AMSTERDAM-BATAVIA
VISA-VERSA.
AJ AAR GROOTER SNELHEID EN
MEER COMFORT.
WNttT'f
„Contact!" Dat is het korte, felle bevel, waar
mede iederen Donderdagmorgen een der K. L.
M. gezagvoerders op Schiphol zijn drie motoren
in beweging commandeert; dat is het laatste
sein, waarop iederen Vrijdagmorgen een zus
termachine te Batavia den razenden aanloop
neemt voor den terugsprong naar het Moeder
land.
„Contact!".... Wanneer dit commando, uit
de cockpit gegeven, niet zoo zuiver technisch
was, zou het sterk zinnebeeldig zijn. Behalve
een sein, waarop de motoren hun duizeling
wekkende omwenteling, hun jagende ademha
ling beginnen, is het nog een motto, waarmede
telkens een ijlbode opklimt naar vlieghoogte en
zijn koerierdienst tusschen twee deelen van het
rijk begint. Ongeweten zijn de banden tusschen
Moederland en Koloniën nauwer aangehaald,
sinds die luchtexpresse over de landen jaagt,
geladen met geschreven gedachten, hartelijke
of zakelijke, maar in ieder geval het hunne bij
dragend tot meer en beter contact.
Iedere week vliegen er brieven mee van de
moeder aan het kind, dat in de Koloniën een
werkkring vond: de gouverneur-generaal krijgt
zijn mail uit het moederland met de regelmaat
van een gewone interlocale verbinding; de za
kenman, die noodzakelijk in Amsterdam moet
zijn, laat zich in negen dagen van Batavia daar
heen brengen. Contact!
In de landen, waar de blauwe vogels der K.
L. M. passeeren, ziet men naar boven met de
vriendelijke verwondering, als passeerde er
een goede vriend, van wien men wist, dat hij
komen zou. Contact
De Hindoedichter Rabindranath Tagore vloog
met Evert van Dijk en Viruly en roemde het
kleine land met z'n héél-groote prestaties.
Contact
De Indië-lijn werd een prachtige expresse-
dienst voor de tusschenliggende landen en van
Bangkok, Jodpoer en Mersa Matroe vliegen post
en passagiers mee naar Rangoon, Djask of
Athene. Contact
De jubileum-vlucht.
Wanneer u dit leest, koerst Beekman met de
„Kwartel" van Marseille naar Amsterdam en
heeft misschien het contact van zijn drie mo
toren op Schiphol reeds afgezet. Een jubileum-
vlucht is met deze aankomst volbracht. De
tocht van de „Kwartel" was immers de honderd
ste retourvlucht, sinds een geregelde dienst op
de Koloniën werd geopend.
Er zijn jubilea herdacht, die minder stof tot
denken gaven, dan deze vlucht Amsterdam—
Batavia, v.v., een vlucht, die zich in niets on
derscheidde van de negen-en-negentig vooraf
gaande,dan dat het de honderdste was.
Dit jubileum werd ons aanleiding tot dit ar
tikel over de Indië-lijn der K. L. M. en haar
plannen tot verdere exploitatie.
waar het gevaarlijke zand ouder de
vensters voorbijschuift als een verstarde
branding
Honderd koene
tochten hebben de
K. L. M.-piloten
volbracht, half de
aarde rond. Over
oerwouden, waai
de onherbergzaam
heid bij K.M>' 's
voorbij rolt, ein
deloos. Over zee-
en, waar stormen
en moesson-regens
dreigen, over ber
gen, waar mist en
ijsformatie op de
toestellen de ge
vreesde vijanden
zijn. Over woes
tijnen, waar het ge
vaarlijke zand on
der de vensters voorbijschuift als een verstarde
branding.
Maar zij ronken ook voorbij over blinkende
pagoden, met vergulde spitsen, flikkerend, als
verre bakens in de zon, over blauwe zeeën en
tropische plantentuinen, over exotische bouw
werken en langs historische kusten. Wie we
ten wil, waar het Aardsch Paradijs gelegen
heeft, moet eens een enquête houden onder de
Indië-vliegers der K. L. M.
Zwervend door de zon, vrij en fier als de
adelaar, ontheven aan den sleur der dagelijk-
sche dingen, met den horizon in een cirkel om
Indië-vaarders in de vaart en riep herinnerin
gen wakker aan de dagen der groote compagnie.
De eerste zorg der K. L. M. was het bepalen
der route. De aangewezen baan, als zijnde
de kortste, 11360 K.M. zou zijn geweest
AmsterdamBerlijn, Astrakan, Turkestan, over
het Hymalaya-gebergte, Deli, Medan, Batavia.
Maar er waren verschillende factoren, die aan
leiding gaven om van deze route af te wijken,
waarbij de meteorologische en economische wel
het zwaarst wogen. Hierom zocht men een twee
de route, die over Turkije liep, doch de hard
nekkigheid van dit land, dat klaarblijkelijk in
Luchtfoto van Bangkok een der vaste halte's op de Indië-lijn.
zich heen. wordt men vertrouwd met de staal
kaart van Gods wondere schepping, die men uit
de lucht eerst goed leert zien en begrijpen....
Het tempo der ontwikkeling.
Sinds van der Hoop op den lsten October
1924 zijn contact-commando gaf en met zijn
K. L. M. machine voor den eersten tocht Am
sterdamBatavia startte, heeft de luchtlijn op
Indië zich in een snel tempo ontwikkeld.
Scholte en Geyssendorfer, twee oude rotten
van de K. L. M. en mechanicien Weber, die nu
nog „duimt" bij iedere machine, die van Waal
haven vertrekt, waren de volgenden, die drie
jaar na den tocht van Van der Hoop met
van Lear Black een retourvlucht naar Indië
maakten. Nieuw pionierswerk van superieure
kwaliteit. Voor de heenvlucht hadden zij der
tien dagen noodig, voor den terugtocht veer
tien. Kort na hen startte luitenant Koppen met
de „Postduif", de eerste driemotorige van de
Indië-lijn, en volbracht de uitreis in negen,
de (thuisreis in tien dagen.
Dan volgen de proefvluchten elkander snel
op, mede mogelijk geworden door het feit, dat
in 1928 de K. N. I. L. M. werd opgericht en
verschillende machines van deze zuster-maat-
schappij naar Indië konden worden uitgevlo
gen.
Van dien tijd dateert de groote zorg. die de
K. L. M. aan de Indië-lijn heeft besteed. De
weg was bereid, vooroordeelen waren wegge
nomen, met energie werden de laatste hinder
palen uit den weg geruimd.
Er was een naam op te houden. De maat
schappij begon de exploitatie van de langste
luchtlijn der wereld en met lecde oogen zag
men hier en daar haar snelle ontwikkeling. Het
kleine land aan de Noordzeekust bracht nieuwe
zijn isolement zijn kracht zoekt, was aanleiding,
dat ook hier de route weer moest worden ver
legd. Meteorologische factoren in Midden-
Europa en boven den Balkan waren aanleiding,
dat ten slotte voor de wintermaanden nog een
afwijkende route moest worden geprojecteerd.
Aanvankelijk was de keus der route nog feeul-
tatief. De thuisvliegende piloot kreeg te Athene
telegrafisch advies, of hij over Boedapest, Halle-
Leipzig en Berlijn, of via Rome en Marseille
zou vliegen, terwijl voor de uitgaande machines
te Amsterdam de route werd bepaald.
Maar de ervaring, opgedaan in den winter
1931—1932, was oorzaak, dat voor 1932-1933
een vaste zomerroute Mei—November) en een
vaste winterroute (NovemberMei) werd be
paald.
Het materiaal.
Minder zorgen baarde de vraag, welk ma
teriaal voor de lijn gekozen moest" worden. De
K. L. M. is de eenige maatschappij, dié de toe
stellen van haar dienst beschouwt als een schip,
dat met dezelfde bemanning uit en thuis gaat.
Een der gunstige gevolgen van dit systeem is
al direct het grooter verantwoordelijkheidsge
voel, dat de gezagvoerder heeft. Om economi
sche reden week de K. L. M. ook af van het
stelsel, dat wordt toegepast op de Engelsche
en Fransche koloniale luchtlijnen, waar gedeel
ten van den tocht afsluitend worden gemaakt
met landvliegtuigen, watervliegtuigen, trein en
boot. Het blijft immers steeds voordeeliger- om
met zes machines de diensten van een geheel
jaar te vliegen, dan om op verschillende sta
tions toestellen te laten staan, die toch ook
onderhoud vragen, wanneer zij niet worden ge
vlogen. En de resultaten van ruim twee jaar
zijn er
om te
bewij
zen, dat
de ge
volgde
methode
buiten
gewoon
geschikt
is.
Evenzoo
met de
keuze
van het
vliegtuigtype Aanvankelijk werd gezegd, dat
deze route met watervliegtuigen bevlogen dien
de te worden.
Mede omdat dit vliegtuigtype verre van econo
misch is in het gebruik, zag de K. L. M. hier
van af en de statistiek 20.000 vlieguren zon
der noodlanding buiten een vliegveld tengevolge
van motordefect, onderstreept duidelijk genoeg
de veiligheid, waarmede de drie-motorige Fok
kers vliegen, waarmede men met deze machines
zwerven kan over de Middellandsche Zee, de
woestijnen van Sinai of de jungles van Bur-
mah.
Toen op den lsten October 1931, juist zeven
jaar na de eerste vlucht naar Indië, de veer-
tiendaagsche dienst in een wekelijkschen werd
veranderd, had de K. L. M. een aantal F VII b's
en een aantal F XII's in de vaart. De toe
stellen van het eerste type werden al heel
spoedig te klein, zoodat zij uit den Indië-dienst
werden genomen om plaats te maken voor groo-
tere, snellere machines. Thans vliegen op de
Indië-route de nieuwste producten der Neder-
landsche vliegtuigenfabriek, type F. XVIII,
waarvan een doorsnee-teekening hierbij is af
gedrukt. De machine is toegerust met drie mo
toren Pratt en Whitney Wasp C., ieder van 425
F K., die aan de machine een kruissnelheid
van 200 K.M. per uur geven. De cockpit is uit
gerust met de nieuwste vindingen, terwijl een
moderne radio-installatie zorgt voor een voort
durende verbinding met de grondstations.
De machine biedt nog plaats voor vier pas
sagiers, die zich in gemakkelijke stoelen uit-
schuifbaar tot ligstoelen kunnen installeeren
met meer comfort dan in eenig ander vervoer
middel te vinden is.
Naast de zorg voor de motoren heeft de boord-
mechanicien ook de zorg voor de passagiers,
voor wie hij steward-diensten vervult. In de
cabine immers is nog een kleine scheepskeuken,
waar verfrissende dranken en koude spijzen
worden bewaard. Vroeger namen passagiers en
bemanning de lunch mee uit de hotels, waar zij
hadden overnacht, maar de proviandeerings-
methode, die de hotels er op na hielden, waren
oorzaak, dat de K. L. M. het gezonder oordeel
de zelf voor de lunch te zorgen. Maar al te
vaak immers ging de gérant uit van het stand-
Dunt: het brood is wel oud en de kip is wat
taai uitgevallen, maar als 't gemerkt wordt zijn
ze al ver genoeg uit de buurt
Naast het vervoer van passagiers blijft echter
het belangrijke punt der Indiëlijn de maildiens
en het goederenvervoer. Immers, de eerste op
zet was reeds gericht en zelfs uitsluitend, op
het postvervoer. Maar zeer bewust heeft de
K. L. M. vrij spoedig de bakens verzet en een
gemengd vervoer als doel van haar vluchten op
Indië ingevoerd. Daarom is het eigen ij oo
niet juist meer. thans nog voortdurend te spre
ken van de Indische postvluchten, zooals het
in het algemeen nog geschied. Vooral, daar he
goederenvervoer van en naar tusschen ïggen e
stations en ook het passagiersvervoer op kortere
trajecten aanmerkelijk toeneemt.
Nu is sedert eenigen tijd een nieuw plan ter
sprake gekomen, dat beoogt, met een u ra
snel vliegtuig postdiensten op Indnes te vl e-
gen. Daarbij rijst echter allereerst de vraag,
of het wel verantwoord is, op zulk een lam,
traject, dat toch zeker geen sinecure is ook
al vliegt de K. L. M.er met een betrouwbaar
heid van een expressetrein, alle comfort aan
boord op te gaan offeren aan de snelheid. Aan
sluitend hierop komt de tweede vraag, of het
beslist noodig is, de post in zoo snel tempo
te gaan vervoeren. Tot nu toe is er nog nooit
gepoogd, de geschreven gedachte sneller over
te eraan brengen dan de menschen. Ware dit
wel het geval, dan hadden wij al lang een
snellen torpedojager in de vaart, die uitslui
tend postdiensten onderhield tusschen het moe
derland en de koloniën. Ten slotte zal zoowel
de machine als de bemanning uit de praktijk
te bewijzen hebben, in hoeverre dit pogen be-
teekenis voor de toekomst bezit. Als men weet,
dat de K. L. M. met haar keurbende van pilo
ten van haar bemanning slechts vier Indië-
vluchten per jaar vraagt, afgewisseld met een
vacantie van twaalf dagen in Bandoeng en een
week in 't moederland, waar
na een dienst van zeven we
ken op de Europeesche lijnen
volgt, dan beseft men duidelijker, hoe twijfel
achtig de mogelijkheid wordt, om met een be
manning van drie personen, in een vliegtuig,
uitsluitend op snelheid gebouwd, een groot aan
tal diensten naar de verre Oost te vliegen. De
voorzichtigheid, waarmede het comité Vlieg
tocht Nederland—Indië zich over deze plannen
uitlaat, is voor den bezadigden leek het sein,
om voorloopig af te wachten. De praktijk zal
moeten bewijzen, in hoeverre dergelijke plan
nen rendabel zijn en een verbetering blijken.
De Memorie van Antwoord aan de Eerste
Kamer over de P.T.T.-begrooting voor 1933
roert even een tweede plan aan, dat in ver
band staat met de luchtverbinding met Indië,
n.l. de Zeppelin-plannen, waarvoor een syndi
caat voor luchtschepenverkeer met Neder-
landsch Indië in het leven werd geroepen en de
sportvlieger van Tijen sinds eenigen tijd bij de
bemanning van den „Graf Zeppelin" werd in
gedeeld, om de technische zijde van dit systeem
van luchtvaart te bestudeeren. De Memorie van
Links, een luchtfoto van Schiphol, het
uitgangspunt der Indië-vluchten. In het
midden: het inladen van de laatste post
voor Indië. Rechts: Mersa Matruh, mid
den in de woestijn, aan de Afrikaansche
kustOnder: de Schwe Dagon Pagode,
van Rangoon. Foto's bij dit artikel wer
den welwillend door den foto-technischen
dienst van de K. L. M. afgestaan
gebracht. Deze machines hebben een intrekbaa*
landingsgestel, dat nog meer dan de Townend-
ringen, die om de motoren der F. XVIII werden
aangebracht, aan de snelheid zal ten goede
komen. Daarnaast zullen het volgend jaar veel
grootere machines in den dienst worden inge
legd, de Fokkers F. XXXVI. Deze machines
Het vliegveld van Medan, als eerste lucht haven op Nederlandsch gebied, die de
luchtreiziger na zijn tocht over Azië aandoet. Op den voorgrond het paleis
van den sultan van Dehli. Meer naar boven het vliegveld met de loodsen.
Antwoord zegt echter nadrukkelijk, dat de
plannen daartoe thans nog niet in een stadium
verkeeren, dat het mogelijk zou zijn, postver
voer met zulk een verbinding reeds thans in
nadere beschouwing te nemen. Daarom zouden
wij niet gaarne onderstrtepen, wat vorige
maand in eenige weekbladen werd gezegd, dat
bij het luchtschip de toekomst ligt. Voorloopig
is het vliegveld snel en comfortabel genoeg
en de vlotheid, waarmede de moderne machines
Radio-installatie aan boord van een Fokker
F XVIII van de Indië-lijn.
op ieder vliegveld neerstrijken, en er weer
loskomen wettigen deze opinie volkomen.
Naar grooter snelheid.
Wat in het vliegtuig zelf aan snelheid en
comfort veranderd kan worden, heeft wel de
aandacht en met recht. Dit heeft ook de K. L.
M. ingezien. Sneller machines beteekenen groo
tere etappes en korter reisduur. Meer comfort
aan boord beteekent meer passagiers. Dat een
luchtreis naar of van Indië voor een gezonden
passagier thans niet vermoeiend is, bereikt
de K. L. M. ten koste van de snelheid. Zij heeft
haar keuze der etappes laten bepalen door het
feit, dat zij passagiersdiensten vliegt en dus
moest voor een regelmatige onderbreking van
de reis worden gezorgd. Dit klopte niet altijd
precies met een anderen maatstaf, n.l. den re
gel, dat de machines haar dagtraject beëindigen,
om de controle der motoren nog bij daglicht
te kunnen doen geschieden. Maar dit kon ge
vonden worden met de haltes voor het innemen
van benzine, waar voor bemanning en passa
giers gelegenheid tot. verfrissching wordt ge
boden
De nieuwe plannen der K. L. M. zijn geheel
gericht op grooter snelheid en aangenamer ver
blijf aan boord. Nog dezen zomer worden nieu
we toestellen van het type F. XX in de vaart
bieden plaats aan zestien reizigers, die iede*
in vier compartimenten worden ondergebracht.
Zij worden uitgerust met vier motoren, die in
den vleugel worden gemonteerd waarmede da
weerstand, die motorgondels, nog altijd moeten
hebben, tot een minimum wordt teruggebracht,
zoodat de kruissnelheid wordt opgevoed tot
225 K.M. per uur. Aan de bemanning van vier
personen wordt in deze toestellen een vijfden
toegevoegd, een origineelen steward, die zijn
zorgen uitsluitend aan de passagiers kan wij
den. Aanvankelijk zal de reis met deze machines
nog zeven dagen duren, doch men verwacht,
dat dit zeer spoedig op zes zal worden terug
gebracht.
En dan zal de K. L. M. nog niet stil zitten.
De grondorganisatie, een der meest gewichtig®
factoren voor het veilig en snel bevliegen van
een luchtlijn, zal dan een herzieningsbeurt krij
gen. Wanneer alle terreinen voor nachtlandin
gen geschikt zijn gemaakt, de radioservica,
waarop zulk een belangrijk deel der navigatie
berust, is uitgebreid enhet vervoer van
post en passagiers dergelijke pogingen wettgt,
zal ernstig worden aangestuurd op het eind
doel, dat de maatschappij zich voorloopig heeft
gesteld, in vier dagen met haar moderne Indië-
vaarders den tocht te maken. Als intusschen
professor Piccard met het stratosfeervliegtuig
al die plannen tenminste niet in duigen heeft
geslagen.
Hoe de ontwikkeling der luchtvaart in de
toekomst zal verloopen, is een der vele ondoor
grondelijke problemen van onzen tijd. De Im
perial Airways te Londen werken plannen uit
voor snellere machines, waarbij post en pas
sagiers afzonderlijk worden vervoerd. Ultra
snel passagiersvervoer, met ultra-hooge passage-
prijzen is bij die maatschappij eveneens eelt
vraagstuk, dat ernstig overwogen wordt. Blij
kens mededeelingen in Fransche luchtvaart
tijdschriften bestaat aldaar een verdacht-groote
belangstelling voor de Nederlandsche Zeppe' in
plannen. Marseille werd genoemd als eindpunt
van dezen nieuwen dienst, doch het heet. dat
dit op vrij groot verzet van militaire zijde is
gestooten. En onomwonden wordt de veronder
stelling geuit, dat slechts met contra-prestaties
verlof "zou worden gegeven tot het overvliegen
van Fransch gebied. Zoo raakt onze verbin
ding met het overzeesche deel van ons gebied
in het middelpunt der internationale belang
stelling.
Voorloopig echter zweven onze blauwe Fok
kers nog onbetwist over alle landen, fier in de
zon en rechtaf op het doel en dwingen de be
wondering af voor de groote organisatie van
een klein land. Als dat in eigen land maar al
tijd genoeg wordt gewaardeerd....
v. d. B.
IE
VLIEGENDE HOLLANDER.
