REISINDRUKKEN UTT POLEN EN
MUSLAND.
letterraadsel.
EEN AKELIGE
PLECHTIGHEID,
VOOK DE MEISJES.
VOOR KNUTSELAARS.
ALLERLEI.
X x
'Oplossing vorig letterraadsel.
WIE TIPPELT D'R MEE?
ai^iiiHHiittfite - mÊÊêM
WAAROM DE NACHTE*
GAAL DES ZOMERS
NIET ZINGT.
-Het.ïogeltiB._gfihQOwamde. aan. het hevel
zijns meesters. Temidden van de bloesemendc
pracht der boomen vond het een anderen
nachtegaal, voor wien zijn hartje begon te
gloeien in echte, trouwe, ware liefde. Aan
stonds kreeg hij nu zijn stem terug en hij
begon zóó onstuimig te zingen, dat de hom
mels zelfs hun gezoem staakten. Al gauw werd
er een bruiloft gevierd en niet lang daarna
lagen er kleine, kleurige eitjes ergens in een
verscholen nestje onder het kreupelhout. Het
bezoek aan allerlei bloemen was afgeloopen.
Het Nachtegalenlied weerklonk nu alleen nog
maar om het kleine vogeltje een plezier te
doen, dat zoo trouw haar nestje bewaakte.
Maar toen de lente voorhij whs en de rozen
hun bloemblaadjes ontvouwden, hield het ge
zang van den grauwen vogel op tot het vol
gende voorjaar.
Die nar© vlekken
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1933
WIE RAADT ER MEE?
HET KONINKRiJK VAN i
HASSAN BEN OMAR.
'n Lucifershanger.
OPLOSSING VAN DEN
VORIGEN DOOLHOE.
Czaar Nicolaas II
De reis voerde ook langs dit sclioone tafe
reel. Waar zou dat wel aan te treffen zijn
Nu nog twee van deze platen en dan ver
bracht ik de oplossingen. Wie ze mooi natee-
kent, komt voor 'n aparten prijs in aanmer
king.
Mijn geheel bestaat uit 16 letters. Zoo heette
Jieulen in den Romeinschen tijd.
1.
X
2.
8.
X X
X X
X
X
4.
X
X X
X
X
5.
X
X X
X
X
6.
X
X
X X
X
X
X
7.
X
X
X X
X
X
X
8.
X
X
X
X X
X
X
X
9.
X
X
X
X X
X
X
X
10.
X.
X
X X
X
X
X
11.
X
X
X X
X
X
X
12.
X
XX
X
X
13.
X
X X
X
X
14.
X X
X
15.
X
J6.
X
1. Komeinsch getalmerk voor 100.
2. Zeker kleedingstuk aan den voet.
3. Scherp werktuig van den schoenmaker;
boom.
4. Kleedingstuk om den hals.
5. Lieflijk seizoen.
6. Meisjes-vóórnaam.
7. Oud woord voor een plein.
S. Stuk land, dat erg vochtig is.
9. Hooge adellijke titel.
10. Naam van een woesten zeeroover, die
twee eeuwen deze landen en andere
teisterde.
11. Berijmde gedachte.
12. Wat men nooit mag doen met onbedek-
ten mond.
13. Wat moeder graag aan het vuile goed
geeft.
14. Een klein paard.
15. Hetgeen verder volgt.
16. Waar het alphabet mee begint
Sint Oedenrode, of, zooals ze in Brabant
zeggen: „Rooi!"
1. S; 2 eis; 3. Denen; 4. Peter; 5. gelofte;
6. onrecht; 7. openduwen; 8. gelede (dieren);
9. branies; 10. harst; 11. brood; 12. Oda;
2-3, e,
Kaarsvet is vernijniger. Daar komt vloei
papier aan te pas en 'n strijkijzer! Het vloei
m'n deftige tante meende altijd aan haar fat
soen verplicht te zijn „vloe" te zegge*, zeker
omdat „koei" d'r wat op leek! komt op de
aangetaste plaats; het tamelijk wanne ijzer, de
„bout", wordt erover heen gestreken. Het vet
sneeft!
Verf! Brrr! Waarom let je niet beter op?
Doch gedane zaken nemen geen keer. Ik
heb zelfs eenmaal vol met teervlekken ge
zeten en dat goedje wordt net als verfvlekken
behandeld. 1 Kwam zoo: We waren op vacan-
tie. Vlak bij grootvader's huis was en is
nog 'n scheepstimmerwerf. Wij hielden ons
daar heel den dag op. Dat werd 'n stoeien met
het werkvolk, 'n ravotten en wij merkten
al gauw, dat deze mcnschen heel wat in d'r
mouwen hadden. Hoe waren ze zoo sterk ge
worden? Doodeenvoudig! Door d'r handen in
'n vat met teer te steken! Wij natuurlijk ook!
'n Bulderend gelach steeg op. WIJ deinsden af,
naar 't huiB van grootvader! Lieve hemel,, daar
zwaaide wat! M'ngoeie tante snelde met ter
pentijn toe; 'n andere gedienstige met citrien-
sap en kokend water. Daarna werden de be
morste kleeren in het zonnetje gelegd. De vlek
ken verdwenen. Wij nog éér. Als lekke schepen
zakten wij naar huis af! Grootvader wou zulke
ezels niet langer op vacantie hebben! Verleden
jaar heb ik de heele geschiedenis nog met den
eigenaar van de werf opgehaald
Toen lachten we!
Maar destijds
HET GANTELET
of de gepantserde handschoen was hij de s.chot-
sche grensbewoners het teeken van trouw. Wan
neer iemand zijn woord niet hield 'n aller
ellendigste gewoonte, die reeds veel onheilen
heeft aangericht dan hechtte de beleedigde
partij dit gantelet aan de punt van zijn lans en
noemde den woordbreker op de eerste grens-
bijeenkomst een „schurk!"
Het was in het jaar 1849.
In de sombere Petrus- en Faulus-vesting, aan
de oevers der Newa, zat een groot getal man
nen gevangen, wier eenige schuld het was, dat
zij over de manier van regeeren in het onme
telijke Czarenrijk anders dachten dan vader
tje Czaar zelf.
Onder hen bevond zich Fjodor Michailowitch
Dostojéwski, geboren in een ziekenhuis der
armen, omstreeks 1820, die door zijn optre
den de ergernis der regeering niet zoo'n
klein beetje had gaande gemaakt. Langzaam
ging de tijd in de bedompte cel om. De
eenige afleiding was jvat schrijfwerk. Aan
het boek „De kleine held" zou men anders
niet merken, dat het onder zulke nare om
standigheden werd geschreven! Verhoor en
onderzoek volgden eikaar op, maar veel wij
der werden de rechters uit dezen letterkun
digen gevangene niet. Evenwel legden zij
toch den Czaar zijn doodvonnis voor en zóó
brak dan de grauwe dag aan, dat Fjodor Mi
chailowitch met het doodshemd der veroor
deelden werd bekleed; negentien andere ge
vangenen deelden datzelfde lot.
Den 22en Dec. 1849, vroeg in den morgen.
Werden de ongelukkigen uit hun cellen be
vrijd om per kar naar het Semenowsky-plein
te worden gebracht Daar zagen zij het scha
vot opgericht. Er stonden twintig palen ge
reed.,. 'n Wagen bolderde over de hobbelige
kelen van het plein, deze bleek de lijkkisten
te bevatten; voor lederen doode één.
De mannen bestegen de trappen van het
schavot. De griffier las met langzame stem
het vonnis voor. Dostojéwski zeide tot een
in ede-slachtoffer: „Ik kan toch niet aanne
men, dat ze ons zullen dood maken?"
Gekleed in het statige liturgische gewaad,
Badert een pope. Hij leest de gebeden der ster
venden en reikt eiken gevangene een kruis
beeld, om het te kussen in dit, zijn laatste
bogenblik. Dan treden vier soldaten op de pa
len toe, wharaan men de mannen gebonden
heeft. De geweerloopen rtchten zich. Fjodor
Michailowitch beeft heel diep, dat hij binnen
weinige seconden voor den hoogsten Rechter
gaat verschijnen. Alle kleine angst zinkt uit
hem weg. Het Is, als zwaait de gouden poort
der Eeuwigheid Voor zijn blikken open. De
harde commando-stem van den hevelvoerenden
officier schijnt van héél ver te komen. Een al-
Jerplechtigst zwijgen ontstaat.
Dan schettert een trompet. Er schijnt een
koerier van den Czaar te zijn aangekomen.
JVéér verheft de griffier zijn stem:
„Zijne Majesteit heeft zich gewaardigd U
genade te verleenen!"
De doodstraf in jarenlangen dwangarbeid
Veranderd! Op Kerstavond 1849 wordt Fjodor
feer slede naar Siberië gebracht. Geen vrien
den, geen kennissen, niemand laat zich zien.
Erger dan de ijzige minuten op het Seme
nowsky-plein doorgebracht schijnen hem de lan
ge jaren van dwangarbeid in Omsk toe, temid
den van andere verbannen Russen, die hem
pelfs van zijn Bijbel beroofden!
i
IV.
- 5 - •- 1
Iedereen heeft wel eens gehoord van den
wijzen koning Salomon, die lange jaren over
het volk Israel's regeerde. Hij was een recht
vaardige rechter, eén groot geleerde, wiens
raad men van heinde en ver kwa minwinnen.
Hij verstond, zoo verhaalt men, de spraké van
al het geschapene, het fluisteren van den
avondwind door het hooge ioover der cypres-
sen, het gonzen der insecten, het gezang dei-
vogels. Deze mochten zich zelfs in het paleis
ophouden om op den eersten wenk des konings
voor lieni hun liederen aan te heffen. Niemand
kon dat zoo schoon als een kleine nachtegaal,
die zich daarom een plaatsje op den konink
lijken schouder had verworven.
Op een zomeravond kreeg de vogel heimwee
naar buiten. Hij wilde zoo graag bij de
plechtige stammen der ceders zijn, den geur
der wilde rozen inademen. Het ivoor en het,
goud aan den koningstroon ieken hem flets
hij de glorie van het maanlicht over het sla-
pendè landschap.
Wég vloog hij, naar huiten, waar de jasmijn
zóó heerlijk geurde als geen reukwerk in
Salomon's gouden bekkens. Toen begon hij den
lof der rozen te zingen, zóó stralend, zóó
jubelend, In zóó'n wervelstorm van de zuiverste
klanken, dat hij er zelf door ontroerd werd.
„Dichters" zoo zei hij tot de bloem „zullen
later over het lied schrijven, dat ik thans voor
u heb gezongen".
Intussch'en miste de wijze koning zijn be-
mindsten vogel. Hij zond een blanke duif uit,
om hem te zoeken. Maar de kleine nachtegaal
wilde niet komen; slechts vei borg hij zich nog
dieper aan het hart van de wilde roos.
,,Er zit niets anders op, dan tot den winter
te wachten" oordeelde Salomon „dan
zal hij wel terugkeeren
Bij het eerste ademen van den herfstwind,
viel de roos uiteen. Haar prachtige bloem
werd verspreid naar alle richtingen. Tever
geefs zocht de gevluchte vogel een onderkomen
bij andere planten; ook deze bleken tegen het
kille suizen van den wind niet bestand. Hij
besloot naar de kristallen kamer van het
paleis terug te vliegen. De koning, die van
den uil alles had vernomen, wat des nachts
met den nachtegaal voorgevallen was, zat er
op zijn troon. Hij wenkte den vogel naar het
plaatsje op zijn schouder, maar zingen kon
het diertje niet meer.
„Waar zijn je mooie wijsjes gebleven
vroeg de vorst.
„Helaas, majesteit, Ik zal die nooit meer
kunnen zingen. De rozen zijn dood en mijn
hart is gebroken".
„Praat maar niet over je hartJe hebt geen
hart gehad voor mij, geen hart voor de bloe
men. Zoodra ze begonnen te verwelken, heb
je ze in den steek gelaten. Je ijdelheid heeft
je van je stem beroofd
Treurig wiekte de nachtegaal naar een hoek
van de zaal. Dien heelen winter bleef het
plaatsje op Salomon's schouder leeg. De lente
brak aan. Zachte geuren vervulden de tuinen.
„Vlieg uit in Gods' wijde wereld, nachte
gaal en proheer je geluk nog ééns, maar wees
niet meer zoo ijdel en zoo ontrouw sprak
de zeer wijze vorst.
'n Kruis, hè, die vlakken
7.6 komen er makkelijk genoeg in
maar hoe krjjg lk ze d'r weer uit?
Hoe licht zit je niet met 'n inktvlek opge
scheept? Overkomt je dat ongeval thuis, dan
dadelijk warme melk d'r op doen, nog beter:,
karnemelk! Zoodra deze verkleurt, nieuwe
melk aanvoeren, net zoo lang tot de vlek weg is
Op school red ik mij altijd met 'n stukje
krijt! Dat zuigt nog harder inkt op dan vloei
papier. Er blijft 'n „moet" over, maar dat is
veelal niet zoo slim.
Je bent jarig. De vriendinnen dagen in grooten
getale op. Willy mag thee-schenken! Pats, daar
heb je de poppen aan 't dansen! 'n Theevlek
op Je nieuwe jurk! Of gebruikt je koffie? Doet
er niet toe. Gauw kokend water halen! De aan
getaste plaats over 'n kopje of zooiets spannen
en maar water gieten. Wedden van ja, dat moe
der d'r niet eens wat van merkt?
„Ja maar bij mij zijn die vlekken al
oud!" Daarom niet getreurd. Elly! Heb je wat
glycerine bij de hand? En 'n spons? Wasch het
zaakje uit in 'n koud zeepsopje en jij bent weer
het heertje, pardon, het dametje!
„Op mijn visite wordt chocola geschonken,
dat vindt moeder heter dan thee of koffie. Als
er nu eens chocola gemorst wordt?" Wel, m'n
kind, dan gauw 'n beetje borax d'r op met
koud, later met heet water. Zet het plekje in
de week en kook het daarna op. Nergens last
meer van!
Temee gaan we weer buiten spelen, in 't
gras! Heb je al gemerkt, dat de dagen zoo
heerlijk lengen? Van de week reed ik om half
zes nog' zonder licht en lk liep alleen maar 'n
vaderlijke vermaning van 'n agent op! Lange
dagen beteekenen: de lente komt!
De merel is zich alvast aan 't oefenen op 'n
nieuw deuntje. Grasvlekken zijn minder lollig!
Ga ze te lijf met koud water en laat de boel
weeken. Komen ze voor in linnen of witte ka
toen, dan methyl-spiritus halen.
Voorzichtig! en betten met 'n „zuiver
zeggen m'n vriendinnen in Brabant lapje.
Dan verdwijnen ze als sneeuw voor enz.
Fruitvlekken hebben- van deze vlekken wel
iets weg! Die hebben d'r ook 'n handje van je
leukste pakje te bederven! Versla ze met zout,
opgelost in kokend water, en zet ze goed in de
week. Betreft het oude vlekken van deze soort,
dan neem je gele zeep en 'n stijfselpapje, opge
lost In water. Beide kanten van het weefsel in
wrijven met de zeep; dan komt het papje d'r
op, laat daarna hét heele gevalletje over aan
het lieve zonnetje!
Olievlekken wasschen met zeep en warm wa
ter of wegwrijven met benzine pas op!
HET FORMAAT VAN SOMMIGE BOEKEN
wordt wel aangeduid met 8°' (octavo) en 4°
(kwarto), waarmee dan gezegd wil zijn, dat 'n
vel of blad drukpapier in achten (er komen dan
16 bladzijden) of in vieren is gevouwen (dan
zijn er acht bladzijden). Bij sommige uitgaven
is een vel in twaalven gevouwen 12" en
dan spreekt men van duo-décimo-formaat, dat
zeer klein is.
met zijn opperbevel-
hebber
Noem de namen van deze hoornen
Ik houd het 't best uit onder water. Bij het
uitvoeren van slulswerken ben ik onmisbaar.
Op plaatsen, waar het nu eens droog, dan weer
vochtig Is, ben ik niets waard.
De cricket-spelers hebben het liefst hun
„bats" uit mijn hout vervaardigd, maar ik kom
te pas aan kratten, manden en horden.
Mijn harde hout kan tegen alle weersgesteld
heid en wordt dan ook gebruikt voor de dwars-
leggers tusschen de rails. Kozijnen en deuren
worden óók van mijn stam vervaardigd. Ik
kan een groot gewicht verdragen en ben zelfs
bestand tegen het woelen der wonnen
De viool-houwers werken het liefst met mijn
hout en ik word ook gebezigd voor andere mu
ziekinstrumenten. Spoelen en haspels worden
dikwijls van mijn materieel gemaakt.
Alle hout is geen timmerhout, maar het
mijne wèl. Ik kom te pas bij den meubelmaker
en de scheepsbouwer, kan het zelfs zonder mij
niet stellen. Er is misschien géén hout, dat
duurzamer is en sterker dan ik. Zonder mij
zou menige admiraal niet zoo lang op zijn
vlaggeschip kunnen standhouden
Uit mijn lichaam wordt terpentijn bereid.
Men gebruikt mij voor vloeren, bruggen,
scheepsmasten en meubels. Tegen èl te groote
droogte ben ik niet bestand.
Ik verspreid een welriekende geur en daar
om wordt mijn hout zeer gezocht voor sigaren
kistjes. Ook maakt men er koffers van of kas
ten, om kleeren te bewaren.
In vroeger Jaren werden uit mijn hout pia
no's en meubelen vervaardigd. Mijn sap laat
een donkerbruine vlek na. Tegenwoordig hen
ik zóó zeldzaam, dat men alleen nog maar de
kolven van dure Jachtgeweren uit mijn mate
riaal vervaardigt.
Oplossing den volgenden keer.
Voor de muren van de schoone stad Bassora
lag Hassan ben Omar plat ter aarde.
Hij rukte zich van woede en spijt haast de
haren uit het hoofd. Drie jaren van over
daad en verkwisting waren genoeg geweest
om het rijke erfdeel op te maken, dat de
rechtvaardige Omar, zijn vader, hem had na
gelaten. Huizen, tenten, schuren, wijngaarden,
olijfaanplantingen, alles verjubeld. Misschien
kon hij ergens nog 'n haantje als kameeldrij
ver krijgen, maar dat was dan ook ai.
Toen hij daar zoo lag, klonk hem opeens een
diepe stem in de ooren, een stem, die van een
eerbiedwaardigen, bejaarden derwisch*) af
komstig bleek te zijn.
„Luister. Hassan hen OmarOfschoon ge
veel kwaad hebt bedreven, is Allah U niet
slecht gezind. Hij heeft geprezen zij zijn
naam mij tot U gezonden om U een steun
en hulp te zijn. Maak slechts uw wenschen
kenbaar en lk zal U Allah's antwoord mede-
deelen
„Mijn wenschen Laat Allah er voor zor
gen, dat ik mijn wijngaarden, mijn schatten,
mijn heele bezit weer terugkrijg, dan zal ik
hem loven en prijzen in eeuwigheid
„Uw schatten terug hernam de derwisch.
„Zeker om ze binnen drie jaar wéér allemaal
te verjubelen Neen, Hassan, daarmede zou
Allah je een slechten dienst bewijzen Weet
je wat veel beter zou zijn Wordt anders
Verander je leven Leer te werken voor je
broodje. Veracht overdaad en dronkenschap
en wees meester over je kwade begeerten
Houd dat eens één jaar volDkn zal Allah je
tot meester stellen over een bewonderenswaar
dig koninkrijk
Hassan stond op. De derwisch was plotseling
verdwenen, als opgelost in een nevel. Zijn
raad was te probeeren
En zoo werd de zoon van den rijken sjeik
Omar knecht bij een karavaan-leider! Zijn reis
voerde hem door eindelooze woestenijen. Hij
had te kampen tegen slaap, honger, dorst en
tegen zijn eigen booze begeerten. Nu en dan
bekroop hem de lust om zijn nieuwe baantje
er aan te geven en als bedelaar een lauw le
ventje te gaan leiden, maar dan verrees de ge
stalte van den vromen monnik voor zijn geest
èn hij zette door De maanden gingen voor
bij 'n Jaar was om.
Hassan begaf zich naar de plaats hij Bassora,
waar de verschijning hem moed had ingespro
ken, toen hij geen uitweg meer zag. Hij wierp
zich plat ter aarde neder, na zich van zijn
schoeisel te hebben ontdaan.
Plotseling begon het als te ruischen in liet
hooge loover. De diepe stem deed zich hooren.
„Hassan hen Omar, ge hebt U als 'n man
gedragen. Groot is uw belooning. Allah schonk
U de macht over een koninkrijk dat konink
rijk zijt gij-zelf Ga door op den ingeslagen
weg
Hassan nam ook deze woorden ter harte. De
derwisch had gelijk Vroeger werd hij door zijn
lichaam op z'n kop gezeten en nu was dat
juist omgekeerd Dat leek hem nog zoo kwaad
niet
Hij volbracht zijn voornemen. Hij bleef sober
en werkzaam en hield zijn begeerten in be
dwang. Na jaren werd hij een welvarend man,
welvarender dan ooit zijn vader was geweest,
„Hassan de Wijze" werd hij bijgenaamd en
hij kreeg, als sjeik, macht over velen.
1) Derwisch, Mohammedaansche monnik;
„darvesh" beteekent: arm, behoeftig.
Enhangt het lijst je nu al. dat wè vorige
week gemaakt hebben? 't Doet 't wel goed. hè?
Als tegenhanger geven we nu nog ééns 'n kar
weitje met onbewerkt hout. Je hebt nog wel
DE ZWAUWEN HEBBEN onder alle vogels
de hóógste lichaamswarmte, n.l. Ill0 Fahren
heit. :fc 45" Celsius
NIET ALTIJD ZIJN DE heeren onder de
gevederde luchtbewoners de mooisteDit is
wèl het geval bij fazanten en paradijsvogels,
maar het gaat niet op bij papegaaien, waar
de dames in schoonheid niet voor de heeren
onderdoen
ER ZIJN SPINNEN, die zulke sterke web-
ben weven, dat kleinere vogels erdoor wor
den gevangen en vastgehouden. Dit is b.v. het
geval met een spin, die op het eiland Mada
gascar voorkomt, en zich voedt met vogeltjes.
Deze spin is zeer vraatzuchtig, maar tóch
verdraagt ze het gezelschap en het web van
'n kameraad in haar spinsel en verdedigt
dezen zelfs tegen de aanvallen van vijanden.
KONING FILIPS II VAN Spanje talmde
lang met het'Uitbetalen van het beloofde geld
wegens den moord op prins Willem I (1548).
De 25.000 gouden kronen had Zijne Majesteit
zélf niet en daarom ontvingen de erfgenamen
van Balthasar Gérard drie heerlijkheden, eer
tijds toebehoorend aan den Prins van Oranje,
Zij kregen ook het recht om te laten schilde
ren een blazoen, waarop een leeuw den blik
sem van Jupiter in den klauw droeg.
'n paar takken overgehouden zeker? Daar heb
ben we tenminste zoo half en half op gerekend.
Neem 'n plankje van 12 x 9 cM. Schaaf dit
vlak en schroef er een lijstje op van mooie
takjes, welke je vooraf hebt gespleten. Dit
splijten zal wel geen moeilijkheden opleveren-
Wèl moet je de snijvlakken bijwerken, want in
den regel zijn die niet vlak. Nu kies je een dik
ken tak, dien je uitboort, om er de lucifers
in te kunnen steken. Ook dezen tak snijd je
schuin naar onderen af en op het snijvlak plak
je een „schrappertje", zoo'n zijkantje van 'n
lucifersdoosje. Dezen dikken tak bevestig je
midden op het plankje, door er aan den ach
terkant een paar schroeven in te draaien.
Kies voor den dikken tak berkenbout; dan
heb je kans 'n tak met 'n prachtige schors te
krijgen,
VAN DE 42.000 PLANTEN, die in Europa
voorkomen, verspreidt slechts één tiende deel
een aangenaam parfum. Het lekkerste ruiken
die gewassen, welke wit of rozerood gekleurd
zijn.
DE LAVENDEL-PLANT behoort tot de
altijd-groene gewassen met. grijs-groene blade
ren. De bloemen zijn flets-paars en met haren
bedekt; tusschen deze haren bevinden zich
olie-klieren, welke den bloemen haar parfum
verleenen. Deze olie wordt opgelost in wijn
geest en als lavendel-water verkocht.
OM HET KLONTEREN VAN MELK tegen
te gaan, deden de menschen vroeger peper
munt-bloemen in de vloeistof. De Ouden par
fumeerden met pepermunt-kruid hun bad en
ze zeggen zelfs, dat Nero's leeraar, de wijze
Seneca, in zoo'n bad den dood gevonden heeft.
De bloemen van dit kruid zijn flets-paars ge
kleurd.
HET BRITSCHE KEIZERRIJK the Bri
tish Empire beslaat een oppervlak van 13
millioen vierkante mijien (1 Eng. mijl is 1609
Meter). Het heeft 450 millioen inwoners! Daar
van leven er 300 millioen in Azië (Indië).
Afrika herbergt 11%, Amerika 2,5%, Austra
lië 2% en Europa 10,5%. De overige 74%
komen voor Azië.
XXIII.
Zoo zat de keizerlijke familie dan gevangen
te Tobolsk. De bewaking was strenger dan in
het paleis nabij Petrograd, dat zij verlaten
had, maar er was te leven. Alleen, veel ver
troosting door den godsdienst moest zij mis
sen. Er was in de groote villa, die tot gevan
genis was ingericht, géén geconsacreerd al
taar en dus kon de II. Mis niet worden opge
dragen. Slechts den 21en September mochten
allen in de stad ter kerke, die toen gesloten
werd voor de overige geloovigen. Geheel To
bolsk was op de been om al was het maar 'n
glimp van de beminde souvereinen te kunnen
zien. Velen knielden; bijna allen ontblootten
het hoofd of sloegen 'n kruis. Ook wanneer
men langs de gevangenis kwam, werd meestal
de muts afgenomen of het kruisteeken van
rechts naar links! gemaakt.
De lessen aan kroonprins Alexis werden
gegeven van negen tot elf. Om één uur was er
een gezamenlijk ontbijt. Soms was de keizerin
daar niet bij wegens haar minder goede ge
zondheid.
De te Jekaterinenburg (Oeral) vermoorde
Czaren-familie.
De keizer hield zich onledig met houtzagen..,
zooals thans de gewezen Duitsche keizer te
Doorn. Na het thee-uurtje hervatte de heer
Gilliard de lessen en dat duurde tot zoowat
half zeven. Daarna werd de avond in alle
gezelligheid, met spelletjes, lezen, naaldwerk,
doorgebracht. De keizerin legde graag 'n
kaartje!
Nieuwstijdingen waren schaarsch. Van wat
er in het onmetelijke Rijk gebeurde, lekte wei
nig uit. Uit de kleine nieuwsblaadjes, die te
Tobólsk werden gedrukt, vernam de czaar, hoe
de communisten, zijn doodsvijanden, al meer
den kop opstaken in de keizerlijke hoofdstad,
gesteund door de Duitsche regeering, die bij
een verzwakking van Rusland alle belang had.
Het gelukte hun tenslotte de regeering van
Kerenski'te verslaan. Van toen af werd de
bewaking der gevangenen zéér streng. De sol
daten, die het keizerlijk echtpaar en vooral
de kinderen graag mochten lijden, ja, die
zelfs een partijtje schaak met den czaar speel
den zoo nu en dan, werden door anderen ver
vangen. De dienstdoende priester mocht het
gebed „Mnogolétié", waarin aan God de ver
lenging van de dagen der czaren-familie werd
gevraagd, niet meer zeggen. Toen hij het toch
deed, werd hij naar een klooster verbannen en
in zijn plaats een andere geestelijke aangesteld.
De keizer mocht de generaals-versierselen niet
meer dragen!
„Nicolaas Romanof" en de zijnen kregen
hetzelfde eten als hun bewaarders en zij
moesten dat voortaan uit hun eigen middelen
betalen ook. Er werd een commissie benoemd,
die de uitgaven had te regelen. Tien dienaren
moesten worden ontslagen met hun gezinnen.
Dat was nu wel heel naar, maar met wind
kon men deze mensehen nu eenmaal niet be
talen; de gelden lieten niet meer toe. dat er
zóóvelen op den keizer hieven teren. Boter en
koffie konden niet meer worden ingeslagen.
Bij iedere wandeling ging 'n bolsjewiek mee.
'n Sneeuwberg, dien de kinderen gebouwd
hadden, soms vroor het 40 gr. C.! werd
vernield, tot groot verdriet van den speelschen
Alexis, die zelfs in het vroegere paleis z'n
glijbaan had! (Ik heb deze gezien; de vlie
gende-Hollanders en de auto-pedjes stonden er
nóg onder; bed stemde mij heel treurig).
Steeds onbeschofter traden de soldaten op en
het behoeft niet te verwonderen, dat alle ge
vangenen het méér dan zat waren. Herhaal
delijk werden plannen beraamd om te vluch
ten, maar de keizer wilde niet, dat zijn gezin
werd gescheiden en dan, hij moest steeds
Russische aarde onder zijn voeten hebben, an
ders zou men hem misschien voor deserteur
uitschelden. Dat maakte de zaak natuurlijk
erg moeilijk. Om vier groothertoginnen, 'n
kroonprins, 'n keizer, 'n keizerin door 'n ach
terdeurtje ergens in veiligheid te brengen, dat
valt lang niet mee! „Liever sterven in Rus
land, dan ons leven te danken te hebben aan
de Duitschers" meende de keizerin, die nog
wel een geboren Duitsche was, al had zij een
Engelsche opvoeding genoten!
Onder al deze narigheid kreeg de jongen
Alexis een aanval van zijn verraderlijke bloed
ziekte, die hem weer eens aan den rand van
het graf bracht. Menselielijkerwijze gesproken
had hij er toen heter aan kunnen sterven, dan
ware hem een wreede dood bespaard gebleven!
Nog strenger en meedoogenloozer woedde de
bewaking. Czaar Nicolaas moest zelfs zijn
ponjaard afgeven. Uit Moskou werd Jakovlef
gostuurd door de bolsjewieken, om de puntjes
nog eens scherper op de i te komen zetten.
Na enkele dagen werd den czaar .aangezegd,
dat hij zich gereed had te maken voor zijn
vertrek. Zijn gemalin mocht mee. Aan het ver
voer van Alexis viel niet te denken.
Den 25sten April 1918 nam de keizer af
scheid van de zijnen en vertrok in een boeren
wagen via Tioumen naar Jekaterinenburg
(Oeral). De groothertogin Maria vergezelde
haar ouders. Zoodra de jongen wat was opge
knapt 20 Mei werd in hem de wensch
om dicht bij zijn vader en moeder te zijn zéér
levendig. Op een schip werd de moeilijke reis
aanvaard naar den dood. De zusjes, de
heer Gilliard en enkele anderen gingen mee.
In de buurt van Jekaterinenburg werd de heer
Gilliard van zijn leerling gescheiden; toen had
deze alleen nog maar zijn matroos, Nagorny,
die voor hem zorgen kon. Vroeg in den och
tend werd (fe tocht naar het huis van den
koopman Ipatief aanvaard, doch de gouver
neur moest in zijn wagon achterblijven. Het
regende. Alexis werd gedragen. Prinses Tatia-
ua sleepte moeizaam met 'n zwaar valies;
niemand dér soldaten, die haar hielp het te
torsen. Toen Nagorny dat probeerde, werd hij
weggesnauwd door de bewakers, in wie alle
gevoel van menschelijkheid scheen afgestompt
Enkele uren later werd de heer Gilliard in
vrijheid gesteld, maar naar de keizerlijke fa
milie mocht hij niet weerom. Hij maakte nu
van zijn vrijheid gebruik om bij de consuls
(vertegenwoordigers) van Engeland en Zwe
den de noodige stappen te doen in het belang
der bedreigde familie, voor wie hij den groot
sten eerbied koesterde. De Engelsche consul
zette 'n mond van belang open tegen de bolsje
wieken en zei hun vierkant waar het op stond.
Geen van beide heeren meende evenwel, dat
het leven der zwaar-beproefde personen ge
vaar liep. Ook deed Gilliard de grootste moeite
om het huis Ipatief, de nieuwe gevangenis, te
betreden, zulks met groote kans er z'n hoofd
te laten, maar dat gelukte hem niet. De trouw
en de moed van dezen professor verdienen de
meeste bewondering; 'n karakterloos mensch,
die alleen op dubbeltjes uit was, had de fami
lie al lang in den steek gelaten, maar daar
moest je bij dezen Zwitser nu eenmaal niet
om komen.
Op zekeren dag, toen Gilliard zich in de
buurt der gevangenis bevond, zag hij, dat een
lakei der prinsessen en de trouwe marinier
Nagarny door bolsjewieken in rijtuigen wer
den weggebracht. Zij hadden een geweldig ka-
haal gemaakt, toen de bewakers een gouden
kettinkje stalen, dat.boven het bed van den
zieken Alexis hing, met medailles van Heili
gen versierd. Deze moedige daad kostte hun
het leven. Eenigen tijd later werden zij door
deze schurken doodgeschoten.
Ondertusschen begonnen de Tsjechische
krijgsgevangenen, die twee sterke legers vorm
den, uit hun ballingsoord, Siberië, naar het
Westen op te rukken. Zij werden gesteund
door dichte gelederen van Russen, die van de
bolsjewieken niets moesten hebben. De laat-
sten, aangevoerd door Duitsche officieren,
probeerden hen te verslaan.
De „Witten" maakten zich van Tioumer
meester (tusschen Tobólsk en Jekaterinen
burg) en den 25sten Juli viel deze laatste
stad hun in handen; de bolsjewieken moesten
terugtrekken.
De familie Romanefwas toen reeds
ter dood gebracht. Onderzoekingen brachten
aan het licht hoe.
Den 16n Juli, even na middernacht, werden
alje, gevangenen gewekt. Men zou hen paar
veiliger oorden leiden. In 'n kleine kamer
moesten zij wachten. De jongen ging zitten;
hij was nog steeds niet in orde. De dokter
bleef aan zijn zijde. Plotseling kwam er een
stelletje moordenaren binnen.
„Uw vrienden" zeiden ze „hebben n
wel willen bevrijden, maar daar hebben ze de
kans niet voor gekregen. Wij zijn genoodzaakt
jullie ter dood te brengen." Revolver-scho
ten klonken.
Laat ik er niet méér van zeggen: het is al
te gruwelijk. Men begrijpt niet, dat mensehen
zich tot zooiets hebben vernederd. Misschien
zijn deze wreedheden alleen in den loop dei-
eeuwen geëvenaard door den Engelschen ko
ning Richard, over wien Shakspere zijn dra
ma heeft geschreven. De Algerijnsche zeeroo-
vers, die bloedhonden der Middellandsche zee,
spaarden in de 17e eeuw het leven van den
kleinen Maarten Tromp, toen misschien zoo
oud als de jonge Alexis. Drie eeuwen later
blijken Russische bolsjewieken lager te- staan
dan deze piraten
Op 'n last-auto werden de dooden naar een
eenzame plaats in een bosch vervoerd en daar
met benzine verbrand. De Russische bevolking
mocht dit niet weten. De czaar heette te-
recht(!)-gesteld, doch de overigen waren in
veiligheid gebracht. Eerst enkele dagen later
lekte de zaak uit. Hoewel de bevelen uit Mos
kou waren gekomen, deed men nu net, of de
president(l) van Jekaterinenburg het vonnis
had uitgesprokenWat Sntusschen, doctor
Botkine en de drie dienaren met een vonnis
te maken hadden, werd niet duidelijk, doch
wat bekommerden deze moordenaren zich
■daarom
Maanden later stond in Siberië een jongen
op, die beweerde Alexis Nicolaiéwitch te zijn,
de vroegere kroonprins. Velen geloofden het.
De menschen omringden hem met groote ge
negenheid, schoolkinderen brachten centjes
voor hem hijeen. Te Omsk werd hij vóór Gil
liard geleid, den gouverneur des prinsen. Zijn
haar deed aan Alexis denken; ook zijn ma
trozenpakje. Meer niet. Op in de Fransche
taal gestelde vragen gaf hij geenerlel ant
woord. Hij begreep ze wèl beweerde hij
doch hij had zijn goede redenen om enkel
Russisch te spreken. Toen probeerde Gilliard
het in die taal, maar hij erlangde geen enkel
bewijs hoegenaamd voor de juistheid van
's jongellngs bewering. Later werd deze als
fantast ontmaskerd, evengoed als die dames,
welke zich voor eene der vermoorde prinsessen
uitgevende, de goedgeloovigheid van het Rus
sische volk trachtten uit te buiten.
