Et Venerunt, Festinantes
J
ZATERDAG 23 DECEMBER 1932
CHRISTUS' GEBOORTE
■H
BEZUINIGINGS-
CENTRALISATIE.
ZIJN VRIENDEN.
PASTOOR W. P. H. JANSEN.
DREIGEND CONFLICT IN DE
TILBURGSCHE TEXTIEL-INDUSTRJE.
MASSA-ONTSLAG BTJ DE NED. DOK
MAATSCHAPPIJ.
Vijftig jaar priester.
de aanbidding der herders
MURILLO
PASTOOR J. P. HENDRIKS, f
CONFLICT BIJ DE DELFTSCIIE
KABELFABRIEK.
HISTORISCHE KERSTDAGEN.
Kerstfeest op de kon. hout
vesterij.
VERKORTING VAN DEN
ARBEIDSTIJD.
Ned. afvaardiging naar de voor
bereidende conferentie te
Genève.
PROF. AALBERSE VOORZITTER.
BIJ DE RECHTERLIJKE
MACHT.
ZOUAVEN-HERINNERINGEN.
UITVOER VAN BLOEMBOLLEN EN
PLANTEN.
CURSUS VOOR INGEWIJDE GRAAL-
LEIDSTERS.
VLIEGVELD TE UTRECHT.
EPIPHANIA
De rechtbanken.
De sneeuwman,
Wanneer de priester de Nachtmis begint
en het Introitusgebed zegt: „De Heer sprak
tot Mij: Mijn Zoon zijt Gij, heden heb ik U
voortgebracht", dan steekt hij den sleutel op
de ondoorgrondelijkste geheimen van Gods
Wezen. Het volk wordt hiermede aangekon
digd, dat God de Zoon op aarde als een
Kind geboren is, en wijzen en geleerden
mogen moeizaam langs dezen psalmtekst
naar het hart tasten van de ontzagwekkende
gebeurtenis, dat Gods Zoon mensch werd.
Hoe vertrouwelijker klinkt het den meer
eenvoudige van geest al tegemoet, wanneer
straks bij den aanvang van dé Dageraads
mis, de priester bidt: „Een licht zal heden
over ons stralen, want de Heer is ons ge
boren", maar onmiddellijk wordt ons in
dienzelfden Introitus voorgehouden, Wie de
lieer is: „en Hij zal genoemd worden: Won
derbare, God, Vredevorst, Vader der toe
komende eeuw en Zijn rijk zal geen einde
hebben".
Kunnen wij beter doen, dan een feestelijke
gedachte over Christus' Menschwording per
sen uit de overwegingen der heilige Kerk
zelve?
En wanneer dan de nacht voorbij is met
zijn mystieken luister van kaarsenlicht,
sterrengewemel en praal van liturgische ge
waden, en de vale dag is gekomen met het
kille licht, dan klinkt het ons zoo vertrouwd
in de ooren, wederom bij het Introitus
gebed: „Puer natus est nobis et filius datus
est nobis." „Wij hebben 'n Kindje gekre
gen; een Zoon is ons geschonken."
Dit zijn de duidelijk verstaanbare woor
den der Blijde Boodschap, voor ons men
sehen allen; deze bevatten de dringende
uitnoodiging om dichtbij te treden binnen
dien schamelen stal; aan deze woorden ont
nemen wij den moed, om Christus, de Zoon
Gods, en de Zoon van een Moeder, die
Maagd bleef, te beschouwen als een Broe
der: „Wij hebben 'n Kindje gekregen
Deze verstaanbaarheid voor den armste
van geest die overigens zoo menigmaal
op dit feest getuigenis aflegt van zijn rijk
ste weelde van gemoed deze aansporing
tot kinderlijke vertrouwelijkheid behoeft
onze aandacht geenszins te verlagen tot al
te menschelijke overwegingen en een al te
oneerbiedigen omgang met dat Kind, dat
maar op stroo gelegd werd en maar ver
warmd door den adem van 'n os en 'n ezel;
want ook in dit openingsgebed der dagmis
worden onze meditaties onmiddellijk weer
naar hooger sferen gestuwd: „op Diens
Schouders rust de heerschappij en zijn
Naam zal genoemd worden: Engel van den
Hoogen Raad".
Kan onze feestvreugde wel duidelijker
overtuigd worden van de geloofswaarheid,
dat het Kerstekind èn God èn Mensch is?
Respect en vertrouwelijkheid mengelen zich
tot die heel eigenaardige vreugde, waarin
wij het vers aanheffen: „Zingt den Heer
een nieuw gezang, want wonderbare dingen
heeft hij gedaan. Glorie den Vader, den
Zoon en den heil'gen Geest
Hier aanbidden wij het Kind als God en
offeren wij ons zelf, ons bestaan en ons
wezen; hier ook bidden wij tot God, als
Kind, om genaden, om zegeningen, om hulp
en uitkomst in onzen al te menschelijken,
maar ook in onze al te diepen en te hoog
gerezen nood; hier ontspringt de bron van
heilige inspiratie voor zoo menig kunstwerk;
hieruit worden de vrome sproken, sagen en
legenden geput, die allen langs den weg
van bonte kleuren en verbeeldingen r'° on
eindigheid zoeken van Gods Liefde; hier
durven de ouders gaan staan tusschen beide
kinderen in: het hunne, en Dat, Waarvan
zij zelf afhankelijk zijn als het schepsel van
den Schepper; hier worden de kinderhan
den van kleuters en Maria's Kind in elkaar
gelegd; bij dit Christuskind krijgen ane
aardsche rampspoed en ellende den glimp
van een hoogere bedoeling; a^e wereldsche
schijn verdoofd bij den glans van het Kind
op geel stroo; hier wordt de vreugde ge
louterd en de smart gestoken in een schijn
van troost
Puer natus est nobis; wij hebben >n
Kindje gekregen. Engelen zingen ons den
vrede toe, ons herders en armen-
Maken we ons van dien Kerstvrede mees
ter, door „van goeden wil" te zijn- En „zin-
gen wij een nieuw lied", zelfs door onze
tranen heen....
Bemiddelingspoging geen positief
resultaat.
Gisterenmiddag heeft de Rijksbemiddelaar in
het 4e district, prof. mr. P. J. M. Aalberse in
het gebouw van de Tweede Kamer een be
spreking gehad met partijen, betrokken bij het
dreigend conflict in de Tilburgsche Wollen-
stoffenindustrie.
Naar wij vernemen, heeft deze conferentie
nog niet tot een positief resultaat geleid.
Tengevolge van een wilde staking.
Men meldt ons uit Amsterdam:
Bij de Nederlandsche Dok Maatschappij
wordt sinds enkele weken door een twintig
tal arbeiders sjouwers en dokververs
een actie gevoerd tegen de door de bij deze
maatschappij onlangs ingevoerde loonsverla
ging, welke door de vakbonden was aanvaard.
De actie onder de nlet-stakers heeft even
wel weinig of geen succes gehad.
Aangezien echter het bedrijf zonder de sjou
wers en dokververs niet kan worden voort
gezet, heeft de directie van de Nederl. Dok
Maatschappij zich genoodzaakt gezien, niet
minder dan twee honderd werklieden te ont
slaan.
Op den 2den Kerstdag zal de Hoogeerw. heer
W. P. H. Jansen, pastoor van de St. Jozef
parochie aan de Limburg Stirumstraat te
's-Gravenhage en eere-kanunnik van het bisdom
Haarlem, een zeldzaam hoogtij vieren. Hij zal
dan den dag herdenken, dat hij tegelijk met
zijn vier en zeventigsten verjaardag ook vijftig
jaar priester is.
Toen pastoor Jansen vijftig jaren geleden
in Augustus voor zijn heilige priesterwijding
stond, bleek, dat hij den canoniek vereiscbten
leeftijd voor het priesterschap nog niet had
bereikt. Terwijl zijn klasgenooten hem in
bet. heilig priesterschap voorgingen, moest
pastoor Jansen wachten tot den 23sten Decem
ber, juist den dag. dat hij 24 jaar werd en op
dien eigen dag werd hem geheel alleen het
sacrament van het priesterschap toegediend,
zoodat hij nu na een halve eeuw deze week
zoowel zijn 74sten verjaardag als zijn gouden
priesterfeest viert.
Na zijn priesterwijding werd pastoor Jan
sen, die zeer musicaal was aangelegd, door zijn
vader in staat gesteld zijn muzikale studiën te
maken aan de beroemde kerkelijke muziek
school te Regensburg, welke zegenrijke studie
jaren later zulk een heel bijzondere bestem
ming zonden geven aan zijn leven.
Uit Regensburg teruggekeerd, was hij korten
tijd als kapelaan werkzaam te den Helder,
waarna hem de eervolle onderscheiding te
beurt viel benoemd te worden tot leeraar aan
bet seminarie Hageveld.
Toen pastoor Jansen in 1886 naar Hageveld
kwam, vond hij daar als zijn medeleeraar
„mijnheer" Callier, den lateren bisschop van
Haarlem, die in die dagen het seminarie een
kunstzinnige vermaardheid gaf door de jaar-
lijksche Vondelspelen. Voor deze Vondelspelen
componeerde pastoor Jansen toen de muziek
voor Vondel's reizangen.
Naast, de gewone vakken der humaniora
laatstelijk was hij professor van de rhetorica,
gaf pastoor zich vooral met hart en ziel aan
de ontwikkeling van het muziekleven op het
seminarie, hij werd de leider voor de zuivere
liturgische en Gregoriaansche muziek en zang
bij de kerkelijke plechtigheden, en zoo werd
Pastoor JV. Jansen,
pastoor Jansen voor de priester-studenten, die
later het grootste deel der Haarlemsche pries
terschap zouden vormen, de pionier voor een
zuivere kerkelijke toonkunst.
Vijftien jaar lang was pastoor Jansen in deze
richting op het seminarie werkzaam, toen
werd hij in 1901 benoemd tot pastoor van den
Beemster
Zeven jaren achtereen was pastoor Jansen
hier werkzaam. Onder groote zorgen, er was
in die dagen nog geen sprake van subsidie,
bouwde hij hier een jongens- en meisjesschool,
welke een waar pastoor Jansen-monument is
geworden. Hij stichtte er een patronaat, richt
te er een Sint Liduina-vereeniging op. In zijn
vrije uren componeerde hij een reeks van ker
kelijke volksliederen, en andere liturgische
zangen.
Voorzitter van de Nederlandsche Sint Grego-
rius-vereeniging redigeerde hij met groote
activiteit en geestdrift het Gregorius-blad, en
als op bet gebied van liturgische muziek en
zang bij ons te lande meer is bereikt dan waar
ter wereld ook, dan is dit zeker voor het aller
grootste deel aan het ijveren en werken van
pastoor W. Jansen te danken.
De kroon op dit levenswerk zette pastoor
Jansen, toen eenige jaren geleden voornamelijk
onder zijn stuwkracht en onverzwakte energie
te Utrecht werd gesticht de R. K. Kerkmuziek-
school „st. Caecilia", waar de zoo kundige
musicoloog dr. Caec. Huygens aan 't hoofd
staat.
Van Beemster ging pastoor Jansen in 1908
over naar de Sint Jozefparochie in den laag,
waar hij nu ook al bijna 25 jaar de we itzame
en voorbeeldige herder is. Zeldzame ijver en
werkkracht heeft pastoor Jansen ook hier be
tracht. Hij bouwde voor zijn parochie een drie
tal monumentale scholen, hij werd de grond
legger van een school voor zwakzinnige kinde
ren, welke thans aan de Prinsegracht geves
tigd is, hij stichtte aan het Hofwijckplein een
fracht-coniplex gebouwen, waar het patronaat,
Sint Jozefsgezellen en het Sint Franciscus
liefdewerk gevestigd zijn. Hij verrijkte zijn
niooie en groote kerk met een bijzondere Maria
kapel, welke heel den dag door voor de de-
v°tie der parochianen geopend is
Hoog van jaren en beproefd in het kostbare
bezit van het licht zijner oogen, zoodat de eens
7,00 fiere man hulpbehoevend al tastend om zich
leen moet grijpen, is pastoor Jansen nog altijd
®erste in zijn kerk en parochie.
n hoogepriester van stijl en karakter, een
die waar(jjg jj€t purper draagt van eere-kanun-
nI dat bem om zijn vele en groote verdiensten
z0" terecht werd verleend.
die door zijn rijk en gezegend leven
vei dient, dat hij straks een hoogtij gaat vie
ren, zooalg maar weinigen ten deel vallen.
ant» als hij straks op den 2den Kerstdag
juin eerend voor net altaar treedt dan mag hij
zich omringd weten van de hoogste kerkelijke
waai digheidsbekleeelers van het Haarlemsche
bisdom, alg een krans van bijzondere eere rond
zijn gevierden en gerespecteerden persoon.
En op den gosten December wordt hem den
grijzen Priester-toonkunstenaar in de Concert
zaal Diligentia een eere-avond bereid, waarop
uitsluitend zjjn eigen composities ten gehoore
zullen worden gebracht.
En zij gingenzich al haastend
Beth'lem's herders, in den nacht.
Met hun lamineren en schaapjes
Wit, in wollen wintervacht.
Waar de sterre staat te stralen
Boven d' armen beestenstal
Ligt in harde houten kribbe
'n Kindje.... Schepper van 't Heelal.
En zü knielen voor de kribbe
Voor 't mysterie in de grot.
En aanbidden 't weenend Kindje
En aanbiddenGod!
En zij gingen.... zich al haastend.
En zij rijdenen zü haasten
Met htm ^.ito's door den nacht,
Met hun luxe limousine
Eén in schoonheid, praal en pracht.
Waar de helle lichten laaien:
„Cabaret"„Palais de danse".
„Music Hall", „Revue", „Comedie"
Vieren „zij" hun Kerstfeest thans!
Zij geniete® 's levens vreugde
's Werelds weelde en genot
Ze aanbiddenhet genoegen
En vergetenGod!
J. VAN ROOIJEN.
si
In den ouderdom van ruim 65 j. js Donderdag
te 't Zand (N.-H.) na vóórzien te zijn van de
H.H. Sacramenten der Stervenden overleden de
ïeereerw. heer J, F. Hendriks, pastoor aldaar.
Nieuw overleg.
De Rijksbemiddelaar in het Ille district,
prof. Josephus Jitta, heeft de partijen, betrok
ken bij het dreigend conflict bij de Kabel-
fabiiek te Delft tot een nieuwe bespreking op
geroepen op Woensdag a.s., te houden op bet
Departement van Economische Zaken en Ar
beid te 's-Gravenhage.
Sedert het „Vrede op aarde aan de menschen
van goeden wille" in den nacht van Bethlehem
heeft weerklonken, is het. Kerstfeest door de ëe~
heele Christenheid gevierd en de Kerstdagen
vormden zulk een belangrijk hoogtij in den jaar
krans, dat het niet te verwonderen is, dat het
licht van het hoogfeest van Kerstmis zijn glans
wierp ook over wereldsche gebeurtenissen. On
getwijfeld roept 25 December als historischen
datum verblijdende feiten in ieders geheugen.
Maar ook het tegendeel heeft zich meermalen
voorgedaan.
Een der eerste groote jaartallen met het Kerst
feest verbonden is ongetwijfeld 496 geweest, toen
Sint Remi tot Clovis riep: ,Buig uw hoofd, trot-
sche Sicamber; vereer wat gij verbrand hebt,
verbrand, wat gij vereerd hebt". Clovis liet zich
dien nacht doopen en drie duizend zijner franki-
sche strijders volgden zijn voorbeeld. Op het
oogenblik is de restauratie van de kathedraal
van Reims zoo ver, dat de doopkapel van Clovis
weder toegankelijk wordt. De geschiedenis zegt,
dat Ciovis daarna zich niet altijd het doopsel
waardig heeft betoond, en de Kerstnacht van
800 oefent ongetwijfeld grooter invloed op de
historie der menschheid.
Karei de Groote bevindt zich in dat jaar te
Rome en woont het H. Officie in de baseliek
van Sint Pieter bij. Paus Leo drukt hem den
gouden keizerskroon op bet, hoofd en procla
meert hem tot opvolger der keizers van Rome
en buigt voor hem, overeenkomstig de gewoonte
uit den tijd der Caesars. Karei droeg die kroon
met waardigheid. Het Westersch keizerrijk was
gesticht; hij beijverde zich onmiddellijk de
Lombardiërs, de Saksen en alle volken die hij
onder zijn' scepter kon vereenigen, te bekeeren.
Helaas, de verdeeldheid zijner zonen zou reeds
het rijk doen uiteenvallen en zijn nakomelingen
hadden niet dien eerbied voor den Stedehouder,
dat zij in Zijn gezag de beslechting hunner twis
ten konden vinden. Zijn kleinzoon Karei de Kale
moest zelfs met excommunicatie worden getrof
fen. In 875, ook in den Kerstnacht, wierp echter
ook deze zich neer voor Petrus' Stoel en ver
kreeg in de Basiliek van Pieter vergiffenis.
Zóó weinig eerbiedigden de nakomelingen van
Charlemagne den nacht van vrede, dat Alexan
der Borgia na de nachtmis van 1494 moest vluch
ten om de Eeuwige stad vnj te laten voor den
intocht van het leger van Karei Vlu. Maar de
overwinnende koning heelt niet kunnen ver
krijgen, dat ook hem de keizerskroon op het
hoofd werd gedrukt, niettegenstaande hij in zijn
ijver zelfs den muilezel van den Paus had om
helsd.
Een volgende historische Kerstnacht, en de
jonge Lodewijk, neemt het kruis op voor den
eersten Kruistocht.
Ontstellende loop van de geschiedenis. Als
wederom de Kerstnacht in de Wereldsche ge
schiedenis verschijnt (1588), "woont Hendrik III
het Officie bij voor het heil zijner „ondernemin
gen". Op dat oogenblik was tegen de katholieken
van de Liga reeds de afschuwelijke misdaad
voorbereid, pendant van den Bartholomeusnacht,
de moord op den hertog van Guise, in het kasteel
van Biois. Hendrik III zou later zelf vermoord
worden en zoo weinig was de vrede het deel van
zijn koninkrijk, dat zijn zoon Hendrik IV in den
Kerstnacht van 1593 Parijs en de Liga moest
sommeeren over te geven, docli eerst drie maan
den later de poorten open vond, waardoor hij
zich regelrecht naar de Nótre Dame kon be
geven.
Kerstnacht 1776. Reeds een half jaar geieden
had het Congres van Philadelphia de onafhan
kelijkheid der Vereenigde Staten van Amerika
uitgeroepen. Maar de vrijheidsoorlog woedde nog
met groote hevigheid en dringende gevaren. Ter
wijl Washington den strijd voortzette, zond hij
den ouden Frankin naar Europa Deze ont
scheepte op Kerstdag te Havre om van den
Franschen koning het openlijk verbond voor de
handhaving der onafhankelijkheid te verkrijgen.
Inderdaad werd dat verbond nog geen jaar later
door Lodewijk XVI geteekend, maar in 1792
schreef Lodewijk XVI in de gevangenis van het
„Temple" ook in den Kerstnacht zijn testa
ment.
Zijn hoofd viel kort daarna en de revolutie
meende alle christelijke feestdagen, dus ook het
Kerstfeest te kunnen afschaffen. Maar in 1794
bestormden de geloovigen reeds de kerken en
dwongen de revolutiopnaire overheid er de
priesters toe te laten, opdat zij het H. Officie
van Kerstmis zouden opdragen. Nog vóór het
einde van die eeuw moesten de kerken terug
gegeven worden aan den eeredienst en het
decreet droeg den datum van 25 December. Drie
jaren later werd het Concordaat gesloten.
Duizend jaren na de keizerskroning van Char
lemagne had een drama den loop der geschiede
nis kunnen wijzigen. De 4 nivose van 't jaar VIII,
dus Kerstnacht 1800 vernam Parijs, dat generaal
Moreau met aartshertog Karei van Oostenrijk
een zegevierenden wapenstilstand had gesloten.
Parijs was in e» Eersta Cwisul, generaal
Bonaparte begaf zich naar het feest in de opera.
In de nauwe St. Nicaise-straat ontplofte een hel-
sche machine met zulk een hevigheid, dat een
dertig personen gedood werden. De koetsier van
de calèche van den t.oekomstigen keizer, had met
enorme vaardigheid de vaart versneld en Napo
leon het leven gered.
Vier jaren later, werd het H. Officie van
Kerstmis in de Nótre Dame voltrokken in tegen
woordigheid van Paus Pius VII, die 2 December
haar Fontainebleau gekomen was voor de zal
ving van Napoleon, Pius VII had lang geaarzeld,
jegens den moord op den hertog van Eughien.
Onder de concessies was de terugkeer naar den
vH'egoriaanschen kalender. Ook Napoleon onder
vond, dat de Kerk slechts „vrede aan de men-
schon van goeden wille" wenscht.
Thans viert de Christenheid het Kerstfeest vo)
blijde hoop, maar in donkere dagen, terwijl de
hiaatschappij in een geweldige crisis verkeert.
Moge Kerstmis 1932 in de geschiedenis gemerkt
worden als een historisch keerpunt naar betere
tijden.
De Koningin vertelde een boeiend
Kerstverhaal.
H- M. de Koningin en H. K. H. Prinses Ju
liana hadden Donderdag den employees en het
personeel van de Kon. Houtvesterij Hoog-
,Jen een Kerstfeest bereid, dat in alle op
zichten geslaagd is.
Ia de ruime serre van hotel „Eik en Dal"
was een prachtige kerstboom geplaatst.
aan het feest meer luister bij te zet'en
had ziojj een dameskoor gevormd, dat onder
leiding van den heer Joh. Buchele een drietal
liederen ten gehoore bracht, terwijl ter afwis
seling door allen eenige meer bekende kerst
liederen werden gezongen.
Persoonlijk deed de Koningin een boeiend
kerstverhaal. Hierna werden versnaperingen
aangeboden en vond de uitreiking der keurig
gerangschikte kerstgeschenken plaats, die dank
baar werden aanvaard. Verscheidene dames en
heeren der hofhouding woonden dezen avond
bij. De Koningin met gevolg vertrok om half
7 weder per auto naar Het Loo, terwijl prinses
Juliana zich naar Uddel begaf om nog even het
Kerstfeest, dat aldaar in het Verenigingsge
bouw was georganiseerd met hare tegenwoor
digheid te vereeren.
GEEN KERSTUITZENDING UIT
BETHLEHEM
Wij hebben gemeld, dat de K.R.O. van de
Deutsche Reichsrundfunk-Gesellschaft toestem
ming had gekregen om de kerstuitzending uit
Bethlehem, welke vanavond zoo mogelijk door
den Duitschen omroep zou plaats vinden, over
Huizen opnieuw uit te zenden. Thans verne
men wij, dat deze uitzending wegens techni
sche bezwaren niet doorgaat.
Bij Kon. besl. zijn tot leden in de afvaardi
ging van Nederland naar de voorbereidende
conferentie betreffende het vraagstuk der ver
korting van den arbeidstijd, welke op 10
Januari 1933 te Genève is bijeengeroepen, be
noemd:
a. tot afgevaardigde der Ned. Regeering,
tevens voorzitter der afvaardiging, prof. mr.
P. J. M. Aalberse, lid van de Tweede Kamer,
voorzitter van den Hoogen Raad van Arbeid:
b. tot afgevaardigde, vertegenwoordigende
de Ned. werkgevers, mr. P. W. J. II. Cort van
der Linden, secretaris der afd. „Nederland"
der Intern. Organisatie van Industrieele
Werkgevers, alg. secretaris van het Verbond
van Ned. Werkgevers, toegevoegd lid van den
raad van beheer van 't Intern. Arbeidsbureau;
c. tot afgevaardigde, vertegenwoordigende
de Ned. arbeiders, P. J. S. Serrarens, bestuurs
lid van het R.K. Werkliedenverbond in Neder
land en secretaris van het Intern. Christ. Vak
verbond, lid van de Eerste Kamer;
d. tot technische raadslieden van den re-
geeringsafgevaardigde: ir. A. H. W. Hacke,
directeur-generaal van den arbeid; mej. mr.
G. J. Stemberg, referendaris bij het Dep. van
Econ. Zaken en Arbeid, tevens secretaris der
afvaardiging;
e. tot technische raadslieden van den afge
vaardigde voor de werkgevers: dr. ir. B. Böl-
ger, adj.-secretaris van Centraal Overleg in
arbeidszaken voor Werkgeversbonden; mr. B.
J. M. van Spaendonck, 1ste secretaris van de
Alg. R.K. Werkgeversvereniging;
f. tot technische raadslieden van den af
gevaardigde voor de arbeiders: H. Amelink,
secretaris van het Christ. Nationaal Vak
verbond, penningmeester van het Intern.
Christ. Vakverbond, lid van de Tweede Ka
mer; E. Kupers, voorzitter van het Ned. Ver
bond van Vakverenigingen, lid van de Tweede
Kamer.
Tentoonstelling in het Bisschoppelijk
Museum te Haarlem.
Een paar maanden geleden, heeft het be
stuur van den Alg. Ned. Zouavenbond verzocht,
om voorwerpen, die herinneren aan den Zoua-
ventijd, te zenden aan het Bisschoppelijke Mu
seum te Haarlem, opdat zij niet verloren zul
len gaan, doch de herinnering aan de offervaar
digheid en heldenmoed der Zouaven, voor het
nageslacht levend zullen houden.
Vervolgens heeft dat bestuur aan Z. II. den
Paus verzocht, bij die verzameling te mogen
voegen, het standaard-vaandel, dat in die da
gen, door de Nederlandsche vrouwen aan het
Zouaven-Regiment is geschonken en dat in
Rome was achtergebleven. De Heilige Vader
was zoo welwillend, aan dat verzoek te voldoen.
Dat prachtige vaandel (ontwerp van onzen be
roemden Nederlandschen bouwmeester Cuy-
pers) staat thans in het Bisschoppelijke Museum
te Haarlem opgesteld. Dit feit mag niet, zonder
meer, voorbijgaan. Daarom zal dit vaandel, be
nevens een collectie zouaven-herinneringen, van
af den Tweeden Kerstdag, tot en met Zondag
15 Januari, voor het publiek te bezichtigen zijn,
tegen 10 cent per persoon. (Oud-Zouaven hebben
vrijen toegang).
De tentoonstelling zal geopend zijn, den 2en
Kerstdag en de twee daarop volgende Zonda
gen, van 2 tot 4 uur, de werkdagen van des
morgens 10 tot des middags 3 uur.
De Minister van Economische Zaken en
Arbeid heeft zijn beschikking van 18 October
j.l. tot regeling van den uitvoer van bloem
bollen, boomkweekerijproducten en kasplan
ten ingetrokken.
CRISIS-ZU1VELWET.
De Minister van Econ. Zaken en Arbeid
heeft zijn beschikking van 15 Nov. j.l. inge
trokken en aangewezen als zuivelproduct voor
de uitvoering van de Crisis-Zuivelwet gepas
teuriseerde room voor zoover bestemd om in
een hoeveelheid van ten minste 400 K.G. in
één zending te worden geëxporteerd.
Van 27 tot 30 December a.s. zal in het se
minarie Hageveld een cursus worden gegeven
voor ingewijde Graalleidsters.
Deze cursus zal op 27 December a.s. door
Z.H.E. mgr. J. D. J. Aengenent, bisschop van
Haarlem, worden geopend met een plechtig
lof in de kapel van het seminarie.
Naar het „U.D." mededeelt zou de commis
sie, die zich belast had met de voorbereidende
werkzaamheden voor de vestiging van een
vliegveld in de directe omstreken van Utrecht,
er in geslaagd zijn de hand te leggen op een
terrein in de Bilt.
Naar de voorzitter der commissie, de heer A.
M. J. P. Delia Mouton, ons telefonisch mede
deelde, is dit bericht uit de lucht gegrepen.
Wel heeft de commissie een terrein bezichtigd,
over de aankoop waarvan nader beraadslaagd
zal worden.
Bij Paul Brand te Hilversum verscheen een
Nederlandsche vertaling (door Anton van de
Velde) van Henri Phéon's spel „Epiphanie"
met prentjes van Franfpis Bisson.
Wat thans de rechtbanken betreft, erger,
immers onherstelbaarder dan de opheffing
der kantongerechten is de voorgestelde op
heffing der z.g. rechtbanken der tweede
klasse, te weten: Roermond, Zutphen, Tiel,
Almelo, Dordrecht, Alkmaar, Winschoten.
Genadiglijk doet de minister in zijn Memorie
van Antwoord de concessie dat Roermond,
Almelo en Alkmaar niet onmiddellijk behoe
ven te worden opgeheven, omdat naar het
luidt men ten Departemente te Den Haag
niet zeker ervan is of Maastricht, Zwolle en
Haarlem niet eerder voor opheffing in aan
merking komen!
Onherstelbaar. En hiermede leggen wij
nogmaals den nadruk op het vitium originis
van dit ongelukkige wetsontwerp, dat zich
aandient als een crisismaatregel, maar in
waarheid inhoudt een ingrijpende reorga
nisatie van uiterst bureaucratisch centrali-
seerende strekking, die geenszins het rijde-
lijk karakter draagt van een crisismaatregel.
Het spreekt wel vanzelf dat maatregelen,
waartoe bezuinigingsnoodzaak aanleiding
geeft, van blüvenden aard mogen zijn; wij
behoeven slechts te wijzen op de reeds door
de Tweede Kamer aangenomen afschaffing
der bemoeienissen van het Openbare Minis
terie in civiele zaken. Doch zoo vèr strek
kende reorganisatiemaatregelen als de op
heffing van de helft der bestaande kanton
gerechten en van verschillende rechtbanken
mag niet als een eenvoudige bezuinigings
maatregel worden aangediend en als zooda
nig met een enkel toelichtend woord bij de
volksvertegenwoordiging er worden door ge
jaagd. Een onherstelbare fout dit opheffings-
ontwerp, omdat daardoor aan andere en
betere reorganisatie en bezuiniging, in de
kringen van rechterlijke macht en balie
voorgestaan, de pas wordt afgesneden.
Als men wil bezuinigen moet men de groo
te lijn in het oog houden, zeide de minister
bij de toelichting tot het wetsontwerp. Zeker,
maar in het geheele opheffingsontwerp is
voor zoover het bezuiniging beoogt met geen
mogelijkheid een groote lijn te ontdekken;
als bezuinigingsmaatregel is het alleen maar
buitengewoon simplistisch gedacht. Schaft
de helft van de rechterlijke macht af, dan
heb je de helft minder te betalen. Maar met
die simplistische redeneering ten aanzien
van kantongerechten en kleinestadsrecht-
banken, met die groote lijn, die niets anders
is dan een streep door 50 pet. van de kanton
gerechten en door alle rechtbanken der
tweede klasse, wordt door het bureaucra
tisch Den Haag aan de plattelandsrechtspraak
en de rechtspraak in de kleinere steden de
doodsteek gegeven.
De minister beroept zich erop, dat hij ter
zake der opheffingen het advies van leden
der rechterlijke macht heeft ingewonnen.
Men kan er wel zeker van zijn dat, gelijk
Prof. Mr. J. C. van Oven in N. J. B. van 8
October 1932 terecht veronderstelt, Haagsche
invloeden daarbij overwegend zullen zijn ge
weest. :j
Er valt de aandacht op te vestigen, dat in
1924 na rijp beraad alleen Zierikzee en
Heerenveen voor opheffing in aanmerking
kwamen. Het zou natuurlijk dwaasheid zijn
om enkel uit reorganisatieoverwegingen op
heffing van rechtbanken, die in 1924 is afge
stemd, in 1932 opnieuw voor te stellen;
maar onder het motto bezuiniging moet thans
die opheffing, op veel grooter schaal dan toen
werd voorgesteld, worden doorgedreven.
Naar 's ministers inzicht zijn blijkbaar de
zoogenaamde rechtbanken der tweede klasse
tweederangsrechtbanken, die maar zoo spoe
dig mogelijk moeten worden opgedoekt.
Men blijve bij het votum van 1924 en wei-
gere beslist de opheffing van ook maar één
der rechtbanken der tweede klasse. Men
stelle daartegenover de terugbrenging dier
rechtbanken tot een minimum formatie van
één president, twee leden, één officier van
justitie en één griffier. Wij zijn er van over
tuigd, dat eenerzijds voor zoodanig college
voldoende arbeid te verrichten valt in elk
der genoemde steden, anderzijds met behulp
van de in die steden geconcentreerde kan
tonrechters, eventueel te maken tot buiten
gewone leden dier rechtbanken, het recht-
bankwerk van civiele kamer en strafkamer,
politierechter, kinderrechter en rechter-com-
missaris in strafzaken volledig.te verrich
ten is.
Van bezuinigingsstandpunt beschouwd is
dit de aangewezen oplossing omdat, hoe men
het ook keert of draait, een rechter te Dor
drecht of Alkmaar nu eenmaal minder kost
dan een rechter te Rotterdam of Amsterdam,
en omdat berechting van een zaak bijv. uit
Enschede nu eenmaal minder kost te Almelo
dan te Zwolle, hoe licht de minister geheel
ten onrechte overigens de kosten van ver
voer, verblijf en tijdverlies voor getuigen,
politie en partijen dan ook moge tellen. Van
rechtspraak-standpunt beschouwd is het
evenzeer de aangewezen oplossing, omdat
het nu eenmaal wenschelijk is, dat de rech
ter van eerste instantie zooveel mogelijk ter
plaatse recht spreke. En van cultureel stand
punt beschouwd is het eerst met recht onver
antwoordelijk, hoe weinig de minister dit
standpunt dan ook moge waardeeren en
met schouderophalen locale belangen moge
geringschatten, de kleinere provincieste
den van hun rechtbank te berooven.
472. Max en Jaap maken een sneeuw
man in den tuin. Een onde hooge hoed op
zijn hoofd, een pijp in zijn mond; net. echt.
473. Tante Anastasia komt met haar
twee lievelingen den tuin binnen. „Groote
Griet!" roept ze uit. „wat is dat voor een
'vreeselijke man!" En van den schrik valt
ze flauw.
474. Petronella komt aanloopen, en staagt
er met Max in haar met wat sneeuw bij te
brengen.