ALGEMEEN OVERZICHT.
DE MOOfcD in
HET riATQEfo
O- -SS
VRIJDAG 23 SEPTEMBER 1932
Wanneer vroeg Von Papen 't woord?
STAKINGEN IN DÜITSCHLAND.
IN DE GEVANGENIS VAN
YERAVDA.
HOE ZAL DE JONGE WIJN HEETEN?
Gandhi en de vertegenwoordigers der
Hindoes en paria's
HET LEGER VAN MANSJOEKOEO,
Loopt naar den vijand over, of
verkoopt hem munitie.
HENDERSON CONTRA
BONCOUR.
DE VERKORTING VAN DEN
ARBEIDSDUUR.
Verzet der Fransclie delegatie tegen
de behandeling der Duitscke
pariteitseischen.
IN HET BUREAU DER ONTWAPE-
NINGS-CONFERENTIE
AMERIKAANSCHE MATROZEN NAAR
SHANGHAI.
SMOKKELARIJ VAN WAPENS.
ERNSTIGE BOTSINGEN TE MADRID.
een onthulling van wels.
BIJEENROEPING EEN ER TECH
NISCHE COMMISSIE IN
JANUARI.
anVALKEMBUR
LEEUWARDEN
PARIJS—WASHINGTON.
ECONOMISCHE CONCESSIES IN RUIL
VOOR POLITIEKE?
HOUDT UW LAMPEN BRANDEND.
GEPANTSERDE SMOKKELAUTO TOT
STAAN GEBRACHT.
SENOR ARZANA NAAR
BARCELONA.
NAZI'S VEROORDEELD WEGENS
DOODSLAG.
STRIJD TEGEN DE GODLOOZEN-
PROPAGANDA IN ESTLAND.
GROOTE DORPSBRAND IN POLEN.
HET VLIEGTUIG VAN BERTRAM.
Nadruk verboden
H.™-, M
de. Dan liet hij zich in een stoel v^ien en
trok dien dicht naar het bureau van
iWorjdt vgryolfJLJ
-V'.-
Gister kwam de rijksdagcomm. tot handha
ving van de rechten der volksvertegenwoordi
ging onder voorzitterschap van Loebe bijeen
als commissie van onderzoek naar de gebeur
tenissen in de jongste rijksdagzitting, waarbij
verschillende getuigen gehoord moesten wor-
den.
De voorzitter deelde mede, dat de te onder-
asoeken kwestie de vraag is, op welk tijdstip
de rijkskanselier het woord vroeg vóór o£ na
dat met de stemming begonnen was, en wan
neer en in welken vorm het ontbindingsde-
creet aan den rijksdagpresident was overhan
digd. De leden der regeering hadden hier
eveneens aanwezig behooren te zijn, doch heb
ben geweigerd voor de commissie te versohij-
men.
Eerste getuige was de Dnitsoh-nationale af
gevaardigde Laverrenz die verklaarde, dat de
rijkskanselier het woord heeft gevraagd vóór
dat voorzitter Goering had gezegd: de stem
ming is begonnen. Benige «ogenblikken lato-
had de rijkskanselier het decreet overhandigd
Loebe merkte o.a. op dat ook uit de foto s
blijkt dat de rijksdagpresident inderdaad naar
links heeft gekeken en den opgestoken arm van
den rijkskanselier niet heeft gezien.
Omtrent het getuige®verk°™" yrwdtT^Aex j5®'
meld, dat de rijksdagpresident Goering het ge
beurde in de laatste rijksdagziittmg aid-
^Toen^ik' de tweede zitting opende, wachtte
ik totdat de regeering had plaats genomen.
Ik' zeide toen: Daar niemand zich ertegen ver
klaart ben ik genoodzaakt, tihans over de mo
ties van Torgler te laten stemmen. De stem
ming begint. Op dit oogenblik riep Torgler
hoofdelijk". Ik zeide daarop: Jawel, hoofde
lijke stemming.
Op de regeeringsbanken bemerkte ik een
oogenblik onrust. Daarna verhief zich de
rijkskanselier van zijn zetel, sprak een ^j11"
deelbaar oogenblik na den uitroep van Torgler
een woord, dat ik ook als hoofdelijk
(namentlich) verstond maar dat officieel"
(amtlicht) geweest moet zijn.
Daarna is de rijkskanselier, naar het schijnt,
nogmaals opgestaan, maar dit heb ik niet goed
gezien. De rijkskanselier heeft mij echter ook
de tweede maal niet gezegd ,,Ik vraag het
woord". Op dat oogenblik ging echter de staats
secretaris van de rijkskanselarij naar den
rijkskanselier toe, kwam terug en zeide mij,
dat de rijkskanselier het woord verlangde. Ik
zeide hem toen: Natuurlijk, ais de stemming
is afgeloopen.
De rijkskanselier begaf zich daarna naar
mijn zetel, sprak geen woord maar legde met
'bevende hand het decreet op mijn lessenaar.
Ik leg den nadruk erop, dat het met den
Witten kant naar boven lag. Ik legde het op
zij, daar de stemming reeds begonnen was. Se
cretaris Laverrenz legde het echter weer voor
mij neer. Op het oogenblik kan ik niet piecie^
zeggen, of toen de beschreven zijde boven lag.
Ik legde het decreet opnieuw terzijde, wij
ik de stemming niet wilde storen. In aans ui
ting hierop heeft de regeering de zaal ver a-
ten en wij zijn met de stemming voortgegaan.
De Duitsch-natkmaal, dr. Berndt, brac
deze verklaring van Goering naarvoren, a in
de pers sprake was geweest, van een iner,
dat na de rijksdagzitting heeft plaats ge. ad
en waarbij Goering-gezegd zou hebben üa üij
van plan was, als de rijkskanselier het woo d
zou vragen, deze eenvoudigweg te weigeren.
Wat heeft u, aldus dr. Berndt, positief sezegu.
Goering antwoordde hierop: Het betreft hier
een particulier onderhoud. Ik heb iets d®rSe-
lijks noch direct noch indirect gezegd. Eerst
om 12 uur 's nachts kwam Ik, daar ik tevoren
verhinderd was, in een gezelschapen hier ben
ik over vragen over het gebeurde in den njks-
d-ag heengegaan. Ik verzoek u alle personen,
die daar aanwezig waren, te booren. Al e i ee-
ren hebben verzekerd, dat ik 200 ie s met
gazegd heb.
In het verdere verloop van de zitting zeule
de sociaal-democraat Hoegner, dat men vei e d
had, dat de rijkskanselier den pres en van
den rijksdag heeft opgewacht aan üe deur,
waardoor deze laatste anders bij e opemag
der zitting de zaal binnen treed oen de
rijksdagpresident dit te weten kwam, zou nj
met opzet den weg door de fractie genomen
hobben, om al-dus v-on Papen te ontloopen
Goering antwoordde hierop, van deze
bewering geen woord waar is. Ku na met dir.
Frick nog iets te bespreken gehad.
De sociaaj-democraat Schreck set e Goe
ring daarop de vraag, of hij had opgemerkt,
dat de rijkskanselier met de roode map om
hooggestoken in de zaal kwam-
Goering: Dit heb ik niet gezien wel echter
geloof ik bemerkt te hebben dat bi], toen hij-
ging zitten met een map &°o naar rechts bo
ven wenkte. Ik veronderstelde toen, dat dit
de roode man was.
Schreck: Wel is het vermoeden geui^ dat
u daarop besloten heeft, a e mogelijke te
doen, om den rijkskanselier niet aan het woord
te laten komen.
Goering: Ik heb, zooals vanzelf spreekt, den
plicht, al het mogelijke te doen om het recht
der volksvertegenwoordiging te handhaven.
Als ik weet, dat de rijkskanselier beslist een
stemming verhinderen wil dan heb ik te over
leggen wat ik binnen het kader van de con
stitutie en van bet reglement doen kan, om
zoo'n stemming te doen plaats hebben.
Na deze verklaring van Goering werden de
gramofoonplaten afgedraaid, waarop het ver
loop der laatste rijksdagzitting ia vastgelegd.
De weergave van de zeer onrustige zitting ver
wekte 'bij de leden der commissie herbaalde-
lijk groot© hilariteit.
Bij de uitvoering der noodverordening
tot werkloosheidsbestrijding.
HAGEN, 22 September. (H.N.) De arbeiders
van de gietstaalfabriek Wittmann te Hagen-
H-aspe weigeren een loonsverlaging van 10
voor het 31ste tot het 40ste arbeidsuur van de
week te aanvaarden, welke de directie naar
aanleiding van de bepalingen van de nieuwe
noodverordening met ingang van 15 Septem
ber heeft ingevoerd, ten einde nieuwe arbei
ders te kunnen aanstellen.
Ruim 400 van de in totaal 500 arbeiders sta
ken.
Aangezien de directie bij voorbaat alle on
derhandelingen heeft afgewezen en echts
door aanplakbiljetten mededeelt, dat alle ar
beiders, die met bet nieuwe loon niet aocoord
gaan, zich als ontslagen moeten hes-c i
is de toestand zeer verward.
De vakvereenigingen stellen zich op he.
standpunt dat aangezien het economische pro
gramma van von Papen door de arbeiders ver
worpen wordt, zij ook alle loonsverlaging moe
ten verwerpen en er niet tegen o-p zullen zien,
ook het wapen van de staking toe te passen.
WUPPERTAL, 22 September. (H.N.) In de
kabelfabriek van Wupperthal-Ronsdorf is een
staking uitgebroken, daar de directie bekend
heeft gemaakt, dat zij met de invoering van
de week van 31 werkuren het loon met 30
wil verlagen. Tot nu toe werd 40 uur gewerkt.
De staking omvat 80 van de arbeiders, die
In totaal 360 man sterk zijn. De directie heeft
de stakers ontslagen.
Op. het feest van den wijn van den Palts, dat
op Zondag 2 October te Neustadt an der
Haardt wordt gevierd, aal een passende naam
voor den wijn van 1932 moeten worden gevon
den.
Verleden jaar waren niet minder dan 2.000
verschillende voorstellen ingediend. Toen werd
de wijn „KriaUng" gedoopt.
POONA, 22 September. (R.O.) De conferen
tie, die, naar men. hoopt, zal beslissen over -de
toekomstige positie der ,,onaanTaakbaren",
ten aanzien van de electorale kwestie, is he
den in de Yeravda-gevangenis tusschen verte
genwoordigers der Hindoes en paria's begon
nen.
Reuter seint, dat te Poona thans, overeen
komstig den wensch van Gandhi, twee tempels
der Hindoes voor de paria's zijn geopend.
POONA, 22 September (R. O.). Na een dag
onderhandelingen tusschen de Hindoeleiders
en de gedelegeerden der onaanraakbaren, heeft
een deputatie in den avond een bezoek gebracht
aan Gandhi. Toen twee uur later de deputatie
de gevangenis verliet, verklaarden de leden er
van, dat zij een hartelijk en bevredigend on
derhoud met Gandhi gehad hebben en hoopten,
morgen tot een definitieve regeling te komen.
Gandhi, die nu reeds zestig uur aan het ras
ten is, is lichamelijk zeer verzwakt maar gees
telijk nog zeer vif.
Den komenden nacht brengt hij door onder
de boomen op de binnenplaats der gevangenis.
Zijn zoon Devidas en de vroegere president van
het Al-Indisoh-congres, Vallabhai Patel, zijn
bij hem.
Doo-r den heeir Lindt, den Mandsjoeirijsdhen
correspondent van het „Journal de Geinève",
zijn een aantal interessante bijzonderheden
gepubliceerd over het leger van den „onafhan-
kelijken" staat Mansjoekoeo.
Toen de Japanners, aldus genoemde corres-
Ipo-Ejlient, veirsaheiidene GMneeeohe generaals
en hun soldaten voor een zacht prijsje hadden
gekoöht, metamorfoseerden zij hen in troepen
voor de nieuwe regeer ing. Tot hun groote
vreugde ontvingen de generaals splinternieuwe,
verblindend schitterende uniformen en degens,
terwijil de harten der soldaten werden verblijd
met fonkelnieuwe schietwapens.
Onigahukikiig voor de Japanners, waren de
resultaten, welke door dit nieuwe leger werden
behaald, niet zoo, als zij zich hadden voorge
steld. Niet, dat de troepen van den onafhanfce-
lijken staat Mansjoekoeo weigerden op te trek
ken, doch, toen zij den vijand, in oasu de
opstandige OM-neesöhe benden, ontmoetten,
liepen zij doodeenvoudig naar hen over.
Toen eir echter Japans-flhe troepen bii hen
waren, traden deze Ghiineesche soldaten heel
wat voorzichtiger op. Zij stelden er zioh mede
tevreden, gaten in de lucht te schieten.
Veefizeiggenid was dan oolk de opmerking,
welke generaal Ma in een onderhoud tegen
den heer Linidt maaJkte: „Geen man in mijn
icigens is ooit gewond door een soldaat van
Mansjoekoeo".
Volgens een bericht, dat in bijna alle bladen
in Gharbin verscheen, is het Vile regiment
cavalerie, dat door de regeerifiig van Mansjoe
koeo was uitgezonden, om het rebelsche leger
van generaal Ma in de pan te hakken, evenaems
naar den vijand overgelooipen. Het regiment
dat juist tevoren zijn soldij had ontvangen
reed vol goeden zin het kamp van den op-stan
digen generaalbinnen en stelde zich met zijn
geheele moderne technische uitrusting en een
geweldige hoeveelheid munitie, te zijner be
schikking.
Doch, zelfs indien de legers van Mansjoe
koeo niet naar de opstandelingen overloepen,
kunnen zij hun onschatbare diensten bewijzen
Generaal Ma heeft namelijk groote moeite de
voorraden van zijn leger aan te vullen. De
soldaten van Mansjoekoeo blijken echter bereid
ammunitie en andere krijgsbehoeften tegen een
civiel prijsje aan hem te leveren.
Het is dan ook niet te verwonderen, dat de
opstandige generaals hun collega s van den
nieuwen staat niet als vijanden beschouwen,
doch meer als „geheime" bondigemooteu en bun
soldaten als reserve-troepen.
Naar een JapanschMand-
sjoerijsche tol-unie.
LONDEN, 22 September (H.N.). Volgens een
bericht uit Tokio, heeft de Japansche ne-ge-erinig
generaal Muto opdraaht gegeven, met Manid-
sjoerije onderhandelingen te beginnen over
een JapanschMandsjoerijsdhe tolunde, welke
zal berusten op de grondgedachte, dat Japan
inidiusbrieele producten aan Ma-ndsjoerije leveren
en zelf grondstoffen uit Mandsjoerij-e betrek
ken zal.
De Japamsche Industrie zal in Mandisjoerije
zelf fabrieken stichten ter vervaardiging Van
indiustrieeil© artikelen en met de regeer-in-g van
MamdBjoerije een overeenkomst treffen, om
caniourrentii'e met Japansch© artikelen te ver
hinderen.
Vorder zullen richtlijnen worden vastgesteld
voor den uitvoer van JapaneKhe goederen naar
Mauidsjoerije.
GENEVE, 22 September. (VAN ONZEN
CORRESPONDENT). Het bureau van de ont
wapeningsconferentie heeft vandaag zonder
moeilijkheden de noodige beslissingen getrof
fen over de verdere wijze van behandeling van
de verschillende vraagstukken, die de resolu
tie van 23 Juli naar het bureau verwezen heeft.
Overeenkomstig den gisteren door Paul
Boncour uitgedrukten wensch, dat zoo min
mogelijk technische commissies zouden wor
den in het leven geroepen, is slechts een nieuwe
oommissie benoemd, n.l. die voor toezicht op
den wapenhandel en wapenfabricage, waarin
tot mijn verwondering Nederland geen plaats
heeft gekregen.
Voor het overige heeft het bureau verschil
lende rapporteurs benoemd, die de verdere be
sprekingen in het bureau zullen moeten voor
bereiden. Aan het einde van de namiddagver-
gadering, werd de belangrijke vraag opgewor
pen, of het bureau ook recht had groote poli
tieke vraagstukken, zooals dat van de Duit-
sche gelijkberechtiging en de Fransclie veilig-
heidsvoorstellen en de concrete ontwapenings
voorstellen van president Hoover en sovjet-
regeering in behandeling te nemen
Sir John Simon en Boncour bestreden dit
recht, verklarend dat deze onderwerpen eerst
in de algemeene commissie zullen moeten ter
sprake komen. Henderson verzette zich echter
tegen deze opvatting en verzekerde, dat het
volstrekt niet in zijn bedoeling heeft gelegen,
deze bureauzitting uitsluitend technische vra
gen te bespreken.
Hij wees op het groote belang van zijn
briefwisseling met de Duitsche regeering en
meende, dat da omstandigheden zoo zouden
kunnen worden dat een bespreking in het bu
reau hierover niet mag achterwege Hijven.
Henderson schorste tenslotte de vergadering
tot Maandag of Dinsdag, teneinde gelegenheid
te hebben in overleg met Benes, Politis en sir
Eric Drummond bepaalde voorstellen over be
handeling van politieke vraagstukken op te
stellen.
Na afloop van de vergadering kwam nog een
groot© verrassing, doordat van de zijde der
Engelsche delegatie verklaard werd, dat Simon
verder was gegaan in zijn verzet tegen de be
spreking van politieke vraagstukken dan in
zijn bedoeling had gelegen. Simon had- zich
slechts willen verzetten tegen een onmiddel
lijke politieke bespreking vandaag, daar hij
den tijd wilde hebben voor voorafgaande be
sprekingen van politieken aard met de Duit
sche delegatie.
SHANGHAI, 22 September. (V. D.) Het
Amerikaansche consulaat heeft aan de Chinee-
sdhe autoriteiten medegedeeld, dat een dezer
dagen te Shanghai 700 matrozen zullen aan
komen, die in de internationale concessie zul
len worden ondergebracht, ter bescherming
van de Amerikaansch© belangen.
KEULEN, 22 September (V. D.). Te Keulen
is men een omvangrijke smokkelarij van wa
pens op het spoor gekomen. Het gelukte een
vrouw te arresteeren, die 13 spiksplinternieuwe
pistolen van Belgisch fabrikaat in haar bezit
had.
Bovendien konden hedenmorgen nog twee
medeplichtigen door de politieke politie te
Keulen-Poll gearresteerd worden. Beide ver
dachte personen trachtten de vlucht te nemen.
De politie loste eenige schoten, waarop een
der mannen in den enkel gewond werd. Hij
moest naar 'het ziekenhuis worden overge
bracht. De ander is aangehouden.
Tusschen syndicalisten en communisten.
MADRID, 22 September. (R. O.) Tijdens een
vechtpartij tusschen syndicalisten en commu
nisten alhier, werden verscheiden schoten ge
wisseld. De 'politie moest tal van gewonden
wegdragen.
Bij een vechtpartij in de arbeiderswijk werd
een persoon gedood en een ander ernstig ge
wond.
Te Cordoba tTaebtte een groep stakers bet
bisschoppelijk paleis in brand te steken.
CADIX, 22 September. (R. O.) Het stoom
schip „Espana V", dat de verbannen monar
chisten aan boord heeft, heeft te Villa Cisne-
ros het anker gelicht.
Wat Hitier tegen Hindenburg in het
schild voerde.
BERLIJN, 22 September. (H.N.) Bij een be-
tooging van het ijzeren front heeft de sociaal
democratische partijleider Wels medegedeeld,
dat de natiomaal-socialisten van plan zijn ge
weest Hindenburg door een besluit van den
rijksdag tot aftreden te dwingen.
Artikel 43 van de rijksgrondwet bepaalt, dat
de rijksdag tot het afzetten van den rijkspre
sident met een meerderheid van twee derden
kan besluiten. Hitier moet nu volgens Wels,
toen gebleken was, dat von Hindenburg in geen
geval een Hitlerregeerlng wilde dulden, voor
nemens zijn geweest, van dit artikel gebruik
te maken en in den rijksdag een desbetreffen
de motie in te dienen.
Het plan is mislukt omdat de rijksdag te
vröe'g ontbonden is.
GENèVE. 22 September (VAN ONZEN COR
RESPONDENT). De buitengewone zitting van
den raad van beheer van het internationaal
arbeidsbureau is vanavond geëindigd.
Zooals na de debatten van gisteren reeds
te voorzien was, is het voorstel der Italiaan-
sche regeering en van den directeur van het
arbeidsbureau Butler, om een voorbereidende
technische conferentie bijeen to roepen voor
de bespreking van het vraagstuk van de ver
korting van den arbeidstijd en in het bizon
der van de invoering van de 40-urige arbeids
week met groote meerderheid van stemmen
aangenomen.
Behalve vijf werkgevers stemden alleen de
Engelsche regeeringsgedelegeerde tegen, ter
wijl de geheele arbeidersgroep, de Italiaansche
werkgever Olivetti en negen van de twaalf
regeeringsgedelegeerden hun stem aan het
voorstel gaven.
De 'regeeringsgedelegeerden van Japan en
Britschlndië onthielden zich van stem.
Teneinde den overzeeschen staten gelegenheid
te geven, delegaties naar deze voorbereidende
conferentie te zenden, is het tijdstip van haar
bijeenkomst tot Januari uitgesteld.
De raad van beheer zal in October te Madrid
een beslissing nemen, of het vraagstuk oo
op de agenda der internationale arbeidscon-
ferentie van 1933 zal worden geplaatst.
De arbeidstijd aan boord van schepen en in
den landbouw zal op de voorbereidende con
ferentie niet besproken worden. Daarentegen
werd met 18 tegen 4 stemmen besloten, dat
eventueel ook de arbeidstijd in de mijnen en
die van kantoor- en winkelpersoneel onder
werp van bespreking zal kunnen uitmaken.
De raad van beheer zal in October het
juiste program voor deze voorbereidende con
ferentie vaststellen, waarbij zoowel de econo
mische als sociale zijden van het vraagstuk
zullen moeten worden onder de oogen gezien.
Ook de regeeringen, die geen deel van de
internationale arbeidsorganisatie uitmaken,
zullen tot deelneming worden uitgenoodigd.
In Januari zal de raad van beheer na af
loop dezer technische conferentie beslissen, of
het oordeel dier conferentie uitdrukkelijk ter
kennis der economische wereldconferentie zal
worden gebracht.
De buitengewone raadszitting werd hierna
gesloten.
Reel. 509 5
PARIJS, 22 September. (V.D.) Van Ameri
kaansche zijde worden nieuwe bijzonderheden
vernomen over het F ranse he voorstel inzake
een nieuw Fransch-Amerikaanseh handels
verdrag. Het verdrag wordt beschouwd als een
groot succes voor de Amerikaansche handels
politiek.
Uit den inhoud, die voor een groot gedeelte
bekend is blijkt inderdaad dat Frankrijk waar
schijnlijk uit politieke overwegingen vergaan
de concessies heeft gedaan. Het vermoeden
bestaat, dat het Amerikaansche standpunt in
de ontwapeningskwestie hiermede verband
houdt.
Het hoofddoel der Amerikaansche onder
handelaars, n.l. een gelijkwaardige compensa
tie voor de' meest begunstiging, is in het Fran-
sche ontwerp geheel ingewilligd. Het is geen
meest begunstiging de jure, doch een de facto
De Amerikaansche concessies liggen voorna
melijk op administratief gebied, bijv. de wijze
van toelaten van Fransche goederen in Ame
rika, maatregelen tot bescherming der Fran
sche mode-ontwerpen tegen plagiaat, bevoor
rechting van Fransche chemische producten
enaoovoort.
Deze raad wordt door Amerikaansche
vrouwen toegepast, als protest
tegen het alcoholverbod.
Duizenden Amerikaansche vrouwen hebben
als protest tegen het alcoholverbod een bran
dende lamp in het raam van haar woning
gehangen. Die lampen zullen daar blijven bran
den, totdat het alcoholverbod is opgeheven.
Tot dezen maatregel is met algemeene stem'
men besloten op de vergadering van de vrou
wenorganisaties, <Fie een hervorming van het
alcoholverbod nastreven en die thans reeds meer
dan 250.000 leden telt.
De eerste lamp die als symbool voor den
eisch van vrijheid en matigheid voor het raam
zal blijven branden, werd ontstoken door Mevr.
Charles Stradella de presidente van deze echt
Amerikaansche vrouwenorganisatie
STRAELEN, (district Gelderen), 22 Septem
ber (W.B.) De douanebeambten van Straelen
en Gelderen zijn er gisterenmiddag in geslaagd
een gepantserde smokkelauto in de nabijheid
van Straelen aan te houden.
De auto, een oude luxe-wagen, was tusschen
Lingfort en Walbeek den grenspost gepasseerd
en werd daar door de douaniers beschoten.
Hij reed over een p'ank met groote spijkers,
waardoor een der banden leegliep doch eerst
nadat de beambten een tweeden band hadden
lek geschoten, werd de bestuurder gedwongen
16 Ter wijdde chauffeur kon ontsnappen, word
zijn metgezel, die ernstige schotwonden hau
opgeloopen, gearresteerd. Aan sm0""
werden verscheidene centenaars koffie
tabak in beslag genomen.
Plechtige ontvangst in de generaliteit
Naar ,,E1 Mati" meldt, zal minister-president
Azana Zondag 25 September a.s. naar aanlei
ding van de goedkeuring van het statuut van
Catalonië een officieel bezoek brengen aan
Barcelona.
Senor Azana zal vergezeld zijn van verschil
lende oortes-afgevaardigden, die het statuut
indertijd hebben verdedigd.
's Morgens zal in het gebouw der Catalaan-
sche generaliteit een plechtige ontvangst plaats
hebben, terwijl des avonds aan de hooge gasten
door de Catalaansche regeering een banket zal
worden aangeboden.
Maandag 26 September zullen ter gelegen
heid van het bezoek van den minister-president
op het terrein der vroegere industrie-tentoon
stelling groote volksfeesten worden gehouden.
PADEUBORN, 21 September (V.D.) Te Neu-
haus hadden in den nacht der rijksdagverkie
zingen schietpartijen plaats gehad tusschen
nationaal-sooialisten en communisten, waarbij
een communistische arbeider gedood werd.
De voornaamste verdachte een nationaal
socialistische dokter, werd heden veroordeeld
tot 7 jaar gevangenisstraf. Een andere be
klaagde zag zich veroordeeld tot een gevange
nisstraf van twee jaar. 12 andere verdachten
werden veroordeeld tot gevangenisstraffen van
3 maanden tot een jaar. Alle veroordeelden zijn
leden van de nationaal-socialistische partij.
SLACHTOFFER VAN MODERNE „SPORT".
De z.g. sport om zoolang mogelijk boven in
een boom te zitten heeft in Colorado een slacht
offer geëischt. De 18-jarige Harry Spencer-Tuil
werd n.l. door mieren gedood.
Spencer-Tuil bevond zich reeds 3:8 dagen
boyen op zijn boom en hij had zich stevig vast
laten binden om er niet af te tuimelen. Dit
werd hem echter noodlottig.
In den 39en nacht weTd de boom door een
schaar mieren aangevallen, die den modernen
eremiet levend verscheurden. Door de touwen
werd hij op zijn boom vast gehouden en zoo
vond men 's morgens de overblijfselen van zijn
lichaam, hangend in de touwen.
Naar uit RevaJ vernomen wordt, heeft de
bond van godloozen in den laat® en ij -
geweldige actie en propaganda gevoer
land. De Protestantscbe geestelijkheid heeft
verband daarmee een groote tegenactie op o
gezet. In samenwerking met de Gneksch-ort io-
doxe geestelijkheid der Russische minderheden
werd in de grensstad Nawa een ^ngres ge-
houden, waarop nieuwe persoonlijke relaties
werden gevormd en waar ingrijpende maatre-
gelen werden beraamd tegenover de steea
brutaler optredende actie van den bon
e<Er°TOi besloten om verschillende comités
te stichten, die in samenwerking met "a
tisabe commissie voor Rusland den strij g
de godloo-aen zullen opnemen. Tevens zal
de pers eon campagne begonnen worden o
.bevolking te wijzen op den vernietigend
vloed van het werk der godloozen.
WARSCHAU, 21 September.
dorp Ro-rzencice in bet district I r
gisteren een reusachtige brand ul^e^en'
waardoor de helft der hui-zen in de asch werd
geS'vuur was in een schuur ^gebroken.
Door den sterken wind waren vonken overge
sprongen op belendende percee breidde
deels een stroodak hadden. De brand breidde
zich snel uit. nf«e-
Een en twintig gebouwen zijn totaal a g
brand, terwijl alle landbouww^Umgen en
voorraden mede een prooi der vlammen w
den. Ook veel vee kwam in de vlammen om.
BERLIJN, 21 September. (H.N) Volgens een
hier ontvangen telegram as het g
waarmede de vlieger Bertram mdertgd in de
Australische wildernis een ®oodland n heeft
moeten maken weder in orde ^acht Ber^
tram is er vandaag mede te vliegen.
West-Australische havenstad Perth te vliegen.
I doo, J. 8. FLETCHER.
6).
De jonge verslaggever schreef ver_
wat Selwood hem mede deelde.
heugd, dat hij de primeur kreeg v vje[
interessant gerval, stelde geen vragen
hem niet in de rede. Maar toen Selwo
hield met spreken, keek hij hem over
waaraan zij gezeten waren, aam en zei m
edgemaardigen blik:
Wel, dat is een zeer vreemd geval!
Waarom zoo vreemd? „R
Omdat... Groote goedheid, natu'11'^^
is het een buitengewoon geval! Het i,s
absoluut zeker, niet waar, dat mijnheer He
path vam nacht om én uur in zijn eigen huis
is geweest?
Ja, wat zou dat?
En toch, volgens den politiedokter
die
hem vanmorgen onderzocht, ups hij al 3,0:1,1
uur dood. Dat beteekent, dat hij om midder
nacht gestorven isdus vóór den tijd, dat
hij verondersteld wordt in zijn eigen kamer
thuis te zijn geweest. Vreemd! Maar hoe
vreemder, hoe beter... voor mij! Nu ga 'h
gauw weg. Dit nieuws zal, ee.r er een uur
verloopen is. op straat uitgeschreeuwd worden
Niet» kan vergeleken worden met de voortva
rendheid van de pers, mijnheer Selwood!
Met die woorden holde hij alweer weg en de
•eoretairia kreeg plotseling een nieuw idee.
£Ja die -dokter gelijk had em Jacob Herapath
omstreeks middernacht was doodgeschoten
hos kon hij dan om één uur in zijn huis op
I'ortman Square zijn?
HOOFDSTUK 5
Bet glas en de sandwich
Mijnheer Tertius, op zoo smadelijke wijze
oor Barthorpe Herapath aan de deur gezet,
uR6 gebogen hoofd het kantoorgebouw
zegd 'hebben° waarnemer 20u
bluft was. Maar Sr^T611 °V®r"
waren de twee flauwe vlekken ojrff am'
verdwenen en was hij volkomen ka-m^Te"
heerschte zich voldoende om een taxi aan te
roepen. Ook zijn stem toen hij den chautfeut
het adres in Portman Square opgaf, was
kalmHet werk, dat Tertius op het <>og
had, was te ernstig, dan dat eeh ruwe bejege
ning hem kon storen.
Terwijl de taxi door de straten reed, dacht
hij over dat werk na en nog was hij In ge
dachten verdiept, toen hij het. groote huis op
Portman Square binnentrad. Daar was alles
in de diepste stilte. De huisknecht was nog
in Kensington, de andere bedienden waven
druk bezig in hun eigen vertrekken bet ge
beurde te bespreken. Niemand wist, dat Ter
tius teruggekomen was, want hij had zijn
eigen huissleutel. Recht door lieip hij naar het
kantoor van Jacob Herap-th. Daar was, in.
dien mogelijk, alles nog stiller, de somber
beid van een dookere-n Novembermorgen deed
zich nu duidelijk gevoelen. Er scheen zich
een sfeer van eenzaamheid te vormen geheel
in overeenstemming met hetgeen gebeurd
w-as. Tertius keek naar den ledigen stoel,
waar bij zoo dikwijls Jacob Herapath had zien
zitten, al-tijd werkzaam, altijd bezig om elke
minuut van den dag nu-ttlg te besteden. Hij
Bnchtte diep.
Maar opeens bedacht Tertius, dat het
geen tijd was om te treuren.
Het was tijdzijn tijd om te handels-
Er was iets, dat hij wilde doen, nu hij bet
vertrek voo-r zich alieen had. Daarom begen
hij met de deur te sluiten, maar luistere
eerst nog, of hij geen geruchten, hoorde.
Eenige seconden stond hij na te denken vóór
het tafeltje, waarop nog het blad met bel
avondmaal stond. Heel voorzichtig nam bij
het glas op, waaruit gedronken as en hield
het tegen bet licht. Daarna ze-tte hij het weer
neer, ging zachtjes naar de eetzaal aan de
andere zijde van de hal en kwam terug met
precies eenzelfde glas. Daarin goot hij een
beetje wiaky, dan wat sodawater uit de
syphon, waarna hij het mengsel uitgoot over
de aarde van een plant in o© vensterbank.
Toen hij dit gedaan had, zette hij bet tweede
glas precies op d-e plaats, waar het eerste
stond en nam dit met de grootste voorzich
tigheid in de hand om het mee te nemen naar
zij-n tamers op de bovenverdieping.
Vijf miuten lafrer kwam Tertius weer maar
eneden. Hij droeg in zijn hand een kleine,
vierkante tasch en hield die geheel recht, o-m
z-e zonder te schudden naar heneden te kun
nen dragee. Op den hoek van de Orchard
Street stapte hij weer in een taxi en beval den
chauffeur naar Endsleich Garde-ns te rijden.
Gedurende den rit hield hij de tasch op zijn
knieën, steeds bezorgd, dat wat er in was, niet
bewogen werd.
Nadat hij aan een der huizen in Endslelcb
Gardens had aangescheld, werd de deur ge
opend door een net dienstmeisje, wiens glim
lach. voldoende te kennen gaf, dat de bezoe
ker geen onbekende was.
Is de professor thuis, Mary, vroeg Ter
tius.
Het meisje antwoordde, dot de professor thuis
was. Zij ging den man voor, twee trappen op
tot aan een deur, die met groen vilt bekleed
en bovendien no-g met banden rubber voorzien
Was, om elk geluid te dempen en de grootst
mogelijke stilte in het vertrek te verkrijgen.
Een eiectrische schel was naast de deur aan
gebracht en het duurde een paar minuten, eer
deze automatisch openging. Het meisje lachte
Tertius toe; hij ging naar binnen en de deur
viel geruischloos achter heim dicht.
De kaïmer, waar de bezoeker binnentra/i,
was groot en hoog, het licht viel door een
opening in het plafond, waardoor ook de
lucht ververscht werd door middel van eiec
trische waaiers. Alles, wat daar te zien was,
getuigde van wetenschap, orde en methode.
De muren, zonder het minste sieraad, war en
beschilderd in een zachte, neutrale klem
waar zij zich m-et den vloer vereenigden, w a-
ren de hoeken zoo zorgvuldig afgerond, dat
er zich geen stof of vuil kou verzamelen. De
vloer bestond uit grijs cement, nergens zou
met mogelijkheid zicb «i stofie ruatiS bun.
nen neervleien. Rondom in de kamer waren
smalle tafels, eigenlijk banken aangebracht,
waarop een collectie instrumenten van vreem
den vorm uitgestald was. Twee groote tafels
aan de uiteinden van bet vertrek waren op
dezelfde wijze belast. Midden daartusschnn
stond een groot bureau, waaraan een man zat
te schrijven. Zijn krachtig, gespierd lichaam
was gehuld in een bruine zoogenaamde over
all, ongeveer volgens het model van ee-n
ouderwetso.be boeren kiel. Toen Tertius bin
nentrad, hief bij zijn groot hoofd op; zijn
oogen glinsterden achter de brilleglazen, toen
zijn blik viel op de tasch, die zijn bez>eker
zoo voorzichtig droeg.
Hallo, Tertius' riep hem de groote man,
met diepe, klankvolle stem toe, wat heb je
daar? Monster»?
Tertius keek rond naar een ledig plekje en
ten laatste een vindend, zette hij de tasch neer
en zuchtte voldaan.
Beste Cox-Raythwaite, zei hij zich het
voorhoofd met zijn zijden zakdoekje afwis-
eehend. Ik ben blij, dat ik die dingen veilig
hier heb ge-bracht. Monsters? Neen, niet pre
cies, hoewel het bewijzen kunnen zijn van.,
ik weet niet welke misd-aad! Beste professor
zon u er even naar willen kijken.
De groote man lichtte langzaam zijn zes
roet hooge krachtige gestalte uit zijn stoel op,
greep een aarden pij-p, die op zijn bureau lag,
trok er een dikke rookwolk uit en liep zwaar
wichtig de kamer door naar zijn bezoeker.
Leeft het? vroeg hij, kan het bijten?
Him neen, antwoordde Tertius. Neen,
bijten kunnen zij niet. Dan opende hij behoed
zaam de tasch en zei: Kijk, dit Is het.
Professor Cox-Raytwaite boog zijn massief
hoofd en schouders over de tasch en keek. Dau
richtte hij zich op en riep uit:
Sapperloot! Een glasen is dat niet
een sandwich? Wel, wat ter wereld...
Hij maakte een beweging, alsof hij het glas
uit de tasch wilde nemen, maar Tertius, bang
voor de gevolgen, hield zijn groote hand tegen.
Best© vriend, ,zei hij, doe dat alsjeblief
niet. Laat mij het doen. Deze voorwerpen
moeten met do grootste zorg worden aange
raakt. Natuurlijk weet ik wel, dat'je teer
kunt zijn als een fee, maar... raak die dingen
nog niet aan. Laat mij het je eerst uitleggen.
Zullen wij gaan zitten? Ja, en geef mij een
van je lekkere sigaren.
Zwijgend wees de professor, blijkbaar ge
ïntrigeerd, naar heit kistje op den hoek van
zijn bureau. Dau keek hij nog eens In de
tasch.
Een sandwichen een glas! mompelde
hij peinzend. Hm.,, wel, Tertiun wat betee
kent dat? Een of ander geheim?
7iin bezoeker deed eerst nog een paar halen
VrÜnBeste professor, begon hij met een stem
die trilde van zenuwachtigheid, Ik
of het geheim van een der mee® t 1)e_
wekkende misdaden van dezen dag n
sloten ligt in die, er zoo on^u dig uitzlen
de. tasch of liever In den
eens luisteren met de meeeit ang ^gin.
dacht voor de minste détails.
te
path vannacht vermoord, dis
path vermoord Kon^t ^.^^J^rwege.
T "J™ J^Tert.» «nu» «e».
Je zult el1 es zM «mpU.
ik niets van. verhaal waarnaar dö
Toen Tertmsgt^f geluisterd had, ge-
professor m p en nep 0p de teeneni
ëindigd had. stond hij op en i v
naar de tasch, zijn vriend wenkende hem te
volgen.u professor, zei hij in zijn opge
wondenheid fluisterend, alsof hij hang was
dat de retorten, smeltkroezen e^ psenmatiscM
troggen hem konden hooren, nn beste profes-,
sor" verlang ik, dat je het zelf beziet. Ten
eerste dit glas. zal het zelf er uit nemen,
want ik weet precies, hoe ik het er in heb
geze-t Kijk ik pak het zoo aan, Uk zet het op
dit ledige plekjezookijk nu zelf, be»t
vriend... Wat xie je?
