'in
r
(ff
iff
MAANDAG 27 MAART 1938
t
t U
FELLE BRAND AAN DEN OPEN
RUSTUIN.
ROTTERDAMSCHE SCHAAKBOND.
ST. FRANCISCUS LIEFDEWERK.
DE WOLF RECIPIEERT.
ONGELUKKEN.
OP ZOEK NAAR DE LENTE.
SPARTAAN KRIJGT EIGEN TERREIN
HET BUITEN POLDERVERBAND
BRENGEN VAN DEN BERGPOLDER.
VERBETERING VAN DEN GASDRUK.
VLAARDINGEN
WERKZOEKENDEN
EEN WELVAARTSPLAN VOOR
SURINAME.
SURINAME HOEVE MIJ-PLAN.
Teelt van rijst en mais voor export.
jPM
fel
DOK- EN- WERF MIJ WILTON
FIJENOORD.
Jaarstukken over 1932 onveranderd
goedgekeurd.
In de heden te Rotterdam onder voorzitter
schap van den heer J. B. v. d. Houwen van
Oordt gehouden jaarlijksche algemeene vergade
ring van aandeelhouders der Maatschappij voor
Scheeps- en Werktuigbouw Fijenoord, was aan
wezig één aandeelhouder, te weten de Dok- en
Werf-Maatschappij Wilton—Fijenoord, vertegen
woordigend 7568 aandeelen en uitbrengend 7568
stemmen.
De balans en winst- en verliesrekening wer
den goedgekeurd en besloten werd geen divi
dend uit te keeren.
De heer J. B. v. d. Houwen van Oordt werd
als commissaris herkozen.
Wilton's Machinefabriek.
In de hierna plaats vindende jaarlijksche alge
meene vergadering van aandeelhouders der
Wilton's Machinefabriek en Scheepswerf, even
eens onder voorzitterschap van den heer J. B.
v. d. Houwen van Oordt, was aanwezig één aan
deelhouder, te weten de Dok- en Werf-Maat
schappij Wilton—Fijenoord. De balans en winst
en verliesrekening werden goedgekeurd en be
sloten werd geen dividend uit te keeren.
De periodiek aftredende commissaris, de heer
J. B. v. d. Houwen van Oordt, werd als zoo
danig herkozen.
W ilton-Fijenoord.
In de hierop aansluitende jaarlijksche alge
meene vergadering van aandeelhouders der Dok
en Werf-Maatschappij Wilton—Fijenoord waren
aanwezig 12 gewone aandeelhouders, vertegen
woordigend 4255 aandeelen en 22 prioriteits-
aandeelen, tezamen uitbrengend 4277 stemmen.
Deze vergadering stond eveneens onder leiding
van den heer J. B. v. d. Houwen van Oordt.
Het jaarverslag, de balans en winst- en ver
liesrekening werden overeenkomstig het voor
stel van den raad van commissarissen goedge-
Icenrd
De heer J. B. v. d. Houwen van Oordt werd
als commissaris herkozen.
Niets meer aan de orde zijnde, sloot de voor
zitter de vergadering.
(De jaarstukken werden door ons gepubliceerd
in het avondblad van 18 Maart 3.1.)
Persoonlijke kampioenschappen.
In de eerste klasse van de voorwedstrijden om
het persoonlijk kampioenschap van den Rotter-
damschen Schaakbond 1933, zijn nog de volgende
partijen gespeeld:
Van TolElshout Visser, een d4-opening waar
in de jonge van Tol zijn geroutineerden tegen
stander goed partij gaf en remise mocht bereiken.
OvergauwBoersma, een Aljechin-verdediging
die geleidelijk verliep ten voordeele van Over
gauw. Een grove fout verhaastte het verlies voor
Boersma.
Ten Kate-Visser, een Siclliaan waarin de
kansen bijna voortdurend gelijk waren. Eerst in
het eindspel, waarin de partij is onderbroken,
heeft de stand zich iets gewijzigd ten gunste van
Ten Kate.
KosterFontein, een d4-opening. Fontein be
handelde deze het best en won een pion. Met
dit voordeel nog aan zij zijde is de partij ver
daagd. Of het tot winst zal voeren, is nog twijfel
achtig.
Vier kamers uitgebrand.
Voorbijgangers ontdekten in den afgeloopen
nacht te ongeveer één uur brand op de 2e étage
van pand 6 aan den Open Rijstuin, welke etage
evenals de derde gehuurd zijn door mej. R. H.
Zij waarschuwden de brandweer, die spoedig
met enkele slangenwagens ter plaatse was.
De brand liet zich aanvankelijk vrij ernstig
aanzien. Op de 2e etage woedde het vuur fel
en sloegen de vlammen al spoedig door vier
ruiten naar buiten. Toen de brand zich ook
naar de 3e etage ging uitbreiden ontbood brand
meester Brans, die na onderbrandmeester Ver
hoeven de leiding van het blüssingswefk op
zich had genomen, een motorspuit. Deze heeft
echter geen diénst behoeven te dóen. Met in
totaal 5 stralen, 2 van sl.w. 19, 2 van sl.w. 22
en 1 van sl.w. 9 heeft men den brand betrekke
lijk nog spoedig weten te blusschen. De twee
etages zijn schoon leeg gebrand.
Gebleken is, dat de brand in de achterkamer
van de tweede etage ontstaan is, zich uitgebreid
heeft naar de voorkamer en door het uitslaan
van de vlammen vervolgens de 3e etage heeft
aangetast.
Op het moment dat de brand uitbrak was er
niemand in het pand, dat geen gunstige reputa
tie geniet, aanwezig.
Voorbijgangers hebben echter opgemerkt, dat
tien minuten voor het uitbreken een juffrouw
in huis was.
Behalve het reeds genoemde materiaal waren
nog aanwezig de reserve-auto 1, de sl.w.'s 11,
21 en 8 en de motorspuit 3, Hoofdman v. Gun-
steren heeftde leiding van den heer Brans
overgenomen en voorts bevonden zich op het
terrein van den brand nog de hoofdheden Kee-
man, Kruis en Bakker en hoofdopzichter Pel-
lenhoft.
Er was heel veel publiek dat in het begin een
reprise verwachtte van den brand die op 18
Januari in hetzelfde blok huizen twee groote
pakhuizen vernielde.
ST. LIDUINA-HERDENKING.
Pastoor J. B. W. M. Möller komt spreken.
Gelijk de R. K. Volksuniversiteit in haar pro
gramma bij den aanvang van haar elfde cursus
jaar reeds mededeelde, zou vanwege deze ver-
eeniging een St. Liduina-herdenking worden ge
houden.
Deze herdenkingsavond bij gelegenheid van
het vijfde eeuwfeest van het zalig afsterven van
de H. Liduina van Schiedam heeft plaats op a.s.
Woensdag 29 dezer, des avonds half negen in de
gróóte zaal der St. Josephgezellen, aan het Sta
tionsplein. De Zeereerw. heer J. B. W. Möller,
Pastoor te Voorburg, houdt de herdenkingsrede.
Pierre Balledux declameert enkele gedeelten uit
„Lijdewijde", een leekespel van Pastoor Möller
en het Parochiale mannen- eri jongenskoor van
St Barbara zingt het „Jesu Corona Virginum".
Voorts zal dien avond een kleine expositie wor
den gehouden van literatuur, schilder- en plaat
werk, betrekking hebbende op de H. Liduina.
Tot deze herdenkings-bijeenkomst heeft een
ieder voor zoover de plaatsruimte zulks toelaat
vrij toegang.
Nadere bijzonderheden staan vermeld in
„Bouwen", dat ditmaal als speciaal St. Liduina-
nummer is verschenen en in de annonce, elders
in dit blad.
ZATERDAGMIDDAGCOMPETITIE R. V. B.
De uitslagen van de Zaterdag gespeelde wed
strijden voor de Zaterdagmiddagcompetitie van
den Rotterdamschen Voetbalbond luiden als
volgt: Afd. A: RobaroZwart Wit 12; afd. B:
Mars "bVyra b 21; BolnesWodan 4-0.
KANTÓORVOETBALORGANISATIE R'DAM
De uitslagen van de Zaterdag gespeelde wed
strijden luiden als volgt:
le klasse: NHMMullerco 70; THBOranje
boom 41; HBMProgress 12; 2e klas A:
BerkelGSV 30; de ZwerversSVZ 70; N
E KStahl 2—4; 2e klas B: JPW—VW 0—2;
RVSInsulinde 30; 3e klas A: CarbonRRB
41; HabseDecramans 21; SpateroErvea
J4; EVVGraanvalken 2—2. 3e klas B: H en
V—CSSM 2—3; Disco—GEB 3—8; 3e klas C:
Progress 2PW 2 23; Zwarte Duivels 2Mau-
beto 2 1—2; Mullerco 2—GSV 2 1—2; Stahl 2—
HBM 3 50 regl.; Insulinde 2Spatero 2 04.
Bedrijfsklas: DESHaka 18; VVSHBM 2
0—3; RKB—Ravero 1—4; WOW—Corintia 5-1.
In een neerslachtige stemming.
Gisteren heeft de wolf, die de vorige week
half Nederland het hoofd op hol heeft gebracht,
in zijn woning in de Diergaarde een hok
waaruit ontsnappen onmogelijk is een druk
bezochte receptie gehouden. Duizenden zijn
raison van 50 cent het wonderdier hun op
wachting gaan maken.
De wolf verschilde in zooverre van menschen
die een receptie houden dat hij duidelijk blijk
gaf dat het bezoek hem verveelde. Hij wandel
de schichtig zijn kooi heen en weer, jankte af
en toe weemoedig en was blijkbaar zeer opge
lucht toen de laatste bezoeker verdween.
Dezer dagen vertrekt hij naar Rhenen.
WAPENSMOKKELAARS.
In aansluiting op ons bericht over de arres
tatie van vier mannen te Boskoop in verband
met het smokkelen van revolvers en patronen,
valt nog te melden dat de vrachtauto, waarin
de wapens gevonden werden op vernuftige
wijze voor het smokkelen was ingericht. Het
portier was namelijk hol en daarin waren de
revolvers en patronen die uit België ingevoerd
zijn, geborgen. Een van de arrestanten had een
revolver bij zich. Wegens het ongeoorloofd
dragen daarvan is proces-verbaal tégen hem
opgemaakt.
De chauffeur bleek bovendien niet in het
bezit van een wegenkaart te zijn.
BEDRIJFSVOETBALORGANISATIE R'DAM
De uitslagen van de gisteren gespeelde wed
strijden luiden als volgt:
Groep A: S.V.S.—D.W.V. 0—0; Peclo Boys—
S.V.D.B. 5—8; T.C.C.—V.D.S. 1—2, daarna ge
staakt.
Groep B; Ulricht Boys—O.V.C. 1—4; E.M.M.
y~C. en C. 6—1;
Groep C: D.J.A.Krudo 2 31; de Globe
D.B.S. 4—1.
MUZIEK TE ROTTERDAM.
Het programma van het concert, dat het
Concertgebouw-orkest Woensdag a.s. voor de
Societeit-Harmonie in het geb. v. K. en W. on
der leiding van Bruno Walter (wegens ziekte
van dr. Mengelberg) zal uitvoeren, is gewij
zigd en luidt thans als volgt; Ouverture „Obe-
ron", C. M. v. Weber; Symphonie D. gr. t. van
Jos. Haydn en Vijfde Symphonie van G.
Mahler.
TEGEN MILITAIRE VERTOONINGEN IN
DE FILMJOURNAALS.
De Rotterdamsche afdeelingen van een aan
tal socialistische, revolutionhaire en vrijzinnige
jongerenorganisaties hebben een rondschrijven
gericht aan de directies van de bioscooptheaters,
waarin zij hun bezwaren kenbaar maken te
gen de opnamen van parades, manoeuvres,
oefeningen met oorlogstuig enz. in de filmjour
naals der bioscopen.
Zij willen vóór 2 April antwoord hebben en
kondigen aan, dat voor zoover niet aan het ver
zoek wordt voldaan zij er toe over zullen gaan
tegen deze vertooningen op verschillende wij
zen te protesteeren.
HET GRAALSPEL IN SCHIEBROEK.
Door het bestuur van de Graal is aan het
gemeentebestuur van Schiebroek verzocht of
rekening zal worden gehouden met 't feit dat
bij de opvoering van het Liduinaspel een groo
te drukte wordt verwacht en ongeveer 800
1000 auto's zullen moeten worden geparkeerd.
De 32-jarige mej. G. v. d. W. uit de Heer Ni-
colaasstraat, die gistermiddag met haar 8-jarig
dochtertje over de Putschelaan wandelde
heeft, doordat een ruit van een woning, die niet
stevig in de sponningen zat, op straat viel,
lichte verwondingen door glasscherven gekre
gen. Mej. v. d. W. geraakte door de schrik be
wusteloos. Zij is in een woning bijgebracht. Daar
zijn ook haar verwondingen en die van haar
dochtertje verbonden.
De 12-jarige R. v. V. uit de Jagerslaan is
gistermiddag op den Groene Hilledijk op de
treeplank van een motorwagen van lijn 3 ge
klommen. Toen de tram langs een verlichtings
paaltje reed- werd de jongen tegen de straat ge
slingerd, waar hij bewusteloos bleef liggen. Éen
geneesheer heeft hem bijgebracht. De jongen
bleek geen letsel te hebben gekregen.
De 28-jarige Duitsche matroos H. W. is
gistermiddag op het aan de Vondelingenplaat
liggende rijnschip „Schouwenbank" in het vier
meter diepe ruim gevalién. Met een hersen
schudding en een gebroken linkerenkel is hij
tn het Tropisch Ziekenhuis opgenomen.
EERST INFORMEEHEN
De Commissaris van Politie van het bureau
aan de Nassaukade waarschuwt het publiek
voorzichtigheid te betrachten bij het aan-
knoopen van relaties met de Algemeene Ne-
derlandsche Publiciteitsonderneming, direc
teur C. Th. v. Erp. Men doet beter eerst even
op genoemd bureau te informeeren. De politie
in den Haag heeft reeds een soortgelijke waar
schuwing tot het publiek gericht.
LUCHTPOSTDIENST
De directeur van het Postkantoor te Rotter
dam maakt bekend, dat met ingang van 1 April
a.s. de gelegenheid bestaat tot verzending van
gewone en aangeteekende stukken van allerlei
aard. (brieven en doosjes met aangegeven
waarde zijn alleen voor Zwitserland toegela
ten) naar Duitschland en Zwitserland met den
luchtpostdienst AmsterdamMannheim en Aaar
Duitschland en Tsjecho-Slowakije met den
luchtpostdienst Amsterdam-Rotterdam-Praag.
De laatste büslichting aan het hoofdpostkan
toor alhier heeft voor gewone stukken plaats
op werkdagen:
a. voor den dienst AmsterdamMannheim te
1.30 uur; aangeteekende stukken worden den
vorigen werkdag tot 20 uur aangenomen;
b. voor den dienst AmsterdamRotterdam
Praag te 9.30 uur; aangeteekende stukken wor
den tot hetzelfde tijdstip aangenomen.
Voor de verzending met deze luchtpostdien
sten is, boven de gewone internationale porten
en rechten, een extra luchtrecht van 5 cents
per 20 gram verschuldigd.
AUTOVALLEN.
Op den Straatweg te Hillegersberg zijn gis
teren autovallen opgesteld in verband met de
controle op de maximumsnelheid. Een groot
aantal autobestuurders werd geverbaliseerd. Er
v/aren er die met een snelheid reden van 70 a
80 K.M.
WISSELKOERSEN TE ROTTERDAM
Londen 8.48%; Berlijn 59.151/2; Parijs 9.75%;
België 34.60; Zwitserland 47.87%; Amerika
2.48 3/16; Oostenrijk Denemarken 37.871^
Zweden 44.95; Noorwegen 43.50; Spanje 21.—;
Italië 12.75.
MAILVERZENDING
Eerstvolgende verzending en laatste buslich
ting en resp, laatste aanbieding van aangeteeken
de stukken aan hef" hoofdpostkantoor alhier.
Ned.-Indië: 29 Maart zeepost s. Chr. Huygens
v. Amsterdam 28 Maart 23.30 gew., 20 aanget.
stukk.; 30 Maart mail s. Poelau Tello v. Napels
4.gew., 29 Maart 20.aanget. stukk.; 31 Maart
mail s. Ausonia v. Napels 18.30 gew., 18.— aanget.
stukk.; 30 Maart luchtpost via Amsterdam
Bandoeng 29 Maart 23.30 gew., 20.aanget.
stukk.; 30 Maart luchtpost via Medan—Batavia
4.— gew., 29 Maart 20 aanget. stukk.
Tombola-middag.
Half-vasten is zoo zoetjesana de S. F. L.-Zon-
dag geworden. Het gebouw aan den Schiedam-
sche Singel was weer zoowat herschapen iri
een mi-carème-etablissement. Veel gezellig
heid, drukte, beweeg, bewondering voor de
mooie tombola- en extra te verloten prijzen.
De vroolijkheid, gedirigeerd door de onver
moeide Revellings Boys, daverde gasten en
voorbijgangers vér op den Singel reeds tege
moet. Een lekker kopje thee, of koffie, door
de bekende Rotterdamsche firma als altijd weer
aangeboden, verhoogde niet weinig de stem
ming. De tevredenheid over gewonnen prijzen
was algemeen.
Houders van tombola-loten kunnen even
tueel bekroonde nummers alsnog „verzilve
ren" heden- en Dinsdagavond van 7 tot 10 uur,
Schiedamsche Singel 187a.
Voor de losse nummertjes in de zaal ver
kocht, vindt men de prijzen vermeld in een
kabouterannonce in dit blad.
Het seizoen van de watersport begint.
De inzet van de lente is tot nu toe prachtig
geweest.
De dag van gisteren, een stralende, milde
dag, heeft al duizenden naar buiten gelokt om
te genieten van de verkwikkende voorjaars-
luwte. Vooral het wandelen is in dezen tijd
van het jaar een heerlijke ontspanning, welke
geest en lichaam verfrischt. Op de buitenwe
gen rond Rotterdam kon men zien, hoe velen
naar buiten waren getogen op zoek naar de
lente en het nieuw-ontwakende leven in de
natuur.
Op de plassen kan men een eerste, nog
schuchter begin zien van het watersportleven.
Een enkel zeilbootje scheerde reeds over de
zonnige watervlakte. Talrijker waren de kano's,
welke er over het algemeen fonkelnieuw uit:
zagen; nieuw opgeschilderd na de winter
slaap in de stoffige bootenhuizen.
De ontspanningsgelegenheden rond de plas
sen hadden druk bezoek. Gedurende de mid
daguren hadden de trams reeds heel wat extra
vervoer. Van de terrassen had men juist nu een
prachtig vergezicht over de zon-overgoten plas
sen waarover voor de eerste maal van dit jaar
was een feest van het glorierijke zonnelicht,
de gebruikelijke rondvaartbooten voeren. Het
Overal is men bezig om vaartuigen, zeilboo-
ten, kano's en motorbooten in gereedheid te
brengen. -
Het seizoen van de watersport zal weldra be
ginnen.
De plannen voor den Kromme
Zandweg.
Te vaak hebben we al het dadencomplex
der R. K. Sportvereeniging „Spartaan" ver
meld, om nu nog te moeten beginnen met de
getuigenis, dat genoemde turn- en voetbal
club over een groote dosis durf, pit en kloek
heid beschikt.
Met te meer vreugde maken we daarom
maar aanstonds melding van een nieuwe on
derneming, waarvan we al zoo lang iets wis
ten doch w aarover we alsmaar moesten
zwijgen.
Welnu dan de katholieke sportvereeniging
Spartaan zal een eigen terrein gaan krijgen en
daarmee weer 'n tradiotioneel „lang gekoesterd
ideaal" verwezenlijkt zien.
De sedert September van het vorig jaar met
de gemeente gevoerde onderhandelingen heb
ben thans tot resultaten geleid.
De velden komen te liggen aan den Krom
me Zandweg, waar ook de hoofdingang is ge
projecteerd. Een ander entree zal komen aan
den Carhissesingel (eindpunt lijn 25). Rijwie
len en motoren arriveeren aan den Kromme
Zandweg, terwijl bijv. vereenigingen van bui
ten de stad via den tweeden toegang 'n gemak
kelijk bereikbaar terrein hebben.
Aan den Kromme Zandweg wordt een lat
werk-afrastering ter lengte van 110 M. aan
gebracht.
De twee speelvelden zijn van internationale
afmetingen. Het hoofdveld wordt in de leng
te en de breedte gedraineerd gepaard met een
algeheel omploegen en egalisatie van het to
tale terrein.
Voorts worden langs de velden kolenasch-
paden aangelegd met een totaal-lengte van
225 M.
Verder komt op het terrein de z.g. „keet",
een gebouwtje van 12 bij 7 M„ waarin een
koffiekamer, zes kleedkamertjes en een wasch
gelegenheid worden ondergebracht. Zaterdag
middag in tegenwoordigheid van het Spar-
taanbestuur, enkele heeren geestelijken en een
aantal Spartaanspelers is door kapelaan Ha
ring, den Geestelijk Adviseur de eerste spade
in den grond gestoken.
De eigenlijke werkzaamheden zijn heden
morgen onder technische leiding aangevangen.
Het geheel zal half Mei gereed zijn, zoodat
met de nieuwe competitie op de nieuwe vel
den gespeeld zal kunnen worden. De terrein
commissie bestaat uit de heeren D. Recourt,
C. J. Muyser en A. Wagemakers.
Met deze nieuwe situatie toont „Spartaan"
wel van energiek aanpakken te weten, doch de
club rekent natuurlijk ook op daadwerkelijke
medewerking der katholieken, die visie heb
ben op Roomsch sport- en jeugdwerk.
Er wordt met vertrouwen op een nieuw ge
tal donateurs gerekend.
Voor donaties en giften blijven resp. de hee
ren C. Muyser, Mart. Steynstr. 76 en A. Wa
gemakers, Mart. Steynstraat 33a. de bekende
adressen.
B. en W. van Hillegersberg hebben den Raad
•verzocht zijn goedkeuring te hechten aan het
besluit met betrekking tot het buiten polder-
verband brengen van den Bergpolder, tusschen
de gemeenten Rotterdam en Hillegersberg
eenerzij ds en het bestuur van den Bergpolder
anderzijds.
Reeds langen tijd werd behoefte gevoeld tot
ontpoldering Van den Bergpolder te komen,
door den groei der - bebouwing van het Noor
delijk stadsdeel van Rotterdam. De indertijd
gevoerde besprekingen met het polderbestuur
mochten echter niet tot resultaat leiden.
Nu is het bestuur van den Bergpolder met
een voorstel gekomen. De Bergpolder wordt
in zijn geheel ontpolderd. De gemeenten Rotter
dam en Hillegersberg nemen de bezittingen en
schulden van den Polder over, benevens ver
dere op den polder rustende verplichtingen, met
dien verstande, dat deze gemeenten in de toe
komst onder geen enkelen vorm eenige beta
ling van ingelanden van den opgeheven pol
der zullen eischen wegens de bij de ontpolde
ring overgedragen verplichtingen. Zoodanige
betaling zal echter, vanzelfsprekend wél kun
nen worden gevorderd, zoodra tot bouwexploi-
tatie van die gronden wordt overgegaan.
G. R- BROUWER f.
Op 47-jarigen leeftijd is te dezer stede over
leden de heer G. R. Brouwer, secretaris-pen
ningmeester van den Algemeenen Rijnschip-
persbond.
IDEE NPRIJSVRAAG
CAPITOL-THEATER.
Naar men ons mededeelt, zal de jury voor
de ideeënprijsvraag van het Capitol-Theater
a.s. Donderdag bijeenkomen ter behandeling
van de ingekomen ideeën.
VERBREEDING RINGDIJK.
De sloot langs het smalle gedeelte van den
Ringdijk van de Plaswijcklaan tot aan het
Plasje van Loos zal worden gedempt. De oor
zaak van veel ongelukken gaat dus gelukkig
verdwijnen,
PARKEERTERREIN BIJ DE HALTE
WILGENPLAS.
Het terrein bij de halte Wilgenpiasis be
stemd voor parkeerterrein. Het gedeelte voor
den tunnel is toegewezen aan de bezoekers van
den Wilgenpias.
Aan den Ringdijk te Schiebróek nabij het
Raadhuis is een perspompinstallatie geplaatst
waardoor de druk op het gas belangrijk zal
worden verbeterd.
KRANIG MEISJE.
Gisterenmiddag is de 4-jarige A. v. W. uit
de Heij plaatstraat van een steiger in de Hoys-
sche haven gevallen.
Een 12-jarig meisjes, Dina Slagboom uit de
Vestastraat is het kindje nagesprongen en heeft
het op het droge weten te brengen.
INBRAKEN EN DIEFSTALLEN.
Gisterochtend had mej. M. S. uit de Dier
gaardelaan, die in. het Park was gaan fotogra-
feeren, haar handtaschje op de leuning van een
brug gelegd. In een onbewaakt óogenbllk is de
tasch gestolen. Er zaten twee cheques van 100,
20 en 50. Mark. in,
Zaterdagmiddag is er ingebroken in ds,
woning van A. D. B. aan den 's Gravendijkwal.
Vermist worden drie bankbiljetten van 25, wat
klein geld, een gouden horloge, een zilveren
dito en een gouden damesarmbandhorloge.
Met valsche sleutel heeft men zich gisteren
toegang verschaft tot de woning van G. P. aan
de Messchaertstraat. Uit een spaarpot is een be
drag van 54 gestolen.
Zondagavond is ten nadeele van L. P. uit
Haarlem een auto, dien hij voor een pand aan
de Proveniersstraat gezet had, ontvreemd. De
heer P. waarschuwde de politie, die onmiddel-
dellijk maatregelen trof om den ontvreemden
wagen op te sporen. Te kwart vóór 11 zagen
twee rijwielagenten een auto den Schieweg af
komen. De chauffeur doofde, toen hij de agenten
zag, de lichten en schoot een zijstraat in. De
agenten slaagden er in den auto in te halen.
Daarin bevonden zich de 19-jarige chauffeur
J. K., den 18-jarigen A. K. en den 17-jarigen
J. C. A. Het bleek dat het inderdaad de ge
stolen auto was.
Tegen het drietal, dat een uitstapje naar
Den Haag had gemaakt, is proces-verbaal op
gemaakt.
Het politie-rapport van Zaterdag en Zon
dag vermeldt vier fietsendiefstallen.
FASCIST MISHANDELD.
Zaterdagavond laat heeft een groep van on
geveer 15 menschen aanstoot genomen aan een
Willem den Zwijger-speldje dat zekere L. J. D.,
een üd van de A.N.T.B. droeg. Drie leden van
het gezelschap, dat op den Schiedamscheweg
liep, vielen den fascist aan en gaven hem enkele
stompen in het gezicht. Daarna zijn zij ver
dwenen.
IN TIJDEN VAN GELDSCHAARSCHTE:
Kon ik er nu maar een koelkast van maken
BRANDALARM TE OVERSCHIE.
De brandalarminstallatie te Overschie is thans
geheel gereed gekomen. De aanleg is geschied
door. het G. E. B. onder leiding van den heer
Burg. Alle leden van de vrijwillige brandweer
wonende in de kom van het dorp, zijn thans
thuis op de installatie aangesloten. Een en an
der is een groote verbetering voor de spoedige
alarmeering van brand. Opperbrandmeester is
de heer C. G. Helbers.
ONGELUKKEN.
De 12-jarige W. G. uit de Volmarijnstraat
is op den Nieuwe Binneweg door een fietser
omver gereden. Met een gebroken linker onder
been is hij in het Ziekenhuis aan den Coolsingel
opgenomen.
De 20-jarige L. S. uit de Tarwestraat heeft
bij het voetballen aan den Nieuw-Terburgsche-
weg een trap tegen het onderlijf gekregen. Met
inwendige kneuzingen is hij in het Ziekenhuis
aan den Coolsingel opgenomen.
MISPLAATST VERTROUWEN.
Zaetrdagavond sprak een onbekend gebleven
man op het Hofplein den 22-jarigen architect
G. N. van den Mauritsweg" aan. Hij vertelde
dat hij naar den Haag moest en 20 cent te kort
kwam om de reis te betalen. De heer N. heeft
den man een bankbiljet van 10 gegeven om
dit te wisselen.
De onbekende is daar blijkbaar nog mee bezig.
Hij heeft zich althans niet meer vertoond.
Het aantal werkzoekenden, ingeschreven bij
de Arbeidsbeurs alhier, bedroeg Zaterdag 1.1.
2231. De vorige opgave was 2305, zoodat het
aantal met 74 is verminderd.
„EENIGE NOODEN ROND DEN ARBEID"
De heer A. M. Laterveer Sr., directeur der
N.V. Mij. Petrolifère te 's Gravenhage, zal
Woensdagmiddag na afloop van de vergadering
der Kamer van Koophandel, in het Handels
gebouw een lezing houden met als onderwerp
„Aanwijzing van eenige nooden rond den ar
beid en van een weg tot verbetering." Deze
lezing staat in verband met de bespreking in
de vorige vergadering over het denkbeeld van
den heer mr. Jac. Houtman, oud-secretaris der
Kamer, om het aantal arbeidsjaren te verkor
ten inplaats van den arbeidsdag nog verder in
te krimpen.
In een bijeenkomst van de groep West-Indië
van het Indisch Genootschap te 's Gravenhage
heeft de heer H. G. Brandon oud-Oost-Indisch
hoofdambtenaar en oud-lid van de Koloniale
Staten in Suriname Vrijdagavond zijn plannen
ontvouwd voor een welvaartsplan voor Suri
name.
Er was veel belangstelling.
De behoefte aan een gecoördineerd welvaarts
plan voor Suriname, aldus spr., eerst uitgespro
ken door Gouverneur Van Heemstra in de rede,
waarmede hij in Mei 1921 zijn ambt aanvaard
de, heeft de laatste jaren met sterken aan
drang herhaaldelijk uiting gevonden in de
beide Kamers van de Staten Generaal, bij de
behandeling van de Surinaamsche begrooting
in de Tweede Kamer in Februari j.l. opnieuw.
Minister de Graaff verklaarde geen bewonde
raar van het denkbeeld te zijn omdat zoo'n plan
niet veel anders zou kunnen inhouden dan het
geen als richtlijnen voor de algemeene be-
stuursgestie in Suriname in acht wordt geno
men, terwijl zoo'n plan ook geen wonderen tot
stand zou kunnen brengen. Deze opvatting
geeft den Indruk dat de eigenlijke leemte, wel
ke het verlangen naar zoo'n plan levendig houdt,
wordt voorbijgezien. Richtlijnen alleen vormen
geen plan, doch de coördinatie daarvan en dat
is het juist, wat ontbreekt in de Bestuursgestie
in Suriname, die wordt gekenmerkt door on
systematisch opportunisme, zonder een logisch,
duidelijk omlende en gekarakteriseerde doelbe
wuste politiek van economische ontwikkeling
en opbouw der kolonie. Gouverneur Van Heem
stra constateerde dit onomwonden en in het
adres van de Koloniale Staten van Suriname
van Mei 1926 geschiedde dat opnieuw, terwijl
bij beide gelegenheden tot uitdrukking komt,
dat geen wonderen worden verlangd of ver
wacht als uitwerking van een algemeen plan,
maar wel stuurvaste beweging in positieve
richting.
Zij die aandringen op het opstellen van een
algemeeen welvaartsplan, verlangen in feite
naar de vaststelling van een aangrijpingspunt
en doelwit van de ontwikkelingsactie en van
de daartoe aan te wenden intelligente en ma-
terieele krachten. Dit raakt wel het geheele Su-
rinamevraagstuk ,doch spr. beperkte zich tot
het schetsen op welke wijze de reëele feitelijk
heid van die drie hoofdmonumenten in een
praktisch uitvoerbaar plan zoodanig gecoördi
neerd zouden kunnen worden dat zij als re
sultaat éen ontwikkeling van Suriname in be
vredigender mate dan tot nu toe kunnen heb
ben.
De bevolking is verdeeld in twee hoofdgroe
pen, de creolen en de Aziatische kolonisten, met
onderling beduidend verschillenden behoefte
maatstaf. Toen in 1873 de tien jaar eerder ge
proclameerde slavenemancipatie voldongen
was kregen de creolen wel dezelfde burger
rechten als de vroegere meesters, maar de in-
tellectueele en materieele toerusting om zelf
standig dienovereenkomstig hun economische
positie op te voeren, kon niet tevens ver
schaft worden.
De groep Aziaten zijn op eigen cultureel en
economisch niveau gebleven en zijn slechts
geografisch verplaatst. Zij bevinden zich beter
in Suriname dan zij het in eigen land zouden
hebben en dat weten zij zeer goed. Voor hen
bestaat dus reeds 'n goede normale gelegenheid
tot evolutie, doch hun kinderen worden door
school en omgeving sterk verwesterd tot creolen
en vervallen in de positie van deze groep.
Het is de groep der creolen die economisch
onmachtig stilstaat en waarin het aangrijpings
punt van de resultante van de krachten van
het Bestuursbeleid moet worden aangezet, het
tweede hoofdpunt van de evolutielijn ligt dan
op het niveau waarop het economisch praesta-
tiepeil een behoorlijk bestaan naar Europee-
schen maatstaf mogelijk maakt voor die lie
den.
Als tropenland kan Suriname alleen tropen-
producten voortbrengen en als afzetmarkt
waarop gebouwd kan worden in het moederland
aangewezen. De verwachting voor de verschil
lende producten nagaande blijkt, dat alleen
voor vruchten rijst en mais hoopgevende ver
wachtingen gekoesterd kunnen worden. Aan
de teelt van vruchten voor export en aan den
handel daarin zijn bijzondere en hooge eisschen
en risico's verbonden, zoodat groote voor
zichtigheid geboden is en de teelt in het groot
zich langzaam zal moeten ontwikkelen uit een
zorgvuldige kleinteelt als bijproduct.
Voor rijst staat het vast, dat Suriname op
timaal gunstige voorwaarden biedt, ook voor
mais is dat op goeden grond te verwachten.
In Nederland bestaat een groote behoefte aan
beide granen, waaraan zeer gemakkelijke han-
delseischcen gesteld worden. Nederland voerde
over de laatste 6 jaren gemiddeld jaarlijks in
133000 ton ongepelde rijst voor gemiddeld 17
millioen gulden en nog voor 3 millioen gulden
aan gepelde en gebroken rijst in, voorts 1326000
ton mais vóór gemiddeld 90 millioen gulden. Die
invoer zal in de naaste toekomst wel minder
worden, doch toch nog aanzienlijk blijven en
die heele rijst- en maismassa wordt betrokken
uit vreemde landen, goeddeels verder afgele
gen dan Suriname en waarheen slechts een
fractie aan tegenwaarde wordt verkocht.
Het is toch eigenlijk te dwaas dat wij in de
zen tijd van wurgenden nood voor de eigen
lieden, zonder tegendienst te ontvangen, voor
c.a. 80 millioen 's jaars bijdragen om aan
vreemdelingen welstand te bezorgen, terwijl die
granen in eigen gebied gemakkelijk tegen
even lagen prijs zouden kunnen worden geteeld
en dusdoende aan tienduizenden in den nood
zittende volksgenooten een behoorlijk bestaan
zou kunnen worden verschaft!
Door deze orienteering is vastgesteld wat
wij in Suriname bereiken kunnen en op welke
wijze het doel kan worden nagestreefd, zoö-
dat een doelbewuste ontwikkelingspolitiek voor
Suriname kan worden gevolgd. Rest na te gaan,
'welke middelen en werkmethode daartoe het
best kunnen worden benut, dus het opstellen
van een welvaartsplan.
Particulieren in Suriname en eventueele
Europeesche kolonisten, die tot het opzetten
van bedrijven aangewezen zijn, zijn daartoe
zelfstandig niet in staat, ook niet tot organi-
seeren van den afzet van het product. Er is
dus een organisatie noodig, welke bemiddelend
en hulpverschaffend optreedt en wel een par
ticuliere organisatie, omdat een zoodanige
slechts de vereischte energie kan ontwikkelen
en de noodige bewegingsvrijheid, vlotheid en
soepelheid kan hebben, die door het commer
cieel karakter van de onderneming wordt ver-
eischt, want het werk moet zijn loon vinden,
daar het niet om weldadigheid gaat.
Het werk Is niet alleen commercieel, doch
heeft een op den voorgrond tredend sociaal-
ethisch karakter, aangezien het resultaat van
den arbeid, die verricht zal worden, zooveel
mogelijk den werkers zelf ten goede moet
komen, de leidende organisatie moet dus te
vreden zijn met een matige belooning en niet
op zóóveel mogelijk winst halen uit zijn. Het
voorbeeld van dé Nederlandsche Heide Mij.
komt daardoor vanzelf in de gedachte en naar
dat voorbeeld zou een „Suriname Hoeve Mij."
opgericht kunnen worden, die echter Over een
eigen kapitaal moet beschikken, daar zij het
in Suriname te ondernemen kolonisatiewerk op
eigen risico zal moeten verrichten; wel zal zij
voor de vorming van het kapitaal aanspraak
mogen maken op financieele medewerking
van Overheidswege. Dat kapitaal behoeft aan
vankelijk niet groot te zijn, b.v. 150.000 is
genoeg. De taak van deze Mij. is te verdeelen
in drie hoofdmomenten:
le. het vinden en in de practijk als deugde
lijk bewijzen van een bedrijfsvorm aangepast
aan de behoeften dergenen, die in aanmerking
willen komen voor het primaire werk der
voortbrenging;
2e. het ontginnen en inrichten tot cultuur
grond van de te bevolken woeste gronden in
Suriname;
3e. exploiteeren dezer ontgonnen gronden
door bevordering van binnenlandsche en bui-
tenlandsche kolonisatie daarop, waaronder ook
vallen opleiding en verdere voorbereiding van
de kolonisten, hulpverleening voor het opzet
ten van eigen bedrijven, bemiddeling bij ver
werking en verhandeling van de producten der
kolonisten.
Met een kapitaal van ƒ7500 kan een hoeve
van 20 H.A. in bedrijf gebracht en gehouden
worden, waarmede een geldinkomen van ge
middeld ƒ1500 's jaars met de teelt van rijst
en mais voor export kan worden verkregen. -
Doch ook kan met dezelfde middelen een
groot bedrijf opgebouwd worden. Hier in Ne
derland wordt een volmaakt voorbeeld gevon
den in het grootbedrijf de Wilhelminapolder
bij Goes. Op grond van spr.'s ervaring met
zijn oriënteerende proefneming op de plantage
Guadeloupe is hij van oordeel, dat slagen van
een hoevebedrijf met zeer extensieve cultuur
methode mogelijk is onder toepassing van
moderne eenvoudige werktuigen en ossen als
goodkoopste trekkracht. Er zal vooraf nog in
de praktijk moeten worden vastgesteld, dat de
verwachte resultaten met de individueele ossen-
hoeven zullen worden verworven. Daarvoor is
noodig een proefbedrijf, welke om utiliteits
redenen een cuituuroppervlak van ca. 100 H.A.
moet hebben. De opzet van dit bedrijf vereischt
in eersten aanleg een kapitaal van 25.000 a
f30.000. Na welslagen van het cultuurbedrijf
kan daarna worden overgegaan tot oprichten
van een moderne exportpellerij en verhan
deling naar Nederland van het product, waar
voor een kapitaal van gelijk bedrag noodig
zal zijn.
In Suriname zal rijst van het Amerikaansche
en het Java-type geteeld moeten worden. Als
opbrengst kan verwacht worden 4000 K.G.
gaba (rijst in dop) en 3000 K.G. mais per H.A.
voor de proefhoeve in totaal 384 ton gaba, uit
leverende 320 ton exportvliesrijst en 290 ton
mais, dan wel een tweede rijstoogst van 280
ton gaba of 170 ton vliesrijst als jaarproductie.
De kostprijs per ton voor de gaba zal dan ƒ23
25 en van de mais 19 a 20 bedragen. Bij
export zal de kostprijs loco Nederland van de
vliesrijst op ƒ57 a ƒ67 de 1000 K.G. en voor
mais 78 a ƒ80 per last van 2000 K.G. uit
komen.
Wanneer het proefbedrijf slaagt kan de
„Suriname Hoeve Maatschappij" met gerust
heid overgaan tot haar hoofdtaak en een aan
vang maken met de kolonisatie met een kleine
groep van 10 a 12 gezinnen, waarvoor de rest
van het maatschappelijk kapitaal voldoende is.
Door deze opeenvolgende werkwijze kan het
kapitaal der S.H.M. in tranches van ƒ30.000
achtereenvolgens naar mate van behoefte ge
plaatst worden.
m v> •rY^aÈii
WILLEM DE ZWIJGER
Woensdag 29 Maart, des avonds te 8 uur
zal in de Groote kerk. Markt, een herdenkings
samenkomst plaats hebben ter gelegenheid van
den 400sten geboortedag van Prins Willem van
Oranje. De rede zal worden uitgesproken door
prof. R. Casimir te 's Gravenhage. Het pro
gramma vermeldt verder orgelspel en zang
door het A Capella-koor.
GESLAAGD
De heer A. van Brandwijk alhier, slaagde te
's Gravenhage voor het examen stuurman op
stoomzeevisschersvaartuigen.
KAMER VAN KOOPHANDEL
De Kamer van Koophandel voor de Beneden-
Maas vergadert Woensdagmiddag a.s. te kwart
voor twee in het Handelsgebouw. De agenda
vermeldt o.m.: rekening en verantwoording'
over 1932; advies inzake makelaafsbeëeöigihg;
verkorting arbeidsweek of aantal dienstjaren.
DE ONTDEKKINGSREIZIGER KIEST ZEE. Dr. v. d. Slecn is naar Zuid-Amèrika ver-
trokken. Leden van de Vouwboot-ver. te Amsterdam deden hun eer e-voorzitter uitgeleid#.
