GESLAAGDE LANDING TE
ROTTERDAM.
111
WIE DOODDE SILECROFT?
OPLOSSING FEUILLETON PRIJSVRAAG.
MAANDAG 20 JUNI 1932
GEWELDIGE BELANGSTELLING
UIT ALLE DEELEN VAN
HET LAND.
<.y..
pp? wm imm
V; ffïfp 1
ÉfeöM .Sin
techterhte rs S!en permlssie krÜsen om het
lucnt&chip t© naderen.
Naar mijn oordeel werd Silecroft vermoord door
Abonné
wonende
te
BRUGGENBOUW.
SLAPTE IN DE PAPIER-INDUSTRIE.
DE APOTHEOSE VAN DEN ZEPPELINTOCHT
Een onverwacht snel vertrek.
Het groote evenement waar duizenden en
nog eens duizenden dagen lang reikhalzend
naar hebben uitgezien is al weer achter den
rug.
In een gTandioozen vlucht heeft de „Graf
Zeppelin" boven ons land gekruist en op twee
plaatsen in Twente en in Rotterdam een in
alle opzichten geslaagde landing gemaakt.
Als nooit te voren heeft Nederland het ma
jestueuze schouwspel van den luchtreus, kalm
zeilend boven de lage landen aan de Noordzee
kunnen bewonderen en een woord van hulde
aan het adres van hen die het initiatief tot
dezen tocht namen is bij het begin van dit
verslag zeker op zijn plaats.
De run naar het vliegveld.
Was den geheelen morgen de toeloop van
het kijklustige publiek vrij regelmatig gegaan
circa drie uur begon feitelijk eerst de groote
run. Een onafzienbare stroom van auto's, mo
toren- en wielrijders, voorzien van de beuoo-
digde toegangs- en park eerbewijzen ging van
de Vlaskade in de richting van het vliegveld.
Naast den openbaren rijweg trokken heele
karavanen, soms in gesloten gelederen op om
Zich zoo spoedig mogelijk een goed plaatsje te
verzekeren. Vele Zeppelin-enthousiasten had
den zich de moeite getroost „van een stoeltje
onder den arm"waarvan ze later heerlijk
hebben kunnen profiteeiren. Van heinde en ver
zijn ze gekomen om getuige te zijn van de
landing van den Luchtreus, die zooveel over
eich heeft doen spreken. Vanuit België, Zee
land en ook uit de noordelijke provincies zagen
we volgeladen autobussen passeeren en de con
troleurs aan de ingangen van het vliegveld
hadden somwijlen geen handen en oogen ge.
noeg voor decontrole.
't Moet gezegd, de verkeersregeling althans
vóór de komst van de „Zepp" was puik in orde
en belemmeringen deden zich bijkans niet
voor. Trouwens voor de veiligheid was in alle
opzichten goed gezorgd. Van des morgens acht
Uur af had de Eerste Hulp bij Ongelukken op
17 posten haar tenten opgeslagen, om zoo noo-
dig bij te springen waar noodig. Een zestal
kraanwagens was in de omgeving van Waal
haven opgesteld, om auto"s die een manke
ment zouden hebben opgekropen, op de vlugst
mogelijke manier uit het verkeer weg te rij
den.
Ook do Brandweer heeft zich op bijzondere
wijze van haar taak gekweten. Op het vlieg
veld zelf stond een motorspuit van de firma
Bikkers, die een 500 meter slang had uitge
legd voor het vullen van de tanks van de
,,Zepp". Voor mogelijk brandgevaar waren
mede degrootste voorzorgsmaatregelen geno
men. Drie drijvende motorspuiten patrouil
leerden steeds in de Waalhaven. Bij den Sluis-
jesdijk, Lith en Madern en op het parkeerter
rein stonden ieder twee brandkranen met ge
middeld een 400 meter slang.
De genoodigden.
Om en bij drie uur arriveerden de autorl
feiten en de vele genoodigden, met de Stad
Rotterdam, de Maasnymph en de ,,Jan van
Arkel aan de steigers in de Waalhaven. Na
bij het clubgebouw van de Rotterdamsche Aero-
club op Waalhaven was een apart gedeelte
yoor hen gereserveerd.
In afwachting.
Toen wij te ongeveer half vier met de „Jan
Van Arkel", een van de twee booten, dié' de
genoodigden en persvertegenwoordigers ver
voerden, op het vliegveld Waalhaven arriveer
r>A Rrschte daar al 6611 genoeglijke drukte,
a ?ott®rdam'mers hebben weer eens ge
toond, dat zij, ala dat tenminste in hun kraam
te pas komt, buitengewoon meegaande en ge-
-willige menschen zijn, die zich goedmoedig
schikken naar de aanwijzingen door de ver
tegenwoordigers van het openbare gezag ge
geven. De ontscheping van de ulIooze ^oten
die met tusschenpoozen van slechts enkele mi
nuten telkens weer drommen belangstellenden
poerden verliep in de beste orde. Men kreeg
in PariT'^ °P 0611 Tan de drukk® boulevards
\f e 'e Zi]'n'
de riohtin? werd de file Tan auto's, die in
sA 63rbiaat reden onderbroken en
kregen VOft?aTlsers gelegenheid om den
weg over te stak
vele toega g ket vliegveld te begeven.
De „paddo toen wij aankwamen al
Bagenoeg uitverkocht en de rcchts daaryan
gelegen rangen die in een wijden boog om
het vliegveld liepen, begonnen al aardig vol
te geraken. Onophoudelijk kwamen weer stroo
men bezoekers aangevoerd door booten, bussen
en auto's, het terrein opwandelen, waar men
rustig en weloverwogen een goed plaatsje op
zocht. Zij, die zich al in de vroege ochtend
uren op het terrein genesteld hadden, waren
duidelijk te onderscheiden van de laatkomers
Heele families hadden het zich aan tafeltje-
waarop nog de resten van de genoten lunch
lagen, zoo huiselijk en gezellig mogelijk ge
maakt en zij verdeelden hun aandacht tusschen
Pe luchtreus boven de grootste haven van
de wereld.
de evolutie van de pandertjes, die gezellig
grommend d-oor de lucht cirkelden en de en-
trée van de nieuw aangekomenen die, wat on
wennig nog, naar een plaatsje zochten.
Een heel apart hoekje vormde bet gedeelte,
waar de gebrekkigen en ouden van dagen- een
plaats hadden gekregen. Het.is een sympathiek
idee geweest om voor hen gratis plaatsen te
reserveeren en als de bestuursleden van de
R. A. C. in dat hoekje eens een kijkje zijn
gaan nemen en de glundere en dankbare ge
zichten gezien hebben, zullen zij van hun geste
zeker geen spijt gehad hebben.
In een van de grpote hangars had men een
soort amphitheater ingericht, waarvoor echter
maar betrekkelijk weinig belangstelling be
stond. De menschen die daar zaten zullen waar
schijnlijk beducht geweest zijn voor de donkere
wolken die zich steeds dichter opeen pakten
-en dreigden met regen.
Eerst tegen den avond is het een weinig
gaan motregenen en wat dat betreft heeft het
weer dus zijn onmisbare medewerking ver
leend. Ideaal weer was het echter geenszins.
Een straffe wind woei over het terrein en zij,
die wijselijk hun jassen hadden meegenomen,
verkeerden in een bevoorrechte positie.
Wij zijn eens op den lichttoren van het vlieg
veld geklommen en van deze verheven plaats
af kreeg men een uitstekend overzicht over de
drukte. Een onderwerp van langdurige dis
cussies onder de persbroeders Is geweest, boe-
veel bezoekers er geweest zijn. Officieels
gegevens konden uit den aard der zaak nog niet
verstrekt wiorden en de schattingen waar
aan autoriteiten zoowel als leeken zich waag
den, liepen nogal uiteen.
Passen we de formule van den grootsten ge-
meenen deeler er op toe dan komen we tot
een aantal van ongeveer 90.000 menschen.
Een feit is het, dat de tweede rang aan hét
eind van het vliegveld maar vrij dun met kij
kers bezaaid was, hetgeen niet wegneemt, dat
het geheel toch een massaal aspect opleverde.
Het voorprogramma
Het heeft de R. A. C. heel wat hoofdbrekens
gekost om het publiek, waaronder er velen
uren lang op het veld geweest zijn, op een
aangename en onderhoudende wijze bezig te
houden in afwachting van het groote evene
ment: de landing van den Zeppelin. Men had
een voorprogramma opgesteld, dat er werke
lijk buitengewoon aantrekkelijk uitzag, doch
helaas hebben vei-schillen.de „artiste®" ver
stek laten gaan.
Zoo heeft men vergeefs gewacht op het auto
giro-vliegtuig van la Cieiwa en de demonstra
tie met de Bell-telefoon. Ook de militairen ont
braken op het appèl en er waren slechts enkele
buitenlandsehe vliegers, die maar bitter wei
nig van hun aanwezigheid hebben blijk ge
geven.
SchmkU Cra™- y- Graft en
T-hT fn In hun Pandertjes het publiek
talrijke stoute staaltjes mn gedurfde vlieg
kunst vertoond en zij oogstten daarmee veel
bijval, hetgeen echter niet wegneemt dat het
een vrij mager voorprogramma was.
De stemming zat er echter in bij het pu
bliek en dit liet zich door deze tegenvaller niet
verdrijven. Overal klonk vroolijke muziek en
voorts werd de aandacht gespannen gehouden
met mededeelingen over den tocht van den
„Zepp" en wat er zoo al op het terrein voor
viel.
Een aardig moment was de binnenkomst van
't Indië-vliegtuig de „Ijsvogel" dat Zaterdag
ochtend op de terugreis uit Budapest was
gestart.
Op alles voorbereid.
Links van de gereserveerde plaatsen voor
pers en genoodigden hadden de mannen die
belast waren met de landingsbezigheden, een
plaats gevonden, een troep kranige manschap
pen van het korps pontonniers uit Dordrecht
en verschillende athleten in sportcostuum
gestoken.
De heer Weber voerde daar het opperbevel
en toen het bericht binnen kwam dat de
„Zepp" te kwart over 5 zou landen werd er
verzamelen geblazen en gaf de heer Weber
zijn laatste instructies
Even te voren hadden wij met den heer
weber nog een onderhoud gehad, waarhij deze
zien zeer optimistisch gestemd toonde.
De windrichting was voor de landing zeer
gunstig en hij twijfelde en niet aan of alles
zou op rolletjes Joopen.
De „Zepp" plotseling in zicht.
•t Liep tegen vijf uur, Schmidt Oram op z'n
«00 p K. Ourtisis Hawfk donderde door het
dan11™' lhet p'ulb;liök werbazeu-d met zijn meer
grooi etoutoloediffe stunterdemonstraties, de
do riohtog!?e Fokkers der K.L.M. waggelden in
«enige tw 70,11 het Passagebureau, waar nog
om het luchJI<M .p€iraonein stonden te wachten
toen doemde n,öl!ip t®g0moe't Saaa vliegen
ip boven de Wh5'1"® ziIyer-STiize luoht-
op. Daar was wj te®«n de grijze lucht
op het veld, ieder was Werd eeinsllda,Ps stil
door het machtig eoh^H1?°feil,b'liik
santé luchtschip, dat dwarf lmi>°"
op een hoogte van eenig® bondek vll®'gyeld
fcUm aanstevenen. ^derden meters
De K. L. M. toestellen, die heel den midrlfl(r
ln de lucht zijn geweest en het den luXf
acrobaten niet gemakkelijk hebben gemaakt
strijken neer en taxiën naar de zijkanten van
het vliegveld om een zoo groot mogelijk deel
van het veld vrij'te houden voor de landing
van het luchtschip. Alleen Schmidt Orans
blijft in de lucht, buitelt en wentelt zijn ma.
chine in de onmogelijkste bochten, valt pijlsnel
als een valk neer en duikt dan weer lood
recht omhoog. De zware motor ronkt, davert en
echoot op de ijzeren' daken van de hangars,
't JV'ioidt eye® een felle oonciurenjtis |tr^4
tusschen den vluggen Hollander en den log
gen goedmoediigen Duitscher daar boven in de
luöht. 't Is frappant zelfs, op dat moment weef
de knappe Rotterdamsche stunt-er nog de be
langstelling van duizenden te blijven trekken
Maar een strijd Hoiland-Duitschland wordt het
daar boven in de lucht niet. De havik strijkt op
't veld neer en maakt de lucht geheel vrij voor
de zilveren l-uObttorpedo, welke zacht, onhoor.
ba-ar dwars over het vliegveld zweeft en dan
weer in Oostelijke richting zwenkt en achter
de hooge hangars voor eein oogenblik uit het
gezicht verdwijnt..
Zeven minuten over vijf kontt de Zeppelin
andermaal boven -het veld. Hij vliegt nu veel
lager en duidelijk zijn de verschillende gondels
te onderscheiden. De schroeven draaien zeer
traag. Zij die met kijkers zijn bewapend, ver.
tellen al enthousiast aan hun omgeving, dat
zij de passagiers voor de raampjes van de groote
gondel zien staan.
De stoomibooten ln de Waalhaven heffen nu
een oorverd-oovend geloei aa-n met hun sirenes.
De agenten galoppeeren over het ve-1-d in de
verschillende richtingen.
De landingsmanschap-pen worden opgeroepen
en betreden het vliegveld. In onderscheidene
groepen, onderverdeeld in de verschillende
functie, welke zij bij de landing zullen beiklee.
den, marcheeren zij in marsohkolonne naar
het midden van het veld. Voorop gaan de pon
tonniers, daarachter de sportlieden.
Hun eerste werk is het uitspreiden van een
groote vlag ten teeken, dat de Zeppelin kan
landen, dat men beneden gereed is en klaar
staat om het gevaarte op te vangen.
De slangèn worden over het veld gelegd door
manschappen van de brandweer om straks den
wateribaillast weer aan te vullen.
Het groote oogenblik schijnt aangebroken.
Alles staat gereed voor de landing.
De landing van het luchtschip.
Te kwart over vijf verschijnt de „Zepp" weer
boven het vliegveld, nu uit Zuid-Oostelijke
richting, dwars tegen wind in, dus in den
juisten koers om op het veld te landen. Het
schip Vliegt nu nog iets lager, zoodat met het
bloote oog de raampjes van de stuurgondel
zijn te zien en daar gewuif naar de aarde wordt
opgemerkt. Maar weer draait de Zeppelin bo
ven de Waalhaven om en volgt even de rivier.
Twee K. L. M. toestellen blijken nog in de
lucht te zijn en hangen hoog boven het lucht
schip.
Wanneer het luchtschip weer van achter de
hooge hangars te voorschijn komt, vliegt het
zeer laag. De vlag met het Andreaskruis, sein
dat hij nu gaat landen, wappert van de stuur
gondel.
De zilvergrijze lucht laat een weinig zon
door, welke het aluminium-kleurig omhulsel
van het luchtschip doet glanzen. De kop gaat
omlaag en de Zepp komt daarna weer in even
wicht. Op geringe hoogte boven het vliegveld.
De motoren staan stil, tot de luchtreus tot het
midden van het veld is doorgegleden, dan
draalen zij terug. De „Zepp" hangt stil boven
het veld.
De ankertouwen worden uitgeworpen, welke
dadelijk worden gegrepen. In weinige oogenblik-
ken nog voor men er goed en wel erg in
heeft ligt de luchtreus op den grond, vast
gehouden door de kleine zwarte poppetjes,
welke de landingstroepen van verre toeschij
nen. Gulliver temidden van de dwergen die
hem met haarfijne draadjes aan alle zijden' heb
ben geboeid
't Is half zes. Alles is zoo rustig verloope-n,
dat_ men 'n gevoel van ontgoocheling over zich'
krijgt. Is dat nu het grootsche moment, dat
tienduizenden hierheen heeft gelokt om er
getuige van te zijn? Wat kinderlijk eenvoudig,
roept men hier en daar.
Het luchtschip ligt roerloos midden op het
veld. Hoewel er uit Noord-Westelijke richting
een fiksche bries blaast, en de vlaggen wild om
de stokken klapperen, ligt het schip muisstil.
Alleen de staart deint een weinig op en neer
In de verte is maar heel moeilijk te zien
wat er onder de Zeppelin plaats heeft. Zullen
we er iets van mogen zien?
Het eerste bezoek van de „Graf Zeppelin" aan Nederland. Na eenige groote cirkels boven Rotterdam beschreven te heb'
ben, landde het luchtschip dank zij een goede voor-oefening van de helpers vlot op het vliegveld Waalhaven.
maakt voor het afgezette gedeelte hij het club
gebouw van de Rotterdamsche Aero Club ar
riveerden.
Ze werden met auto's aangevoerd. Voorop
een, waarin Z.K.H. de Prins met zijn adjudant
was gezeten, daarna een met de twee Ministers
dr. Deckers en mr. Reijmer. Ze werden ver
welkomd door den voorzitter van de R.A.C.
den heer C. Kolff en de talrijke hooge, bur
gerlijke en militaire autoriteiten w.o. mr. A.
de Jong, als waarnemend burgemeester van
Rotterdam.
De reizigers over hun tocht.
Ofschoon den journalisten op alle mogelijke
manieren de weg voor een interview met
de hooge gasten onder de luchtvaarders door
de politie werd afgesneden, toch hebben we
nog kans gezien zoo hier en daar een indruk
op te vangen. Z. K. H. Prins Hendrik was
buitengewoon enthousiast over zijn tocht met
de „Zepp". Hij noemde het een groot moment
in zijn leven. Een en al bewondering had Z.
K. H. voor den Luchtreus, dien hij gedurende
De pers op stap en door de
politie tegengehouden.
Op uitnoodiging van twee leiders van het
Comité verlaten we het gereserveerde gedeelte
waar we tot nu toe alles hebben gadegeslagen.
Rustig en ordelijk zullen we een groepje vor
men en het veld op marcheeren. We moeten
van deze aankomst toch iets aan onze lezers
vertellen
Maar daar verschijnt de politie Politie te
paard, politie in burger, inspecteurs 'n com
missaris, ja, de hoofdcommissaris in eigen per
soon om niets meer of minder dan te pro
testeeren tegen dit vergrijp tegen de openbare
orde.
Na eenig heen en weer gepraat is het re-
®"2.dat we wel op llet veJcl staan, maar
't Is weer echt. Rotterdamsch. Ook hetgeen
nadien weer zou gebeuren, toen de reizigers
die den tocht over Nederland hadden meeg*
de vaart over een lengte van 100 meter had
doorkruist.
Ook Z. Exc. Minister Deckers toonde zich
zeer voldaan. Bijzonder getroffen hadden hem
de vastheid en de rust, waarmede de „Zepp"
zich in het luchtruim beweegt. De grootste
emotie is wel geweest, zoo zeide Z.Exc., dat
het geen emotie was! Tijdens de lunch, zoo
vervolgde de Minister, had ik het gevoel in
een of andere hotelkamer te zitten en het
luchtschip had toch een gemiddelde snelheid
van 120 K.M.
Hoe hoog heeft het luchtschip gevlogen, zoo
vroegen wij den Minister.
„Op ongeveer 400 a 500 meter. Kapitein
Lehmann gaf aan deze hoogte de voorkeur, om
dat de lucht heiig was en het zicht derhalve
slecht. Dit was ook de reden waarom geen
koers werd gezet over zee. Ofschoon echter het
weer nevelachtig was, toch hebben we veel
schoons beneden ons kunnen bewonderetr."
Voorts hadden we nog een onderhoud met
Z.Exc. Minister Reymer. Ook deze had den
tocht buitengewoon interessant gevonden. Hem
had ook vooral getroffen de rust tegenover ge
wone vliegtuigen, het gemak van spreken, door
geen motor-lawaai gestoord.
Z.Exc. zag ook in luchtschepen eene toe
komst. Want voor de verbinding met Batavia
zou men waarschijnlijk slechts vier dagen noo
dig hebben. Z.Exc. roemde de hartelijkheid aan
boord.
Midden tusschen de dringende, deinende
menschenmenigte in de buurt van de officieeie
tribune, ontdekten wij plotseling het glundere
gezicht van een bekenden Rotterdammer, den
heer Reese, die met zijn echtgenoote de reis
van Twente af heeft meegemaakt.
„En, hoe vond u het", vroegen wij.
„Heerlijk, prachtig!was het en-thousia-ste
antwoord. ,Als de Zepp nog eens een groote reis
gaat maken, naar Amerika bijvoorbeeld, gaan
we vast weer mee. We hebben 't aan boord uit
stekend gehad. Er heerschte een buitengewoon
prettige stemming en doordat van de motoren
bijna niets te hooren is, konden we ons onge
stoord met elkander onderhouden. Het gezicht
van het luchtschip uit op aarde, is onbeschrijf
lijk mooi. Vooral in Duitsohland natuurlijk
was de belangstelling overweldigend. Overal
werd enthousiast met zakdoeken gezwaaid. In
Twente stond het zwart van de menschen. De
landing daar had een buitengewoon snel en vlot
verloop. Nadat wij daar weer opgestegen wa
ren, ging onze tocht naar Groningen en ver
volgens over den afsluitdijk van het IJsselmeer
naar Alkmaar. Daarna via Haarlem en Sche-
veningen naar Rotterdam. Kapitein Lehmann
hield de kust, omdat het vrij nevelig was en
het zicht bijgevolg slecht.
In Rotterdam was de belangstelling nog veel
grooter dan ln Twente. Ook hier verliep de lan
ding best. „Dat verzeker ik u", besloot de heer
Reese zijn relaas, „als de Zepp weer eens een
passagiersvlucht onderneemt, zijn wij weer van
de partij
is de vraag welke duizenden en duizenden abonnes zich bij het lezen
van het feuilleton eiken dag stellen.
Meent U het antwoord op de vraag gevonden te hebben, vul dan
onderstaand formulier m en^stuur het ons toe. Op het couvert moet duidelijk
staan vermeld: FEUILLETON PRIJSVRAAG.
Als prijzen worden onder de goede oplossers verloot: een retour
vlucht naar Parijs, een retour-vlucht naar Brussel, een retour-vlucht naar
Zeeland, een retour-vlucht naar Twente, en 21 fraaie sierklokjes
Zooals reeds werd meegedeeld, mogen oplossingen worden ingezonden
tot en met de publicatie van het negen en twintigste hoofdstuk.
aan dezen wedstrijd te kunnen deelnemen moet men abonné zijn
op onze courant, terwijl iedere abonné slechts één oplossing mag insturen.
We stonden klaar om te hul
digen, maar
Na deze begroeting van de luchtreizigers
stond alles gereed voor de huldiging van den
commandant van de „Zeppelin" kapitein
Lehmann.
Ergens op een stoel lag een fraaie frissohe
lauwerkrans met linten ln de nationale kleuren
Ergens op een paar tafels een verschrikkelijk
groot schilderij, een ets met voorstelling van
Rotterdam.. En ergens in de bar van de R.A.C,
wachtte misschien de champagne voor den
heildronk op den kapitein en zijn wakkere
bemanning.
Maar kapitein Lehmann verscheen niet. Een
auto taxiede het veld op om den kapitein af
te halen, maar keerde niet terug, voorloopi-g
nog niet terug.
We keken eens op ons horloge, 't Was vijf
voor zessen. Kwart voor zeven zou de „Zepp
volgens afspraak weer vertrekken. Er was
dus nog tijd.
Maar wat gebeurt daar? Het luchtschip komt
in beweging. Slaat het los? Vooraleer men zich
rekenschap kan geven, van hetgeen men ziet,
is het luchtschip los van het veld en stevent
kalm omhoog.
Zijn we bij den neus genomen?
Een oogenblik hebben velen dat gedacht
want eerst, nadat de heer van der Leeuw was
teruggekeerd en van zijn onderhoud met kapi
tein Lehmann mededeeling had gedaan, hoorde
men wat de reden was van dit plotseling en
onverwachte vertrek.
De „Zepp" weer in de lucht
en uit zicht.
Wegens het sterker worden van den wind
en de mogelijkheid op nog ongunstiger weers
gesteldheid, wilde kapitein Lehmann zoo spoe
dig mogelijk los van den grond zijn. Daarom
had hij, zoodra de reizigers voor den terug
tocht aan boord waren, bevel gegeven om met
het luchtschip weer te starten en alzoo Rot
terdam te verlaten zonder huldiging.
Nadat het luchtschip eenmaal weer op vol
doende hoogte was, heeft kapitein Lehmann
nog eenige malen over en rond het vliegveld
gekruist.
Bij het vertrek werd door het publiek geest
driftig gejuicht en weer loeiden de sirenes
oorverdoovend
Maar tusschen al die wuivende menschen
lag ergens scheef tegen een stoel, gezakt een
groote lauwerkrans, raakte een groot schilderij
in de verdrukking en stonden met ont
stemde, beteuterde gezichten het heele geval
aan te zien twee aspirant-reizigers voor den
terugtocht, die het passage-biljet in hun zak
hadden. Ze waren ook door het plotselinge
vertrek van de Zepp verrast. Hun lot werd
gedeeld door eenige kistjes eieren en twee
mandjes versche kreeftAls Lehmann dit
had geweten
Tegen den grijzen hemel was het luchtschip
zoodra het eenmaal het vliegveld voor het
laatst had gegroet en in Oostelijke richting had
koers gezet, spoedig uit het oog verdwenen.
Hoe de massa zich verspreidde.
Een van de belangrijkste gebeurtenissen
waarvoor heel wat hoofdbrekens was, was het
verloop van den uittocht en de afvoer van
de tienduizenden met verschillend materiaal.
De algemeene indruk ia echter dat het ge
heel regelmatig is verloopen; al was het hall
tien voordat de laatste auto's het Stieltjes
plein passeerden.
Zoodra de Zeppelin haar cirkels boven Rot
terdam begon te maken bewoog zich een zeer
belangrijk deel van het publiek langs den
Waalhavenweg naar bus, auto, tram en wagen
veer. Weldra was deze heele weg van 20 minu
ten lengte met duizenden wandelaars bezet.
De uittocht ging echter zoo geleidelijk dat al
spoedig de motorfietsen en 'n deel der auto's
werden vrijgegeven. Bovendien beschikt men
daar over een breed .iets- en wandelpad bene
vens een strook weiland.
Toch duurde het nog tot kwart voor acht,
eer aan de Vlaskade het einde van de men-
schenfile te zien was.
Om half zes begon lijn 2 zijn extra verkeer
in te s.chakelen. Op deze lijn werd met 40 tram
treinen de dienst onderhouden. Gemiddeld el
ke minuut vertrok een dubbele wagen met
180 A 200 passagiers. Onder toezicht van vier
bereden agenten en enkele agenten te voet
werden menschen en queue gehouden. De af
voer met lijn 2 duurde tot half negen. Toen
eerst vertrokken de laatste volle trams.
Voor voeding van de lijn droegen 14 P-bussen
zorg die achter elkander via den Zuidhoek
nieuwe passagiers aanvoerden
-la achten reden de F-bussen mede naar de
stad' ™!..™k een aantal particuliere auto
cars de
dunnen.
wachtende
menschenrijen hielpen
Om kwart voor acht voeren de wagenveer
booten al bijna leeg.
Ook de bootdiensten hebben een enorm aan
tal passagiers vervoerd.
De afvoer van de en queue gezette menschen
ging echter ook hier heel regelmatig. Om
streeks half negen vertrokken de laatste boo
ten van den Waalhavensteiger.
De wagenfile die den weg over Rhoon moes5
maken had wel het langste werk.
Eerst om twintig na achten kvra-men de
laatste wagens door genoemde plaats om daar
na ongeveer half tien uur de Willemsbrug te
passeeren.
Het auto-verkeer ging langzaam, doch ook
weer zonder eenig ernstig incident.
Op het Stieltjesplein en de bruggen ging
het uiteraard niet zoo vlug.
Om kwart voor negen constateerden we een
dubbele autofile tot halverwege de Oranjeboom
straat, terwijl ook in de Rosestraat nog een.
lange reeks wagens wachtende was. Duizenden
bezoekers tenslotte zijn wandelend naar huis
gegaan.
Een noodlanding.
Even is het personeel op Waalhaven nog op
geschrikt door het bericht dart; een Fransch
vliegtuig een noodlanding had moeten maken.
Onmiddellijk vertrok een hulptroep naar het
terrein nabij de fabriek van van Nelle, waar
de Fransche vlieger was neergedaald. Toen zij
daar aankwam viel er van een vliegtuig niets
te bespeuren, waarna men maar weer naar
Waalhaven terugkeerde. Het Fransche vlieg
tuig was daar inmiddels al aangekomen. We
gens benzinegebrek had het een noodlanding
gemaakt, die voortreffelijk geslaagd was. Na
benzine te hebben ingenomen, had het zijn
tocht weer vervolgd.
Zeldzaam weinig ongelukken.
Uitgebreide voorzorgsmaatregelen in verband
met mogelijke ongevallen waren genomen.
Doktoren, E. H. B. O.-ers bij dozijnen, de ge
neeskundige dienst met zijn wagens waren óp
alles voorbereid. Gelukkig is van hun diensten
heel weinig gebruik gemaakt.
Toen de Zeppelin aankwam en de schutting
langs het vliegveld juist onder den vuurtoren,
het uitzicht belemmerde klommen 'n 20-tal per
sonen op de planken van een tentje. Het ge
vaarte kon den last niet houden en stortte
in. Een dame brak bij den val een enkel en i3
door den Geneeskundigen Dienst weggebracht.
Om kwart over acht is vlak voor het vlieg
veld de bereden agent de Wit doordat zijn
paard een poot verzwikte van zijn rijdier ge
vallen. Hij bleef bewusteloos liggen. Per poli-
tie-auto werd hij met een waarschijnlijk ge
kneusd been vervoerd.
DE ZEPP WEER THUIS
Na een voorspoedige reis is de Zeppelin
Zondagmorgen om 2 uur 10 minuten te Frie-
drichshafen vlot geland.
iP^6 rrfiln S° bassen' uit verschillende provin-
keerd en om^ Sluis:iesdi:ik waren gepar-
om S nnr UU1 werden vrijgegeven waren
om 8 uur alle verdwenen.
da t.„gneh.eeiI® verkeer vlotte overigens best,
m„, half uur na aankomst der Zeppelin
net afbreken van alle houten toegangsbe-
-etselen en afsluitingen een aanvang was ge
maakt.
Het publiek heeft zich buitengewoon gemoe
delijk betoond. Enkele driftige tram passagiers,
die onder de touwen doorkropen werden terug
gehaald tot uit den wagen toe.
Verscheidene consumptietenten en wagentjes
maakten nog een aardig zaakje.
Een deel van het publiek richtte zich naar
het Wagenveer Oharlois-Parkkade. Daar bleef
de situatie heel regelmatig. Er voeren drie
pdhten, die telkens een 600 a 700 passagiers
meevoerden zoodat telkens de aangekomen
wandelaars meekonden.
Waarom „de Schelde" niet tot inschrijving
werd toegelaten.
Op de vragen van den heer Drop in verhand
met het niet toelaten van de N. V. Konink
lijke Maatschappij „De Schelde" tot inschrij-
ving voor bruggenbouw van Rijkswege, heeft
de heer Verschuur, minister van Economische
Zaken en Arbeid o.m. -het volgende geant
woord:
Bruggenbouw is een bijzonder vak, waarvoor
een fabriek moet beschikken over een con
structiebureau met ervaring van bruggenbouw,
over werkplaatsen met daarvoor geschikte in
richting en over een montage-afdeeling. De
Nederlandsche constructiewerkplaatsen zijn
voldoende geoutilleerd om de groote rivier-
brug,gen te bouwen en ook hierom zal getracht
moeten worden dezen werkplaatsen in de te
genwoordige omstandigheden het voortbe
staan mogelijk te maken. De scheepswerven,
welker capaciteit in normale omstandigheden
te groot zal zijn en die dus deels als zoodanig
in de komende jaren overcompleet zullen zijn,
trachten nu door gebrek aan opdrachten voor
scheepsbouw werk te krijgen bij den bruggen
bouw. Dit leidt tot verspilling van arbeid door
de oprichting van meer oonstructiebureaux,
waarvoor in normale omstandigheden geen
emplooi zal kunnen worden gevonden. Het
werk verschaffen bij den bruggenbouw aan
scheepswerven zou slechts leiden tot verplaat
sing van werkloosheid van de scheepswerven
naar de eigenlijke bruggenfabrieken en deze
vermeerdering van concurrentie kan leiden tot
prijzen, die de bestaande industrie erzwakken.
De hoeveelheid werk, die in de eerstvolgende
jaren te verrichten is voor de uitvoering der
te bouwen bruggen, is nog niet voldoende om
de constructiewerkplaatsen voor bruggenbouw
op volle capaciteit te doen werken.
Wegens slapte wordt de cartonfabriek Albion
te Oudepekela 25 Juni a.s. stop gezet. Zeventig
arbeiders komen hierdoor zonder werk.
P. A. VAN RIJTHOVEN t
Te Oosterhout ie Vrijdag overleden de heer
P. A. van Rijthoven. De overledene was oud-
directeur der N.V. Verschuren's Margarine
fabrieken en oud-gemeenteraadslid van Oosten
bout,
