comité. Hiervan moest men dus afstappen.
Thans heeft men zich gewend tot de Dordt-
sche pontonniers, die een 50 man kunnen leve
ren. Verder zullen er een 70 studenten komen
van de technische hoogeschool in Delft, terwijl
de nog ontbrekende 80 man zullen aangezocht
worden uit de sport- en athletiekvereenigingen.
Het ligt in het voornemen om daags voor
de landing op het vliegveld Waalhaven een
groote algemeene repetitie te houden.
SAMSHSTtLLir/a 0'
<*r'f
*A*r-
Axmarevw 60 to
"O 2»
voo«sz-# aooCL SO ES
4e*r«r»wr m go #9,
30
7*07441 £00 MA*
fieTet t is man t/ooo OA vooAsrm aorvoec
MOmorAAwaAfCN ALM IMAM VAM
OA 4chtaa%ta -
"V 7
1
fo ma* "ooa oe woei
+N«e.qroiy<N
to WO* Dt imtteS
l KNev&l&UHOeL
titt tvooa Qtseave
BOOM*""*
40MAM *OOA oe OONoeo
*c "TC a AA*
t* too* "frater**
soèt*N stbeort
$0 non voae. oeeettrea fjJ
4"*60rO4/M\. I
y 4."ooroXmetnroo9
P«"eveiai/Aroét
J
Wij zijn hiermede aan de technische zijde
van het geval gekomen, maar nu rest nog te
vermelden, hoe het comité verder is gegaan
met de belangstelling voor de tochten.
De passage-prijs voor de rondvlucht boven
Nederland met inscheping in Twente en ont
scheping op Waalhaven, heeft men gesteld op
275 gulden. Al de 29 beschikbare plaatsen zijn
intusschen verkocht. Wegens de enorme kos
ten moet men uiterst spaarzaam zijn met de
uitnoodigingen; geinviteerd werden slechts:
Z. K. H. de Prins, de minister van Waterstaat
en de directeur van het onder dit departement
ressorteerende bureau luchtvaart, de heer van
der Veer.
Voor de nachtvluchten van Friedrichshafen
naar Twente en van Rotterdam retour - ove
rigens prachtige tochten, waarbij men over een
gedeelte toch genieten kan van t schitterend
gezicht bij zonsopgang bestaat die overweldi
gende belangstelling niet, hoewel de passage-
prijs hiervoor maar 150 gulden bedraagt.
Het vliegfeest op Waalhaven.
De Rotterdamsche Aero-Club heeft begrepen,
dat men deze gebeurtenis, welke een enorm
aantal belangstellenden naar Rotterdam zal
trekken men rekent op het vliegveld zelf
op een honderdduizend bezoekers mede
dienstbaar te moeten maken aan de nationale
luchtvaart.
En in dien gedachtengang ls er voor dien
Zaterdagmiddag van half vier af tot de komst
van de Zeppelin, een kwartier voor aan
komst moeten alle toestellen op den grond zijn
een interessant programma samengesteld.
Met „Aviolanda" is overeengekomen, dat het
zware 600 P.K. toestel zal demonstreeren. Dan
zullen de bekwame piloten van de luchtvaart
school toonen wat onze instructeurs vermogen.
Verder kan men verwachten, dat er veel toe
stellen van de K. L. M.-vloot aanwezig zullen
zijn en dat onze militaire vliegers in grooten
getale eens even naar Rotterdam zullen komen
overwippen.
In verband met de te verwachten ontzetten
de massa belangstellenden zullen allerlei
maatregelen worden getroffen op het gebied
van het verkeer. Bij goed weer zoo zeiden
wij reeds rekent men wel op een 100.000 be
zoekers. Hoe deze allen naar Waalhaven te
transporteeren? Men is reeds in onderhande
ling met de Spidobooten, met de R. E. T„ met
Fop Smit en met de gemeente voor de veren
en ponten. Terwijl natuurlijk ook met de Ned.
Spoorwegen over te nemen maatregelen zal
worden onderhandeld.
Want niet alleen uit Rotterdam's naaste om
geving, maar uit heel Holland, Utrecht en Bra
bant worden duizenden en duizenden verwacht
om getuige te zijn van deze bijzondere gebeur
tenis. Ja zelfs uit België zal de belangstelling
niet gering zijn. Er zijn nu reeds 36 groote
autobussen uit Antwerpen besproken.
Het Is niet uitgesloten, dat bij zulk een ge
weldigen toeloop het vliegfeest een aardig ba
tig saldo zal opleveren. Dit is dan voor het
Crisis-Comité bestemd, verzekerde men ons.
Op de jongste regeeringsverklaring-
Groote waardeering in de Zweedsche
bladen over ons land.
De correspondent van het H.N. te Stockholm
schrijft:
„Ik kan van Holland niet afscheid nemen,
zonder in stilte de mannen van dit land har
telijk te danken, want slechts zelden heb ik
zooveel gentlemen-taot gevonden als in Hol
land". Met deze woorden besloot een bekende
Zweedsche journaliste in het Stockholmsche
blad „Social-Democraten" een reisbeschrijving.
De Zweden zijn een reizend volk en het is
dus niet te verwonderen dat men in de Zweed
sche bladen zeer dikwijls brieven uit en over
verschillende landen vindt. In den regel vor
men de groote landen 't einddoel van een reis,
doch zeer dikwijls wordt ook Holland in het
programma opgenomen, vooral indien de reds
per vliegtuig wordt gedaan, waarbij Amster
dam zeer dikwijls het eerste station is. Het
zou echter onjuist zijn te geloovem, dat Neder
land door de Zweden op hun reis slechts een
doorgangsland is. In veile gevallen vormt Hol
land het doel van de reis en lange beschrijvin
gen vol bewondering zijn dan over het alge
meen een zichtbaar resultaat van de reis. In
de laatste jaren was het voortdurend „De strijd
van Holland tegen de zee", dat steeds het
hoofdthema van die beschrijvingen was en nu
de strijd tot een gelukkig einde is gebracht,
ontbreken natuurlijk in geen van de groote
Zweedsche bladen uitvoerige en goed geïl
lustreerde artikelen over dezen reusachtigen
arbeid. „Binnenkort", aldus besluit een artikel
in „Dagensnyhter", „zullen de Noorsche auto
rijders, die komen om de bloemenpracht van
Holland te bewonderen, over dezen dijk van
ruim 30 K.M. kunnen rijden, met edndelooze
watervlakten links en rechts. Aan de eene zij
de het zoute zeewater, aan de andere zoetwater,
naar de eene zijde de onstuimige wildheid van
de Noordzee, aan de andere een door menschen
bedwongen element, het groote, op de zee ver
overde IJselmeer",
De illustraties uit verschillende streken van
Nederland, welke in de bladen verschenen,
hebben ook een duidelijk beeld gegeven van
de arbeidzaamheid der Nederlandsche natie,
terwijl de levendige goederenruil tusschen Zwe
den en Nederland, zoowel wat betreft de door
Zweden uitgevoerde grondstoffen en halffabri
katen, zooals ijzererts, cellulose, hout, enz., als
de uit Nederland ingevoerde afgewerkte arti
kelen, zooals margarine, plantaardige oliën,
textielgoederen, gloeilampen, radioapparaten
enz. op een veelzijdige en hoogontwikkelde In
dustrie wijzen. Voor de Zweedsche industrie
en het Zweedsche economische leven spelen
bovendien de Nederlandsche koloniën een zeer
belangrijke rol en ook deze leveren dikwijls
stof voor een artikel in bladen en voor reis
beschrijvingen. Vele Zweedsche ingenieurs en
kooplieden hennen zich in de Nederlandsche
gevestigd.
Internationale wedstrijd.
Uit Stockholm meldt H.N. De stad Stock
holm heeft een Internationalen wedstrijd uit
geschreven voor plannen tot verbetering vam
het stadsgedeelte Laag-Norrmalm, dat nog ge
heel een 17e eeuwsch karakter heeft.
Verlangd wordt een plan, waardoor het bin
nen bepaalde financleele grenzen mogelijk
wordt, een gelijdelijke verbetering van dit
stadsgedeelte tot stand te brengen, waarbij
vooral rekening moet worden gehouden met
de eischen van het verkeer, terwijl ook voor
voldoende toevoer van lucht en licht gezorgd
moet worden.
Plannen moeten voor 1 Februari 1933 aan de
afdeellng voor stadsverbeterinig op liet stad
huis te Stockholm worden ingezonden.
Toegekend zullen worden een eerste prijs
van 20.000 kronen, een 2e prijs van 15000 kro
nen en een Se prijs yam 10,000 kronen.
BERLIJN, 6 Juni. (H.N.) De afgetreden
rijkskanselier dr. Brüning en de leden der
vroegere regeering hebben de volgende ver
klaring gepubliceerd
De nieuwe rijksregeering heeft in haar re-
geeringsverkilaring ernstige verwijten tot de
oude regeering gericht. Aan een zakelijke
uiteenzetting in de volksvertegenwoordiging
heeft zij zich door een begrijpelijk gevoel van
onzekerheid onttrokken. Het Duitsch© volk
zal he>t daarom begrijpen, zoo wij op dezen
weg trachten de poging tegen te gaan, om de
waarheid te verdoezelen en zich aan de ver
antwoordelijk te onttrekken.
Wat zeggen de verwijten De financiën
zijn ontwricht, de sociale verzekering staat
voor een bankroet, de hervormingen zijn niet
verder gekomen dan tot een zwak begin en
het leven van den staat heeft zich niet aan
gepast aan de armoede van de natie.
Wat Is nu de waarheid Bij zijn ambtsaan
vaarding, ruim twee jaar geleden, vond het
kabinet-Brüning een ontzaggelijke vlottende
schuld. Daarbij kwam een economische crisis,
die van maand tot maand toenam, de valuta's
ontwrichtte en voor het door de oorlogsver,
liezen en de gevolgen van den oorlog reeds
verzwakte DuïtscMand bijzonder ernstige ge
volgen moest hebben.
In een tijdvak, waarin de wereldomzet van
den buitenfandschen handel van 31 milliard
tot 15 milliard daalde, met het automati
sche gevolg, dat een ontzaggelijke werkloos
heid de geheele beschaafde wereld ontwricht
te, was het, hoe een regeering ook samenge
steld mocht zijn, onmogelijk, het Duitsche
economische leven voor deze afwaartscihe be
weging te bewaren.
Andere staten hebben de laatst© jaren van
hun reserves geleefd, die echteT aan Duitsch
land ontbraken, of op groote schaal nieuwe
schulden gemaakt, wat voor Duitschland prac-
tiisch uitgesloten was.
In denzelfden tijd moesten banken, fabrie
ken, scheepvaartmaatschappijen en fallooze
coöperaties op het gebied van het handwerk
en van den landbouw ten koste van honderden
millioenen mark worden georganiseerd.
Onder deze omstandigheden zijn in den tijd
van 1930/'32 de uitgaven van het rijk, de
landen, de gemeenten en voor de sociale ver
zekeringen met meer dan 6 milliard mark be
perkt. Dat ls geen zwak begin, zooals de ver
klaring van de nieuwe rijksregeering belieft
te zeggen. In werkelijkheid heeft de aanpas
sing aan de armoede van de natde plaats ge
had in zoodanige mate, als slechts mogelijk
was en dit is in de begroeting van ieder in
dividu merkbaar geworden.
De regeering heeft van het geheele volk
ontzaggelijke offers gevraagd om bij de onder
handelingen over de buiteniandsche politiek
de vrije hand te bekomen in den strijd tegen
de lasten der schadevergoeding en ter over
winning van de economische crisis. Dat is
volgens het oordeel van alle deskundigen op
groote schaal bereikt.
Daarbij ls de valuta, ondanks alle stormen,
veilig gehandhaafd, terwijl de vlottende schuld
en de schuld op langen termijn niet is toege
nomen.
Het kabinet Brüning is door zijn ontslag
uit dit werk gerukt, toen het de voorbereidin
gen tot verzekering van de begrooting voor
1932-33 voor het rijk, de landen, de gemeenten
en de sociale verzekeringen ten einde had ge
bracht. Tevens had het kabinet de financleele
en technische maatregelen getroffen, om aan
600.000 menschen door werkverschaffing en
vrijwilligen arbeidsdienst brood en arbeid te
verschaffen en door een omvangrijk kolonisa
tieplan verderen volkskringen het uitzicht te
openen, dat zij in eigen huis voor hun levens
onderhoud zouden kunnen zorgen.
Door de nlet-onderteekening van de voor
dit doel voorgestelde noodverordening Is de
voltooiing van het reorganisatiewerk op bet
beslissende oogenblik plotseling onderbroken.
Deze feiten spreken met onverbiddelijke
duidelijkheid tegen de beweringen van de
nieuwe regeering.
Wij hebben niet alleen om een balans ge
vraagd, doch deze ook werkelijk opgesteld en
die aan het Duitsche volk geheel open voor
gelegd. Wij hebben geen puinhoopen geschat
pen, doch onder de moeilijkste economische en
financieele voorwaarden de grondslagen voor
een nieuw leven gelegd.
Het kabinet-Brüning heeft tegen de vernle-
lende stroomingen in het land alle krachten
Ingespannen. Het heeft den rijkspresident een
noodverordening tot bestrijding van de propa
ganda der godloozen ter onderteekening voor
gelegd. De laatste geestelijke overwinning van
hetgeen aan vernielende krachten in het Duit
sche volkslichaam werkzaam is, zal, minder door
wetgevende maatregelen, dan door den over
tuigden en overtuigenden christelijken wil tot
de daad van ieder afzonderlijk moeten komen.
Met politiemaatregelen alleen is geen chris
telijke volkscultuur te scheppen.
Wij hebben het, in den zin van de door ons
gehuldigde christelijke staatsopvatting, als
onze voornaamste taak beschouwd, om de on
vermijdelijke offers gelijkmatig over het ge
heele volk te verdeelen. Het zal de taak van
het land zijn er voor te waken, dat het door
ons verrichte werk bewaard blijft en zoo
wordt voortgezet, als het welzijn van het
geheele volk dit eischt en niet de afzonder
lijke belangen van enkele partijen of enkele
kleine groepen.
OTTAWA, 6 Juni (V.D.) Verschillende deelen
van Canada worden geteisterd door overstroo
mingen of door boschhranden. De rivieren in
Alberta zijn sterk gezwollen en staan 7 k 8 voet
boven haar normalen stand, zoodat groote opper
vlakten land. zijn overstroomd. De door bet
water aangerichtte schade wordt geschat op een
half millioen dollar.
In andere gedeelten van Canada heerscht
groote droogte en woeden ernstige woudbran-
den. Langs de grens van Manitoba en Ontario
woedt het vuur hevig. De aangerichte schade
wordt hier geschat op eenige honderdduizenden
dollars.
Onze Brusselsohe correspondent meldt ons:
Het parket van Meohelen is, in verband met
den aanslag op fromtafgevaardigde Hermans,
te Heyst-op-den-Berg afgestapt.
De magistraten begaven zich eerst naar de
plaats, waar het schot werd gelost. Daar wer
den een paar tn de nabijheid wonende perso
nen ondervraagd, die bet schot hadden, ge
hoord.
Tijdens dit onderzoek vond men ook de huls
van de afgeschoten patroon,. Het parket heeft
zich daarna naar de woning van Hermans be
geven, die lamgdurig werd ondervraagd.
Concrete ophelderingen heeft deze eerste
démarche mn het parket niet gebracht.
B e r 1 ij n, 5 Juni 1932.
Men maakt zich aan een gewetenlooze over
drijving schuldig, wanneer men beweert, dat
er een beetje klaarheid in de nieuwe situatie
hier ter stede begint te komen. Overal, waar
men menschen ontmoet, opperen deze de
meening, dat van zulke schrandere mannen
als van von Schleicher, van graaf Schwerin,
die ook als bekwaam te boek staat, van von
Neurath en van anderen toch niet aangenomen
worden kan, dat zij roem en reputatie, een
toekomst en 'n vaste betrekking op 't spel gaan
zetten, louter en alleen om zes weken als
minister in een overgangskabinet te kunnen
fungeeren. Uit deze beschouwingen ontspruit
het vermoeden, dat er achter de schermen nog
allerlei dingen bekokstoofd zijn, waarvan men
in de openbaarheid niets weet en dit geeft
weer aanleiding tot veel ongerustheid.
Hierop zij eerstens te bemerken, dat de aan
vankelijke plannen van von Schleicher reeds
totaal in duigen gevallen zijn. Hij had nogal
naleveiyk gerekend Brüning als minister van
buiteniandsche zaken te kunnen krijgen en
daarmede het centrum te binden. Toen dat
niet ging, hoopte hij blijmoedig, dat het cen
trum neutraal zou blijven. Maar nu is deze
partij in de scherpste oppositie gegaan en
daarmede is heel de opzet van de generaals
camarilla als een kaartenhuis in elkaar ge
tuimeld.
Favoriet Is op het oogenblik de opvatting,
dat von Schleicher Hitler stevig bij zijn strot
heeft en dat hij dezen allerlei mooie beloften
en toezeggingen afgeperst heeft. Hitier zou
von Schleicher ook na de verkiezingen blij
ven steunen, zoolang deze zich maar braaf
nationaal houdt, waarbij Hitier zich dan waar
schijnlijk het recht voorbehouden heeft, het
begrip nationaal op zijn manier te interpre
teeren.
Nu ls dat alles wel best mogelijk, maar men
moet zich er wel voor wachten Hitier al te
straf met de nationaal-socialistlsche beweging
te vereenzelvigen. Wij haalden reeds aan wat
Klagges» in Brunswijk, over het geval denkt
en nu vernemen we dat Strasser, ook een der
nazi-voormannen, bü een verkiezingsrede in
Schwerin o,p het uitdrukkelijkst alle sympa
thie voor het kabinet Schleicher, genaamd von
Papen, verwerpt. Na de verkiezingen, zoo zegt
Strasser, nemen wij zelf het heft in handen
en dan (en dat is typeerend voor den gemoeds
toestand hier) gaan we beginnen alle „Novem-
ber-misdadigers" voor een staatsrechtbank te
sleepen. We zullen, zoo ging de nazi-radjah
verder, daarbij erg legaal doen, maar wanneer
een of ander marxist, over die legaliteit heen,
bij ongeluk het slachtoffer van onzen recht-
matigen toorn wordt, moet men daarover niet
al te veel herrie maken.
Er bestaat een aardige anecdote, welke wil,
dat er tijdens den oorlog aan bet departement
In de Wilhelmstrasse een boordje hing met
de woorden beschilderd: „Hier worden nog
verdere oorlogsverklaringen in ontvangst ge
nomen". Dit bordje zou nu uit het museum
opgedolven en aan het rijkskanseliers-paleis
vast genageld kunnen worden. Maar men kan
dat ook wel nalaten in de overweging, dat von
Papen toch al kans gezien heeft in den tijd
van vier en twintig uur de oorlogsverklaringen
van alle lagen der Duitsche bevolking te for-
ceeren.
Zondert men eenige failliete groot-grond
bezitters in Oost-Prnisen uit, dan blijft er
eigenlijk niemand meer over, die hem nog een
veete aanzeggen kan. Zij zijn allemaal al bin.
nen. Wat nog aarzelen mocht, heeft hij door
zijn regeeringsverklaring tegen zich In het
harnas gejaagd, want van deze verklaring kan
men in alle gevallen wel zeggen, dat zij bij
den man past, die zijn jeugd in een regiment
lichte cavalerie gesleten heeft en daar door-
deesemd werd van den geest, vastgelegd in
de spreuk: „Veel vijanden, veel eer!"
Deze regeeringsverklaring werd in toorn
gebaard en verraadt daardoor duidelijk, hoe
diep teleurgesteld de kanselier zich voelt, nu
hij vast moet stellen, dat het centrum hem de
teugels van zijn rossinante uit de hand heeft
gewrongen. Men leze de verwoede steken on
der en boven water, welke in dit document
aan het centrum worden gericht en bedenke
daarbij, dat het kabinet, dat deze verklaring
teekende, aanvankelijk in de hoop leefde Brü
ning te kunnen behouden en met 'het centrum
samen te werken. Wat er in het centrum nog
aan terughoudendheid en matiging leefde, heeft
onze ulaan er grondig ultgeranseld en daarbij
heeft hij zich volkomen noodeloos nieuwe moei
lijkheden bereid.
Want er is nog Pruisen en er zijn nog de
andere vrijstaten. Wat deze laatsten betreft,
is Wurbwaiarg al schichtig geworden en is
Beieren zelfs op z'n achterste beenen gaan
staan. Deze landen, en met name het laatst
genoemde, moeten hitter weinig van Pruisen
hebben en nog een beetje minder van het Oost-
Pruisische Junker reservoir. Maar de nieuwe
verhoudingen met hun etiket „Neudeck" zijn
zoo Pruisisch als het maar zijn kan en daar.
door voelen deze staten zich lichtelijk gefrois-
seerd.
Met Pruisen zelf staan de zaken iets anders,
Hier kan het centrum den nieuwen mannen op
velerlei wijzen den voet dwars zetten en het
kan daarbij op den steun van socialisten, de
mocraten, enz. rekenen. Maar met een Prui
sen, dat in de contramine staat, is het Reich
niet te regeeren en uit deze stelling borrelt
het vermoeden nu weer op, dat von Papen
allen weerstand van uit den Pruisischen land.
dagboek korterhand wil breken door de be
noeming van een Rijkscommissaris. De grond
wet voorziet in zulk een benoeming, maar
natuurlijk alleen voor het geval de zaken in.
Pruisen hopeloos vast geloopen zijn. Dat is na
echter nog niet het geval, maar gelukkig zijn
de Duitsche grondwetten zoo onduidelijk, dat
zij velerlei verschillende interpretaties gedoo-
gen.
Om maar een voorbeeld te noemen behoeft
een rijksregeering het vertrouwen van den
rijksdag. De tegenwoordige Tegeering heeft
door een tamelijk plompe manoeuvre den rijks
dag in de onmogelijkheid gesteld zich over dat
vertrouwen uit te spreken en dat ziet er niet
erg constitutioneel uit. Maar over zulke baga
tellen struikelt men hier al lang niet meer ea
daarmede is deze aangelegenheid meteen ook
van de baan.
Nu de vorige rijksdag ter ziele is, blijkt het
Ineens, dat hij toch wel een beetje beter ge
weest is dan zijn reputatie. Ofschoon hij slechts
zelden bijeen kwam, heeft hij toch een massa
werk verzet. Hij heeft eerstens Brüning het
regeeren met noodverordeningen mogelijk ge
maakt en dat is de grootste verdienste van
aflle. Behalve dat heeft hij de begrooting 1931
aangenomen en niet minder dan zestien ver
dragen met vreemde mogendheden behandeld
en goedgekeurd. Bovendien dankt Duitschland
aan hem een kleine serie van financieele wet
ten als de reorganisatie van de Rentenbank,
de volmacht voor een (nu overbodig geworden
premieleening en een nieuwen vorm van
schulddelging. Verder voteerde hij een wet op
de hypotheekbanken, een op de arbeidsbeurs,
een op het wapenmisbruik en een op de pers.
Deze laatste wet kwam uit eigen initiatief
voort, evenals ook de nieuwe regeling van da
ministers-tractementen. Onafgedaan bleven
zeventien regeerings- en rond honderd eigen
voorstellen. Hieronder behoort ook de herzie,
nlng van het strafwetboek, het groote werk
van den pas overleden Kahl, dat nu voor den
vijfden rijksdag komen zal en op die manier,
een record slaat.
Overleefd wordt de rijksdag door zijn presi
dium, dat als brug fungeert tusschen de ont»
bonden volksvertegenwoordiging en haar op
volgster. Verder blijft nog In leven de com
missie voor buiteniandsche aangelegenbeden en
de commissie voor verdediging der rechten van
den rijksdag tegenover de rijksregeering.
Rijksdagleden, die niet tot een dezer beide
commissies behooren, verliezen op het oogen
blik der ontbinding hun immuniteit. Voor velen
ls dat erg onaangenaam, want de politie loert
op hen. Zij hebben echter tijd gehad zich te
verbergen en kunnen in bun schuilhoeken af
wachten of zij opnieuw gekozen zullen worden.
Hun tractementen worden echter tot den dag
der herkiezing verder betaald en het reclit van.
vrij reizen genieten ze nog acht dagen lang.
Tot besluit nog een woord over de pers. Toen
von Papen tot kanselier benoemd werd, kendo
men hem hier slechts als bet enfant terrible
van het centrum. Berst de telegrammen uit
Amerika vestigden de aandacht op zijn on-
pleizierige verbindingen met dat land. De
Duitsche bladen gingen dadelijk over deze zaak
uitweiden, maar deze beschouwingen werden
in eens, als met een mes, afgesneden. Op een
gegeven oogenblik verscheen er geen woord
over deze onverkwikkelijke aangelegenheid
meer, ook niet in de felste oppositiebladen.
Maar' een of twee dagen later begon die Ameri»
kaansche aangelegenheid toch weer door ta
sijpelen en dat wil von Papen niet gedoogen.
Reden waarom hij over deze aangelegenheid
een oekase uitgevaardigd heeft, die klinkt ai a
een klok en de bladen ook direct tot zwijgen
heeft gebracht.
Het Duitsche publiek zal over dit onderdeel
dus niet meer ingelicht worden, hetgeen voor
von Papen wel aangenaam moet wezen, maar
toch moeilijk in overeenstemming te brengen
is met de klachten over de breideling van dö
pers, waarover men vooral In bet nazi-kamp
Brüning zoo bitter lastig gevallen is.
Een uitzonderingspositie neemt nog de „Gei*
mania" in. Daar von Papen de meerderheid de*
aandeelen in dit blad bezit, wordt het nie»
recht meer als tolk voor centrums-aangelegen
heden vertrouwd en wenden velen zich tot da
„Kolnische Volkszeitung", waarbij men zich
échter steeds herinneren moet, dat dit blad, van
uit Berlijn, bediend wordt door een vroegereu
hoofdredacteur van de „Germania", die tot den
uiterst-linkervleugel van het centrum behoor»
de. Von Papen heeft echter de „Germania" vrij»
gegeven en verklaard geen invloed op da
redactie ervan te willen uitoefenen. Hoe lang
die goede wil gehandhaafd zal blijven ls echter
de vraag, want de krant is nu in de aller,
scherpste oppositie overgegaan. In alle gevallen
moet ze eerlang een nieuwen hoofdredacteur
krijgen, want de pas benoemde titularis heeft;
zijn ontslag bereids al ingediend.
„MAG IK VOORSTELLEN.Herriot poseert met het nieuw katrinöt, nadat hij b«t
jPrasident Lehrju* &«4 JSarwetjgilA