1 geneest'-en, mmfmmM de Smid
LUCHTSCHEPEN IN DEN STORM.
SPORT EN SPEL-
DE KABOUTERS
ZATERDAG 6 MEI 1933
RADIO-PROGRAMMA
RADIO-BERICHTEN
de VOETBAL-COMPETITIE.
I. V. C. B.
K. N. V. B.
a
ZIJN JUWEELTJES
VAN
RECLAME KUNST
HERBERT ADAMS.
MAANDAG, 8 MEI.
HUIZEë (1875 M., 160 K.H.) NCRV.-uitzen-
ding: 8.159.30 gramofoonplaten; 11.00 Chr. le-
tuusr; 11.3012.00 gramofoonplaten; 12.00 poli
tieberichten; 12.15 gramofoonplaten; 12.30 orgel
concert F. Ama; 2.002.35 voor de scholen; 2.35
gramofoonplaten;'2.45 wenken voor de keuken;
3.153.35 modecursus; 5.00 gramofoonplaten; 5.30
—6.30 pop. orgelbespeling; 7.00 politieberichten;
7.15—7.30 Ned. Chr. Persbureau; 8.00 Utr. Sted.
Orkest me tmedew. v. A. Woud (alt) en het
Toonkunstkoor te Utrecht, O.a. concert voor
strijkorkest in a, Vivaldi; 9.009.30 causerie
Raden S. Nimpoeno: Javaansche adat; 9.30 ver
volg concert, Brahms-programma. O.a. Tragische
ouverture, op. 81; 10.30 Vaz Dias; 10.4011.30
gramofoonplaten.
HILVERSUM (29G M., 1013 K.H.) VARA-uit-
zending; 9.00 Vaz Dias.
DAVENTRY (1554 M„ 193 K.H.) 9.50 tijdsein,
berichten; 10.0510.20 causerie: „De Oostenrijk-
sche huisvrouw; 11.20 orgelspel R. New; 12.05
Wetern Studio-orkest. O.a. fragm. Meistersinger
von Nürnberg, Wagner; 1.05 gramofoonplaten;
I.45 voor de scholen; 2.20 M. Hayward (viool) en
O'Connor Morris (piano), sonate e kl. t., Elgar;
2.45 Fransche causerie; 3.00 B.B.C.-dansorkest;
3.50 Schotsch Studio-orkest. O.a. Internationale
suite, Tschaikowsky; 4.35 kinderuur; 5.20 berich
ten; 5.50 sonaten van Brahms voor viool en
piano; 6.10 Boekbespreking; 6.25 causerie
„Science in the making"; 6.50 over de vrijma
king van de slaven; 7.20 inleiding tot het con
cert; 7.35 Brahms-concert uit Queen s Hall.
B.B.C.-symphonie-concert met medew. v. A.
Schnabel (piano). O.a. Tragische ouverture op.
81; 8.45 berichten; 9.00 vervolg concert, 4e sym-
phonie e kl. t„ op. 88; 9.45 litt. voordracht; 9.50
11.20 dansmuziek.
PARIJS (Radio-Paris 1724 M-, 174 K.H.) 7.05
gramofoonplaten: 11.20 1.20 Omroeporkest. O.a.
ouv Aeöipe a Colone, Sacchini; 6.40—7.05 Om
roeporkest. O.a. La vosgienne. Dalcroze; 7.20
Radiotooneel; 9.20 gramofoonplaten.
KALUNDBORG (1153 M-, 260 K.H.) 11.20
1 20 concert uit hotel Angleterre; 2.50—4.50 Om
roeporkest; 7.20—8.50 Brahmsconcert met me
dew. v.a orkest, vocaal kwartet en strijktrio.
O.a. tri b gr. t. op. 8; 9.351.20 liefdadigheids
feest in „National Scala".
LANGENBERG (473 M., 634 K.H.) 6.35 en
7.23 gramofoonplaten; 9.05 gymnastiek; 9.20 be
richten; 9.30 voor de scholen; 10.05 vergadering
Westfaalscha Vereen, van voormalige krijgsge
vangenen; 10.50 voor de scholen; 11.20 pop. con
cert; 12.201.50 concert o. 1. v. Wolf. O.a. fragm.
Alt China, Niemann; 3.E05.05 concert o. 1. v.
Eysoldt O.a. Ie Walsen-suite, Brahms; 6.20 Stun-
de der Nation: Silezische Volksliederen; 7.25 „Die
Rkuber", Schiller; 9.5511.20 pop, concert.
ROME (441 M., 680 K.H.) 4.50—5.35 mando
line-kwartet en sopraan; 8.20 pop. concert; 9.20
causerie; 9.35 vervolg concert; 10.15 berichten.
BRUSSEL (338 M., 887 K.H.) 11.20 Reportage
van de H. Bloedprocessie te Brugge: 12.301.20
Omroepkleinorkest. O.a. Ie en 2e Peer Gynt-
suite, Grieg; 4.20 Omroeporkest. O.a. oud-Hol-
landsche boerendansen, Siep; 5.05 kinderuurtje;
5.50 kath. jeugdwerk; 6.50 berichten; 7.209.20
Omroeporkest en koor. O.a. Kaukasische suite,
Ippolitow Iwanow. In de pauze 8.058.20 cause
rie voor de jonge Chr. werkgevers; 9.30 gra
mofoonplaten.
(508 M., 590 K.H.) 11.20 Omroepkleinorkest.
o.a. Chanson Josette, Desprez: 12.30—1.20 gra
mofoonplaten; 4.20 dito; 6.20 causerie over de
Franscb-Waalsche betrekkingen; 5.35 gromofoon-
platen; 5.506.35 (Junroepkleinorkest. O.a. Médi-
tation, Rasse; 7.209.20 symphonie-orkest. O.a.
5e concert voor viool en orkest, Vieuxtemps; 9.30
gramofoonplaten.
KöNIGSWUSTERHAUSEN (1635 M„ 183,5
K.H.) 5.50—7.20 concert; 1.20—2.20 gramofoon
platen; 4è204.20 concert. O.a. ouv. Opernprobe,
Lortzing; 4.555.20 strijkkwartet e kl. t., M. v.
Schillings; 6.20 en 7.20 zie Langenberg; 8.50
pop. concert; 9.35 en 10.05 berichten, hierna tot
II.20 concert. O.a. Wiener Spaziergauge, Komzak,
vreemd voor een tijd waarin het kerk en
maatschappij zoo nauw verbonden waren. De
verwereldlijking der muziek brak eigenlijk eerst
voor goed na de Hervorming door en hoe meer
dit tijdstip genaderd wordt, des te meer hooren
we ook in de muziek meer menschelijke en
minder boven-natuurlijke klanken.
Ket subliem chanson van Orlando dit Lasso,
dat als vijfde stuk gezongen wordt, toont zulks
overduidelijk aan. De tekst is als volgt:
Quand mon mary vient de dehors,
Ma rente est d'estre bat.tue;
II prend la cuiller du pot,
A la tête il me la rue;
J'ai grand peur qu'il ne me tue.
C'est un faux, vilain, jaloux;
C'est un vilain, rioteux, grommeleux,
Je suis jeune et il est vieux.
Het werkje bestaat uit drie coupletten en
één herhaling.
Het zevende stuk is een chanson van Clé
ment Jannequin: „La betaille de Marignan".
Het behoort tot de z.g. „beschrijvende" muziek
waaruit zich de latere „programma-muziek"
heeft ontwikkeld.
Zonder de zuiver muzikale waarde tekort te
doen. doet het het verloop van den veldslag bij
Marignan hooren, die de Franschen in 1515
met goed succes tegen de Zwitsers leverden.
Het stuk is als het ware een anthologie van
verscheidene volksmelodieën, die in het Fran
sche leger toen gebruikelijk waren. Het begin
is een aankondiging:
Ecoutez tous, gentils Gallois
La victoire du noble roy Frantois.
Volgen nu vier phrasen die het inleidend
karakter completeeren (zie motief I). Dan
eerst begint met een reeks van onomatopeeën
(klanknabootsingen) de veldslag:
Fau,
fere lere lanfan,
fari rari,
pati pata,
vom, vom,
zin, zin.
Beurtelings hooren wij deze klanken in
diverse gedeelten en stemmen het knetteren
der geweren en bulderen van kanonnen op
naïve wTijze imiteeren, een en ander nog afge
wisseld met verwenschingen: A mort, a mort,
en aanmoedigingen: Courage.
Dan rijst te midden van het krijgsgeluid een
Fransch volkslied (motief II):
Overwinningstoonen weerklinken en de te
nor zet met luide stem in:
„Victoire! victoire au noble roy Francois",
waarop de alt, de Zwitsers vertegenwoordi
gend, heel laag zingt in half Fransch, half
Duitsch:
Descampir, descampir!
Tout ferlore, by Gott!
MAANDAG.
Alom klinken Brahms-klanken nu dezer da
gen het eeuwfeest van dezen Noord-Duitschen
componist wordt gevierd. Van 9.3010.30 m.m.
doet Huizen (N.C.R.V.) door het Utrechtsch
Stedelijk Orkest een Brahms-programma hoo
ren; eveheens van 7.358.45 is door Daventry;
van3.309.20 via Praag, van 8.058.35 via Mo-
tala; averal en heel de aether is dezer dagen
verzadigd met muziek van den grooten Johan
nes. Wij willen weer momenten ervaren waar
op wij deze. muziek als klaar water uit een
bron zullen drinken; maar ook naast deze
spontaniteit, naast deze natuurlijke vloeiing,
hooren wij dan heel lange, dorre passages die
er zijn terwille van het vak, ter wille van den
vorm, omdat nu eenmaal 'n symphonie vol
gens Brahms, een bepaalde lengte en omvang
moet hebben
Het is begrijpelijk dat deze meester in het
kleine op het grootst was en niet andersom!
te
ZONDAG 7 MEI.
HUIZEN (1875 M., 160 K.H.) 8.30 K.R.O., 9.30
N.C.R.V., 12.15 K.R.O., 5.— N.C.R.V., 7.45—11
K R O.: 8.30 Kath. morgenwijdig; 9.30 Prot. kerk
dienst en gewijde muziek; 12.152 K.R.O.-
orkest, o.a. fant. Parelvisschers, Bizet. In de
pauze 1—1.20 boekenpraatje; 2—2.30 godsdienst
onderricht voor ouderen; 2.30—4 concert door
het Amsterdamsch A Cappelakoor „Bel Canto",
o. 1. v. A. Vranken, o.a. Pinksterzang, A. Vran-
ken; in de pauze 33.20 declamatie door L. v. d.
Hulst; 4—5 Ziekenlof; 5.— gewijde muziek en
Prot. kerkdienst; 7.45 causerie Ch. v. d. Bilt:
„Denkt aan de zeelieden"; 8.05 voetbaluitslagen
R.K.F.; 8.10—9.40 's-Hertogenbosch gemengd
koor, Sted. orkest en solisten, Grosse Messe in
f-moii, Bruckner; 9.40 Vaz Dias; 9.45 gram.pl.;
10.Maastrichtsch Sted. Orkest en J. Lammen
(bas), o.a. Ariadne auf Naxos, Haydn; 10.35 Vaz
Dias; 10.40—11 epiloog.
HILVERSUM (296 M., 1013 K.H.) 8.30 V.A.R.A..
12.— A.V.R.O., 5— V.A.R.A., 6— V.P.R.O., 8.—
A.V.R.O.: 8.30 V.A.R.A.-uitzendlng; 12.gra-
mofoonpl.; 12.302 omroeporkest en Grethe
Wijnschenk—Hogenbirk (sopraan) en gram.pl..
o.a. ouv. Cagliostro in Wien, Joh. Strauss; 2—
2.15 gramofoonpl.; 2.154 voetbalwedstrijd
NederlandBelgië; 45 gramofonpl. en sport
uitslagen Vaz Dias; 5.V.A.R.A.; 6.V.P.R O
8.Vaz Dias; 8.159 Kovacs Lajos en zijn
orkest, refreinzang J. Mossel; 9.gramofoonpl..
Th. v. d. Pas (piano), o.a. ouv. Die Fingalshöhle,
Mendelssohn; 1112 gramofoonplaten.
DAVENTRY (1554 M., 193 K.H.): 9.50—10.05
berichten;. 11.50 Schotsch Studio-orkest, m. m. v.
M. Benson (alt), o.a. ballet „Idomeneo", Mozart;
12.502 Mayar-orkest m. m. v. G. Kassen (bas);
2.303.05 gramofoonpl.; 3.35 BBC-theaterorljest
en zang, o.a. suite London every day, Coates;
4 50—5.20 Platoff Don Kozakkenkoor; 8.10 be
richten; 8.25 W. H. Iquire (cello) en J. Gray
(piano); 9.05—9.50 fragm. „Paradise lost", Mil
ton.
PARIJS (Radio Paris, 1724 M., 174 K.H.): 7.05
gramofoonpl.; 11.20 Kath. causerie; 11.40 gewijde
muziek; 12.20 gramofoonpl.; 2.20 voetbalwedstrijd
Aacing ClubExcelsior; 4.20 gramofoonpl.; 7.20
musichallprogramma m. m. v. orkest en solisten
o. 1. v. André.
KALUNDBORG (153 M., 260 K.H.): 11.20—
12.20 omroeporkest; 1.20—1.50 gramofoonpl.; 2.20
4.20 omroeporkest en solisten; 7.20 L. Preii's
orkest, radiotooneel en zang, o.a. Russische
rhapsodie, Nussbaum; 10.2011.50 dansmuziek.
LANGENBERG (473 M., 634 K.H.): 6.25—7.35
Bremer havenconcert; 8.20 Kath. morgenwijding;
10.35 Brahms-herdenking, m. m. v. koor en solis
ten; 11.40 orkest en koor o.a. fragm. Tannhauser;
12.401.50 concert o. 1. v. Eysoldt, o.a. Riibezahl-
ouverture, Weber; 3.504.50 omroeporkest o. 1. v.
Merten; 5.55 gevarieerd programma; 6.55 Brahms-
herdenking uit Weenen, o.a. Liauei, Schubert;
7.25 Brahmsconcert m. m. v. Weragkoor en
-orkest en solisten, o.a. Ein deutsches Requiem;
9.5011.20 concert o. 1. v. Eysoldt.
ROME (441 M., 680 K.H.): 3.20 concert; 8.03
„Germania", opera van Franchetti, na afloop be
richten.
BRUSSEL (338 M.. 887 K.H.): 9.20 orkest, o.a.
2e Symphonie, Beethoven; 11.20 gramofoonpl.;
12.30 dansmuziek; pl.nr. verslag voetbalwedstrijd
NedelandBelgië; 4.20 dansmuziek; 5.20 gramo
foonpl.; 5.50 zang; 6.20 gramofoonpl.; 7.209.20
omroeporkest 9.30 gramofoonplaten.
(508 M., 590 K.H.): 9.20 omroepkleinorkest,
o.a. suite „La Clgale", Massenet; 11.20 dansmu
ziek; 12.30 gramofoonpl.; 2.verslag Nederland
—België; 4.20 omroeporkest, o.a. Suite persane.
Tournier; 5.20 declamatie; 5.30 gramofoonpl.; 5.50
vervolg declamatie; 6.056.35 omroepklein
orkest, o.a. fant. Bohème; 7.209.20 omroeporkest
m. m. v. mej. E. Ruhlmann (zang), o.a. Sympho
nie in es, Mozart; 9.30 gramofoonpl.; 9.50 Max
Alexys en zijn orkest.
KöNIGSWUSTERHAUSEN (1635 M., 183.5
K.H.): 5.57.20 Bremer Havenconcert; 10.35 zie
Langenberg; 12.201.20 operettemuziek; 1.50—
2.20 kinderkoor; 4.505.20 pop. concert; 5.506.20
M. Peschken, liederen van R. Strauss; 6.55 zie
Langenberg; 7.20 De Davis Cupwedstrijd
DuitschlandEgypte; 7.40 Frankfurter omroep
orkest m. m. v. solisten, o.a. fragm. Der fliegen-
de Hollander, Wagner; 9.35 en 10.05 berichten;
10.2011.20 dansmuziek.
ROTTERDAM (Gem. radiodistr.)Program
ma 1: Huizen.
Programma 2: Hilversum.
Programma 3: pl.m. 9.25 Brussel (508 M.)10.35
Königswusterhausen; 11.35 Warschau; 1.20 Parijs
R.; 2.20 Kalundborg: 3.50 Langenberg; 4.50 Kö
nigswusterhausen; 7.20 Brussel (508 M.); pl.m
10.20 Königswusterhausen.
Programma 4: 9.20 Brussel (338 M.); 11.20 Pa
rijs R.; pl.m. 12.05 Daventry; 3.05 Londen R.,
strijkorkest o.a. ouv. Berenice, Handel; pl.m.
3.35 Daventry; 5.20 Warschau, pop. concert en
hoorspel; 8.05 gramofoonmuziek; 8.25 Daventry;
pl.m. 10.— Boedapest, Tziganekapel; pl.m. 11.20
Kalundborg.
ROTTERDAM (Gem. radio-distr.) Program
ma 1: Huizen.
Programma 2: Hilversum.
Programma 3: pl.m. 9.05 Langenberg: 11.20
Parijs R.; 1.20 KönigswusterhauSn; 2.50 Kalund
borg; 3.50 Langenberg:; 5.20 Warschau, pop. con
cert; pl.m. 6.20 Parijs R.; 9.20 Boedapest Brahms
concert of diversen.
Programma 4: 9.35 Daventry: 11.20 Daventry;
12.05 Londen R., 'orgelspel R. Dixon, daarna or
kest. O.a. potp. Butterfly; 2.20 Daventry; 4.35
Brussel (338 M.); 5.50 Daventry; 6.25 Königs
wusterhausen; 7.20 Daventry.
ZONDAG.
Voor Huizen komt van 2.304 uur n.m. het
Amsterdamsch a cappella-koor „Bel Canto" met
'n programma bijna uitsluitend bestaande uit
middeleeuwsche a cappella-muziek. Wij kiezen
ter bespreking 'n tweetal composities met „we
reldlijken" tekst. De term wereldlijk klinkt
Kampioenscompetitie.
Morgen begint de kampioenscompetitie van
de Zuidelijke en de Westelijke voorronde. De
Zuidelijke metadoren zijn Valkenburg, Kolping
en Wilhelmina, in het Westen gaat het tus-
schen Volendam en D. H. L.
Te Helmond kampen Kolping en Wilhelmina.
De Weerterclub heeft met grooten voorsprong
den titel der eerste klasse C behaald, de Hel-
monders verkregen slechts één punt meerder
heid over Brabantia in B. Dit gegeven biedt
echter geen grond om er een' conclusie op te
bouwen; een vergelijking tusschen de sterkte
der- twee afdeelingen is niet, mogelijk en of de
Limburgers dan wel de Brabanters favoriet
II (slot)
LUCHTSCHEPEN DIE OP DRIFT
GERAKEN.
(Van onzen Luchtvaart-medewerker.)
Zooals ook thans nog, in de haven liggende
zeeschepen, door het breken der trossen op
drift geraken, zoo heeft ook de luchtscheep
vaart haar ervaring met door den storm los
geslagen luchtschepen. Wij zullen hierbij enkele
bekende gevallen noemen, die zich met groote
schepen hebben voorgedaan.
In April 1924 geraakte het te Ciampino bij
Rome aan den mast liggende half-rigide
Italiaansehe luchtschip N. 1 (19.000 M3.), bij
zwaren storm los. Drie op den grond staande
hulpmanschappen, die juist een kabel omlaag
haalden, lieten niet snel genoeg los, werden
met het schip mee omhoog genomen, en vielen
toen neer. De wacht van 9 man, die zich aan
boord bevond, slaagde erin, de motoren op gang
te brengen, en reeds 10 minuten later had men
het schip in bedwang. Er was geen bestuurder
aan boord. Maar de hoogste in rang der negen,
een werktuigkundig sergeant, bleek er toch net
genoeg verstand van te hebben, om het schip
weer veilig thuis te kunnen brengen.
In Januari van hetzelfde jaar brax te Lake-
hurst de „Shenandoah" van haar mast, bij een
stormwind van 68 mijl of bijna 120 K.M. per
uur. Men had het schip aan den mast gemeerd,
om na te gaan, wat het hebben kon. Toen de
wind steeds sterker werd en tot orkaankracht
overging, vond men het raadzaam, om een vol
ledige bemanning aan boord te piaatsen. En
dat was goed gezien. Want net 10 minuten later
volgde er een gekraak en brak de luchtreus
los. Dat was des avonds om circa half zeven.
Commandant Heinen liet snel 1800 kg. water-
ballast vallen, om over de boomen te kunnen
wegkomen. Liet luchtschip had echter zoo'n
vaart, dat dit niet voldoende was, en hij nog
voor de zege dienen genomen te worden, valt
niet te zeggen.
Ditzelfde geldt voor de Westelijke ontmoeting.
Volendam heeft met vlag en wimpel het kam
pioenschap van F behaald, terwijl D.H.L.
slechts 2 punten op Graaf Willem kon uitloopen.
Wanneer men in aanmerking neemt, dat de
Noordhollanders voor het eerst in de hoogste
klasse uitkwamen, dient gezegd dat ze een
schitterend seizoen achter den rug hebben. Ze
krijgen nu een ploeg tegenover zich, die over
meer routine beschikt en waarschijnlijk hen
ook in techniek overtreft. Toch houden we ook
in dit geval een voorspelling in de pen.
Promotie en degradatie.
De promotie- en degradatie-wedstrijden, zijn
ook reeds begonnen en over het lot van Swift
is reeds beslist. De Arnhemmers, die hekkeslui-
ters waren in de eerste klasse D, hebben beide
keeren van V.V.G., den kampioen der tweede
klas K, verloren en moeten degradeeren. Gaan
deren krijgt het volgend seizoen dus ook een
eerste klasser.
Denekamp, nummer laatst van E, speelde den
vorigen Zondag op eigen veld gelijk tegen Emos.
den kampioen der tweede klas L. Deze maakt
morgen met eigen grond onder de voeten dus
een mooie kans op promotie.
Nummer laatst van de eerste klas F, het
Amersfoortsche Limvio, moet morgen naar
IJsselstijn om het eerste klasseschap te verdedi
gen tegen V.V.Y., kampioen van 2 O.
Eerste klasse.
In de eerste klasse A is er nog volop span
ning in den strijd om den gevaarlijken
hoek te komen of te blijven. V.V.H. zit momen
teel ook op een der funeste plaatsen en het
is een groote vraag of de Heerlenaren morgen
aan het voordeel van eigen veld voldoende
steun genieten om een meerderheid over Caesar
te behalen en daarmee hun benarde positie
te verbeteren. Ook Marsana maakt weinig kans
om de voorlaatste plaats te verlaten nu ze bij
Kerkrade op bezoek moet. Volharding, dat weer
hekkesluiter geworden is, krijgt in Grevenbicht
misschien uitzicht op 'n puntenverdeling met
de Sittardsche Boys.
De wedstrijden, uitgeschreven voor F en G,
zijn van geen belang meer. Ten dezen kunnen
we naar het gepubliceerde programma verwij
zen.
De voornaamste wedstrijd van het K.N.V.B.-
programma is het treffen in Middelburg voor
de promotie- en degradatie-oom petitie van af-
deebng IV. De Zeeuwen hebben hun eerste
beurt tegen V.V.V. in Venio goed afgeleverd en
we achten hen in staat op eigen veld ook de
Zuid-Limburgers te kloppen.
fluks 3 groote volle benzinetanks moest laten
vallen. Men kreeg het schip, dat een heel eind
naar het Noord-Oosten woei, eindelijk in be
dwang, en den volgenden morgen 3 uur 20 hing
de „Shenandoah", met een leelijk beschadigden
neus en 2 leege gaszakken in het voorschip,
weer boven Lakehurst, waar het, met behulp
van een groot aantal zoeklichten, veilig in zijn
loods werd gebracht.
Esn zelfde avontuur beleefde in April 1926
het Engelsehe luchtschip R. 33, dat door een
orkaan van zijn mast te Puiham werd gerukt
Het schip, dat 20 man aan boord had, dreei
heelemaal tot aan de Nederlandsche kust, zoo
dat onze regeering op de groote vliegvelden
manschappen gereed hield, om bij een even-
tueele noodlanding hulp te kunnen bieden, maar
de R. 33, wier neus' sterk beschadigd was (de
eigenlijke neus zal nog aan den paal te Pulham),
maalde heel langzaam tegen den zwaren wind
in naar huis, waar het na 30 uren atwezigheid
terugkeerde.
Van deze vaart werd in de Britsche pers een
zwaar overdreven ophef gemaakt. De leden der
bemanning werden geëerd als helden, tot niet
geringe ergernis van kapt. Booth, die meende,
dat zijn manschappen toch bezwaarlijk iets
anders hadden kunnen doen dan te pogen weer
thuis te komen. Dat was geen valsche beschei
denheid, doch nuchtere logica.
Met deze en andere ervaringen heeft de
luchtscheepsbouw natuurlijk zijn voordeel ge
daan, door de neuzen der schepen extra te
versterken en ook de bevestiging tusschen schip
en mast te verbeteren.
Storm-avonturcn in oor
logstijd.
Bange slorm-avonturen zijn er door Duitsche
luchtschepen beleefd tijdens den grooten oorlog.
Wanneer wij van enkele dier voorvallen mel
ding maken, dan is zulks slechts om den lezer
een inzicht te geven in de groote moeilijkheden,
waarmede de oorlogsluchtscheepvaart te kam
pen had. Voor een beoordeeling van de waarde
der huidige luchtschepen voor verkeersdoelein-
den, kan men die oorlogsavonturen geheel bui
ten beschouwing laten, daar de luchtscheeps
bouw toen nog geenszins op de hoogte stond
van thans, en door den oorlogstoestand zich vele
moeilijkheden voordeden, waarmede men in 't
vredig luchtverkeer geen rekening heeft te
houden. Eerstens waren de oorlogsluchtschepen
nog zeer onvolmaakt en de bemanningen dik
werf onvoldoende geoefend. De werkingssfeer
der schepen was niet groot, evenmin hun snel
heid. Mede was door het moeten varen over
vijandelijk en ontwijken van neutraal gebied,
de route-keuze zeer beperkt, terwijl de motoren,
wat hun bedrijfszekerheid betreft, nog aanmer
kelijk ten achter stonden, bij de tegenwoordige
luchtschipmotoren. Een schip met een of meer
dere defecte motoren, kon dus al gauw het
slachtoffer van een ietwat krachtigen tegen
wind worden. Een zware handicap was voorts,
dat de oorlogsluchtvaarders over een zeer onvol
doende weel-berichtgeving beschikten en zij
meestal moesten gissen, hoe de weerverwach-
tingen in het vijandelijke land waren. Die groote
moeilijkheden in aanmerking genomen, verbaast
men zich over het betrekkelijk geringe aantal
luchtschepen, dat tijdens den wereldoorlog aan
atmosferische invloeden ten offer is gevallen.
Met het groote gevaar van tegenwind maakte
de Duitsche marine kennis in Februari 1915.
toen de marine-luchtschepen L. 3 en L. 4 bij
het uitvoeren van een verkenningstocht boven
de Noordzee, door stormweer werden overvallen
en nog net in Denemarken konden noodlanden.
De bemanningen sprongen overboord, terwiji
de schepen wegdreven boven zee. Van de L. 4
konden 4 man niet snel genoeg hun schip ver
laten, zoodat zij met den door den wind stuur
loos weggedreven luchtkruiser, boven den
Oceaan verdwenen. Een zelfde einde vond in'
Mei van genoemd jaar de L. 20, die e-en aanval
op Schotland had ondernomen en zich daarbij,
volgens het oordeel der Duitsche deskundigen,
veel te ver gewaagd had, zoodat er onvoldoende
benizne was om den terugtocht te volbrengen.
Het schip landde bij Stavanger, waar de be
manning werd geïnterneerd.
Storm en ijsaanzetting waren eind Decem
ber 1916 de oorzaak van den endergang van
het marineluchtschip L. 38. Dit schip werd, bij
een poging St. Petersburg te bombardeeren.
door een storm overvallen. Op den verderen
tocht kreeg men, tot overmaat van ramp. met
ijsaanzetting te kampen, terwijl het schip over
onvoldoende stijgvermogen en snelheid be
schikte, om nog tijdig regionen op te zoeken,
waar een hoogere temperatuur heerschte. Dooi
het ijs, dat zich op de schroeven afzette en
dan losliet, werden groote gaten in de gascel-
len geslagen, met het gevolg, dat het schip ai
spoedig zijn drijfvermogen verloor en tenslotte
moest landen tusschen de dennenboomen in
een woud van Seemuppen, 35 kilometer ten
Noorden van Libau. De bemanning kwam er
heelhuids af, maar het 55.000 M3 groote lucht
schip werd een wrak.
De zwaarste slag, die op rekening van het
weer moet worden geschreven eigenlijk op
rekening van den falenderi weerberichten-
dienst trof de Duitsche ooriogsluchtvloot op
20 October 1917. Er zou in den nacht met 13
luchtschepen een aanval worden ondernomen
op het industrie-gebied van Sheffield. Man
chester en Liverpool. Al bij het vertrek
speelde de wind den luchtschepen parten,
doordat de L. 42 en L. 51, die in Nordholz
lagen, tengevolge van den dwarswind met uit
hun loods konden komen. Toch waren de
algemeens weerverwachtingen goed. Uit de
Duitsche Bocht was „zwakke wind" gemeld,
terwijl ook de meteorologische post te Ostende
gunstige weerverwachtingen gaf.
Maar wat men niet wist was, dat op de
hoogte van vijf a zesduizend, meter, waarop
de luchtschepen uit veiligheidsoverwegingen
moesten varen, een formeel e Noordelijke
stormwind stond, zoodat de elf schepen, die
zooveel mogelijk boven de wolken voeren,
sterk naar het Zuiden afdreven. Toen de
Armada de Engelsehe kust was gepasseerd,
was de aether vol radio-rumoer. Aile schenen
verzochten den eskader-leider om een peiling,
want niemand wist waar hij precies was. De
L. 45, die boven Sheffield meende te hangen,
zweefde toen in werkelijkheid al ten Zuiden
van Londen.
Het werd een zware, zeer zware dag voor de
Duitsche ooriogsluchtvloot. In het Zuid-Oosten
was in den donkeren nacht de lichtende streep
zichtbaar, veroorzaakt door branden, vlam
mende vuurmonden, detoneerenda granaten,
lichtwerpers en raketten, de hel die Westfront
heet.
De stormwind dreef allen in die richting.
Alleen de L. 54, gezagvoerder Freilierr von
Butlar (na den oorlog is von Butlar geruimen
tijd vertegenwoordiger der Luft Hr.nsa op
Schiphol geweest), slaagde erin met zjjn schip
rechtstreeks over de Noordzee naar huis terug
te keeren, al was hij tot aan den Noordhindcr
bij Scheveningen afgedreven. Over Holland
varen wilde de commandant der I,. 54 liever niet.
Het was niet alleen streng verboden, doch, zoo
ais von Butlar in zijn boek „Zeppeline gegen
England" zegt: „Es war auch höchst gefahrlich!
Die Hollander eröffneten namlich sofort das
Feuer auf unsere Schiffe". En, zoo vertelt de
schrijver verder: „So ist der L. 19 durch hol-
landisches Feuer beschadigt worden". De com
mandant van de L. 46, nam van twee kwade
kansen maar de minst slechte, en voer dwars
over Zeeland en Noord-Brabant naar huis, ter
wijl de L. 47 gedeeltelijk boven onze Westkust
en Friesland een veilig heenkomen zocht, maar
bij het fort IJmuiden toch even eerbiedig naar
het Westen was afgeweken. De L. 41 kon nog
ontwijken over het Noordelijkste gedeelte van
Frankrijk, België en Nederlandsch Limburg,
terwijl L. 52 en L. 53 het klaarspeelden, om
zonder kleerscheuren dwars over midden-
Frankrijk en langs het Westfront naar Duitsch
land terug te keeren. Zij konden nog net, be
gunstigd door het nachtelijk duister, veilig over
Frankrijk heenkomen.
Maar slecht verging het de 5 overige schepen.
De L. 44 had het ongeluk, nog bij het aan
breken van den dag boven Frankrijk te zijn
en werd tusschen Metz en Straatsburg brandend
uit de lucht geschoten. De L. 45 kwam geheel
leeg gevaren bij Mison in Zuid-Frankrijk neer.
De commandant slaagde er in, zijn schip op
een klein eilandje neer te zetten, zoodat de be
manning nog tijd had, het in brand te steken.
De L. 49, die evenmin vóór het aanbreken van
den dag Duitschland had kunnen bereiken,
werd door een heele zwerm Fransche vliegtui
gen gedwongen bij Bourbonne-les-Bains naar
den grond te gaan. Het schip ken niet meer in
brand worden gestoken; de bemanning werd
natuurlijk krijgsgevangen gemaakt. De L. 50
moest bij Dommartin, dicht in de buurt waar
de L. 49 neerkwam, door benzinegebrek nnar
den grond. De stuurgondel brak af, terwij] 13
man overboord sprongen. Het schip, dat ineens
zeer licht was geworden, richtte zich weer op
en verdween, met 4 man, die niet tijdig den
sprong hadden gewaagd, of kunnen wagen, in
Zuidelijke richting. Zij moeten met het schip in
de Middellaridsche Zee een graf hebben gevon
den. De L. 55 tenslotte, gezagvoerder kapt.
Flemming, die thans één der kapiteins is van
de „Graf Zeppelin", slaagde er wel In, nog op
Duitsch gebied terug te keeren. maar moest toch,
na al zijn ballast te hebben verbruikt, nood
landen bij Tiefenort aan de We-ra, waar zijn
schip onherstelbaar werd gekraakt.
naar het Engelsch van
5)
Maar met jou ben ik getrouwd, Nonna. Ik
kan toch niet met al mijn aardige cliënten
trouwen? -
Oh, Jimmie wil je dat dan? Ben ik niet
zoo aardig als je placht te denken dat ik was?
Je moet den tand des tijds in aanmerking
nemen, lieveling. Denk eens aan, hoe lang je
al getrouwd bent! En daarna dwaalde de con
versatie van Queen's Gate af om zeer persoon
lijk en intiem te worden.
HOOFDSTUK VI.
DE RECHTMATIGE EIGENAAR.
Miss Enid Cowley was een slank, aantrekke
lijk uitziend meisje van ongeveer acht en twin
tigjarigen leeftijd. Er lag een humoristische
blik in haar donkerblauwe oogen maar zij had
een fermen mond en haar heele uiterlijk sprak
van onafhankelijkheid en zelfvertrouwen. Zij
zat in de zitkamer van haar flat in Bloomsbury
welke zij deelde met een vriendin, in afwach
ting van het aangekondigde bezoek van Mr.
James Haswell, advocaat. Het was vijf minuten
voor vijf en zij had gezegd dat zij hem om
vijf uur gaarne zou ontvangen.
Jimmies manier om dit onderhoud tot stand
te brengen, was karakteristiek geweest. Hij
had haar vanuit zijn kantoor geschreven, zeg
gende dat hij haar wenschte te spreken over
een belangrijke aangelegenheid in verband
met haar bezit aan Queen's Gate, en hij had
haar gevraagd hem direct na ontvangst van
zijn briefje te telefoneeren, waar en wanneer
zij hem kon ontmoeten in zijn kantoor of
waar zij maar wilde. Hoe eerder hoe beter. Dit
briefje had hij aan een boodschappenjongen
gegeven met de opdracht het aan miss Cowley
persoonlijk te overhandigen al moest hij
haar half Londen door achternagaan alvorens
haar te vinden.
Enid was even zakelijk aangelegd. Terstond
nadat zij het briefje had gelezen stapte zij naar
de telefoon waarbij zij een onderhoud vaststel
de tegen vijf Uur dien eigen middag.
Met het slaan van de klok arriveerde Jim-
mie, en zij keek hem vol verrassing aan. Om de
I een of andere reden had zij vermoed, dat haar
I bezoeker een man op leeftijd zou zijn, het ge
wone advocaten-type. Deze vroolijke jonge
man was heel iets anders dan zij verwacht had,
en zij begon al te vreezen, dat hij haar voor
den gek gehouden had. In Bloomsbury vindt
een meisje, dat er ook maar een beetje aar
dig uitziet, steeds mannen genoeg om haar
heen, die alle mogelijke onaangename midde
len aanwenden om met haar in relatie te komen.
U wilde mij over zaken spreken, zei zij
stijfjes. Ik denk dat ik u het best kan verwij
zen naar mijn agent, mr. Turtle. Jimmie ver
moedde haar achterdocht en hij moest er in
wendig hartelijk om lachen.
Een beste kerel, die Turtle, antwoordde
hij. Een echte „turtle" (schildpad) als ik het
zeggen mag. Ik ben bij hem geweest, maar
het gaat hier om een zaak die hem niet raakt
althans op het moment nog niet. Ik hoop
dat het iets in uw voordeel zal blijken, miss
Cowley. Dat zeggen wij advocaten altijd, en
ik hoop dat het waar is, hoewel u er natuur
lijk niet al te veel op moet rekenen.
Wilt u mij als 't u blieft vertellen wat
het is?
Ja, maar ik wil mijn slag voorbereiden.
Met een vroolijk glimlachje keek hij haar aan,
en zij voelde haar stijve houding een beetje
verminderen.
Kijk eens, vervolgde hij, u hebt nog geen
thee gedronken. U hebt gewacht, met de be
doeling mij een kop thee aan te bieden, indien
ik het soort man was dat u dacht dat ik zijn
zou. Daar ik dat niet ben, hebt u zich voor
genomen zelf ook met uw thee te wachten tot
ik weg ben. Dat is niet in den haak.
U zei dat u mij over zaken wilde spreken,
antwoordde zij, opnieuw verstijvend.
Dat is zoo, maar u moet mijn detective
werk niet bederven. Toen ik uw flat binnen
trad, zag ik door een kiertje van de deur in de
kast, die U geloof ik uw keukentje noemt, een
ketel op het vuur staan zingen. Ik hoop dat
„zingen" toch de goede uitdrukking is? Er
stond een theepot bij en twee koppen. En ik
verdenk u er sterk van, dat u in de buurt er
van ook een schaal met sneedjes toast en bo
ter hebt klaar gezet. Daaruit weet ik, dat u
nog geen thee gedronken hebt, en de mogelijk
heid was bij u opgekomen, mij een kopje te
offreeren. Vindt u niet dat dit een Sherlock
Holmes waardig is?
Ik deel de flat met een vriendin, zei Enid,
probeerend ernstig te blijven ondanks haar
lachende oogen.
Natuurlijk doet u dat, maar u verlangt
toch niet van mij dat ik zal gelooven dat u
met de thee op haar wacht? Zij heeft de hare
al lang genoten. Maar trek U nu als 't u blieft
niets van mij aan, en neem een kopje. Ons on
derhoud kan best lang duren en ik zou het el
lendig vinden indien u ongeduldig gingt wor
den snakkend naar uw thee en er naar ver
langend dat ik zou ophoepelen!
Enid keek eenige oogenblikken vol twijfel
naar dezen verrassenden jongeman. Daarna
stond zij op en verdween in wat hij haar keu
kentje genoemd had. Twee minuten later kwam
zij terug, een blad dragend waarop twee thee
koppen stonden, een schaaltje toast en wat
cake. Jimmie nam het blad van haar aan en
zette dit op tafel.
Chocolade-cake! riep hij uit. Wie kan U
dat verteld hebben!
Zij negeerde zijn opmerking, hoewel zij het
moeilijk vond zijn aanstekelijken glimlach te
weerstaan. Zij vulde beide kopjes en presen
teerde hem de toast.
Mag ik nu ongeduldig worden? vroeg zij.
Ik ga u een paar vragen stellen, zei hij.
Indien U een vollen mond hebt hoeft u niet
te antwoorden, maar alleen maar te knikken.
U moet van uw thee genieten! Natuurlijk hebt
u alles gelezen omtrent den man, die dood
gevonden werd in uw huis aan Queen's Gate?
Hebt u ooit te voren van Charles Viney ge
hoord?
Nooit, zei ze.
Hebt u dan ooit iets gehoord of gezien van
kapitein Gregory Bruden?
Haastig zette zij het kopje, dat zij juist
naar haar mond bracht, op de tafel neer
Wat heeft die er mee te maken'
Gregory Bruden en Charles Viney zijn
een en dezelfde persoon.
Hoe kan dat? Zij was duidelijk zichtbaar
opgewonden en een beetje ontsteld bij deze
mededeeling.
Ik ken Bruden al jaren en heb hem zon
der eenigen twijfel aan den man geïdentifi
ceerd, die in uw huis dood gevonden is. Het
is ook al bewezen, dat hij leefde onder den
naam van Viney. Het verwondert me niets,
dat u de foto in de couranten niet herkende:
Ik was er zelf niet zeker van. Maar ik neem
aan, dat u hem kende. Dat is typisch. Kent u
hem al lang?
Het meisje keek hem onzeker aan. Zij scheen
met moeite haar zelfbeheersching te bewaren.
Ik ken hem ongeveer sedert drie weken.
Drie weken! Het wordt steeds zonderlin
ger. Het was ongeveer drie weken geleden dat
hij het eerst belang begon te stellen in uw
Queen's Gate huis. Hebt u er ooit met hem over
gesproken?
Absoluut niet. Ik denk niet dat hij er iets
van wist.
Dat deed hij zeker. Hoe kwam hij met u
in kennis, miss Cowley?
Hijhij werd aan mij voorgesteld. Het
meisje leek een beetje verward.
Hij had daar moeite voor gedaan?
Indien u het zoo noemen wilt.
Weet u ook waarom?
Het meisje keek hem strak aan, terwijl er
een klein blosje naar haar wangen steeg. Hoe
zou ik dat weten? vroeg zij.
Beteekende hij iets voor u?
Waarom vraagt u dit allemaal vroeg zij
kort.
Miss Cowley, als 't u blieft, geloof me dat
ik niet onbescheiden wil zijn. Indien ik wist
dat het waar was wanneer ik zei dat hij U het
hof maakte, zou dat een nieuwe schakel in deze
zonderlinge zaak vormen.
1-Iet zou waar genoeg zijn, zei ze een beetje
bitter.
Hij heeft dus nooit over uw huis aan
Queen's Gate gesproken, maar hij ontdekte U
drie weken geleden en heeft U sedert dien hei
hof gemaakt. Niet waar?
Enid knikte.
Nu zou ik graag hebben dat U dezen brief
eens las, dien hij me vlak voordat hij dood ge
vonden werd, schreef. Hij gaf haar den brief
van Gregory Bruden, en zij las dien zorgvuldig
door.
Wat hebben die vragen over een wed
denschap met mij te maken? vroeg zij ten
laatste.
Die weddenschap, zei hij, was maar een
voorwendsel, dat is tenminste onze tlïeorie.
Om de een of andere reden is hij, terecht of
ten onrechte, drie weken geleden op het idee
gekomen dat er in dat huis van U kostbaar
heden verborgen zijn. Hij verschafte zich een
sleutel en een tijdje later schreef hij mij om
er achter te komen, hoe hij een wettelijk recht
op den schat zou kunnen verkrijgen, indien hij
dien vónd. Ook ondernam hij den eenigen stap,
die hem werkelijk recht op den schat zou kun
nen verschaffen, indien hij bestaat. Hij maakte
U het hof! Het is beestachtig van mij om zoo
iets te zeggen.
U behoeft mijn gvoelens niet te ontzien!
Haar oogen flikkerden boos en Jimmie pro
beerde een beetje taktischer te zijn.
Toen hij U werkelijk leerde kennen, zei
hij, waren zijn gevoelens echt genoeg. Bruden
was niet blind, Miss Cowley en hij vertelde
mij altijd dat hij dol was op blauwe oogen en.
op het soort haar dat U hebt. Maar bet ziet er
toch naar uit, alsof zijn interesse in het begin
niet heeiemaal belangeloos was.
Het duurde eenigen tijd alvorens Enid ant
woordde. Zij scheen ernstig na te denken. Dan
sprak zij:
liet idee van dien verborgen schat' is
absurd. Het huis is absoluut leeg.
Best mogelijk, maar alles wijst er op dat
zekere menschen, waarvan Bruden er een was,
op het denkbeeld kwamen dat er ergens een
schat verborgen moet zijn. Laat ons dat voor
het moment laten rusten. Kunt U mij nog iets
meer van hem vertellen?
Ik ontmoette kapitein Bruden voor de
eerste maal iets minder dan een maand geleden,
zei het meisje op tamelijk effen toon. Daarna
kwam hij mij bijna iederen dag opzoeken. Hij
gaf mij kleine cadeautjes, biljetten voor den
schouwburg, en hij noccllgde mij uit uit auto
tochtjes op de Zondagen,
Hij maakte U dus volgens de regelen dei
kunst het hof?
Dat deed hij, zei hat meisje, terwijl dat
flauwe blosje zich opnieuw vertoonde. Hij zei
dat hij op mij verliefd geworden was vanaf
hét eerste oogenblik dat wij elkaar ontmoet
hadden.
Hield U van hem?
Niet heel veel.
U voelde U alleen maar een beetje gevleid
door zijn vasthoudendheid?
Ik denk dat het dswas, tot voor de ruzie.
Wilt U mij daarvan vertellen?
Het heeft er nicls mee te maken.
Ik weet het niet. Gregory Bruden is ver
moord. Indien hij kort daarvoor met iemand
ruzie had, kan het van belang zijn.
U Wilt toch niet beweren dat Phii
Mijn beste Miss Cowley ik beweer niets.
Ik kwam hier in de hoop U te kunnen helpen.
Ik had er geen idee van dat U ooit van Gregory,
Bruden gehoord zoudt hebben. Nu dit zoo is
en nu hij ruzie maakte met een vriend van U,
denk ik dat het 't verstandigste is wanneer U
mij alles vertelt.
Geen oude familie-notaris had Jimmie's toon
en houding kunnen verbeteren bij het uitspre
ken van die woorden.
Er valt eigenlijk niets bijzonders te ver
tellen, antwoordde het meisje. Kapitein Bruden
werd mij door een vriend van mij voorgesteld,
en daarna kreeg die vriend bezwaren tegen
onze uitstapjes. Het waren Phil en ik die ruzie
maakten. Niemand anders.
Phil was Uw vriendwaart U met hem
verloofd?
Zeker niet.
Het had er misschien van kunnen komen?
Het meisje haalde haar ouders op.
Fhii introduceerde kapitein Bruden, veron
derstelde Jimmie hardop, en Bruden werd een
ijverig vereerder en die arme, ouwe, goedhar
tige, langzame Phil nam hem dit kwalijk? Hij
maakte bezwaar tegen een uitstapje dat U
wilde maken, U nam hein zijn tusschenkomst
kwalijk, en zoo eindigde de vriendschap,...
althans voor het oogenblik?
Voor altijd, zei Enid.
Misschien voor altijd, gaf Jimmie toe. En
hoewel Bruden de hinderpaal was tusschen
Phil en U, zullen wij zeggen tusschen Phil en
het geluk, denkt U niet dat, Phil dien hinder
paal uit den weg ruimde en in Queen's Gate
verborg?
Natuurlijk niet!
Jaloezie heeft wel meer op haar geweten!
Absurd! Phil zou zoo iets niet doen. Bo
vendien wilde hij mij nooit meer terug zien,
dat zei hij zelf. En ik wil hem ook nooit meer
zien.
Natuurlijk niet. zei Jimmie. met een vroo
lijke schittering in zijn oogen. Ik geloof, dat U
volkomen gelijk hebt met betrekking iot Plu!;
ik bedoel, dat hij Bruden niet vermoord heeft.
Wie is hij eigenlijk precies?
Philip Mackenzie, onderdirecteur van het
Londensche kantoor van een Schotsche ver
zekeringsmaatschappij. Ik ken hem al jaren.
En hoe lang kende hij Bruden?
Hij vertelde mij, dat hij praktisch niets van
hem af wist, totdat bij een paar weken gele
den plotseling zoo vriendschappelijk werd.
Wilt U mij het adres van Mr. Mackenzie
geven? Ik moet er achter komen, wat hij van
Bruden afwist. Om nu terug te komen op dien
schat. Wat kunt U mij over Uw tante vertel-
ten. Zij stierf zeven jaar geleden, nietwaar?
Hun thee was nogal onrustig geweest, maar
nu spraken zij gedurende eenigen tijd kalm
met elkaar. Het meisje kwam haar opwinding,
veroorzaakt door het onverwachte ontdekken
van het einde van haar would-be bewonderaar,
te boven en Jimmie bemerkte weldra, dat hij
nooit werkelijk den toegang tot haar hart ver
overd had, ondanks zijn ijverige pogingen.
(Wordt vervolgd)
