POSTZEGEL
D. K. VOS
EEN JAAR NATIONALE POLITIEK.
AANVANG
B. J. DE HEER,
Nieuwe Clublessen
INSTITUUT PONT
KLEIDE» AMMOMCE
KUNSTTANDEN
TELEFUNKEN - RADIO.
ANTI-CRISISACTIE.
DE TACTIEK VAN HET
VRAGEN.
21 TROUWEN 29
DONDERDAG 1 SEPTEMBER 1932
DE
ONMISKENBARE TEEKENEN
VAN HERSTEL
OPTIMISME OF DEFAITISME.
„MAC DONALD DE VERPERSOON
LIJKING DER PARTIJ-
LOOSHEID."
KAPELAAN FAULHABER.
EEN MARTELAAR VAN HET
BIECHTGEHEIM.
SAMUEL EN HERRIOT OP JERSEY
De ontmoeting een nieuw bewijs
voor de entente cordiale.
BLASCO IBANEZ.
Met de Kerk verzoend gestorven
staatslieden
Ir, C BLANKEVOORT, c.i.
en
H. M. SICKLER.
De Heer en Mevrouw
BLANKEVOORT—SICKLER
bedanken hiermede voor de vele
blijken van belangstelling bi) hun
huwelijk ondervonden.
J. J. HOLTZAPFEL
middelen
bedrijf
N.Y. De Beukelaar
De Jonge's Houthandel
KRUISKADE 4 bij den Coolsingel
ROTTERDAM TELEF. 56950
Privé-Secretaresse
Steno-Typist(e)
Typen f 7.50 het geheel
Een Kabouter-annonce,
geregeld geplaatst, ver
groot den omzet, maakt
de winst vet
JOH. JONGSTEN
Wat is „AUTO-SELECTIE"
Als de advertentie het best Is
is de redding het meest nabij
KANTOORBOEKHANDEL
RUBENSPLEIN No. 16
LEESBIBLIOTHEEK
VLAARDINGSCHEDIJK No. 169
N.V. SCHIEDAMSCHE STEENKOLENHANDEL
R. K. HOOFDACTE
CURSUS
GEVRAAGD
J. J. TH. PENNING 1
ST. LIDUINASTR. 33
HEDEN HERVAT.
(Van onzen correspondent.)
Londen, 26 Augustus 1932.
"Wanneer "wij beweren, dat het wereldherstel
van weinig factoren meer afhankelijk is dan
van Engelands herstel, en dat de economische
depressie in dit land een van de voornaamste
oorzaken geweest is van de verscherping der
•werelddepressie, dan beoogen wij hiermede
geenszins Engelands beteekenis onder de naties
te overschatten. De Vereenigde Staten, als de
grootste verbruiker van eenige der voornaam
ste „commodities", spelen zeker geen minder
toonaangevende rol. Een algemeen herstel kan
niet intreden, indien niet in Amerika de toe
stand aanmerkelijk verbetert. Maar een duur
zame verbetering in Amerika is uitgesloten
tenzij ook Engeland den weg der genezing uit
gaat.
Het zal heel moeilijk zijn na te gaan, in
hoeverre verschillende landen eikaars ontwik
keling in de richting van economisch herstel
beinvloeden. Maar zoo wij mogen aannemen
dat alle landen van elkaar afhankelijk en op
elkaar aangewezen zijn, dan moet ons dit niet
verleiden tot de valsche gevolgtrekking, dat
het herstel van Monaco voor Europa van even
veel belang is als dat van G-root-Brittannië.
Er zijn zeer aanzienlijke gradueele verschil
len, en voor ons werelddeel is Engelands her
stel ongetwijfeld van grooter gewicht dan dat
van een tg ander land. Niet alleen om zijn over
wegende financieels en groote conwnercieele
(beteekenis, maar ook omdat Engeland voor
zijn eigen herstel tot de laatste penny toe be
taalt, en niet anderen ervoor betalen laat en
er dus te allen tijde 'belang bij kan hebben
een nieuw herstel, en dus nieuwe betalingen
en concessies uit te lokken.
Jarenlang heeft Europa, met- inbegrip van
Engeland, de fout gemaakt dat het 't zwaarte
punt van het herstel zocht op een plaats, waar
het niet was.
Op die fout is Engeland in ieder geval terug
gekomen, zoo men oordeelen mag naar het
merkwaardige feit dat sinds weken en weken
alle „crises" in midden-Europa nalaten eeni-
gen indruk te maken op de Londensche beurs.
Een goed jaar geleden nog meende men, dat
dergelijke crises alle kansen op herstel bedier
ven. Hiervan werd door de crises-fabrikanten
naarstig gebruik gemaakt. Thans neemt men
van crises zoolang zij tot een bepaald land
gelocaliseerd blijven, weinig nota. Men maakt
er zich niet meer zenuwachtig over aan de
beurs. Een groot deel van de bluf, die Europa
jaren lang van streek gebracht heeft, wordt
thans doorzien. Of misschien is het juister te
zeggen, dat zij afstuit op het veldwinnende
optimisme.
De anti-crisismaatregelen der regeering zijn
reeds beloond met resultaten, welke een alge
heels verandering in de stemming teweegge
bracht hebben. Deze laat zich niet meer zoo
licht beinvloeden door nationale gebeurtenis
sen op het vasteland. Terwijl zij zelf het gevolg
is van een gunstiger beoordeeling der commer-
cieele vooruitzichten, bezit zij op haar beurt
de opbouwende kracht tot verbetering van den
economischen toestand bij te dragen.
Het conversie-aanbod der regeering gaf den
kraohtigsten stoot aan een optimisme, dat even
wel reeds daarvoor was begonnen te ontluiken.
Millioenen aan bonussen zijn uitbetaald gewor
den, en grootendeels belegd in industrieele en
andere aandeelen. Britsehe beleggers hebben de
gelijktijdige opleving aan de New-Yorksche
beurs juist en scherp beoordeeld, en millioenen
in Wall street verdiend. Het succes der conver
sie-operatie heeft een nieuw élan gegeven aan
de meeste afdeelingen der beurs. Optimisme
kweekt optimisme. De industrieele vooruitzich
ten worden, ook onder den invloed van de te
Ottawa genomen besluiten, gunstiger beoor
deeld. De prijzen van industrieele aandeelen
gaan gestadig omhoog. Ofschoon Augustus de
stilste maand van het jaar pleegt te zijn, is de
afgeloopen account de drukste sinds den herfst
1929 geweest.
Het oploopen der oommodity-prijzen stimu
leert de aandeelen van ondernemingen., die bij
de rijzende markten betrokken zijn. Zij laten
de laagste noteeringen van het jaar ver achter
zich. Imperial Chemicals en Calico Printers
worden bijna 100 proc. hooger genoteerd, Dun-
lop Rubber 140 proc., Cables and Wireless 110
proc., Ford Motors 90 proc. Grooter nog zijn,
in verband met de verbeterde positie op de
metaalmarkten, de prijsverbeteringen op de
mijnsecties. Rhodesiaansche koperaandeelen
staan in sommige gevallen 150 en meer procent
boven de laagste noteering van het jaar. Bwana
M'Kuba's zijn met niet mimdeir dan 300 proc.
opgeloopen. Binnenlandsche spoorwegaandeelen
zijn, ofschoon de weekstaten onbevredigend blij
ven, minder flauw dan zij sinds maanden ge
weest waren; rubberaandeelen hebben hun ein
deloos geslonken marktwaarde weer met meer
dan 100 proc. verbeterd; petroleumaandeelen
staan over bijna de geheele linie ver boven de
noteeringen van het begin des jaars. Rbyal
Dutch vingen het jaar op 13 aan, zij zijn thans
boven de 18; Shells zijn 1 meer waard; An
glo-Ecuadorians zijn van 5 s. 6 d. tot 12 s., Lo-
bitos van 16 s. 10% d. tot 43 s. 9 d., Phoenix
van 3s. 10% d. tot 8 s. 6 d., V.O.C. (Venezuelan
Oil) van 16 s. 10% d. tot 33 s. 1% d. gestegen.
Ik zou kolommen met vergelijkende cijfers
kunnen vullen, en in hun dorheid zouden zij
welsprekender zijn dan lange vertoogen. Giste
ren brokkelden op de Londensche fondsen-markt
binneplandsche leeningen af, niet doordat zij
noemenswaardig aangeboden werden, maar
doordat er geen vraag naar was. Het is in bijna
drie jaren tijds niet voorgekomen, behalve on
middellijk na een opzienbarende gebeurtenis
zooals president Hoovers moratorium-voorstel,
dat binnenlandsche fondsen uit de gunst waren
omdat beleggers industrie- en andere aandee
len kochten. Het gebrek aan vertrouwen in
andere machten is drie jaren lang een stumu-
lans geweest voor de fondsenmarkt.
Vertrouwen keert terug. Wanneer voor in
dustrieele aandeelen aanzienlijk meer gegeven
wordt dan eenige maanden geleden, dan komt
dit door dat men vertrouwen stelt in de toe
komst der ondernemingen.
Aan een oorlog kan een plotseling einde ge
maakt worden door een wapenstilstand. Een
groote economische crisis ka-n niet anders dan
geleidelijk wijken. Weken en weken lang reeds
doen zich onmiskenbare teekenen voor die er
op wijzen, dat de groote terugtocht een aan
vang genomen heeft.
Evenals een terugtrekkend leger richt de
terugtrekkende crisis veel kwaad aan. Zij laat
een spoor van vernieling achter o-p haar weg.
Wij konden niet anders verwachten.
Een terugtrekkenden vijand moet men ach
tervolgen. Anders verzamelt hij nieuwe krach
ten, en valt opnieuw aan. Dit is het groote ge
vaar van het oogemblik. Dit is het groote ge
vaar van een crisiis-politiek. Alleen een an-ti-
crisis-politiek kan de overwinning verzekeren.
Engeland voert thans een jaar lang zonder
voorbehoud een anti-orisispolitiek, die gesteund
wordt door het optimisme van het volk.
De onmiddellijke economische oorzaken van
den verbeterden toestand liggen gedeeltelijk
bulten Engeland, maar onder de gebeurtenissen,
welke culmineerden op 24 Augustus 1931 had
de toestand zich onmogelijk kunnen verbeteren.
Het optimisme is in deze crisis de groote
kracht van het Engelsche volk geweest; het zal
zijn groote kracht blijven.
Aan den anderen kant frijn er groepen, en
zelfs heele volken, die pessimisme propagee-
ren, omdat het geloof aan een wereldherstel
ondanks de bestaande internationale verhou
dingen hun niet past. Het heeft maanden en
maanden geduurd alvorens het vertrouwen zich
marsohvaardig maakte, en zelfs thans wordt
nog gepoogd zijn opmarsoh te fnuiken. Ieder
lan-d zal verstandig doen zich te zuiveren van
die noodlottige invloeden, die binnensluipen ge
lijk défaitis-ten In een oorlogvoerend land.
Tot een jaar geleden hebben wij die invloe
den, die propagandisten van de paniek, waarbij
andere landen voordeel hoopten te hebben, ook
in Engeland gekend. De eerste minister zelf
nam ze au sérieux. Die tijd schijnt reeds on
eindig ver achter ons te liggen. Engeland heeft
opgehouden zich te laten beïnvloeden door
alarmblazers; het is, zonder zich aan iets of
iemand te storen, zijn eigen moeilijken weg
gegaan. Zoo moeilijk is die weg geweest dat,
indien Engeland zich ook maar één oogemblik
had laten afleiden door de défaitisten der we
reldcrisis, het zelf in den afgrond gestort zou
zijn. Inplaats daarvan heeft het de wereld een
voorbeeld van optimisme gegeven.
Eergisteren was het een jaar geleden, dat
mr. MacDonal-d den koning het ontslag van het
labour kabinet aangeboden had, en dat hem
opdracht verleend was tot het vormen van een
nationaal, dat wil zeggen boven de partijen
staand kabinet, welks taak het zou zijn de
begrootlng in evenwicht te brengen, het por.
lemen-t te ontbinden en verkiezingen uit te
schrijven.
Een jaar geleden k-wam er schijnbaar slechts
een einde aan -het labour regiem, waarvan het
volk in twee-en-een-half jaar tijds genoeg ge
kregen had. In werkelijkheid maar dit zou
men eerst later Inzien kwam er een einde
aan heel het regiem, dat geheerecht had sinds
tegen ^het einde van 1922 Lloyd George's
coalitie verpletterd was.
Het labourkabinet had, met steun der libe
ralen, veel kwaad gedaan; hiertegenover staat,
dat de conservatieve regeeringen weinig goed
gedaan hadden. Labour was onpopulair gewor
den door haar fouten; de conservatieven wa
ren het geworden door hun nalatigheden. Wa
ren zij minder nalatig geweest, dan zouden
zij ook fouten gemaakt hefbben.
De schuld moest niet gezocht worden bij
de mannen, doch bij de stelsels, welke de per
sonen 'boven de partijen en de partijen boven
de natie verhieven.
Er was op 24 Augustus 1931 eenige teleur
stelling merkbaar, omdat aan mr. MacDonald
en niet aan mr. Baldwin opdracht gegeven was
tot vorming van een kabinet. Op sentimenteels
gronden had de overgroote meerderheid der
kiezers er toen de voorkeur aangegeven, indien
een zuiver-conservatieve regeering aan het be.
wind gekomen was. Achteraf bezien, mag men
getuigen dat zelden op een kritiek oogenblik in
de geschiedenis van een volk een verstandiger
beslissing genomen is dan in Augustus van het
vorige jaar. Door de vorming van een conser
vatief kabinet zou het oude stelsel, dat bijna
tien jaren lang zijn ondeugdelijkheid in dit
overgangistijd-perk bewezen had, gehandhaafd
zijn gebleven. Thans werd het in één slag weg
gevaagd. Zelfs diegenen die meenen dat mr.
MacDonald's bekwaamheden niet opwegen te
gen zijn ijver en zijn eerzucht, zullen erken,
nen, dat niemand betêr dan hij had kunnen
staan aan het hoofd eeneir nat;male regeering.
Als Labour,man staat hij ver van de con
servatieve partij, die thans de machtigste in
den lande is; zijn eerste ministerschap was
dus een zedelijke waarborg tegen een feite
lijke conservatieve partijregeering. Uit zijn
eigen partij gestooten, genoot hij plotseling een
benijdenswaardige onafhankelijkheid van elke
politieke fractie. Het partijstelsel, dat zichzelf
gecompromitteerd had, werd gewantrouwd. De
eerste minister was de verpersoonlijking der
partij loosheid geworden. Alleen onder leiding
van zulk een man zou een nationale regeering
zich aan de gevaarlijke, doch noodzakelijke
operaties kunnen wagen, welke zij in den loop
van twaalf maanden uitgevoerd heeft.
24 Augustus 1931 is een groote datum in de
geschiedenis der wereld. Wie de gebeurtenis
sen in de verschillende landen gedurende de
laatste tien jaren de revue laat passeeren, zal
opmerken, dat zich nergens iets heeft voorge
daan, dat op den gang van zaken zulk een
Ingrijpenden invloed uitgeoefend heeft als de
vorming van een nationale regeering in Enge
land.
In vergelijking hiermede is het aftreden van
het laibour-kabinet hoe geweldig ons dit
een jaar geleden ook mocht toeschijnen
niets meer dan een incident. Het labour-kabinet
stuurde aan op een catastrophe, en die cata
strophe werd ter elfderure voorkomen, dank
zij zijn aftreden. Dit was slechts een negatief
feit. Met de positieve noodzakelijkheid van
Engelands verheffing nit de diepe economi
sche depressie en het voortdurend industrieel
verval, had het weinig uit te staan.
In de wereldcrisis is Engeland uit den aard
der zaak een der grootste factoren. Wat men
vócir Augustus 1931 niet inzag of niet wilde
inzien was, dat de verscherping dier crisis
niet veroorzaakt werd door hardnekkige poli
tieke en economische beroering in de 'borgende
landen van Midden-Europa, doch door de toe
nemende moeilijkheden der geld-leenende sta
ten. De crisis in Engeland werd beschouwd
als een gevolg van de wereldcrisis. In werke
lijkheid was zij er in nog hoogeir mate een der
allervoornaamste oorzaken van.
In den loop der jaren hebben wij ontelbare
malen beweerd, dat niet alleen in Engelands
belang, doch in het belang der heele wereld,
dit land niet andere volken, doch zichzelf op
de been moest helpen. t
Van h«t oogenblik af, waarop het bewind hier
in handen kwam van een nationale regeering,
stond het vast, dat voor het eerst alles gericht
zou worden op het op-de-been-helpen van En
geland. En vergissen wij ons niet, dan zal
men binnen kotrter of langer tijd algemeen
erkennen, dat aldus tevens de grondslagen
gelegd werden voor een Europeesch herstel.
Het in evenwicht brengen der begrooting,
noodzakelijk voor het herstel van het Engel
sche cire-diet, welks ineenstorting een groot
deel van Europa niet lang overleefd zou heb
ben, was een gebeurtenis van groot belang.
Maa.r toch was haar beteekenis vooral hierin
gelegen, dat een dreigende catastrophe afge
wend werd. De economische crisis bleef voort
bestaan, en zou niet onbepaal-den tijd kunnen
aanhouden zonder dat zij een nieuwe finan
cieels ramp met zich sleepte.
Alleen een nationale regeering kon het pres
tige genieten, dat noodig was voor het pro-
clameeren eener fiscale revolutie.
Buitenlandsche bladen hebben het helrstel
van Engeland als een mirakel" voorgesteld.
Het is niets van dien aard.
Op 'het vasteland heeft de loop der gebeur
tenissen in Engeland hier en daar een verba
zing veroorzaakt, welke doet vreezen, dat ve
len in volmaakte onwetendheid veirkeeren ten
aanzien van de methodes, welke bier toegepast
zijn.
In kranten uit andere landen nu leest men
veel over crisismaatregelen, welke daar geno
men worden, over crisis-oomité's, welke ge
vormd worden, over een crislspolitiek, welke
gevoerd wordt.
Wil men begrijpen, hoe het mogelijk is dat
Engeland er thans zoo onvergelijkelijk veel
beter aan toe is dan een jaar geleden, en dat
het waarschijnlijk het voorspoedigste land van
Europa is, dan moet men het volgende voor
oogen honden;
In Engeland heersdht geen crisisstemming,
dooh een anti-crisisstemming; er wordt geen
erisispolitiek gevoerd, doch een anti-crisiepoli-
tiek; er worden geen crisismaatregelen geno
men, doch anti-crisismaatregelen.
MILLIOENEN CIJFERS DER
CARITAS.
(Van onzen correspondent.)
B e r 1 ij n20 Augustus 1932.
Atgaande op de lessen van verleden winter
wordt nu in overweging gegeven, of er uit het
systeem van het peetschap niet een extia*
slaatje geslagen kan worden. Het is natuur
lijk onmogelijk aan eiken werklooze een peet
te bezorgen, die meer in het bijzonder voor
hem opkomt, maar wanneer men in die rich
ting gaat zoeken en proeven nemen, zal men
buiten twijfel toch wel op buitenkansjes stoo-
ten, welke tot heden toe braak gelegen hebben.
Hetzelfde geldt van het tot stand brengen
eener verbinding tusschen de gaven in natura
en het oude begrip der agapen. Verleden jaar
werden de Elisabeth-feesten gevierd en hieruit
werd eenige munt geslagen. Het voorstel gaat
nu daarheen voor de komende Winterhilfe den
H. Vincentius meer in het bijzonder te „acti-
veeren", zooals de uitdrukking gaat. Meer in de
tails tredend behandelt het tijdschrift „Caritas'
hier allerlei bijzonderheden, welke slechts even
aangeraakt worden om aan te toonen, hoe fel
men er hier te lande, nood gedrongen, reeds op
uit is de geheele parochiemachinerie in dienst
van dé Winterhilfe te spannen. De preeken en
in het hijzonder de vastenpreeken, de retraites,
bijzondere religieuse feesten en plechtigheden
enz., enz., zij kunnen alle geheel of gedeelte
lijk 'op de Winterhilfe ingesteld worden en dus
behulpzaam zijn in de oplossing van het hoofd
probleem van den dag.
Bij dit alles moet men van psychologische ge
zichtspunten uitgaan. Niets is schadelijker dan
maar raakweg en in den blinde er op los bede
len. Daarom wordt met klem aangedrongen op
een onmisbare rustpauze in.den zomer en op de
noodzakelijkheid, de gevers even op adem te
laten komen. Evenmin mogen de wetten der
afwisseling en van de climax uit het oog verlo
ren worden. Men kan de menschen niet den
ganschen winter door met dezelfde vormen van
gezanik lastig vallen. Telkens moeten hun
nieuwe beelden voor het oog gevoerd worden
om hun milddadigheid opnieuw te prikkelen.
Hierbij moet het zwaarste geschut tot het
laatst in reserve blijven. Tegen het einde van
den winter zijn de menschen eenvoudig moe
van geven. Wil men het front van verzet, dat
zich alsdan vormt, doorbreken, dan is het nood
zakelijk de zwaarste artillerie te la-tem opruk
ken en dat gaat natuurlijk niet, wanneer deze
bij het begin van den veldtocht haar kruit al
vermorst heeft. Langs deze lijnen doorden
kend springt het in het oog, hoe onmisbaar
een centrale leiding is, berustend in handen
van mannen, die veel van de ziel verstaan,
zoowel van de massa als van het individu.
In het bijzonder wordt hier ook gewezen op
de nuttigheid van pakkende leuzen, vooral van
zulke, die er op uit zijn kleine beetjes tot
groote massa's te laten aanzwellen. Verleden
jaar heeft men veel succes gehad met „Eiken
dag één aardappel en één briket". Eveneens ook
met liet z.g. pondpakket". Deze dingen spre
ken voor zich zelf. Zij zullen den eenen leeg en
onbeduidend voorkomen, maar hij, d-ie er mee
weet te jongleeren, haalt er honderdduizenden
kilos levensmiddelen uit.
Om geheel met den tijd mede te gaan laat
„Caritas" niet na in dit verband ook aan de
opleving van krachten te herinneren, welke
men al lang dood waande, maar die nu ineens
weer van zich laten spreken em die zeer zeker
in dienst van de liefdadigheid te stellen zijn,
meer in het bijzonder in de oplossing van de
werkloozen-mieère. Het Duitscihe ideaal, dat
door het woord „eigene Scholle" vertolkt
wordt, is in zijn onstoffelijke 'beteekenis mis
schien het best door het woord „eigengeërfd-
heid" weer te geven. Het werkt zich momenteel
uit door ,,Liedlung'', een woord, dat ook al
moeilijk te vertalen is, maar dat praktisch en
voor het oogenblik op het uitstekken van
werkloozen neerkomt op kleine stukjes grond,
die zij desgewenscht hun „eigene Scholle" kun
nen noemen.
Die verbondenheid met -bodem, welke weer
op begint te leveren, resulteert in een veel
sterker gevoel van rassen, en van bloedver
wantschap dan zulks in de alUes-versipl-inte-
rende fabriek het geval is. In een positieve
rassengemeenschap, die er niet op uit is zich
op hatelijke manier van andere groepen der
volken te scheiden, maar die het gevoel van
familiebanden met alle lagen der omlevende
bevolking verlevendigt eri daardoor een bron
wordt, waaruit vele goede gaven voor de ge
meenschap en de Winterhilfe kunnen opborre
len. Het is wel aardig, dat liet bewustzijn van
.ras-saam-hoorigheid, waarover het de gewoonte
geworden is zoo bedenkelijk het hoofd te schud
den, hier verjongd wordt, veredeld en in dienst
van de liefdadigheid gesteld.
De prestaties van de Katholieke Winter
hilfe van verleden jaar waren deels van stof-
felijken, deels van onstoffelijken, deels van
gemengden aard. Tot de laatste kan het In
standhouden van 450 verwarmde kamers ge.
rekend worden, waar soms een kop koffie of
iets dergelijks werd geschonken, maar welke
toch hoofdzakelijk dienden voor lectuur en voor
't houden van lezingen en andenzins. Hierbij
wordt vooral het oog op de jeugd gehouden, die
moreel immers zoo zwaar door de ledigheid
gehavend wordt. Voor meisjes had men 254
verwarmde naaikamers ingericht, welker doel
het was om ook een schijn van bezigheid te
verschaffen Later werd hier echter met vollen
stoom gewerkt, want er werden niet minder
dan 293.392 stuks oude kleeren verzameld en
deze hadden meestal eenige reparatie wel van
noode.
De Winterhilfe is er vooral op uit gaven in
natura te verzamelen en deze te distribueeren.
Desniettemin werden er 2,2 millioen mark cash
ingezameld en ook nog eenige bedragen met
een bepaald doel. B.v. 45.000 mark voor den
aankoop van kleeren, 31.000 mark voor brand
stoffen, enz.
Maar de hoofdgaven kwamen toch in natura
binnen. Had men ze allemaal tegelijk willen
vervoeren in spoorwagens van 5000 K.G. ca
paciteit, dan had men een trein van 50 K.M.
lengte noodig gehad. In geld omgerekend wordt
de totale prestatie van de katholieke Winter
hilfe op rond 100 millioen mark geschat. Daar
de rijkss-poorwegen onder bepaalde condities
vrij vervoer aan de Winterhilfe toestaan, werd
alleen op dit hoofd 'n uitsparing van 167.510.23
R.M. bereikt. Het gaat hier dan ook om reus
achtige getallen. Aan aardappelen werden b.v.
430.898 centenaars geïncasseerd; aan vruchten
31.000 centenaars; aan groenten 22.000 cente
naars; aan brandstoffen 168.721 centenaars;
(Van onzen Berlijnschen correspondent.)
In deze lokalen werd overigens zoowel aan
het materieele als aan het religieuse gedacht.
Er werden allerlei cursussen gegeven op ge
bied van landbouw, van techniek, enz.
Hoe zeer de Katholieken zich hier geweerd
hebben, springt in het oog, wanneer men hun
prestaties naast die van de algemeene Winter
hilfe legt. Van de verzamelde kleedingstukken
werd 32% door de Katholieken opgebracht;
van de levensmiddelen bijna 50%, enz. Alleen
op het gebied van brandstoffen sitaan zij bij de
rest der -bevolking wat ten achter. De levens-
middelem werden deels direct uitgereikt deels
door middel van gaarkeukens. Afgescheiden
biervan staat het spijzen, dat door kloosters
en andere inrichtingen op eigen vuist bedreven
werd. Erge nauwkeurige statistieken werden
hierover niet allerwegen gehouden, maar wan
neer we ons aan de gegevens van het bisdom
Miinster houden, dan wordt het klaar hoe door
het uitdeelen van tientallen miilliioenen van
maaltijden de blaasjes voonloopig nog onder
de huid van de Duitsc.hers weggehouden wor
den. In Miinster werden 2.498.911 maaltijden
verstrekt deels door de Winterhilfe, deels door
kloosters, deels door speciale gaarkeukens,
deels door kindertuinen, enz. Bovendien wer
den er 271.759 maaltijden verstrekt, waar een
kleinigheid voor in rekening werd gebracht.
De stad Keulen heeft een aanzienlijken om
vang. Zij had echter met al haar bewoners
twee volle maanden van de katholieke Winter
hilfe leven kunnen! Voor den komenden win
ter hoopt men deze prestaties nog zeer aan
zienlijk te overtreffen en dat is ook noodig.
Honderd vijf en zeventig .jaar geleden zag
het er in Duitschland nog een beetje zwarter
uit dan tegenwoordig, want toen was het land
het schouwtooneel van den zevenjarigen oor
log. Er was toen ook een vesting Glatz en uit
deze vesting deserteerden op een goeden dag
twee soldaten, hetgeen misschien begrijpelijk
is, wanneer men weet, op welke wijze soldaten
in die dagen soms geronseld werden. Glatz
schijnt overigens een weinig beminnenswaar
dig garnizoen geweest te zijn, want de fusi
liers liepen er met bosjes tegelijk weg, het
geen de militaire autoriteiten er alweer toe
bracht uiterst zware straffen tegen het weg-
loopen als remedie voor te schrijven.
De- twee bovengenoemde soldaten waren dom
genoeg zich weer te laten vangen en een van
beiden werd zonder meer afgemaakt. Maar de
andere voerde voor den krijgsraad tot zijn ver
ontschuldiging aan, dat de slotkapelaan, de
eerwaarde heer Faulhaber, hem in de biecht
uitgelegd had, dat deserteeren volstrekt niet
zulk een zware zonde is. De woede van de
militaire bevelhebbers verplaatste zich nu van
den soldaat op den slotkapelaan en eerstge
noemde kwam met wat spitsroeden loopen vrij.
Maar nu moest de priester er aan gelooven.
Er werd een proces tegen hem van stapel ge
laten, dat aanvankelijk nog al goed afliep. Ka
pelaan Faulhaber werd door de burgerlijke
overheid uit zijn ambt ontzet en voor den
verderen loop van den oorlog in de gevangenis
gestopt.
Maar hiermeede was de vestingcommandant,
de heer generaal Fouqué, niet tevreden. Gezeg
de generaal beriep een krijsgraad en hiervoor
werd de kapelaan Faulhaber nu gedaagd.
Evenals te voren, bij het burgerlijke geding,
weigerde de priester ook nu weer het biecht
geheim te schenden en hierin vonden de mili
taire rechters aanleiding hem ter dood te ver-
oordeelen. Het vonnis werd aan koning Fre-
derik II voorgelegd en door dezen bekrach
tigd.
Op 30 December 1757 volgde de voltrekking.
Men liet het lijk aan den -galg hangen en daar
werd het twee jaar later door de Oostenrijkers
gevonden, toen dezen Glatz in hun bezit na
men Er volgde nu een behoorlijke begrafenis
van 'den martelaar in de parochiekerk van da
stad.
De herinnering aan dit offer van het biecht
geheim is in Glatz levendig gebleven en nu
zal er in December a.s. een kapelletje ter ver
heerlijking van zijn nagedachtenis igewijd wor
den. Maar men wil ook nog wat verder gaan
en kapelaan Faulhaber te derden male een
proces aandoen. Ditmaal echter niet voor een
burgerlijken noch ook voor een militairen
rechter, maar voor de geestelijke vierschaar in
Rome en zulks met de bedoeling hem zalig ge
sproken te krijgen.
PARIJS, 30 Augustus (V.D.) Herriot heeft
op het Fransche consulaat te Saint "Heller de
leiden van de Fransche kolonie op het Kanaal
eiland Jersey ontvangen. Het dejeuner, dat
Herriot aanbood, vond plaats aan boord van
het Fransche oorlogschip „Mtnotaure". Onder
de aanwezigen bevonden zich de ministers en
talrijke Engelsche autoriteiten van het Kanaal
eiland.
Des middags organiseerde de Britsehe gou
verneur een tuinfeest.
De Parijsche bladen citeeren uit de Engel
sche pers, dat de ontmoeting der ministers
een nieuw, bewijs is voor entente cordiale.
LONDEN, 31 Augustus. (V. D.). De „Daily
Herald" weet mede te deelen, dat de besprekin
gen tusschen Herriot en Sir Herbert Samuel
op het eiland Jersey tot onderwerp zouden heb
ben gehad uiterst belangrijke flnancieele en
politieke voorbereidingen van de economische
wereldconferentie.
Sir Herbert Samuel zou bepaalde opdrachten
van Mac Donald hebben gehad en misschien
■zelfs een overeenkomst moeten voorbereiden
tusschen Engeland en Frankrijk voor de econo
mische wereldconferentie.
In flnancieele kringen maakt men zich ern
stig bezorgd over deze geheime diplomatie en
den mogelijken invloed ervan op de overige
deelnemers aan de economische wereldconfe-'
rentie.
Aanvullend kan hierover worden gemeld, dat
men in politieke kringen deze reis van Sir
Herbert Samuel, die zich, zooalg hekend is,
geruimen tijd met het ontwapenfngsvraagstuk
heeft bezig gehouden, speciaal in verband
brengt met de onderhandelingen <>ver het
vlootvraagstuk.
Engeland heeft er op het oogenblik een- hij
zonder belang bij, met Frankrijk tot overeen
stemming te komen over de Amerikaansche
voorstellen en over de toetreding van Frank
rijk tot de Londensche vlootovereenkomst.
Het zijn niet alleen staatslieden, die de we
reld verrassen met hun bekeeriug op liet sterf
bed, want naar de „Irieh Catholic" van 28 Mei
1932 meedeelde, is hetzelfde geschied meï
Blasoo I-banez, den bekenden Spaanschen ro
manschrijver, die zoo hevig anti-kerkelijk was
en als patroon der Spaansche republiek kan
worden beschouwd.
Ibanez was jarenlang balling te Mentone iaj
de Fransche Rirviera, waar hij wel leefde maar
niet stierf als een verklaard godloochenaar. Dit
laatste is aan het licht gekomen, toen de re
volution nairen te Valencia Ibanez' lijk v. Men-
tone wilden overbrengen en ostentatief zonder
kerkelijk ritueel te Valencia wilden begraven-
Toen kwam uit, dat Ibanez al® katholiek
was gestorven! De weduwe van Ibanez ver
klaarde, dat haar man met de Kerk verzoend!
en van de Sacramenten der Stervenden voor
zien, overleden was.
Het bericht klonk zóó ongelooflijk, dat dd
anti-kerkelijke bewonderaars op infonmatifr
gingen bij Siegfried Blasco Ibanez, een zoon/
van den overledene. Deze, zelf vurig republi-
klein en lid der Cortes voor Valencia 'bevestigde
de mededeelingen van zijn moeder en
vroeg de vertegenwoordiging van alle parochie
kerken van Valencia als het stoffelijk over
schot van zijn vader 20(1 komen.
De anti-cleni-calen hebben nu maar afgezien
van de huldiging van den man, wiens graf met
kruis en verzoek om gebed, een stil getuigenis
aflegt van het geloof waarin hij wilde sterven^
het geloof van Spanje.
VERLOOFD:
MARIA STOLK
en
HAN VONK.
Eaftlevenstraat 36, Rotterdam.
Dorpsstraat 33, Bergschenhoek.
37388 6
ONDERTROUWD:
MIEP GANZEBOOM
en
TONY CASPANNI.
Zwolle, Nieuwe Markt 23.
Tilburg, Leostraat 7,
31 Augustus 1932.
Huwelijksvoltrekking Dinsdag 20
Sept. a.s. om half tien in de paro
chiekerk van O. L. Vr. ten Hemel
opneming. Ossenmarkt, Zwolle.
Receptie 20 Sept. a.s. Zwolle, Nieu
we Markt 23, van 1.30 tot 2.30 uur.
Toekomstig adres: Tilburg, Leo
straat 9. 37401 15
Eenige en algemeene kennisgeving.
GETROUWD:
Haarlem. 31 Augustus 1932.
nprapark 3, 87398 12
GETROUWD:
MARTIEN VAN DRIEL
en
RIET SAVENIJE
die, mede namens wederzijdsche
familie, dank zeggen voor de be
langstelling bij hun huwelijk on
dervonden. 11519S 8
De Heer en Mevrouw
H. VAN THIEL—DRIESSEN
geven met genoegen kennis van de
geboorte van hun Zoon
RAYMOND.
Helmond, 29 Augustus 1932.
37406 6
TEGEN FONDSTARIEF.
Spreekuur 's morgens van 911%
Tandheelkundige
KRUISKADE 130, ROTTERDAM.
607 DGVS 8
VRIJDAG Z SEPTEMBER
Lunchkaasjcs, volvet, per
stuk30 ct.
1 hoog blik Zalm... 22 ct.
1 flacon Mayonnaise 35 ct.
3 kroppen Sla10 ct.
1 flesch Azijn8 ct.
Vorsche dikke Bakschol
per kilo 28 ct.
ACHTERSINGEL. SCHIEDAM.
Oproeping van aandeelhouders voor
de gewone Jaarltfksehe Vergadering
te houden op 20 September 1932
om 11 uren ten kantore der Ven
nootschap.
Goedkeuring der Balans en der
Winst- en Verliesrekening.
11516S.14
verzameling tegen hoogen prijs te
koop gevraagd
2.50 per maand
STENO 1 Sept.
NEDERL1
ENGELSCH 1
HAND VERBETEREN.. 1
BOEKH
HANDELSR6
FRANSCH 16
DUITSCH 21
Dagcursus Avondcursus
3 MND. 6 MND.
Boekhouden voor de Pr a c tijk
6 maanden 30.het geheel.
KRUISKADE 128, TEL. 15394
Na opleiding plaatsing in goede
betrekking. Vraagt prospectus.
Uitsluitend gevestigd te R'dam
ROTTERDAMSCHKDIJK No. 245 TELEFOON No. 68538
Laat U vrijblijvend door ons, naast bet toestel wat U denkt
aan te schaffen, een TELEFUNKEN-toestel demonstreeren,
wij komen met een pracht serie voor Iedere beurs.
11518S 26
TELEFOON 69513
TELEFOON 69767.
NOORDWEST 13-15 17-15 TELEF. 68208-68531
PRIMA ANTHRACIET-SOORTEN VAR Ie KLAS MIJNEN
6 regel» 0-59
10 regels ƒ1.—
16 regels ƒ1.50
Leerameublem., moquette stellen,
tafels, bedstellen, divans, karpetten,
vloerzeilen, dressoirs. Spotkoopjes-
Slmonstr. 57-55-44 bij Schiek. R'dam
3316
(Aert v. Nesstraat 29) R'dam. Aan
gifte bij J. H. M. Lent, Proveniers
singel 21b schriftelijk met opgave
van naam, voornamen (voluit), ge
boortedatum, jaar v. acte behalen,
al of niet vrij v. wisk., volledig
adres. Cursusgeld 60.Opening
6 Sept. 6% uur, 34795
net eenv. Meisje, leeft. 1718
g. k. w. en v.g.g.v. Aanm. na 8 uur
's avonds of 's morg. 1012 uur.
Bevr. onder no. 29G8S Bur. v.d. BI,
(gediplomeerd)
Piano- en Orgellessen
39698