STRESEMANN'S MEMOIRES.
Vit do nagelaten geschriften van den grooten
Duitschen staatsman.
VEILIGHEIDSKWESTIE.
WOENSDAG 15 FEBRUARI 1933
STRESEMANN NAAR PARIJS.
HET GROOTE HERSTELPLAN.
HOE MR. SLOSKAN DE H. MIS
OPDROEG.
VERBOD VAN ELK LUCHT
BOMBARDEMENT?
DISCUSSIES IN DE POLITIEKE
COMMISSIE TE GENEVE.
TERUG NAAR HET GOUD.
DE ANTWERPSCHE HAVENRECHTEN
EEN BEROEP VAN HOOVER
OP EUROPA.
ZEILVLIEGER DOODGEVALLEN.
AARDMASSA NEERGESTORT.
DE ONTPLOFFINGSRAMP TE
NEUNKIRCHEN.
Deelneming van Nederlandsclie zijde.
DE POOLSCHE SEJM.
NIEUWE INSTRUCTIES NAAR
GENEVE.
Japan wijkt geen stap en dreigt
met uittreden.
GEEN LOONSVERLAGING VOOR
ENGELSCHE SPOORWEGARBEIDERS.
DE ONTVOERING VAN LIND
BERGH'S VRIEND.
Nog geen spoor van de daders.
BEGRAFENIS VAN GRAAF APPONYI.
DE LEX ODJOSA IN SPANJE.
Pleit van prof. Gil Robles voor
de religieuse'congregaties.
TENGEVOLGE VAN BOKSPARTIJ j
OVERLEDEN.
COMMUNISTEN EN SOCIALISTEN.
Naar samenwerking in
Duitschland.
RIJKSKANSELIER HITLER EN
DE PERS.
DE CANDIDATENLIJST VAN IIET
CENTRUM.
In Augustus 1928 begaf Stresemann zich
voor de onderteekening van het anti-oorlogs
verdrag van Kellogg-Briand naar Parijs, waar
de Duitsche minister bij aankomst door een
talrijke menigte zeer vriendelijk werd ont
vangen. Zijn gezondheidstoestand was verre van
gunstig, zoodat zijn geneesheer, prof. Zondek,
hem vergezelde.
In verband met dien slechten gezondheids
toestand zou Stresemann niet aan de volken
bondsbijeenkomst in September deelnemen. Te
Parijs echter had hij nu dan toch gelegenheid
met Briand te, spreken en kon hij daarenboven
ook met Poincaré in persoonlijk onderhoud
treden. Omtrent deze besprekingen maakte
Stresemann zeer uitvoerige aanteekeningen.
In zijn onderhoud met Briand wees Strese
mann er op, dat de kwestie der bezetting nu
toch eindelijk diende te worden opgelost en dat
te Genève de rijkskanselier Muller, die hem
als hoofd der Duitsche delegatie zou vervan
gen, dan ook zeer zeker met Briand daarover
zou spreken.
„Wat verstaat Frankrijk onder een Duitsche
tegenprestatie?" vroeg Stresemann daarbij.
Briand echter ontweek deze vraag. Men sprak
toen nog over het voorgenomen bezoek van
Stresemann aan Poincaré en Briand zeide
daarbij „er is volstrekt geen twijfel, dat Poin
caré in een verdere toenadering tusschen
Duitschland en Frankrijk een groot voordeel
voor beide landen zag en hij hoopte dan ook,
dat dit gesprek een goed verloop zou hebben."
Bij Poincaré
Van dit gesprek met Poincaré geeft Strese
mann een zeer uitvoerig verslag. Men kon
daarbij op de verschillende punten, die te berde
werden gebracht, slechts kort ingaan, omdat
prof. Zondek eenige malen den heer Strese
mann deed waarschuwen het gesprek af te
breken met het oog op zijn gezondheidstoe
stand.
Natuurlijk bracht Stresemann ook tegenover
Poincaré de kwestie der ontruiming van het
Rijnland ter sprake.
Ten aanzien hiervan zeide Poincaré:
„Voor zoover ik weet, zijn de betrekkingen
van de bevolking tot de bezettingstroepen heel
goed. Ik begrijp echter zeer wel de moeilijk
heden der Duitsche Regeering en heb volkomen
begrip voor de wenschen van het Duitsche
volk.... Zeer zeker heeft de bezetting met
Locarno en het verdrag van Kellogg niets te
maken. Zij is eigenlijk een waarborg voor de
herstelbetalingen en daarom kan de ontrui
mingskwestie slechts in verband met het her
stel- en schuldenvraagstuk worden geregeld.
Een geïsoleerde behandeling zonder dit ver
band zou weinig kans hebben. Te Thoiry is
indertijd dan ook een dergelijk verband in het
oog gevat. Ook de agent voor de herstelbeta
lingen (Parker Gilbert) heeft toendra-tijd aan
de uitgifte der obligaties gedachtFrankrijk
had te zijner tijd door de onmiddellijke uitgifte
der obligaties zijn betalingen aan Engeland en
Amerika willen dekken, terwijl een nieuw te
scheppen type van obligaties later, althans voor
een deel, de herstelkosten van de verwoeste ge
bieden had moeten leveren. Men heeft echter
aan Fransche zijde helaas vruchteloos op po
sitieve Duitsche voorstellen in deze aangelegen
heid gewacht, die te Thoiry in uitzicht waren
gesteld. In elk geval hangt heden gelijk toen
maals ten slotte de geheele oplossing af van de
bereidwilligheid van Amerika, om de noodige
geldmiddelen ter beschikking te stellen. Ik
heb me laten vertellen, dat Duitschland na
Thoiry geen voorstellen heeft gedaan, omdat
die bereidwilligheid in Amerika niet bestond."
Stresemann: „Ik verheug me zeer, dat u mij
gelegenheid geeft, den feitelijken toestand met
betrekking tot Thoiry uiteen te zetten. Ik heb
over de regeling van deze kwestie uitvoerig met
den heer Briand te Thoiry gesproken. Vol
gens de mededeelingen van den Amerikaan-
schen transfer-agent had de mogelijkheid be
staan ongeveer 1500 millioen mark aan obli
gaties uit te geven. Dat zou, daar Frankrijk
52 pet. zou krijgen (volgens de overeenkomst
van Spa) voor dit land 780 millioen mark
(goud) opleveren. Daarnevens hebben we over
den terugkoop der Saarmijnen gesproken en
ik heb daarvoor een bedrag van 300 millioen
mark genoemd, zoodat alles in alles 1000 a
1100 millioen goudmarken Frankrijk ten goede
zouden zijn gekomen.
Ik heb zoowel in de commissie van buiten-
landsche zaken als ook bij den minister van
financiën zekere bezwaren ontmoet, in hoeverre
bet voor Duitschland nuttig en wenschelijk
was, de regeling van de Duitsche herstelbeta
lingen door deze mobilisatie-kwestie te split
sen, maar ten slotte heeft men eenparig toege
stemd. Wij hebben dat ook openlijk te kennen
gegeven en een commissie ingesteld, bestaande
uit den minister van buitenlandsche zaken, den
president van de rijksbank en de ministers
van economische zaken en van financiën om het
vraagstuk Verder te behandelen. Nu begrijp ik
niet hoe men in Frankrijk kan beweren, dat
Duitschland geen positieve voorstellen heeft
gedaan. Als Frankrijk deze oplossing had ge
wild, was er toch maar een aanvrage van den
Franschen ambassadeur te Berlijn noodig ge
weest om vast te stellen, wanneer Frankrijk
op de Duitsche voorstellen kon rekenen.
In werkelijkheid was de zaak dan ook omge
keerd. In Frankrijk ontstond een krachtige be-
weging tegen Briand en die beweging in de
openbare meening werd zoo levendig, dat
Briand mij dringend verzocht had de zaak niet
verder voort te zetten. Men moest een betere
gelegenheid afwachten om mogelijkheid van
succes te hebben; wij bemoeilijkten zijn positie
als we op Thoiry bleven staan. Intusschen zijn
de dingen veranderd. Toen bestond, althans
naar de meening van den agent voor de her
stelbetalingen, een mogelijkheid om op dezen
grondslag tot een oplossing te komen. Thans
hebben we twee kostbare jaren verloren. Toen
nu dezelfde kwestie weer te berde kwam, heb
ik mij opnieuw met den agent voor de her
stelbetalingen in verbinding gesteld. De heer
Parker Gilbert heeft mij thans gezegd, dat hij
het buitengesloten acht in Amerika middelen te
krijgen voor gemobiliseerde industrie- en an
dere obligaties. Het denkbeeld dat twee jaren
geleden mogelijkheid van slagen had, schijnt
me thans onmogelijk en daarom ook kan ik
de regeling, die u voor oogen staat, niet als een
in aanmerking komende oplossing beschou
wen."
Poincaré: „Ik kan uw opvatting niet geheel
aanvaarden. Ik meen, dat het ten slotte toch
hierop zal aankomen, of de Amerikaansche
geldmarkt deze obligaties zal opnemen en ik
ben eerder geneigd aan te nemen, dat de Ame
rikaansche markt bij het opnemen dezer obli
gaties belang zal hebben."
Het onderhoud moest thans eindigen, maar
Stresemann besluit zijn samenvatting met de
woorden: „Ik had den indruk, dat Poincaré wel
wat getroffen was door de mededeeling, die ik
over de meening van Parker Gilbert had ge
daan en zijn laatste uitingen klonken minder
aeker dan zijn vroegere mededeelingen."
Een onderhoud met Par
ker Gilbert.
In verband met bovenstaande is nog van be
lang, dat Stresemann in November (1928) een
onderhoud had met Parker Gilbert. In Sep
tember was te Genève een overeenkomst be
reikt, volgens welke officieele onderhandelin
gen over een vervroegde ontruiming van het
Rijnland zouden worden geopend en met het
oog op de noodzakelijkheid van een definitieve
regeling van het herstelvraagstuk een com
missie van deskundigen zou worden ingesteld.
Parker Gilbert had te Parijs, Londen en Brus
sel hieromtrent besprekingen gevoerd en Stre
semann opende, blijkens zijn aanteekeningen,
het onderhoud met een vraag naar de indrukken
van den agent voor de herstelbetalingen om
trent de bedoelingen van de schuldeischers van
Duitschland. Zoowel Poincaré als Churchill,
toendertijd kanselier van de schatkist, hadden
reeds verklaringen afgelegd omtrent hetgeen
hun landen op zijn minst hadden te vorderen en
op deze wijze, meende Stresemann, zou eigen
lijk een commissie van deskundigen geen zin
hebben. Zij zou reeds bij voorbaat aan bepaalde
beslssingen gebonden zijn. Daarbij waren cijfers
genoemd voor de nieuwe Duitsche betalingen,
welke Stresemann onmogelijk achtte. Tevens
wees Stresemann er op, dat bij zijn onderhoud
met Poincaré, „dat helaas door tusschenkomst
van mijn arts niet ten einde kon worden ge
voerd", de Fransche minister-president had
gesproken van de gemeenschappelijke belan
gen van Duitschland en de geallieerde landen
bij het herstelvraagstuk, in het bijzonder tegen
over Amerika. Gilbert bevestigde daarop na
drukkelijk de opvatting van Stresemann, dat
op een wijziging van. de door Amerika getrof
fen schulden-overeenkomsten niet was te re
kenen. Stresemann ging toen voort:
„Ik ben geschrokken, dat een last van meer
dan twee milliarden jaarlijks op Duitschlands
schouders zou worden gelegd. Ik moet weldra
over deze zaak in den rijksdag spreken en
moet overwegen of het niet beter is den rijks
dag te zeggen, dat men van de commissie van
deskundigen liever zou moeten afzien als zulke
eischen worden gesteld.
Parker Gilbert hield hiertegen vol dat een
crisisoplossing Duitschland veel duurder zou
uitkomen.
Stresemann: „De theorie, dat een crisis duur
der is dan een thans te treffen, regeling, kan
op zich zelf beschouwd betwijfeld worden.
Vaak is ook bij een ziekte de crisis de eerste
stap ter genezing. De toenaderingspolitiek bijv.
volgde direct op den Roeroorlog, die toch de
zwaarste crisis is welke Duitschland door
maakte."
Duur zou een nieuwe oplossing van het her
stelvraagstuk in elk geval zijn, meende de
heer Parker Gilbert.
„Duitschland", zoo zeide hij, „moet beslis
sen, of het wil vasthouden aan het plan-Dawes,
met zijn annuïteiten van twee en een half mil
liard benevens den welstandsindex, tot aan een
eventueele crisis, of dat het een oplossing te
gen een betrekkelijk hooge eindsom wil aan
vaarden. De tot dusver gevoerde onderhande
lingen hebben getoond, dat thans voor de
eerste maal de mogelijkheid van een oplossing
bestaat Als Duitschland zich verklaart
voor behoud van het plan-Dawes zou dat voor
Duitschland de duurste oplossing zijn. Dat zou
beteekenen dat het plan-Dawes zelf de defi
nitieve oplossing zou zijn en als over eenige
jaren een crisis in Duitschland zou uitbreken,
zou Duitschland zelf de zwaarst rouwende
zijn. Ik verklaar zonder bedenken, dat een
settlement by agreement mij als positieve op
lossing voor Duitschland voordeeliger lijkt dan
de negatieve van het behoud van het plan-
Dawes. Zulk een overeenkomst zou wel groote
lasten opleggen, maar ze zou Duitschland de
gelegenheid geven zijn wereldcrediet ontzag
lijk te versterken. Annuïteiten van twee a
twee en een half milliard zijn ongetwijfeld
hoog. maar m.i. te dragen. Het onderscheid
tusschen twee en twee en een half milliard en
eventueel anderhalf milliard is het onderscheid
tusschen een gelukkig resultaat der onderhan
delingen en een resultaat, waarbij Duitschland
minder gelukkig er zou zijn afgekomen. Maar
het onderscheid tusschen deze grenzen is niet
zoo belangrijk, als men bedenkt dat Duitsch
lands crediet en zijn geheele moreele positie
door de aanneming van een definitieve rege
ling buitengewoon zouden worden versterkt.'
Stresemann: „Ik heb als minister van bui
tenlandsche zaken er natuurlijk groot belang
bij, dat er een oplossing wordt verkregen, ook
in verband met de kwestie van de ontruiming
van het Rijnland, al is die ook niet van zooveel
belang als het herstelvraagstuk, welks oplos
sing de basis van Duitschlands toekomstig le
ven zal zijn. Maar ik moet verklaren, dat ik
mij een dergelijke oplossing aanmerkelijk
goedkooper had voorgesteld. Gij hebt, mijnheer
Gilbert, over een zoo dure regeling eerst ge
sproken nadat ge met den heer Poincaré hebt
geconfereerd
„De beslissende vraag is deze of Duitsch
land in de gegeven omstandigheden in kan
gaan op een regeling, want men moet zich tot
niets verbinden, wat men niet na kan komen.
Ik heb u vroeger reeds naar aanleiding van uw
rapporten gezegd, dat ik de economische posi
tie van Duitschland minder gunstig beoordeel
dan u. Als het tot een regeling komt, moet ze
ook uitvoerbaar zijn"
VATICAAN-STAD, 14 Februari (R.O.) In
brieven aan kerkelijke autoriteiten in Vati-
caan-Stad heeft mgr. Sloskan, die tegen uit
wisseling van een Russische gevangene in Let
land, onlangs uit Russische gevangenschap is
bevrijd, iets van zijn ervaringen medegedeeld.
Tijdens de anti-godsdienstige campagne in
sovjet-Rusland gebruikte de Bisschop een
kleinen zilveren kelk, dien hij in den palm van
zijn hand kon verbergen.
Hiermede droeg hij de H. Mis op in kel
ders en andere plaatsen, waar de geloovigen
zich verborgen hielden. De ruimte was meestal
zoo klein, dat zij niet rechtop konden staan.
GENèVE, 13 Februari. (V. D.) De door de
Duitsche delegatie schriftelijk ingediende wijzi
gingsvoorstellen op het Engelsche werkpro
gram hebben alleen betrekking op het tweede
deel van dat program, dat de materieele ont
wapening behandelt.
In deze wijzigingsvoorstellen wordt geëischt,
dat de troepensterkte voor elk land in cijfers
wordt vastgesteld. De commissie voor de effec
tieven zou opdracht moeten krijgen, binnen 20
dagen aan de hoofdcommissie voorstellen te
doen voor de regeling van de problemen, die
betrekking hebben op de effectieve troepen
sterkten. Voor tanks zou een maximale tonnage
moeten worden vastgesteld, indien zij zullen
worden gehandhaafd. Het tijdstip voor de ver
nietiging van het verboden zware materiaal zou
moeten worden vastgesteld.
Verder wordt voorgesteld, dat de hoofdcom
missie onverwijld zal beslissen, of de geheele
militaire luchtvaart zal worden afgeschaft. De
afschaffing zou samengaan met een internatio
nale controle over de civiele luchtvaart. De
hoofdcommissie zou ook moeten beslissen, of
het luchtbombardement volkomen zou moeten
worden verboden. Indien de militaire luchtvaart
niet geheel zou worden verboden, zou een
maximumgewicht en een maximum-aantal der
vliegtuigen moeten worden vastgesteld.
Ten slotte stelt de Duitsche delegatie voor,
dat de hoofdcommissie de noodige bepalingen
zou maken voor den duur, de opzegging en de
herziening van een eventueele ontwapenings
overeenkomst.
GENèVE, 14 Februari. (V.D.) Voor het eerst
sedert verleden jaar Februari kwam heden de
politieke commissie der ontwapeningscommis
sie weer bijeen ter behandeling, zooals door
Frankrijk was gevraagd, van de veiligheids-
kwestie. De politieke commissie, waarm alle 64
aan de ontwapeningsconferentie deelnemende
landen zijn vertegenwoordigd, onderscheidt
zich van de hoofdcommissie slechts in naam.
Grondslag voor de werkzaamheden der poli
tieke commissie zijn de beide punten betref
fende de veiligheid uit het Engelsche werk
program, n.l. ten eerste de plechtige verkla
ringen der Europeesche mogendheden onder
geen omstandigheden bij een toekomstig con
flict geweld te gebruiken, ten tweede het on
derzoek van politieke veiligheidsovereenkom
sten tusschen Europeesche staten.
Voorts heeft de commissie de drie de veilig
heid betreffende hoofdstukken uit het Fran
sche program te behandelen.
Bij den aanvang der discussie legde de Ita-
liaansche vertegenwoordiger markies Soragna
een korte verklaring af, waarin hij het bekende
principieele standpunt der Italiaansche regee
ring onbeperkt handhaafde. Men kon niet ver
wachten, dat de regeeringen hun nationale
belangen ondergeschikt zouden maken aan de
meerderheidsbesluiten van volkenbondsorganen.
De politieke commissie begint met de behan-
ling der veiligheidskwestie, voordat op het ge
bied der ontwapening een practisch resultaat
is bereikt. Scherp veroordeelde Sorogna de
eenzijdige ontoegevendheid in de houding van
Paul Boncour en eischte in overeenstemming
met de Duitsche delegatie een onmiddellijke
regeling der kwalitatieve materieele ontwape
ning als de belangrijkste kwestie ter confe
rentie.
Paul Boncour ontwikkelde vervolgens het
bekende Fransche standpunt en verlangde, dat
de commissie zich het eerst moet bezig hou
den met het continentale pact tot wederzij d-
sche steunverleening der staten, nadat de
Europeesche mogendheden zich hebben verze
kerd van eikaars wederzij dsche hulp indien
zij aangevallen worden. De verdere behande
ling der veiligheidskwestie hangt af van de
oplossing van deze kwestie, die van levens
belang is voor de voorgestelde uniforme orga
nisatie der Europeesche legers. De Amerikaan
sche regeering heeft haar houding inzake de
veiligheidskwestie afhankelijk gemaakt van de
regeling die Europa ten aanzien hiervan treft.
De sanctie-maatregelen van artikel 16 zullen
pas in het kader van het Europeesche veilig
heidspact volledig tot hun recht komen.
De Duitsche vertegenwoordiger, ambassa
deur Nadolny verklaarde, dat de volgorde
van de aan de orde komende kwesties onver
schillig was en eischte de opstelling van een
werkprogram en het begin van zakelijke on
derhandeling. Hij herinnerde aan de talrijke
veiligheidsgaranties, die sedert het sluiten van
het volkenbondsverdrag tot stand waren ge
komen. De Duitsche delegatie hoopte, dat
eindelijk op ontwapeningsgebied in dezelfde
mate practische resultaten zouden worden be
reikt als reeds op volkenrechtelijk gebied het
geval was.
Na een langdurige discussie over de orde be
sloot de politieke commissie naar aanleiding
van een Fransch-Spaansch voorstel. Woensdag
te beginnen met de zakelijke behandeling van
de beide punten van het Engelsche werkpro
gram.
STAATSSUBSIDIE VOOR DE
„LEDINGEN" IN NOORWEGEN.
OSLCh 14 Februari (V.D.) Het Noorsche Stor
ting heeft na een uitvoerige discussie met 92
stemmen der burgerlijke partijen tegen 47 stem
men van de arbeiderspartij en eenige democra
tische leden, een voorstel der regeering aange
nomen, om de vrijwillige jeugdweerorganisatie
„Ledingen" officieel te erkennen en een, zij
het ook geringe, staatssubsidie te verschaffen.
De jeugdweer bereidt jonge menschen voor
op den militairen dienst. Het is een vrijwillige
weer, zooals ook reeds bestaat in Amerika,
Frankrijk, Finland, Zweden en in zekeren zin
ook in Denemarken onder de studenten.
DE STRIJD OM LETICIA BEGONNEN.
BOGOTA, 14 Februari. (V.D.) De strijd tus
schen Peruaansche en Columbiaansche troepen
om het bezit van de Amazonestad Leticia is
begonnen.
Onze Brusselsche correspondent meldt ons:
In den Antwerpschen gemeenteraad heeft de
socialist Mahlman (van Hollandschen oor
sprong), geïnterpelleerd, om te vragen of het
waar is, dat het college van B. en W. een ver
mindering der havenrechten in overweging
heeft genomen. Mocht dat waar zijn, aldus spr.,
dan zou dat een belangrijke vermindering der
gemeentelijke inkomsten tengevolge hebben.
De kas van de gemeente Rotterdam is ledig,
zoo ging hij voort, daarom kan de Nederland-
sche haven niet meer tot tarievenverlaging
overgaan. Waarom zou Antwerpen het dan wèl
doen
Wij moeten niet pessimistisch zijn omtrent
de toekomst van de Antwerpsche haven en
het is dan ook overbodig, een tarievenoorlog
te ontketenen.
De heer Baelde, wethouder van de haven,
antwoordde, dat de kwestie van eventueele ta
rievenverlaging inderdaad ter studie is geno
men.
Burgemeester Huijsmans sprak hierna over
„het noodlottig effect van sommige bladen, die
het niet verbergen, dat Antwerpen gereed is
voor een tarievenoorlog". Dat is niet de mee
ning van B. en W„ die van oordeel zijn, dat
men in eenheid en in wederzijdse!) goed begrij
pen naar een gezonde havenpolitiek moet zoe
ken. Deze gedragslijn werd destijds door den
heer van Cauvelaert toegepast; zij zal door het
huidige college gevolgd worden en al de partijen
zouden zich daarbij moeten aansluiten.
WASHINGTON, 13 Februari (R.O.) Ter ge
legenheid van Lincoln-day heeft president Hoo
ver in de republikeinsche club te New York
zijn aangekondigde rede gehouden, over de
schuldenkwestie, waarin hij sprak over de ern
stige nadeelen, welke de wereld-economie zijn
toegebracht door de landen welke den gouden
standaard hebben verlaten, of den invoer door
contingenteeringen bemoeilijkt hebben.
In totaal hebben, aldus Hoover, vier en veer
tig staten den gouden standaard verlaten, of het
valuta-verkeer grootelij ks beperkt en de wereld
snelt door overvloed van goedkoope export
waren, door voorkeurtarieven en door het quota
systeem den ondergang der geheele wereldeco
nomie tegemoet.
De Vereenigde Staten, aldus vervolgde Hoover
zijn rede, behandelen alle buitenlandsche staten
op dezelfde wijze en hun invoerrechten zijn, als
men de productie-kosten der andere landen in
goud omrekent, lager dan die der meeste bui
tenlandsche staten. Amerika kan, indien het
moet, zichzelf beschermen, doch het zal nooit
den gouden standaard verlaten, daar dit zijn
algeheele ondergang zou beteekenen.
Hoover deed hierop een beroep op het buiten
land om zoo spoedig mogelijk weder, zij het dan
niet in den vroegeren vollen omvang, tot den
gouden standaard terug te keeren. De wereld
heeft een moedige, energieke samenwerking
noodig, wil niet de geheele beschaving ineen
storten.
In zijn rede, die reeds was opgesteld, voordat
te Washington bekend werd, dat MacDonald in
het lagerhuis concessies inzake een verlaging
der oorlogsschulden had toegezegd, verklaarde
Hoover verder, dat een schrapping of herziening
der oorlogsschulden alleen het economische le
ven der wereld niet zal doen herleven. Europa
kan zijn schuld betalen, indien het minder voor
de bewapening uitgeeft. Hoover gaf echter toe,
dat het transfereeren van de betalingen moei
lijkheden kan opleveren, waarom hij zich toe
gankelijk verklaarde voor het voorstel, om de
betalingen te bestemmen voor een bÜzonder
fonds, waardoor de terugkeer tot den gouden
standaard vergemakkelijkt zal worden.
Indien Europa echter niet terugkeert tot het
vrije goudverkeer, drijft het de Vereenigde Sta
ten tot absolute isolatie en de geheele wereld
naar den ondergang.
MARBURG, a. d. Lahn, 13 Februari. (V. D.)
Bij zeilvliegoefeningen op den Hasenkopf is de
student Rober Saym van ongeveer 10 meter
hoogte gevallen, waarschijnlijk tengevolge van
een stuurfout. In den afgeloopen nacht is hij
in het ziekenhuis overleden.
Zes arbeiders gedood.
MADRID, 14 Februari. (V.D.) Bij een uit
graving voor een stuwwerk in de nabijheid van
Granada stortte een groote aardmassa naar
beneden. Zes arbeiders werden onder de naar
schatting 500 ton wegende aardmassa bedolven
NEUNKIRCHEN, 14 Februari. (V.D.) Met el-
ken trein kwamen heden te Neunkirchen vele
belangstellenden aan om deel te nemen aan
de bijzetting van de slachtoffers der ontplof-
fingscatastrophe, welke hedenmiddag heeft
plaats gehad. In de straten der stad hingen de
Pruisische en de rijksvlag halfstok en op vele
plaatsen was rouwcrepe aangebracht. Uit het
geheele Saargebied waren de Landjagers naar
Neunkirchen gekomen om voor de noodige af
zettingen en het handhaven van de orde te zor
gen.
Uit alle deelen der wereld zijn telegrammen
van deelneming ontvangen, o.a. van Mussolini
de Luxemburgsche regeering, den Zuid-Slavi-
schen minister-president, enz.
De stad Saarbruecken heeft tegelijk met haar
betuiging van deelneming een bedrag van
honderdduizend francs voor de nagelaten be
trekkingen der slachtoffers gezonden. Zelfs in
Amerika is de deelneming van de Duitsche ko
lonies buitengewoon groot. Maandag werd een
telegram ontvangen van de Duitsche kranten
te New York waarin het stadsbestuur verzocht
werd onmiddellijk de namen der slachtoffers
naar New York te seinen.
De Nederlandsche gezant te Berlijn heeft
eveneens zijn deelneming betuigd.
NEUNKIRCHEN, 14 Februari. (W. B.) De
begrafenis van de slachtoffers van de ontplof
fingsramp, heeft hedenmiddag onder ontzag
lijke belangstelling van de zijde der bevoking
paats gehad. Duizenden waren uit de naburige
gemeenten naar Neunkirchen gekomen om bij
de begrafenis tegenwoordig te zijn. Het plein
voor de kerk was geheel bezet. Voor de reeks
van lijkkisten was een tribune opgeslagen, waar
de officieele personen, o. a. vice-kanselier von
Papen, de Fransche minister van openbare
werken, het gemeentebestuur van Neunkirchen
enz. plaats namen.
Een muziekcorps bracht Beethoven's treur-
marsch ten gehoore, waarna allereerst het
woord gevoerd werd door den „general-super-
intendant" der Rijnprovincie, dr. Stoltenhoff,
die den wensch uitsprak, dat de ure van droe
fenis op de markt te Neunkirchen voor allen
een diep doordringende kreet moge zijn tot
Hem, die eenmaal de indrukwekkende woorden
sprak„Ik ben de Verrijzenis en het Leven".
Hierna nam de wijbisschop van Trier, dr.
Moensch, het woord, die zelf jarenlang ziel
zorger in Neunkirchen geweest is. Op de vraag
naar het waarom van deze ramp, zeide dr.
Moench, is geen antwoord te geven. Maar wel
licht gebeurde zij, om in onze wereld van
egoïsme en kille zelfzucht de enge verbonden
heid der menschen in een helder licht te plaat
sen de heldhaftige trouw der politie, der auto
riteiten, der geneesheeren en ziekenzusters, der
offervaardigen in het geheele land. Misschien
heeft God een gelegenheid willen geven, om
de geheele wereld te toonen, dat dit plichts-
bewustzijn, deze zuivere menschenliefde, deze
echt christelijke gezindheid nog steeds bestaan.
Toen dr. Moench zijn toespraak beëindigd
had, zette de stoet zich onder het gelui van
alle klokken der stad in beweging naar het
kleine kerkhof van Neunkirchen, waar de ter
aarde bestelling plaats had.
Staatsbegrooting in derde 'lezing
aangenomen.
WARSCHAU, 14 Februari (V.D.) Met de
stemmen der regeeringsmeerderheid voor heeft
de Poolsche Sejm de staatsbegrooting 1933-1934
en de voorgestelde financieele wet in derde
lezing aangenomen. Tegen stemden alleen de
oppositioneele partijen.
Het kwam tot een levendig debat, toen de
nationaal-democraten in verband met de ver
klaringen van den Duitschen rijkskanselier
Hitier aan de „Sunday-Express", scherpe cri-
tiek oefenden op de buitenlandsche politiek
der Poolsche regeering en de - corridorkwestie
aan de orde stelden.
De algemeene rapporteur voor de begrooting,
Miedzynski, verklaarde, dat het Poolsche ant
woord op den Duitschen eisch met betrekking
tot. den corridor slechts hetzelfde kan zijn als
dat van Leonidas aan de Perzen: „Kom en
haal ze".
LONDEN, 14 Februari (V.D.) De „Daily
Express meldt uit Tokio, dat de keizer van
Japan den minister van buitenlandsche zaken,
graaf Oesjida, opdracht heeft gegeven den Ja-
panschen vertegenwoordiger te Genève, Mat-
soeoka van nieuwe instructies te voorzien.
Matsoeoka zou den volkenbond moeten mede-
deelen, dat Japan zijn eisch inzake de erken
ning van Mandsjoekoeo niet zal intrekken en
dat Japan het zou betreuren, wanneer het nood
gedwongen uit den volkenbond zou moeten
treden. De volkenbond draagt de verantwoorde
lijkheid voor alle gevolgen, aangezien de aan
bevelingen van de volkenbondscommissie niet
in overeenstemming zijn met de voornaamste
Japansche eischen.
GENèVE, 13 Februari (V.D.) De regeering
van Mandsjoekoeo heeft door haar waarnemer
te Genève aan den volkenbond een nota doen
overhandigen, teneinde de rechten van het volk
van Mandsjoekoeo, om zichzelf onafhankelijk
te regeeren te bewijzen.
Het volgende wordt o.a. naar voren gebracht:
De bevolking van Mandsjoekoeo bestaat voor
75 percent uit Mandsjoes, de Chineesche regee
ring heeft nooit een wetenschappelijke volks
telling doen houden, noch ware statistieken op
gesteld. De regeeringen van Peking en Nanking
hebben verschillende verdragen gesloten met
buitenlandsche mogendheden, maar deze zijn
zonder invloed op de kwestie Mandsjoekoeo.
Het op het oogenblik voor den volkenbond aan
hangige geschil houdt geen verband met de
onafhankelijkheid van Mandsjoekoeo, dat zich
niet achter Japan verbergt, maar een volkomen
verantwoordelijkheid voor zijn daden op zich
neemt.
Japansche troepenconcentraties
bij Kaitoe.
SHANGHAI, 13 Februari (V.D.) Volgens be
richten van Chineesche zijde zétten de Japan
ners hun militaire operaties in Jehol voort.
Rond de stad Kailoe hebben de Japanners on
geveer 20.000 man troepen samengetrokken. Zij
trachten de geheele stad te omsingelen.
Naar uit Tokio wordt gemeld, heeft het Ja
pansche ministerie van oorlog medegedeeld, dat
de regeering een bedrag van elf millioen yen
heeft toegestaan voor twee nieuwe tankregi
menten, die in den kortst mogelijken tijd moe
ten worden gevormd.
Ontstemming tegen Amerika.
TOKIO, 13 Februari (V.D.) Het dagblad „Ni-
hon" wijdt een hoofdartikel aan de manoeuvres
van de Amerikaansche vloot in den Stillen
Oceaan, waarbij deze manoeuvres een „uitda
ging van Japan" worden genoemd. Dit, even
als het verlengen van het verblijf van de Ame
rikaansche vloot in den Stillen Oceaan kan
leiden tot een conflict, wanneer men overweegt,
dat dit alles zich afspeelt op het oogenblik, dat
Japan een feilen strijd voert met China en den
volkenbond.
De operaties in Jehol.
TSJIN TSJAO, 14 Februari. (R.O.) Generaal
Cishi, die waarschijnlijk de voorgenomen ope
raties in Jehol zal leiden, ontsnapte gisteren
nog juist aan een kogel, toen verscheiden
honderden bandieten een gepantserden trein
aanvielen, waarin hij na een inspectietocht
door Tahoe Shan uit Tsjin Tsjao terugkeerde.
Na een gevecht van een half uur, in het ver
loop waarvan de kapitein van Cishi's genera-
len staf gedood werd, werden de aanvallers
teruggedreven.
PEKING, 14 Februari. (R. O.) Het Japansche
offensief in de provincie Jehol zal waarschijn
lijk den 27sten Februari a.s. of later aanvangen
en den lsten Maart, den eersten verjaardag
van de stichting van den staat Mandsjoekoeo,
in vollen gang zijn.
Hooge Japansche ambtenaren alhier veronder
stellen, dat reeds drie ultimatums zijn voorbe
reid. Een ultimatum zal binnenkort door den
premier van Mandsjoekoeo gericht worden aan
den Chineeschen gouverneur van Jehol, een
tweede door generaal Moeto, opperbevelhebber
van Mandsjoerije, aan Tsjang Hsoe Liang te
Peking en een derde door de regeering te Tokio
aan de Nankingregeering.
In alle drie ultimatums zal de algeheele terug
trekking der Chineesche troepen uit Jehol ge-
eischt worden.
LONDEN, 14 Februari. (R. O.) Het is niet
langer waarschijnlijk dat er in de naaste toe
komst een nieuwe stap zal worden gedaan tot
verlaging van de loonen der spoorwegarbeiders
in Groot-Brittannië. Maandag was de dag,
waarop de spoorwegmaatschappijen de loons
verlaging moesten aankondigen, doch zij lieten
den datum voorbijgaan zonder iets te doen.
Thans wordt vernomen, dat het niet waar
schijnlijk is, dat voorloopig verder stappen
zullen worden gedaan.
DENVER, 14 Februari. (R.O.) Van de ontvoer
ders van Charles Boettcher is tot dusver geen
enkel spoor ontdekt.
Boettcher's vrouw die binnenkort een baby
verwacht, is radeloos en liet gisteren door de
radio mededeelen, dat zij bereid is, onverschil
lig welken losprijs te betalen.
De politie denkt, dat gangsters uit Chicago de
onvoerders zijn. Een door hen achtergelaten
briefje luidt als volgt:
„Waarschuwt de politie niet, zegt aan Claude
(den vader van Charles) dat hij goed zou doen
te betalen en onze instructies op te volgen.
Denkt er wel aan dat baby Lindbergh nog in
leven zou zijn als het losgeld betaald was."
Charles en Lindbergh zijn, zooals reeds ge
meld, groote vrienden.
Kardinaal Seredi celebreert de plechtige
H. Mis van Requiem.
BOEDAPEST, 14 Februari. (R.O.) Heden
ochtend is onder groote belangstelling het stof
felijk overschot van graaf Apponyi ter aarde
besteld.
Duizenden stonden voor het parlementsge
bouw, waar de kist stond opgebaard. Hier be
vonden zich de familieleden van graaf Apponyi,
rijksbestuurder Horty en de vertegenwoordi
gers van de vreemde mogendheden.
De plechtige H. Mis van Requiem, werd op
gedragen door den aartsbisschop van Eszter-
gom, Z. H. Em. kardinaal Seredi.
De plechtigheid werd over de Oostenrijksche
en Duitsche zenders uitgezonden.
WAPENSMOKKEL AAN DE
DALMATISCHE KUST.
Ecu viertal perscrtien gearresteerd.
BELGRADO. 13 Februari (R.O.) In de om
geving van Zara aan de Dalmatische kust, is
de politie een smokkelhandel in wapenen en
munitie op het spoor gekomen.
Bij een gantal huiszoekingen, welke in ver
band hiermede werden verricht., zijn vier per
sonen gearresteerd, De smokkelwaar is in be
slag genomen.
NAAR EEN NATIONALE REGEERING
IN ZUID-AFRIKA.
KAAPSTAD, 14 Februari. (R. O.) Men is
heden een stap nader gekomen tot een nationale
regeering. Hertzog overhandigde in den namid
dag een brief aan Smuts, welke een definitieve
omschrijving bevat van de voorstellen der na
tionalistische partij betreffende vorming eener
coalitie.
Naar de parlementaire redacteur van „El
Debate" meldt, heeft dr. Gil Robles, professor
in de rechtswetenschappen aan de universiteit
van Salamanca, in de cortes een enthousiaste
rede gehouden, waarin hij het goed recht der
religieuse congregaties, om zich aan het on
derwijs te wijden, verdedigde.
Prof. Gil Robles wees o.a. ook er op, dat een
eventueele uitvoering van de wet op de reli
gieuse congregaties den staat jaarlijks twee
honderd millioen peseta's zou kosten.
Ironisch merkte hij daarna op, dat de bij
zondere belangstelling, welke de cortes plot
seling voor het wetsontwerp toonde, niets
anders is dan een strategische „afleiding" om
het fundamenteele vraagstuk te doen verge
ten, dat Spanje op het oogenblik bezig houdt,
n.l. de algeheele ontbinding van de regeering
en van het regeeringsblok.
Door de onmiddellijke behandeling van het
wetsontwerp betreffende de religieuse congre
gaties, zeide prof. Gil Robles, wilt gij de re
geering slechts een anticlericale injectie geven,
om aldus aan het cadaver, dat op de regeerings-
banken zit, nog eenig leven in te storten.
Behalve prof. Gil Robles hebben ook nog de
afgevaardigden Molina, Guallart en Pildain en
de nationalisten Aguirre, afgevaardigde van
het Baskenland, en Pedrays van Galicië een
vurig pleidooi voor de religieuse orden ge
houden.
In de corteszitting van Maandag j.l. eischte
de afgevaardigde Soriano dat de pauselijke
nuntius zou worden uitgenoodigd, Spanje te
verlaten. De minister van buitenlandsche za
ken, de Zulueta, verklaarde echter, dat de
republiek de diplomatieke betrekkingen met
den H. Stoel niet kan verbreken.
Onrust te Bilbao.
Zooals reeds gemeld, heeft de gemeenteraad
van Bilbao besloten, het grandioze Heilig Hart
beeld van de „plaza de Belgica" te laten ver
wijderen.
De rechtsche bladen publiceeren naar aan
leiding hiervan uitvoerige artikelen, waarin
met kracht tegen dit besluit wordt geprotes
teerd. De Baskische nationalistische partij heeft
Zondag te Bilbao een grootsche protestmeeting
gehouden. In den loop van den dag begaven
zich honderden personen naar de „plaza de Bel
gica", om aan de voeten van het Heilig Hart
beeld bloemen neer te leggen.
Duizenden telegrammen van hulde werden
gezonden aan den pauselijken nuntius en
evenzoovele protest-telegrammen aan minister
president Azana.
Maandag waren alle winkels te Bilbao ten
teeken van protest in de middaguren gesloten.
In de stad heerscht groote opwinding.
Herrera leider der Kath
Actie.
„El Debate" bevestigt het bericht, dat senor
Angel Herrera, die zooals reeds gemeld, de
vorige week als directeur van genoemd blad
is afgetreden, benoemd is tot algemeen leider
van de Katholieke Actie in Spanje. In den
benoemingsbrief schrijft de pauselijke nuntius
Mgr. Tedeschini, dat hoewel er in Spanje een
keurkorps is van mannen met een diepen
christelijken geest, de Spaansche bisschoppen
toch uit al deze illustere persoonlijkheden Her
rera hebben uitverkoren, wijl hij door de er
varing van geheel zijn leven de aangewezen
persoon is, om de Katholieke Actie in Spanje
te leiden.
NEW YORK, 14 Februari. (R.O.) De Ameri
kaansche zwaargewicht-bokser Emie Schaaf,
die in zijn wedstrijd tegen Primo de Camera
knock-out geslagen werd en een operatie heeft
moeten ondergaan wegens een ernstige bloed
uitstorting in de hersenen, is eenige uren later
overleden, zonder nog tot bewustzijn te zijn
gekomen.
De artsen meenden hem gered te hebben, doch
later deden zich complicaties voor, die den
dood ten gevolge hadden.
Emie Schaaf, die een pupil was van den we
reldkampioen-zwaargewicht Sharkey, bevond
zich den laatsten tijd in uitstekenden vorm en
de strijd tegen Camera was vastgesteld om uit
te maken, wie van hen het recht zou krijgen
den wereldkampioen tot den titelstrijd uit te
dagen.
Niet de knock-out van Camera, doch de
ongelukkige val heeft aan het leven van Schaaf
een plotseling einde gemaakt.
Een later bericht meldt, dat Canera's arresta
tie is gelast.
BERLIJN, 13 Februari. (V.D.) Het Berlijn-
sche districtsbestuur van de communistische
vakvereenigingsoppositie heeft zich heden met
een schrijven gewend tot het plaatselijk bestuur
van den algemeenen Duitschen vakvereeni-
gingsbond, in welk schrijven een bespreking
wordt voorgesteld over eventueel gemeen
schappelijk te nemen stappen, waarbij er de
nadruk op wordt gelegd, dat men een derge
lijke overeenstemming wenscht ondanks het
bestaan van principieele verschillen.
Op dezelfde wijze heeft het bestuur van
den Rooden Eenheidsbond zich gewend tot het
Berlijnsche plaatselijke bestuur van den Duit
schen metaalbewerkersbond.
BERLIJN, 14 Februari. (W.B.) Rijkskanse
lier Adolf Hitler ontving heden in de rijks
kanselarij de nationaal-socialistische pers,
welker vertegenwoordigers in grooten getale
uit het heele rijk waren opgekomen.
De rijkskanselier hield een lange rede, waar
in hij de noodzakelijkheid betoogde van een
goede samenwerking van de gezamenlijke na
tionale pers, die zich met de regeering als een
eenheid moet voelen.
Ook wees hij op de beslissende beteekenis
van den strijd der nat.-soc. pers en op de
zware vervolgingen, door deze pers doorstaan.
In plaats van het beginsel van onverant
woordelijke sensatiemakerij en de jacht naar
populariteit, die een groot deel der pers in
Duitschland helaas nog beheerscht, moet in de
toekomst voor die pers het doel zijn een ge
trouw spiegelbeeld van Duitsch leven en Duit
schen geest te worden.
BERLIJN, 14 Februari. (V.D.) Het bestuur
van de centrumspaiij heeft heden de candi-
datenlijst voor de rijksdagverkiezingen opge
steld. De eerste plaatsen op de lijst worden
ingenomen door Brüning, Kaas, Stegerwald
en dr. Esser.
VON PAPEN CANDIDAAT VOOR
ZUID-BEIEREN.
MüNCHEN, 14 Februari. (V. D.) Vice-kan
selier von Papen heeft de candidatuur als eerst#
op de Duitsch-nationale lijst voor Zuid-Beieren
aanvaard.
