te
DE OORLOGSVERKLARING VAN
PARAGUAY.
„ON-DUITSCHE" GEEST
DE STRIJD OM DEN GRAN CHACO.
TE GENEVE
h
m
VRIJDAG 12 MEI 1933
EEN HISTORISCH GESCHIL.
HOE ZAL GENEVE INGRIJPEN?
CHILI NEUTRAAL, MAAR,...
PER MESTKAR NAAR DEN BRAND
STAPEL.
Bk
UITVAART KARD. CERRETTI. DEFINITIEVE BREEK
DUITSCHE KRANS VAN CENOTAAF
WEGGENOMEN.
WLAmmm
OCCAAfl
TENTOONSTELLING VAN HET
WEGVERKEER TE BRUSSEL.
ONLUSTEN TE RABAT, IN FRANSCH
MAROKKO.
PELGRIMSDRUKTE TE ROME.
DALENDE WERKLOOSHEID IN
ENGELAND.
WEER EEN KERKDIEFSTAL IN
OBER-FRANKEN.
EUROPEESCHE RADIO
CONFERENTIE.
DIEGO RIVERA DOOR ROCKEFELLER
ONTSLAGEN.
Een onverantwoordelijke daad der
Duitsche volkenbondsliga.
INTERNATIONALE LUCHTVAART
CONFERENTIE.
GEFUSILLEERD WEGENS SPIONNAGE
Paraguay heeft thans officieel aan Bolivia
den oorlog verklaard!
Hoe ontstellend dit bericht ook klinke want
elke oorlogsverklaring moet bij den huidigen
toestand der internationale samenleving, bij
den stand der moderne techniek een gruwel
zijn aan de werkelijke situatie in Zuid-Ame-
rika wordt door de regeeringsdaad van Para
guay weinig gewijzigd. In feite bestond sinds
lang, bijna sinds twee jaar, de oorlogstoestand
tusschen twee genoemde landen: die toestand
is nu slechts juridisch gesanctionneerd, en heeft
dus eer een opheldering dan een verduistering
ondergaan, wijl het nu den aangrenzenden lan
den, en den Vereenigden Staten, maar vooral
den volkenbond gemakkelijker zal vallen daad
werkelijk, op grond van de bestaande verdra
gen in te grijpen.
Voor Europa heeft dit conflict, gezien van de
zuiver materieele zijde, een betrekkelijk onder
geschikt belang. Het geschil, nu tot oorlog ge
worden, wordt tusschen twee landen uitge
vochten, die met ons werelddeel beiden even
goede betrekkingen onderhouden. En bestaat
practisch geen gevaar, dat, zelfs al zou deze
oorlog zich niet tot het rechtstreeks betrokken
gebied localiseeren, maar ook naar andere
Zuid-Amerikaansche landen overslaan, Europa
er door in krijgslustige avonturen zal worden
verwikkeld. De zaak, waarom het conflict loopt,
trekt slechts theoretisch interesse: de Gran
Chaco is voor geen enkele Europeesche mo
gendheid een gebied, dat territoriale begeer
lijkheden kan opvatten. Maar des te belang
wekkender is de ideeële beteekenis, de groote
^raerL me^ welk succes de volkenbond
m dit geschil zal kunnen ingrijpen; hoe het,
mede in verband met de niet-officieele oorlo
gen tusschen Japan en China, en Peru en Co
lumbia, mogelijk zal zijn de diepgaande mee-
ningsverschillen uit den weg te ruimen, welke
den vrede tusschen de naties, en zelfs den we
reldvrede blijven bedreigen. Want zoo ooit, dan
blijkt hier, hoe betrekkelijk onbeduidende aan
gelegenheden, doordat men er niet tijdig en met
bindende kracht een oplossing voor weet te
vinden, op den duur tot de gevaarlijkste zaken
uitgroeien, waarvan men nooit weten kan,
welke kringen ze nog zullen trekken.
Want het Gran Chaco-geschil, oorzaak en
uitgangspunt van dezen oorlog, is reeds bijna
een eeuw oud. Bedoeld gebied is een uitgestrek
te streek, ongeveer zoo groot als Frankrijk,
door nauwelijks dertigduizend menschen be
woond, voor het overgrootste gedeelte nog ge
heel braak liggend, voor een deel zelfs nog
nooit door een menschenvoet beroerd; een ge
bied, dat economisch nog niet geëxploiteerd is,
en waarvan men nog slechts vermoeden kan, dat
het olie in zijn schoot verborgen houdt. Wegen
zijn er zoo goed als nog niet aangelegd: om van
Bolivia naar Paraguay te komen moet men den
omweg over Buenos Rires maken.
Oppervlakkig zou men meenen, dat de twee
jonge naties, rijk aan grondgebied, maar arm
aan bevolking; ras-, bijna bloedverwanten, ge
makkelijk tot overeenstemming over de ver
deeling van een dergelijk grondgebied zouden
kunnen komen. En toch duurt de strijd om deze
„waardelooze" streek reeds sinds 1852 onon
derbroken voort. Onderhandelingen zijn meer
dan twintig maal aangeknoopt, onderbroken en
hervat; vijf verdragen en een veelvoud van
protocollen zijn, overigens zonder eenige ef
fectieve uitwerking, opgesteld, doch de broe
dertwist, aanvankelijk meer theoretisch dan
practisch, heeft steeds ernstiger vormen aange
nomen en de laatste tien jaar den Zuid-Ame-
rikaanschen vrede -voortdurend in gevaar ge
bracht. Tot eindelijk, gisteren, de jure de oor
log is verklaard.
ners der verwikkelde situatie het recht aan zijn
zijde schijnt te hebben wat overigens ook
hieruit zou kunnen blijken, dat het zich steeds
tot onvoorwaardelijke onderwerping aan een
scheidsrechterlijke uitspraak wilde onderwer
pen, terwijl Bolivia zich aan een binding in die
richting steeds onttrokken heeft onbegrij
pelijk, tenzij dit land door de oorlogsverklaring
bijzondere doeleinden heeft nagestreefd, bijv.
te verhinderen, dat Bolivia via Chili voortdu
rend nieuw oorlogsmateriaal krijgt aangevoerd.
Want Paraguay, met zijn nauwelijks 900.000
inwoners, kan slechts een leger van 103.000 man
stellen, tegenover een leger van 240.000 man
van Bolivia met zijn rond 3.000.000 inwoners.
De krachtenverhouding is dus wel erg ongelijk
en zal het oorlog-verklarende land wel heel
ernstig tot nadenken gedrongen hébben, alvo
rens het het beslissende document, hetwelk een
soort wanhoopsdocument moet zijn, verzonden
heeft.
En toch moet een oplossing van het geschil,
volgens de meening van velen betrekkelijk
eenvoudig zijn, mits men wil afzien van dis
cussies over het eigendomsrecht op den grond
slag van historische documenten van lang ver
vlogen tijden, uit de periode der Spaansche ko
lonisatie; documenten, we ke van elke geogra
fische kennis gespeend blijken te zijn, en elkaar
zelfs in de hoofdzaken tegenspreken en annu-
leeren Als een historische en juridische oplos
sing onmogelijk blijkt, zal men de pacificatie
in een houding van billijkheid en wederzijdsch
begrijpen moeten zoeken En waarschijnlijk zal
Bolivia tot veel tegemoetkomendheid bereid
zijn, als Paraguay het een bruikbaren weg naar
de zee over de Paraguay-rivier wil verleenen
en concessie wil schenken voor den aanleg van
een pipe line door den Gran Chaco naar de
rivier.
Maar op het oogenblik vlammen in de twee
landen de passies weer hoog op. Die geestes
gesteldheid is zeker niet de geschikste sfeer
om het meeningsverschil, dat bijna een eeuw
oud is, tot een vredelievend einde te brengen.
GENèVE, 11 Mei (V.D.) In volkenbondskrin
gen is men van meening, dat Paraguay's oor
logsverklaring aan Bolivia de mogelijkheid tot
ingrijpen van den volkenbond aanzienlijk ver
eenvoudigt, o.a. doordat thans zoo spoedig mo
gelijk een tegen beide oorlogsvoerende landen
gericht embargo voor den wapenhandel kan
worden afgekondigd.
Volgens Zuid-Amerikaansche vertegenwoor
digers te Genève heeft Paraguay waarschijn
lijk tot een officieele oorlogsverklaring be
sloten om een einde te maken aan de tactiek
van Chili om wapentransporten voor Bolivia
over Chileensch gebied naar Bolivia te laten
vervoeren. (Dit is de eerste officieele oorlog
waarmede de volkenbond sedert zijn oprichting
te doen heeft.
Men verwacht, dat de raad in buitengewone
BERLIJN, 10 Mei. (W.B.) Voor dat gisteren
avond op den Opernplatz te Berlijn de open
bare verbranding van „on-Duitsche' boeken
plaats had, heeft de nieuwe professor in de po
litieke paedagogie, dr. Baumler, een college
gegeven over „wetenschap, hoogeschool en
staat", dat werd bijgewoond door studenten in
nationaal-socialistisch uniform, die een swas-
tica-vlag bij zich hadden.
Na afloop van het college verzamelden de
studenten zich op den Hegelplatz vanwaar zij
met fakkels en vergezeld van een muziekcorps
naar het Berlijnsche studentenhuis trokken.
Om 11 uur arriveerden de eerste studenten
in bruine hemden, getooid met de corpskleuren,
op den Opernplatz en wierpen hun brandende
fakkels op den brandstapel. Hierop vormde
zich een lange keten van studenten, die elkaar
de boeken overhandigden en om 11.20 werd het
eerste van de 20.000 boeken op den brandstapel
geworpen.
Door den rijksminister van volksvoorlichting
en propaganda, dr. Goebbels, werd een rede
gehouden, waarin hij o.a. zeide:
„De tijd van een overdreven Joodsche intel
lectualiteit is voorbij. De wil van de Duitsche
jeugd is doorgedrongen tot het volk. De nieuwe
wereldbeschouwing zal geen gebied onaange
tast laten. Gij, jonge studenten, zijt de pioniers
van de jonge revolutionnaire ideeën van de
zen staat. Thans hebt gij tot taak aan dezen
staat nieuwe waardigheid te geven. Een revo
lutionnair moet even groot zijn in het sloopen
als in den opbouw.
Nu gij die geestelijke viezigheid in de vlam
men werpt, hebt gij den plicht in plaats daar
van vrij baan te geven aan den werkelijken
Duitschen geest. Deze handeling moet aan de
geheele wereld toonen, dat gij wenscht, dat uit
deze puinhoopen een nieuwe Duitsche geest
opstijgt".
Met een drievoudig „Heil" op Hitier besloot
Goebbels zijn rede.
Evenals te Berlijn zijn, naar een V.D.-bericht
meldt, ook in het overige rijk demonstraties
gehouden door de studenten tegen den on
Duitschen geest.
In München vond een plechtigheid plaats in
de lichthal der universiteit, waarbij de rector
het nieuwe studentenrecht overhandigde.
Redevoeringen werden afgestoken, een fak
keloptocht trok naar den Königsplatz, waar de
„on-Duitsche boeken" verbrand werden.
In Dresden sprak op een demonstratie van
studenten de dichter Wilhelm Vesper. Ook hier
werd een fakkeloptocht gehouden, waarna boe
ken werd verbrand.
Te Breslau werd de studentenbetooging ge
houden op het Schloss-plein. Na de feestrede
van prof. Bornhausen werden ongeveer 40 een
tenaars boeken verbrand.
Naar Wolff uit Frankfurt a.d. Main meldt,
zijn professoren, studenten en nationaal-socia
listen, gevolgd door een met ossen bespannen
mestkar, in optocht naar den Römerberg ge
trokken, om de in beslag genomen boeken te
verbranden. Onder treurmuziek arriveerde de
stoet bij den brandstapel en onder gejuich van
de 15.000 belangstellenden werden de boeken
verbrand.
Een grapwee den schuldige
Politie, geassisteerd door soldaten, jaagt
een demonstratie in Innsbrück uiteen.
Aan den religieuzen eed
voorrang.
BERLIJN, 11 Mei. (W.B.) De Pruisische mi
nister van justitie, Kerrl, heeft de volgende
beschikking getroffen:
Duitsche gerechten moeten in den religieu-
sen eedsvorm, in tegenstelling met de wereld
lijken, den eedsvorm zien, welke alleen met
de zedelijke overtuigingen van het Duitsche
volk strookt.
De eedsaflegging in den wereldlijken vorm
is daarom tot die gevallen te beperken, waarin
ze onvermijdelijk is.
De vroegere beschikkingen bij het afnemen
van eeden worden hiermee opgeheven.
V
BERLIJN, 11 Mei (R.O.) Den Nazi-leiders in hebben gesteld
Ober-Franken is een Iteelijke poets gebakken.
Het hoofd der stormtroepen Bamberg ont-
LONDEN, 10 Mei (V.D.) In opdracht van den
Duitschen rijkskanselier heeft Rosenberg heden
een krans neergelegd op het Engelsche oorlogs-
gedenkteeken in Whitehall. De krans draagt de
zwart-wit-roode kleuren en het hakenkruis. Na
de kranslegging bracht hij den Hitlergroet.
LONDEN, 11 Mei (R.O.) De krans, welken
Rosenberg gisteren namens Hitier op den ceno
taaf, tegenover Whitehall heeft neergelegd, is
hedenochtend vroeg door een onbekende be
schadigd.
De man sneed het Hitler-insigne van den
krans en verdween in een auto in de richting
van Westminster.
Een later Reuter-telegram meldt, dat de krans
van Rosenberg gestolen is. De dader is bekend.
Het is kapitein Sears, toekomstig labour-candi-
daat in het Zuid-West-district van St. Pancras.
Hij nam den krans weg, om te protesteeren
tegen de aan een vertegenwoordiger van Hitier
gegeven vergunning, om dien krans bij het
Britsche oorlogsmonument te deponeeren. Hij
erklaarde verder, moedwillig deze daad te
zitting zal worden bijeengeroepen)
„r^-. -.r t -i- ui. ving een brief van het ministerie voor volks-
SANTIAGO, 11 Mei (V.D Van we inge ie voorjichting en propaganda te Berlijn, waarii
nrln Trnri 111 rJ E Hor mi tiiccpnon Rn ivia mi Para- v-' vlo,
hem werd opgedragen, een massabijeenkomst
zijde verluidt, dat nu tusschen Bolivia en Para-
guay de oorlogstoestand officieel is uitgebro- van arbeiders te organiseeren, „waarbij het
ken, Chili zich streng neutraal zal houden, zon- woord 20U worden gevoerd door minister Goeb-
der echter het thans mgenomen standpunt in- i j
zake de transito van voor Bolivia bestemde i - _:„u o--
wapens over Chileensch gebied prijs te geven. m p„nmeer dan een DllitSchl,anA he®!SC^.
La PAZ, 11 Mei (V.D.) Het bericht, dat Para
guay aan Bolivia officieel den oorlog heeft ver
klaard, is in Bolivia in het algemeen kalm
ontvangen, te meer omdat de eigenlijke oor
logstoestand vanwege het conflict in den Gran
Chaco reeds geruimen tijd bestaat.
Het Boliviaansche departement van buiten-
landsche zaken verklaarde, dat Bolivia aan
gifte van de oorlogsverklaring bij den volken
bond zou doen en zou eischen, dat Paraguay
als aanvallende mogendheid zou worden be
schouwd.
De zoon van den dader werd ook verhoord.
Hij verklaarde dat zijn vader hem zijn plan, om
den krans weg te nemen en in de Theems te
werpen had meegedeeld, daarna zou hij zich ter
beschikking van de politie stellen. Zijn vader
wilde aldus protesteeren tegen een profanatie
van den cenotaaf door een Hitler-aigezant en
tegen het brute barbarisme, dat thans in
i op het marktplein en wachtten meer dan een j Rosenberg, die door dit incident blijkbaar
uur, doch de minister verscheen niet. j pjjniijk getroffen is zeide slechts: „de krans
j Later bleek, dat alle nazi-leiders in Ober- - were: aan de goede zorgen van het Engelsche
Franken dezelfde opdracht uit Berlijn hadden vo^ overgelaten."
gekregen en dat in bijna elke stad een teleur- 1
Als men de geschiedenis van
en protocollen over het Gran Chaco Xh*,agen
gaat, vindt men daarin twee belang^ke date"
1907 en 1913. In het eerstgenoemd kwam
het Pinilla Soler-accoord tot stand, kracht
hetwelk de Chaco in drie zones werd verdeeldS
een Boliviaansche, een Paraguaysche en een
tusschenliggende, voorloopig neutrale streek
welke aan arbitrage zou onderworpen worden
terwijl de beide partijen zich verbonden om
tot het moment der definitieve regeling den
status quo te handhaven.
Bolivia, dat zich door dit accoord in een on
gunstige positie gesteld achtte, poogde er zich
2°o snel mogelijk van te bevrijden, en in 1913
werd het, met wederzijdsch goedvinden overi
gens, vervallen verklaard; slechts de clausules
°ver den status quo en de arbitrage bleven be
staan. Maar reeds op den eersten dag bleek er
meeningsverschil over de nieuwe situatie ge
rezen te zijn; de tekst van de nieuwe overeen
komst bleek zeer dubbelzinnig; de eerste vraag:
was: waarop doelt de status quo, de andere, niet
minder belangrijk: waarover moet de arbitra
ge loopen.
Paraguay is van meening, dat men uitslui
tend voor een grenskwestie staat; de Gran
Chaco is Paraguaysch, en het is nu zaak de
grenzen van dit gebied naar den kant van Bo
livia vast te stellen. Bolivia daarentegen maakt
er een territoriaal vraagstuk van en wil beslist
zien, wie zijn rechten op den Gran Chaco kan
doen gelden. Daarenboven wenscht Paraguay
een dubbels arbitrage: de eerste zou het object
zelf van het conflict-omlijnen, de tweede het
conflict bindend oplossen; waartegen Bolivia
opwerpt, dat een dergelijke procedure onaan
vaardbaar is, wijl zij het beginsel der natio
nale souvereiniteit zou aantasten. En zoo stond
en staat men voor een impasse, waaruit nie
mand een uitweg ziet, en waaruit ook het wa
pengeweld de betrokken landen niet zal kun
nen redden, wijl een nederlaag slechts verbit
tering kan verwekken, en nooit berusting in de
Ütuatie, welke uitsluitend door oorlogsgeluk of
toevallig overwicht van krachten wordt ge
«chapen
Juist om deze laatste omstandigheid is de
geste van Paraguay, dat volgens ervaren ken-
Onze Brusselsche correspondent meldt ons:
In het Paleis van Schoone Kunsten te Brus
sel is Woensdagmorgen de reeds aangekondig
de internationale tentoonstelling voor wegver
keer geopend.
De voorzitter van het Belgisch comité, se
nator Demets, en de minister van openbare
werken, prof. Sap, spraken hierbij korte rede
voeringen uit, waarbij de laatste er op wees,
dat het doel van de tentoonstelling voorna
melijk is, bij het groote publiek belangstelling
te wekken voor de vraagstukken in verband
met de veranderingen, welke de vervoermid
delen ondergaan en het wijzen op de geva
ren van het moderne verkeer.
Een tentoonstelling, waar men zich reken
schap kan geven van den vooruitgang van het
verkeer in het buitenland, in steden als Am
sterdam, Berlijn, Genua, Den Haag, Lyon,
Milaan, Parijs en Rotterdam, kan er toe bijdra
gen, om de oogen te openen voor deze gevaren.
Nadat minister Sap de tentoonstelling geo
pend had verklaard, werd een rondgang ge
maakt door de verschillende zalen.
Vermeld zij nog, dat de openingsplechtigheid
o.m. werd bijgewoond door staatsminister Max,
burgemeester van Brussel en den Nederland-
schen gezant, Z. Exc. jhr. van Nispen tot Se-
venaer.
Bijzondere vermelding op deze grootsch op
gezette tentoonstelling verdient de groote zaal,
waarin de inzendingen van de Nederlandsche
steden en organisaties zijn ondergebracht. Er
zijn daar n.l. stands van de steden Amster
dam en Rotterdam, alsmede van den bond van
vrijwillige verkeersinspecties, de Kon. Ned.
Automobielclub, den A. N. W. B., den bond
van bedrijfsautohouders, het verbond van ver
enigingen voor veilig verkeer en de vereeni-
ging voor alcoholbestrijding bij het snelverkeer.
Onder de fotografische documenten van de
Nederlandsche inzendingen, bevinden zich o.a.
de eerste Amsterdamsche autobus „Dam-Plan-
en een ordonnantie van 24 Juli 1827, vol
gens welke de paarden stapvoets door Amster
dam moeten rijden, „om ongelukken te voor
komen!" 0
Tevens bevatten de verschillende stands nog
?'a 18 en van verkeersongelukken, doorsne
den van wegbedekkingen, de bekende „ver-
keeisspijkers een groote maquette van het
Leidsche Bosch je te Amsterdam, afbeeldingen
van de Roterdamsche verkeerspelen, enz.
RABAT, 11 Mel (R.O.) In de inboorlingen-
wijk alhier is het tot onlusten gekomen, waar
bij een Muzelman door een messteek ernstig
werd gewond. De Arabieren, die dit misdrijf
aan een Israëliet toeschreven, vielen de Joden
lasti" en trachtten hun winkels te plunderen.
De° politie greep onmiddellijk in en herstelde
de orde.
RABAT 11 Mei (R.O.) Het bericht volgens
hetwelk vier colonnes van het Vreemdelingen
legioen in een hinderlaag zouden zijn gevallen
in Djebel Sarro, is van allen grond ontbloot.
Sinds de onderdrukking van den opstand in
April 1.1. heeft zich in deze streek geen enkel
incident meer voorgedaan,
gestelde menigte na langdurig wachten huis
waarts was gekeerd.
De opdracht was een vervalsching. De fel
verontwaardige nazi's trachten thans den schul
dige te vinden.
Anti-Duitsche demonstraties te
New-York
NEW-YORK, 10 Mei. (V.D.) Te New York
hebben groote anti-Duitsche demonstraties
plaats gevonden, die georganiseerd waren door
het Amerikaansche Joodsche congres.
Optochten, die protesteerden tegen de behan
deling der Joden in Duitschland trokken door
alle deelen der stad. In totaal namen ongeveer
200.000 personen, waaronder ook negers deel
aan de betoogingen, tijdens dewelke toespra
ken werden gehouden.
Voor het Duitsche consulaat had de politie
zorg gedragen voor uitgebreide veiligheids
maatregelen, evenals voor Duitsche onderne
mingen, zoodat het nergens tot incidenten is
gekomen.
De confiscatie van het vermogen
der S. P. D.
BERLIJN, 11 Mei (W.B.) Betreffende de actie
te Berlijn tegen het vermogen der sociaal-
demochatische partij en haar nevenorganisa
ties deelt de officieele Pruisische persdienst
het volgende mede
Bij het giro-kantoor Berlijn 14 werden de
conto's der S.P.D. en haar nevenorganisaties
en vereenigingen in beslag genomen ten be
drage van 16.863, 31 rijksmark.
Bij de deposito-kas der arbeidersbank wer
den conto's der sociaal-democratische organisa
ties tot totaal bedrag van 75.959,59 rijksmark
geconfisceerd.
Het totale bedrag van het te Berlijn in be
slag genomen vermogen der sociaal-democra
tische organisaties beloopt thans 99.300.15 rijks
mark.
De werkverschaffing.
BERLIJN, 10 Mei (V.D.) Het werkverschaf
fingsplan bevat in hoofdzaak werken op de vol
gende gebieden: landkolonisatie, verbetering
van water- en straatwegen, reguleering van
rivieren, inpolderingen, woningbouw, werk
zaamheden voor rijksspoorwegen en rijksposte-
rijen, gas- water- en electriciteitsvoorziening,
kanalisatie en tenslotte scheep- en luchtvaart.
Werkverschaffingsplan.
Het bondsorgaan van den Stahlhelm brengt
uitvoerige mededeelingen over de voorstellen
van minister Seldte nopens een program van
werkverschaffing, waarmee nog in 1933, het
eerste jaar van het vierjarenplan, een krach
tige aanval op de werkloosheid zal worden
ondernomen.
Bij een uitgaaf van ca. 1 Vi milliard mark
zouden in dit jaar c.a. 700.000 werkloozen een
jaar lang te werk gesteld kunen worden.
Volgens het plan zal ook een onderzoek wor
den ingesteld naar een wijziging van den leer
plichtigen leeftijd en een verkorting van den
werktijd.
De vereischte gelden zouden door een bin-
nenlandsche leening worden opgebracht.
Schuldige in corruptie
zaak gearresteerd.
BERLIJN, 11 Mei. (W.B.) De hoofdschuldige
in een groot corruptie-schandaal bij het Oskar
Helene-Heim te Berlijn-Dahlen, de directeur
Wiirtz, is onmiddellijk voor het overschrijden
der Tsjechische grens gearresteerd.
Kapitein Sears krijgt een geldboete
van 40 shilling.
LONDEN, 11 Mei (R.O.) Kapitein Sears, die,
zooals fcen weet, den krans, welken Rosenberg
gisteren on het Engelsche oorlogsgedenktee-
ken in Whitehall had neergelegd, gestolen
heeft, is heden voor de politierechtbank ver-
schenen.
Een politieman verklaarde, dat de krans uit
de Theems is opgevischt.
De magistraat legde Sears een geldboete op
van veertig shilling, daarbij verklarend, dat
hetgeen Sears deed „verkeerd en in strijd met
de goede manieren" was.
LONDEN, 11 Mei (R.O.) In het lagerhuis
werd de staatssecretaris van binnenlandsche
zaken Gilmour opnieuw overstelpt met vragen
over het bezoek van Rosenberg.
Verscheiden afgevaardigden vroegen, waarom
Rosenberg, die toch een propagandist is, werd
toegelaten, terwijl Trotsky en anderen com
munistische persoonlijkheden de toegang tot
Engeland geweigerd werd.
Tal van vragen werden ook gesteld omtrent
den zetel der nationaal-socialistische partij te
Londen. De „speaker" moest tenslotte tusschen-
beide komen, om overbodige vragen tegen te
gaan.
In antwoord op de hem gestelde vragen ver
klaarde Gilmour, dat ieder verzoek om in
Engeland te worden toegelaten, voor ieder ge
val afzonderlijk naar de omstandigheden wordt
beoordeeld.
Lansbury vroeg daarop toestemming, om een
verdagingsvoorstel in te dienen, om 11 dringen
de kwestie van openbaar belang, met name de
toelating van bepaalde Duitsch-fascistische pro
pagandisten en de weigering van Gilmour om
hen te noodzaken zich van fascistische propa
ganda te onthouden" te bespreken.
Ondanks langdurige argumentaties en her
haalde verzoeken weigerde de „speaker" deze
motie te aanvaarden.
LONDEN, 11 Mei. (H.N.) Rosenberg heeft
vandaag in zijn hotel de vertegenwoordigers
der Londensche pers ontvangen. Er verzamelde
zich een groote menigte communisten voor het
hotel, die in spreekkoren de uitzetting van
Rosenberg uit Engeland verlangden. Het kwam
tot een botsing met de politie, die twee com
munisten arresteerde.
ROME, 11 Mei (H.N.) In de kerk van den
H. Ignatius heeft vandaag de plechtige uitvaart
van kardinaal Cerretti plaats gehad in tegen
woordigheid van 22 kardinalen, de leden van
het diplomatieke corps, en van de vertegen
woordigers van den koning van Italië en de Ita-
liaansche regeering.
De toeloop van pelgrims naar Rome tot deel
name aan het Heilig Jaar blijft steeds aan
houden.
Vooral voor de plechtigheden in de Sint
Pieter blijft het storm loopen. Ook bij de
zaligverklaring van de eerbiedwaardige Vin-
cenza Gerosa, stichteresse der liefdezusters van
Lovère, was de kerk weer overvol. Tusschen
de meestal kleurlooze menigte leverden de
pelgrims uit de omstreken van Rome een
schilderachtigen aanblik op in hun kleurige
landsdracht. Met duizenden waren zij gezamen
lijk opgekomen van het land en uit de bergen,
om den jubilé-aflaat te verdienen en krachtig
deden zij hun gezangen weergalmen door de
machtige gewelven van het reusachtige bede
huis.
Velen hunner hadden geschenken bij zich
voor den H. Vader, door wien zij in audiëntie
ontvangen werden. Wij zagen jonge meisjes
met smaakvol versierde mandjes vol eieren en
vruchten en jonge mannen met kleine lamme
ren om den hals. Sommigen hadden zelfs jonge
kalveren bij zich, waarvan eenige voor het
binnengaan der kerk naar het Vaticaan wer
den gebracht.
Om 12 uur bood het Paus-Damasus-binnen-
hof van het Vaticaan een zeldzaam schitteren
den en schilderachtigen aanblik. Het aantal
pelgrims, dat hier door den H. Vader werd toe
gesproken en gezegend, bedroeg ongeveer tien
duizend.
Z. H. was bewogen door den aanblik dien
de menigte hem bood en niettegenstaande de
bovenmenschelijke vermoeienissen der laatste
weken, sprak Z. H. met jeugdige opgewektheid
de aanwezigen toe.
Onze Londensche correspondent schrijft ons
Het ministerie van arbeid maakt bekend, dat
op 24 April 9.534.000 verzekerde personen werk
hadden, hetgeen 91.000 meer was dan een
maand, en 92.000 meer dan een jaar geleden.
Het totale werkloosheid is in de maand van
24 Maart tot 24 April afgenomen met 78.550.
Het aantal tijdelijk buiten werk gestelden was
24.000 grooter, dóch hier tegenover stond een
vermindering van het aantal geheel werkloozen
met bijna 100.000.
Het 'totaal bedroeg 2.697.634, of 43.453 meer
dan een jaar geleden. Deze toename is dus
niet het gevolg van geringe vraag naar arbeid,
doch van grooter aanbod.
Drie maanden achtereen is de werkloosheid
afgenomen, n.l. in Februari met 46.000, in Maart
met 80.000, in April met 78.000, dus in totaal
met ruim 200.000.
De beteekenis hiervan mag niet te hoog ge
schat worden. In het voorjaar neemt het aan
bod van arbeid meestal toe, voornamelijk in
het bouw- en transportwezen. Maar de maan
den, die achter ons liggen zijn gekenmerkt
door groote internationale moeilijkheden, in
het bijzonder door de crisis in Amerika, en dat
Engeland desondanks zijn positie meer dan
gehandhaafd heeft, wettigt de hoop, dat de
nog flauwe teekenen van herstel niet bedrie-
gelijk zullen blijken te zijn.
Terwijl in machinefabrieken en op scheeps
werven de bedrijvigheid is toegenomen, valt
in het mijnwezen en in de ijzer- en staalindus
trie geen verbetering waar te nemen wat de
werkloosheid betreft. In de textielnijverheid
waren minder arbeiders aan het werk. Van de
acht administratieve secties, waarin het land
door het departement van arbeid verdeeld is,
vertoont alleen in Wales de werkloosheid een
toename (met 2.307), terwijl de vermindering
het grootste is in Londen, waar zij 23.950 be
draagt.
Toename der werkloosheid is niet in alle
bedrijven het gevolg van grootere slapte. Zoo
is de ijzer- en staalproductie van Februari op
Maart zeer aanzienlijk toegenomen, en ofschoon
de Aprilcijfers nog niet bekend zijn, gelooft
men dat de verbetering gehandhaafd is ge
worden.
HET ANTI-DUITSCH INCIDENT
TE ANTWERPEN.
ANTWERPEN, 10 Mei (R.O.) De nachtploeg
der havenarbeiders heeft er in toegestemd, het
Duitsche stoomschip „Watussidat, zooals men
weet, de haven was binnen geloopen met een
hakenkruisvlag in top en aldus de woede had
opgewekt van een groot aantal Antwerpsche
havenarbeiders, te lossen.
Een sterke politie-macht was ter plaatse. Er
hebben zich geen incidenten voorgedaan.
BAMBERG, 11 Mei (H.N.) Opnieuw is een
opzienbarende kerkdiefstal gepleegd en wel in
de op den door Victor von Scheffels lied be
kenden Staffelberg gelegen Adelgondkapel.
Deze kapel is op ongeveer 1 uur afstands ge
legen van de Veertienheiligenkerk, waar pas
onlangs ingebroken is. Voor alle kerken in
Ober Franken wordt thans een bizondere be
waking ingesteld of worden bijzondere veilig
heidsmaatregelen getroffen Zoo zullen de kost
baarheden des avonds op een veilige plaats
opgeborgen worden.
Vaststelling der golflengten.
LUZERN, 10 Mei. (R.O.). Maandag 15 Mei
a.s. wordt alhier de Europeesche radio-confe
rentie geopend, welke zich in hoofdzaak zal
bezighouden met de nieuwe vaststelling en
verdeeling der golflengten over de verschil
lende landen.
Uitnoodigingen zijn gezonden aan alle Euro
peesche landen, alsmede aan de aan de Middel-
landsche Zee gelegen landen van Afrika en
Azië.
Ongeveer 120 gedelegeerden hebben zich
aangemeld en wel de vertegenwoordigers van
de post- en telegrafie, van radio-omroepen,
alsmede van marine, landmacht, luchtvaart en
politie.
De conferentie wordt geopend met een rede
van den vice-bondspresident, Pilet en zal 23
weken duren. De zittingen zijn niet publiek.
Wegeus communistische propaganda.
NEW-YORK, 11 Mei. (V.D.) De bekende
Mexicaansche kunstschilder Diego Rivera, die
door Rockefeller belast was, met de versiering
van het in Rockefeller's bezit zijnde amuse
mentscentrum Radio-City te New-York, is
door Rockefeller op staanden voet ontslagen
wegens communistische propaganda.
Rivera had een groot fresco geschilderd,
voorstellende de figuur van Lenin, die een
arbeider, een soldaat en een neger de hand
reikt, terwijl op den achtergrond een volks
menigte met roode vaandels zichtbaar is.
Rockefeller heeft aan zijn contractueele ver
plichtingen voldaan, door Rivera het volle be
drag van 21.000 dollar uit te betalen.
Diego Rivera's communistische sympathieën
hadden Rockefeller bekend kunnen zijn. Ri
vera heeft ze nooit verborgen en ze blijken
ook duidelijk uit de fresco's en raamschilde
ringen, die hij in verschillende departements
gebouwen in de Mexicaansche hoofdstad heeft
aangebracht.
EEN NIEUWE RUSSISCHE WEG-
WARSCHAU. 10 Mei. (R.O.) De sovjet-
autoriteiten zijn begonnen met den aanleg
van een nieuwen weg tusschen het zwaarbe
waakte grens-station van Niegorieloye aan
de lijn MoskouWarschau-Berlijn en het be
langrijke centrum van Minsk.
Door ongeveer 5000 man wordt hieraan ge
werkt. De weg wordt 65 K.M. lang en dient
voor het toeristenverkeer vanuit Polen.
GENEVE, 11 Mei. (VAN ONZEN CORRES
PONDENT). Wij leven op het oogenblik in een
crisis zooals de ontwapeningsconferentie met
meer heeft beleefd sinds in December van het
vorige jaar de groote vijf bijeen waren, om
over het beginsel der Duitsche rechtsgelijkheid
tot overeenstemming te komen.
Het eigenaardige hierbij is, dat de beiaadsla-
gingen, waaraan van alle zijden zoon gioote
beteekenis voor het lot der geheele confeientie
wordt toegekend, niet gevoerd worden door de
ministers van buitenlandsche zaken persoonlijk
doch slechts door hun vertrouwensmannen, die
bij al hun bekwaamheid toch slechts personen
van den tweeden rang zijn.
Reeds daarom kan ik nog geen geloof schen
ken aan de in toenemende mate remmende
sfeer van verontrustende geruchten, dat een
beslissing van de tegenwoordige besprekingen
over de unificatie van de legerinrichtingen
tot een volkomen breuk der ontwapenings
conferentie zou leiden. Mij dunkt, dat een zoo
buitengewoon belangrijke beslissing niet zou
mogen genomen worden, zonder dat de minis
ters althans zelf nog een laatste poging gedaan
hebben, om door oplossing van dit punt van
geschil de conferentie te redden.
De spanning bereikte vanavond in journa
listenkringen haar hoogtepunt, toen de be
sprekingen van Henderson en de gedelegeer
den der groote vijf, Duitschland, Frankrijk,
Engeland, Italië en de Vereenigde Staten van
Amerika urenlang duurden. Toen de deel
nemers aan deze besprekingen eindelijk in de
wandelgangen van het conferentiegebouw ver
schenen, waren zij uiterst terughoudend in
hun verklaringen, doch helaas werd genoeg
bekend, dat wij moeten vaststellen, dat de
onderhandelingen geenerlei ontspanning had
den gebracht.
Zelfs Henderson moest vanavond toegeven,
dat de toestand verre van verbeterd was. Over
hetgeen besproken was, gaan natuurlijk weder
uiteenloopende geruchten. Van Fransche zijde
wordt verteld, dat Nadolny weliswaar bereid
bleek, het beginsel van de legerunificatie aan
te nemen, doch dat hij daarbij zulke wijzigings
voorstellen indiende, dat de legerunificatie,
zooals Duitschland zich deze denkt, in het ge
heel niet meer op de voorstellen van Mac-
Donald's ontwerpconventie en het Fransche
plan op dit punt gelijkt.
Van andere zijde hoorde men weder, dat
Nadolny in het geheel geen voorstellen over
de uitwerking van het beginsel der leger
unificatie gedaan had en dat men hem dit
juist in de eerste plaats had verweten.
Hoe het ook zij, vanavond om negen uur
worden de besprekingen tusschen Henderson
en de gedelegeerden der groote vijf voortgezet.
Van Fransche zijde wordt verteld, dat Massigu
dan zal voorstellen, dat de algemeene commis
sie aanstaanden Zaterdag zal bijeenkomen, om
in het openbaar de verantwoordelijkheid voor
de mislukking der conferentie vast te stellen.
Dit klinkt buitengemeen ernstig. Gelukkig
echter mag men hopen, dat vooral de Ameri
kanen den tijd voor een dergelijk wanhoops
besluit nog niet gekomen achten. Met groote
spanning ziet men den afloop der besprekingen,
die vanavond volgen zullen, tegemoet.
De stemming werd vandaag nog bedorven,
doordat de Duitsche liga voor den volkenbond
juist vanochtend een artikel van von Neurath
met scherpe verwijten tegen de Fransche poli
tiek ter ontwapeningsconferentie heeft openbaar
gemaakt. Van alle zijden uitte men verwonde
ring en afkeuring, dat von Neurath een zoo
kritiek stadium der vertrouwelijke besprekin
gen uitgekozen had, om als het ware nog meer
olie op het vuur te werpen.
Weldra bleek echter, dat von Neurath on
schuldig was inzake de keuze van dit onge
lukkig oogenblik voor het openbaarmaken van
dit artikel. Hij had dit artikel veertien dagen
geleden reeds geschreven en het was de fout
van het Geneefsche bureau der Duitsche vol
kenbondsliga, dat de publicatie op dit onge
lukkige tijdstip heeft plaats gevonden.
Hailsham waarschuwt
Duitschland.
LONDEN. 11 Mei (H.N.) In het hoogerhuis
heeft lord Hailsham een duidelijke waarschu
wing aan het adres van Duitschland doen hoo-
ren Als Duitschland weigert aan de beraad
slagingen over het Engelsche ontwerp voor een
overeenkomst op de ontwapeningsconferentie
deel te nemen of de conferentie zou verlaten,
zal het de verantwoordelijkheid daarvoor te
dragen hebben. Hij hoopte echter, dat Duitsch
land het ontwerp alsnog zal aannemen, wat
in ieder geval de verstandigste weg zal zijm
Volgens zijn meening zou, indien Duitschland
de conferentie verlaat, het juridische gevolg
zijn, dat Duitschland dan door de bepalingen
van' het verdrag van Versailles gebonden zou
zijn. Mocht het dan tot bewapening overgaan,
dan zouden alle sancties van het verdrag in
werking treden.
Onder deze omstandigheden zou het voor ae
nabuurstaten niet mogelijk zijn tot eenige on-
wapening van beteekenis over te gaan. h j
zou tot de nabuurstaten de vraag willen stel-
len wat zij zouden doen, als Duitschland a ei
klaarde, dat het niet wil ontwapenen, zich m
geen overeenkomst wil aansluiten en zijn
eigen weg wil gaan. Lord Hailsham wees er
daarbij op, dat hij hier zijn particuliere mee
ning weergaf en niet als lid van het kabinet
P De besprekingen mislukt
GENEVE, U Mei. (VAN ONZEN COR
RESPONDENT) De besprekingen van heden
avond tusschen de gedelegeerden van e
vijf groote mogendheden hebben p aa 3
gehad in tegenwoordigheid van voorzitter
Henderson en secretaris-generaal Sir Eria
Drummond. Zij hebben van negen uur tot
half twaalf geduurd. Het resultaat is hoogst
onbevredigend.
De Britsche onder-minister van buiten
landsche zaken Eden vertelde ons na af
loop, dat hij en Nadolny getracht hebben
tot overeenstemming te komen over het
vraagstuk van unificatie der leger-innch-
tingen, doch dat deze besprekingen geheel
zijn mislukt. Daarna heeft hij aan voorzitter
Henderson en de gedelegeerden van Frank
rijk, Italië en Amerika mededeeling gedaan
van' het échec dezer besprekingen, waarop
vanmiddag de verdere besprekingen hadden
plaats gevonden, die echter evenmin een
positief resultaat gebracht hadden. Met het
oog hierop hadden de gedelegeerden der
vijf groote mogendheden vanavond gepoogd
het eens te worden over de thans te volgen
procedure, doch ook deze onderhandelingen
waren niet gelukt.
ROME, 10 Mei. (H.N.). Generaal Balbo heeft
de internationale luchtvaartconferentie ge
opend, waarop 29 landen vertegenwoordigd
zijn. Op deze conferentie zullen verschillende
punten behandeld worden, o.a. het vervoer
van wapenen en munitie per vliegtuig, het
besturen van vliegtuigen door vrouwen, enz.
ROME, 11 Mei (R.O.) De speciale rechtbank
ter bescherming van den staat veroordeelde
gisteren den marine-officier Ugo Traviglia en
Camilla Agliardi wegens spionnage ter dood.
De aangeklaagden hadden een volledige beken
tenis afgelegd.
Traviglia werd heden gefusilleerd.
De uitvoering van het vonnis, uitgesproken
tegen Camilla Agliardi, werd uitgesteld totdat
een beslissing zal zijn genomen omtrent het
verzoek om gratie, dat zij heeft ingediend.
