H
st
POLITIEK SCHANDAAL, INDERDAAD.
VRIJDAG 1 JULI 1932
HET RAPPORT-WELTER
Signor Macaroni ontsteekt in woede.
MAX EN ZIJN VRIENDEN.
POLITIEK SCHANDAAL IN DE
TWEEDE KAMER.
In ons land aangekomen.
MGR. M. P. J.' MOLLMANN.
Veertigjarig priesterfeest.
R. K. HANDELSHOOGESCHOOL
TE TILBURG.
DE RAAD VAN TOEZICHT BIJEEN.
Zeer bevredigende groei.
SCHOOL VOOR DE GRAFISCHE
VAKKEN TE UTRECHT.
LUCHTPOST MET DE GRAF ZEPPELIN.
EEN ZELDZAME PROMOTIE.
PATER Dr. P. POLMAN O.F.M.
MGR. DR. METHOD ZAVORAL.
GERUCHTEN EN FEITEN.
Hoogere salariskorting. Inkrim
ping van het rijkspersoneel
met 12 procent.
R K. WERKLIEDENVERBOND.
Niet vaak zijn wij het met „Het Volk
hartroerend eens. Thans is dit echter het
geval geweest.
Bij de bespreking van de behandeling in
de Tweede Kamer van het initiatief voorstel-
v. d. Sluis zet „Het Volk" daar met vette
letters vijf titels boven, waarvan vier aldus
luiden:
SCHANDELIJK SPEL.
De pachtwetten thans door de Tweede Kamer
verworpen.
DE VRIENDEN DER BOEREN 1
Treffend juist Tualificeeren deze titels hst
onwaardig spel, dat door de Sociaal-demo
cratische kamerfractie gespeeld is met de
nooden der boeren.
Immers, nadat de door de Regeering in
gediende Pachtwetten, die op 12 Nov. 1930
door de Tweede Kamer met groote meerder
heid waren aangenomen, op 5 Febr. 1932
door de Eerste Kamer verworpen waren,
bleek aanstonds van een heftige ontstem
ming inzonderheid bij de Katholieke boeren.
Het feit, dat in de Tweede Kamer alle ka
tholieke leden onder leiding van mgr. No-
lens voor deze belangrijke wetsontwerpen
gestemd hadden, en dat ze nu in de Eerste
Kamer verworpen waren, doordat zes ka
tholieke leden er tegen stemden, verklaarde
deze verbitterde stemming onder de katho
lieke boeren, die met hun krachtige organi
satie er met warmte, reeds sinds vele jaren,
vóór gepleit hadden.
Aanstonds was de sociaal-democratische
fractie erbij, om uit deze situatie politieke
munt te slaan, en met een vaartje diende
zij deze zelfde wetsontwerpen weer ongewij
zigd bij, de Tweede Kamer in, thans als
initiatief-voorste! len.
't Was duidelijk, dat hierbij niet voorzat
de bedoeling, om de rechtspositie der pach
ters te verbeteren. De indiening dezer wets
voorstellen was daartoe een ondeugdelijk
middel. Gesteld immers al, dat de Tweede
Kamer bereid ware geweest dit spel mee te
spelen, dan zouden deze voorstellen, door
de Tweede Kamer andermaal aangenomen,
daarna natuurlijk door de Eerste Kamer
weer met een gelijke of zelfs nog groo er
meerderheid als vroeger verworpen zijn ge
worden. De pachters hadden dus van deze
komedievertooning geen voordeel te wach
ten.
Maar wel de S.D.A.P. Aan onwetenden
kon ze wijsmaken, dat de sociaal-democra
ten die overigens tegen vrijwel alle crisis-
wetten gestemd hebben! toch maar krach
tig voor de belangen der boeren opkwamen!
In de Katholieke Staatspartij zou verwar
ring worden gesticht: stemden de katho
lieke Tweede-Kamerleden andermaal vóór,
dan werd de tegenstelling met de Katho
lieke tegenstemmers in de Eerste Kamer
nog weer meer verscherpt. En stemden ze,
als protest tegen deze onwaardige sociaal
democratische manoeuvre, thans tegen deze
voorstellen, welk profijt school daarin voor
de S.D.A.P., die het dan van de daken over
het platteland zou kunnen verkondigen, dat
de katholieken de- arme, verdrukte pach
ters, omwille van eenige groote hanzen van
•de Eerste Kamer, in den steek hadden ge
laten.
Dit alles lag er duimen-dik op!
En het wordt ook nu bevestigd, door het
geen «Het olk over de kamerzitting van
Donderdagavond 23 Juni heeft geschreven.
Men leze en doorzie:
De behandeling van deze Initiatief-ontwer
pen is door de schandelijke houding Tan de
rechtsche en linksche reactionnalren een
treurige vertooning geworden. Voor de ka
tholieken, de boerenvrienden, bestonden plot
seling de belangen der pachters in geen
enkel opzicht meer. Hun eenige doel
was
den sociaal-democraten een hak te zetten.
Het rooie wetsvoorstel mocht niet aangeno
men worden, al was het ook precies hetzelfde
•waar men in November 1930 vóór gestemd
had.
De heer Aalberse, de fractieleider, moest
f1" ^elfs aan te pas komen om voor de laffe
van de katholieken een uitvlucht te
vinde,. Het was er dan ook naar: er mocht
En het voor de S.D.A.P. in deze t meest
beschamende is dit: dat het bekend was, dat
de boerenorganisaties het met deze afwij.
zende boudim-g van de Katholieke Kamer
fractie volkomen eens waren.
Zij zijn geen oogenblik de dupes gewor
den van dit onwaardige politieke spel, dat
zij volkomen doorzagen.
De S.D.A.P. heeft weer eens te meer op het
verkeerde paard gewed. Inpiaats van het
beoogde politieke voordeel, heeft zij zichzelf
juist in de oogen der boeren geweldig ge
schaad.
Hier bleek wel van toepassing, wat Prof.
Aalberse in de Tweede Kamer bij de alge-
meene beschouwingen over de Staatsbegroo-
ting op 4 Nov. 1931 (Handelingeh, blz. 288)
z®i: Een oppositie, die uit den volksnood
politieke munt tracht te slaan, is erger dan
politieke valschemunterij".
Deze woorden brandmerken afdoende het
„politieke schandaal", het „schandelijk spel"
om nog eens de eigen vette woorden van
„Het Volk" te bezigen dat door de sociaal
democratische fractie in de Tweede Kamer
met de wederindiening der verworpen pacht
wetten is opgevoerd.
Kén ding is hun bijzonder tegengevallen.
Ze hadden blijkbaar een heftig, scherp
debat verwacht. Daarin zou voor hen allicht
muziek hebben gezeten. Wélke muziek blijkt
wel uit de interruptie van Albarda niet
in de „Handelingen" noch in „Het Volk" op
genomen 1 „Men tracht de sociaal-demo
craten aan den kant te zetten
En dit zou dan grond hebben gegeven
voor een nieuw aan te nemen houding van
de S.D.A.P." zij zou haar mannen terug
nemen uit de verantwoordelijke wethouders-
posten.
Inderdaad een fraaie houding: In dezen
crisistijd, nu aller samenwerking noodzake
lijk is, aan de anderen alle verantwoorde
lijkheid laten, en zelf kritiseerend aan den
oppositiekant gaan staan.
Als zóó de verkiezingen van 1933 door de
S.D.A.P. worden voorbereid, dan bewijst zij
daarmee niet alleen gemis te bezitten van
verantwoordelijkheidsbesefmaar ook, dat
zii ®en partij is, met wie redelijke samenwer
king absoluut onmogelijk is.
Gisterenavond is mgr. dr. Method Zavoral,
abt van het Premonstratenserklooster te Stra-
hov bij Praag, die op zijn doorreis van Dublin
naar Tsjeeho-Slowakië een kort bezoek aan
ons land brengt, met den Pullmantrein orn
20.58 te den Haag aangekomen.
Mgr. Zavoral, die vergezeld was van Zijn
Exc. Rückl, kamerheer van Z. H. den Paus,
werd aan het station H. S. M. verwelkomd
door den gezant van Tsjeeho-Slowakië. Zijn
Exc. M. PlesingerBozinov en den heer Ma-
teika, secretaris van het gezantschap, terwijl
ook ter begroeting aanwezig was de heer Th.
Schaepman, lid van de Tweede Kamer.
Na de begroeting op het station vertrok mgr.
Zavoral per auto naar het Palace-hotel te Sche-
veningen, waar Mgr. tijdens zijn verblijf te
's-Gravenhage logeert.
Zooals bekend, herdenkt Mgr. M. P. J. Möll-
mann, vicaris-generaal van het bisdom Haar
lem op 15 Augustus a.s. den dag dat hij voor
40 jaar de H. Priesterwijding ontving.
Voor deze gelegenheid heeft zich uit de gees
telijkheid van het bisdom Haarlem een comité
gevormd, waarvan Z. H. Exc. Mgr. Aengeneqf
het eere-voorzitterschap op zich heeft genomen.
Voorzitter is Mgr. H. J. M. Taskin, praeses van
het Groot Seminarie te Warmond en proost
van het Kathedraal Kapittel, leden zijn de hoog-
eerw. heeren H. A. Th. van Dam, deken van
'a Gravenhage, H. C. J. Sondaal, deken van
Haarlem, de Zeereerw. heeren Pater J. Jorna
S.J., pastoor te 's Gravenhage, Pater R. Haze-
broek O.F.M. pastoor te Amsterdam, J. Th.
Lagerwey pastoor te Amsterdam, L. A. J. C.
Speet rector te Amsterdam en de welee-rw. heer
A. J. Bekkering kapelaan te Rotterdam.
Te Haarlem is een comité van leeken samen
gesteld, waarvan voorzitter is mr. J. N. J. E.
Heerkeas Thijssen, lid van de Eerste Kamer.
Waarschijnlijk zal de jubilaris op 15 Augus
tus een pontificale Hoogmis opdragen in de
Haarlemsche Kathedraal, terwijl dien namid
dag receptie zal zijn voor geestelijken en reli
gieuzen. Voor leeken en vereenigingen wordt
I de receptie vermoedelijk op Zondag 14 Augus
tus gesteld.
25. „Waar is je aap gebleven, baas?" vraagt
een kleine jongen aan Signor Macaroni, die
werkelijk niets van Giacomo's vlucht gemerkt
schijnt te h.ebben. „Mijn aap? Giacomo...? Gia-
como! Waar ben je?"
26. Met den slinger van Zijn orgel nog in
de hand, rent Signor Macaroni terug. „Drom-
melsche aap", knarsetandt hij, „dat is al .de
negende maal dat je er van door bent. Ik zal
je...."
27. „Ik zal je krijgen, leelijkerd! En reken
dan maar dat er wat op zit. Sapperloot-nog-en-
toe, wat gebeurt daar...!"
Dezer dagen vergaderde te Tilburg de Raad
van toezicht der R. K. Handelshoogeschool.
In zijn openingswoord wees de voorzitter,
mr. A. baron van Wijnbergen, op den zeer be
vredigenden groei der R. K. Handelshooge
school, die thans in het vijfde jaar van haar
bestaan reeds 121 volledig ingeschreven studen
ten telt, een cijfer, dat de bij de oprichting be
staande verwachtingen reeds zeer belangrijk
overtreft.
Vooral de omstandigheid, dat in dit studie
jaar het aantal eerste jaarsstudenten niet min
der dan 44 bedroeg, stemt bijzonder hoopvol.
Wat den financieelen toestand der Hooge-
school betreft, wordt het ontbreken van een
Rijkssubsidie steeds ernstiger gevoeld. De nood
zakelijkheid, om tot bezuiniging op den Staats
dienst te geraken, mag intusschen niet beletten
het onrecht, dat thans tegenover de katholieke
Handelshoogeschool reeds jaren achtereen ge-
schiedt, zoo spoedig mogelijk te herstellen.
Bij de gedachtenwisseling over het onlangs
gepubliceerde vierde Jaarboek bleek bijzondere
belangstelling te bestaan voor het Economiseh-
Technologisch Instituut, dat op initiatief der
Hoogeschool te Tilburg is opgericht. Bijzon,
dere waardeering kwam tot uiting over de
eerste publicatie van het Instituut, gewijd aan
de Nederlandsche wollenstofenindustrie.
Mededeelingen werden gedaan over de ver-i
dere plannen, die hij het Instituut bestaan, ter.
wijl uit de vergadering verschillende vraag
stukken werden genoemd, die tot object van
studie zouden kunnen worden gemaakt.
In verband met de wenschelijkheid om de
financiën der Hoogeschool te versterken, wer
den verschillende denkbeelden aan de hand ge
daan om tot een vermeerdering der inkomsten
uit particuliere bijdragen te geraken.
De wenschelijkheid t*erd bepleit om voort
gang en zoo mogelijk uitbreiding te geven aan
de lezingen, die vanwege de Hoogeschool in
Tilburg worden georganiseerd en waartoe ook
de bevolking toegang heeft, dit zal tot ver
heffing van het cultureele niveau der gemeen
te en tot versterking der sympathie voor de
Handelshoogeschool leiden.
Bijzondere aandacht werd gevraagd voor
plaatsing der afgestudeerden van de Hooge
school in handel en nijverheid. Vooral daar
het aantal abituriënten thans sterk gaat toe
nemen, verdient de plaatsingskwestie bijzondere
aadacht. Een verbetering van de organisatie
van het plaatsingsbureau, dat reeds vroeger
werd opgericht, werd noodig geacht en de
noodige maatregelen daarvoor zullen worden,
genomen. Ook ten dezen kunnen de leden van
den Raad van Toezicht door geheel katholiek
Nederland de Handelshoogeschool krachtigen
steun geven.
Een optocht, een receptie en een
openluchtspel.
Maandag vierde de school voor de Grafische
Vakken te Utrecht haar 25-jarig jubileum.
De feestelijkheden werden ingezet met
een ontvangst van de reünisten aan het
Centraal Station te Utrecht, waarna alle deel
nemers aan dit feest achter de verschillende
jaarvlaggen een tocht door de stad maakten.
Voor het huis van den heer J. H. Th. O.
Kettlitz, den voorzitter van het schoolbestuur,
werd halt gehouden, waarna de heer v. Doorne.
namens de feestcommissie den heer Kettlitz
toesprak.
Daarna ging de stoet naar het schoolgebouw,
waar aan het bestuur door de leeraren een
electrische klok werd aangeboden en de heer
Kettlitz een tentoonstelling van drukwerken
opende.
Des middags hield de heer Kettlitz hij de
receptie in Pays Bas een uitvoerige herden
kingsrede. Dat vele autoriteiten, waaronder de
Commissaris van de Koningin in de prov.
Utrecht, dr. H. Th. 's Jacob en de burgemees.
ter van Utrecht, Dr. J. P. Fockema Andreae,
en zeer vedle afgevaardigden van organisaties,
etc. het bestuur kwamen complimenteeren, be
hoeft nauwelijks gezegd.
In den namiddag werd in „Oog in al" een
openluchtspel opgevoerd door de leerlingen. Dit
spel was ontworpen door den heer Lex Bar-
ten, terwijl de heer dr. P. H. Ritter Jr. een
tekst in dichtvorm, door hem zelf gemaakt,
voordroeg.
Het spel had het karakter van een „Lehr-
spiel", zooals dat op Duitsche scholen vaak
wordt opgevoerd, een spel, waarin de leerlin
gen een bepaalde stof, aan de leerstof ontleend,
behandelen en uitbeelden.
Na een maaltijd in het Jaarbeursrestaurant
vond er een goed geslaagde feestavond plaats,
waar mevrouw Willy Corsari en de heeren
Wouter Loeb, Louis Coster en Paulton de
aanwezigen aangenaam bezig hielden.
Ook tijdens den tocht van het luchtschip
Graf Zeppelin naar Groot-Brittapnië bestaat ge
legenheid tot het vervoeren van in Nederland
ter post bezorgde luchtpostcorrespondentie naar
elke gewenschte bestemming. De correspon
dentie moet voorzien zijn van het opschrift
„Mit Luftschiff Graf Zeppelin nach England".
Overigens zijn de voorwaarden, waaraan moet
worden voldaan, dezelfde als voor de Zwitser-
landtocht van genoemd luchtschip.
De Graf Zeppelin vertrekt 2 Juli a.s. va»
Friedrichshafen.
tusschen de" Eerste Kamer en de Tweede Ka
mer! Aan dit doorzichtige verzinsel werden
de belangen der pachters zonder meer opge
offerd. Door schreeuwen en jouwen naar de
sociaal-democraten trachtte men tevergeefs
zich een houding van kracht en zelfbewust
heid te geven.
Dat men daarbij de op een na de grootste
fractie in de Kamer een klap in het gezicht
gaf, kwam er blijkbaar minder op aan. Men
wilde eenvoudig niet over het onderwerp
debatteeren, omdat het aangesneden was door
de sociaal-democratische fractie. De Pacht
wetten en daarmee de pachters werden ruw
onder den voet geloopen, zonder dat blijk
baar over de gevolgen was nagedacht.
Van de anti-revolutionairen, de christelijk-
hlstorischen en de Vrijheidsbonders, die zich
eveneens achter formalistische smoesjes ver
scholen om aan het debat te ontkomen, was
zulk een houding te begrijpen: zij hebben
tegen de Pachtwetten gesteund en hadden er
dus belang bij de nieuwe editie zoo gauw
mogelijk onder de tafel te werken.
Maar van de katholieken is deze houding
onbegrijpelijk en we kunnen voor hun optre-
den tegenover de sociaal-democratische frao
tie geen enkele andere verklaring vinden
dan politiek en naijver. Tegenover de pach-
ters was dit katholieke optreden in de
Tweede Kamer in feite nog veel bruter en
onbeschaamder dan dat van de zes senato
ren, die tegen de Pachtwetten stemden en
deswege in den katholieken partijraad tot de
orde werden geroepen.
Tegenover dit brallend gestook stelle men
de rustige, waardige maar toch in den
grond striemende verklaring, weüke bij de
opvoering dezer onwaardige politieke ver-
toomng door den Voorzitter der Katholieke
Kamerfractie werd afgelegd (Handelingen,
23 Juni 1932, blz. 3002):
Mijnheer de Voorzitter Het komt ons voor,
dat de indiening van dit wetsvoorstel, dat
geenerlei voorziening in de huidige crisis be
vat, blijk geel't van een onjuiste hanteering
van het recht van initiatief.
In elk geval zijn de tijdsomstandigheden
te ernstig, om thans de mogelijkheid van een
conflict tusschen de beide Kamers der Sta-
ten-Generaal in het leven te roepen.
Het is hierom, dat mijn politieke vrienden
en ik aan de bespreking van dit wetsvoor
stel niet zullen deelnemen en er ook onze
stem niet aan zullen kunnen geven.
Magister in de theologie te Leuven.
Pater dr. Pontianus Polman O. F. M. zal op
11 Juli a.s. des middags om twaalf uur den
zeldzaam behaalden graad van magister in de
theologie aan de Ka
tholieke Hoogeschool
van Leuven verwer
ven.
Antonius Jozef us
Maria Polman werd
geboren te Amster
dam op 20 Augustus
1897, volbracht gym
nasiale studie te
Venray, trad in 1915
in de Orde der Fran
ciscanen, werd na
hoogere studiën al
daar gevolgd te heb
ben priester gewijd
te "Weert in 1922;
studeerde daarna
van 1923 tot 1927
aan de theologische
faculteit der Leu-
vensche Hoogeschool
promoveerde daar
in laatstgenoemd
jaar magna cum laude op proefschrift en stel
lingen tot doctor in de godgeleerdheid tnet
specialisatie in de Kerkgeschiedenis.
De jonge doctor werd daarop benoemd tot
lector in de moderne Kerkgeschiedenis in het
klooster „Alverna" te Wychen, gaf lessen aan
Volksuniversiteiten en lezingen voor den K.
R. O., publiceerde verscheidene bijdragen in
het Historisch Tijdschrift en in Fransche en
Duitsche revues en werd redacteur der „Col.
lectanea Franciscana".
Na op 5, 7 en 9 Juli een zeventigtal stellin
gen te hebben verdedigd, zal pater dr. Pol-
man met liet gebruikelijk ceremonieel tot Ma
gister worden bevorderd op het proefschrift
L'Elément liistorigue dans la controverse re-
ligieuse au XVIe siècle dans les Pays Bas.
De promovendus, die tot de zeer weinigen
in Nederland behoort, die den magistertite]
van Leuven bezitten o.a. Mgr. prof. Poel®
van Heerlen en pastoor dr. van Oppenraaij te
Zevenaar schreef zijin proefschrift In het
Fransch om op die wijze ruimer debiet aan zijn
vakwerk te verschaffen.
p. Dr. P. Polman
O. F. M.
BEN GRAFISCH JUBILEUMSPEh. Bij gelegenheid van bet jubilê der Schoof voor Grafische Vakken te Utrecht werd la het park
i«09» te te's $6» grafisch openluchtspel op®«| voand.
Dat de Inhoud van het komende rapport-
Weiter belangstelling wekt in wijden kring, is
begrijpelijk. Begrijpelijk is ook, dat de inhoud
van een werk, dat uit een kleine 20 deelen
van zeer uiteenloopenden omvang bestaat en
nu ter Landsdrukkerij is, niet geheel geheim
kan blijven. En begrijpelijk is tenslotte, dat
bij voorbarige publicaties óf onopzettelijke ver
gissingen worden gemaakt öf gewoonweg uit
den duim wordt gezogen.
Een frappant staaltje levert „De Tijd", die
bericht:
Zooals gemeld werd, is bij de besprekingen,
die gevoerd worden over de beperkingen van
het staatsbudget, in verband met het Rap
port-Welter, ook ernstig overwogen de op
heffing van een der rijksuniversiteiten.
Bij informatie in goed-ingelichte kringen
is ons verzekerd, dat in de eerste plaats ge
dacht wordt aan de opheffing van de Utrecht-
sche universiteit.
Naar verluidt, zouden ook twintig kanton
gerechten worden opgeheven. Voorts ligt het
in de bedoeling vijf rechtbanken op te heffen.
Het ligt voor de hand, dat iets definitiefs
over deze plannen nog niet kan worden mee
gedeeld.
JVat nu de eerste alinea van dit bericht be
treft: er is in de commissie-Weiter geen
enkel oogenblik ernstig overwogen om voor
te stellen een faculteit, laat staan een universi
teit op te heffen. De commissie ziet daarin
evenals de commissie-1923 geen kosten
besparing, die tegen het cultureel verlies zou
opwegen en bovendien schijnt zij zulk een op
heffing als een zoodanige breuk met de
historie te beschouwen, dat h.i. tot een op
heffing slechts zou mogen worden overgegaan
in alleruiterste noodzaak.
Uit het bovenstaande is duidelijk, dat er
geen moment over de opheffing van de Utrecht-
sche universiteit gesproken is tenzij, zoo werd
ons glimlachend toegefluisterd, deze simpele
aangelegenheid per correctie op de proeven
van het rapport aangebracht zou worden.
Wat de voorlaatste alinea betreft, de com
missie zou voorstellen om conform de oude
voorstellen der commissie-Bosch 50 kanton
gerechten dus ook niet 40, zooals „Het
Volk" meldde op te heffen, alsmede- de 6
rechtbanken tweede klasse te Alkmaar, Dor
drecht, Roermond, Tiel, Winschoten en
Zutphen.
Tusschen haakjes zij hier opgemerkt, dat een
vroeger verschenen bericht over eventueele
opheffing van den Hoogen Raad evenmin juist
is als de mededeeling iu „Het Volk", dat het
hof te Leeuwarden zou worden opgeheven. Wel
is geopperd den Hoogen Raaduit te brei
den, maar dan den Centralen Raad van be
roep af te schaffen.
Afgezien van een bezuiniging van ±-15 pet.
op de materieele uitgaven en 15 pet. op de
subsidiën, welke het Rijk verleent en die op
de Onderwijsbegroting zijn geboekt, ziet de
commissieWeiter geen kans om van het
Hooger Onderwijs, dat in 1932 ruim 14 millioen
vroeg, -nu direct -méér te halen dan een kleine
zeven ton.
Wij moeten hier bijvoegen, dat het bericht
in „De Morgen" van 14 Juni, dat een blijven
de salariskorting van 13 pet. voor ongehuw-
den en 8 pet. voor gehuwden in het rapport
komende achtte, juist genoemd kan worden.
Maar onjuist was w-eer het bericht in dit blad
volgens hetwelk de commissie het wenschelijk
zou hebben geacht, dat de Raad van State uit
hoogstens 8 h 9 leden zou bestaan. Zooals
ook onjuist was het bericht in de „N. R. Crt."
dat er op Defensie een bezuiniging van 9 mil
lioen zou' zijn voorgesteld: het juiste cijfer is,
naar ons ter oore kwam, 7.503.900.
„Het Volk" van 13 Juni j.l. schreef, dat „af
braak van meer dan een kwart der staatsuit
gaven waanzin Is."
Het is duidelijk, dat de heer Welter en zijn
helpers de kwalificatie als deden zij „waan
zinnige" voorstellen niet verdienen.
Zij hebben 'bereikend, dat van het totale
Rijksbudget ad 587 millioen, wegens de
200 millioen, benoodigd voor de betaling van
rente en aflossing en de voorziening der fond
sen, een kleine 400 millioen in aanmerking
komt voor bezuiniging. Van deze 400 millioen
wordt bijna de helft gevormd door uitgaven
voor salarissen van het eigenlijk Rijksperso
neel (dus niet van degene, die in dienst der
bedrijven staan.) Omdat de commissie meen
de de onmiddellijk noodig geachte, groote be
zuinigingen niet te kunnen vinden buiten den
salarislast om, stelde zij de bovengenoemde
salaris- en loonkortingen voor benevens, naar
wij vernamen, een inkrimping van het perso
neel met 12 pet.
„Het ligt voor de hand, dat iets definitiefs
over deze plannen nog niet kan worden mee
gedeeld", schrijft „De Tijd" in het bovenaan
gehaald bericht.
Inderdaad kan, zoolang het rapportWelter
niet In druk versohenen is, niets van hetgeen
de commissie voorstelde, als definitief worden
beschouwd. Onder deze reserve geven wij ook
de ons verstrekte mededeelingen naar aanlei
ding van de geciteerde berichten, terwijl wij
ons oordeel voorbehouden totdat het rapport
te onzer 'beschikking staat.
TELEGRAAFVERKEER MET TRINIDAD.
Met ingang van 1 Juli a.s. kunnen via Hol
land-radio nacht- en weekend-telegrammen
tegen verlaagd tarief verzonden worden naar
TrlnldaC.
R. K. Arbeidersbeweging en politiek.
Woensdagmorgen woonden de afgevaardig
den ter voorjaarsvergadering een H. Mis bij
in de St. Jozefskerk aan de Jansstraait, opge
dragen door den hoogeerw. heer kanunnik Mgr.
J. G. van Schalk.
t
Voortzetting der vergade
ring.
Na besloten vergadering waarin bespreking
van het rapport der Commissie-Kolkman inzake
R. K. arbeidersbeweging en politiek, werd een
pnaeadvies aangenomen, waarin het bestuur
voorstelt te besluiten:
le. dat van het Verbondsbestuur ten hoogste
de minderheid der leden in de Staten-Generaal
zitting zal mogen hebben;
2e. dat geen gesalarieerd Verbondsbestuur-
der lid worde van de Tweede Kamer, tenzij in
uiterste, door de Verbondsvergaderi-ng te beoor-
deelen gevallen, waarbij voor de aanvaarding
van het Kamerlidmaatschap toestemming van
het Ver hondsbos-tuur vereischt wordt;
3e. dat door het Verbondsbestuur zal worden
gevormd een permanente Sociaal-Politieke
Commissie, als in het rapport bedoeld.
Vastgesteld werden de verslagen van „Her
wonnen Levenskracht" en van het Sanatorium
„Bergenbosch", waarvan de periodiek aftreden,
de bestuursleden J. Th. Nijkamp, J. A. de Zwart
en J. A. Schulte werden herkozen.
De beteekenis van „Qua-
dragesimo Anno".
Prof. dr. W. Koenraad-t sprak vervolgens
over: „De -beteekenis van Quadragesimo Anno
voor dezen tijd".
Het is juist nu, aldus spr. de geschikte tijd,
nu het tegenwoordige stelsel zoo ver verwijderd
blijft van zijn doel, de algemeene volkswelvaart,
de leeringen van Quadragesimo Anno in hoof
den en harten in te hameren en zoo een ge
weldige stuwing te vormen naar de noodzake
lijke veranderingen.
„Een behoorlijke regeling van het econo
misch leven kan n-iet worden overgelaten aan
de vrije concurrentie; zij kan onmogelijk een
leidraad zijn voor het economisch leven", zegt
de Paus.
De economie heeft haar sociaal karakter
verloren en haar wezenlijk doel verloochend. Zij
heeft opgehouden een natuurlijke samenwerking
en ineenpassing te zijn van ondernemingen en
bedrijven in den dienst van de gemeenschap,
voor de redelijke behoefte-bevrediging.
De Tijkdommen hebben zich opgestapeld bij
weinigen en een ontzaglijke macht, een despo
tische economische heerschappij" heeft zich
samengetrokken in de handen van enkelen. En
die machthebbers laten zich niet leiden door
bezorgdheid voor de belangen van den arbeid,
van de industrie of van het algemeen welzijn,
maar door het winstef-fec-t.
Door het winstbejag en zijn economische ge
volgen staan patroons en arbeiders als „klas
sen" vijandig tegenover elkaar.
Spr. zei dat de toekomstige tijd een tijd van
daden moet zijn. Alle aandacht moet geschon
ken worden aan het herstel der maatschappe
lijke orde.
Da tegenwoordige tijd dringt om nieuwe
maatschappelijke organen. Tot het herstel van
de maatschappelijke orde behoort het breken
van de economische dictatuur.
Daden zijn noodig in de toekomst, omdat de
tegenwoordige wereld niet alleen sooiaal-eco
nomisch dreigt ineen te storten, maar ook
godsdienstig zedelijk op zoo wraakroepende wij
ze is ontaard".
Spr. spoorde tenslotte aan door werken en
streven te zijn en te blijven „apostelen van
Christ us-Jesus".
Het vraagstuk der woning-
huren.
De heer Nijkamp, wethouder van Enschedé,
sprak over de woninghuren In verband met
de huidige economische ontwikkeling.
De overheid en gemeenten hebben thans be
langrijke en groote moeilijkheden te iucassee-
ren, nadat zij eerst groote credieten voor den
arbeiderswoningbouw hebben beschikbaar ge
steld.
Tengevolge van de algemeene loonsverlaging
moet echter thans aan huur dikwijls meer dan
1/6 of 1/7 worden uitgegeven. Hierdoor zijn in
vele gezinnen groote moeilijkheden veroor
zaakt.
Wanneer een beroep moet worden gedaan op
de regeering om huurverlaging te verkrijgen,
dan bepleit spr., dat daarbij ook zullen worden
betrokken de gemeenten, die buiten de voordee-
len van de Woningwet om met eigen crediet
en de particuliere bouwverenigingen, die met
andere garantie hebben gebouwd. Indertijd toch
hebben de-ze de lasten van d-e regeering daar-
door aanzienlijk verlaagd. Het is dus billijk,
dat particuliere exploitatie ook met hulp van
de overheid gesteund wordit. De overheid heeft
ook een taak, de groote kloof tusschen inko
men en huur te overbruggen, welke overal
thans is ontstaan.
Er zal hulp geboden moeten worden, ten
einde het mogelijk te maken, dat de arbeiders
niet weer terug moeten naar. de krotwoningen.
Het moet er naar worden geleid, dat van de
arbeiders in den huidlgen tijd niet meer dan
15 van hun inkomen voor woninghuur zal
worden gevraagd.
Wanneer het Rijk dit voor de z.g. Woning
wet-woningen moge-lijk maakt, zal dit, naar
spr.'s meening niet nalaten op verlaging der
woninghuren in het particuliere bedrijf invloed
te hebben.
Na een dankwoord van den voorzitter en
eenige gedachtenwisseling werd besloten de
verdere bestudeeri-ng van het vraagstuk der
arbeiderswoninghuren en zijn oplossing aan de
oommissie voor de volksgezondheid uit het
werkliedenverbond toe te vertrouwen.
De voorzitter sloot dan onder dank de verga
dering.
