MJIARSFEEST
Een ons prima raoklaliak voor éér, diielije
Jade Tijd", fair merk, 18 cent per ons.
de kabouters
AMSTERDAM—BATAVIA IN 3 DAGEN.
DE WERELDCRISIS IN DE SAHARA.
OP WEG NAAR DE EEUWIGE
IJSVELDEN.
diergaarde
WIJNKOOPERIJ
OVALINE kachelglans
J. V. dijke
GEZONDHEIDSMATRAS (Syst Auping)
FIBftlJt A. J. VAN BE VEN 11
HBOGSTRAAT 51
WANNEER ZICH TOT UW APOTHEKER OF DROGIST
KERMISVERMAKEN
Vlassen-matinee
Rookt „<©UÜt ®jö"
G. v. d. SPEK, Hoogstraat 61.
speuren EN ZOEKEN VOOR
VRIJDAG 23 SEPTEMBER 1932
NIEUWE VOLKSVERHUIZING.
ONTREDDERING EN ARMOEDE
ONDER DE STAMMEN.
GEZANT EDGE NAAR WASHINGTON
ONTBODEN.
DE VOORBEREIDING EENER
EXPEDITIE.
SOCIAAL-GENEESKUNDIGE VERZOR
GING EN DE VOLKSGEZONDHEID.
DE CRISIS IN HONGARIJE-
LONDEN 2! SS
P. J. v. d. Swan Zoon
EXTRA GROOTE
LET OP
HET PLAN ASJES.
ROTTERDAM
pmm „Speciaal Bedd ^nhuis"
j Heerenpad 13-15 (naast Jamin) j
1 PERSOOMS f 5.35 MET BEUGEL
2 PERSOONS f 6.35 MET BEUGEL j
TELEF. 68546.
I SEDERT 1803
LEVERT belegen wijnen
MAG. SNEEUWWITJE
TAPIJTENOPRUIMING
SMYRNA WOL
FRANS v. THIENEN
besluit.
TfpuWicatl. X
CONGRES DER DUITSCHE CHRIST.
VAKVEREENIGINGEN.
GEM. BETALING!!
Het
Comité Vliegtocht Nederland
-Indie neemt een wijs
DE STRIJD IN DE CHACO.
GOEDK OOPE ENTREETö8 CENTS
ZONDAG LAATSTE DAG
FEESTELIJKE SLUJING TE MI0DE .NACHT
Ondervindt ge nadeelen van de tijdsomstandigheden??
Verzet Uw zinn®";!
Door geheel Schiedam verkrijgbaar!
Slotrede van Otte.
Een gevolg van den dr gen zomer. Bij de spoorbrug te Oosterbeek heeft zich een
groote zandplaat gevormd in den Rijn
(Van een bijzonderen correspondent.)
G har d a Ia (Sahara), Juli 1932.
't Gebeurt maar zelden, dat er in de Euro-
peesche dagbladpers nieuws doordringt over
wat er voorvalt in de geweldige zandwoestijn, die
Sahara heet en die zoo totaal lijkt geïsoleerd
van de groote wereld. En toch: ook tot hier
zijn de groote beroeringen,^ie den aardbol be
wegen, te merken. Ook in de Sahara worden de
gevolgen van de wereldcrisis gevoeld. Zoo was
't afgeloopen reisseizoen opvallend slap. Waar
uit de conclusie moet worden getrokken, dat
de economische depressie ook hen heeft ge
troffen, die, in afwijking van 't meerendeel
hunner landgenooten, bij voorkeur op reis gaan
naar oorden, waarover nog niet zoo heel veel
bekGnd is»
De groote hotels, hebben 't den afgeloopen
winter buitengewoon slap gehad: er waren er,
die in 't geheel geen gasten hebben geherbergd,
andere bleven slechts voor 'n klein deel bezet.
Alleen rond Pasehen is 't wat drukker geweest.
Geen wonder, dat de kleine zaken, de plaatse
lijke industrieën en werkgelegenheden der mis
sies met 'n volkomen ondergang bedreigd wor
den, zoo ze niet reeds verdwenen zijn!
Tijdens de jubileum-feesten, in 't jaar 1930
gehouden bij gelegenheid van "v feit, dat Al-
gerië 'n eeuw bij Frankrijk hoorde, was 'n
korte opleving merkbaar Maar toen is daarop
de inzinking gekomen, die nog steeds aan
houdt. Daar de producten der werkplaatsen,
door de missie opgericht, 'geen afzetgebied kun
nen vinden, ziet de missionaris met schrik 'n
dëbacle tegemoet van de charitatieve Instellin
gen, die met de opbrengst daarvan in stand
moeten worden gehouden en die juist in deze
mohammedaansche omgeving van zulk 'n be
slissende beteekenis zijn.
Er zou dus niets anders opzitten, dan 't werk
maar te staken. Doch de missionaris kan er
maar niet toe besluiten, zooveel arme lieden
aan hun lot over te laten, reeds uit 'n oogpunt
van zielzorg niet. En daarom gaat men maar
door, vertrouwende op de Goddelijke Voorzie
nigheid en probeert men zich zooveel mogelijk
bij de, door de crisis gewijzigde omstandig
heden en verhoudingen, aan te passen. En zoo
heeft men in Ghardaia, dat met de omgeving
samen 'n 30.000 Inwoners telt, voorloopig de
inheemsche lederstikkerij maar opgegeven. De
arbeiders in deze industrie zijn nu bezig zich
te bekwamen in de bouwnijverheid: 't bakken
van tichel- en straatsteenen, 't bouwen van bas
sins van gewapend beton. En hiermee zijn be
tere zaken te maken dan met de luxe voor
werpen, die in betere tijden de verrukking der
reizigers gaande maakten.
Maar natuurlijk: ten slotte geeft 'n derge
lijke verandering nog geen oplossing voor de
werkloosheid, die juist ln deze streken, door
de natuur zoo stiefmoederlijk bedeeld, zoo ern
stig gevoeld wordt. Voor de bewoners van de
gansehe Noordelijke Sahara is er- maar één
uitweg: voor korteren of langeren tijd verhui
zen naar de gezegender regionen van Noord-
Algiers. Dat zal den oppervlakkigen toerist
verwonderlijk voorkomen Immers: de palm
groepen der oase maken in 't totaalbeeld der
woestijn zulk 'n betooverenden Indruk. Slank
rijzen de door de zon beschenen bladeren uit
de grauwe en akelig-kale heuvels der omgeving
omhoog. Mot volle teugen ademt de reiziger
de geur der oranjebloesems in en later, weer
thuisgekomen, herinnert hij zich met welgeval
len 't betooverend gemurmel van 't water, dat
te midden der wijde, droge scheplepel uit bok-
kenvel vervaardigd (dallu) geleid wordt in re
servoirs. Men bewondert 't werk der inheem
sche tuiniers, die hier, meer dan elders, moe
ten zwoegen en tobben om eenig resultaat te
bereiken. Ziet, hoe de gerst welig groeit: 'n
weide, aan den rand der woestijn! Meen echter
niet, dat zulks allemaal vanzelf gaat: harde ar
beid, onvermoeid en volhardend, is er aan ten
koste gelegd. En dan: de bezitters van deze
oasen moeten zich door handeldrijven de mid
delen verschaffen, om in de schaduw der pal
men 'n paar weken zomervacantie te kunnen
doorbrengen. Moeilijk en vermoeiend is 't leven
der oase-bewoners in de Sahara. De aarde is
uitermate gierig op water, 't Lijkt of de vloek
in vervulling gaat, die Sidi Okba ben Nafi
eens naar 't hoofd der Berbers van Koceila
slingerde: „Moge Allah uw waterloopen onder
de aarde doen verdwijnen".
Vroeger moesten de Khammes (aangestelde
inheemsehe tuiniers) op groote diepte naar
water zoeken. Daarbij kwam nog de strijd
tegen 't woestijnzand. Slaven uit den Soedan,
die als levende koopwaar werden aangevoerd,
moe-sten bij dezen reuzenarbeid behulpzaam zijn.
Dan werden talrijke artesische putten aange
boord, die de schoonste verwachtingen wekten
voor de toekomst: 't zou 'n mlnder-zware strijd
zijn tegen de dorheid der woestijn. Maar men
werd daarbij deerlijk teleurgesteld: 't eeuwige
bronnengraven onttrok aan de bovenste grond
lagen te veel water en de palmaanplantingen
verdorden. De inboorling was niet meer ge
wend, aan zulken zwaren arbeid en toen bem
de nieuwe strijd wachtte, was hij daarvoor niet
sterk genoeg meer. Bovendien worden de in
de oasen werkzame tuiniers zeer slecht betaald.
Tengevolge van deze en nog andere oorzaken
bestond reeds eerder 'n belangrijke mate van
emigratie, die door de huidige crisis nog is
toegenomen, bij sommige oasen zelfs tot 25%
en meer.
Daar komt da.n nog bij, dat de toestand on
houdbaar wordt, doordat de emigranten hun
gezinnen onverzorgd achterlaten. De man is
terecht gekomen in 'n landstreek, waar de
beschaving hem andere toestanden en verhou
dingen leert kennen, hij krijgt aan hard wer
ken"'n hekel, hij schept zich nieuwe behoeften
en brengt soms ziekten mee, die op de leden
van z'n gezin overgaan. Zoo heeft de tuber
culose b.v. reeds baar intocht in de oasen ge
daan Van particuliere zijde en ook ran den
bant'der regeering beeft men zich moeite ge
geven om de inboorlingen der Sahara meer
honkvast" te maken en hun 'n loonend be
staan te verzekeren. Maar dat probleem is nog
niet opgelost.
D-e woostijnbewoners zijn nomaden, zwer
vende volken dus en dat brengt voor de ziel
zorg tv eer eigenaardige moeilijkheden mee.
Hoe is 't mogelijk, de jongelui, die zoowat
nooit thuis zijn, voldoende te onderrichten,
hen in 't goede spoor te honden en ze straks
brengen tot 't Christendom Zooals we
boven reeds schreven, hebben de missie-werk-
plaatsen ook onder de crisis te lijden. En wil
len de missionarissen zich gaan wijden aan
ander soort werk, dan zijn daar weer de noo-
dige middelen voor noodig, zonder dat men
zeker is van voldoende resultaten. De gouver
Deur-generaal van Algiers tracht de inheem
sche industrie te vervangen d-oor iets anders.
Zijn leus is: ,,Weg met de luxe artikelen 1" Hij
wil, dat men'terug ga maar dingen, die prac
tisch en noodzakelijk zijn.
Bijna overal is men begonnen aan de ver
betering van de watervoorziening. Men tracht
de inboorlingen gewend te maken aan sys-te-
matischen landbouw. Men doet veel ter be.
strijding van droogte, zand, besmettelijke ziek
ten. De scholen der' Sahara moeten zich aan
gaan passen aan de gewijzigde omstandig
heden. 'n Flinke algemeene ontwikkeling en
wat ambaohtson,derwijs is voor de kinderen
der woestijn niet meer voldoende. En wanneer
men met dit alles geen rekening houdt, dan
kon de emigratie uit de Sahara wel ns zoo
danig toenemen, dat 't noodlottig werd voor
de gansc.be kolonie. Hier zoowel als overal
moet den inboorling liefde voor den geboorte
grond worden bijgebracht. Men moet bom kans
geven. om zieh op den grond zijner vaderen
'n behoorlijk bestaan te verzekeren. Dat is de
manier, 0-m den socialen vrede te dienen en
om de beschaving te bevorderen.
WASHINGTON, 21 September. (R.O.) Staats
secretaris Stimson deelde heden mede, dat hij
den Ameriikaans-chen gezant te Parijs, Edge,
naar Washington ontboden heeft.
Br wordt aan -toegevoegd, dat dit besluit in
verband staat met de Fransch-Amerikaa-nsche
onderhandelingen over een handelsverdrag
geenszins echter met de kwestie der oorlogs-
schulden.
GELEERD GEZELSCHAP.
Door Prof. R. SAMOILOWITSCH,
Directeur van het Instituut voor
Poolonderzoek te Leningrad.
Heel Leningrad was in rep en roer. De
laatste -bevelen werden gegeven. De laboratoria
en werklokalen van liet Instituut voor Pool
onderzoek zagen er geheel anders uit dan ge
woonlijk.
Daar zaten nu geen cbemikers meer of hy
drologen en petrografen, die verdiept waren in
bun wetenschappelijk werk. Heel het gebouw
geleek meer op een groot warenhuis: kleurige
kisten, zakken en pakken voorzien van alle
mogelijke opschriften: iedere expeditie had
haar eigen kleur.
De kisten, zakken en pakken van den „Kus-
sanow" zijn blauw geverfd: alles wat rood is
werd op den ,,Sibiriakow" ingeladen, de paarse
bagage was voor Sfewernaja Semlja bestemd,
de groene kisten voor Frans Jozef-land en de
gele pakken voof het Prins Rudolf-eüand,
Nowaja Semlja bad het maagdelijk wit van
haar ijsvelden uitverkoren.
Tegelijk met de Russische Poolvorschers
waren ook twee jonge Duitsche geleerden ijve
rig in de weer. Dr. Scholz uit Potsdam die
voor Frans Jozef-land bestemd is, gaat thans
voor bet eerst in het Poolgebied zijn verblijf
vestigen. Dr. Wölcken (Göttingen) die destijds
reeds deelnam aan de expeditie van prof. We
gener naar Groenland, is geen nieuweling
meer. Hij vertrekt met de Glaciologische ex
peditie naar Nowaja Semlja waar hij zal over
winteren op den IJskop, waar nog nooit sta-
stationnaire waarnemingen werden gedaan.
Fri-dtjof Nansen heeft vroeger een-s terecht
gezegd: de voorbereiding van een Pool-expe-
di-tie is veel voornamer en veel moeilijker dan
de expeditie zelf. Men moet voor zoo ontzettend
veel kleine dingen zorgen. Behalve levensmid
delen en een geheel speciale uitrusting voor
een wetenschappelijke expeditie moet men ook
slaapzakken, sneeuwbrillen, zelfs naalden en
spelden, knoopen, lucifers, papier enz. mee
nemen. En de hoeveelheid moet berekend zijn
op een verblijf van anderhalf jaar in de ijs
velden.
Terwijl ik nog bezig was met alles te inspec-
teeren werd mij een rekening voorgelegd, die
ik als „betaalbaar" moest teekenen. Ik wilde
gewoon mijn handteekening zetten, omdat mijn
secretaris toch alles had nagekeken en in orde
bevonden, toen mijn oog viel op den naam van
een „Begrafenisonderneming". Geheel verbaasd
wilde ik eerst vragen wie van onze expeditie
zoo plotseling gestorven was, maar toen werd
ik getroffen door het aanta! geleverla dood
kisten het waren er liefst zeven, alle voor
zien van een zinkon kist!, En toch was deze
gruwelijke bestelling spoedig opgehelderd: geen
van onze medewerkers had het tijdelijke mei.
het eeuwige verwisseld, maar die zeven zinken
kisiten wareu noodig voor de visschenverzame-
lingen die men zou meebrengen. Men had daar
voor groote zinken bakken noodig en de eenige
firma, die in staat was om ze direct te leveren
was een begrafenisonderneming die deze zin
ken bakken voor doodkisten in voorraad had.
De leden van het Instituut voor Poolonder
zoek zijn thans hij tien expedities ingedeeld, die
thans naar de Poolstreken zijn vertrokken, met
uitzondering van enkele leden die tot de over
winteringskampen bekcoren. De eerste groep is
vertrokken met de „Sibiriakow" onder leiding
van professor Smidt; zij gaat langs de Euro-
peesche en Aziatische kuststreken naar Wla-
diwostock. Wij zelf zijn met de „Russinow"
eerst naar Sferwernaja Semlja gevaren, waar
wij de afdeeling die daar blijft' overwinteren
aan wal hebben gezet. We zijn nu op weg naar
Kaap Tscheluskin op het schiereiland Taimyr,
waar wij op het Noordelijkste puntje van Azië
een radiostation zullen oprichten, een basis
voor wetenschappelijk onderzoek zullen vesti
gen en zelf verschillende onderzoekingen zullen
instellen. De expeditie die op Sfewernaja
Semlja heeft overwinterd, hebben wij thans ook
aan boord genomen en bovendien maken negen
personen de reis met ons mee, die voor bet
eerst op het schiereiland Taimyr moeten blij
ven.
Het oprichten van een radiostation is een
allesbehalve gemakkelijke taak. Tot nog was
er geen enkele expeditie, die aan de Noordkust
van Taimyr gedurende geruimen tijd verbleef.
Wel beeft Amundsen met de „Maud" een onder
zoekingstocht rond het eiland gemaakt, waar
bij werd vastgesteld dat het meest Noordelijke
punt op 77 gr. 43 min. 4 sec. Noorder Breedte
en 104 gr. 17 min. 1 sec. Oosterlengte gele
gen is..
Deze Kaap werd genoemd naar stuurman
Tscheluskin, die reeds 200 jaar geleden in
Maart 1740 door Charlton Laptjen werd uitge
zonden om de kustlijnen van het schiereiland
Taimir van Chatanger tot de Noordkaap in
kaart te brengen. Tscheluskin had destijds
77 gr. 34 min. Noorder Breedte als uitkomst
gekregen, dus een vrij nauwkeurige berekening.
In den zomer is dieze kuststreek weinig ge
schikt voor een langdurig verblijf: alleen de
expeditie van Nordenskjöld heeft in Augustus
1878 deze kuststreken ijsvrij gevonden. Er zijn
daar ook geen baaien, waar men geschikt kan
landen Vandaar is het ook thans onmogelijk
om te zeggen, waar de „Russanow" voor anker
zal gaan. Men zal waarschijnlijk meerdere ma
len van ankerplaats moeten wisselen eer het
radiostation gereed is. Maar dank zij de offer-
vaardigheid van onze medewerkers zal onze
expeditie ondanks de moeilijkheden, die ons te
wachten staan, trachten om de haar gestelde
tnnk te volbrengen.
Behalve de kapitein en de bemanning zijn
er aan boord: hydrologen, hydrobdologen,
meteorologen, geografen, geologen, g^morpho-
logon, geneesheeren, ingenieurs en radiotele-
grafisten en 20 bouwvakarbeiders.
Als u dit artikel leest, is mijn 19de expeditie
in de Poolstreken in vollen gang. Tot nu toe
ben ik altijd gelukkig geweest, wie weet wat
mij thans te wachten staat.
Toen wij het vorig jaar met de Graaf Zeppe
lin over dezelfde streek vlogen, was de i-
kitzkistraat, die Semlja en Taimyr scheid
nog met winterijs bedekt. Zullen wij thans open
water aantreffen? Dat kan niemand tevoren
beslist zeggen. Hoe zullen de stroomverhoudin-
gen zijn? Zal liet drijfijs ons niet naar de kust
jagen of op een van de gevaarlijke klippen slin
geren die nog niet op de navigatiekaarten staan
aangegeven?
Wij hopen, dat onze ondervinding, ervaring
en geduld het bare er toe mogen bijdragen om
nog dit jaar of het volgend jaar weer behou
den in ons vaderland terug te keeren.
(NADRUK VERBODEN).
Invloed van de bezuiniging.
De Alg. Ned. Vereeniging voor Sociale Ge
neeskunde, zal op Zaterdagmiddag 1 October
a.s. te Utrecht een besloten buitengewone ver
gadering beleggen ter bespreking van het on
derwerp: „Welken invloed zullen de te ver-
waohten bezuinigingsmaatregelen van Rijk,
provincies en gemeenten (dus van de over
heid in het algemeen) hebben op de sociaal-
geneeskundige verzorging en de volksgezond
heid?"
Het is de bedoeling, dat dit onderwerp t.a.v.
vijf onderdeelen zal worden ingeleid: tubercu-
lose-bestrijding, kinderhygiëne, kinder-uitzen-
ding, sociaal-geneeskundige voorziening in de
groote gemeenten en die in de kleine gemeen
ten.
Voor het inleiden der bespreking heeft het
bestuur de medewerking verkregen van eeni
ge zeer deskundige leden der vereeniging.
De inleidingen, nader aangevuld met het re
sultaat der besprekingen ter vergadering en
met eventueele andere gegevens, door de le
den verstrekt, zullen door het bestuur en in
leiders na afloop der vergadering worden sa
mengevat tot- een rapport, dat namens de ver
eeniging zal worden aangeboden aan de orga-
nea "der volksvertegenwoordiging, die voor ge
wichtige beslissingen inzake de volksgezond
heid staan. Bij het samenstellen van dit rap
port zal vóór alles gestreefd worden naar des-
kundigbeid en zakelijkheid, hetgeen geheel in
overeenstemming is met het karakter der ver
eeniging. De A. N. V. voor Sociale Geneeskun
de heeft immers o.m. ten doel, het bevord-e-
ren van de studie en de ontwikkeling der so
ciale geneeskunde en sociale hygiëne in den
ruimsten zin.
Deze vergadering, die zeer nadrukkebj -
besloten karakter zal hebben, zal alleen
gankelijk zijn voor de leden en leden-beguns -
gers der vereeniging en voor
niet-leden, die door het bestuur worden uxtge-
noodigd.
Bij den oproep ter vergadering is
leden verzocht het bestuur op de
willen stellen van gegevens (concretei feiten en
cijfers), die hun bekend mochten znn betie
fende dit onderwerp en zijn onderdeelen
BOEDAPEST, 22 September (V.D.) Uit de
onderhandelingen over de op1^ meer
Hongaarsche kablnetscrisis rij mlnister.
en meer den indruk, dat de - kabinets
president. graaf Karolyi met met de kamn
formatie zal worden ^last lng ZMr
Men verwacht dat de men ■Rprblen
waarvan het nog niet zaj Worden.
nieuwe kabinet ministei-P
BEUL PLEEGT ZELFMOORD.
die 23 jaar lang beul ™°an^waarnw>edigheid
te Rochdale m een aanva ontglag
zelfmoord gepleegd. E ge.
uit zijn beulsambt. HU
tracht, zelfmoord te plegen.
- pn fornuis gebruik toch alleen
Voor 't poetsen van haard, kachel en
PROBEER EENS EEN DOOSJE VAN EEN DUB BE^LTJ E.
vette Soepkippen 50 ct p. P-> Klp-
penpoulet voor de soep 50 ct. p. P-,
Braadkuikens vanaf 1. Poutarf<*
vanaf 2, tamme Eendvogels ƒ1-
gemeste tamme Konijnen 55 ct.
p. p. Alles van eigen meste J.
Versch geslacht. Patrijzen
Watersnippen 60 ct., ^rIId
vogels 1. Verderf o oud£te
aanvraag verkrijgbaar. H
adres is:
je Poelier, Broersveldpad 2 Tel.68787
Alle Brielsche Aardappelen zijn
veelal geen Brielsche. Maar wij ga
rand. U dat onze aardapp. Ie soort
Brielsche zijn. Koken wel iets a
maar geen harde pitten dus pnma
gesort. zond. poters of bonken, 30 ct.
p. 10 Kg. Ons adres zal v. onze stad-
gen. 'n vertrouwensadr. zun. Wu
Luren en koopen zelf bü den boer.
wat een waarborg v. onze stadgen.
zal zijn voor le kl. waar. Geen rom-
melingprijzen, maar waar voor je
geld Aonbev. Schippers Kampman
en Lindlnger, Koemarktbr. Na 7 u.
L. Costerstr. 4a. Kostel. thuisbez.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Te koop Monsters, Loopers, Tapij
ten, nieuw tapisbelge, van 35 voor
11.en 2e hands Deventer,
Telef. 57303, Hang 9, Rotterdam.
3366
20 cent per knot, 2000 tinten, mon
sters, patronen. Thuisbezorgd bij
voldoende afname. Gratis les. Telef.
57303, Hang 9, Rotterdam.
3365
toont U een gr. sort, eiken, beuken
en notenhout. Alle soorten triplex.
Pitriet in alle dikten verkrijgbaar.
Broersveld 123. 3028S
Onze luchtvaart-medewerker schrijft
Toen onze courant in December 1931 be
kendheid gaf aan het ietwat sensati-
cneele plan van den luitenant-vlieger
Asjes, om met een door de Pander-fabriek te
houwen zeer snel postvliegtuig in drie dagen
van Amsterdam naar Batavia te vliegen, en
na een kort oponthoud weer binnen drie dagen
terug te zijn od Amsterdam's gemeentelijke
Vliegweide, hebben we dat p)an om zijn opzet:
het versnellen van de luchtverbinding tusschen
Nederland en zijn gebiedsdeelen in den In-
dlschen Archipel, een goed plan genoemd, dat
krachtigen steun verdiende. Maar tevens oo
hebben wij erop gewezen, boe zwaar en ui
moeilijk de taak is, die de ondernemer
de „Telegraaf" een aanleiding, o:m J
Wli„,
«teken ais resultaateen bes-chou-
^an 3 December 1931, avOeerdere fan_
tasH v®rsc n' iij-jonen welke bet bevatte, ln
S^nH nf^ weinig verbazing ver-
wekte^L werd medegedeeld dat^ het vertrek
Van w bouwen expresse-vliegtuig naar Java
Zn Sats^ebhen."P 10 October 1932 om 11
uur 30 v.m. terwijl het vliegtuig na verloop
van een week, exact gezegd op 16 October 1932,
om 4 uur 50 's middags weer op Schipbol's
grasmat zou neerstrijken.
Inderdaad, dat was een sterke belofte. Een
belofte die de vakwereld met een schouderop
halen beantwoordde. Immers, zij die weten
■wat er bij het bouwen van een nieuw type
vliegtuig komt kijken, en wel zeer speciaal bij
een droom-van-een-vliegtuig dat bij 300 K.M.
kruissnelheid en 4200 K.M. actie-radius over
2800 K.G. totaal laadvermogen kan beschikken
-een vliegtuig dus, dat alles wat de knapste
breinen tot dan toe hadden vermogen uit te
broeden, met stukken en stukken zou slaan,
de menschen van bet vak begrepen aanstonds,
dat die vertrekdatum onmogelijk serieus be
doeld kon zijn, doch het, gezien de te verzetten
bergen van technische moeilijkheden, heel veel
later dan 10 October 1932 kou worden, alvorens
het vliegtuig de fabriek zou kunnen verlaten.
Thans, drie weken vóór den 't vorig jaar
Vastgestelden vertrekdatum, is van het vlieg
tuig nog niets te bespeuren, terwijl ook de voor
den bouw benoodigde gelden nog niet of
biet geheel gevonden zijn.
En dat jarenlange ervaring op dat specia e
gebied, daarbij een groote, zeer groote io
speelt.
Het Comité Vliegtocht Neder-
der land-Indië.
In zijn vergadering van 16 September.
Amsterdam gehouden, heeft het Comité
tocht Nederland-Indië" over het „plan Asj
beraadslaagd. Tot nog toe heeft genoemd^
mitê elke waardeerbare poging om het iac
verkeer tusschen Nederland en Iudie te o
vorderen en te verbeteren, gesteund.'Nog
kele maanden geleden hebben we mogen co -
stateeren, hoe het Comité al direct in Prlnclp
bereid was belangrijken steun te verleenen aa
het plan van een Nederlandachen vlieS6r 0
met een voor Indië bestemde auto-gir° van
Amsterdam naar Batavia te vliegen, welk in
teressant plan intusschen door omstandigkei en
geen uitvoering beeft kunnen vinden.
Steeds echter heeft het Comité als voorwaar
de gesteld, dat zij die voor steun aanklop en,
de beschikking hadden over voor het be0,0» e
doel geschikt vliegmateriaal. Door het ste en
van welke voorwaarde het Comité steeds ee
doen uitkomen, dat het als taak heeft me
laten bouwen en tot ontwikkeling brengen v.
vliegtuigen, doch bet met bestaande vLes ui-
gen mogelijk maken van bijzondere vlue
op het Holland-Indië traject.
Dit beginsel spreekt ook uit de ™:®de"Uj
die het Comité als resultaat van z"n.lo,ne>
j.l. gehouden vergadering aan de dagbl p_
heeft doen geworden. Het verklaart.
aanzien van bet plan Asjes op het s
te stellen, „dat van zijn kant moreele en u-
werkelijke steun slechts mag worden vei wacht,
indien het welslagen van het plan «P red6
gronden verzekerd schijnt. De eerste voorwaar
de hiertoe is, dat het vliegtuig gebouwd is en
dat blijke, dat het de technische en aërodyna
mische eigenschappen bezit, die door de ont
werpers daaraan worden toegeschreven
De Pander-fabriek-
Al meenen we, dat hetgeen de Pander-fabriek
zich tot taak beeft gesteld, zwaar, heel zwaar
is, wij willen toch geenszins den in u o wek
ken, dat wij dit nog betrekkelijk jonge vheg-
tuigbouw-bedrijf niet in staat achten
bet doel dat het zich gesteld beeft, te bereiken.
Het feit dat de Rijksstudiedienst voor de Lucht
vaart het ontwerp gunstig hee t eoordeeld, is
reeds een groot succes, terwijl wij ln de Uit.
spraak van een knap luchtvaart-technicus, die
ons in een gesprek den Pander-v lieg tuigbouwer
Slot „the coming man" noemde, opnieuw een
bevestiging van onze meening hebben gezien,
dat ons land in „Slotje" zooals de joviale
Pander-constructeur in den wandel genoemd
wordt, een vliegtuigbouwer van groote begaafd
heid bezit, die, wanneer hem de kans wordt
geboden, nog veel zal bereiken.
In het belang van den Nederlandschen vlieg
tuigbouw en van het luchtverkeer met Indië,
hopen we van harte, dat het den ij veraars voor
de uitvoering van het „plan Asjes" moge ge
lukken, het grootsche plan der Luchtpost-
Expresse te verwezenlijken. Maar evenzeer
hopen we, dat het plan verder gespaard moge
blijven voor nieuwe „aanbevelingen" van ge
dienstige persgeesten, wien het Oceaan-wijde
verschil tusschen projacteeren en verwezenlij,
ken ten eenenmale schijnt te ontgaan, en die
door hun geestdriftig, aanprijzen en verdedigen
van een papieren ontwerp ten koste van het
geen tot nog toe ln Jaren van zwaren harden
strijd is opgebouwd, aan hetgeen zij meenen
te verdedigen, slechts groote schade berok
kenen.
St. Liduinastr. 13 heeft voor baby:
manteltjes, jasjes, jurkjes, hoedjes,
mutsjes, kousen. Gr. sort, eskimo-
pakken, slobbroelten, wol, enz.
Leerameublem., moquette stellen,
tafels, bedstellen, divans, karpetten,
vloerzeilen, dressoirs, Spotkoopjes
Simonstr. 57-55-44 bü Schiek. R'dam
3353
In de laatste weken Is het Holland-Indië-in-
drie-dagen-plan opnieuw in het licht der pu
blieke belangstelling geplaatst. In verband met
het feit, dat het Comité Vliegtocht Nederland-
Indië, het ongeveer acht jaar geleden oevorni-
de, door generaal Snijders geleide groepje mam-
hen, dat met onverflauwde energie aan den
op,bouw en verbetering van de luchtverbmdmg
tusschen Nederland en Indië werkt, zou moe-
ten beslissen, of het aan het „plan Asjes" zijn
steun en bescherming zou kunnen geven, ver
scheen ln „Het Vaderland" van 9 September
j.l. een artikel, dat een vurig pleidooi voor het
senoemde plan was. In bedoeld artikel werd
de indruk gewekt, alsof de huidige K.L.M.-
dienst op Indië, als zijnde een gecombineerde
lassagiers en postverbinding, een loonende
exploitatie onmogelijk zou maken, daar,
aldus de schrijver „in de lucht op langen
afstand post en passagiers volslagen vijand
sijn". De conclusie van hef artikel was, dat
alleen de te bouwen Pander Expresse met zijn
enorme kruissnelheid van 200 K.M. per uur, en
„belangrijk goedkooper in exploitatie ziJ1" e>
den Indië-dienst rendabel zou kunnen maken
en dus do posterijen zou kunnen ontlasten van
het thans aan de K.LJV1. verleende subsidie
van rond 1.400.000 gulden per jaar.
We moeten de beschouwingen van „Het Va
derland" als ondoordacht en gevaarlijk quali-
ficeeren. Immers ze wekken den indruk, kun-
hen althans den indruk wekken, alsof de hui
dige K.L.M.-dienst op Indië in opzet grondig
foutief zou zijn en door toepassen van het
.>Vaderland"-recept, dat subsidie van bijna
anderhalf millioen gulden best gemist zou
kunnen worden.
Al zijn we het met „Het Vaderland volkomen
eens, dat „alléén postvervoer" met zeer snelle
Vliegtuigen óók een mogelijkheid vormt, mis
schien zelfs een betere mogelijkheid; wat het
Haagsch blad geheel uit het oog verliest is
het nuchtere feit, dat waf het zoo warm aan
beveelt, niet bestaat, het althans nog niet ver
der heeft gebracht dan den embryonalen toe.
stand van op papier staan. En dat dus een
vergelijking met wat wèl bestaat, niet opgaat.
Maar het project van het nieuwe postvlieg
tuig is zoo veelbeloovend, zal men zeggen. In
derdaad. Maar de moeilijkheid, de gro<jte moei
lijkheid blijft zitten in de verwezenlijking. Een
ieder die iets langer dan gisteren of eergisteren
in het aviatisch gareel meeloopt, zal weten,-hoe
vol verrassingen de vliegtuigbouw is, of zijn
kan, vooral al« men een richting inslaat, die
nog „unarforschtes Gebiet" vormt, als men
aan d© oplossing van problemen, zware pro-
blemen gaat werken, die men niet reeds vroeger
gedurende langen tijd m Studie heeft genomen
Laat „Het Vaderland" dit niet vergeten: het
is langs trappen van geleidelijkheid, dat vlieg
tuigen met recordprestaties worden gebouwd.
DUSSELDORP, 21 September (W.B.) Op den
laatsten congresdag werden de gisteren onder-
broken debatten afgesloten.
Hierna werd een reeks resoluties .aangeno
men, waarin bet congres der christelijke vak-
vereènigingóu si011 m6t beslistheid tegen de
noodverordeningen der rijksregeering richt.
Vervolgens hield prof. Braue-r een rc-de, waar
in hij zich kantte tegen de veschillende strijd-
fronten tegen de tot dusver gevoerde sociale
Nate herhaaldelijk door bijvalsbetuigingen
onderbroken rede van prof- Brauei es eeD e
voorzitter van het internationaal clmstelijk
vakverbond, Otte (Berlijn) bet spi ee 'nes oe e
om de slotrede uit te spreken, waarin uj ^zic i
keerde tegen de in verschillende bladen gege
ven voorstelling alsof de houding van he con
gres tegenover de regeering von Papen door
partijpolitieke motieven gedicteerd
parool, aldus Otte, is: hoogste activiteit en
heilige strijd voor volk en arbeidersreebt, vooi
een nieuwen opbouw der natie. Deze strijd
moet zich baseeren op en zijn kracht putten
uit de eeuwige, onvergankelijke bron van de
beginselen van een echt Christendom.
NEW YORK, 21 September. (R.O.) De „As
sociated Press" meldt uit Asuncion, dat ben
Boliviaansch bataljon, d#<t uit jonge studenten
uit Lapaz bestond, in den Chaco door Para-
guaansche strijd krachten totaal vernietigd is.
1159iS 36
11596S 50
wendt om de zenuwhoofdpvjnpoeders van Dr. «I- D- MEENK, zijn
er velen, die u iets anders aanbevelen en u bekomt niet datgene,
wat u wenscht. Denkt u nu heusch, dat u hiermede voordeel hebt
behaald Bij hoofdpijn, hoe zwaar en pijnlijk ook, geven alleen
de poeders van Dr. J. B. MEENK verlichting en verlaging van
bloeddruk. Eischt de poeders van Dr. J: B. MEENK 6 ets. per
poeder, f 1.10 per doos van 25 poeders. Wanneer niet te bekomen,
wendt u tot E. M. BRASKAMP, Rijswijk Z.H. De bloedzuiverende
en afvoerende pillen h 4o ets. per doosje, zuiveren het darmkanaal
Portretten in de verpakking en gesloten met de driehoekzegel met
de letters E. M. B. 6167DGVS 30
