1
MgflBBi
RECTORAATSOVERDRACHTEN AAN
UNIVERSITEITEN EN
HOOGESCHOLEN.
mm
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1932
R. K. UNIVERSITEIT.
Prof. mr. J. Gimbrère.
R.K. HANDELSHOOGESCHOOL
EEN GUNSTIG JAAR.
A*
pi, 1*
I 11 Ij
De voorgevel van de nieuwe aula der Carolina
TECHNISCHE HOOGESCHOOL
Ongemotiveerde royaliteit ten
koste van den belasting
betaler.
MOEDELOOSHEID BIJ DE STUDEN-
TEN. TECHNIEK OORZAAK
VAN DE CRISIS
NED. HANDELSHOOGESCHOOL
Kilometersjagende, pierewaaiende
modepop heeft afgedaan.
DE STUDENT WORDT DEGELIJKER.
OPVOEDENDE AMBTENAREN
AAN RIJKSOPVOEDINGS
GESTICHTEN.
De plannen tot ontslagverleening.
Vragen aan den minister.
DE TOESTAND IN DE MIJNINDUSTRIE
DE V.A.R.A.-FILM.
P. DE GRUYTER ZOON.
Winst 1931-'32 2.213.563 (v.j.
2.482.770) Dividend gew.
aand. 8 pet. (v.j. 10 pet.).
Stilaan heeft de Keizer Karei-universiteit
haar plaats bezet in de weten
schappelijke wereld.
Prof. DrR. Jansen
VERHEUGENDE OPGANG VAN
HET STUDENTENLEVEN.
In de nieuwe Aula der R. K. Universiteit
aan den Bijleveidsingeil had gisterenmiddag
onder vrij groot© belangstelling de rectoraats-
overdracht plaats, die aan de opening van bet
nieuwe studiejaar voorafgaat.
De aftredende Rector-Magnificus der Keizer
Karei Universiteit, prof. dr. R. L. Jansen O.P.
sprak daarbij een rede uit, waarin bij een
overzicht gaf over de lotgevallen der Katho
lieke Universiteit in 19311932.
Rust der orde-
In tegenstelling met een vroeger aftredend
Rector-Magnificus, kan spr. de getuigenis af
leggen, dat zijn rectoraat hem slechts weinig
zorgen en moeilijkheden heeft gebracht. De
oorzaak hiervan
ligt vooral in de
geleidelijke vor
ming eener vaste
traditie, waardoor
een heilzame
„tranquülliitas or-
dinis" is ont
staan.
Er is grooter
stabiliteit geko
men in de ver
houding tussöhen
Universiteit en de
verschillende or
ganen van haar
bestuur. Er was
een groote eens
gezindheid en
collegiale samen
werking tnsschen de docenten, terwijl de be
trekkingen tussöhen professoren en studenten
dit jaar inniger en levendiger geworden zijn.
Aan den anderen kamt was deze tranquilli-
itas ordinis toch het onderpand van rustelooze
werkzaamheid en gestadigen vooruitgang, zoo
dat de R. K. Universiteit langzamerhand aan
de rechtmatige verwachtingen van katholiek
Jfederland beantwoorden kan.
Toch bleven de beproevingen dit Jaar onze
Alma Mater niet bespaard. Spr. momoreert
Shet overlijden van den president-curator, den
heer P. M. A van SohaeckMattoon, van het
bestuurslid der St. Radboudstdchtlng, Mgr.
Schrijnen, bisschop van Roermond, van den
pedel, den heer H. M. B. Christen en van den
hoogen beschermheer Z, Emin. Kardinaal van
Rossum,
rMedische faculteit.
Werden reeds In 1930 voorioopige besprekin
gen gevoerd tussohen onze Universiteit en de
R. K. Artsenvereeniging over de weten-
Bohapf$ftjke en financieel© mogelijkheid eener
medische faculteit, dit jaar heeft de R, K.
Artseij-vereeniging op haar jaarvergadering te
Nijmegen, zich categorisch uitgesproken over
de wenschelijkheid en noodzakelijkheid dezer
faculteit en zelfs de overtuiging geuit, dat
er periculum in mora bestaat. Spr. hoopt op
Vervulling, maar blijft ook doordrongen van
de moeilijke tijdsomstandigheden, waarin de
groote offers van katholiek Nederland duibbel
gewaardeerd moeten worden.
De leerstoelen voor ItaliaanscbSpaansch
en. voor de Semitische taal- en letterkunde en
de vergelijkende Liturgie-geschiedenis zijn
thans onbezet. Vooral bezetting van den laat-
Bten leerstoel acht spr. voor de theologische
faculteit een noodzakelijkheid.
Wat den li.ttera.ireo arbeid der professoren
betreft, wijst spr. allereerst op bet belangrijke
Berie-werk van mgr. prof. Schrijnen, de „Lati-
m it as Christ ianoruro primaeva", verder op de
redactie van verschillende tijdschriften, o.a.
van „Onze Taaltuin" door prof. yan Glnneken
en van de „Vondelkroniek" door dr. Molkem-
Sboer.
Spr. herinnert aan de belangrijke prestaties
bp internationaal gebied van prof. d© Waele
en mgr. prof. Schrijnen, aan vertegenwoordi
gingen van prof. Drerup en prof. Hermies-
jdorf en constateert met vreugde, dat door den
onvennoeidem arbeid der professoren en hun
veelzijdige bemoeiingen de R.K. Universiteit
Stilaan haar plaats heeft bezet in de weten
schappelijke wereld en in de belangrijke sociale
en economische kringen, waar de wetenschap
wordt dienstbaar gemaakt aan de practijk van
£iet loven.
JJit de studentenwereld.
L
In zijn beschouwingen overgaande naar de
stu(lontenwereld, acht spr. zich gelukkig veel
goeds te kunnen vermelden: godsdienstige ver
dieping en hooger streven hebben zich in de
Studentenwereld baan gebroken, mede door
de tactvolle leiding van Pater C. Hoogeweegen
S.J., den kloeken durf van den afgetreden
senaat en het moedige initiatief van verschil
lende studenten.
Het getal der studenten ging voor het eerst
«Ie 500 te boven en klom tot 505. Hiervan
Waren ingeschreven in de Theol. Fac. met de
ItheoL manisch, sectie 54 (v. j. 54), in de
Litteraire Faculteit 249 (v. j. 241) en in de
Juridische Faculteit 203 (v. j. 187). Het aantal
afgelegde examens bedroeg in de Theol. Fac.
12, terwijl 1 dipl. in de Theol. maatsoh. afd.
iwerd uitgereikt. In de Litt. Fac. werden 36
examens afgelegd (22 cand. en 14 doet.), in
de Jurid. Fac. 52 (30 cand. en 22 doet.). In
totaal hadden 7 promoties plaats (v. j. 9).
Het is ook een verheugend feit, dat onze
studenten tot steeds levendiger besef zijn ge
komen, dat zij aan de studie der wijsbegeerte
een dringende behoefte hebben. De energieke
^penaat van „Carolus Magnus" heeft een P'hilo-
'sophische Week georganiseerd, die boven alle
(verwachting geslaagd is en door 260 deel-
pemers en talrijke invlté's werd bijgewoond.
Dit jaar kwam ook door initiatief der stu
denten een langgekoesterde wensch In vervul
ling: de eerste Nljmeegsche Reunlstendag moet
als een bescheiden begin van groote verwaoh-
flngen voor de toekomst worden begroet.
Naast deze activiteit op wetenschappelijk
gebied mag ook het godsdienstig leven der
'studenten bevredigend worden genoemd. Een
speciale Zondagsmis voor studenten werd in
gevoerd, waar een der hoogleeraren Gods
(woord verkondigt.
De scheidende Rector durft dan ook, bij het
(vele goede werk, door „Carolus Magnus" ver-
(richt, met een gerust hart de belangen van
het studentencorps aanbevelen bij het hoogste
(bestuur der Universiteit. Hij zou het be
treuren, wanneer financieel© moeilijkheden
Oorzaak werden, dat in de dringende behoeft©
Sn een waardig en ruim Oorpsgebouw niet
a worden voorzien en dat daardoor hot
hooger streven en het idealisme onzer studen
ten zou gehandicapt worden. Spr. gaat ver
volgens over tot een beschouwing van d en toe
stand der Universiteits-bibliotheek, die onder
de kundige leiding van dr. A. J. M. Cornelissen
steeds aan belangrijkheid wint. Het boeken
bezit is thans de 150.000 genaderd, terwijl het
aantal tijdschriften, waarop de bibliotheek een
abonnement heeft, van 490 tot 528 steeg. Het
aantal schenkingen bedroog dit jaar 8939,
Zich tenslotte richtende tot zijn opvolger,
prof. dr. T. Brandsma O.Carm., uit spr. den
wensch, dat het tweede lustrum der Nijmeeg-
sche Alma Mater, dat zijn opvolger uit de
verte zal hebben voor te bereiden, een feest
zal kunnen worden van innerlijke kracht en
van wetensohappelijken invloed naar buiten.
Op de gebruikelijke wijze beeft daarna de
overdracht van het Rectoraat op prof. dr.
Titus Brandsma O.Carm. plaats.
Opbloei zette zich op verblijdende
wijze voort.
In de aula der R. K. Handelshoogeschool
te Tilburg had gistermiddag de plechtige over
dracht plaats van het rectoraat.
De aftredende reotor-magnificus, prof. mr.
J. Gimbrère, heeft daarbij een red© gehouden,
waarin hij allereerst wees op den verheugen-
den opbloei der hoogeschool, die thans haar
eerste lustrum afsluit. Als bewijs daarvan
gaf spr. eenige cijfers.
Het eerste studiejaar bracht 28 volledige
Inschrijvingen. Het jaar daarop steeg dit aan
tal tot 53. Het derde studiejaar kon worden
afgesloten met 80, het vierde met 91 en in
het thans beëindigde vijfde jaar kon een totaal
van 121 worden
geboekt. Bij deze
121 volledige in
schrijvingen komt
dan nog een zes
tal, die recht ge
ven op het vol
gen van enkele
cursussen, zoodat
het totaal der aan
de R. K. Handels
hoogeschool stu
deerenden gedu
rende het vijfde
studiejaar 127 be
dragen heeft. Het
aantal nieuwe in
schrijvingen was
dit jaar niet min
der dan 44, voor
de voorafgaande Jaren bedroeg het resp. 28,
27, 32 en 22. Bedenkt men nu, dat bij de op
richting der hoogeschool op een gemiddelde
van 15 nieuwe Inschrijvingen jaarlijks werd
gerekend, dan mag dankbaar worden getuigd,
dat de zegen des hemels overvloedig heeft ge
rust ap het werk van hen, die hun krachten
hebben gegeven aan den opbouw dezer in
stelling.
Examens.
Doctorale examens werden ook dit jaar nog
niet afgenomen, doch verscheidene oand'idaten
zijn er thans na aan toe. Voor het eandidaats-
examen slaagden 24 studenten, waarvan 2 cum
laude; voor het propaedeutisch 17, voor het
aanvullend examen boekhouden en handels-
rekenen 6; voor het examen voortgezet boek
houden en voor de examens aanvullende Fran-
sche en Spaansche handelscorrespondentie
reep. 6 en 2.
Spr. herinnerde dan aan de pogingen ln
samenwerking met de Ned. Handelshooge
school te Rotterdam en de faculteit der han
delswetenschappen te Amsterdam bij den minis
ter aangewend, dat aan de examens van het
baudels-hoogeronderwijs de wettelijke bevoegd
heden der gewone universitaire examens zou
den worden toegekend. Een wettelijke afdoe
ning dezer aangelegenheid op korten termijn
sohi.fr.t nog niet te mogen worden verwacht.
Journalisten-opleiding.
Voorts besloot de Senaat zich in verbinding
te stellen met de journalistenwereld ten einde
zich te oriënteeren omtrent de vraag in hoe
verre en op welke wijze de academische vor
ming van den journalist in bet program der
R. K. Handelshoogeschool zouvkunnen worden
opgenomen. Het resultaat der eerste bespre
kingen mag zeer bemoedigend worden ge
noemd. Er werd een commissie gevormd uit
vertegenwoordigers van de R. K. Journalis-
tenvereeniging, van de Katholieke Nederland-
sche Dagbladpers en van den Senaat der Hoo
geschool, die tot taak heeft de vraag verder
te bestudeeren en zoo mogelijk definitieve
voorstellen te doen.
Ten slotte werd op voorstel van den Senaat
door het Curatorium besloten tot het instellen
van een dogmatisch-apologetischen cursus.
Na vervolgens te hebben gememoreerd de
excursies van de studenten naar verschillende
industrieën en de voordrachten in het ^fge-
loopen jaar gehouden door dr. H. Hirsctoteld,
J. G. van Neerven, Mgr. Verriet en ir. Hijmans/
bracht spr. in herinnering de inzegening van
het nieuwe oollegegebouw en de bibliotheek
op 11 October 1931 en gewaagde vervolgens
van de belangrijke aanwinsten der bibliotheek,
welke niet minder dan 2204 deeien omvatten,
waaronder 1306 uit de schenking van Mgr.
Nolens z.g. Het Economiscto-Tectonologisch
Instituut publiceerde zijn eerste uitgave, welk©
algemeen met lof en waardeering werd ontvan
gen.
Studenten en studenten
leven.
Wat de verhouding tot de studenten betreft,
ook deze was uitstekend. Het vereenigingsle-
ven der studenten bloeit zelfs bij het ontbreken
van het door hen zoo zeer gewenschte eigen
thuis.
Wanneer hier één opmerking zou mogen
worden gemaakt, dan zou het, aldus spr., deze
kunnen zijn, dat in hunne officieele uitingen,
de zwaarwichtigheid en diepzinnigheid te veel
op den voorgrond worden geplaatst. Behalve
dat daardoor tegenover de buitenwereld bun
overtuiging niet aan waarschijnlijkheid wint,
zou daardoor tevens bet gevaar kunnen ont
staan van een al te vroegtijdige energiever
spilling en het blasé worden van dikke woor
den en hoogdravende theorieën reeds vóór den
tijd, dat de inhoud daarvan moet worden be
leefd in werkelijkheid. Ook de zin voor de
nuchtere praktijk des levens zou kunnen ver
stoord worden.
Niet de operette.carlcatuur van den fuiven-
den losbol moet den studenten als voorbeeld
voor oogen staan, maar evenmin de caricatuur
"i'V Hl',
y -
f-:-
van den wereldtoervormenden bleeken jonge
ling met den bril op, zich verlustigend in het
aaneenrijen van hoogdravende zinnen, waar
mede hij onmiddellijk de wereld wil bestormen.
Hierna droeg prof. Gimbrère op de gebruike
lijke wijze zijn waardigheid over aan den nieu
wen rector magnificus prof. dr. Cobbenhagen.
Gistermiddag heeft in de aula der Technische
Hoogeschool de reotoiraats-overdracht plaats ge
had.
De aftredend rector-magnificus, prof. dr. ir.
H. ter Meulen, heeft daarbij een rede gehouden
over: Geschiedenis der Technische Hoogeschool
Het aantal studenten bedroeg ia het afge-
loopen jaar 1891, tegen 1766 in den cursus 1930-
1931dat der nieuw ingeschrevenen was echter
lager, n.l. 394 tegen 448 het jaar te voren. Dit
verschijnsel vindt zijn verklaring hierin, dat
een aantal gediplomeerden, die niet slaagden
in het vinden van een betrekking, hun studie
hebben voortgezet, terwijl de ongunstige voor
uitzichten voor afgestudeerde ingenieurs het
tempo der nog studeerenden hebbeu vertraagd.
Vrijstelling van college
gelden,
Van de studenten waren er 28 ingeschreven
voor enkele, 1863 voor alle lessen. Van deze
Iaatsfen waren er 473 reeds 4 of meermalen
ingeschreven geweest, hetzij aan de T. H., bet
zij aan een andere hoogeschool of universiteit,
en uit dien hoofde van betaling van collegegeld
vrijgesteld. Naar aanleiding hiervan zou men
de vraag kunnen stellen, welke overwegingen
ten grondslag liggen aan de vrijgevigheid van
bet Rijk, die het 141.900 aan collegegeld deed
derven. Men kan toch waarlijk niet zeggen, dat
het collegegeld te hoog is, wanneer men het
vergelijkt met het schoolgeld bij bet voorbe
reidend ouderwijs; een tegemoetkoming voor
financieel minder krachtige studeerenden kan
men er ook niet in zien, daar de vrijstelling
van betaling voor allen geldt en bovendien voor
de uitblinkenden de Rijksbeurzen niet onbe
reikbaar zijn. Ook verlieze men niet uit het
oog, dat wat het Rijk cadeau geeft, altijd door
een ander betaald wordt, n.l. door den belasting
schuldige.
Te veel studenten.
De getallen der studenten en der nieuw in
geschrevenen gaven spr. aanleiding tot het stel
len der vraag of zij niet te groot zijn. Naar zijn
meening moet die vraag bevestigend worden
beantwoord.
In het belang van de toekomstige studenten
zelf is het noodig, dat maatregelen getroffen
worden 't daarheen te leiden, dat de ingenieurs-
Studie en eveneens de studie aan de univer
siteiten alleen gekozen worden door Jongelie
den voor wie zij geschikt is. Op voorstel van
den Senaat der T. H. is in den loop van dit
jaar, in samenwerking me<t de wis- en natuur
kundige faculteiten der universiteiten en met
de Landbouwhoogeschool een commissie ge
vormd, die dat onderwerp zal bestudeeren en
zoo mogelijk voorstellen tot verbetering van
den toestand aan de Regeering zal aanbieden.
Moedeloosheid bij de stu
denten.
Na een en ander te hebben medegedeeld no
pens de mutaties, de gebouwen en hulpmiddelen
en de bibliotheek der T. H. kwam spr. terug
op een in het begin van zijn rede gemaakte op
merking. In het vertraagde tempo van de studie
ziet prof. ter Meulen een symptoom van moe
deloosheid; men redeneert aldus: „als ik afge
studeerd ben, krijg ik vooreerst toch geen be
trekking; waarom zal ik mij dus haasten met
mijn studie?" Daar moet spr. tegen op komen.
Ten eerste is moedeloosheid geen geestesge
steldheid, die men op den studentenleeftijd mag
hebben. Waar moet het heen als de jeugd geen
illusies meer heeft? Moedeloosheid leidt tot een
gedeprimeerde stemming, die verderfelijk werkt
op onze prestaties; als de zorgen komen is het
tijd genoeg ze onder de oogen te zien. Het is
waar dat wij een ernstigen tijd beleven; het
aantal beschikbare plaatsen is verminderd,
maar de goede krachten komen toch ln elk
geval het eerst voor plaatsing in aanmerking.
Sprekers raad is:. Tracht daar ook toe te be-
booren, spant u in een moeilijken tijd meer in
dan anders.
Als spr. zich niet vergist, heeft die stem
ming van ontmoediging ook nog een andere
oorzaak en wel door een vermindering van het
enthousiasme voor de techniek. Velen zien in
de ontwikkeling van de techniek de schuldige
voor het ontstaan van de crisis. Men bedenke
echter, dat bij de invoering van elke groote
technische vinding dergelijke redeneeringen
werden vernomen. De moeilijkheden worden
alleen veroorzaakt door de traagheid vat» de
maatschappij om zich aan te passen aan nieuwe
toestanden, door haar onmacht om de snelle
vlucht der techniek bij te houden.
De toepassing der natuurwetenschappen in
het dagelijksch leven is een zegen voor de
menschheid, hetzij door beter of gemakkelijker
produceeren, hetzij door hot scheppen van
nieuwe zaken, die het leven der menschen aan
genamer maken.
Dat er thans vaak onverstandig voortge
bracht wordt, is helaas een feit, maar dat is
geen reden om nu voor de techniek minder
waardeering te hebben dan vroeger.
Met een kort woord droeg prof. ter Meulen
het rectoraat over aan prof. Grutterimk,
Ter gelegenheid van de overdracht van het
rectoraat der Nederl. Handelshoogeschool te
Rotterdam, heeft gister de aftredend© reetor-
magnificus prof. dr. N. J. Polak verslag uit
gebracht van de lotgevallen dier Hoogeschool
gedurende het studiejaar 19311932. Daaraan
is het volgende ontleend:
In dezen moeilijkenn tijd, waarin de pers
den toestand der samenleving in sombere tin
ten schetst en de omroep hem in mineurklan
ken parafraseert, zijn wij gretig ontvankelijk
voor teekenen, die betere vooruitzichten ope
nen. Zulk een teeken komt tot ons uit de stu
dentenwereld, het representatieve beeld van
het komende geslacht. De studeerende jeugd is
anders dan eenige jaren geleden, degelijker,
belangstellender, werkzamer.
De collectiviteit der jeugd wordt getypeerd
door hen. die doordat velen hun voorbeeld als
voorloopig doel voor oogen houden, naar on
geschreven kieswetten tot leiders zijn uitver
koren. Dat waren tot voor kort de kilometers-
jagende, vuistvechtende of pierewaaiende
modepop, de ongeschoren, zwartgenagelde kan
keraar en de gargonne. Dat wordt thans meer
en meer het nationaal en sociaal voelende,
religieus© en ethische type, dat zich niet met
uiterlijke stands- of groepsdistinctieven siert,
maar werkelijke distinctie toont, opgewekt tot
beoefening van kunst, kennis en lichamelijke
oefening, en zelfs de meest dwaze vroolijkheld
met oorspronkelijke geestigheid kruidt.
Deze voor hoogeschool en maatschappij ver
heugende reactie uit zich in tal van kleine
symptomen, die tezamen voldoende zijn om de
kentering waar te nemen.
De veelzijdige keur van dissertatie», op eco
nomisch, historisch, sociaal, publiek- en pri
vaatrechtelijk, statistisch gebied toont over
duidelijk, zoo vervolgde spr., dat de hoogeschool
meer, veel meer omvat dan haar naam doet
veronderstellen. Dit blijkt ook uit het groote
aantal doctoren en doctorandi, werkzaam in
leidende economische en sociale functies, niet
slechts in allerlei takken van het bedrijfsleven,
maar ook aan departementen, gemeenten, ka
mers van koophandel, vak- en standsvereeni-
gingen en bij het middelbaar onderwijs
Een verzoek om de regeling der onderwijs
bevoegdheid, welker urgentie een ieder gevoelt,
los te maken van de veel omstreden reorgani
satie van het voorbereidend hooger en algemeen
vormend middelbaar onderwijs en een afzon
derlijke wetswijziging voor die aangelegenheid
te ontwerpbn, heeft de minister weliswaar in
overweging genomen, maar hij sprak de vrees
uit, dat formeele bezwaren de inwilliging van
dat verzoek in den weg zouden staan.
Het aantal voor de eerte maal ingeschreven
studenten bedroeg dit jaar 136 tegenover 132
in 1930'31, Het aantal totaal ingeschrevenen
bedroeg 368, tegenover 315 In 1930'31.
Ontstellend groot was bet aantal aanvragen
om vrijstelling van collegegeld. Nog ontstel
lender was in enkele gevallen de bij onderzoek
gebleken vrijmoedigheid, waarmede die vrijstel
ling was gevraagd-
Van de 75 studenten, die zich volgens de
tentamenregeling aan het candidaatsexamen
onderwierpen, slaagden er 49, of 65 pet. (vorig
jaar van hetzelfde aantal 50 of 67 pet.) Na
eenmaal het examen te hebben afgelegd slaag
den er van genoemde 76 candidaten 34; bij
tweeden aanloop 15 (vorig jaar waren deze cij
fers resp. 34 en 16). Van de 69 studenten die
het candidaatsexamen nog ln 2 gedeelten afleg
den, slaagden er 21 of 30 pet.
Aan het doctoraal examen namen deel 43
cand idaten, van wie er 31 of 72 pot. slaagden
(vorig jaar waren deze cijfers: totaal aantal
41, geslaagd 31 of 76 pet.) Van de 31 geslaag
den legden 2 het doctoraal examen staatkundig-
economische richting af.
Het examen in de rekeningwetenschap (ac
countancy) werd aan 5 candldaten afgenomen:
één candidaat moest worden afgewezen, zoodat
4 diploma's konden worden uitgereikt. Het
vorig jaar waren er voor dit examen 8 candi
dates waarvan .6 slaagden.
Het aantal promoties bedroeg dit jaair 10,
tegen 6 in 1930'31.
Ondanks de economische malaise leverde het
Bureau voor plaatsing van afgestudeerden in
het afgeloopen jaar vrij gunstige resultaten op;
een vijftiental jongelui vond door bemiddeling
van het bureau plaatsing. Van deze 15 hadden
11 het getuigschrift van met goed gevolg af
gelegd doctoraal examen verworven.
Na zijn medewerkers dank te hebben gebracht
droeg spr. met een korte toespraak hert recto
raat over aan prof. dr.- Z. W. Sneller.
VECHTPARTIJ.
Een der vechtenden met een mes ernstig
gewond.
Zondagavond omstreeks half twaalf js jn
Waardstraat te Helmond voor het café van
v. B. een vechtpartij ontstaan tusschen enkele
personen, waarbij van messen gebruik werd ge
maakt.
De 23-jarige zoon van v. B. kreeg twee diepe
sneden in bet gezicht, terwijl hij eveneens in
den rug werd gestoken Een der longen van den
getroffene schijnt te zijn .geraakt.
Per brancard werd hij naar het ziekenhuis
overgebracht. Zijn toestand is ernstig. De poli
tie heeft reeds verschillende arrestaties ver
richt.
I
J
Door den heer van Braambeek zijn aan den
minister van Justitie de volgende vragen ge
steld:
1. Is de minister bereid mede te deeien, of
hij ook van oordeel is, dat de voorgenomen op
heffing van het instituut der opvoedende amb
tenaren aan de Rijksopvoedingsgestichten
voor jongens, 'met ingang van 1 Januari 1933,
en het terugkeeren tot de personeelsformatie
van vóór 1910 van onderwijzer, werkmeester
en beambte in algemeenen dienst, het peil van
de verpleging van minderjarigen in de Rijks
opvoedingsgestichten moet doen dalen, en zoo
dit laatste zijns inziens niet is te vreezen, op
welke gronden dit oordeel berust?
2. Acht de minister het niet in strijd met de
bedoeling van art. 96 van bet Rijksambtena
renreglement, regelend de rangorde van af
vloeiing van o. m. ten gevolge van verande
ring in de inrichting van het dienstvak over^
compleet geacht personeel, dat, om plaats te
maken voor de opvoedende ambtenaren, die
ontslagen zullen worden, ontslag zal worden
verleend aan ambtenaren in lageren rang, met
name de beambten in algemeenen dienst, in
wier plaatsen de opvoedende ambtenaren, voor
zoover dit te vereenigen is met de eischen van
den dienst, zullen kunnen treden, en zij, die
deze plaatsen zullen moeten inruimen, even
eens ontslagen zullen worden om als beambte
voor huishoudelijke diensten te kunnen wor
den aangesteld en de tegenwoordige beambten
voor huishoudelijke diensten, onder wie er
zijn in vasten dienst met 15 20 dienstjaren,
na verleend ontslag en voor zoover herplaat
sing mogelijk is, een dienstverband op ar
beidscontract kunnen aangaan?
3. Is de minister bereid de plannen tot ont
slagverleening aan het personeel bovenbe
doeld, en voorts aan het hoofd van admini
stratie en den commies aan het Rijksopvoe
dingsgesticht te Amersfoort, alsmede aan de
klerken, zoowel die te Amersfoort als te Doe-
tinchem, wien eveneens de gelegenheid gebo
den wordt in lageren rang te worden aange
steld, op te schorten, totdat de Bijzondere
Commissie en de Centrale Commissie voor
Georganiseerd Overleg over de voorgenomen
plannen zijn gehoprd, en zoo neen, waarom
niet?
4. Is de minister bereid om althans de aan
vankelijk gestelde termijnen van een week,
later, op aandrang van ambtenaren-organlsa-
ties verlengd tot 14 dagen, binnen welke be
langhebbenden schriftelijk moesten kenbaar
maken, of zij er voorkeur aan geven niet in
den lageren rang herplaatst te worden en dus
op wachtgeld te worden gesteld, te verlengen,
opdat belanghebbenden ruimer gelegenheid
zullen hebben hun belangen ai te wegen en
te dier zake overleg te plegen met de besturen
van bun organisaties?
5. Is de minister bereid een definitieve be
slissing omtrent de voorgenomen plannen uit
te stellen, totdat de Tweede Kamer de gelegen
heid zal hebben gehad mede in verband met
do eventueel© beteekenis van do wijze, waarop
de minister de verandering in het dienstvak
wil doen voltrekken, ook voor andere rijks
diensten over het voornemen van den mi
nister zioh uit te spreken?
Ambtenaren verklaren zich
incompetent.
Zaterdag 17 September 11. liep de officieele
termijn af, waarin de ambtenaren bij het Rijks
tucht- en opvoedingswezen moesten te kennen
geven, of zij bewaarder wilden worden dan wel
geheel afvloeien.
Het grootste deel van het personeel heeft zich
schriftelijk Incompetent verklaard deze kwestie,
wegens gebrek aan gegevens, te beoordeelen.
Buitengewoon congres Alg. Ned.
Mijnwerkersbond.
Te Heerlen ia Zondag 'n buitengewoon conl"
gres gehouden van den Alg. Ned. Mijnwerk®1®
Bond, dat zeer druk bezocht was. Het voorz
schap berustte bij den heer Chr. v. d. B1ve'rl:)an(j
Het congres was bijeengeroepen in v „rki_
met den noodtoestand, waarin d© rs
yerkeeren. Besloten werd het hoof op
te dragen maatregelen te tref©" p<ye'
digste tot verbetering der locxa0'11 200
noodig door opzegging ^^verkrijgen
en verder den strijd voor fc -'b van
verlaging der woningburen e zetten.
Scherp werd stelling gen®™ t 11 de regee
ring, welke niets of we n .,°,m de mijn
werkers ter zijde te sta^L', H aantal
arbelders<$ontroleWs Waar<1«or
veiligheid in de mÜnen arns»S Wordt bedreigd-
Het hoofdbestuur werd opgedragen zioh tot
de regeering t© wenden met het verzoek om
daar zij ook i» an,er door <i© crisis getroffen
industrieën helP©nd optreedt, dit ook voor de
mijnwerkers te doen c.a. door de bijdragen
voor bet mijnwerkersfonds voor haar rekening
te nemen-
Helsloten wiem tvoarts te ijveren voor
beëindiging van de massa-ontslagen en voor
een b©tére indeeling Tla dea arbeid.
ERNSTIGE AANRIJDING.
Bij het kruispunt Vaartkant en z.g. Bokkea-
straatje te Leur reden een tweetal fietsers
met zoodanig© vaart tegen elkaar, dat beide
rijwielen nagenoeg geheel vernield werden. De
berijder o. kwam zoodanig te vallen, dat hij
bewusteloos bleef liggen. Dr. Giesbers van
Leur die spoedig ter plantse was, constateerde
e6h zware hersenschudding en oordeelde over
brenging naar bet gasthuis te Leur noodza
kelijk.
GOED AFGELOOPEN.
In een onbewaakt oogenblik geraakte een
tweejarig kind der familie W. in de Piet Hein-
straat t.e IJmuiden in een met water gevulde
put. In bedenkelijken toestand werd de kleine
naar bet ziekenhuis overgebracht. Men hoopt
het nog in leven te kunnen houden.
Technisch zwak, maar met veel
goede filmische momenten.
In het Grand Theatre te Rotterdam heeft
Zondagochtend de eerste vertooning plaats
gehad van de V.A.R.A.-film en wel voor de
vereeniging van Arbeiders Radio Amateurs.
Deze film, de eerste groote film van de nog
jonge Nederlandsche geluidsfilm-industrie is
vervaardigd in de ateliers der filmmaatschap
pij „Electra" aan de Scboonderloostraat. Het
Scenario is vervaardigd en uitgewerkt door
een filmcommissie uit bet V.A.R.A.-hoofdbe-
stuur met medewerking van enkele anderen,
terwijl de begeleidende muziek, die gecompo
neerd werd door Jac, Jansen, in eigen studio's
door het V.A.R.A.-orkest onder leiding van
Hugo de Groot is uitgevoerd.
De film, die een zuiver propagandistiseha
strekking heeft, is In een drietal deeien te on
derscheiden en brengt achtereenvolgens het
ontstaan, den groei en den tegenwoordigen
bloei van het V.A.R.A.-instituut in beeld.
Hieraan gaat een imposante inleiding vooraf,
enkel© meters film, die o.i. bet beste deel
van bet werk zijn en op suggestieve wijze da
menschelijke stuwkracht en drift tot het stel
len van daden uitbeelden. In denzelfden geest!
zijn de inleidingen tot elk deel vervaardigd.
Deze opnamen en die van enkele massa-be.
toogipgen. en straat-demonstraties, grootsch
van opzet en knap geënsceneerd, geven aan da
V.A.R.A.-fiim Ihaar beteekenis en zij alleen
zouden de propagandistische tendenz, waarom
bet in hoofdzaak toch te doen Is geweest, vol
doende geaccentueerd hebben.
Men heeft de propaganda er echter nog dik
ker willen opleggen en met dit doel enkele
dialogen ingelascht, die niet alleen in hel;
artistiek© milieu van het overige gedeelte der
film ernstig detoneeren doch tevens het tem
po op onverantwoorde wijze breken. Een scène
als die van het gezin uit den „beteren" stand
waar de heer des huize», jenever zwelgend, i>
een entbourage van protserige kruiken, fleö-
schen en sigaren met onwaarschijnlijk
bandjes, zijn misnoegen over de V.A.R.A. ken
baar maakt, is zoo banaal dat we ons niet kun,
nen voorstellen, dat ze uit hetzelfde hrein ont
sproten is ais andere gedeelten van de film,
die wij den cijns van onze waardeering niet
onthielden.
En deze scène is niet de eenige van dit
allooi.
Technisch is de film zwak, maar daarvoor
bestaat een verontschuldiging. Om te beginnen
beschikte men niet over die middelen waar
mee de buitenlandsche groote filmmaatschap
pijen hun producten weten samen te stellen en
voorts heeft men nog al wat tegenslag gehad.
Zoowel het beeld als het gesproken woord zijn
op sommige plaatsen weifelend of onduidelijk.
Dit alles neemt niet weg dat met de ver
vaardiging van deze film een daad is gesteld
die waard is in de geschiedenis van de Ne
derlandsche filmindustrie te worden opgetee-
kend. Het applaus van tallooze enthousiast©
V.A.R.A.-getrouwen die de voorstelling hij
woonden was zeker op zijn plaats.
BEDRIEGSTER BEDROGEN.
De politie te Vlissingen heeft proces-verbael
opgemaakt tegen een vrouw die een bankbiljet
van 25 in twee stukken scheurde en beide
helften netjes opgevouwen als ongeschonden Je
betaling gaf.
Aan het jaarverslag der N.V. P. de Gruyter
Zoon te 's-Hertogenbosch over het boekjaar
1931—1932 ©ntleenen wij het volgende:
Het afgeloopen boekjaar kenmerkte zich door
velerlei moeilijkheden in verband met de on
gunst der tijden.
De steeds dalende verkoopprijzen hadden een
natuurlijken teruggang van het geldbedrag van
den omzet ten gevolge. Onder dieOmstandig
heden kon de regelmatige uitbreiding onzer
jaar-omzetten voor het eerst sinds een reeks van
jaren niet worden bereikt-
Het spreekt van zelf-, dat deze vermindering
van omzet op de financieele uitkomst onzer on
derneming invloed heeft gehad.
Onze dochterondernemingen hebben wederom
op bevredigennde wijze tot den bloei onzer Ven
nootschap bÜ6ed''ag®.n'
De winst- en verliesrekening geeft als eind
resultaat een batig saldo aan van ƒ2.213.562.
Behalve normale afschrijvingen zijn dit jaar
ook eenige extra afschrijvingen gedaan. Inclusief
12.865, voor Waardevermindering van goederen
werd in totaal 652.546 afgeschreven.
Na aftrek van dit bedrag en onder bijvoeging
van het onverdeelde saldo van het vorige jaar,
blijft er dan een saldo winst van ƒ2.059.102, ter
verdeeling over.
Hiervan kan allereerst worden uitgekeerd een
dividend van 6 pet. op de beide soorten van pre
ferente aandeelen en op de gewone- en priori-
t ei ts-aan deeien.
Hoewel de daarna overblijvende winst, alsmede
oe krachtige financieele positie onzer Vennoot
schap, een extra dividend van 4 pet. op de ge
wone aandeelen en 1 pet. op de preferente winst-
deelende aandeelen, alleszins zouden rechtvaar
digen, meenen wij, in verband met de groote
onzekerheid der tijdsomstandigheden, een meer
conservatieve dividend-politiek te mogen aanbe
velen.
Wij stellen daarom voor uit de overwinst, na
aftrek van 175.353 voor tantièmes, een bedrag
van 300.000 te storten in het reservefonds en
ook dit jaar wederom een bedrag van ƒ200.000
af te zonderen als reserve voor bijzondere voor
zieningen en om vervolgens een extra dividend
van 2 pet. op de gewone aandeelen en pet.
op de preferente winstdeelende aandeelen uit
te keeren. Als dividend zal dan in het geheel
worden uitgekeerd 8 pet. op de gewone aandee
len, 6 pet. op de preferente aandeelen, 6% pet.
op de preferente wi nstdeelenede aandeelen en
6 pet. op de prioriteits-aandeelen. Van deze divi
denden werd op de beide soorten preferente aan
deelen reeds 3 pet. als interim-dividend be
taald. Naar nieuwe rekening kan dan nog een
bedrag van ƒ489.217 worden overgebracht.
De winst- en verliesrekening staat debet
voor: afschrijvingsrekening voor afschrijving ge
bouwen 206.254 (135.236), voor afschrijving In
stallaties ƒ433.426 (372.175), goederen voor waar
devermindering 12.865 (27.944) saldo Winst
2.059.102 (2.482.770); en credit voor: sald0
winst 1931 ƒ498.086 (482.031), exploitatiereke
ningen, winst uit andere ondernemingen, enz.
ƒ2.213.562 (2.536.895).
CONTINGENTEERING VAN TAPIJTEN
Uitzonderingsbepalingen voor
België
Zaterdag kwamen in Krasnapolsky te A'dam
agenten van buitenlandsohe tapijtfabrieken bij.
een ter bespreking van maatregelen, die geno.
men zouden kunnen Worden In verband met
moeilijkheden ontstaan door contingenteering
van den invoer van tapijten, karpetten etc. Be
sloten werd den Nederlandschen bond van han
delsagenten te verzoeken een vakafdeeling
tapijt®11 te stichten en alle geïnteresseerden bij
een te roepen in een vergadering op Zaterdag
24 September 's middags half drie in Krasna-
polsky te Amsterdam.
Door eenige aanwezigen werd medegedeeld,
dat het in de -bedoeling van de Nederlandscba
regeering ligt, ten aanzien van den invoer
van -karpetten e.d. uit Belgie een meer soepel©
toepassing van de bepalingen in te voeren, c d*
den invoer van enkele artikelen uit dat land
niet te oontingenteeren.