t
SS'z
m
CONGREGATIE DER ZUSTERS VAN
LIEFDE TE TILBURG.
ri
mmmÈË
DEFENSIE IN DE TWEEDE KAMER.
MSHMKl
BISSCHOPPELIJK BEZOEK AAN
TILBURG.
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1932
VIERING VAN HET EEUWFEEST.
Hartelijk meeleven ie
bevolking-
BISSCHOPPELIJKE BELANG
STELLING.
Koninklijke onderscheidingen,
GING.
BELANGSTELLING VOOR DE R. K.
HANDELSHOOGESCHOOL.
begroetingsrede VAN PROF.
DR. COBBENHAGEN.
DE INBRAAK EN JUWEELEN
DIEFSTAL BIJ Dr. PHILIPS.
de geheele buit thans
teruggevonden.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
De breede doelstelling der
boogeschool.
HET ALTAAR DER R. K. WERK-
GEVERSVEREENIGING.
FERNAND MERCIER.
9T November 1932.
Tilburg. iA 1
ntp der Zusters van
De groote kloosteïgemeen luisterdjke
Liefde te Tilburg voegt «nd ig Juist hoü.
bladzijde toe aan harege^ religieusen begon.
derd jaar geieden met d
sor TiatrnaZiP t de congregatie thans haar
leden bij'duizendtallen, die in honderd kloos
ters van s'ad en land, m het buitenland en
de Nederlandsche Missie haar heerlik liefde-
■werk vervullen als opvoedsters der jeugd en
als verpleegsters van zieken en gebrekkigen.
Heden wordt in al de kloosters der Congre
gatie gejubeld en aan God dank gebracht voor
den zegen die op bet werk der honderd jaren
heeft gerust, doch meteen herdenkt men eerbie
dig den onvérsaagden stichter, wijlen den groe
ten bisschop Zwijsen met de edelmoedige zie
len, die de hitte van den dag hebben gedragen.
Reeds gisterenavond is de viering van het
eeuwfeest ingezet met een plechtig Lof in de
luisterrijke kloosterkapel.
In deze kapel heeft de plechtige viering
iet eeuwfeest heden zijn hoogtepunt bereik
Vormden het door den K. R- O. uitgezonden
plechtig Lof van gisterenavond met de inlei
dende toespraak van den Weleerw. heer W.
Schoenmakers als rector van het Moederhuis,
den feestgroet der algemeens overste en de
jubelcantate door het koor der Zusters den in
zet de pontificale Hoogmis van hedenochtend
voerde den luister van dit eeuwgetij reeds aan
stonds ten top. De gansche communiteit van
het Moederhuis woonde deze indrukwekkende
Plechtigheid bij, terwijl tot de genoodigden be
hoorden de pastoors der stad, de oud-rectoren
van het Moederhuis, de oud-superior der Eerw.
Praters, pastoor B. Verhoeven en nog enkele
eerw. heeren geestelijken, het Dagelijksch Be
stuur der gemeente Tilburg, de commissaris
Van politie, de directeur van de Kweekschool
der Zusters, de huisdokter van het Moederhuis
en de leden van het feestcomité als vertegen
woordigers van de burgerij der stad. Als een
bijzonder bewijs van waardeering voor het
werk der jubileerende congregatie wilden ech
ter ook de bisschoppen der diocesen, waar de
Liefdezusters van Tilburg succursaalhuizen
hebben opgericht, deel nemen aan het 5ees^rgr.
bisschop van 's-Hertogenbosch, Z. H- E*c.
A. F. Diepen door op dezen grooten Ex(^
Pontificale Hoogmis op te draSen,r^rpcht Mgr
Mgr. Jansen, aartsbisschop^Utre^h.
landen nederzettingen heeft, maar dat zij ook,
wat meer lof verdient, door haar eerbied en
toeleg, heerlijke bewijzen heeft gegeven van
een brandende godsvrucht en vurige naasten
liefde.
Wij nu, Die weten, hoe naarstig en hoe ver
dienstelijk de Zusters zich toeleggen op het
verplegen en troosten van zieken, zelfs van
melaatschen en op de opvoeding der kinderen,
vooral van weezen en op het verzachten der
bitterheden van ongelukkige en gebrekkige
ouden van dagen, Wij wenschen haar huidige
vreugde te vermeerderen door Onze openlij e
deelneming en gelukwenschen. Wu brengen
dan aan God den verschuldigden dank, Die het
beleid en de bemoeiingen der Zusters zoo ruim
schoots begunstigt en ondersteunt en betuigen
aan de Zusters Onzen lof met name aan de
beminde Dochters Christina en Theresinia^van
wie de eerste thans naar beste krachten de
Congregatie bestuurt, terwijl tie. ,aa,S
niet omzichtigheid aan het hoof s on
wijl de Zusters aansporend tot nog
Intusschen, als onderpand van hemelschei ge
naden en als getuigenis van ^eJ!
verleenen wij volgaarne in
ters der Congregatie en hare vron
gen den apostolischen zegen. flen 1Gen
Gegeven te Rome bu St. hct
van de maand November m
elfde van Ons Pontificaat.
(w.g.) PAÜS PIUS XI.
dit bijzonder Pauselijk
'Érooten indruk op allen
ee tronbe van het Aan U, o
maakte, werd een strop
mm
Na de voorlezing van
schrijven, dat
Koning der eeuwen" gezong
Koninklijke onderscheidingen-
-rrnee de burgemeester van Til-
Vervolgens boofd der gemeente de
burg het woord o«n t0 huWigen
voor al
jubileerende co jang VOOr de burgers van
hetgeen zij e®* egt en heeft gedaan. Ook do
IS zeide spr. aan het slot zijner toe-
jeering, verdiensten opnieuw willen
fnnr de Algemeens Overste Moeder
erkennen^ door^de Ag m
ni'te bevorderen tot officier in de Orde
Borsten) te Dey
dr. Lemmens, bisschop van van Roog.
Kerkhofs, bisschop ™"iname en de Hoogeerw.
HeèrMgrCMönmann. vicaris-generaal van bet
xTanrleni. als vertegenwoordiger van
bisdom^ Mgr 'Aengenent, door in groot or
naat'het H. Officie bij te wonen.
Met liturgisch ceremonieel werden de prin-
sen der kerk het heiligdom binnengeleid en na
men in het hoogkoor plaats tegenover den troon
]jvan den pomfcificeerenden bisschop.
Door het Zusterkoor werd een voor dit eeuw
feest gecomponeerde driestemmige mis van Joh.
Winnubst gezongen.
Zoowel de grootsche plechtigheid in de kloos
terkapel als het verdere feest op dezen dag
hieven beperkt tot de genoodigden en de be
woners van het Moederhuis.
Honderden hadden intusschen van hunne
belangstelling blijk gegeven door het zenden
van bloemstukken en gelukwensc en. o
werden vele geschenken ontvangen voora van
de. succursaalhuizen, die meeleefden me e
feesten in bet Moederhuis.
Persoonlijke gelukwensch van
Z. H. den Paus.
In een der groote waranda's van het Moeder-
Vs was gisterenmiddag een feestdiscb aange-
r!(;ht voor de hooge gasten hp de viering van
eeuwgetij der Zusters van Liefde.
Kleurige tapijten bedekten den vioer en de
eeretafel voor de bisschoppen was gedekt met
fijn damast met het ingeweven wapen der
Congregatie een mooi geschenk als souvenir
aan dit feest.
Door kunstzinnige handen was de veranda
een feestzaal hersdhap
Achter de hoofdtafel ge en zeer groot
kleurrijk doek van den maj®®l"®bzen uitbouw
van het moederhuis der congregatie in den
e6ner eeuw.
Te midden van groen en bloemen stonden
verder in de zaal de geschilderde Portretten
van den stichter Mgr. Joh. Zwijsen, van h m
de Koningin en van de Alg. Oversten, die
congregatie bestuurden,
In deze feestzaal had het bestuur der Con
gregatie zijn gasten vereenigd, terwijl de Zu
ters in den aangrenzenden eveneens verSier.
den refter deelnamen aan de groote vreugd,
van den dag.
Bij het begin van den maaltijd, die door de
Zusters zelf geheel was toebereid, werd jn een
cantate. „De gloriedag des stichtersi door het
kloosterkoor uitgevoerd, hulde Se^cbt aan de
nagedachtenis van Mgr. Zwijsen. DaarnasPlak
de rector van het Moederhuis de Zeereerw.
beer C. Schoenmakers als ceremoniemeester
eeh inleidend woord.
Pauselijk schrijven,
Terstond daarop verhief de Aartsbisschop,
2. R. E°c. Mgr. Jansen, zich van zijn zetel om
een hartelijken gelukwensch namens het Epis
copaat tot de jubileerende Congregatie te rich-
ten en een hooge opdracht te vervullen, die
hem door Z. H. den Paus was gegeven. Met
krachtige stem las de Aartsbisschop hierop
een door den H. Vader eigenhandig in het La
tijn geschreven brief voor, waarvan de ver-
kding als volgt luidt.
a „„rdieen Broeder Joannes Hen
Aan den Eerwaardigen
van
Ut,
Gerardus Jansen,
*echt.
Aartsbisschop van
Eerwaardige^ Broeder heil en Apostolischen
Zegen.
Uit den onderdanigen brief, dien U uied®
naam van de overige Bisschoppen van
land Ons hebt willen doeii toekomen, bem
Wij met vreugde vernomen, met welk een
gewekten ijver de Congregatie der Zusters
O. L. Vrouw, Moeder van Barmhartigheid, zie
opmaakt tot het vieren van het honderdjaiig
bestaan. Inderdaad een heilige plicht en Go e
hoogst aangenaam. Want God heeft deze Con
gregatie van hare oprichting af zoozeer met
zIjn welwillendheid en voortdurenden bijstand
omgeven en gekoesterd, dat zij niet alleen in
®antal zusters en huizen zich op gelukkige
Wjze heeft uitgebreid, en zelfs in verre missie-
«T,rrmr i hfat rrurPN "RP7TTTNT zettelijk door de beroepsofficieren weid tege,i-
BEZWAREN TEGEN BEZLHJNI- gewerkt met bedekte middelen. Een beschuld -
ging, welke als ze waar is, wel degelijk de mi-
Ontwapeningsdebat gerepeteerd
Schildering van H. A. Bijvoet hoven het nieuwe altaar in de St. Bavo te Haarlem,
het geschenk van de Alg. Ned. R. K. Werkgeversvereniging in het Bisdom.
Issistente zuster Annie (in de wereld mej. W.
M. Albada Jelgersma) als hoofd van het on
derwijs de onderscheiding te verleenen van rid
der in die orde.
Een spontaan Wilhelmus gaf uiting aan de
gevoelens der aanwezigen voor het verleenen
dezer onderscheidingen.
De keurig verzorgde maaltijd werd hierna
opgediend.
Toen men aan het dessert was gekomen deel
de de ceremoniemeester op verzoek van mgr.
van Roosmalen mede, dat ook aan een der
Zusters op Suriname voor hare veertig jaren
lange, heldhaftige verpleging van melaatschen
.1. aan Zuster Marinus de onderscheiding was
verleend van ridder in de orde van Oranje
Nassau.
Deze mededeeling werd met geestdriftig ap
plaus beantwoord en daarna stond mgr. Diepen
op om een diep gevoeld en dankbaar in memo-
rlam te wijden aan wijlen mgr. Zwijsen, den
emancipator van Katholiek Nederland en den
stichter der Congregatie van de Zusters van
Liefde.
Een feestlied, gewijd aan de hooge bescher
mers van de honderdjarige besloot den maaltijd.
Door een buitengewoon milde feestgave aan
het algemeen armbestuur, aan de St. Vincen-
tius- en Elisabethvereenigingen en aan het
Crisiscomité hadden de Zusters gezorgd, dat
°°k de behoeftigen eenigermate in de feest-
vreugde konden deelen.
Pontificaal Lof.
In den namiddag werd tot slot van den groo
ten feestdag door z. H. Exc. Mgr. A. F. Die
pen een pontificaal Lof gecelebreerd in de
kloosterkapel.
Na de hymne van het h. Sacrament „O Quam
suavis est", in de compositie van Joh. Winnubst
en bet Salve Regina hield de Hoogeerw. Heer
J. F. M. Sanders, deken der stad de groote feest
predikatie, waarin de beteekenis dezer eeuwtij.
viering op welsprekende wijze werd belicht.
Spr. besloot met een dankwoord tot de Zus
ters, daarbij met name vermeldend Zuster Te
resa, die zelf door de lepra werd aangetast,
slachtoffer van haar verpleging van de melaat
schen en die toch nog haar blijheid uitte, dat
zii nog banden en voeten had om baar mede
slachtoffers te kunnen verplegen. Dat is hei-
Een juichend Te Deum werd na deze bezielen
de preek aangeheven en dan volgde het Tan
tum ergo niet de plechtige benedictie als einde
van het pontificaal Lof.
Een der verdachte Oostenrijkers in
arrest gesteld.
Zooals bekend, werden Woensdag 16 dezer
hit de voorloopige hechtenis in het Huis van
Bewaring ontslagen de drie Oostenrijkers H.,
D. en m„ die sedert 8 Augustus j.l. in bewaring
waren gehouden als verdacht van den diefstal
Van juweelen en goud ten nadeele van de
fatniii6 dr. ir. Philips aan de Van Hogenhouck-
iaaai te 's Grabenhage, op Zondagmiddag 24 Juli
6 voren gepleegd tot een totale waarde van
hhgeveer tweehonderd duizend gulden. Zij wer-
Donderdag 17 dezer als vreemdelingen zon-
^er middelen van bestaan over de Belgische
&lens gezet, doch M. werd Zaterdag 19 Nov.
wederom door de politie te 's Hoge opge
merkt.
Dinsdagavond j.l. werd M. overvallen, toen
J een bepaald pand te dezer stede verliet. Hij
em'^ 'U k®' bezit gevonden van alle juweelen
k Ver(icre sieraden, terwijl bij huiszoeking in
sch Pand 00k de gestolen 1000 gouden Eugel-
Ponden werden aangetroffen.
fmf gestolene, dat na de inbraak diép
b 'len vloer in het laatstbedoelde pand was
egiaven, was door M. thans opgegraven met
je edoellng om het naar bet buitenland te
lengen. De thans in beslag genomen buit is
geheel compleet.
Het spreekt vanzelf dat M. opnieuw jn ver
zekerde bewaring is gesteld.
De „Snip (thuisreis) is gisteren te Jodhpur
aangekomen.
De „Kwartel" (heenreis) is gisteren uit Bag
dad vertrokken en te Pjask aangekomen.
De R.K. Handelshoogeschool te Tilburg
mocht giete-rein het bezoek ontvangen van Z. H.
Exc. Mgr. J. H. G. Jansen, Aartsbisschop van
Utrecht en van de hooge gasten, die het eeuw
feest van de Congregatie van de Zusters van
Tilburg met hun tegenwoordigheid vereerden.'
De vlaggen wapperden op de gebouwen der
Handelshoogeschool en voor den ingang had
den zich in dubbele haag de studenten opge
steld.
Om half één kwam de stoet van auto s voor
het hoofdgebouw op den Bosschen weg, waar
H. H. Excellenties met gejuich werden ont
vangen.
In de hal hadden professoren en enkele
leden van het Curatorium zich opgesteld voor
de begroeting.
Met den Aartsbisschop kwamen de Bisschop
pen van 's Hertogenbosch en Roermond, Mgt-
A. F. Diepen en Mgr. dr. G. Lemmens, de Bis
schop van Luik, Mgr. L. Kerkhofs, de Bisschop
van Suriname, Mgr. Th. van Roosmalen C.s.s.R
en de vicaris-generaal van het bisdom Haar
lem, Mgr. M. P. J. Möllmann een bezoek aan
de Handelshoogeschool brengen.
Nadat de prelaten naar hun zetels waren ge
leid en professoren en studenten de hal leidden
gevuld, hield de rector-magnificus, prof. dr.
M. Cobbenhagen een rede, waaraan wij heit
volgende ouitlteemon.
Rede van den Rector-Magnificus
Namens den academischen Senaat heet ik
U allen van harte welkom.
De eigen taak dezer hoogeschool, die op 8
October 1927 werd geopend door Mgr. van de
Wetering z.g. is de beoefening van de breede
groep der economische en sociale wetenschap
pen in den ruimsten zin met de bedoeling zelf
standige wetenschappelijke werkers aan te
kweeken en de theoretische basis te leggen,
met name in den huldigen tijd zoo noodig voor
hen, die leidende posities bekleeden op dat
groote terrein, dat economisch en sociaal van
aard is en dat uiteraard zooveel ruimer is dan
het commercieels terrein in den engeren zin.
Opleiding voor posities in het bedrijfsleven is
een gedeelte, een zeer belangrijk gedeelte van
de taak deze hoogeschool, maar dan ook niet
meer dan een gedeelte. In aansluiting en in
navolging overigens van hetgeen aan de Neder
landsche Handelshoogeschool te Rotterdam en
de Faculteit der Handelswetenschappen te
Amsterdam geschiedt, is van den beginne af
aan de studie der economische wetenschappen
zoo breed afgepaald en zoo diep ingeboord, dat
alle economische verschijnselen, het?' in, hetzij
buiten het bedrijfsleven gelegen da i 'vallen.
Nog verder is Tilburg gegaan. Als katholie
ken gewoon in Gods eeuwigheid te zien, hebben
we niet geaarzeld het reeds breede economische
studieterrein uit te breiden tot in het sociale,
tot in de wijde horizonten zelfs van de wijs
begeerte en de levensbeschouwing op katho
lieken grondslag. En in de overtuiging, dat het
katholieke huis niet op zand is gebouwd, maar
staat op de onwrikbare rots van de openbaring
hebben we onze wetenschappelijke mijnschach
ten steeds dieper afgebouwd door het aardsche
weten heen tot op de rots van het oude geloof.
Deze hoogeschool is daarmee de eenige in
ons vaderland, die de wijsbegeerte en met name
de scholastieke wijsbegeerte als verplichte
examenvakken eischt van al haar leerlingen.
Uit die overtuiging en met de bedoeling, om
in de jonge menschen, die we hier mogen lel
den het juiste evenwicht te scheppen tusschen
de 'kennis der profane wetenschappen en de
kennis der katholieke geloofsleer, is ook voort
gesproten de instelling van een cursus in de
apologetiek en de dogmatiek. Aldus is er tegen
gewaakt, dat de specialisatie, die nu eenmaal
de wetenschap eischt, zou leiden tot een nood
lottige verabsoluteering der economische waar
den. Door deze studie, die ons speciale terrein
is, te ordenen op het sociale, het wijsgeerige,
het economische en het theologische mee-
nen we de cultureele ordening te hebben
verkregen, die een hoogeschool maakt tot een
uuiiversiitas solentia.rum.
Onder de voortreffelijke leiding mijner voor
gangers Goossens, Weve, en Gimbrère heeft de
hoogeschool zich voorspoedig ontwikkeld. Be
gonnen in 1927 overeenkomstig een zeer wijs
besluit van Curatoren, uitsluitend met het eer
ste jaar, werden in 1927 28 otudenten, in 1928
53, in 1929 80, in 1930 91, in 1931 121 en in
1932 141 studenten volledig ingeschreven. Wan
neer ik U ter vergelijking mededeel, dat in
Rotterdam 300 studenten zijn ingeschreven en
in Amsterdam omstreeks 189, is het wel niet
overdreven, wan naar ik sag, dat da vlsafeL ^-ie
Tilburg reeds in zijn eerste lustrum heeft ge
nomen een zeer gunstige is. Met een volledige
opsomming van de afgelegde examens zal ik
U niet vermoeien. Ik vermeld enkel dat tot op
heden 91 stud, met goed gevolg het propaedeu-
tisch examen aflegden, en 44 het candidaats-
examen. De moedige man, die de eer wil beha
len de eerste te zijn die aan deze hoogeschool
het doctoraal examen heeft afgelegd, is nog niet
gevonden. Ik twijfel er echter niet aan, of
onder de kloeke pioniers, die op 10 October
1927 het eerste college bijwoonden en die dus
een paar maanden geleden den vijfjarigen stu
die-cursus voleindigden, zal er spoedig een op
staan, die deze eer voor zich opeischt. Ik hoop
in elk geval, dat de hoffelijke omgangsvormen
er niet te lang toe zullen leiden om tegen el
kaar te blijven herhalen: „gaat u voor, na u, na
u De verschijnselen van ietwat verhoogde
zenuwachtige spanning, de binnenkomende
scripties, de afgelegde tentamens wijzen er op,
dat de zomer der volwassenheid nabij is. Daar
jk nu toch spreek over de studenten, die als de
doeloorzaak toch het belangrijkste element zijn'
der hoogeschool, kan ik U tot mijn groote
vreugde mededeelen, dat van de gelegenheid tot
een nauw contact tusschen hoogleeraren en stu
denten, waartoe een kleinere hoogeschool be
ter de kans biedt dan een groote, in groote en
nog steeds stijgende mate door de studenten
wordt gebruik gemaakt.
Dit korte relaas moge voldoende zijn. om
ook in de toekomst Uw belangstelling en ge
negenheid te verdienen. Het is niet aan mij
om meer concreet aan te wijzen, hoe wij gaarne
zouden zien, dat deze hooge belangstelling zich
ten onzen opzichte zou uiten; de liefde vindt
te rechter tijd haar eigen wegen. Op een punt
zij het mij echter vergund Uw aandacht te
vragen. Niet zonder opzet heb ik gewezen op
de breede doelstelling onzer hoogeschool. In
Uwe diocesen, Hoogwaardige Excellenties,
wordt steeds belangrijker het instituut der aal
moezeniers voor sociale zaken. Gewichtig en
verstrekkend zijn de beslissingen, waarvoor Uwe
priesters met een sociale taak belast worden
gesteld. Zou een studie aan deze boogeschool
voor hen niet een goede en wellicht noodzake
lijke voorbereiding kunnen zijn voor hun ge
wichtige en móeilijke taak? Ook in het onder
wijs. dat onder Uw leiding staat, zijn priesters
werkzaam, die de economische en sociale we
tenschappen onderwijzen moeten. Voor hen
ook is hier de vormschool. Met dankbaarheid
gedenk ik, dat het Roermondsche diocees ons
de opleiding toevertrouwt van een zijner gees
telijken, voor de Rolducsche scholen bestemd.
En nu ik onder onze hooge Gasten ook een
Missie-Bisschop begroeten mag, wil ik niet ver
zwijgen, dat we hopen, dat het voorbeeld van
Mgr. Verstraelen z.g.. die een der priesters
van de Floresmissie voor een jaar naar Tilburg
dirigeerde, in de toekomst zal worden gevolgd
en dan voor langer duur.
WAAR DE „BEST GEORGANISEERDE
LEGERMACHT DER WERELD'' IS
Werd de Defensie-begrooting in de Kamer
de laatste jaren niet altijd begeleid door de
telkens terugkeerende debatten over de al of
niet-wenschelijkheid van eenzijdige, nationale
ontwapening, zij zou dit jaar vrij spoedig be
handeld kunnen zijn. Zeker zijn er enkele kwes
ties, samenhangend met de bezuiniging, welke
bespreking uitlokken en daarnaast is er nog de
kwestie der kostenverdeeling tusschen Neder
land en Indië, maar de begrooting ziet er nogal
schappelijk uit.
Er is een en ander bezuinigd. Over 1932 werd
voor Defensie 96.088.309 toegestaan; nu is
het eindcijfer voor 1933 van de ontwerp-begroo-
ting 88.820.145, waarvan 81% millioen voor
zuiver-militaire uitgaven. Er is dus een 7%
millioen bespaard, nl. ruim 414 millioen op de
zeemacht, ruim 1 millioen op de landmacht
en dan nog ruim 2 millioen op bet personeel
van land- en zeemacht. Vooral het materieel
van de zeemacht heeft het moeten ontgelden,
daar de uitgaven wegens nieuwen aanbouw
worden teruggebracht van 10.408.000 voor
1931 en 6.457.00 voor 1932 tot 1.798.000 voor
1933. „De toestand van 's lands financiën heeft
bet noodzakelijk gemaakt ook op de ontwerp-
begrooting van het Departement van Defensie
belangrijke verminderingen op onderscheidene
posten aan te brengen", schrijft de Minister in
de Memorie van Toelichting op zijn begrooting.
Er is onevenredig sterk bezuinigd, zegt gene
raal Duymaer van Twist. In 1921 was de be-
grooting nog 129 fhillioen; nu is zij gedaald
tot 88 millioen. En het pernicieuse is, dat wij
op Defensie nooit gelden terug krijgen, zucht
de anti-rev. afgevaardigde, die eigenlijk de
grens van het toelaatbare overschreden zag. In
elk geval hoopt de beer Duymaer op herstel,
zoodra dit mogelijk is. Daarom acht hij bezui
niging op materieel beter dan op personeel,
daar de eerste gemakkelijk te herstellen is, sen
bewering, welke wij den generaal niet zoo da
delijk zouden durven nazeggen als we beden
ken, wat goed materieel kost. Veel somberder
dan de generaal sprak zijn anti-rev. collega, oud
minister van Dijk, die Lambooy zijn hervormin
gen maar niet vergeven kan en nu met schrik
en beven meent te ontwaren, dat Minister
Deckers nog verder gaat en eigenlijk al een
soort Zwitsersch stelsel in de maak heeft. De
heer van Dijk houdt zijn hart vast voor de
Infanterie; de heer Tilanus, een vurig oud
artillerist, ziet onze geschutmacht bedreigd.
Beide protestantsche afgevaardigden waren 't
er over eens, dat bij de nu voorgestelde for
matie een vlotte mobilisatie in gevaar kwam
en de heer Tilanus meende daarbij te ontwa
ren, dat de oude Waterlinie aan militaire be
langstelling scheen te verliezen.
Hellevoetsluis' werf, die de Minister wil op-
beffen, had verdedigers in de heeren van Rap-
pard en heide laatstgenoemde afgevaardigden.
Meende oud-minister van Dijk, dat onze zee
macht twee Rijkswerven noodig heeft andere
militaire specialiteiten betoogen het tegenover
gestelde en voegen er zelfs hij, dat Hellevoet-
sluis uit strategisch oogpunt meer na- dan voor-
deelen heeft de heer Tinanus heeft practisch
al zijn stem tegen opheffing uitgebracht en
van mr. van Rappard kan men ongeveer het
zelfde zeggen.
Overigens was deze laatste, wiens bloedeigen
rechtbank immers ten doode is opgeschreven,
op het standpunt, dat de bezuiniging op De
fensie wel erg is, maar erger had bunnen zijn
en dat het vooral zaak is te zorgen, dat ons
leger, hoewel klein, zoo goed mogelijk geoefend
en uitgerust moet zijn. Over de maritieme be
zuiniging, welke anders nog al sterk is, kwa
men er minder klachten, al achtte men ze be
denkelijk met het oog op den toestand in het
Verre Oosten.
Over het voor-oefeningsinstituut was men
minder enthousiast. Generaal Duymaer vond
de vervanging van verlofsinstructeurs door be
roepsinstructeurs niet zoo aanbevelenswaardig
en de c.-h. heer Bakker waarschuwde den Mi
nister ronduit, dat diens lievelingsinstituut op-
nisterieele aandacht verdient.
Zooals gezegd: het ontwapeningsdebat Is al
weer voor een deel gerepeteerd. Mr. Marchant
is nog niet aan het woord geweest maar de
heer van Zadelhoff heeft al aardig gediscus
sieerd met de heeren van Rappard, Duymaer en
Tilanus. De laatste ging nog het meest op de
zaak in en herinnerde eraan, dat de strijd
macht van Denemarken, waar de sociaal-demo
craten regeeren, verhoudingsgewijs nog altijd
grooter is dan de onze. Trouwens, de sociaal
democraten zelf zijn het ook hier te lande over
de ontwapeningskwestie niet eens. Behalve de
bekende heer v. d. Woestijne heeft zich nu on
langs ook de heer van Veen in „Het Kind" te
gen het standpunt zijner partij gekeerd. Deze
noemde zich zelfs uitdrukkelijk „nationalist".
En wel „omdat een verlies van onze nationale
zelfstandigheid ons onvatbaar zou maken voor
allen verderen cultureelen en technischen voor
uitgang. We zouden beheerscht worden door
één dwangidee: hoe komen we weer vrij? En de
pacifisten van nu zouden het hartstochtelijkst
aan de zelfbevrijding der natie meewerken, als
die eenmaal onder vreemden druk moest leven
Trouwens de heer de Visser heeft van zijn
communistisch standpunt de soc.-dem. ontwa
peningstheorie ook bestreden. Hij noemde haar
volksbedrog", een woord dat de consciëntieuze
mr. Beumer, die gisteravond en gisternacht den
voorzittersstoel innam, vanzelfsprekend niet
toeliet. Alleen moet de heer de Visser het over
Rusland nu niet te mooi maken. Hij noemt het
sovjet-rijk, waarvan hij overigens uitdrukke
lijk zei, dat het geen paradijs was, „de burcht
voor den vrede". Intusschen heeft deze vredes-
burcht een gewapende macht, die niet mis is.
Zij hield onlangs te Moskou parade en de
.Vooruit" van 18 dezer schreef naar aanleiding
daarvan: „Kenners van militaire organisaties
verlaten deze parade met den indruk, dat hier
wellicht de best georganiseerde legermacht ter
wereld voorbijtrekt". Niet onverstandig van
den heer de Visser om alleen te spreken over
„het militairisme in het kapitalisme". Precies
als de heer v. Zadelhoff: deze spreekt alleen
over het standpunt der sociaal-democratie in
zake ontwapening inNederland.
De heer Cramer heeft opnieuw het vraagstuk
der kostenverdeeling tusschen Indië en Neder
land aangesneden. Indië zou zeker niet meer
dan de helft mogen betalen. Wat daarvoor da
rechtsgrond is, hebben wij niet vernomen. Want
onloochenbaar is toch, dat wat Nederland aan
de marine betaalt, bijna geheel besteed wordt
voor de defensie van Indië. Daarbij beeft Ne
derland ongetwijfeld belang, maar Indië ook.
Dit laatste kan de S. D. A. P. vanwege haar
dubbelzinnige houding t.o.v. Indië moeilijk toe
geven. Maar het linkscbe geweten spreekt het
wel uit: want wees de heer de Visser er niet
met trots op, dat hij al dikwijls had voorgesteld
alle militaire macht uit Indië te halen, doch dat
de S. D. A. P. hem bij dit schoone pogen nooit
steunde?
Het moeilijke vraagstuk zal voorloopig nog
wel blijven rusten. De maritieme defensie van
Indië is duur: geoefend Europeesch personeel
voor Indië beschikbaar stellen onder het vigee-
rende stelsel, eischt per man een bedrag, dat
in totaal grooter is dan een Nederlandsch mi
nister als jaarlijksch tractement toucheert.
Vermelden wij nog, dat mej. Westerman met
den heer van Dijk een lans heeft gebroken voor
de maatschappelijke belangen van de dienst
plichtige miliciens, die maar al te dikwijls
schade lijden, zelfs bij het solliciteeren naar
overheidsbetrekkingen en dat de communist
en de anti-rev. oud-minister nog eens aan da
belangen der oud-gepensionneerden hebben h«r-
innerd. Dat heeft de Minister trouwens ook bij
zijn ambtgenoot van Financiën gedaan.
Toen Zaandam's burgemeester over twee uur
het woord kreeg, vroeg hij schorsing der ver
gadering en daarmee ging de Kamer tot 1 uur
over naar de slapende brigade» om in den mili
tairen stijl te blijven. Een voorbeeld van een
luisteraar is Minister Deckers: zelfs Jhr. da
Geer luistert niet zooals de bewindsman van
Defensie, die zóó correct is, dat een journalist
zich met ontzetting afvraagt, hoe een mensck
zooveel uren lang stil en met een vastberaden
gezicht als kon de vijand elk oogenblik komen,
kan blijven zitten. Het was minus één inter
ruptie bij Minister de Graaff af.' Maar Kolo-
niën schrijft altijd door
Toespraak
bisschop.
van den Aarts-
Namens H.H.H.H. Excellenties de Bisschop
pen, beantwoordde Mgr. Jansen deze rede van
den Rector-Magnificus.
De groote belangstelling die de Bisschoppen
voor deze onderwijsinstelling betoonen, is voor
zeker gelegen, zeide Mgr. in de breede basis
waarop het hoogeschoolonderwijs hier is ge-
Plaatst. Aan deze inrichting toch wordt niet,
zooals bij de andere Handelshoogescholen ge
doceerd in economie en handelswetenschappen,
maar hier wordt meteen de sociologie onder
wezen en is de pbilosopbie tot een verplicht
leervak gemaakt met daaraan verbonden een
cursus in theologie. Daardoor heeft men de
zekerheid, dat in deze inrichting voor de onder
scheiden maatschappelijke betrekkingen de
grondslagen worden gelegd voor een dergelijke
karaktervorming. Een school die het heeft aan
gedurfd de katholieke wetenschap ten volle te
laten gelden, geeft ons een groote gerustheid.
Wij katholieken hebben met ons onderwijs
hoogere belangen op het oog, en daarom, zeide
Mgr., verheugt het zoozeer, dat de rector-mag
nificus hier zoo duidelijk beeft uiteengezet, hoe
de R.K. Handelshoogeschool deze belangen dient.
Daarop kan het Episcopaat gerust zijn.
Door het voorbeeld der professoren worden
°°k de studenten aangespoord zich een heilig
levensdoel te stellen en zich ook door en door
katholiek te vormen, om later als echt over
tuigde katholieke vrouwen en mannen in het
maatschappelijk leven te staan. Verheugend
vooral, vervolgde Mgr. is niet zoozeer, dat het
getal der studenten zoo snel is toegenomen,
maar dat in dezen toch nog beperkten kring,
een echt-katholiek familieleven wordt gevon
den en dat een goede band bestaat tusschen pro
fessoren en studenten.
Door den rector-magnificus werd vervolgens
nog een dankwoord gesproken en daarna richt
ten de Bisschoppen zich op, om allen aanwezigen
jiun a&gea is schenken.
In de Kathedraal te Haarlem.
Gistermorgen heeft Z. H. Exc. Mgr. J. D. J.
Aengenent het nieuwe altaar in de Kathedraal
te Haarlem, geschonken door de Alg. R. K.
Werkgeversvereniging, gewijd, waarna Mgr.
aan het altaar een stille H. Mis opdroeg.
In het patronaatsgebouw aan de Leidsche-
vaart werd het altaar door den voorzitter der
Vereeniging aan Mgr. Aengenent aangeboden.
Toespraak van mgr. Aengenent.
Dan was het woord aan Z. H. Exc. Mgr. J.
D. J. Aengenent. Mgr. is vervuld met groote
dankbaarheid jegens de R.K. Werkgeversver-
eeniging en daarom achtte hij zich verplicht
het altaar in tè wijden. De schoone daad, die
gij gesteld hebt, aldus Mgr., is een vervulling
\an een van mijn verlangens om de middel-
eeuwsche traditie te herstellen, dat de t ereeni-
gingen haar eigen altaar in de kathedraal
zouden hebben. Het is een daad van diep geloof
en diepen godsdienstzin. Ons katholiek-geloof
is in dezen tijd geroepen om groote dingen tot
stand te brengen. Wij leven in dagen, die her
vorming met zich meebrengen en wij hebben
daarin een groote rol te vervullen. De katho
lieke werkgeversvereeniging heeft door de op
richting van een altaar de verwachting ge
wekt, dat zij aan deze hervorming geducht
mee zal werken. Niet in alle kringen ontvangt
zij sympathie heeft Uw voorzitter gezegd. Ik
spreek den wensch uit, dat gij de sympathie
van het gansche volk zult mogen krijgen. Door
mij wordt de vereeniging bijzonder gewaar
deerd. Ik heb de beste verwachtingen, dat zij
zal beantwoorden aan de taak, die haar in deze
tijdsomstandigheden is toebedeeld.
Dan richtte Mgr. zich speciaal tot den kun
stenaar H. A. Bijvoet. Allen zijn opgetogen, al
dus Mgr., over Uw heerlijk werk, dat zeker
superieur genoemd mag worden. De Bisschop
feliciteerde hem met dit kunstwerk en hoopte,
dat hij in de kathedraal nog veel tot stand moge
brengen. De opvatting van Uw kunst heeft
een kerkelijk karakter. Anderen mogen daar
aan een voorbeeld nemen. De Paus heeft on
langs nog zelf gezegd, dat de kerkelijke traditie
in eere gehouden moet worden. Het geeft daar
om gerustheid, dat wij in onze nabijheid een
jongen kunstenaar hebben, die de moderne
ideeën niet tot uiting brengt, maar met volle
overtuiging de kerkelijke traditie handhaaft.
De heer Bijvoet dankte Mgr. voor deze er
kenning en het bestuur der vereeniging voor
de mooie opdracht, waardoor zij de gelegenheid
openstelde om schilders in bet openbaar 'JX ie
kerk te bi ten werken.
De heer Cuypers, architect van de kathedraal,
sprak daarna nog een kort woord. Hij was
over bet werk van den heer Bijvoet zeer ver
heugd, omdat deze zich niet door de moderne
stroomingen heeft laten leiden. Hu heeft den
geest van de kathedraal volgehouden en het
moderne niet aanvaard. Een eigen karakter is
daardoor behouden.
Daarna werd een huishoudelijke vergadering
gehoudien.
Benoemd tot conservator van het kunst»
museum te Besan^on.
Men meldt ons, dat de heer Fernand Mercier,
die hier te lande eenige jaren geleden bekend
heid heeft verworven door zijne boeiende voor
drachten over het museum te Dijon, over den
invloed van de Vlaamsehe kunst op die van
Bourgondië en andere onderwerpen, benoemd
is tot conservator van het museum te Besangon.
De jubileerende tooneelspeler Louit Saai-
f,orn voor zijn schildersezel.
