HET WISSELEND BELEID DER
SOVJETS.
MR. TH. HEEMSKERK f
DINSDAG II JUNI 1932
EN DE WAARDELOOSHEID VAN
HUN STATISTIEK-
1922
1923
1924
1925
1926
1927
22261
31187
37827
54813
66037
79340
llff
TER VOORKOMING VAN
ONGEWENSCHTE WAPENDEPOTS.
LIMBURGSCHE BEDEVAART
NAAR LOURDES.
HET DRAMA TE PUTBROEK
EEN DER GROOTEN VAN DE
OUDE GARDE HEENGEGAAN
TWEE BANKDIRECTEUREN
GEARRESTEERD.
PER WATERFIETS OVER HET KANAAL-
DE BLAUWZUUR VERGIFTIGING OI»
DE „MARNIX VAN ST. ALDEGONDE",
De strijd tussclien leer en leven.
II (Slot)
In ons vorig artikel zagen wij, ^at neiRens
het economisch leven zoo wankel staat als
in het land van de „doelbewuste Planwirt-
schaft en dat in geen bedrijf de ovei heidslei-
ding zoo wisselend is geweest als in den
landbouw.
Dit zullen wij thans nog nader aantconen.
Maar al dadelijk stuiten wij hier wederom
op tegenstrijdige statistieken, die geen zweem
Van houvast bieden-
Zooals men vveet was het voornaamste
middel, waarme® stalin de doorvoering van
het collectivisme in den landbouw poogde te
forceeren, een enorine uitbreiding van het
aantal der „vrijwillige" coöperaties in haar
drie bekende vormen: de commune, het artel
en de vereeniging tot gemeenschappelijke
jjodembewerking, wier beteekenis en onder
ling verschil wij reeds eerder hebben uit
eengezet.
Maar hoevele boerenbedrijven waren en
zijn bij deze coöperaties aangesloten?
Volgens G. Ratner (Moskou), die in op
dracht der Russische regeering een bro
chure schreef over: „Die landwirtschaftliche
Genossenschaften in der Sovjet-union' (Ber
lijn 1928) bedroeg hun aantal in:
Maar in het boek van C. J. Iljin over: „De
collectieve bedrijven van de U.SS.R.", dat in
1930 te Moskou verscheen, wordt het aantal
coöperaties in 1921 opgegeven als 15819 in
totaal, terwijl de schrijver uitdrukkelijk con-
etateert, dat in de daarop volgende jaren
de collectivisatie zich niet verder ontwikkeld
heeft, en dat er in 1925 nog maar 10732 col
lectieve bedrijven waren overgebleven.
Het verschil met het overeenkomstige cijfer
yan Ratner's statistiek bedraagt dus het vijf
voudige, en zoo zien we nogmaals door een
sprekend voorbeeld, hoe onbewust slordig
of opzettelijk verkeerd in Rusland met
de cijfers wordt omgesprongen.
Het is trouwens geen wonder, dat er on
juiste uitkomsten ontstaan, als ieder Sovjet
beambte van hoog tot laag zich gedrongen
voelt de getallen te „flatteeren", om bij de
hooge heeren te Moskou in een goed blaadje
te komen.
En het verbaast ons dan ook allerminst
uit de „Ekonomitsjiska Shïsnij" een
staathuishoudkundig tijdschrift der Bolsje-
•wiki te vernemen, dat „het collectivistisch
karakter der boerenbedrijven grootendeels
gefingeerd is, omdat de boeren een socialis
tisch uithangbord noodig hebben om credie-
ten en andere gunsten van de regeering te
verkrijgen."
Dit citaat dateert van 15 September 1928,
toen de regeeringsdruk zich nog meer nega
tief dan positief liet gelden.
Maar de innerlijke toestand der coöpera
ties werd nog veel ongezonder, toen in begin
1929 het consigne werd uitgegeven, om alle
boeren goedschiks of kwaadschiks tot aan
sluiting bij de collectieve bedrijven te pres
sen.
Mag men Iljin gelooven ,dan vertoonde
de ontwikkeling van de collectieve bedrijven
bet volgende beeld:
Gecolleotl- Aant. collect. Gem, aant. in pet. van
viseerd bedrijven boerderijen a. boeren-
per (Kolchosen)
P- collect.
bedrijven
bedrijf
in Rusl.
1 Nov- '27
14.832
13
0.8
1 Juni '28
33.258
13
1.7
1 Juni '29
57.003
17
3.9
20 Jan. '36
59.400
74
16.9
1 Febr. '30
87.500
92
32.5
10 Febr. '30
103.700
105
42.4
20 Febr. '30
108.800
126
52.7
1 Maart '30
110.200
129
55.0
^Ien riet hoe het tempo steeds wordt opge
jaagd, zoo(jat in Maart 1930 het aantal ge
socialiseerde boerderijen niet minder dan
*4.264.300 bedr0egj aithans op het geduldige
papier der Soyjet-statistiek.
Op welke wijze (jeze )Versnelde collectivi
satie" bereikt werd, ieer(. h0t verslag van het
zestiende partijcongres (jer goisjewiki (Mei
1930) waarin o.m. werd geconstateerd, hoe
op vele plaatsen „maati egeien van geWeld en
dwang werden toegepast, njet a]]een 0p de
koelakken, maar ook op de onbemiddelde en
middelsoort landbouwers hoe bij de artels
ook de koeien en het kleinvee, noodig voor j3
gezinsbehoeften, werden »>SesociaUseerd",
hoe op ondoordachte wijze „communes" Wer_
den gesticht zonder voldoende vooibei eidin?
en bedrijfsmiddelen, hoe onder den naam
„gigant-kolchozen", nlet-levensvathai e, bu
reaucratische organisaties op bevel van hoo-
gerhand werden opgericht, hoe de besturen
der coöperaties niet gekozen, maar door
Sovjet-ambtenaren benoemd werden, enz-
enz.
Het onvermijdelijk resultaat van dezen
overheidsdwang was een chaos zoo ontstel
lend verward, dat Stalin zich verplicht zag
op volle kracht tegenstoom te geven!
In een artikel getiteld „Overwinnings
roes", dat hij in heel de Sovjet-pers liet op
nemen, verkondigde hij, dat de plaatselijke
autoriteiten zich hadden schuldig gemaakt
aan „fouten en verwringing van de alge-
meene richtlijn der partij".
Daarom werd het beginsel der vrijwillig
heid bij de stichting van de coöperaties door
Stalin met nadruk bevestigd; ook voor de
„koelakken" werd onder zekere waarborgen
4e toetreding toegestaan; de modelstatuten
van de artels werden verzacht, en niet de
Commune, maar het artel werd als de ideale
vorm der kolchozen vooropgezet.
Van de nieuwe vrijheidsgolf, die over het
land ging, maakte veruit de grootste helft
der boeren gebruik, om aanstonds uit de
coöperaties te treden.
Het aantal gesocialiseerde bedrijven slonk
in twee maanden tijds van 14.264.300 tot
5.778.000; verhoudingsgewijze liep het terug
van 55 tot 24 pCt. En opnieuw toonde zich
dadelijk het gunstig gevolg der opheffing
van den dwang in een toenemende oogstop
brengst. In 1930 kon, zij het door middel van
rantsoeneering der stadsbevolking, een aan
zienlijke hoeveelheid graan worden uitge
voerd.
Maar nog was de strijd tusschen leer en
leven niet beslecht. Nauwelijks was de oogst
binnen of ten derde male beproefden de
Bolsjewiki de toepassing van het zuivere
collectivisme.
Weer werden de ongelukkige moesjiks op
allerlei wijze geprest tot aansluiting bij de
kolchozen, wier aantal opnieuw sprongsge
wijze omhoog liep, zoodat op 1 Juni 1931 niet
minder dan 211 duizend coöperaties wer
den geteld, die 13.033.000 boerderijen omvat
ten, dat is 52.7 pCt. van het totaal.
En ditmaal werd de werving niet stop ge
zet vóór den uitzaai maar voortgezet mid
den in den oogsttijd, totdat op 10 Augustus
1931 228.100 kolchozen waren geregistreerd,
met een totaal van 14.420.000 aangesloten
boerderijen.
Hoe, mede ten gevolge der zomerdroogte,
de oogst mislukte, hoe het broodrantsoen
geleidelijk terugliep van 800 tot 500 gram
per dag voor de werklieden, en van 500 tot
250 gram per dag voor de ambtenaren, hoe
met den graanvoorraad ook de veestapel
zienderoogen slonk, hoe boter en reuzel ge
heel uit de distributie verdwenen, om voor
een schrale portie plantenvet plaats te ma
ken, dit alles hebben wij reeds vroeger uit
eengezet.
En hoe de Sovjet-regeering voor den der
den keer een reuzenzwaai nam en het eigen
domsrecht der boeren op hun vee uitdruk
kelijk erkende, dit meldden wij reeds.
Maar wat dezen ommekeer nog scherper
accentueert en den bitteren nood van den
landbouw nog duidelijker in het licht stelt,
is het feit, dat Stalin zich gedwongen heeft
gezien den vrijen handel althans gedeelte
lijk te herstellen.
Volgens gewoonte begint het decreet,
waarin dit herstel wordt aangekondigd, met
een grove 'misleiding. In onze courant
van 10 Mei j.L heeft men kunnen lezen „dat
als gevolg van de overwinning der kolcho
zen op de afzonderlijke bedrijven, en na de
vernietiging van het koelakkenelement in
de dorpen, zulk een ontwikkeling van den
korenbouw is bereikt, dat in plaats van 660
millioen poed, die in het jaar 1928 aan
graanproducten werden opgebracht, in het
jaar 1931, ondanks de droogte, 1400 millioen
poed konden worden geleverd".
Het bedriegelijke van deze voorstelling
schuilt hierin, dat deze cijfers op geen stuk
ken na den heelen Russischen graanoogst
vertegenwoordigen, zooals toch te verstaan
wordt gegeven.
Immers zooals wij in het vorig artikel
meldden, bedroeg de totale graan opbrengst
in het buitengewoon ongunstig jaar 1921
toch nog 2.160 millioen poed, om in den loop
der volgende jaren tot 4.777 millioen poed
te stijgen.
Wanneer derhalve de cijfers van het jong
ste Sovjet-communiqué iets beteekenen, dan
kunnen zij alleen betrekking hebben op de
graanlevering der sovkozen en kolchozen
aan den Staat. En dat deze levering sinds
1928 slechts ruim verdubbeld is, bewijst het
tegendeel van hetgeen de regeering bedoelt
te bewijzen.
Immers het aantal gecollectiviseerde boer
derijen is van 1928-'31 gestegen van 417.000
tot 13.030.300. Dat de graaninzameling door
den Staat wel te onderscheiden van den
oogstthans veel betere resultaten geeft
dan destijds, ligt bij de dertigvoudige toe
name der kolchozen voor de hand.
Maar dat deze resultaten verre achterblij
ven bij den reusachtigen groei der coöpe
raties en bereikt zijn ten koste van de totale
oogstopbrengst, wordt zonneklaar aange
toond door de steeds drastischer rantsoe
neering der stadsbevolking en niet minder
door het vervolg van het „overwinningsbul
letin" der Sovjets, waarin htm nederlaag
onverholen tot uiting komt.
Immers terwijl het aandeel der Sovkozen
in de graanlevering voor 1932 met 34 mil
lioen poed wordt verhoogd, wordt dat der
kolchozen met niet minder dan 264 mil
lioeu poed verlaagd.
En de veelgeplaagde moesjik wordt voor
den zooveelsten keer gepaaid met het voor
uitzicht, dat hij, hoewel lid van de kolchoze
blijvend, toch gelegenheid zal krijgen om
ongehinderd zijn graanoverschot op de
inarkt zijner keuze te verkoopen.
„Zoo houdt het schrik'lijk pleit van dwang
en vrijheid aan". En het wordt nogmaals
treffend belicht door een nieuw decreet be
treffende de gedwongen vleeschlevering, die
tc>t op de helft verminderd wordt, terwijl
ll6t slachtverbod, zoowel voor eigen gebruik,
als voor den verkoop geheel wordt opge
heven.
Eveneens wordt de vrije markt hersteld
voor alle voedingsmiddelen, behalve voor
brood en meel, boter en suiker.
Vleesch blijft in de distributie, maar zal
daarnaast ook in den handel verkrijgbaar
zijn. Jammer genoeg vernemen wij niet, of
deze handel buiten het staatsmonopolie zal
omgaan, dan wel of hij slechts dienen moet
als dwangmiddel om de consumenten naar
de dure staatswinkels te drijven.
Wat er evenwel te midden van die elkan
der opvolgende, aanvullende en tegenspre
kende decreten, nog overblijft van een vaste
en doelbewuste leiding van een vooi af ge
ordende en tot in bijzonderheden geregelde
„Planwirtschaft", moge wellicht duidelijk
zijn yoor het scherpziend oog van den com-
-4
NIEUW AUTOPARK. Eenige van de nieuwe Buicks en Cadillacs,
die door Z. H. den Paus in dienst der Vaticaansche stad werden gesteld,
in den Damasushof.
munist, de nuchtere blik van den onbevoor-
oordeelden toeschouwer kan in de voordu
rende wisseling van richting en tactiek niets
meer bespeuren dan een opportunisme van
de slechtste soort, een wenden en plooien
naar de behoeften van het oogenblik, erger
dan het planloos systeem van het kapitalis
me ooit te aanschouwen gaf.
En al moge het voortbestaan van de Rus
sische dictatuur op het oogenblik nog niet
ernstig bedreigd schijnen, het is thans reeds
een bewezen en voldongen feit, dat haar
economisch inzicht jammerlijk heeft gefaald
en dat de gedwongen socialisatie van den
landbouw op een bankroet is uitgeloopen.
Dit feit spreekt zoo luide, dat liet, naar
wij vertrouwen, zelfs door de aanvankelijke
bewonderaars van het Bolsjewistisch reu
zen-experiment slachtoffers van hun
goedgeloovigheid in de Russische statis
tiek niet zal worden misduid.
MR. L. S.
Het hongeroproer te Kiew, waarvan het
bericht over Warschau binnenliep, is eem illus
tratie te meer van den ellendigen toestand. En
het feit, dat de Sovjets zelf graan koopen in
Canada en Australië behoeft geen commen
taar.
PROVINCIAAL DER CAPUCIJNEN.
De HoogEerw. Pater Stanislaus, Provin
ciaal der Capucijnen, keerde Zaterdagavond in
gezelschap van den H. E. P. Vitus te 's-Bosch
terug van zijne reis naar Rome, waar zij aan
het generaal kapittel van de Capucijnen-Orde
hebben deelgenomen.
BROEDER ADRIANUS VAN KEMPEN, t
In „Huize Mariëndaal", bij Grave, is op 79-
jarigen leeftijd overleden de eerw. broeder
Adrianus van Kempen, van de Sociëteit van
Jesus.
LEGAAT VAN MGR. SCHRIJNEN AAN
O. L. VROUW IN HET ZAND.
Het bisschopskruis met ketting.
Wijlen Z. H. Exc. Mgr. Laurentius Schrijnen
heeft, naar de „N. Koerier" meldt, in zijn tes
tament bepaald, dat het bisschopskruis met
ketting, dat hij dagelijks droeg, moesten gege
ven worden aan het beeld der Lieve Vrouwe
in 't Zand. Zoo heeft Mgr. stervende nog een
geheel bijzonder teeken van liefde willen ge
ven voor de Lieve Vrouw der Bisschopsstad.
Zoo zal met het kruis van Mgr. Paredis
voortaan ook dat van Mgr. Schrijnen bij bet
wonderbeeld prijken en getuigenis afleggen
van de liefde die Roermonds Bisschoppen aan
de Lieve Vrouw van hun zetelstad toedroegen.
Het kruis met ketting was een geschenk van
Rolduc, van welke onderwijsinstelling de over
leden bisschop directeur was, toen hij tot bis
schop werd benoemd.
Aanvulling vuurwapenordonnantie.
BATAVIA, 13 Juni. (ANETA).
Bij den Volksraad is ingediend een ontwerp,
ordonnantie tot aanvulling van de vuurwapen
ordonnantie.
In de M. van T., welke dit ontweri» verge
zelt, wordt verklaard dat de hierin voorge
stelde wijzigingen in de eerste plaats ten doel
hebben de mogelijkheid te openen om de los
sing hier te lande van voor doorvoer bestemde
krijgsvoorraden aam tanden te leggen, aange
zien het der Regeering hoogst ongewenscht
voorkomt, dat Ned-Indische havens gebruikt
w-orden als overiaad-statioms en depots van
voor het buitenland bestemde vuurwapenen.
ZIEKENTRIDUUMS BIJ O. L. VROUW
TER NOOD TE HEILOO.
Evenals de laatste drie jaar zullen er ook
dit jaar ziekentriduums, beter gezegd drie-
daagsche ziekenbedevaarten, naar O. L. Vrouw
ter Nood te Heiloo worden gehouden en wel
op 2, 3, 4 en 9, 10, en 11 Augustus.
De zieken kunnen zich nu, reeds aanmelden
bij den pastoor hunner parochie of bij den
secretaris van het comité der ziekenbedevaar
ten, den heer C. Franken, Stationsweg 30, te
Heiloo.
SCHEEPSWERF EN MACHINEFABRIEK
„DE LIESBOSCH".
Staat niet meer onder directie van de
Handel Mij- Jos- de Poorter.
Naa-r aanleiding van 'n bericht waar
in gemeld werd, dat de Scheepswerf en Machi
nefabriek „De Lies-boseh" (N.V. Holland Gulf
Stoomvaart Mij.) surseance van betaling heeft
aangevraagd, wordt ons medegedeeld, dat deze
vennootschap niet meer onde-r directie staat
van de Handel Mij. Jos. de Poorter, doch dat
de heer J. J. W. M. de Poorter di-recteur van
de N.V. Intertransport sedert 1 Juli 193°
directeur der venootsckap is.
Lourdes, 10 Juni 1932.
t Is Vrijdagavond en allemaal zijn we thans
in Maria's genade-oord aangekomen. Een deel
van den eersten trein heeft een oponthoud ge
maakt in Parijs. Een ander deel ging door
naar Lisieux om Sai-nte Therèse, die haar he
mel besteedt om rozen op aarde te strooien,
voor zich en zijn dierbaren van die geestelijke
genaden te vragen en de verdere reis naar
Lourdes onder hare bescherming te stellen.
Een tweede trein vervoerde de deelnemers,
die geen ander verlangen hebben dan Maria en
Maria alleen.
In vliegende vaart schoot hij voorbij, toen
wij na een moeilijke nachtreis verkwikking
zochten op het perron van Morceux. En einde
lijk vepgeze-ld van de sympathieke tegen
woordigheid van Roermonds Bisschoppe-lijken
Herder, kwamen de zieken een kleine 300 in
getal hedenavond in Lourdes aan. Zij heb
ben de vermoeienis van de lange reis moedig
doorstaan, omdat hun hartewensch vervuld
ing worden Zij komen thans hun bekommer
nis uitstorten bij de Behoudenis der kranken,
steunend op Maria's hulp en onze gebeden. En
die zullen ze krijgen Want we gevoelen ons
allen, ver van ons vaderland, als één groo-te
familie. Het insigne, dat we dragen, is ons
visitekaartje, dat wederkeerig den band ver
sterkt tusschen menschen, die elkaar bier voor
den eersten maal ontmoeten.
'4; Is druk aan de grot, wanneer wij daar de
eerste maal onze schreden heenrichten. Er
zijn pelgrims uit Angers en Rennes en Saint-
Flour, Eris, een bedevaart uit België en een
uit Engeland en thans komen de Limburgers
met ruim 1000 man dat getal vergrooten. Het
roezemoest er van vreemdelingen en men hoort
een Pinkstermorgen van vreemde talen.
Te half zeven kwam Mgr. Lemmens hij de
Gekroonde Maagd, begroet door onze bedevaart
gangers en onder zijn aanvoering trekken we
voor de eerste maal officieel als processie naar
de grot om bij het beeld der Onbevlekte Out-
vangene onze opwachting te maken. Dan zijn
wij er alleen en er leeft een sfeer van Neder-
landsche Katholiciteit met diep-gelooyige ge
voelens, die echter nog niet onmiddellijk naar
buiten treden, 't Schijnt of wij nog met vol
doende geacclimatiseerd zijn. Maar dan
treedt Pastoor Ribbergh, de voorzitter onzer
bedevaart den kansel en zijn bezielend woord
wekt enthousiasme in ons, nuchtere Noorder
lingen. Daar gaat een trilling door ons bin-
nenste, wanneer hij zich als onze tolk tot Ma-
via wendt. Neen, het zullen geen dagen worden
van plezier, maar van genadeweelde gebeden
zal er Worden, intens gebeden voor de gods-
dienstige belangen van het bisdom, welks Her-
der zijn diocees stella duce, onder Marias
schutse heeft gesteld en die hier zelf bij den
aanvang van zijn Episcopaat zijn daad komt
hernieuwen. Gebeden zal er worden voor de
zieken, om aan hun eigen verlangen kracht bij
te zetten. Gebeden zal er worden vooi onze
eigen intenties. Want allen hebben veel te vra
gen en we zijn gekomen met een groot ver
trouwen.
Zoo sluiten we den eersten dag af, 6ie een
reeks gaat openen, waaruit we allen als betere
en sterkere geloovigen hopen terug te keeren.
Stella duce!
Men seint ons uit Lourdes d.d. 13 Juni
Zondag* viel er hier veel regen. Bij de plech
tigheden had de Limburgsehe processie de
leiding.
De processie moest vervallen alleen de ze
gening der zieken had plaats, die door Z. H.
Exc. Mgr. Lemmeins op de Esplanade werd ver
richt. Des avonds had een massale lichtproces
sie plaats, die door den enormen toeloop slechts
moeilijk kon plaats vinden.
De heiligdommen, die alle waren geïllumi
neerd, boden een prachtigen aanblik.
Reel. 609DGVS 5
Vader en zoon veroordeeld
De Roermondsche rechtbank deed beden ui-fc
spraak in de moordzaak van Putbi'oek waar
bij de gebr. W. en M. Kersten en hun neef
F. Wehrens in den macht van28 op 29 Nov.
j.l. in de bosschen aldaar werden gedood.
De verdachte vader H. v. d. E. werd ver
oordeeld foot 15 jaar gevangenisstraf en de
zoon M. v. d E. tot 8 jaar gevangenisstraf.
Meit mr. Tb. Heemskerk, wiens overlijden
wij gisteren TeedB gemeld hebben met een
uitvoerige lijst van levensbijzonderheden,
is weer een der grooten van de oude
garde door den dood van ons weggenomen.
Bijna tot den vooravond van zijn tachtigste®,
verjaardag gekomen heeft ook deze krachtige,
levenslustige en nog steeds scherpzinnige grijs
aard den laatsten tol betaald.
Zijn heengaan is een verlies voor het par
lement, waarvan hij een sieraad was, een
verlies voor zijn partij, waarvan hij een der
uiitnememdste leiders mag genoemd worden
een verlies voor de Kroon, voor wie hij steeds
zich een betrouwbaar dienaar betoonde,
een verlies voor ons volk, dat mannen van
hooge kunde en nobel karakter zoo moeilijk
In de leidende rangen kan missen.
Op hoevele verschillende wijzen heeft deze
staatsman land en volk gediend! Meer dan
40 jaren geleden reeds in het Parlement ge
treden, waaruit hij telkens weer door ongunst
va.n het lot verdreven werd, was hij onderwijl
wethouder van Amsterdam, minister-president
belast met de portefeuille van Binnenlandsohe
Zaken, lid van den Raad van State, Minister
van Justitie, om ten slotte toch als Kamerlid
te sterven, zij bet met den titel van Minister
van Staat.
Zoon van een grooten vader, opgegroeid in
een politiek milieu, toch reeds als student
van levensbeschouwing veranderend, was hij
als voorbestemd op het staatkundig terrain
een hoofdrol te spelen.
Hij deed dat op eigen wijze. Anders was hij
dan Kuyper, anders dan Talma, anders dan
Colijn, al was hij één met hen in de groote
antirevolutionaire beginselen. Hij was anders,
niet omdat hij uiterlijk anders optrad, maar
omdat in hem de jurist domineerde. Zijn uit
gebreide kennis, maar veel meer nog zijn snel
bevattingsvermogen en groote scherpzinnig
heid maakten van hem een ras-jurist. En dit
drukte op zijn gedachten en zijn uitingen
steeds het typische stempel.
Moeilijke jaren heeft hij gekend, vooral
door de eenigszins eigenaardige verhouding,
waarin hij tot dr. Kuyper stond, vooral nadat
hij tegen diens zin het kabinet-De Meester
ten val had gebracht en daarna als kabinets
formateur was opgetreden, en niet geheel tem
onrechte toen gezegd kon worden, dat dr.
Kuyper hem op hatelijke wijze steunde, al
erkende deze nog vóór zijn dood, dat hij
Heemskerk in dien tijd onjuist had beoordeeld.
jHeemskerk Jr. ia evenals zijn vader een
groot staatsman geweest, die op menige blad
zijde van Nederlands staatkundige historie
zijn eigen stempel heeft gedrukt. Ook de tegen
stander voelde dit en bad eerbied voor hem
Als Heemskerk in de Kamer sprak, werd er
geluisterd. Zeker, ook wel om zijn geestigheid
ook wel, omdat hij zijn meening steeds op zoo
puntige wijze wist te uiten, maar voor alles
toch, omdat men waarde hechtte aan zijn oor
deel. Zelf kon hij, geboren debater, van bet
debat genieten en zijn geestige zetten vond
hij zelf ook lang niet slecht. Maar onder dit
uiterlijk van vlotte opgewektheid ging schuil
een diep ernstig gemoed. Hij moge dan al niet
zwaartillend geweest zijn, hij was toch het
tegendeel van luchthartig.
Naast den jurist domineerde mede in hem
de diep-geloovige Calvinist. Daardoor was ook
zijn houding bepaald tot de Roomsbh-Katho-
lijken zooals hij ons graag noemde, de ij
als ij uitsprekende. Hij was een krachtig prin
cipieel voorstander van een samengaan der
drie Reohtsehe partijen, maar hij vond het
toch wel noodig ons in de gaten te houden.
„Halt gele wimpeltje", waarmede hij giraag
tegen ons wuifde, wits wel een lachende uiting
van zijn bezorgdheid voor ons optreden. Hee-
lemaal vriendelijke spotternij was dit niet, er
school ook calvinistische ernst onder. Wat
niet uitsluit, dat de Anti-revolutionaire Partij
en inzonderheid de Tweede-Kamerfractie on
der zijn leiding, voor ons een trouwe hond-
genoot is geweest. Hij voelde het zeer juist
aan, hoeveel er hij alle verschil toch steeds
was, dat ons samenbond. En hij gaf daar
uiting aan, met zijn groep, in woord en daad
zelfs op oogen,blikken, dat trouw niet zander
bezwaar viel te toonen.
Zoo Is deze merkwaardige staatsman, in
zijn lang leven, steeds een groote figuur ge
weest, veel omstreden, zelfs in eigen kring,
maar toch vereerd en geëerbiedigd ook door
den politieken tegenstander.
Vorstin en land verliezen in hem een trou
wen dienaar en een beproefden leidei
Gods barmhartigheid moge neerdalen over
dezen, die Hem in de mate van zijn kracht
heeft beleden en gediend.
Treurend staan ook wij bü zijn lijkbaar.
Maar onze oogen opheffend, fluistert ons
hart: God is goed.
Zoo ruste hij, het strijdperk uitgetreden,
thans in vrede....
De begrafenis.
Naar wij vernemen, zal het stoffelijk over
schot van Mr. Heemskerk Donderdag half 1 op
de Algemeen© Begraafplaats te 's Graveuhage
ter aarde worden besteld,
DE „ORANG PENDEK."
BUITENZORG, 13 Juni. (ANETA.)
In een telegram van den Gouverneur van Su
matra's Oostkust d.d. 11 Juni wordt medege
deeld, dat de gezaghebber van Rokan het schie
ten van den orang-pendek motiveert op grond
van de overtuiging, gevormd door piededeelin-
gen van persoonlijke waarnemers, dat de orang
pendek geen menschelijk wezen is, doch hoog
stens een mensch-aap, welke rechtop loopt en
in uiterlijk en beharing eenigszins op een
mensch gelijkt, doch een dierlijke levenswijze
heeft.
De gezaghebber beroept zich voorts op de
uitzending door de Regeering in 1925 van een
expeditie in Palemhang, onder leiding van ka
pitein Bor, met de opdracht het wezen dood
of levend te vangen. Hij was overtuigd van de
groote waarde voor de wetenschap. Het levend
vangen bleek onmogelijk, zoodat schieten on
vermijdelijk was voor de vangst van een z.i.
tot dusver onBekend wezen.
De Gouverneur seint verder dat hij in de
gegevens hem in Maart j.l. door den gezagheb
ber verstrekt, geen aanleiding vond om de
jacht te verbieden dat, in dien levend vangen
onmogelijk zou zijn, geschoten zou worden.
Zoo pas heeft prof. Dubois door zijn vertla-
ring inzake het orang letjo-geval een ou e
douche toegediend aan het enthousiasme ove^
het mogelijk vinden van den „tussc eny°rra
die aan het probleem onzer mensc e ij
stamming een eind zou maken.
Opnieuw wordt nu de „wetensc app
wereld opgeschrikt door een sensa
De Nederlandsche geleerde Bern lot Moens
op dit gebied geen onbekende, heeft te 1Nice een
op au geo u g schouderbladen tot
meisje ontdekt, dat van u<= v,„;a
de knieholten is bedekt met een behaarde huid
welke veel gelijkt op die der apen. Het behoeft
niet gezegd dat dr. Bernelot Moens gelooft met
een geval van atavisme te doen te hebben en
veel waarde hecht aan zijn ontdekking.
Weer een „missing link
VERDUISTERING VAN 14.000.
Gearresteerd is een zekere M. destijds chef
van het bijkantoor Willem de Zwijgerlaan van
de Bezuidenhoutsche Bank, wegens verduiste
ring van omstreeks 14.000, welke echter
reeds 2 jaar geleden gepleegd is, door valsche
boekingen enz., zoo meldt men uit Den Haag.
Dat zoo laat van deze zaak aangifte is ge
daan is hieruit te verklaren, dat een schikking
was getroffen met hem en zijn familie.
In 1929—1930 fungeerde M., naar de Haag-
sche Crt. meldt, gedurende bijna een jaar al3
directeur van het bijkantoor en maakte van
deze positie misbruik door op geraffineerde
wijze in de boeken te knoeien. Met behulp
van valsche boekingen en vermelding van koo-
pen en verkoopen onder gefingeerde namen,
gelukte het hem zich verschillende bedragen
toe te eigenen, welke, toen het bedrog bij een.
controle door de bank zelf werd ontdekt, een
totaal beliepen van ongeveer f 14.000.
M. werd ontslagen, doch er volgde geen aan
gifte bij de politie, waarschijnlijk omdat M.
en zijn familie de toezegging deden het volle
bedrag der verduisterde gelden te zullen resti-
tueeren.
Inderdaad moet op -deze wijze ongeveer 10
mille zijn terugbetaald.
Om welke reden thans, ongeveer twee jaar
nadat de fraude bemerkt werd, aangifte is
gedaan, welke de aanhouding en insluiting
van M. tot gevolg heeft gehad, is niet met
zekerheid bekend.
M, is reeds overgebracht naar het Huis van
Bewaring.
OPLICHTING VAN 60.000
De politie heeft aangehouden zekeren D. oud-
dir. der Archipel-Bank te 's Hage, wegens
verduistering van gelden en oplichting van een
Amsterdammer voor 60.000 die hij in een
maatschappij zou inbrengen, maar welk bedrag
hij te eigen hate heeft aangewend.
Naar aanleiding van berichten in sommige
bladen verzocht de politie'mede te deelen dat
de gearresteerde. D. reeds lang geleden door
voormelde tank ontslagen is en daarmede niets
meer uitstaande heeft. De verduistering is ge
pleegd buiten voormelde bank om. De heer
D. werd heden overgebracht naar het Huis
van bewaring.
Naar de Haagsche Crt. verneemt, was D„ die
in de schulden zwom, er in geslaagd den Am
sterdammer te overtuigen, dat hij in handen
had een groote maatschappij van onroerende
goederen, vertegenwoordigend een kapitaal
van 21 millioen, die hij echter voor 3 millioen
gezien de overwaarde kon inbrengen.
Die maatschappij bestaat inderdaad. Zij is
prima, maar de aandeelen zijn nammer ln han,
den geweest van D.
Op de mededeeling, dat de Amsterdammer
aandeelen dezer maatschappij in onderpand
zou krijgen gaf deze 60.000 gulden, in de hoop
op een zoet winstje.
De ontgoocheling was pijnlijk en opzienba
rend Er was geen cent meer over van het
gestorte bedrag, dat natuurlijk gebruikt is
om een ander gat te stoppen.
D schijnt zich ook nog in andere gevallen
aan verduistering te hebben schuldig gemaakt,
doch daarvan is nog geen aangifte bij de jus
titie gedaan.
BEPPIE DE VRIES.
Met het s.s. „Rotterdam" is mevr. Beppie de
Vries van haar nieuwe Amerikaansche tour-
née weer in patria teruggekeerd.
HET SMOKKELEN AAN DE
BELGISCHE GRENS.
Neemt weer toe.
Hoewel niet in zulk een ernstige mate als
aan de Limburgseh-Duitsche grens, neemt toch
het smokkelen aan de Belgische grens ook weer
hand over hand toe. Het ligt dus voor de hand
dat de grensa.mibbe.naren en de kommdezen, die
met de bewaking tegen frauduleus vervoer op
de landwegen in het Brabantsche zijn belast,
weer te strenger toezien.
Zoo werd voor enkele dagen in de omgeving
van Standdaarbuiten zekere M. H. aangehou
den, uit St. Willebrord, die bekend staat als
smokkelaar. Hij vervoerde 3500 pakjes onge
dekt sigaretten-papier, welke in beslag werden
genomen, terwijl hem ze-lf een proces-verbaal
werd toebedeeld.
En in den nacht van Zondag werden aan de
Oude Rucphensche baan, onder Roosendaal,
verschillende smokkelaars aangehouden, die
ongeveer 250 K.G. suiker vervoerden. Op een
na wisten de smokkelaars, met achterlating
van rijwielen en smokkelwaar, te ontkomen.
Een hunner werd gearresteerd.
DE SCHEPPER VAN DE KOUDE.
INDUSTRIE 90 JAAR.
MUNOHEN, 11 Juni. (V.D.) Heden herdenkt
Geheimrat Karl von Linde, de schepper van
de koude-industrie, zijn 90sten verjaardag. In
1873 voltooide hij het eerste ontwerp voor den
bouw van een koelmachine en in 1895 vond
hij het proces uit voor vervaardiging op groote
schaal van vloeibare lucht, waarna hij eenige
jaren later zuivere zuurstof wist te vervaar
digen.
De senaat van de technische hoogeschool
te München heeft Von Linde tot eere-senator
benoemd.
Na een tocht van dertien uur is de Rotter
dammer Schilperoort ei* Zaterdag nog in ge
slaagd met zijn waterfiets het Kanaal over te
steken. Onderweg werd hij door een onweer
overvallen, maar had geen hinder van den
wind.
Het lijk van dr. Hoffman opgehaald.
Na urenlang gedregd te hebben is men er
gisteren in geslaagd, het lijk op te halen van
dr. Hoffman, die Zondag spoorloos was ver
dwenen bij het ontratten van de „Marnix yaa
St. Aldegonde". Het lijk werd opgehaald onder
den wal van het établissement van de Stoom
vaart Mij. „Nederland" waar de „Marnix" had
gelegen.
De toestand van den ambtenaar
den gezondheidsdienst, den heer
die bij de ontgass'ng van de „Marnix' onwe
werd en naar het O, L. Vr. Gasthuis werd over
gebracht, was gisterenmiddag redelijk wel.
van.
Beukelaar
VERDRONKEN.
Te Bonneger veen is het 6-jarig zoontje van
den heer S. K. vermoedelijk spelende in e
water geraakt. Nadat men het kim a
tijd had gezocht, vond men het tenslotte s
dronken in het Kanaal.
