HET AIR VAN DICTATOR.
rTJ"?
mm
„CHRISTUS IN DE
GROOTSTAD".
HIK f-ii
DE DUITSCHE LIEFDADIGHEID.
VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1932
HET EEUWIGE EN HET TIJDE-
LIJKE IN EEN GEDACHTE,
Hoofdthema van den 71en Duitschen
Katholiekendag.
|'|ftÉfpiyH
DE ORGANISATIE 'VAN
DE WINTERHILFE.
CONCURRENTIE VAN STAAT EN
BELASTINGEN.
HET BAUHAUS VAN DESSAU.
-
HPS?
mt
V. PAPEN VOOR EEN VERSCHRIK
KELIJKE BESLISSING.
HET PRESTIGE DER RECHTER
LIJKE MACHT-
COMMUNISTISCHE RELLETJES
TE ANTWERPEN.
MARECHAUSSEE NEERGESCHOTEN.
AANKLACHT TEGEN Dr. WEISS EN
HEIMANNSBERG.
.DRINKT MEER CONGOLEESCHE
KOFFIE I"
VLIEGONGELUK.
DE BOERENSTAKING IN IOWA
EN OKLAHOMA.
DE TRANSANDIJNSCHE SPOORWEG.
jsïi
Op Woensdag 31 Augustus zal, zooals wij
reeds meldden, te Essen de 71ste Duitselie
Katholiekendag worden geopend.
Tot hoofdthema van deze jaarlijks terugkee-
rende grootsche manifestatie van het Duitsche
katholieke leven is dit jaar gekozen: „Christus
In de groot-stad".
De„ Essener Volkszeitung" van Zondag j.l.
■bevat in verband hiermede een artikel van de
hand van rector Heider uit Essen-Haarzopf,
waarin de keuze van dit thema gemotiveerd
wordt en de leidende gedachten ervan nader
wordt uitgewerkt.
Wie geleerd heeft, aldus vangt reetor Heider
isijn met toewijding geschreven artikel aan, de
teekenen van den tijd te lezen en den polsslag
van het moderne leven te beluisteren, zal over
de keuze van het onderwerp, dat de 71ste Duit
sche Katholiekendag zich gesteld heeft, niet
[verwonderd zijn.
„Christus in de groot-stad!"
Het eeuwige en het tijdelijke worden hier te-
kamen gebracht. Niet willekeurig of met ge
weld, doch uit een innerlijke noodzaak, welke
leder aanvoelt en begrijpt, die ook maar iets
bemerkt van dat onverklaarbare „Iets", dat
Juist op het oogenblik uit vergeten en verlo
ren diepten opstijgt.
Wie in Essen een oogenblik het lawaai en
rumoer van de moderne industriestad ontvlucht
en een toevlucht zoekt in de plechtige stilte
van de zuilengalerij voor de eerbiedwaardige
Munsterkerk, zal daar, verwijderd van het
bruisende leven in de straten der stad, het ge
fluister vernemen, waarmede de oeroude stee-
nen van het heiligdom spreken van den vro
men zin en de ascetisch strenge, godsdienstige
levensopvatting van de vroegere Middel
eeuwen
Hij moet echter ook het antwoord zoeken op
de vraag, die vol eeuwigen ernst tot hem wordt
gericht: Wat is in de kinderen van dezen tijd
nog levend van dezen heiligen geest van vroom
geloof en zedelijke tucht? Wat heeft de leven
de Christus, met Wien de mannen en vrouwen
van dien lang vervlogen tijd in de meest enge
en innige levens- en liefdesgemeenschap waren
verbonden, ons thans nog te zeggen, nog voor
ons te beteekenen? Het thema van den Katho
liekendag van dit jaar zal hem dan duidelijk
worden in al zijn actuatllteit,
„Christus in de groot-stad!"
De heilige naam van Christus omvat hier
de gansche geheimvolle en genadenrijke we
reld van het bovennatuurlijke en eeuwige.
Groot-stad is de uitdrukking, de formule voor
de tegenwoordige cultuur en levensopvattingen.
Beide worden door de moderne groot-stad be
paald en gevormd. Geen enkele, nog zoo ver
borgen, uithoek is er, die niet door de uitstra
lingen van de groot-stad wordt beroerd, waarin
deze niet haar golven binnenstuwt,
De geestelijke levensopvatting en de levens-
Wijze der plattelandsbevolking van tegenwoor
dig zijn niet meer, zooals weleer, van die der
stadsbewoners geheel verschillend. De radio, de
bioscoop, de geïllustreerde bladen, zoowel als
de tallooze verkeerswegen en verkeersmiddelen
hebben de scheidsmuren van tijd en afstand
neergemokerd en iedere kloof overgebrugd.
Deze schets van den tegenwoordigen toe
stand sluit geen algemeen oordeel in zich. Het
geweldige vragen complex, de onafzienbare reeks
problemen, waarvoor het begrip „groot-stad"
ons plaatst, kunnen slechts aangestipt worden.
Slechts op een enkel, gewichtig feit zij hier
gewezen: Wie aan de gedachte „groot-stad" bij
voorbaat de voorstelling van een zedelijk „moe
ras" of minstens een zedelijke gevaren-zóne
verbindt zal nooit bevoegd zijd, in dezen een
Juist en'ernstig te nemen oordeel uit te spre-
^Het gaat erom, met een gezonden zin voor
de werkelijkheid, in de groot-stad een gegeven
te zien, dat, als al het geschapene, of orga
nisch geworden, moet worden ingedeeld in
den groeten samenhang, welke den katholiek
Bljn hijzonder doel en zijn bijzondere taak en
tus en de groot-stad? Leeft in dezen luidruch
tige^ baatzuchtigen, door politieke en econo
mische catastrofen geschikten tijd nog iets van
den geest van de Bergrede van Christus
Wie den druk van deze vragen en problemen
Voelt, weet, hoe belangrijk de ^athofl^e^
van dit jaar is, welke zich verstout dat.alles
voor de breedste openbaarheid te he&f^n-
Wat den moed geeft dat te doen, is de on
wankelbare overtuiging, dat er geen tij
geen werkelijkheid kan bestaan, die met van
God is en tot Hem moet gevoerd worden „door
Jezus Christus, onzen Heer".
Alleen wat in de dagen van t eerste
dom de zielen vervulde en sterkte, kan oo
tegenwoordig nog de problemen op ossen, n
«et bewustzijn: „De oplossing van iodere moei-
feheid is Ohirdsnts". De geest van Christus en
zijn evangelie in de hedendaagsche wereld
brengen, niet ais een last, doch als oen be-vrij-
deinde en verlossende kraekt, dat is de eiso
ivan liet oogenblik-
Ons christendom moet, wil het aan de eisohea
van het oogenblik beantwoorden, een heldhaf
tige bereidheid tot onvoorwaardelijke navol
ging van den im de Kerk levenden en in Haar
zich openbaren-den Christus zijn. Dat eis,ent
God vam. ieder onzer afzonderlijk.
Ons christendom alleen echter kan. den teu-
gelloozen chaos van het oogenblik niet hei vor
men tot een kosmos. De taak van. den christen
Is wiet het ontvluchten van de wereld, doch
het dragen van het kruis en den geest van
Christus in deze wereld. Wij moeten pogen
tarug te keeren tot de volheid van den christen-
ipüoht, welken Faiulus in zijn brief aan de
Korinthiërs omschrijft met de woorden: „Alles
ds het uwe; gij echter zijt christenen; Christus
echter is God". In deze woorden ligt besloten
Blies, wat de kathoHiekemdlag toespreken en
(behandelen wil
„Alles ja het uwe". Er toestaat dras niets, dat
geschapen is, of het is er ter wille van den
mensah. Alle verborgen krachten, alle energieën,
waarmede de schepping geladen is, alle artis-
tieiae, alle wetenjschajppelijke bekwaamheden,
alles, wat het menschonverstand reeds bedacht
en uitvond, alles is het uwe.
„Gij echter zijt christenen". Dat is de heilige
Iband, de door God gestelde en gewilde onwrik
bare grens.
Er toestaat na het aandsche leven van Chris
tus nog slechts één weg, welke door alle ver
warringen kan voeren naar het licht en de
vrijheid: de levende Christus zelf. In een
Christendom, op deze wijze -beleefd, zal ieder
koud egoisme spoedig worden overwonnen.
Zijn wij nog christenen Dat is wel de meest
brandende vraag, welke o.p den komenden
Katholiekendag te Essen zal moeten worden
beantwoord.
-Christus echter Is God." Indien wij christe
nen zijn dan zijn wij op den goeden weg, oip
den dkrecten weg naar den levendien God, Die
do eeuwige oorsprong is van alle dingen. Nie-
Cf""1 hoj^t tot Hem dan door Christus.
m
Het vertrek van de Nederlandsche roei-
ploegen, die zullen deelnemen aan de wed
strijden om het Europeesch kampioenschap
te Belgrado,
(Van onzen correspondent-)
Berlijn, 19 Augustus 1932.
Zal de Katholiekendag te Essen ons toonen,
dat eir voor Christus toch nog plaats is in
Europa; dat Hij nog door onze straten en
stegen sahrijdt; dlat onze groot-steden Hem
noodig hebben, als zij woonsteden van een, den
uiensch geluk brengende, cultuur willen wor
den
Een visioen zou voor ons geestesoog kunnen
opstijgen: De levende Christus, Wien de groot
stad haar poorten opent, Wien de bevolking
der groot-stad 'haar jubelend Hosanna toezingt,
wijd zij weet, dat in niemand ainders geluk is,
dan in Hem
Mies van der Rohe doet pogingen
om de instelling naar elders
te verplaatsen.
Al eerder helbben wij gemeld, dat het (bestaan
van het toekende Bauhaus te Dessau zeer wan
kel was. De opvolger van Walter Gropiras ira
de leiding, Hannes Meijer, heeft de Instelling
niet van communistische smetten vrij weten
te houden. Vandaar hevige oppositie van de
zijde van rechts. De nationaal-socdalisten, die
in het streven van het Bauhaus trouwens een
soort bolsjewisme zien, op cultuurgebied, heb
ben tegien de stichting van Gropius (al eerder
in Weimar onmogelijk gemaakt) den strijd
aangebonden en onder druk van bran taenemen-
ae macht heeft de Dessaraer gemeenteraad be
sloten, het Bauhaus per 1 October te sluiten
en de leerkrachten te ontslaan.
Mes van dier Rohe, de huidige lodder van
de school, zal staippen ondernemen om het
Bauhaus op de oude grondslagen elders te doen
voortbestaan en het „Benl. TagetoL" pleit voor
overbrenging naar Berlijn.
De genomen maatregelen tegen het Bauhaus
bewijzen wel, dat het den nationaal-socialisten
ernst is met 'hun. strijd tegen het internationale,
teohnisohe en z.g. zakelijke „nieuwe bouwen".
Wij hebben onlangs aam de hand van gege
vens der wetenschap, vast kunnen stellen, dat
de Duitschers nog geen offlcieelen honger
lijden, wijl In de ziekenhuizen, bij de binnen
gebrachte patiënten, de Maasjes onder de huid,
toet eerste symptoom van onibestrijdlbar-en
hongersnood, nog niet vastgesteld worden. Nu
is dit ontbreken slechts daaruit te verklaren,
dat de privê-weldadigheid op mlllde wijze be
oefend wordt, want van de ondersteuning,
welke de staat zijn werkloozen kinderen doet
toekomen, krammen deze ziel en lichaam onmo
gelijk bij elkaar houden. Drie gulden in de
week en niets daar boven op, loopen beslist o-p
blaasjes uit, maar wanneer deze desniettemin
toch wegblijven, wordt het zaak, de particu
liere liefdadigheid even nader in oogemswhouw
te nemen.
Nu staat de liefdadigheid natuurlijk onder
.het te-eken, dat wil, dat de eene hand niet ziet.
wat -de andere hand doet. Maar dat is toch
ook maar zoo lang als het breed ls. Wanneer
de liefdadigheid zich tegenover een oceaan vara
ellende geplaatst ziet, gelijk zulks nu in Duitsoh-
lamd het geval is, kan zij haar taak slechts
vervullen doer het plegen van algemeen over
leg, door zich tot een wetenschap in te richten,
door een straffe organisatie, door reclame,
door bedélen langs psychologisch uitgestippelde
lijnen, door het overnemen van sommige taylor-
ideeën, enz.
Wanneer men vroeger in Amerika vertoefde,
kreeg men den indruk, als hadden alle men
sehen 'het er zoo goed, dat er voot liefdadigheid
heelemaal niets te doen overbleef. Inderdaad
werd er echter enorm veel en royaal gegeven.
De millionnalrs strooiden met hun schatten
ln (het rond als Zwarte Piet met pepernoten,
maar tegelijk todden de mannen, die zich met
de 'beoefening dier liefdadigheid belastten, si
zeer vroeg ingezien, dat er zoo iets als bestu
deerd en overlegd bedelen bestond. Dit inzicht
begint ln Duibstóhlamid ook aanzienlijke vorde
ringen te maken, zooals dat o.a. blijkt uit het
bestaan van meerdere tijdschriften, welke aan
het beoefenen der milddadigheid gewijd zijn en
welke deze aangelegenheid wetenschappelijk
behandelen. Evangellschen, joden en allerlei
politieke groepen sparainen (hun uiterste krachten
in om den nood van hun mediemensohien ln de
Duitsche gouwen te lenigen.
De katholieken staan (hierbij natuurlijk niet
ten achter. Rockefeller, een oude heer, die niet
alleen vara nemen, maar ook van geven weet
mee te praten, heeft eens verklaard, .dat een
dollar het meest effect ln de domeinen der
liefdadigheid sorteert, wanmeer men hem aan
een katholieke Inrichting toevertrouwt. Daarom
zullen deze inrichtingen in het onderhavige
geval meer bijzonder onze aandacht eischen
waarbij op den voorgrond gesteld blijft, dat
men zich nooit of te nimmer een volkomen
juist 'beeld van ihet aalmoezen geven kan maken
wijl toch altijd het bijbelwoord vara de linker
en de rechterhand over het geheel blijft heer- bedoelingen ls.
schen. Maar die zaak is amders nu zóó tegen-1
EEN MIDDEL TEGEN MIST?
Prof. Wigand te Hamburg is al negen jaar
bezig het lastige mistvraagstuk, voor alle ver.
keer, maar vooral scheepvaart en luchtvaart
zoo uiterst gevaarlijk, op te lossen. Het gaat
daarbij om de nauwkeurige meting van de
grootte en het aantal der mistdruppeltjes, hun
electrische lading en om de meting van de
structuur van den in den mist aanwezigen
luchtstroom, daar enkel op die wijze de wetten
zijn op te sporen, welke voor de bestendigheid
of onbestendigheid van een mistlaag van het
grootste belang zijn. Het ls gebleken, dat een
mist bestendig, dus droog is, wanneer zijn
druppels gelijk electrisch geladen zijn, dus
elkaar afstooten, zoodat geen vereeniging van
de druppels tot groote regendruppels kan ge
schieden. Zijn daarentegen de mistdruppels
ongeladen, dan kunnen zij tot elkaar gebracht
worden en zich vereenigen; de mist is dan
nattig, zij regent weg en klaart ln korten
tijd op.
Deze wetenschap kan nuttig aangewend
worden voor het mistvrij-maken van een
ruimte, groot genoeg voor een vliegtuig om te
landen en een schip om veilig te varen Een
werkelijk geregeld luchtverkeer is pas moge
lijk, als het gelukt een vliegtuig, ook bij mist,
veilig te laten landen in een van mist vrij ge'
maakte luchtstraat op het vliegterrein. Voor
de schepen geldt hetzelfde. Men moet voor deze
op zee ook zoo'n van mist vrije luchtstraat
maken.
De bestendigheid van den mist wordt op
geheven, als men door ontlading de afstoo
tende kracht der electrisch geladen druppels
vernietigt. De druppeltjes kunnen dan samen,
vloeien en de mist regent weg.
Wigand gaat aldus te werk; hij brengt in
den mist een luchtstroom met kleine deeltjes,
welke tegengesteld geladen zijn (eenpolige
ionen). Het is tot dusver gelukt, ruimten van
120 K.M. 'bevredigend mistvrij te maken. Uit
gebrek aan middelen konden de proeven nog
niet woTden uitgestrekt tot ruimten, welke
scheepsverkeer en luchtverkeer practisch noo
dig zouden hebben.
(Vad.)
eeert, ontleenen wij er de volgende gegevens
l,1De Duitsche liefdadigheid staat momenteel
tussotoen den afgMoopan winter en den komen
den die reeds zeer zwarte schaduwen voor
zich uit wenpt. Zij weet, dat het haar voor
naamste taak is de mensehen over de gruwelen
van het barre jaargetijde heen te helpen e
daarom is zij mra bezig lessen uit de gegeven.
m den "wiiiü'fcor 1931/32 op te stellen en 0
richting-gevend te maken voor de actie vooa
den komenden winter.
Een groot probleem is de kwestie vain de
belastingen en van de concurrentie, om het
zoo maar uit te drukken, van den Staat. De
Staat heeft zich alls een groot beoefenaar van
de liefdadigheid opgeworpen en wanneer som
mige politieke pairtijen haar zin konden door
zetten, zou de Staat zelfs, onder uitroeiing
van het iprivé-initiatief, het monopolie vara het
aaiknoeaen-gieviera. Ibétoootren te toeizlttein. Do
Duitschers hebben zich zonder veel tegenspar
telen met de idee verzoend,, dat elke twee hun
ner een derde in leven moeten houden, maar
zij zijn raog erg sterk im de meening, dat dit
alles tot de taak van den Staat behoort. En dat
is begrijpelijk, want ze betalen zich blauw aan
'belastingen en wanneer ze daarover hun momd
open durven doen, wordt dieze dadelijk met een
verwijzing maar de noodzakelijkheid vara de
TOarkloozenonidiersibeiumlitng w|aeir gesnoerd. Op
die manier oefenen de drukkende belastingen
een ernstige concurrentie tegen het privé initia
tief. Als mllddel hiertegen wordt een zoo ver
mogelijk doorgevoerde decentralisatie vara het
verzamelen der ondersteuningen bepleit met
■laatste doel het leggen vara eem persoonlijk
contact tusscihen gever en nemer.
iDe ervaring heeft ook geleend, dat van eem
monopolHseerirag vara de Winterhilfe niexs
komen mag. Verleden jaar is deze bijzondere
vorm van liefdadigheid tamelijk gedecentrali
seerd in beoefening gebracht. Hindenburg heeft
er zich voor ingespannen en er zijn naam voor
geleemd. De rtjksweer maakte er zich mobiel
voor, stelde heel haar wagenpark en al haar
trompetters in dienst van de goede zaak en
gaf daarbij een voorbeeld, dat elders wel eens
nader onder het oog gezien mag worden. Ver-
sch'iillemdie organisaties, vooral van rechts-poU-
tieke instelling, lietem zich door deze aanwak
keringen Iraspireerem en de katholieken bleven
bij een en ander ook niet ten achter.
Het streven van sommige weldenkende men
sehen is er nu op gericht de gansche Charita
tieve kracht vara het volk op een gemeenschap
pelijke Winterhilfe te concentreerem, in de hoop
op die manier den grootst mogelljken slag te
slaan. „Caritas" wil van dat plan echter niet
hooren. Het tijdschrift raadt, tegen heug en
meug als het ware in, ook een groote terughou
dendheid aan, in federatief samenwerken voor
de Winterhilfe met andere organisaties, welke
voor hetzelfde doel in leven werden geroepen.
Sledhts twee bijzondere vormen van inzameling
kunnen zonder setode op te leveren in nauwe
samenwerking met andere organisaties onder
nomen worden. In alle andere gevallen is het
meeste succes verzekerd door een op de spits
drijven van eigen wereldbeschouwing.
Als zeer hinderlijk moet in alilie gevallen het
ateun-verzamelen van politieke organisaties be
schouwd wonden. In den laatsten tijd hebben
zulke politieke groepen zich ook al met de
liefdadigheid bemoeid en inderdaad slaagden
zij er aanvankelijk im, het binnenkomen van
gaven te doen zweJfliem. Masur na een wijde vdei
dam een scherpe inzinking va.st te stellen, welke
te wijten is aan de verwarring, die dooT dezen
vorm van bedelen gesticht wordt en wélke
natuurlijk bijna nimmer vrij van politieke neven"
Van het technisch concours. Een der Italiaansche Breda vliegtuigen bij de
demontage'proef.
Oppositie in den hoogsten graad.
(Van onzen correspondent).
woordlg in Duitschland, dat elke twee Duit
schers een derde moeten onderhouden. En wan
neer zij dat dioen zonder de blaasjes ®P te
laten komen, dan moet men even stil zijn petje
voor hen afnemen.
In 'het Juninummer van het tijdschrift „Cari
tas" staat een opstel aam de z.g. „Winterhilfe"
van verleden jaar gewijd en daar de werkloos
heid ook in de domeinen van de armoede eigen
lijk het eenige probleem is, wat nog Interes-
Wat meer ln het bijzonder de katholieke lief
dadigheid betreft valt nog vast te stellen, dat
het ondanks alles op vele plaatsen aam organi
satie ontbreekt. Er gaat nog veel arbeidskracht
verloren. Veel arbeid wordt nog drabbel of drie
voudig verricht. Men rijdt Bialkamderen onge
wild nog te veel im de wielen. Kortom, er hee-r-
schen nog veel toestanden, die Taylor zouden
hebben doem gruwen. Dit beteekent allemaal
■geld en tijdverlies en dus schade, en sohade
kam de goede zaak ln geen geval verdragen.
ANTWERPEN, 24 Augustus (V.D.). Door de
communistische partij was heden een vergade
ring belegd im een lokaal ln de Kloosterstraat
alhier, waar het woord werd gevoerd door den
Nederlandsehen communist G. Vanter.
Na afloop der vergadering wilde de Amtwerp-
sche politie Inzage nemen van de papieren van
den spreker. De aanwezigen verzetten zich daar
tegen en Varater maakte van de gelegenheid
gebruik om te verdwijnen. Een achtervolging
ontstond, tijdens dewelke door de communisten
op de agenten werd geschoten. Een agent werd
zeer zwaar gewond. Vamter slaagde er in te
ontkomen.
BRUSSEL, 24 Augustus (V. D.). Marechaus
sees, die ter bewiaMng van de mijnsohachten
te Mardeonont waren aangesteld, bemerkten op
een gegeven oogenblik twee verdachte personen.
Zij vroegen hun zich te identificeeren. Bij
het doorkijken der overhandigde papieren, trok
één der individuen plotseling een revolver en
echoot a. bout portant een der marechaussees
neer. De getroffene was op slag dood. De dader
sloeg oip de vlucht.
De tweede marechaussee loste op den ande
ren aanvaller een schot, trof hem in het gelaat,
doch slaagde er niet in, hem te airresteeren.
Overigens is het in de mijnstreek over het
algemeen rustig.
BERLIJN 25 Augustus. (V.D.) De officier
van justitie te Berlijn heeft een aanklacht in
gediend tegen den zich niet meer in dienst be
vindenden vice-president der Bertijnsclie poli
tie dr. Bernhard Weiss en den politieoomman-
dant Heimannsbemg wegens overtreding van
paragraaf 3 van de verordening van den rijks
president betreffende het herstel der openbare
veiligheid en orde in Groot-Berlijn en ln de
provincie Brandenburg, van 20 Juli 1932.
Den vervolgden wordt ten laste gelegd dat zij
in strijd hebben gehandeld met de verordening
van luitenant-generaal vom Rundstedt, den
toenmaligen militairen bevelhebber, om zich
van verdere ambtsuitoefening te onthouden.
WAT MEN ZOOAL UIT KOFFIE
VERVAARDIGEN KAN.
Reeds geruimen tijd kunnen de Braziliaan-
sche koffieplanters hun geurig product niet
meer tegen een loonenden prijs verkoopen. Er
werden reeds heele scheepsladingen, koffieboo-
nen in zee geworpen, terwijl duizenden tonnen
als brandstof werden gebruikt in de locomotie
ven der Braziliaansche spoorwegen.
Een Zweedsch scheikundige Dr. Binman
heeft than3 experimenteel aangetoond dat uit
koffie langs chemischen weg tientallen andere
producten vervaardigd kunnen worden. In zijn
laboratorium fabriceerde deze geleerde uit een
baal van 100 K.G. koffie, o.m. 2% kilo aceton,
het bekende middel om hars en vet op te los
sen, verder 1 K.G. alcohol, 6 K.G. plantaardige
olie, 1 K.G. smeerolie en tenslotte nog een hoe
veelheid coffeine en zwavelzure amoniak, do
bekende stikstofmest.
De Braziliaansche regeering laat thans het
procédé van Dr. Binman onderzoeken ln de
hoop dat de koffieplantages weer loonende be
drijven zullen worden, ook al wordt er uit de
koffie iets anders'hereid dan de bekende geu-
rige, opwekkende drank, J
Onze Brusselsche correspondent meldt ons;
Door den minister van nationale defensie
werd in he leger aangedrongen op het gebruik
van Gongoleesche koffie. Bij een referendum
onder de verschillende troepcorpsen sprak de
meerderheid zich voor Congoleesche koffie uit.
Maandelijks consummeert het leger 22.000 K.G.
koffie.
Onz© Brusselsche correspondent meldt ons:
Naar uit Roedioe, nabij Sasathsie in Congo
wordt gemeld, is aldaar een vliegtuig van de
„Sabena" neergestort en ls de bestuurder aan
zijn opgeloopen verwondingen bezweken.
VALSCHE BANKBILJETTEN IN OSTENDE
Onze Brusselsche correspondent meldt ons.
De politie heeft op het koersplein en in ver
schillende winkels van d)h stad Ostende beslag
gelegd op in totaal circa 100 valsche bank
biljetten van 100 frs. De biljetten zijn Iets
kleiner dan de echt».
ZIJN VADER DOODGESCHOTEN.
DRESDEN, 25 Augustus. Te Remso heeft de
40-jarige koopman Adolf Klauss, zijn 70-jarigen
vader doodgeschoten. Na een heftigen familie
twist schoot de man op zijn vader. Hij meldde
zich daarna zelf bij de politie en verklaarde uit
noodweer gehandeld te hebben.
CHICAGO, 25 Augustus. (V.D.) De staking
der boeren ln de midden-Westelijke staten
duurt nog steeds voort en nog steeds brengen
zij hun producten niet aan de markt, teneinde
te trachten de prijzen te beïnvloeden.
De laatste dagen zijn weer ernstige Inciden
ten ontstaan met boeren, die trachtten, hun
goederen toch aan de markt te brengen. In
verschillende plaatsen van Oklahoma en Iowa
moest de politie tegen de stakende boeren met
handgranaten en traangas optreden.
D© staking breidt zich thans ook uit naar
Nebraska, Wisconsin, Indiana en Miinesota.
SANTIAGO DE CHILI, 25 Augustus. (R.O.)
De onderhandelingen tnsschen de Ghileensche
en Argentijnsohe regeering over een hervat
ting van het spoorwegverkeer over de Andes,
dat den 20sten April j.l. gestaakt werd, toen
de Britsche Transandes-spoorweg-maatscihappij
den treindienst ophief, zijn hervat
De Chileensehe regeering heeft voorgesteld,
dat beide landen een handelsverdrag zullen ora-
derteekenen, om een eind© te maken aan den
tarieven-oorlog, die de oorzaak was, dat de
Transandijnsche tondel zoo ging kwijnen, dat
het de moeite niet meer loonde, om nog lan
ger treinen te laten loopen,
B e r l ij n, 23 Augustus 1932.
Vijf weken zijn er nu door het land gegaan
sedert de staatsgreep, waarhij do Pruisische
regeering naar huls werd gezonden en de heer
von Papen het roer van den vrijstaat in han
den nam.
Blikt men op deze weggevloten periode te
rug, dan wordt men geenszins geimpressloneerd
door de som van daden welke de dictator in dit
tijdsbestek gesteld heeft, noch ook door de
verbetering ln den algemeenen toestand, welke
sedert dien ls ingetreden De orde, waar het
toch om ging, ls nu niet grooiter dan weleer.
Zij is veeleer aanzienlijk verstoord en slechts
door middel van draconische maatregelen is
het ten slotte gelukt het vroegere niveau van
rust weer terug te krijgen. Als eenige regee-
ringadaad van een beetje formaat kan het
rondschrijven over het baden gelden. Maar
deze daad kan geen bevrediging schenken, wijl
zij de twee groote euvelen van den dag, de
pornografie en de tegennatuurlijke uitspattin
gen met rust laat om deuren in te rammen,
die eigenlijk al lang open staan.
Ook het christelijk tintje, dat er aan gege
ven werd, overtuigt niet, wijl het te veel wijst
op het scheppen van gezochte tegenstellingen
met het goddelooze regiem, dat men nu geluk
kig neergeslagen heeft. Voor de rest heeft het
nieuwe bewind li-oofdzakelijk ambtenaren met
hun families op straat gezet. Ambtenaren zijn
met dozijnen ontslagen en, afgezien van de
vraag of zulks constitutioneel te verdedigen is,
wordt hierbij ook nog het vermoeden van groote
partijdigheid gewekt.
Ondanks deze terughoudendheid heeft het
nieuwe regiem eigenlijk geen enkelen vriend
meer. Alleen de Duitsoh-nationalen steunen het
nog, wijl de stakkerds heelemaal niemand an
ders in de wereld hebben, die nog een beetje
vriendelijk tegen hen is en daarmede is alles
gezegd. Voor de rest heeft alles tegen den rijks
commissaris post gevat en van zijn ongenoegen
er over kond gedaan. Echter is deze ontevreden
heid nog maar een zachte zefir in vergelijking
met den storm, waaraan de rijkscommissaris
misschien van heden of morgen af bloot ge
steld zal staan.
Immers, er zijn vijf nazis wegens moord ter
dood veroordeeld en nu schreeuwen de geest
verwanten van deze jonge mannen het van de
daken af, dat zij heel Duitschland ten binneste
buiten zullen keeren, tenzij dat vonnis buiten
werking gesteld worde. Dat laatste kan o.a. ge
schieden door het verleenen van gratie. In het
onderhavige geval moet het Pruisische kabinet
over een eventueel ingediend verzoek om gratie
beslissen. Maar het Pruisische kabinet is buiten
functie gesteld en deszelfs bevoegdheden zijn op
een manier, waarvan de rechtsgeldigheid n
hooge mate twijfelachtig is, op den heer von
Papen overgegaan, welke zijn verantw°t<frissen
heid misschien deelt met de staatssecretaris en,
welke hij tijdelijk met de functies der wegge
jaagde ministers 'hekleed heeft.
In het algemeen mag men wel aannemen, dat
het voor niemand in de wereld prettig ls over
leven of dood van vijf medemenscben te moeten
beslissen. In zwakke oogenblikken zal de heer
von Papen, die zich nu voor deze bes issnig ge
steld ziet, toch ook wel eens twijfel gekoesterd
hebben aan de toelaatbaarheid van zijn actie in
Pruisen en, zoo zulks inderdaad net geval is,
dan moeten deze twijfels wel nieuw voedsel
krijgen door de schrikkelijke bes issing, waar
voor hij zich nu ineens geplaatst ziet. En dat
moet In nog sterker mate wel het gei al zijn met
de ambtenaren, die zijn verantwoordelijkheid op
dit punt deelen.
Natuurlijk hebben de juristen al dadelijk een
paar achterdeurtjes gevonden, waarlangs zij
von Papen uit het netelige geval willen laten
ontsnappen, maar anderzijds heeft deze zich
toch reeds in een bepaalde nohting vastgelegd.
Heeft hij het Duitsche volk niet beloofd op
brutale" manier voor de zekerheid van lijf en
leden te zullen zorgen en zou het niet wat gek
aandoen, dat hij hard wegloopt, wanneer hem
voor de eerste maal de kans geboden wordt zijn
woord gestand te doen
Overigens verkeert de justitie in Duitschland
tegenwoordig in een staat, die wel zeer bijzon
dere zedelijke plichten aan de hoogsten in don
lande oplegt. Het vertrouwen in recht en ge
rechtigheid en ln de bedienaars ervan neemt
van dag tot dag af in de Duitsche landen. Dat
geldt in het bijzonder van processen met een
politiek luchtje er aan, maar ook wel van an
dere. Wanneer men nu aanneemt, dait -het weg
ebben van het vertrouwen in zijn rechtsbedee-
ling een der zwaarste rampen is, waardoor een
land getroffen kan worden, dan volgt daaruit,
dat de hoogste ambtenaar van den staat op ge
wichtige oogenblikken lakenswaardig zou han
delij door zich met een foefje uit een moeilijk
geval te redden, onverschillig of het recht daar
door een beetje gehavend wordt of niet.
Do -misdaad waaroveT het hier gaat, is een
brutale moord in kalm overleg 'besloten en in
koelen bloede uitgevoerd. Uitgevoerd op een
dierlijk brutale en lafhartige manier. Slechts
door een toeval werd een tweede moord voor
komen. Met dit lijstje van bijzonderheden aou
men een tijdje kunnen doorgaan, waarbij men
dan maar tot één slotresultaat komt: wanneer
er ooit gronden aan wezig zijn om een politieken
mo-ord met den dood te bestraffen, dan is het
wel in het onderhavige geval. Slechts één ver
zachtende omstandigheid speelt door de mis
daad heen. Zij werd bedreven luttele uren, nadat
de bijzondere strafwetten van kracht waren
geworden en misschien waren de booswichten
(allen nazis, die een communist in zijn slaap
overvielen en als een hond afmaakten) nog niet
heelemaal met die nieuwe wetten op de hoogte.
Wat nu het tanen van het prestige der rech
terlijke macht betreft, 36 dat in 'n heftig be
wogen tijd als welken Duitschland nu beleett,
tot op zeker© hoog-t© wel onvermijdelijk. Van elk
politiek proces brengt dé pers slechts sterk
gekleurde en tendentieus© verslagen en hier
door wordt de justitie natuurlijk ondermijnd.
Maar anderains halen de rechterlijke ambte
naren zelf soms toch ook stukjes uit, waarbij een.
toeschouwer de adem even blijft stokken. Een
pakkend voorbeeld daarvan Is -het artikel, dat
de officier van justitie, jhr. von Steitocker,
voor een paar dagen in eqn nazilblad schreef.
In dit artikel bepleitte deze rechterlijke ambte
naar zonder meer het goede recht van twee
vormen van justitie, preciesi zooals dat in
Moskou het geval is. Voor de nazis moet met
een© maat gemeten worden era voor de „Unter-
menschen" met een andere. Deze ambtenaar,
die tuseohen twee haalkjes den staat tegen
de Unermenschen „gebroeders Sklareik" te
verdedigen (had, zet deze koene stelling, die
regelrecht tegen den geest indrulscht, welke
zijn ambt beiheerschen -moet, op, verdedigt
haar openlijk, vindt ondersteuning van andere
hooge, rechterlijke aimibtenaren en gaat dan
verder vrij uit. Precies of er niets gebeurd
is. Het is verklaarbaar, dat in een land, waar
de hooge justitie ambtenaren zulke buitenspo
righeden bedrijven, niet veel van bert vertrou
wen in de rechtspraak overeind ikan blijven
staan. Reden te meer, lntusschen, voor de
hoogste politieke 'beambten om uiterst om
zichtig maar tegelijk ook vastberaden t© zijn
in de oogenblikken, waarop zij direkt in de
bedoeling van het recht betrokken raken.
Maar dat is in het gegeven geval VOOT den (O
heer von Papen alweer zeer -m-oei-njn.
gezegd gaat het 'hier om een doodvonnis, uit- in»
gesproken over vijf nazi-jongelingen. Toen het
vonnis uitgesproken werd, weird er ln de recht
zaal zelf al tegen geprotesteerd en zóó diep
is hét prestige van de rechtbank reeds gezakt,
dat die ongestraft plaats kon vinden. Een
wijle later stond 'heel het stadje, waar de vier
schaar gespannen was, bereids in rep en roer
en kon de plaatselijke politie het orde-houden,
alléén niet meer af. Deze demonstraties kun
nen als een voorspel gelden van hetgeen ge
schieden kan maar dan met het gansche
rijk als echouwtooneel in geval het vonnis
werkelijk eens voltrokken mocht worden. De
nazis laten op diit punt de regeering niet in
het duister verkeeren. In zeer forsch gestelde
telegrammen aan den rijikspresident en den
kanselier gericht, in perscommuniqués, Inter
views enz. roepen zij bet als het ware van de
dalten af, dat zij heel de republiek In rep en
roer zullen brengen, bij aldien het bloed van
de vijf veroordeelde jongelingen vergoten wordt.
De regeering heeft al krampachtig verklaard,
dat zij zich 'bij hare decisies door geen druk
zal -laten beïnvloeden, maar daar kan iedereen
natuurlijk het zijne van denken. De nazis zijn
reeds in de oppositie tegen von Papen en schijn
baar heeft deze dus niets bij hun toooze buien
te verliezen. Maar dat is slechts schijn. Want
zóó sterk staat von Papen niet, dat hij de-ze
oppositie tot den hoogsten graad van razernij
ongestraft kan opzweepen. Niet zonder te
sidderen moet hij aan zulk een mogelijkheid
denken en daardoor is de vrijheid van zijn ge
wichtigste besluiten wel degelijk begrensd.
Maar, gelijk gezegd, bestaan er nog achter,
deurtjes, waarlangs -de vlucht voor het treffen
van een fiksch besluit, van een brutaal
besluit (gelijk dat beloofd was) genomen
kan worden. De doodstraf kan in tuchthuis
veranderd worden; het proces kan gecasseerd
en aan een andere rechtbank toevertrouwd
worden; enz. Maar deze uitwegen zullen slechts
aldus geïnterpreteerd w-orden, dat von Papen,
ondanks zijn air van dictator, bang is voor het
nemen van een 'besluit en daarmede 'berokken*
hij, zoowel zioh zelf als zijn regiem, een zeer
ernstige schade.
AUTO-ONGEVAL VAN TWEE
BERLIJNSCHE POLITIEOFFICIEREN-
BRANDENBURG, 25 Augustus. (V. D.) Twee
Berlijnsche politieofficieren, die in den afge-
loopen nacht per auto naar Kaiserlautern re
den, reden op den straatweg BerlijnBranden
burg in de nabijheid van Gross Kreuz door
oververmoeidheid tegen een boom. Een hunner
liep een ernstige schedelbreuk op, terwijl de
andere een arm brak, snij wonden en 'n borst-
kwetsuur opliep.
In ernstigen toestand zijn zij naar het ste
delijk ziekenhuis te Brandenburg overgebracht.
HET DREIGEND CONFLICT IN a
LANCASHIRE.
MANCHESTER, 25 Augustus. (R-O.) De ver
tegenwoordigers der wevers hehben de voor
stellen betreffende een salarisvermindering
van twee shilling en negen pence per pond
sterling afgewezen.
Plannen voor een nieuwe bijeenkomst zijn
niet gemaakt.
RUSLANDS BEVOLKING.
Naar d© „Daily Express" uit Moskou ver
neemt, ls de bevolking van de Sovjet-Unie sinds
192G met zestien millioen toegenomen en wordt
thans geschat op 163.000.000.
