WH
i
DE DOODENTOCHT
NAAR WITTEM.
HET TESTAMENT VAN
DEN KARDINAAL.
mm
tingsdienst.
MAANDAG 5 SEPTEMBER 1932
DE KARDINAAL TEN GRAVE
GEDRAGEN.
BIDDENDE GELOOVIGEN LANGS
DEN WEG.
IN WITTEM.
De laatste eer aan den doode.
HERINNERINGEN AAN „ONZEN"
KARDINAAL.
DRIE POSTBESTELLINGEN IN DE
GROOTE STEDEN.
Met ingang van 12 September.
Samenvoeging van de tweede en derde
bestelling.
DE ECONOMISCHE YOORLICH-
A. Th. Lamping directeur.
dreigend conflict in de
TILBURGSCHE TEXTIEL-INDUSTRIE.
DE LOONEN IN HET BOUWBEDRIJF.
DE VERDUISTERING TE
GOENOENGKIDOEL.
PERSONEELRAAD NEDERL.
SPOORWEGEN.
MOLTMAKER BLIJFT VOORZITTER.
DE H. A. L. EN DE ZEELIEDEN-
STAKING.
De Rotterdamniet naar
Rotterdam gekomen.
BELGISCH PASSAGIERSSCHIP
IN NOOD.
Door Nederlandsche sleepboot
binnengebracht.
Maastricht, 3 September 1932.
Voor de laatste maal beiert de klok voor
Kardinaal van Rossum haar ernstige klanken
uit over het Vrijthof. Voor de laatste maal
stroomen tallooze Inwoners van Maastricht toe
om den overleden Kardinaal te zien weggaan
uit hun stad, naar den stillen grafkelder van
het Redemptoristenklooster te Wittem, waar
hij zal worden bijgezet in het koele, steenen
graf, dat daar is uitgehouwen.
Tegen drie uur staan langs de zijden van
het Vrijthof duizenden menschen geschaard
terwijl het om de Zuiderportiek een drukke
doenerij is van ordecommissarissen, leden van
Jong Limburg, die de vele aankomende pries
ters terecht helpen, die orde houden onder de
talrijke auto's die komen aanrijden, om den
tocht naar Wittem mede te maken.
Voor de zusterportiek staat reeds de zwarte
doodenauto, waarin het stoffelijk overschot
van den Kardinaal zal worden vervoerd- Pries
ters en leeken, die den tocht zullen medemaken
komen aan en in de drukte van al deze men
schen gaat opeens de schittering voorbij van
de roode uniform van een der Malteezer ridders,
die zich spoedt naar de Kerk, waar de aan
wezigen zich inmiddels hebben opgesteld.
Buiten neemt de drukte toe. Er komt een
troepje weesmeisjes, die opeens bang schijnen
te worden, dat zij iets van het schouwspel zul
len missen en die hard over het middengedeelte
van het plein loopen. Het is even een wat op-
seweme noot in de droefheid om het overlijden
van den Kardinaal.
Zooals thans eischen de kinderen steeds de
belangstelling van ons allen weer op en zij
hebben daar recht op, omdat de wereld zich
na ons ln hen zal voortzetten. Overigens staan
de kleinen al spoedig weer rustig aan den kant
van het trottoir, als uit de Zusterportiek een
rij van geestelijken in witte koorhemden naar
buiten komt en zich opstelt aan weerszijden
van den weg, dien de stoet straks zal inslaan,
Onmiddellijk daarna wordt uit de Sint Ser-
vaas de eikenhouten kist, waarin zich het ont
zielde lichaam van den Kardinaal bevindt, naar
bulten gedragen en door voorzichtige handen
ln den lijkauto geplaatst. Dan rijdt de zwarte,
sombere wagen langzaam op en in de volg
auto's, die thans stuk voor stuk voorrijden en
die wederom door particulieren ter beschikking
zijn gesteld, stappen de priesters en leeken, die
het lijk naar Wittem zullen vergezellen.
In den eersten volgauto neemt de vertegen
woordiger van H. M. de Koningin Graaf de
Marchant d'Ansembourg plaats, in den twee
den wagen stapt de geheim kamerheer met kap
en degen van Z. H. den Paus de heer W. Drees-
mann vergezeld van den gewezen secretaris
van ZJ Em. Kardinaal van Rossum pater dr.
Drehmans, dan volgen in de nakomende auto's
Z. H. Exc- Mgr. J. H. G. Lemmens, bisschop
van Roermond met zijn secretaris den Zeer-
eerw. Heer Th. H. A. M. van der Marck en
prof. dr. F. J. Fëron, verder Hunne Hoogw.
Excellenties Mgr. J. Olav Smit, Mgr. Meulen-
berg, vicarls-apostolicus van IJsland, Mgr. F.
Joosten, de burgemeester van Maastricht mr-
L. J. B. van Oppen en de garnizoenscomman
dant overste A. A. van Nijnatten, alsmede vele
andere autoriteiten.
Mgr. J. Biermans, algemeen overste van de
Congregatie van Mill Hill, begaf zich reeds
eerder naar Wittem.
In langzaam tempo is de stoet intusschen
voortgegaan en volgt den rijweg van het Vrijt
hof, gaat langs Groote Staat en Markt en over
de nieuwe brug naar den grooten rijksweg, die
naar Wittem voert.
Toen hedenmorgen bij den plechtigen rond
gang de geheele drukte zich op het Vrijthof
concentreerde spraken wij van een enorme
menschenmassa. Thans lijkt het op het eerste
gezicht iets minder druk, maar voortrijdende
onder het klokgelui van de verschillende pa
rochiekerken, in de lange file van auto's kun
nen wij duidelijk constateeren, dat de belang
stelling nog veel grooter is dan 's morgens.
Thans evenwel strekt de haag van menschen
zich uit over de geheele route, die door de stad
wordt gevolgd, waardoor de indruk niet zoo
overweldigend is.
die niet alleen uit het dorp zelf en de omlig
gende plaatsen maar zelfs van ver uit Lim
burg is samengestroomd.
Aan het begin van het plaatsje staan de be
sturen der vereenigingen met hun kleurige
vaandels opgesteld, iets verder staat een stoet
van bruidjes met hun witte kleedjes en groote
zwarte strikken en dan rijden wij ook langs
de schutterij, die In stramme houding de ge
weren presenteert en waarnaast de groote ge
stalte van den „keizer" met zijn grijze snor
en een reeks van medailles op de borst een
figuur schijnt uit vroeger tijden. Daar verheft
zich dan in de verte het Imposante klooster
der Paters Redemptoristen, waarvoor zich ook
reeds een groote massa verdringt om het bin
nendragen van het stoffelijk overschot van den
Kardinaal gade te slaan.
ROME, 3 September. (PARTICULIER)
De betrokken autoriteiten hebben een
stemmig besloten, dat eerst Maandag a.s.
officieele mededeelingen zullen worden
gedaan omtrent het testament van Z.Em.
Kardinaal van Rossum, dat gisterenmor
gen door de bevoegde overheden, in tegen
woordigheid van den secretaris van den
Kardinaal, Pater Dr. B. Lijdsman, is ge
opend.
Op de buitenwegen
Niet zoodTa heeft de lange auto-rij de be
bouwde kom der stad verlaten of de stoet spoedt
zich in snelle vaart over den breeden asfaltweg
Is misschien de belangstelling der menschen,
naar het aantal gerekend, hier langs de bui
tenwegen wat minder, thans ontroert de vrome
godsvrucht der eenvoudige landlieden, die
langs den weg staan geschaard.
Hier buiten wordt bijna overal, waar de
stoet passeert, door de menschen gebeden-
Soms zijn het alleen maar een paar eenvoudige
mannen, die met de pet voor de borst een
haastig Weesgegroetje prevelen, soms zijn het
grootere groepen geloovigen, die, knielend in
de smalle strook gras langs den asfaltweg ge
zamenlijk den rozenkrans bidden en wanneer
we het dorpje Heer naderen, zijn er midden in
het groene bouwland ergens een paar schamele
gestalten van boerenmenschen, die, neerge
knield, van uit de verte hun simpele gebeden
zeggen voor de zielerust van den grooten Ne-
derlandschen Kerkvorst.
Dit is de spontane beleving van het geloof,
dat leert, dat de kleinen zullen bidden voor
de grooten en de grooten voor de kleinen, in
een band van goddelijke liefde voor de naas
ten, die alle menschen zijn.
Door de dorpen Heer, Cadier en Keer, Mar
graten en Gulpen wordt langzaam gereden. De
stem van de doodenklok roept hier over de
schoone golvingen van het heuvelachtige land,
de biddende geloovigen staan in een lange rij
voor hun huisjes en soms is er een groep van
bruidjes, kleine melskens in witte jurken en
ln het haar een groote, zwarte strik.
Dan haalt de stoet van auto's een groote
menigte fietsers in, die zich naar Wittem spoe
den, om ook iets te zien van de plechtige bö-
zetting van den Kardinaal. Sommigen verhoo-
gen het tempo als de auto's passeeren, bang,
dat zij te laat zullen komen om het gebeuren
ln Wittem te zien.
De tocht gaat voort. Aan belde kanten van
den weg golven de bouwlanden en ln de da
len liggen schoone bouwwerken van vroeger
eeuwen, gTljze, landelijke kerkjes of gekan-
teelde muren van oude kasteelen.
Als wij in Wittem arriveeren, heeft zich ook
gaar reeds een groote massa volks verzameld,
Het was ruim vijf uur toen de stoet in Wittem
aankwam. Alle Paters en Broeders van het
Redemptoristenklooster staan ter plechtige ont
vangst gereed bij het kruis, dat den viersprong
der wegen versiert, die naar Mechelen, Vaals,
Wylré en Gulpen voeren- Hier wordt het stof
felijk overschot van den Kardinaal opgewacht
door den Provinciaal J. Wouters, geassisteerd
door dr. C. Damen en Pater Grijpink. Terwijl
de Pater Provinciaal een kort gebed spreekt,
verlaten allen de auto's en volgen te voet den
lijkwagen op den weg naar het klooster.
Voorop gaat het kruis, gedragen door een
der leerlingen van de kloosterschool. Dan vol
gen in twee rijen de Paters, Broeders en Novi
cen, die de psalmen Miserere en De Profundis
in beurtzang verklanken. Daarna komt de lijk
wagen en een eindelooze rij geloovigen sluit
den droeven stoet. Nagenoeg allen, die des
ochtends ter uitvaart zijn gegaan, geven ook
thans van hun deelneming blijk.
Bij de kloosterkerk aangekomen, wordt de
kist met het stoffelijk overschot door de orde
broeders van den Kardinaal naar het midden
schip gedragen, waar een katafalk met rouw
kleed gereed staat voor de laatste plechtigheid.
Het mooie renaissance-kerkje is sober en
smaakvol ln rouwgewaad gehuld. Achter het
hoofdaltaar en tegen den zijwand zijn doeken
van rouwfloers gespannen, verlevendigd door
blanke kruisen en kernspreuken: „Beati mor-
tui qui in Domino moriuntur".
Overvloedig licht van tallooze kaarsen straalt
over de geloovige menigte, die zich devoot om
de rouwbaar schaart, terwijl Mgr. Lemmens
zich aan het hoofdaltaar in pontificaal touw-
ornaat kleedt om de laatste absoute te geven.
En weer klinkt het plechtig: Treed niet ln
gericht met uwen dienaar, Heer, wijl niemand
geheiligd kan wórden, tenzij Gij hem vergiffe
nis van alle zouden verleent.
En wederom klinkt het responsorium: Ver
los mij, Heer, van den eeuwigen dood, op dien
angstwekkenden dag, als hemel en aarde zullen
geschokt worden, wanneer Gij komt om de
wereld door het vuur te vonnissen.
BU de absoute wordt de bisschop van Roer
mond geassisteerd door den Zeereerw. Deken
van Gulpen en den Zeereerw- Heer J. Rutten,
pastoor van Mechelen, terwijl het koor spon
taan wordt gevormd door een talrijke priester
schaar links en rechts van het middenschip.
Vooral talrijke Orderbroeders van den Kar
dinaal, vertegenwoordigers van Nederlandsche,
Belgische, Duitsche en Fransche kloosters zin
gen en hidden hier eenparig voor de zielerust
van hun grooten medebroeder.
En als na de absoute de weg naar den graf
kelder wordt ingeslagen, klinkt uit aller mond
de ontroerende antifoon: Ten Paradijze gelei
den U de Engelen, bij Uw aankomst ontvangen
U de martelaren en voeren U mede naar de
bemelsche stad Jerusalem.
I
Toespraak Dr. Drehmans,
Bij den Ingang van den grafkelder neemt
pater dr Drehmans, de oud-secretaris van den
Kardinaal het woord om alle aanwezigen te
danken voor de eer, den grooten doode bewe
zen.
Hij dankt Kardinaal van Roey, als vertegen
woordiger van het H. College van Kardinalen
en H. M. de Koningin, vertegenwoordigd door
Haren Kamerheer Graaf de Marchant d'An
sembourg.
Hij dankt. mgir. Lemimens en het heele Ne
derlandsche Episcopaat en hij spreekt dit
dankwoord niet alleen voor zich zelf, maar
mede namens dr. Lijdsman, namens al zijn
ordebroeders en namens Moeder Gerulpha, de
zuster van den Kardinaal. Spreker vraagt van
allen een hartelijk gebed voor den overledene
en hij is overtuigd in diens geest te handelen,
wanneer bij allen dringend aanspoort den be
minden doode vooral bij bet H. Misoffer te
gedenken. "Want al mogen wij bopen en ver
trouwen, dat Kardinaal van Rossum het loon
-zijner deugden reeds heeft ontvangen, Gods
raadslagen zijn ondoorgrondelijk en bet Is en
blijft een goede en heilzame gedacht© voor de
diooden te -bidden, opdat hun de zondestraf
worde kwijtgescholden.
Wij twijfelen niet of onze lezers zullen een
parig het bisschoppelijk voorbeeld volgen en
Kardinaal van Rossum berdenken ln een kort
en krachtig gebed.
Hierna verricht de Bisschop van Roermond
de kerkelijke plechtigheden der begrafenis en
terwijl hij vijf On ze-Vaders en vijf Wees-Ge-
groeten bidt voor de zielerust van den Kardi
naal, wordt diens- stoffelijk overschot in den
grafkelder neer-gelaten.
Als de plechtigheid is geëindigd, geven de
talrijke auto's, die wel alle tegelijk willen af
rijden, aan de marechaussees, die voor de
goede orde zorgen, handen vol werk.
Plet is op den weg voor het klooster een
drukte van belang, voetgangers, fietsers en
auto's dreigen te zamen bet geheele verkeer
een oogenblik te verstoppen, maar de rustig
wenkende handen der mareohaussées brengen
spoedig orde in den chaos. Weg stuiven de
auto's thans over de gladde wegen en ook wij
worden ln snelle vaart teruggevoerd naar
Maastricht, waar de schoone, a>n-be®ohemen
namiddag verkeerd ls ln een regen-aobtlgen
avond.
Dan, later op den arvomid, verlaten wij per
trein de schoone stad van -jMnt Servaasi De
regen striemt tegen de glazen en het sohoone
land van Limburg ligt donker en zwart achter
de vierkante omlijsting der coupéramen.
Vijf dagen hebhen wij vertoefd onder de
menschen, die zoo anders zijn dan wij uit bet
Noorden, maar in den korten tijd, dat wij in
Limburg waren, hebben wij dit land opnieuw
leeren liefkrijgen, vooral om de innige piëteit,
om de spontane godsvrucht, die wij zagen om
de doodsbaar van onzen Nederlandsdhen Kerk
vorst, Kardinaal van Rossum.
De eerste Nederlandsche Kardinaal
na de Hervorming.
t Was Zondag juist veertien dagen ge
leden, dat wij op dien zonnigen Zondagochtend
eerbiedig voortschreden achter de devoot ge
bogen figuur van Kardinaal van Rossum, die
voor het eerst in het openbaar het Aller
heiligste uitdroeg door de moderne straten
van Kopenhagen.
Nog zien wij hoe zijn trouwe kamerdienaar
Jan, den secretaris, dr. Lijdsman, attent
maakte op de zichtbare vermoeienis van den
hoogbejaarden boogepriester in het vlammend
kardinalenrood. Even vroeg dr. Lijdsman, of
de Kardinaal den heiligen Last niet wilde
overdragen, maar de biddende grijsaard maak
te een afwijzend gebaar.
Tot het einde wilde hij volhouden. Als de
processie een oogenblik vertraagde, gaf de
Kardinaal toe, dat even een bidstoel onder
zijn handen werd geschoven, waarop hij het
Allerheiligste ln den zwaren gouden Remon-
strans een oogenblik liet rusten. En ln den
laten avond van dien drukken dag zat de
moede Kardinaal weer stil neer op het podium
van de overvolle feestzaal en zag bewogen
toe naar de geestdrift deT Katholieke Denen,
die hem voor het laatst zouden toejuichen.
Nog eenmaal zagen wij hem oprijzen bij den
zegezang aan he>t Allerheiligst Sacrament, en
zijn fijne witte hand wuifde als een espenblad
zacht op en neer bij de maat van de blijde
muziek. Nog eenmaal hoorden wij in de oude
bekoring zijn melodieuze stem, die ons twintig
jaren gelede® op het Eucharistisch Congres
te Weenen al zoo bijzonder ontroerde, de nog
klankvolle melodieuze stem, die den Pause
lijken zegen zong over de neergeknielde Con
gressisten van Kopenhagen.
Daarna sloten zich de dunne lippen, en
alleen de zachtmoedige oogen onder de stugge
witte brauwen lachten voor het laatst bij de
spontane applaus-ovatle, waarmede de opge
togen Denen den grooten Apostel van Scandi
navië de zaal uitgeleidden. Den anderen mor
gen weer vroeg verliet de rustelooze Kardi
naal de Deensche hoofdstad om zijn graf
tegemoet te gaan.
De audiëntie bij den koning kon hij niet
meer bijwonen, niet vermoedend dat hij zoo
kort daarop door den Koning der Koningen
zou worden opgeroepen.
De Denen deden hem voor 't laatst eerbiedig
uitgeleide, niet vermoedend, dat het vlammend
rood, dat zij zich van zijn verschijning nog
in hun herinnering bewaarden, zich zoo spoe
dig zou omzetten tot een zwarten rouw in
hun harten.
Veertien dagen geleden Kardinaal van
Rossum's ommegang door de zomer-zonnige
strate-n van Kopenhagen, het H. Sacrament
dragend in zijn bevende handen.
Veertien dagen later Kardinaal van Rossum's
laatste ommegang door de straten van Maas
tricht, op zijn beurt door eerbiedige handen
uitgedragen naar bet hem wachtende graf.
Veertien dagen geleden een stralend hoogtij-
feest, veertien dagen later een weeklagende
doodendag.
Veertien dagen geleden schreef het Deen
sche dagblad: „de lucht van Kopenhagen is
vol van kardinalenrood en prelaten-purpex,
veertien dagen later waren Hollands' luchten
rol van rouwmisbaar.
Om dezelfde groote Kardinaalsfiguur, Wil
lem Kardinaal van Rossum.
't Was op een laten Novemberdag 21 jaar
geleden, dat bijna tegen middernacht het
sensationeele telegram op onze bureaux kwam
binnenvallen, dat ongedacht en onverwacht
tot Kardinaal der Kerke verheven was Pater
van Rossum, Nederlandsch Redemptorist te
Rome.
Pater van Rossum, een heilige en geleerde
Redemptorist, maar wij hier in Holland had
den den opmerkelijken man toch zoo'n beetje
uit het oog verloren.
De eerste Nederlandsche Kardinaal na de
Hervorming.
Willem van Rossum, een eenvoudige wees
jongen uit Zwolle, om zijn deugd en studie
zin priester geworden en ingetreden in de
Congregatie van den Allerh. Verlosser.
Voor ons ligt op het oogenblik de afdruk
van het oorspronkelijk geboorte-bewijs van
het kind, dat later geroepen zou worden zulk
een beduidende rol te spelen ln de heden-
daagsche geschiedenis der Katholieke Kerk.
Het luidt: „Op heden, den vijfden September
achttien-boniderd-vier-en-vijftigcomparjeerde
voor ons Willem Peter Hu-bert, Ambtenaar
van den Burgerlijken Stand der stad Zwolle,
Jan van Rossum, oud negen-en-twlntig jaren,
van beroep kuiper, wonende te Zwolle, ge
assisteerd met twee getuigen, de eerste ge
naamd: Jan Landskroon, oud vijftig jaren,
van beroep schoenmaker, wonende te Zwolle,
en de tweede Berend Worst, oud een-en-vijftlg
jarem, van beroep arbeider, wonende te Zwolle,
dewelke ons heeft verklaard, dat zijn vrouw
Hendrlka Veldwillens, zonder beroep, wonende
te Zwolle, op den derden dezer, des avonds
te acht uren, te Zwolle is bevallen van een
kind van het mannelijk geslacht, aan hetwelk
de voornamen zijn gegeven van Wilhelmus
Marinus,
„Volgens deze verklaring en ingevolge requl
sitie van voornoemden comparant, hebben wij
deze akte opgemaakt, dewelke na gedane voor
lezing ls geteekend door ons en den compa
rant, verklarende de getuigen niet te kunnen
schrijven als het schrijven niet te hebben ge
leerd.
J. VAN ROSSUM W. P. HUBERT".
Zaterdag 3 September 1932, is deze WH
lem Marinus, die Kardinaal van Rossum werd,
op den dag af 79 jaar na zij® geboorte graf
waarts gedragen.
Een half jaar na zijn verheffing tot Kardi
naal, ln den voorzomer van 1912, waren wij
getuige van des Kardinaals eerste openbaar
optreden, toen hij als Pauselijk Legaat zijn
blijde intrede deed binnen het keizerlijke
Weenen.
Nog zien wij hem in plechtigen stoet door
de drukke Kartnerstrasse schrijden naar de
Stephansdom, waar hij voor het H. Sacrament
zijn eerste gebeden zong, en de Weeners ver
rukte door zijn zuivere melodieuze stem.
Met ingang van 12 September a.s. wordt het
aantal bestellingen in de groote steden van 4
tot 3 teruggebracht.
Deze vermindering wordt verkregen door sa
menvoeging van de 2e en 3e bestelling, de le
en 4e bestelling blijven ongewijzigd.
Te 's Gravenhage zal de gecombineerde 2e
en ,3e bestelling uitgaan om 14 uur te Rotter
dam om 11.45 (het aanvangstijdstip van de te
genwoordige 2e bestelling) en te Amsterdam
om 12 uur. Voor Amsterdam is dit tijdstip ge
kozen, omdat daardoor de post uit Zuld-Dultsch-
land nog in deze middagbestelling kan worden
opgenomen.
MOR. JOOSTEN, die Zondag 28 Augustus door
Z, Emde. Kardinaal va® Rossum Bisschop werd
gewijd, to dien rouwstoet.
Hofburg, en op een moTgen dat wij Juist bij
hem op audiëntie waren, werden plotseling
de deuren van zijn woonvertrek opengewor
pen, ee® eeregarde van officieren stelde zich
„en haie" op en binnen schreed de hooge en
nobele figuur van Aartshertog Frans Ferdi
nand, den Troonopvolger, die twee jaar later
zoo wreed vermoord zou worden te Serajewo,
wat de naaste aanleiding werd tot den wereld
oorlog.
Op het Congres zelf was Keizer Frans Jozef
vertegenwoordigd door den Aartshertog Karl
en Aartshertogin Zita, het latere kelzerspaar,
dat juist ln die dagen van zijn huwelijksreis
was teruggekeerd.
Het jaar daarop trokken wij naar het Eucha
ristisch Congres op Malta, en op terugweg te
Rome vertoevend, brachten wij met ons Hol-
landsch gezelschap eerst een bezoek aan den
grooten dooden Hollander te Rome Dr. Schaep-
man aan zijn graf op bet Compo Santo, en
vervolgens aan -den grooten levenden Hollander
Kardinaal van- Rossum ln zijn eerste woning,
die toen nog slechts een tweede étage besloeg.
Dan hadden wij het voorrecht mede te varen
op de „Batavier", die ter gelegenheid van het
Eucharistisch Congres te Amsterdam den Kar
dinaal-Legaat van Antwerpen naar Holland's
Hoofdstad zou overvoeren.
Met ontroering herinneren wij ons, hoe wij
dien ochtend op do „Batavier" de H. Mis moch
ten opdragen, die door den Kardinaal werd bij
gewoond, zonder stoel of kussen knielend op
den planken vloer.
Van nabij op het schip mochten wij toen ge
tuige zijn van de geweldige ontroering, die den
Kardinaal overviel bij den ontzaglijken en
weergaloozen triomftocht door het Noordzee
kanaal naar Amsterdam.
Willy Mullens, die naast mij op den com
mandobrug te filmen stond en als eerste
cameraman in ons land nogal over ervaring
had te beschikken, riep opgetogen: „Keizers
en koningen heb ik binnengehaald, maar zoo
iets grandioos heb ik nog nimmer gezien!"
Veertien dagen later hadden wij de eer Kar
dinaal van Rossum ln het klooster te Wittem
de primeur te mogen aanbieden van de eerste
vertooning van de Eucharistische CongresfUm.
En nu op- het Groot-Scandinavisch Eucharis
tisch Congres te Kopenhagen hadden wij voor
't laatst de eer Kardinaal van Rossum op het
perron te mogen begroeten.
Den avond te voren hadden wij nog een lang
durig gesprek met den trouwen broeder Aegi-
dius die reeds een paar dagen te voren uit
Rome te K-openhagen was aangekomen om
alles voor de ontvangst van den Kardinaal ln
orde te maken.
Hoe weinig werd er toen gedacht aan een
physieke Inzinking van den hoogen gast, die
vol goeden moed de vermoeiende reis naar het
hooge Noorden had ondernomen.
Ook dr. Lijdsman verzekerde ons to die da
gen, dat het verblijf en de kuur te Karlsbad
den Kardinaal zichtbaar hadden goed gedaan.
En töch, bij aankomst te Kopenhagen, bij de
eerste begroeting van den Kardinaal op het
perron, ook bij het zichtbaar moeizaam opgaan
van de trappen, was 't ons dadelijk opgevallen
hoe sterk verouderd en verzwakt ons zijn uiter
lijk voorkomen leek.
Ook 's avonds in de tot barstens toe ge
vulde Ansgar-kathedraal bij een geweldig druk
kende temperatuur, viel ons sterk op hoe fra
giel en klein de figuur van Kardinaal van Ros
sum was geworden zoo naast de forsche en
fiere gestalte van den Primaat van Polen,
Kardinaal L'Hond.
Maar den anderen ochtend was de Kardinaal
om zes uur al weer biddend in de Bisschoppe
lijke Kapel, en dienzelfden morgen om negen
uur celebreerde hij in de kerk der Paters
Jesuieten, en deelde eigenhandig den honder
den en honderden kinderen de H. Communie
uit, een plechtigheid, welke ver over elven pas
geëindigd was.
„De nieuwe Apostel van Scandinavië" zou
van Rossum in Kopenhagen geprezen worden.
En dan denken wij, welk een dankbare vol
doening het hart van dezen grooten opper
priester, die de Prefect der Propaganda te
Rome was, moet vervuld hebben, toen hij zoo
wel bij zijn aankomst als bij zijn vertrek te
Kopenhagen begroet werd door zulk een breede
schare van jonge, frissche, krachtige Holland-
sche priesters, die zoo blijmoedig en energiek
gehoor hebben gegeven aan zijn roepstem om
in Denemarken, Zweden en Noorwegen heel
Scandinavië, hun moeilijken missie-arbeid te
beginnen.
Zijn laatste levensdaad, al stervend bijna,
was de bisschopswijding van een priester-mis
sionaris.
Toen zonk hij, afgewerkt, uitgeput, moe-
geleefd ineen, maar zijn bevende mond mocht
de bede stamelen, dat hij nu to vrede mocht
heengaan, want zijn brekende oogen hadden
gelukkig het komende zielenheil voor groot
Scandinavië gezien en gekeurd.
En naar wij zelve daar in de voorbije dagen
hebben gezien en gehoord, mogen wij wel zeg
gen, dat het groote levenswerk van dezen Apos
tel van Scandinavië onsterfelijk verzekerd is.
Zijn laatste levensdagen zijn wel de geluk
kige apotheose geweest van het rijke en geze
gende leven van Willem Kardinaal van Rossum.
P. H- H.
Naar verluidt zal een dezer dagen de benoe
ming afkomen van den heer A. Th. Lamping,
tot directeur van den Economische® Voorlich
tingsdienst.
De heer Lamping die is opgeleid voor den
consulairen dienst, was laatstelijk sedert
1927 tijdelijk zaakgelastigde te Santiago. Hij
werd 17 Juni 1893 te Brommen geboren. Na
het gymnasium te hebben bezocht, genoot de
heer Lamping zijn opleiding voor de consulaire
examen®.
Hij was o.a. van 1922 tot 1924 consul-gene
raal a.1. te Smyrna waarna hij gedetacheerd
werd bij de directie van Economische Slaken bij
het Departement van B u 1 tenlandsche Zaken. Na
daar tot 1927 te zijn werkzaam geweest, werd
hij als oonsul in algemeens® dienst in Chili
geplaatst als zaakgelastigde a.i bij ons gezant
schap te Santiago, tevens als waarnemend con
sul-generaal aldaar.
Een staking aangekondigd-
De Nederlandsche R.K. Textlelarbeidersbond
„St. Lambertus" heeft ingaande 12 September
a.s. de staking aangekondigd bij de N.V. Tex
tielindustrie Verbunt in de Stedekestraat te
Tilburg, indien niet vóór of op Zaterdag 10
September a.s., een bevredigende oplossing ls
verkregen.
De oorzaak van het geschil is de aangekon
digde loonsverlaging van 10 pet. voor de we
vers. De werkgevers wenschten hierover geen
bespreking toe te staan. Het hoofdbestuur van
„St. Lambertus" is van oordeel, dat de looneu
der arbeiders en andere arbeidsvoorwaarden
bij bedoelde onderneming van dien aard zijn,
dat met een verdere verlaging geen genoegen
kan worden genomen.
De wevers zijn op een enkele uitzondering
na allen aangesloten bij den r.k. t«xm ei arbei
dersbond.
Besturen der werknemersorganisaties
bereid een 8 pCt. verlaging te
aanvaarden.
Nadat de vergadering van den Bondsraad
van den Alg. Ned. Bouwarbeidersbond met alge-
meene stemmen verworpen had het voorstel
der Regeering het loon uit de landelijke col
lectieve arbeidsovereenkomst voor de bouw
bedrijven met 10 pet. te verlagen, is den vol
genden dag een vergadering gehouden van de
besturen der algemeene en confessioneele arbei
dersorganisaties, waarin, naar het „Ilbld."
meldt, besloten ls aan de werkgeversbonden ln
het bouwbedrijf te berichten, dat de besturen
wel genegen zijn hun leden te adviseeren een
verlaging van 8 pet. te aanvaarden, ondier
voorwaarde, dat de bestaande overeenkomst
alsdan verlengd wordt tot 1 October 1933.
Het is nog niet bekend of dit eenlge ver
andering zal brengen in het bestaande plan der
werkgeversorganisaties, die een verlaging van
10 pet. noodzakelijk achten.
Indien tusschen de wederzijdsche organise
ties geen overeenstemming wordt bereikt, be-
teekent dit dat einde Februari 1933 de thans
bestaande arbeidsvoorwaarden een einde ne-
DJOCJA, 3 September. (ANETA)
Het eerste resultaat van het onderzoek, inge
steld naar de administratie va® den opper
houtvester van Goenoengkidoel, den heer J. B.,
wijst uit, dat de verduisteringen ongeveer
90.000 bedragen. De verduisteringen schijnen
geschied te zijn door het boeken van posten
Beregaat was de Kardinaal op die Keizerlijke j voor werken die nimmer zdjn uitgevoerd,
Het geschil als afgedaan beschouwd.
Het bekende conflict ln den Personeelraad
der Ned. Spoorwegen tusschen den voorzitter
den heer Moltmaker en het bestuur van de
B. A. N. S. Is ln de Vrijdag gehouden verga
dering opgelost.
De Personeelraad heeft kennis genomen van
de nadere verklaring van het hoofdbestuur van
den B.A.N.S., voorkomende ln het B.A.N.S.-
O-rgaan no. 30 van 21 Augustus j.l., waarin
gezegd wordt, dat bij de mededeeling in bet
tweede extra-nummer van het B.A.N.S.-Orgaan
van 7 Juli 1932 de bedoeling heeft voorgezeten
de persoonlijke beschuldiging aan 't adres van
den voorzitter van den Personeelraad, voor
komende ln het extra-nummer van 't B.A.N.S.-
orgaan van 23 Juni 1932, ln te trekken en dat
het hoofdbestuur van den B.A.N.S. met alge
meene stemmen heeft vastgesteld, dat met de
mededeeling in het tweede extra-nummer be
doeld wórdt elke persoonlijke beleedlglng van
den voorzitter van den raad te niet te doen.
De Raad keurt eobter af, dat bet hoofdbe.
stuur van den B.A.N.S. er blijkbaar niet toe
ls kunnen komen zij® verontschuldiging aan
den voorzitter van den Raad aan te bieden.
Waar volgens de unanieme meening van den
Raad het belang van het personeel eischt, dat
de Raad zijn werkzaamheden ongestoord voort
zet en volgens de overtuiging van den Raad
niet de minste aanleiding bestond voor de door
den B.A-N.S. geuite beschuldiging en de Raad
op het voorzitterschap van Moltmaker grooten
prijs stelt, heeft hij Moltmaker met aandrang
verzocht zijn bedanken als voorzitter in te
trekken en dit geschil als afgedaan te be
schouwen.
Na deze uitspraak van den Raad verklaarde
Moltmaker zich bereid het voorzitterschap we
derom te aanvaard-en.
In verband met de zeeliedenstaking is bet
s.s. „Rotterdam" van de Holland—Amerika Lijn
niet naar Rotterdam gekomen, maar beeft ia
Plymouth en Boulogne sur Mer zijn passagiers
aan land gezet. Het ligt in de bedoeling, dat
de „Rotterdam" uit Boulogne weer terug keert
naar Amerika om den dienst te onderhouden
welke anders door de „Volendam" zou worden
verricht.
Onder de passagiers van de „Rotterdam" be
vond zich ook de Hóllandsche ploeg van de
Olympische Spelen. Deze zijn Zaterdag met de
„Rotterdam" naar Boulogne sur Mer gegaan.
HULP GEZONDEN OM WERKWILLIGEN
TE BESCHERMEN
Waai* wij rv^TTLepn-e-Ti lioeZt de lcwpiteln van
het s.s. „Rotterdam*' der H. A. L., welk schip
ter aaukér is moeten gaan bij het lichtschip
West Hinder, omdait een gedeelte van het la
gere m ach Ln ekamorper son eel w eigerde verder
de vuren te st-ofcen, aan de directie hulp ge-
vnaa&d.
Op verzoek van de directie Is die hulp ver.
leend.
Een der etoomaoodsvaartuigen va® Rotter
dam is in den avond van Zondag uit de® Wa
terweg vertrokken met 30 umairlmiera dader
bevel van een officier, teneinde zoo noodig
de werkwilligen aan boord van het s.s. „Rot
terdam" te beschermen-.
Men meldt ons uit IJmuldent
Het motorschip Sambre van de firma Wm.
H. Müller Co. i® Ya& Amsterdam ln de Bin
nenhaven te iJmuiden aangekomen en wordt
aldaar wegens stormweer opgehouden.
Van een weigering door do bemanning van
dit motorschip om voor de reis naar Parijs te
monsteren is geen sprake. De voltallige beman-
ning is aan boord en er hebben zich geen in
cidenten voorgedaan.
UIT DE CARTONINDUSTRlE-
Tengevolge van den geringen afzet van het
product wordt te Nieuweschans de stroocarton-
fabriek „De Dollard" op 12 dezer stopgezet.
Pl m. 150 arbeiders worden me1 *"en ^aS ont
slagen.
DE WERKLOOSHEID *N JUNI 193t.
Hieronder volgen de indexcijfers van de
werkloosheid zooals deze berekend zijn door
het Centraal Bureau voor de Statistiek. Deze
cijfers, weergevende het PeJcentage werkloos-
heidsdagen van het aantal dagen, dat gewerkt
had kunnen woïden, indien geen werkloosheid
ware voorgekomen, zijn m hoofdzaak berekend
uit opgaven van gesubsidieerde werkloozenkas-
sen.
Het totaal aantal personen, van wie de werk
loosheid is nagegaan bedroeg in Juni 1932 rond
515.000, w.o. 503.000 leden van werkloozenkas-
sen; het aantal werkloozen onder hen bedroeg
rond 140.000, w.o. 139.000 leden van werklozen
kassen.
Indexcijfers der
werkloosheid.
Juni'31 Juni'31 Mei'32
84,4 85,8
4,7
7.5
13-
6,1
6.6
0,2
enz.
58.5
12,9
29,8
30.6
9,7
Beroepsgroepen:
Diamantindustrie
Drukkersbedrijven,
Bouwbedrijven, enz.
Houtbewerking, enz.
Kledingindustrie
Lederindustrie 10,7
Steenkolenmijnen 7,7
Metaalindustrie, scheeps
bouw 35,1
Textielnijverheid 27,9
Voedings- en genotm.-
bedrijven
w.o. tabak- en sigaren-
industrie 20,3
Visscherlj 23.—
Handelsreizigers 1
Verkeerswezen
12,3
29,—
30,1
7,7
10,8
6,—
18,8
10,5
35,5
23,3*)
13,7 7,5 13,9
16,5
Handels- en kantoorbed. 9.—
Toonkunstenaars 23,4
Overige groepen 20,1
11,8
14.7
0,8
8,3
4,3
26,1
26,1
20,8
23.6
1.1
17.7
8.2
26,1
26.1
Totaal 23.— 10,3 22,6
(Tot. excl. diamantind.) (22,4) (9,3) (21,9)
(Totaal Industrie) (26.1) (11,3) (25,4)
1.) Onvolledige opgaven.
Excl, Pavenarbeldsreserva,
Een der passagiers door vuurpijl gedood
Het Belgische stoomscheepJe „Joyce", dat
met ongeveer 135 passagiers aan boord, op weg
wae van Antwerpen naar Zeebmigge, wilde Za
terdagmiddag wegens 't onstuimige weer de
haven van Breskens binnenloopen, doch is daar
bij op een plaat vastgeraakt. De positie van
het vaartuig was zeer slecht. De golven sloe
gen over het dek, het water stond tot in de
machinekamer.
Drie sleepbooten vertrokken ln allerijl ter
assistentie en aan de „Hoek van Holland ge
lukte het, de boot behouden de haven van Bres
kens binnen te brengen, nadat door den vlo.ett
en den Westenwind het vaartuig vlot was ge
komen.
Tijdens het reddingswerk 1® «cbteTr ,.eer
ernstig ongeluk gebeurd. De heer Lou s Ver-
helleweg uit Braine l'Alleud to Belgie werd.
door een vuurpijl, die van de oe van Hol
land" was afgeschoten om verbinding te krij
gen met de „Joyce", in de b°rst getroffen. Hij
was vrijwel op slag dood.
HET INTERN. POOLJAAR.
De eerste Nederlandsche waarnemingen
REYKJAVIK, 3 September. (V. D.) Alhier ls
van Dr. Cannegieter, 'die alnds eenlge weken op
IJsland vertoeft, om het Nederlandsche aerolo-
gisohe station voor de expeditie te installeeren,
een telegram ontvangen met de eerste waar.
nemingen.
Uit het telegram blijkt, dat gisterenmorgen
<le eerste hoogtevlucht tot 5000 meter hoogte
gemaakt is. Het bevat de gegevens van den
luchtdruk, temperatuur eu vochtigheid op 200,
500, 1000, 1500, 2000, 3000, 4000 en 5000 meter
hoogte. De eerste vlucht i3 dus volkomen g».
slaagd,
