ALGEMEEN OVERZICHT.
het wapen-embargo.
DUITSCHE WRAAK. VLOTTE DISCUSSIES HET PACT VAN VIER.-
TE GENEVE.
WOENSDAG 31 MEI 1933
Het Oostenrijksche bolwerk
HET GEVAL-BERNHEIM VOOR
DEN RAAD.
RAPPORT VAN DEN IERSCHEN
VERTEGENWOORDIGER.
FRANSCH SPION IN DUITSCHLAND
VEROORDEELD.
DE 15 JUNI-TERMIJN
DE GODSDIENSTVERVOLGING
IN MEXICO.
ZAL ENGELAND BETALEN
Roosevelt en Huil tegen de
senaats-commissie.
DE ECON. WERELDCONFERENTIE.
DE WET OP HET REIZEN NAAR
OOSTENRIJK.
corsicaansch bandietenhoofd.
GEVANGEN.
OVER HET PROBLEEM DER
VEILIGHEID.
DE KOEPEL VAN SINT PIETER.
Verklaring van prof Rutgers.
TOKIO PROTESTEERT TE
SHANGHAI.
Tegen de speciale invoerrechten
op Japansche goederen,
EEN KLEINE VERTRAGING
DER ONDERTEEKENING.
DE HOUDING DER KLEINE ENTENTE.
LORD SNOWDEN EN MR.
MAC DONALD.
ADVOCATEN LATEN SCHULDIGE
BEKENNEN.
ROEMEENSCHE BOEREN TERRORI-
SEEREN H,j>NGAARSCH DORP.
TWEE MANNEN DIE ELKAAR
NIET KUNNEN LUCHTEN.
Zondag heeft de Oostenrijksche Katholieke
studentenbond Norica zijn gouden jubilé ge
vierd, en zooals vanzelf spreekt kwam daar
het tragische conflict tusschen Oostenrijk en
Duitschland. hetwelk zich de laatste dagen door
ode felle visummaatregelen van Berlijn en de
^eerste represailles van Weenen zoo scherp heeft
toegespitst, ter sprake. Ook de aartsbisschop
van Weenen, Z. Em. kardinaal Innitzer, roerde
de kwestie in de groote rede, waarmede hij
de feesten besloot, aan, en wel van een stand
punt, waarvan het tot dusverre nog al te weinig
belicht werd, van het allerhoogste cultureele
standpunt.
Nadat de kardinaal de studenten aangespoord
had door de Katholieke kleuren van hun bond
te dragen, geloofsbelijders te zijn, ging hij
voort„Er woekeren op het oogenblik dwaal-
stellingen van allerlei soort. Zij behoeven niet
juist van godsdienstigen aard te zijn. Vergeet
echter uw Katholiek Oostenrijkerschap niet
vergeet ook uw Oostenrijksche zending niet.
Met het oog op onzen Katholiekendag (welke
de Katholieke Duitschers en Oostenrijkers dit
jaar gemeenschappelijk in Weenen zuilen hou
den) en de gebeurtenissen der laatste dagen,
aldus de kardinaal, zou ik nog gaarne een
woord zeggen. Mocht het mede in de bedoeling
liggen onze groote Katholieke demonstratie
door deze agitatie in gevaar te brengen, dan
zeg ik duidelijk „nunquam retrorsum" (nooit
terug). Zouden de jongste gebeurtenissen onzen
Katholiekendag werkelijk in gevaar brengen,
dan zeg ik, dat het smartelijk is, als wij ten
gevolge der politieke situatie van de deelne
ming van duizenden Katholieken uit het Duit-
sche rijk verstoken moeten blijven. Wij zullen
echter nooit van het houden van onzen Katho
liekendag afzien, welke op de allereerste plaats
ter herinnering aan de bevrijding van de Tur
ken en aan de stichting van onzen Stephanus-
dom georganiseerd is. Er zullen nog genoeg
Duitschers naar Weenen komen. Wij Oosten
rijkers, zullen onzen plicht niet verzaken; wij
zullen het ook zóó klaar spelen".
Deze duidelijke woorden werden met storm
achtige toejuichingen begroet, welke nog in
kracht toenamen, toen bondskanselier Dollfuss
verklaarde, dat Oostenrijk zich niet onder den
voet zou laten loopen, maar dat hij overal orde
zou scheppen en geen Hitleriaansch terrorisme
zou dulden, ook niet aan de universiteiten. De
universitaire autoriteiten, die de Katholieke
studenten niet tegen de uitspattingen der
austro-nazis hebben kunnen beschermen, zullen
aan strenge sancties onderworpen worden, en
daarbij doelde Dollfuss vooral op den rector
magnificus Abel, die door de slachtoffers der
gewelddadigheid spottend Kaïn genoemd wordt.
Er valt in geheel Oostenrijk, vooral in Ka
tholieke kringen, een bittere verbetenheid tegen
de Duitsche intriges waar te nemen, vooral
omdat Duitschland op eigen gebied een derge
lijke agitatie nooit zou dulden, zelfs, blijkens
het jongste verbod van de „Deutsche Allgem.
Ztg.", geen loyale critiek op regeeringsdaden
duldt. Daarop wijst o. m. de Oostenrijksche
staatssecretaris voor het toerisme. „Duitschland,
schrijft hij, zou de eerste zijn om een toestand,
als wij doormaken, te onderdrukken. De orga
nisatie zelf van de Oostenrijksche nazis is in
strijd met onze constitutie en onze wetten. Zoo
lang de maatregelen, welke tegen het austro-
nationaal-socialisme, een partij, welke de felste
oppositie tegen de huidige regeering voert, ge
nomen zijn, als een vijandelijke daad tegen
Duitschland zelf beschouwd worden, en dit land
het lot der Oostenrijksche Hitlerianen niet als
een zuiver binnenlandsche aangelegenheid van
Oostenrijk ziet, zal er geen rust tusschen de
twee landen komen".
Karakteristiek zijn ook de woorden, waar
mede de directeur van de Ravag Zondag j.l
het nieuwe, machtige Oostenrijksche draadlooze
station opende„Onze nieuwe zender zal op
dit plechtig uur aan de wereld verkondigen,
dat wij Oostenrijkers ons leden van de groote
Duitsche gemeenschap voelenmaar dat we
zijn, wat we altijd waren, en wat we steeds
willen blijven een vrij volk
Ook in Duitschland is het probleem der
menschelijke vrijheid aan de orde de grootste
geesten der wereld houden zich trouwens met
het brandende vraagstuk van de vereenigbaar-
heid van de onloochenbare, door de natuurwet
zelf aan het individu geschonken persoonlijke
vrijheid met de evenzeer door de natuur ge
wezen staatsverbondenheid bezig. Maar men
heeft Von Papen erkende het gisteren nog
voorloopig slechts de oplossing gevonden in
een revolutionnaire beperking, welke bijna met
vernietiging gelijk staat. En de Katholieken van
Oostenrijk beseffen volkomen, dat de oplossing
der „gelijkschakeling" „een lichtvaardig
onder de massa geworpen begrip, dat als men
het goed begrijpt, beteekent, dat het leven
zuiver mechanisch moet opgevat worden'"
schreef dezer dagen nog pater Fr. Muckermann
tenslotte ook niet voor de Katholieke Kerk
zal halt houden. Nu moge het waar zijn, wat
de nationaal-socialistische „Hannoverscher Ku
rier" schreef, dat men „bij de reorganisatie der
kerken aan de Katholieke Kerk niet raaktzij
staat in het algemeen bewustzijn als een onraak-
bare en onveranderlijke grootheid", het blad
voegde er toch onheilspellend aan toe„terecht
of ten onrechte, dat zal de toekomst le er en
Dat zelfs de vrijheid der Katholieken in
Duitschland reeds op het oogenblik niet zoo
onaantastbaar is, als uiterlijk wel den schijn
kan hebben, toonen de Oostenrijksche bladen,
die juist op dit gebied heel wat onthullen,
duidelijk aan. Hoe kan het ook anders, waar
de Pruisische minister van justitie Kerrl op
den eersten Duitschen referendarissendag open
lijk verklaarde, dat „het luchtkasteel van een
Goddelijk objectief recht in werkelijkheid niet
bestaat".
Zoodra men het Goddelijke objectieve recht
loochent, het recht, dat in de onveranderlijke
en eeuwige zedelijke wetten wortelt, is den
machthebbers alles geoorloofd, kunnen zij het
positieve recht onbeperkt naar hun eigen be
grippen vormen. Dan geldt de staatsraison boven
alles, boven elke overweging, boven het indi
vidu, boven de door Goddelijke stichting be
staande Kerk. Dan kan de heerschende parti
vernietigen, wat zij wilde partij tot den
rechtscheppenden staat maken.
Het door traditie Katholieke Oostenrijk voelt
instinctmatig aan, welke gevaren aldus dreigen.
Op dezelfde gronden, waarop Berlijn nu poogt
Weenen te annexeeren, kan het elk oogenblik
ook trachten de Katholieke Kerk aan zich te
onderwerpen. Daartegen ging het „nunquam",
„het nooit" van kardinaal Innitzer. Daarom zien
de Katholieke mannen van Oostenrijk juist als
hun taakeen bolwerk van het Katholicisme
te blijven, zooals dr. Heinrich Mataja zeide
„Wij zijn Duitschers, wij zijn Katholieken wij
willen in de staten, welker burgers wij zijn,
vrije, Duitsche Katholieke burgers zijn".
GENèVE, 30 Mei (R.O.) De volkenbondsraad
heeft zich vanmorgen bezig gehouden met de
petitie van den in Opper-Silezië wonenden
Joodschen zakenman Bernheim, waarin hij om
opheffing verzoekt van zekere wetsbepalingen
der Duitsche rijksregeering in Opper Silezië.
Inzake het rapport, uitgebracht dóór den
vertegenwoordiger van den Ierschen Vrijstaat,
legde° de Duitsche vertegenwoordiger, gezant
von Keiler, een verklaring af, waarin hij zegt
tot zijn spijt namens de Duitsche rijksregeering
te moeten mededeelen, dat „deze het rapport
niet kan aanvaarden.
Uit de petitie van Bernheim blijkt, aldus de
gezant Keiler, dat hij noch door afstamming
noch door een familieband tot Opper-Silezië
behoort. Doch zelfs indien hij op grond van de
naar hij beweert, hem persoonlijk berokkende
onrechtvaardigheden het recht had, op te
komen voor zijn persoonlijke rechten krachtens
art. 147 van de conventie van Genève, dan
heeft hij toch niet het recht, om bezwaren te
uiten over algemeene kwesties en over de toe
passing van Duitsche wetten in Opper-Silezie,
daar deze wetten hem geenszins betreffen.
Overigens is een bezwaar van dezen aard
reeds daarom niet mogelijk, omdat ten opzich
te van de toepassing dezer wetten in Opper-
Silezië nog geen voldongen feit is geschapen.
Ofschoon de Duitsche regeering niet verplicht
is, «Ich hierover uit te laten, heeft zij uit eigen
initiatief en uit politieke overwegingen, om alle
misverstand ts voorkomen, de bekende verkla
ring afgelegd, dat de internationale verdragen
van het Duitsche rijk niet beïnvloed worden
door de binnenlandsche wetten.
Het uitgebrachte rapport houdt met dezen
Stand van zaken geen rekening. De Duitsche
regeering is van meening, dat de volkenbonds
raad ermee had moeten volstaan, nota te ne
men van de Duitsche verklaring en daarmede
het bezwaar als afgedaan te beschouwen.
De vraag of Bernheim tot de minderheid be
hoort, is nog niet voldoende uitgemaakt. De
Duitsche regeering heeft een onderzoek inge
steld en is eventueel bereid het geval te rege
len in overeenstemming met de bepalingen der
conventie van Genève".
Wegens verraad van militaire geheimen.
LEIPZIG, 30 Mei (W.B.) Na een proces, dat
een week geduurd heeft, veroordeelde vandaag
het rijksgerecht een ingenieur, die- Fransch
staatsonderdaan is, wegens verraad van mili
taire geheimen tot acht jaar tuchthuisstraf, tien
jaar eerverlies en plaatsing onder politie toe
zicht.
Naar uit Mexico-City vernomen wordt, zijn
in uitvoering van de „bepalingen betreffende
de bizondere scholen", volgens welke alle boe
ken met godsdienstigen inhoud uit deze scholen
moeten verwijderd worden, naast de H. Schrift
thans ook Cervante's Don Quichotte, Milton's
Paradise lost' en Dante's Divina Comoedia op de
Mexicaansche zwarte lijst geplaatst.
Tot de op de Mexicaansche scholen verboden
schrijvers behooren verder nog Fray Luis de
Lton, Lope de Vega, Tirso de Molina, Calderon
êe la Barca, Fray Luis de Granada, de groote
ïheresia enz.
De H. Vader heeft den Iersch®. i.hrisier-
•resident De Valera wegens zijn groote ver
diensten voor het totstandkomen van het inter
nationale Eucharistische congres te Dublin, het
grootkruis van de Pius-orde verleend.
LONDEN, 30 Mei. (H.N.) De diplomatieke
medewerker van de „Daily Telegraph" be
spreekt de kwestie der betaling van den Juni-
termijn der oorlogsschulden. Het kabinet heeft
over de betaling van dezen termijn, waarvoor
bij den tegenwoordigen stand van den wissel
koers een bedrag van 22 millioen pond sterling
noodig zal zijn nog geen beslissing genomen.
Men wacht nog op een wenk uit Washington
of op een duidelijke uiteenzetting van het
standpunt der Amerikaansche regeering.
Volgens het genoemde blad is men in de
kringen van het ministerie van de schatkist van
opvatting, evenals dat in December het geval
was, dat de termijn niet betaald moet worden.
Daarentegen is de meerderheid van het kabinet
van oordeel dat de betaling wel moet geschie
den, als de Amerikaansche regeering geheele
of gedeeltelijke betaling van den termijn ver
langt.
Volgens de „Daily Herald" en de „News-
Chromcle bestaat de mogelijkheid dat in de
kabinetszittingen, welke aan deze kwestie nog
gewijd zullen worden, de meeningen zeer ver
deeld zullen blijken. In dat geval zou de beslis
sing aan het parlement overgelaten worden,
dat bij zijn tegenwoordige samenstelling zich
zeer waarschijnlijk voor de betaling zal uit
spreken.
WASHINGTON, 30 Mei. (V.D.) Naar verluidt
heeft president Roosevelt maatregelen getrof
fen, waardoor het aan schuldenaars is geoor-
loofd van den vervallenden Juni-termijn hun
ner schulden slechts een gedeelte te betalen om
te voorkomen dat met het oog op de econo
mische wereldconferentie de oorlogsschulde-
naars zich insolvent zullen verklaren.
Zoo zou men Engeland toestaan in plaats van
den vervallenden termijn van 75 millioen dollar
slechts 10 nulhoen te betalen en naar verhou
ding zouden de betalingen der andere schulde
naars op dezelfde wijze gereduceerd worden,
WASHINGTON, 30 Mei (R.o.) Het Witte
Huis spreek e geruchten, volgens welke
Roosevelt onderhandelingen zou voeren over
een „gedeeltelijke betaling" van den op 15 Juni
a.s. vervallenden termijn der oorlogsschulden,
tegen.
WASHINGTON, 30 Mei (R.o.) De staatsse-
cretaris van buitenlandsche zaken Huil, deelde
mede, dat hij en Roosevelt tegen het amende
ment zij op het wetsontwerp betreffende het
afkondigen van een wapenembargo, welk amen
dement Zaterdag j-1- door de commissie van
buitenlandsche zaken van den senaat werd
aangenomen en waarin bepaald wordt, dat
ieder verbod van uitvoer van wapenen even
tueel van toepassing zou moeten zijn op beide
bij een geschil betrokken partijen.
Dit amendement, voegde Huil eraan toe, is
niet in overeenstemming met de leer, welke
te Genève door Norrnan Davis is verkondigd.
De bittere ervaring.
LONDEN, 30 Mei (R.O.) „Een bittere er
varing heeft Amerika geleerd, hoe onwijs de
leer der hooge tarieven is", zeide Bingham,
de nieuwe Amerikaansche gezant in Engeland
op een pilgrims-diner te Londen. „Meer dan
rsiniuefl menschen zijn werkloos in
het door hooge douait»jfe«tTièrsi ssïmmiirue
Amerika".
De Amerikaansche verklaring te Genève
over de veiligheid achtte spreker een groote
stap vooruit naar den wereldvrede.
BERLIJN, 30 Mei. (W.B.) In het „Reichsge-
setzblatt" van heden verschijnt de aangekon
digde wet over de beperking der reizen naar
Oostenrijk, welke wet op 1 Juni 1933 in wer
king treedt.
Zooals aangekondigd is een bedrag van 1000
Mark verschuldigd voor elke reis, die een rijks
onderdaan, gedomicilieerd in het binnenland,
in of door het gebied der republiek Oostenrijk
onderneemt.
Met boete van niet onder de 5000 Mark of
met gevangenis worden de rijksonderdanen ge
straft, die, tegen de voorschriften der wet in,
uit het rijksgebied onmiddellijk of langs een
omweg naar of door Oostenrijk reizen.
Een uitvoeringsverordening regelt o.a. de uit
zonderingen, die op de wet zijn toegestaan.
De bepalingen van paragraaf 1 (heffing van
een visumrecht van 1000 rijksmark) is niet van
toepassing op het z.g. klein grensverkeer.
R ijks bisscho p B oclelsch wingh
hoopt
BERLIJN, 30 Mei (V.D.) De Evangelische
rijksbisschop, dr. Friedrich von Bodeischwingh,
heeft in een persconferentie heden eenige bij
zonderheden over de wijze, waarop hij zijn taak
opvat, medegedeeld. Hij sprak de hoop uit, dat
de kerk een vrije bondgenoote zou kunnen zijn
van den zich vernieuwenden staat. De kerk
heeft echter den plicht, van haar recht om nu
en dan waarschuwend den vinger op te steken,
gebruik te maken.
De rijksbisschop verklaarde, allen stroomin
gen en bewegingen, die in de kerk leven, de
broederhand te willen reiken en wel in het
bijzonder de beweging van Duitsche christenen.
In antwoord op hem gestelde vragen ver
klaarde dr. von Bodeischwingh, dat de betrok
ken regeeringsinstanties niet voornemens zijn
de Luthersche, gereformeerde en andere ker
ken met geweld samen te smelten, doch al deze
kerken zullen vertegenwoordigd zijn bij de
medewerkers van den rijksbisschop.
De gevaarlijke Duitsch-nationalen
HAMBURG, 30 Mei. (V.D.) De politie te
Hamburg deelt mede, dat de „Kampfring" van
jonge Duitsch-nationalen, op grond van para
graaf 1 van de verordening van den rijkspresi
dent tot bescherming van volk en staat van 28
Februari 1933, heden is verboden en ontbonden.
BAD STEGEBERG, 30 Mei. (V.D.) Een te
Itzstedt plaatsgehad hebbende bijeenkomst van
leden van den Tannenbergbond, welke verga
dering een geheim karakter droeg, is door de
gendarmerie ontbonden. De spreker kapitein
Goetze, alsmede de voorzitter van de vergade
ring, werden in arrest gesteld.
Botsingen te Innsbruck.
INNSBRUCK, 30 Mei (H.N.) Nadat het Zon
dag reeds herhaaldelijk tot botsingen tusschen
aanhangers van de Heimwehr en nationaal
socialisten was gekomen, hebben de relletjes
Maandag nog scherpere vormen aangenomen,
waarbij het ook tot een schietpartij is gekomen.
Den geheelen dag was het onrustig, vooral in
de Maria Theresiastrasse, waar het voortdurend
tot botsingen tusschen beide groepen kwam. De
nationaal-socialisten uitten voortdurend belee-
digende uitdrukkingen aan het adres van de
regeering en bondskanselier Dollfuss, wat door
de Heimwehraanhangers beantwoord werd met
den roep „Hitier verrecke". Tenslotte haalden
de Heimwahraanhangers geweren uit hun ka
zerne en losten een salvo op de nationaalsocia-
listen, die zich daarop uit de voeten maakten.
Hoewel de Heimwehraanhangers verklaren,
dat zij slechts met losse patronen geschoten heb
ben werden toch 9 personen gewond, o.a. een
jonge Duitscher uit Stuttgart, die met zijn
moeder juist dien dag te Innsbruck was aange
komen en met de relletjes niets uitstaande had.
De gendarmerie, bijgestaan door bondstroe-
pen, zette daarop het geheele centrum van de
stad af en veegde met den bajonet op het ge
weer de straten schoon.
In het geheel zijn bij de verschillende betoo
gingen een dertigtal personen min of meer
ernstig gewond.
De Pruisische staatsraad.
BERLIJN, 30 Mei. (W.B.) Naar Wolff's par-
lementsdienst bevestigt, is er op te rekenen,
dat de Pruisische landdag spoedig na Pinkste
ren in een korte zitting zal bijeengeroepen
worden.
Deze zitting zal noodzakelijk zijn, zooals men
weet, in verband met de voorgenomen hervor
ming van den Pruisischen staatsraad.
Ofschoon de door den landdag aangenomen
machtigingswet aan de staatsregeering de mo
gelijkheid geeft, om, boven de gelijkschake-
lingswet uit, welke wet grondwet-veranderende
landswetten slechts in de kwesties der be-
stuurshervorming en de nieuwe regeling van
bevoegdheden toelaat, ook op andere gebieden
grondwetswijzigingen zelf vast te stellen, be
vat de Pruisische machtigingswet een bepaling
betreffende de parlementaire inrichtingen.
De Pruisische machtigingswet bepaalt ni„
dat, naast de inrichting van den landdag, die
van den staatsraad als zoodanig door de wet
geving van de staatsregeering niet aangetast
mag worden.
Daar een hervorming van den Pruisischen
staatsraad onder deze beperkende bepalingen
zou vallen, is te verwachten, dat de Pruisische
regeering deze wet aan den landdag ter defi
nitieve afhandeling zal voorleggen.
PARIJS, 29 Mei. (V.D.) De meest beruchte
van alle Corsicaansche bandieten der laatste
decennia, André Spada, die zich sedert 11 jaren
in het z.g. maquis, d.i. het onherbergzame bin
nenland van Corsica, had teruggetrokken, van
waar uit hij de geheele bevolking terroriseerde,
is in den nacht op Maandag in de directe na
bijheid van Coggia (bij Ajaccio) door de gen
darmerie gearresteerd.
De vele misdaden van Spada en zijn mede
plichtigen hebben verleden jaar, zooals bekend
is, geleid tot een militaire expeditie naar Cor
sica, waar de troepen tezamen met de gendar
merie en eenige torpedojagers, die de geheele
kust bewaakten, het eiland doorzochten. Het
gelukte een aantal bandieten te arresteeren.
Het schijnt, alsof de beruchte bandiet niet
normaal meer is geweest. Reeds eenige dagen
lang doolde hij halfnaakt in de buurt van zijn
geboorteplaats. Dikwijls zag men hem met een
houten kruis in de hand biddende knielen voor
de kerk. Niemand durfde hem te naderen, daar
hij steeds eenige geladen revolvers bij zich
droeg. Bij zijn arrestatie bood hij geen tegen
stand.
Herstelwerk voltooid.
ROME, 30 Mei. (V.D.) De uitgebreide restau
ratie-arbeid aan den koepel van de St. Pieters
kerk is thans voltooid. De 16 contraforten,
waarop de koepel rust, zijn op technisch voor
treffelijke wijze geheel voorzien, zoodat elk ge
vaar voor verzakking nu volkomen is buiten
gesloten.
Zestig arbeiders hebben gedurende vijf jaar
onafgebroken aan den koepel gewerkt. Er is
200 M3. travertijn verwerkt, tot een gewicht
van
CtTHp «ns'1Ü0 ton beton en 1000
K.G. brons.
Het geheele restaurat^aarerk is van dien aard,
dat de stijl van Michel AngeJeU awesterwerk
volkomen intact is geblevwfc
GENèVE, 30 Mei. (VAN ONZEN CORRES
PONDENT). Het was vandaag een kalme dag
op de ontwapeningsconferentie; noch de och
tend-, noch de middagvergadering gaven tot
levendigen strijd aanleiding. De discussies gin
gen zelfs zóó snel, dat Henderson reeds tegen
zes uur met de eerste lezing van het belang
rijke hoofdstuk over het internationale toezicht
op de naleving der ontwapeningsconventie kon
beginnen.
Paul Boncour moest toen echter mededeelen
dat Frankrijk amendementen tot versterking
van dit hoofdstuk in voorbereiding heeft, doch
dat deze nog niet gereed waren, aangezien de
Franschen niet hadden kunnen veronderstel
len, dat het toezicht reeds vandaag aan de orde
zou komen. Met het oog hierop werd toen de
beraadslaging tot Donderdag verdaagd.
Morgen komt het bureau bijeen, om te be
slissen, of de algemeene commissie ook na 12
Juni nog met het werk door zal gaan, dan wel
met het oog op Londen, hetzij voor korten tijd
b.v. veertien dagen,, hetzij tot October, ver
dagen.
De algemeene commissie heeft vandaag in
eerste lezing voorloopig aangenomen 't hoofd
stuk over het verbieden van den chemischen
en bacteriologischen oorlog en de voorstellen
der commissie-Politis over de schepping van
een commissie tot vaststelling van de daden van
aanval en over het Europeesche veiligheids
pact.
Het eerste van deze voorstellen is aan den
Belgischen prof. Bourquin te danken en beoogt
het sluiten van een facultatief protocol over de
schepping van commissies inzake de vaststel
ling van begane daden van aanval.
Volgens dit protocol heeft iedere, tot dit pro
tocol toetredende, Staat het recht een commis
sie van vijf bij de regeering van dat land geac
crediteerde militaire attachés te benoemen, die,
indien deze Staat meent, slachtoffer van een
aanval te zijn, onmiddellijk een onderzoek naar
de vermeende feiten zal instellen en daarover
rapport aan de permanente ontwapeningscom
missie zal moeten indienen. Op deze wijze zal
de vaststelling van den aanvaller belangrijk
vergemakkelijkt kunnen worden.
Dit facultatieve protocol schijnt zich in de
instemming van alle delegaties te mogen ver
heugen.
Het tweede voorstel van de commissie-Politis
betreft het continentale Europeesche veilig
heidspact.
De gedelegeerden van Duitschland, Hongarije
en Italië hebben aan de beraadslagingen over
dit onderwerp in de commissie niet willen mee
doen en zich ook vandaag van iedere discussie
daarover onthouden.
Het Europeesche veiligheidspact bestaat uit
twee gedeelten, waarvan het eene de reeds in
beginsel aangenomen nimmer-geweldsverbinte-
nis bevat, terwijl het tweede den bijstand aan
een aangevallen Staat regelt. De Europeesche
Staten zouden de bevoegdheid hebben, hetzij tot
het geheele pact, hetzij uitsluitend tot het eer
ste gedeelte toe te treden.
Het tweede gedeelte van het Europeesche
pact betreft den bijstand aan een aangevallen
Staat.
De toetreding tot dit pact zou geenerlei
nieuwe bijstandsverplichtingen scheppen, Het
pact geeft alleen preciese regelen over de na
leving van reeds op grond van artikel 16 van
het volkenbondsverdrag, of van andere verdra
gen, bestaande bijstandsverplichtingen. Het pact
duidt aan, onder welke omstandigheden een
Staat als aanvaller zal moeten beschouwd wor
den en verplicht de toegetreden Staten, om de
aanbevelingen van den volkenbondsraad over
eenkomstig artikel 16 over den te verleenen
militairen bijstand inderdaad streng na te ko
men, indien deze aanbeveling eenstemmig
wordt genomen.
De toetredende Staten krijgen de bevoegdheid
zelf te bepalen, tot welke streek van Europa zij
hun verplichtingen willen beperken en boven
dien zullen zij zelf kunnen aangeven, in wel
ken omvang zij den militairen bijstand in den
vorm van soldaten en oorlogsmateriaal aan den
aangevallen Staat zullen verleenen.
Paul Boncour en de gedelegeerden van Po
len en de kleine entente hebben het Europee
sche veiligheidspact vanmiddag warm verde
digd, terwijl daarentegen professor Rutgers de
Nederlandsche bezwaren ertegen herhaalde
die minister Beelaerts van Blokland reeds voor
heen tegen het soortgelijke Fransche denkbeeld
had aangevoerd.
Professor Rutgers uitte zijn bezwaren echter
op zoo deskundige en gematigde wijze, dat Po-
litis hem hulde daarvoor bracht en onzen ge
delegeerde voor zijn opbouwende critiek
dankte.
Professor Rutgers besloot zijn beschouwingen
met de verklaring, dat Nederland weliswaar
ernstig bezwaar tegen de toetreding heeft, doch
dat dit nog niet wil zeggen, dat Nederland het
Europeesche veiligheidspact volstrekt onaanne
melijk acht. Onze Nederlandsche regeering zal
de mogelijkheid van een toetreding kunnen
overwegen, indien de ontwapeningsconventie
inderdaad aan haar doel zal beantwoorden en
een aanzienlijke mate van bewapeningsvermin
dering zal brengen.
Tenslotte was vandaag nog belangrijk de
mededeeling van Norman Davis, dat president
Roosevelt waarschijnlijk wel geen bezwaar zal
hebben tegen het eerste gedeelte van het Euro
peesche veiligheidspact: de nimmer-geweldver-
bontenis, zoodat deze verbintenis, wat Amerika
betreft, wel een universeel karakter zal kunnen
verkrijgen, zooals vele nietEuropeesche Staten
reeds verlangd hadden. De kans is dus groot,
dat dit eerste gedeelte uit het Europeesche vei
ligheidspact zal worden gelicht en in het eer
ste hoofdstuk van de ontwapeningsconventie zal
worden opgenomen.
SHANGHAI, 30 Mei. (R.O.) De Japansche
regeering heeft bij de Chineesche krachtig ge
protesteerd tegen de sinds 22 Mei IJ. geheven
speciale invoerrechten op Japansche goederen.
De Japansche regeering protesteert eveneens
reeds bij voorbaat tegen de anti-dumping-wet,
welke op het oogenblik door China wordt over
wogen.
Opstanden in Mandsjoekoeo.
CHARBIN, 30 Mei. (V.D.) Aan den Chinee-
schen Oosterspoorweg zijn nieuwe opstanden
uitgebroken. Een troep van vierduizend man
Chineezen bedreigt het traject Kirin-Tsjangt-
sjqeng.
Op bevel van het Japansche oppercommando
zijn Japansche troepen naar het bedreigde punt
gezonden.
Volgens een bericht uit Pogranitsjnaja heb
ben de opstandelingen de verbinding tusschen
Charbin en Pogranitsjnaja verbroken.
CHARBIN, 30 Mei. (R.O.) Ondanks het on
langs door den minister van buitenlandsche za*
ken van Mandsjoekoeo bij den Russischen con
sul-generaal ingediende protest tegen het aan
houden door sovjet-troepen van Mandsjoerij-
sche jonken in de wateren van Mandsjoekoeo,
blijven tal van sovjet-Russische kanonneerboo-
ten in de Sungari-delta bij Toeng Kiang krui
sen, terwijl andere schieten op booten in de
Amoer-rivier.
ROME, 30 Mei (R.O.) De onderteekening van
het viermogendhedenpact, welke heden zou
plaats hebben, heeft een kleine vertraging on
dergaan.
Men wacht thans op Duitschlands laatste
woord en op een mededeeling van de kleine en
tente, die thans ter zake beraadslaagt.
De laatste faze der onderhandelingen vorm
den de FranschBritsche gedachten wisselin
gen, welke thans geëindigd zijn. De tekst van
het pact ligt ter onderteekening gereed.
Artikel II, dat tot het laatste oogenblik een
punt van discussie heeft uitgemaakt, is nage
noeg volkomen gelijkluidend aan het Fransche
voorstel van 10 April j.l. geredigeerd.
PARIJS, 30 Mei (V.D.) Betreffende den mi
nisterraad van Dinsdagochtend wordt officieel
slechts een korte mededeeling verstrekt. Minis
ter-president Daladier heeft den ministerraad
op de hoogte gesteld van de onderhandelingen
in Genève en Rome, welke een gunstig verloop
hebben. De ministerraad heeft hierop met alge
meene stemmen zijn vroegere besluiten be
vestigd.
In politieke kringen verluidt dat de parafee
ring van het viermogendhedenverarag waar
schijnlijk Donderdag zal plaats vinden.
Merkwaardig is, dat men, althans volgens een
H.N. bericht uit Berlijn, in Duitsche politieke
kringen niet gelooft, dat het viermogendheden-
verdrag zoo spoedig tot stand zal komen, als dit
in sommige berichten wordt voorgesteld. Men
wijst er op, dat Duitschland nog verschillende
vragen heeft gesteld, waarop een antwoord nog
ontvangen moet worden.
PARIJS, 30 Mei (R.O.) De permanente raad
der kleine entente heeft een aanvang gemaakt
met de aangekondigde besprekingen, welke ver
moedelijk drie dagen zullen duren.
Betreffende de vandaag gehouden zitting
werd een communiqué gepubliceerd, waarin
o.a. het standpunt der kleine entente ten aan
zien van het viermogendhedenpact en de pro
blemen der ontwapeningsconferentie wordt uit
eengezet.
Ten aanzien van het viermogendhedenpact
wordt erop gewezen, dat de nieuwe, den minis
ters van buitenlandsche zaken der kleine en
tente medegedeelde, tekst van het pact in over
eenstemming is met het memorandum der
Fransche regeering van 10 April j.l., waarin
als grondslag wordt vastgesteld, dat het pact
slechts betrekking kan hebben op kwesties,
welke uitsluitend de onderteekenaars betref
fen.
De ministers van buitenlandsche zaken der
kleine entente, aldus luidt het verder in be
doeld communiqué, hebben nota genomen van
de verzekering der vertegenwoordigers van de
groote mogendheden, dat de bevoegdheid van
den volkenbond niet door de acties der onder
teekenaars zal worden aangetast. De staten der
kleine entente hebben bovendien van de Fran
sche regeering formeele garanties ontvangen,
dat alle pogingen tot herziening der vredesver
dragen achterwege zullen worden gelaten. Het
pact van vier kan derhalve geen herziening
der grenzen tengevolge hebben.
De drie ministers van buitenlandsche zaken
zijn er voorts van overtuigd, dat de onderhan
delingen te Genève tot positieve resultaten zul
len leiden. Met voldoening beschouwen zij de
boodschap van Roosevelt betreffende de idee
der veiligheid. Doordat de vertegenwoordigers
der kleine enterite het principe van de unifica
tie van het wapenmateriaal hebben goedge
keurd, hebben zij tevens hun goedkeuring ge-
hecsht aan het principe der rechtsgelijkheid,
welke étsppe-gewijze en binnen het kader van
de veiligheid voor alle naties verwezenlijkt moet
worden.
lord Snowden
Sensationeele assisenhof-gebeurtenis.
Onze Brusselsohe correspondent meldt ons:
Voor het Assisenhof van Namen heeft zich
een sensationeel feit voorgedaan.
Sedert ongeveer een week was daar een
groot proces aanhangig tegen een zekeren Du-
ponchel, die onder beschuldiging stond, zijn
vriend, den soldaat Baudelet, nabij de Maas
te Wépion te hebben vermoord en hem daarna
in het water te hebben geworpen.
Duponchel had tevoren Baudelet een levens
verzekering doen sluiten ten voordeele van een
zekere Eva Walgraff, die in werkelijkheid de
vriendin van Duponchel was, onder wiens in
vloed zij stond, doch waarvan Baudelet meen
de, dat zij later met hem zou willen trouwen.
Baudelet, die een naïeveling was, had reeds
eerder geld aan Duponchel gegeven en hij liet
zich door hem wijs maken, dat Eva Walgraff
een goede vrouw voor hem zou zijn. Deze laat
ste schijnt den eigenlijken opzet van haar
vriend niet begrepen te hebben en trad tegen
over Baudelet op, zooals hij het haar voor
schreef.
Duponchel, die door twee advocaten werd
verdedigd, waaronder oud-minister Bovesse,
heeft maandenlang bij het onderzoek zijn on
schuld staande gehouden en hij was daar zoo
goed in geslaagd, dat het overtuigend bewijs
door het gerecht nog niet was kunnen geleverd
worden.
De laatste paar dagen van het proces was
echter de moreele zekerheid, dat hij de dader
was, meer en meer toegenomen en wel in zoo
verre, dat zijn advocaten, die aanvankelijk de
thesis van onschuld hadden gepleit, het ver
dedigingsstelsel van Duponchel voelden schip
breuk lijden. Zij zijn hem dan Zaterdag en
Zondag in de gevangenis gaan opzoeken en
hebben daar langdurige besprekingen met hem
gehad en hem gesmeekt, de waarheid te zeg
gen. Eerst na langen tijd, toen zij over zijn
moeder en zijn dochtertje spraken, heeft Du
ponchel in een vlaag van wanhoop en depres
sie aan zijn advocaten bekentenissen afgelegd.
Op de laatste rechtszitting van Maandag,
heeft dan een zijner verdedigers onder ijselijke
stilte verklaard, dat Duponchel wel degelijk
den moord had bedreven.
Deze heeft dan zijn bekentenissen bevestigd
en verschillende details gegeven, die tot nog
toe onopgehelderd waren gebleven. Vervolgens
heeft hij vergiffenis gevraagd voor zijn afschu
welijke daad en voor zijn leugens én gezegd,
dat hij gelaten zal boeten.
Het Openbaar Ministerie had de doodstraf ge-
ëischt, doch rekening houdende met zijn be
kentenis, werd hij tot levenslangen dwang
arbeid veroordeeld.
BOEDAPEST, 30 Mei (R.O.) De ochtendbla
den bevatten berichten uit Klausenburg over
buitengewoon ernstige voorvallen, die in ver
band met de anti-revolutionnaire betoogingen
Zondag j.L te Terda hebben plaats gehad.
Ongeveer 800 Roemeensche boeren staken in
het Hongaarsche dorp Sinfalva verschillende
huizen in brand en mishandelden de bewoners.
Huisdieren werden afgeslacht, met de opmer
king, dat het „Hongaarsche dieren" waren.
De gendarmerie zou niet hebben ingegrepen.
Een Hongaarsch landbouwer werd gedood en
ongeveer dertig personen mi« «f meer ernstig
gewond.
In het plaatsje Borrev werd cenmHé# ver
nielingswerk aangericht.
Pas tegen den avond kwam de politie in
beide dorpen de orde herstellen,
De man, die in het najaar van 1929 te 's Gra-
venhage den titel van „IJzeren kanselier" ver
wierf, omdat hij, onder den schijn van pal te
staan voor Britsche belangen, niets anders deed
of beoogde te doen dan zijn sinds 1914 tegen
Frankrijk gevoerde campagne bekronen, die
zelfde „IJzeren kanselier" heeft thans met de
zelfde giftigheid, als waarmede hij bijna vier
jaren geleden zijn Fransche tegenstanders uit
den wereldoorlog te lijf ging, zijn grooten bond
genoot uit dien oorlog bestookt.
Met andere woorden: viscount Snowden heeft
ingehouwen op mr. Mac Donald.
Hij gat de gastuitvoering in het hoogerhuis,
terwijl de peers kalm en waardig voortsliepen.
De „Daily Telegraph" schrijft er een hoofd
artikel over, onder den titel „A most ungene
rous attack".
„De eerste minister", zegt het blad, „die an
dere aanvallen van soortgelijken aard en van
grootere mannen overleefd heeft, zal ook
deze overleven."
Maar is het
wel erg „gene
rous" van de
„Daily Tele
graph" op zulk
een wijze lord
Snowden onder
de minder groo
te mannen in te
deelen De
„IJzeren kanse
lier" was vier
jaren geleden
de grootste Brit
sche staatsman
sinds ik weet
niet meer wien.
De „ijzeren"
hoedanigheden
van mr. Snow
den werden op-
nieuw geroemd,
toen hij In het najaar van 1931 zijn noodbe-
grooting (aldus genoemd omdat de meesten on
zer erdoor in nood gebracht werden) uitbracht.
En nu hij dezelfde giftige, bittere, hatelijke
rhetoriek, welke hem achtereenvolgens tot
IJzeren kanselier en tot viscount deed opklim
men, aanwendde tegen mr. Mac Donald, is hij
opeens een onedelmoedig zooveelste rangs man
netje geworden.
De „Morning Post" merkt op, dat de aanval
op den eersten minister gedaan werd in het
hoogerhuis, waar hij zich niet verdedigen kan.
Erger evenwel is het dat de eerste minister
zich vaak evenmin verdedigen kan tegen aan
vallen, welke op hem gedaan worden in het
lagerhuis. Bovendien: het is niet de schuld van
lord Snowden dat mr. Mac Donald hem in het
hoogerhuis gestopt heeft. In het hoogerhuis zijn
reeds vaak staatslieden gestopt, door wie de eer
ste minister bij voorkeur niet aangevallen
wordt.
Lord Snowden zeide in het hoogerhuis: „Het
zou goed zijn indien het kabinet eens aandacht
schonk aan den eersten minister, niet alleen in
diens eigen belang, maar in het landsbelang,
want het is een positief gevaar voor het land,
dat zijn zaken in handen zijn van een man die,
zoo vaak hij spreekt, zijn onwetendheid of zijn
onbekwaamheid ten toon spreidt."
De aanleiding tot lord Snowden's aanval was,
dat het land onvoldoende ingelicht was omtrent
de politiek der regeering inzake de economi
sche conferentie. In de hoop meer inlichtingen
uit te lokken, poogde hij de bedoelingen van
den eersten minister ten aanzien der conferen
tie in een kwaad licht te stellen. Ook president
Roosevelt moest hierbij eenige veeren in den
snavel van den burggraaf achterlaten.
De gemeenschappelijke verklaring van den
president en Mac Donald na de week-end be
sprekingen te Washington noemde lord Snow
den „een herhaling van gemeenplaatsen" -
vergetend dat hijzelf aldus herhaalde wat door
ontelbaar velen reeds gezegd en geschreven is.
Vervolgens rafelde hij de verklaring uiteen,
hierbij eenige gezonde, doch overigens nutte-
looze opmerkingen makend.
Zoo is hij, als ik mij niet vergis, de eerste
die gewezen heeft op 't kwakzalver-achtige ka
rakter van de inleidende phrase der verklaring,
waarin gezegd wordt dat „de voornaamste oor
zaak der werelddepressie de val der goederen-
prijzen is." Alsof goederenprij zen van zelf val
len Alsof het kwik in den thermometer vanzelf
valtZeer oneerbiedig brandmerkte lord Snow
den deze orakelspreuk als „kalen onzin", en als
een bewijs van „de onbekendheid van diegenen
die haar opstelden, met den aard van het pro
bleem dat zij verondersteld worden bestudeerd
te hebben."
Zulke dingen hooren wij gaarne van onze
staatslieden zeggen; zelfs de regeeringsgezinde
publicisten, die er in de „Daily Telegraph" foei-
foei-artikelen over schrijven, hebben er in den
grond van hun hart wat 'n pleizier in. Het is
een van de groote geheimen der journalistiek,
dat wij heimelijk altijd sympathie voelen voor
de oppositie die onze eigen groote mannen,
welke ons meestal danig de keel uithangen,
zoo uitschelden.
Lord Snowden maakte een menschkundige
opmerking toen hij, naar aanleiding van de in
het communiqué voorkomende woorden „tarie
ven, quotas, wisselkoersrestricties, enz." sar
castisch zeide: „Enzoovoort is een zeer nuttig
woord, dat gebezigd wordt wanneer iemand zijn
kennis uitgeput heeft." Is het niet zeer waar
De opmerking is een Larochefaucould waardig.
Noem de Fransche moralisten. met gemak:
Larochefaucould enz.
Lord Snowden sprak verder over „de aan
geboren onbekwaamheid van den eersten mi
nister tot het afleggen eener duidelijke ver
klaring" en dit was slechts één van de vele
naïeve waardeeringen van Mac Donald's groote
eigenschappen, welke de IJzeren Burggraaf ten
beste gaf. En ten slotte kwam zooals trou
wens te verwachten was het Cobdenistische
poppetje te voorschijn uit lord Snowden's Pan-
doradoos. De tariefwapenstilstand zou een „was
sen neus" zijn, daar het niet in de bedoeling
lag de ontwikkeling van een stelsel van hooge
protectie in Engeland te voorkomen. Enzoo
voortPardon
Dit alles was zeer Snowdeniaansch, en som
mige dingen klonken vooral bijzonder hatelijk
daar Mac Donald's aanhangers herhaaldelijk
hetzelfde gezegd hadden, doch dan in woorden,
zoet als suiker.
Maar het ergste moest nog komen. Het werd
gepresteerd door lord Stanhope, parlementair
onderstaatssecretaris aan het departement van
oorlog. Deze gaf het leedwezen van het huis te
kennen over een zoo heftigen aanval op een
oud vriend en collega. Hij was evenwel „cha-
ritabel genoeg om de hoop uit te spreken dat
lord Snowden zich door zijn temperament had
laten vervoeren."
O, geest van PecksniffAlsof niet iedereen,
die iets weet, ook weet dat Snowden en Mac
Donald, evenals trouwens Henderson en Mac
Donald, elkaar steeds de hartgrondigste anti
pathie toegedragen hebben. Sinds zij in 1906
beiden voor het eerst in het lagerhuis kwamen,
zijn zij tot het vorige jaar toe steeds zij aan zij
gegaan, maar zij hadden een welgemeende»
afkeer van eikaars temperament en een op
rechte minachting voor eikaars staatkundige
bekwaamheden. Zelfs als de twee leidende mi
nisters der labour-regeering spraken zij zoo goed
als nooit met elkaar, behalve wanneer dit on
vermijdelijk was.
Het is een wonder geweest, dat die twee man
nen, die elkaar niet konden zien of luchten
meer dan een kwart eeuw gezamenlijk opga*
marcheerd zijn. Maar het is in het geheel nial
verwonderlijk dat lord Snowden de gelegen
heid eindelijk waargenoirien heeft zijn ouden
partijgenoot de dolksteken van zijn giftige»
tong toe ie dienen.
