ALGEMEEN OVERZICHT.
EEN
ZWARTE DAG VOOR DE
ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
JAPAN EN DE SOVJETS.
FRANSCH OFFENSIEF TEGEN
DUITSCHLAND.
JSfiaf lil
NA WASHINGTON.
ZATERDAG 29 APRIL 1933
Hitler's triomf
DE VOORTPLANTING DES
GELOOFS EN ST. PETRUS'
LIEFDEWERK.
Audiëntie der centrale raden bij
den H. Vader.
DE RAMP VAN DE „AKRON'
GROOTE BRAND TE POTSDAM.
ZAL HET TOT WAPENGEWELD
KOMEN
BELGIE'S FINANCIEELE
POLITIEK.
De regeering vraagt volmachten.
DE AARDBEVING OP KOS.
NIEUWE AARDSCHOKKEN OP
CHALCIDICE.
WIJ, D.-NATIONALEN
FRANSCH VLIEGTUIG
VERONGELUKT.
BOMAANSLAGEN IN LA PLATA.
SCHIETENDE NAZIS TE WEENEN.
BOLIVIA—PARAGUAY.
Hl
Zonder RECLAME geen omzet,
geen winst; de DRUKINKT Is de
kracht van 't huidige zakenleven
summi
nnnimnimninnnnimnnmnmmniiHrm
JiL
PIET A.S. BEZOEK VAN KONING
FEISAL AAN LONDEN.
ONGELUK IN DEN BERLIJNSCHEN
DIERENTUIN.
DUITSCHLAND HOUDT VAST
AAN DE RIJKSWEER.
Een verzoenend woord van Norman
Davis en prof. Rutgers.
NIEUWE VERKLARING VAN
HUGENBERG.
de
GEMEENSCHAPPELIJKE VER
KLARING VAN HERRIOT
EN ROOSEVELT.
BETALING DER SCHULDEN IN
ZILVER.
DE A.S. WERELD-TARIEF-
WAPENSTILSTAND.
I
Rijkskanselier Hitier heeft over den staal-
helm getriomfeerd: bondsleider Seldte heeft
onvoorwaardelijk gekapituleerd en is met zijn
geheele „leger" naar het woord vijand zou
hier wat hard klinken en in zeker opzicht ook
onjuist zijn zijn jarenlangen concurrent
overgeloopen, wien hij practisch alle macht en
gezag over zijn scharen heeft overgedragen.
In Duitschland zelf zal over deze aangele
genheid weinig geschreven het denken, zoo
lang het gedachte niet uitgesproken wordt, is
voorloopig nog vrij worden. „Aan de pers
is verzocht verder over deze aangelegenheid
niet meer te schrijven", en een dergelijk ver
zoek staat onder het nationaal-socialistische re
giem met een absoluut verbod gelijk, evenals
de aanmaning, welke aan de propagandistische
mededeelingen voor de 1-Mei-viering wordt
toegevoegd: „Die nachstehende Mitteilung ist
von den Zeitungen in grosser auffaelliger Form
wiederholt zu veroeffentlichen." Men noemt
dat autoritaire democratie, in werkelijkheid is
het een regeeringsdictatuur over de pers.
De staalhelm is in de S.A.- en S.S.-formaties
ingeschakeld; Seldte zelf, die tot dusverre „bui
ten en boven de partijen" stond, heeft zich bij
de nationaal-socialisten aangesloten. De kame
raden in den bond van frontsoldaten, die zich
met deze versmelting niet zouden kunnen ver
eenigen worden van hun vaandeleed ontslagen.
Het proces, dat tot deze parallelschakeling,
tot deze unificatie geleid heeft, is intusschen
niet zonder voor de mentaliteit in Duitschland
zeer typeerende incidenten verloopen. Hitiers
triomf is niet zoo vlot tot stand gekomen, als
eenigen tijd geleden algemeen verwacht werd.
Er moesten sterke tegenstanden gebroken wor
den, zelfs moest de tweede bondsleider kolonel
Düsterberg, de man, die eens voor de nationa
listen candidaat voor 't rijkspresidentschap was,
van zijn ambt ontheven worden, alvorens de nu
bereikte overeenstemming tusschen Hitier en
Seldte een voldongen feit kon worden.
Deze ontheffing, dit ontslag heeft in een zoo
ongewonen bruusken vorm plaats gehad, dat
het stilzwijgen, dat de Duitsche pers daarom
trent is opgelegd, door de wijze, waarop het
bericht hier en daar geformuleerd werd, wel
eenigszins verbroken is. Zelfs uit de officieele
mededeeling blijkt, dat er een zware verbitter
de strijd tusschen Seldte en den populairen
organisator Düsterberg gevoerd is, dat deze
laatste elke poging om zijn overtuiging te
schokken en hem uit het zadel te lichten
waarbij het Arische beginsel natuurlijk maar
een voorwendsel was met taaie hardnekkig
heid heeft afgewezen. Zelfs heeft hij in zijn
laatste openlijke uitlating nog duidelijk genoeg
doen doorschemeren, dat de staalhelm volgens
zijn meening niet van een zelfstandig voortbe
staan afstand kon doen. En zijn gedachten gin
gen daarbij ongetwijfeld veel verder dan Al
leen tot den staalhelm.
De „Kreuzzeitung" had dezer dagen, in een
opzienbarend artikel, de meening uitgesproken,
dat de problemen van het Harzburger front
voor den staalhelm „slechts in een versmel
tingsproces" konden bestaan. Daartegenover
stelde Düsterberg, dat, hoezeer hij voor zich
persoonlijk vastbesloten was zich, zonder voor
behoud onder de politieke leiding van den rijks
kanselier te stellen, hij toch meende, dat de
bond van frontsoldaten een zelfstandige, niet
een van haar eigen karakteristiek beroofde or
ganisatie moest blijven.
Het conflict in de leiding is opgelost, door op
grond van het feit, dat een der grootouders van
Düsterberg een jood was, hem ongeschikt voor
zijn hooge ambt te verklaren. Maar daarmede
is het conflict in den bond nog allerminst tot
een bevredigend einde gekomen. Seldte, de
minister in het Hitlerkabinet, moge dan al naar
het nationaal-socialisme overgegaan zijn, de
duizenden frontsoldaten in den bond behoeven
het voorbeeld van hun leider geenszins te vol
gen. Voor hen staat de zeer moeilijke weg open
van openlijk verzet, maar zij kunnen ook wor
den tot de in stilte tegen het regiem mokken-
den, die slechts op het allergunstigste moment
wachten om tot oppositie over te gaan.
En daar juist ligt een ontzaglijk gevaar, dat
het nationaal-socialisme geheel over het hoofd
schijnt te zien. Wel heeft minister Goebbels,
toen hij zijn ambt van rijkspropagandist aan
vaardde, het even aangevoeld; maar de ont-
stuimig voortstuwende Goering heeft alle be
lemmeringen onvergeworpen: geen dag of uur
kon hij Wachten om geheel Duitschland te ver-
nationaal-socialiseeren. Geestdrift en onbeperkt
enthousiasme zijn de eenige krachten, waar
mede deze figuur werkt. Alles, wat niet-natio-
naal-socialistisch is, moet verdwijnen; de abso
lute eenheidsstaat zonder grenzen op territo
riaal, verstand- of wilsgebied moet in Duitsch
land binnen den kortst mogelijken tijd opge
bouwd worden.
Het nationaal-socialisme heeft in Duitsch
land een kans gekregen, zooals nog nooit een
partij of beweging die voor zich heeft gezien.
Het heeft zich echter, gelijk dat in de geschie
denis zijner ontwikkeling steeds het geval was,
tot-het uiterlijke beperkt. De innerlijke struc
tuur der partij is, zelfs nu ze drie maanden
reeds aan het bewind is, nog geheel verbor
gen. Een program een werkelijk program is
tot dusverre niet onthuld; men heeft enkele
groote lijnen in de regeeringsverklaring van
Hitier gezien, maar ze zijn reeds geheel ver
vaagd, daar ze niet door daden scherp naar
voren zijn gebracht. Staatsrechtelijke-theorieën
zijn in de practijk gebracht; maar het Duitsche
volk zal zich, op den duur, niet met Gleich-
schaltung tevreden kunnen stellen. Het groote
probleem, dat alle andere overheerscht; dat
tenslotte meer beteekenis zal hebben dan Ari-
sche-rasvraagstukken, is „arbeid en brood",
voor de groote massa werkloozen.
Binnen enkele dagen zal het feest van den
arbeid gevierd worden, in een land met mil-
lioenen en millioenen werkloozen. De schrij
nende tegenstelling tusschen deze twee gege
vens zal door een luister van feestelijkheden,
door schitterend vuurwerk wellicht even ver
doezeld kunnen worden. Maar na den eersten
komt een tweede Mei, met de benauwende
vraag: „arbeid en brood".
In den smeltover der nationale rewolutie
wordt gepoogd een eenheid van het geheele
Duitsche volk te maken. Maar het echte, wer
kelijke bindmiddel ontbreekt. Men moge met
het woord program, een fijn gedetailleerd pro
gram spotten, het zal een noodzakelijkheid
worden, wellicht reeds in een nabije toekomst.
Van extreme overspanning kan een volk niet
leven; extremisme loopt dood op zijn eigen
machteloosheid om steeds meer te bieden. Daar
ligt het grootste gevaar voor het nationaal-
socialisme.
Men seint ons uit Rome d.d. heden:
De H. Vader'heeft gisteren in de consistorie
zaal de leden van de centrale raden der pause
lijke missiegenootschappen tot Voortplanting
des Geloofs en St. Petrus' Liefdewerk, die hun
jaarvergadering te Rome houden, in audiëntie
ontvangen, waarbij allen tot de handkus wer
den toegelaten.
Nadat de H. Vader op den troon had plaats
genomen, hield Z. H. Em. kardinaal Fumasoni-
Biondi, prefect van de H. Congregatie van de
Voortplanting des Geloofs, een toespraak, waar
in hij zijn vreugde erover uitsprak, deze wer
kers voor het geloof, die voor de tiende maal
zijn bijeengekomen, aan den H. Vader te kun
nen voorstellen.
Niettegenstaande de in dezen tijd heerschen-
de crisis zijn wij erin geslaagd, weinig minder
dan andere jaren aan geldelijke bijdragen in te
zamelen en de H. Vader die de noodtoestanden
kent, aldus kardinaal Fumasoni, zou wel begrij
pen welk een bewijs dit is voor hun ijver en
werkkracht.
Kardinaal Fumasoni besloot zijn rede met te
wijzen op het verheugend feit, dat de resulta
ten van het missiewerk in de missielanden zelf
zoozeer vooruit gegaan waren.
De H, Vader heette in een korte toespraak
alle aanwezigen welkom, waarbij hij opmerkte,
dat, waar allen in het vaderhuis welkom zijn,
dit des te meer het gevval is met deze uitge
lezen werkers, die vele naties vertegenwoordi
gen en zulke uitstekende medearbeiders zijn
aan het werk der werken: dat der missies.
De H. Vader bracht hun dank voor al de
moeiten, welke zij zich hebben gegeven en nog
zullen geven, voor de uitbreiding van het ge
loof. Zij werkten voor de missielanden volgens
het woord van den Zaligmaker: „Ut vitam ha-
beant et abundantius habeant", dat zij het le
ven hebben en het overvloediger hebben.
De H. Vader wees op het wonderlijke feit,
dat hun werk, niettegenstaande de vreeselijke
crisis, zoo weinig minder resultaten heeft op
geleverd en prees daarom hun ijver, waarbij
hij hen aanspoorde zich niet door tegenslag te
laten ontmoedigen.
Aan het einde van zijn toespraak verleende
de H. Vader den aanwezigen zijn pauselijken
zegen, terwijl hij tevens den zegen Gods afriep
over hun werk.
Reparaties voor het begin van den
tocht niet beëindigd.
WASHINGTON, 27 April. (R.O.) De navi-
gatie-officier Wiley,, een der drie overlevenden
van de „Akron", is vandaag door het marine
gerechtshof aan een verhoor onderworpen over
de catastrofe van het luchtschip.
Vermelding verdient de verklaring, welke
hij aflegde, dat bepaalde belangrijke repara
ties, welke aan de „Akron" moesten worden
uitgevoerd, niet beëindigd waren, toen het
luchtschip zijn noodlottigen laatsten tocht be
gon.
POTSDAM, 28 April. (W. B.) Vannacht heeft
een groote brand gewoed in een graanfabriek
alhier, de „Postdamer Muehlenwerk", waaraan
4.000 centenaar tarwe ten offer zijn gevallen.
De brandweer was snel ter plaatse en be
streed den brand met dertig slangen, waardoor
verhinderd kon worden, dat het vuur op de be
lendende gebouwen oversloeg.
Het bedrijf is door dezen brand voor langen
tijd stilgelegd.
Bij de blusschingswerkzaamheden werden
twee brandweerlieden door den rook be
dwelmd en moesten naar het ziekenhuis wor
den overgebracht.
Over de oorzaak van den brand kan niets
met stelligheid gezegd worden, doch men ver
moedt, dat het vuur door broeiing ontstaan is,
CHARBIN, 28 April. (R.O.) Het Japansche
officieele orgaan de „Harbin Times" handhaaft
het standpunt, dat het nutteloos is met sovjet-
Rusland te onderhandelen en verklaart met
nadruk, dat de Mandsjoekoeo-regeering de
onrechtmatigheden der sovjet-ambtenaren moet
onderzoeken „ook al zou men tot geweld van
wapenen zijn toevlucht moeten nemen".
Het blad dringt er ook op aan, dat sovjet-
Rusland gedwongen zal worden, het van den
Chineeschen Ooster-Spoorweg verwijderde ma
teriaal onmiddellijk terug te geven.
De Oost-Chineesche spoorweg.
MOSKOU, 28 April (V.D.) Het officieele tele-
graaf-agentschap der sovjet-Unie verneemt uit
Charbin, dat de Japansche consul-generaal al
daar, Morisima, de leiding van het Mandjoe-
rijsche beheer van den Oost-Chineeschen spoor
weg in handen heeft genomen.
Morisma is verantwoordelijk voor het ver
breken van de verbinding tusschen den Oost-
Chineeschen spoorweg en het groote Siberische
traject. Van hem was ook de poging afkomstig
alle Russische ambtenaren uit de administratie
van den Oost-Chineeschen spoorweg te verwij
deren.
Matsoeoka's triomfantelijke
aankomst te Tokio.
TOKIO, 27 April (V.D.) De Japansche gede
legeerde bij den volkenbond, Matsoeoka, heeft
heden in den letterlijken zin van het woord
een triomfantelijken intocht gehouden in,
Tokio.
Een enorme menigte stond geschaard langs
den weg van de Yokohama-pier naar het sta
tion voor Tokio.
Onmiddellijk na zijn aankomst te Tokio be
gaf Matsoeoka zich naar het keizerlijk paleis,
voor welks gevel hij enkele minuten in zwij
gende hulde aan den keizer en de keizerin bleef
staan, waarna hij zich naar het departement
van buitenlandsche zaken begaf.
Mongolië voor aansluiting bij
Mands joekoeo.
TSJANGTSJOENG, 28 April (V.D.) Van of
ficieele Mandsjoerijsche zijde wordt medege
deeld, dat de autoriteiten van eenige Mongool-
sche steden in Barga een conferentie hebben
gehouden, waarin de meening tot uitdrukking
werd gebracht, dat Binnen- en Buiten-Mongo-
lië van China en van Rusland dienden te worden
afgescheiden en met Mandsjoekoeo te worden
vereenigd.
De Mongoolsche vorsten hebben reeds gevol
machtigden benoemd voor Mandsjoekoeo en
Japan.
Naar onze Brusselsche correspondent meldt,
zal de Belgische regeering Maandag 1 Mei a.s.
financieele 'volmachten aan het parlement vra
gen om 'slands financiën te herstellen.
De kamers zullen daarna waarschijnlijk voor
onbepaalden tijd op reces gaan.
De regeering zal voor het verkrijgen der vol
machten de kwestie van vertrouwen stellen.
ATHENE, 28 April. (R.O.) Op het schiereiland
Chalcidice zijn opnieuw hevige aardschokken
waargenomen.
Verscheidene dorpen zullen ontruimd moeten
worden.
Ook op andere eilanden schade
aangericht.
ATHENE, 28 April. (R.O.) Het aantal dooden
op het eiland Kos in de Aegeische zee ten
gevolge van de aardbeving bedraagt thans 149.
Behalve op het eiland Kos, heeft de aard
beving, die de eilanden-groep in de Aegeische
zee heeft geteisterd, ook groote schade aange
richt op het eiland Nisyros.
De burgemeester van het eiland heeft ver
klaard, dat 138 huizen zijn verwoest, waarbij
waarschijnlijk verscheidene personen om het
leven zijn gekomen. Het aantal slachtoffers,
alsmede dat der gewonden is evenwel nog niet
bekend.
De gouverneur van de Aegeische eilanden is
op het eiland Kos aangekomen en heeft ter
stond maatregelen tot het organiseeren van
hulp genomen. De 600 personen van dit eiland,
die gewond werden, zijn op andere eilanden
ter verpleging opgenomen. De toestand van
250 hunner is nog steeds zeer ernstig. Berich
ten uit Stamboel bevestigen, dat in het Dadga-
district drie dorpen volkomen door de aard
beving verwoest en talrijke personen gewond
zijn.
ROME, 28 April. (H.N.) Een Fransch vlieg
tuig van de lijn Beiroet—Marseille is bij Sara-
ceni verongelukt. Van de inzittenden zijn twee
passagiers en een monteur nog in leven. De
monteur is gewond, de twee passagiers zijn
ongedeerd gebleven, doch hebben een ernsti-
gen zenuwschok gekregen.
Een V. D.-bericht meldt nog
Op een bergplateau, dat geheel met sneeuw
is bedekt, is het wrak gevonden van het Fran-
sche verkeersvliegtuig, dat dienst heeft gedaan
op de lijn MarseilleCorfoe. Van de zich aan
boord bevindende acht personen waren er vijf
om het leven gekomen.
De prefect van Cosenza leidt de bergings
werkzaamheden.
BUENOS AIRES, 28 April. (R.O.) In La
Plata zijn een aantal zware bommen ontploft
in de woningen van vier oud-rechters en an
dere persoonlijkheden. De aangerichte mate-
rieele schade is aanzienlijk. Persoonlijke onge
lukken kwamen gelukkig niet voor. De daders
van den aanslag zouden terroristen zijn.
WEENEN, 28 April. (H.N.) Vandaag ver
toonden zich in een arbeiderswijk te Weenen
drie nationaal-socialisten in uniform, die de
voorbij gangers lastig vielen en met enkele
sociaal-democraten in een twistgesprek ge
raakten. Er ontstond een volksoploop, waarbij
de drie nationaal-socialisten omsingeld werden,
die daarop revolvers trokken en begonnen te
schieten. Een socaal-democraat werd ernstig
gewond.
De menigte wilde de nationaal-socialisten
lynchen, doch de politie greep tijdig in.
De nazis werden gearresteerd en naar het
politiebureau gebracht.
BUENOS AIRES, 28 April (R.O.) Volgens be
richten uit Asuncion zou de president van Para
guay thans bereid zijn, aan Bolivia formeel den
oorlog te verklaren.
LONDEN, 28 April. (N.T.A.) Koning Feisal
Ibn Houssein van Irak zal den 20sten Juni te
Londen aankomen en de gast zijn van den
koning en de koningin in Buckingham Palace.
Den avond van zijn aankomst zal te zijner
eere een banket worden gehouden. Koning
Feisal zal eenige weken te Londen blijven.
De stad zal te zijner eere den 21sten juni een
diner geven in Guildhall en hem een gouden
doos met inschrift ten geschenke geven.
VEESMOKKELARIJ AAN DE BELG-NED.
GRENS.
BRUGGE, 27 April. (V. D.) Donderdagmid
dag bemerkten de tolbeambten, die den Noord
kant van de Selzaete-vaart bewaken, langs den
anderen kant der vaart een zeer groote kudde
vee, gedreven door een 25-tal smokkelaars op
het gebied der gemeente Westcapelle, komen
de uit Nederland.
De douaniers schoten op de groep, hetgeen
verwarring stichtte in de kudde en tevens de
brigade gendarmerie van Westcappelle alar
meerde.
Een groot aantal gendarmen arriveerde ter
plaatse. Zeventien stuks hoornvee werden in
beslag genomen. Vijf smokkelaars werden in
arrest gesteld. Een hunner is de Nederlander
Karei Welvaart uit Eede.
De smokkelaars zijn naar Brugge overge
bracht.
Beer rukt een knaap de hand af.
BERLIJN, 27 April. (V. D.) Een verschrik
kelijk ongeluk is heden in den dierentuin van
Berlijn gebeurd.
De 9-jarige Herbert Kaspar uit de Steinmetz-
strasse, wiens vader in den dierentuin kranten
verkoopt, voederde daar de groote Alaska-
beren. Daarbij greep een der beren hem aan
den rechterhand en rukte die geheel af.
Een toeschouwer sprong op het hulpgeroep
van den knaap toe en slaagde er in hem te be
vrijden.
Nadat een noodverband was aangelegd, is
de knaap naar een ziekenhuis overgebracht.
GENèVE, 28 April. (VAN ONZEN CORRES
PONDENT). In de vergadering van de alge-
meene commissie der ontwapeningsconferentie,
die aanvankelijk geheel onbeduidend scheen te
worden, is plotseling een pechstemming ver
oorzaakt, die ons rechtstreeks naar een gevaar
lijke crisis dreigde mee te sleuren. Het betrof
de bespreking van het eerste hoofdstuk van het
tweede gedeelte van Mac Donald's ontwerp-
conventie, dat op de effectieven der landmacht
betrekking heeft.
Nadolny diende daarop, zooals men weet,
eenige amendementen in, die stellig belangrij
ker afwijkingen van het ontwerp-conventie van
Mac Donald brengen zouden dan men in dit
stadium der conferentie van amendementen
had verwacht. Dat Duitschland plotseling de
kwestie van de berekening der geoefende re
serve-troepen onder de effectieven weder zou
ter hand nemen, was velen een onaangename
verrassing, al moet toegegeven worden, dat het
amendement zelf van een streven naar gema
tigdheid getuigde. Juist daarom echter had het
beter niet ingediend moeten worden.
Wat de Franschen het meest ergerde, was na
tuurlijk het Duitsche voorstel om alle artikelen
uit Mac Donald's ontwerp-conventie, die op de
legerunificatie der continentale Europeesche
landen betrekking hebben, eenvoudig te schrap
pen.
Duitschland wil blijkbaar voorloopig nog
geen afstand van de rijksweer doen en niet
verder gaan dan aan de te scheppen permanen
te ontwapeningscommissie de bestudeering van
dit vraagstuk toe te vertrouwen, zoodat dan
op de tweede ontwapeningsconferentie over vijf
jaar wellicht daartoe besloten zou kunnen wor
den.
Het was begrijpelijk, dat de Duitsche amende
menten bij de Fransche delegatie al heel weinig
sympathie ondervonden, doch dit had toch
geen reden mogen zijn voor een zoo bitse af-
wijziging ervan door Massigli als vandaag het
geval is geweest. Frankrijk gevoelt zich blijk
baar sterk door de toenemende anti-Duitsche
stemming in de conferentie kringen in verband
met de Jodenvervolgingen. Bovendien heeft
blijkbaar het verloop der Washingtonsche be
sprekingen tusschen Roosevelt en Herriot
Frankrijk aangemoedigd, zich krachtiger dan
ooit tegen iedere gedachte van eenige Duitsche
herbewapening te verzetten.
Zoo ging dan Massigli plotseling tot een ener-
gisch offensief tegen Duitschland over. Dat
Massigli dit deed, die toch feitelijk een amb
tenaar is, verbaasde menigeen, doch Massigli
staat erkend als een der minst soepele der
Fransche gedelegeerden.
Massigli verwierp natuurlijk alle Duitsche
amendementen en achtte het onaannemelijk,
dat Duitschland de rijksweer zou blijven be
houden en toch 200.000 effectieven zou verkrij
gen, zooals in het Britsche ontwerpconventie
wordt voorgesteld. Massigli verklaarde ten
slotte geen mogelijkheid een goeden afloop
der conferentie te zien, indien dit werkelijk de
laatste woorden van Duitschland waren ge
weest.
Eden sloot zich zij het dan ook in gematigde
woorden zakelijk geheel bij Massigli's bestrijding
der Duitsche amendementen aan. Eden gaf op
nieuw blijk van de verkoeling der Britsche ge
voelens voor Duitschland, door geenerlei be
middelingspoging tusschen Frankrijk en
Duitschland te ondernemen.
Merkwaardigerwijze heeft een door Nadolny
bij wijze van uitzondering geheel in het Duitsch
uitgesproken rede eenige ontspanning gebracht.
Men verwachtte eigenlijk algemeen, dat Nadol
ny in de Duitsche taal sprekend, nog scherpere
woorden zou gebruiken dan gewoonlijk in het
Fransch en dat hij de spanning zou verergeren.
Het tegendeel was waar. Nadolny heeft door
zijn eigen taal te gebruiken daarin een zoo
edelen klank van overtuiging laten hooren, dat
hij veler sympathie weder wist te winnen. Zijn
betoog over de noodzakelijkheid van ontwa
pening der sterk bewapende naburige volken
in het belang juist van Duitschland's veiligheid
was van overtuigende kracht evenals zijn stel
lige verzekering van de Duitsche vredesliefde
en den goeden wil, om tot een accoord op de
ontwapeningsconferentie te komen.
Op geestige wijze gaf Nadolny ook te ver
staan, dat de Duitsche amendementen ook nog
niet Duitschlands laatste woorden waren ge
weest.
In een duidelijke ontspanning voerde de al-
gemeene commissie hierna de laatste sprekers
aan, namelijk Norman Davis en prof. Rutgers,
die een verzoenend woord lieten hooren. Het
woord van Norman Davis was voor de Fran
schen een teleurstelling, want het deed zien,
dat. Amerika ondanks de Washingtonsche be
sprekingen niet van plan is Duitschland het
mes op de keel te zetten, doch bemiddelend
tusschen Frankrijk en Duitschland wü blijven
optreden.
Men mag hopen, dat na deze spannende poli
tieke discussies van hedenmiddag de algemeene
commissie a.s Maandag de ingediende amende
menten op de artikelen over de effectieven
zakelijk zal kunnen bespreken.
Nederlandsche amendemen
ten op het Engelsche plan.
Voordat Nadolny door de indiening zijner
veelomvattende amendementen zulk een beroe
ring in de algemeene commissie bracht, heeft
prof. Rutgers een korte rede van meer tech-
nischen aard uitgesproken, waarin hij de wij
ziging van een der artikelen van het' Britsche
ontwerp in overweging gaf, waardoor een staat
het recht zou hebben om in bepaalde perioden
van het jaar, bijv. tijdens de groote manoeuvres,
een grooter aantal dan het geoorloofde gemid
delde soldaten onder de wapenen te houden,
mits natuurlijk zakelijk het gemiddelde over
het geheele jaar genomen niet zou worden
overtreden, mits een bepaald maximum zou
worden in acht genomen en mits tevoren het
voornemen tot overtreding van het gemiddel
de in de permanente ontwapeningscommissie
zou worden medegedeeld, zulks om te verhoe
den, dat plotseling geweldige troepenmassa's
zouden worden opeengehoopt, waarmede een
aanval tegen een anderen staat zou kunnen
ondernomen worden.
Volgens de bedoeling van prof. Rutgers zou
een dergelijke voorafgaande notificatie der
overtreding van het gemiddelde niet noodig
zijn, indien plotseling een groot aantal troepen
voor de handhaving van de binnenlandsche
orde en rust zou moeten worden gemobiliseerd.
Da Nederlandsche delegatie stelde verder
voor alle staten van de beteekenis van Neder
land een leger van 25.000 man voor, afgezien
van het leger in de koloniën.
Ook de Oostenrijksche en Hongaarsche dele
gaties ter ontwapeningsconferentie hebben wij
zigingsvoorstellen op het Engelsche plan in
gediend.
Oostenrijk, dat volgens het Engelsche plan
een leger van 50.000 man zou mogen hebben,
eischt 60.000.
Hongarije eischt, dat bij de vaststelling van
de legersterkte rekening zal worden gehouden
met de bewapening der nabuurstaten en de na
tionale veiligheid.
Donderdag is te Berlijn de rijksdagfractie
der D.N.V.P. bijeengekomen in een zitting, die
gisteren .nog werd voortgezet.
De fractie-voorzitter Schmidt uit Hannover
hield een korte inleidende toespraak, waarna
de aanvullende verkiezingen voor het fractie
bestuur plaats vonden. Na bespreking van een
reeks afzonderlijke kwesties, hield staatssecre
taris v. Rohr een uitvoerig referaat over het
groote wetgevende werk op landbouwgebied
van rijksminister dr. Hugenberg.
Des middags werd de zitting ingeleid door
een rapport van dr. Hugenberg over den po-
litieken toestand. Naar een V.D.-bericht meldt,
besloot spreker zijn exposé met de volgende
woorden:
„Rust en geloof in den rechtsstaat zijn de
grondslagen van het economische leven. De
pogingen van ondergeschikte organen, deze
grondslagen in gevaar te brengen, zullen vol
gens de verklaringen der toonaangevende lei
ders binnen zeer korten tijd worden gestopt.
De ware Duitsch-nationaal, die den harden
strijd der laatste veertien jaren met het
Marxistische systeem heeft gestreden en weer
stand heeft geboden aan alle pogingen, om de
Duitsch nationale beweging in den zwart-roo-
den bond te trekken is hij, die met het op
rechtste enthousiasme den ommekeer der
dingen in Duitschland heeft begroet.
Des te meer heeft hij er ook recht op als ge
lijkgerechtigd strijder om de Duitsche toekomst
te worden erkend en behandeld. Dat eisch
ik, zooals van zelf spreekt, voor mijn vrienden
op. In deze kwestie kan en zal niemand van
mij een compromis verlangen. Het behoeft
eigenlijk niet verzekerd te worden, dat ik hier
mede sta en val".
In aansluiting daarop werd het woord ge
voerd door den fractieleider Schmidt uit Han
nover, die de isolatie van Duitschland in de
buitenlandsche politiek en de daaruit ontstaan
de spanningen op den voorgrond stelde van
zijn uiteenzettingen. Het werk van dr. Hugen
berg heeft in een tijd van gistende hervor
mingen en van den moeilijksten economischen
noodtoestand de eerste grondslagen gelegd
voor den wederopbouw en het vrijmaken van
schulden van den landbouw en voor de reor
ganisatie der Duitsche huishouding.
Met het oog op deze feiten moeten thans de
tegen zijn persoon gerichte aanvallen, die verre
van een zakelijke critiek blijven, juist in het
belang van den landbouw met nadruk worden
afgewezen. Economische politiek mag thans
niet worden bepaald door de eischen der pro
paganda.
De buitengewoon groote bereidwilligheid van
economische organisaties, om zich deemoedig
te onderwerpen aan niet gelegitimeerde com
missarissen, zal door ieder oprechten nationa-
len strijder, niet in de laatste plaats ook door
iederen national-socialist, met passende ge
ringschatting worden beschouwd.
Voor de voor ons liggende taken behoorde
aan alleen frontstrijders een door de regeering
wettig geregelde preferentieele positie te wor
den ingeruimd. Evenzoo is de eerelijst van die
genen, die gestreden hebben tegen het Young-
plan, een betere waardemeter voor nationale
betrouwbaarheid dan een nog op het laatste
oogenblik verworven partijlidmaatschapskaart.
Openlijk moet worden uitgesproken, waar het
thans om gaat:
Voor Hugenberg zijn niet persoonlijke mi
msterieele kwesties het beslissende, beslissend
is voor hem, of een op ervaring opgebouwde
uniforme economische politiek kan worden
gevoerd of niet. Beslissend is echter vooral
voor Hugenberg en de Duitsch-natiónale be
weging, of de Duitsch-nationale strijders, die
sedert 1918 in de eerste linie stonden als ge
lijkgerechtigde kameraden van het nationale
front, op alle gebieden van het economische
leven erkend worden of niet.
Wij, Duitsch-nationalen, zien de verantwoor
delijkheid van onze taak in. Wij kunnen daar
alleen aan voldoen, wanneer wij ons zelf trouw
blijven.
BERLIJN, 28 April. (W.B.) Naar ons gemeld
wordt, is de politieke politie op het oogenblik
bezig met een algemeene huiszoeking in Ber-
lijnCharlottenburg. De huiszoeking begon om
half acht hedenmorgen en duurt op het oogen
blik nog voort.
Tot nog toe heeft de politie een aantal com
munistische drukwerken en vuurwapenen ge
vonden.
De inrichting van den jaarlijkschen
„Grand Salon" te Parijs is in
vollen gang.
Een Pruisische „Gepoe"?
BERLIJN, 27 April. (V.D.) Wij vernemen,
dat de Pruisische premier Goering de politieke
politie als zelfstandige groep heeft georgani
seerd.
Het „Staatspolizeiamt", welks werkzaamheid
is geregeld door een wet van 26 April, wordt
direct ondergeschikt gemaakt aan den Pruisi-
schen minister van binnenlandsche zaken.
De taak der geheime staatspolitie bestaat in
het opsporen en bestrijden van alle staatsge
vaarlijke politieke werkzaamheden in het ge
heele Pruisische staatsgebied. Hiervoor worden
haar niet alleen de andere politieautoriteiten
ondergeschikt gemaakt, maar ook eigen exe
cutieve organen toegekend.
Groote razzia.
BERLIJN, 28 April. (V.D.) De groote razzia
te Berlijn—Charlottenburg, die tot laat in den
middag duurde, heeft een groote hoeveelheid
wapens aan het licht gebracht. De wapens
zijn in een vrachtauto geladen en naar het
Horst Wesselhuis overgebracht, evenals een
aantal documenten en equipementen.
Tegen de corruptie.
BERLIJN, 28 April. (W.B.) In het proces
tegen „Amtsmann" Engel, „Oberregierungsse-
kretar" Sommer en andere beambten van het
ministerie van buitenlandsche zaken wegens de
in het verkeersbureau van dit ministerie voor
gekomen onregelmatigheden werd Vrijdag na
15 procesdageri, vonnis gewezen.
Er werden gevangenisstraffen van 3 jaar tot
5 maanden opgelegd.
De onthullingen van
Manchester Guardian'.
BERLIJN, 28 April. (W.B.) In verband met
de publicaties van de „Manchester Guardian"
over den brand in het rijksdaggebouw heeft,
naar de parlementaire dienst van het Wolff-
bureau meldt, de persleider der nationaal-so
cialistische rijksdagfractie een aantal vragen
gesteld aan den rechter van instructie, die be
last is met het onderzoek naar den brand.
Het vooronderzoek richtte zich, naar de rech
ter van instructie, Reichsgerichtsrat Vogt, ver
klaarde, aanvankelijk uitsluitend tegen van der
Lubbe, die, zooals bekend, reeds in den nacht
van den brand is gearresteerd.
Eerst later rees tijdens het onderzoek ver
denking tegen de drie Bulgaarsche communis
ten, die gearresteerd zijn, evenals tegen den
rijksdagafgevaardigde Torgler en tenslotte
kwam men op het spoor van een groot aantal
Duitsche en buitenlandsche communisten.
In verband hiermede hebben nog verschei
dene arrestaties plaats gehad, waarover echter
op het oogenblik nog niets kan worden gepu
bliceerd.
Het vooronderzoek zal zoo spoedig mogelijk
worden beëindigd, zoodat verwacht mag wor
den, dat het proces nog dezen zomer zal begin
nen.
BERLIJN, 28 April. (V.D.) Vrijdagmiddag is
Boess, de vroegere eerste burgemeester van
Berlijn, definitief in arrest gesteld.
In een gemeenschappelijke verklaring van
Herriot en Roosevelt, afgegeven voor het ver
trek van Herriot naar Frankrijk, wordt het
volgende gezegd.
President Roosevelt heeft met Herriot het
vraagstuk der intergouvernementeele schulden
besproken en hem het Amerikaansch standpunt
uiteengezet. Herriot zette op' zijn beurt het
standpunt der Fransche regeering en van het
Fransche parlement uiteen.
De langdurige gedachtenwisseling, welke een
openhartig en uiterst vriendschappelijk karak
ter droeg, had ten doel tot een duidelijk en
reëel begrip van den toestand te geraken en
zal ongetwijfeld de in de toekomst te nemen
maatregelen helpen bepalen.
Herriot en Roosevelt hopen, dat deze bespre
kingen, welke van groote waarde zijn, te Parijs
en Washington zullen kunnen worden voort
gezet, nadat Herriot de gelegenheid zal hebben
gehad, aan de Fransche regeering rapport uit
te brengen.
WASHINGTON, 28 April. (R. O.) In het ge
meenschappelijk slotcommuniqué van Roosevelt
en Herriot wordt o. a. nog gezegd, dat de
Fransch-Amerikaansche besprekingen ten doel
hadden, een zoo volledig mogelijke overeen
stemming te bereiken tusschen beide landen
over hun gemeenschappelijke vraagstukken,
terwijl het sluiten van definitieve overeenkom
sten blijft voorbehouden voor de economiSchè
wereldconferentie.
Op geen ander oogenblik is een overeenstem
ming tot handhaving van den vrede, voor ge
lijktijdige progressieve economische ontwape
ning en het herstel van stabiele monetaire toe
standen in een atmosfeer van algemeene vei
ligheid noodzakelijker geweest dan juist thans.
Met diepe voldoening, zoo heet het verder in
het communiqué, hebben wij geconstateerd, dat
onze beide regeeringen de voornaamste wereld
vraagstukken en doeleinden der economische
conferentie onder eenzelfden gezichtshoek be
schouwen.
Het communiqué dat min of meer in den
zelfden geest is als het slotcommuniqué van
Roosevelt en Mac Donald van 26 April j.l.,
somt dan de algemeene maatregelen op, welke
noodig zijn om de tegenwoordige economische
en monetaire crisis op te lossen.
WASHINGTON, 28 April. (R.O.) President
Roosevelt beschouwt na zijn onderhandelingen
met den Engelschen en den Franschen minister
president het eerste deel van de voorbereiding
der economische wereldconferentie als afge
sloten.
Het hoofdresultaat van de besprekingen be
staat in een overeenstemming hierover dat
Frankrijk en Engeland hunne schulden welis
waar betalen moeten, maar ze in zilver kunnen
betalen, hetgeen een vermindering van onge
veer een derde beteekent en bovendien den
zilverprijs, alsmede de koopkracht der landen
met zilveren standaard verhoogt.
In de veiligheidskwestie is Roosevelt het
Fransche standpunt klaarblijkelijk ver tege
moet gekomen.
In elk geval wil een meestal goed ingelichte
medewerker van de „N. Y. Herald Tribune" dit
vernomen hebben.
Ook heeft hij erkend, dat wanneer Amerika
ontwapening en Frankrijk's toestemming voor
de Duitsche gelijkheid in bewapening verlangt,
het ook de noodige consequenties moet trekken
en aan de Franschen toezeggingen, alsmede zijn
toestemming tot economische maatregelen tegen
een eventueelen aanvaller moet geven.
Of en in hoeverre het congres de bij de voor-
loopige besprekingen getroffen vrijblijvende
afspraken zal goedkeuren, staat nog niet vast.
WASHINGTON, 28 April. (R.O.) De senaat
heeft een amendement aangenomen op het
inflatieontwerp, waardoor de president ge
machtigd wordt, twee honderd millioen dol
lar in zilvergeld aan te nemen als gedeelte
lijke betaling der oorlogsschulden inplaats van
honderd millioen, in zilver zooals aanvankelijk
was voorzien.
WASHINGTON, 28 April. (R.O.) In welin
gelichte Amerikaansche kringen gelooft men,
dat Norman Davis morgen in de vergadering
van de voorbereidingscommissie der economi
sche wereldconferentie den wereld-tariefwa
penstilstand tot aan de bijeenroeping der eco
nomische wereldconferentie zal voorstellen.
ROY STEWART
Reuter meldt ons uit Los Angelos:
De bekende ster uit talrijke Wild-West films,
Roy Stewart, is tengevolge van een hartkwaal
overleden.
Stewart, die slechts 43 jaar oud geworden is,
trad in 1913 voor het eerst in films op.
Zijn meest succesvolle rolprenten waren „The
Viking" en „Lone star Ranger."
HET TESTAMENT VAN Dr. MABL'SE.
Men deelt ons mede, dat de film „het test*»
ment van dr. Mabuse" door de rijks-filmkeu
ring zonder coupures voor vertooning in Ne
derland aan personen boven 18 jaar is toegela
ten. Zooals bekend is deze Fritz Lang-film in
Duitschland door de tegenwoordige regeering
verboden.
