DE MIJ. DER NED. LETTERKUNDE.
DONDERDAG 15 JUNI 1933
DE JAARVERGADERING.
Anton van Duinkerken bekroond
met den C. W. v. d. Hooght-
prijs.
Ant. v. Duinkerken
DE OMZET-BELASTING.
UITVOER VAN LANDBOUW-
PRODUCTEN
Adres van den Ned, R. K. Middenstands
bond.
ONDERSCHEIDING.
DE WEG IN HET LANDSCHAP.
DE KRANKZINNIGENZORG.
OVERNAME DEEL POLITIETAAK
DOOR LEGER.
Begin Juli maatregel ten deele
in uitvoering.
DUITSCHE REISCHEQUES ALS
WINSTOBJECT
WIJZIGING DER WINKELSLUITINGS-
WET.
De Ned. R. K. Middenstandsbond vraagt
spoed.
ALG. VER. VOOR VREEMDELINGEN-
VERKEER.
PROF. DR. TH. RUTTEN.
CONTINGENTEERING WOLLEN
STOFFEN
HET ITALIAANSCH ESKADER.
HET GARANTIELOON DER STATION-
NEERENDE CHAUFFEURS.
DE ORANJE-TREIN TE HILVERSUM.
DE ZAAK-NIJENRODE
PETER GIELEN 70 JAAR.
DE BELGISCHE GEZANTSCHAPS-
SECRETARIS.
Bij een auto-ongeluk in Belgie gewond.
Ook heden niet te Amsterdam.
PAARD BIJ EEN VAL OP EEN
JONGETJE TERECHT GEKOMEN.
KNAAPJE DOOR EEN AUTO
AANGEREDEN.
Onder voorzitterschap van prof. dr. Ph. S.
van Ronkel is gisteren in 't Nutsgebouw te
Leiden de 167ste jaarvergadering gehouden van
de Maatschappij oer Nederlandsche Letter
kunde.
De voorzitter hield een verhandeling over:
Het
taal.
Oostersehe in onze
Wat noemt men eigenlijk Oostersch? Dien term
nagaande bemerkte men dat daarmede vele,
soms tegenovergestelde eigenschappen bedoeld
worden, maar vast staat dat in onze taal en
letterkunde veel uit het Oosten herkomstigs,
dus veel Oostersch, aanwezig is.
Spr. ging dan eenige overnemingen na uit
het Arabisch en Perzisch, uit den Bijbel, uit
het Hindoeïstisch Oosten en uit Japan en China.
Zoo komt spreker tot het vele dat uit Oost-
Indië in onze taal is overgenomen. De tijd
waarin de overneming is begonnen, is niet
moeilijk te bepalen. De vraag dringt zich aan
ons op: hoe onderhielden de eerste zeevaarders
zich met inheemsche machthebbers, en hoe was
hunne houding tegenover de inlandsche talen,
met name het Maleiseh? Van tolken hebben zij
zich van de eerste aanrakingen af bediend, doch
hoe kwamen deze aan hunne kennis? Men
vergete niet dat een andere Europeesche macht
ons vóór geweest is, n.l. de Portugeezen; van
hen hebben de Hollandsche kapiteins zeker
wat Maleiseh geleerd. Maar hoe kwamen zij
aan hunne taalkennis? Uit de oude journalen
blijkt, dat er meestal een derde taal als inter
médiaire dienst deed.
Over de Indische woorden in het Neder -
landsch is heel wat geschreven, degelijk er.
systematisch door P. J. Veth, minder weten
schappelijk door anderen, tegen wier methode
men bezwaren moet hebben, zonder echter
hunne verdiensten voorbij te zien. Van beide
werkwijzen worden enkele sprekende voorbeel
den aangehaald.
In de laatste jaren is het gebruik van In
dische termen ontzaglijk gegroeid. Voorts moet
gewezen worden op het zich inburgeren van
enkele Indische woorden in onze volkstaal,
waarbij drie fazen, ook in het phonetische, te
onderscheiden zijn. Hierop, evenals op de nei
ging tot beteekenisverandering, vooral door
daling in rang en in schatting, laat spreker aan
de hand van eenige leenwoorden het licht
vallen.
Met een korte samenvatting zijner opmerkin
gen besluit de voorzitter zijn rede, en ver
klaarde de 167ste jaarvergadering voor ge
opend.
Het verslag van den secretaris.
In het verslag van den secretaris, den heer
H. T. Damsté, die wegens treurige familieom
standigheden verhinderd was zelf aanwezig te
zijn, wordt medegedeeld, dat werd gezonnen op
middelen en wegen ter betere vervulling van
de taak der maatschappij.
Er is gedacht: zegt het verslag, of wij ons in
verbinding konden stellen met buitenlandsche
uitgevers om de vertaling te bevorderen van
Nederlandsche werken, die vertaling ver
dienden.
Wij zouden uitgevers in het buitenland lijsten
kupnen toezenden van voor vertaling in aan
merking komende Nederlandsche werken; lijs
ten, opgemaakt met in achtneming van wét
geschikt zou zijn voor dit land en wat weer
betere kansen zou hebben in dat.
Inhoudsopgave dienden aan de lijsten te
worden toegevoegd, met vermelding of 't ver
taalrecht al dan niet vrij zou zijn. Maar....
om des uitgevers aandacht te trekken, zou een
bereidverklaring om hem in de kosten der uit
gave tegemoet te komen, wel niet kunnen
worden gemist. Daarmee kon echter het voor
deel worden gekocht, dat we bij de aanwijzing
van den vertaler een woord kregen mee te
spreken. Edoch waar de penningen man-
keeren. kan verdere consideratie als ijdel, on
wezenlijk tot beter tijden worden opgeschort
en moet voorshands worden afgezien van het
betreden van dat voorloopig verkende pad.
Ook is overwogen, om op plaatsen waar
bijvoorbeeld meer dan 25 leden van de maat
schappij woonachtig zijn, een paar maal 'sjaars
Zaterdagmiddagvergaderingen te organisseren.
Maar ook voor verwezenlijking van zoodanig
plan zou geld noodig zijn, en waar dit man
keert, kunnen zulke kasteelen voorloopig ook
enkel nog maar in de lucht worden geprojec
teerd.
Toch, waar plaats, lust en middelen samen
treffen, moge men zich herinneren het bestaan
in onze wet van een artikel 53, dat luidt: De
deden buiten Leiden kunnen in him woonplaat
sen op eigen kosten vergaderingen houden in
den geest van artikel 44 (dus dat is: van onze
maandelijksche vergaderingen).
De Maatschappij verloor in het afgeloopen
jaar 24 leden door den dood. 21 leden bedank
ten voor het lidmaatschap en 3 leden toonden
geen prijs te stellen op hun lidmaatschap en
werden daarom van de ledenlijst afgevoerd.
De Maatschappij gaat het nieuwe jaar in met
1 eerelid, 635 gewone en 76 buitengewone
leden, ongerekend de op heden te benoemen
45 gewone en 2 buitengewone nieuwe leden
en 1 door het bestuur genoemd gewoon lid.
In het verslag van den bibliothecaris, dr. A.
A. van Rijnbach, wordt aan allen die in het
afgeloopen vereenigingsjaar de bibliotheek
met geschenken vereerden, den dank van het
bestuur gebracht.
Mej. dr. van Lessen bracht hierna het finan
cieel verslag uit, dat ongewijzigd werd goed
gekeurd.
Voorts kwamen aan de orde het verslag van
de Commissie voor Taal- en Letterkunde en
van de commissie voor Geschied- en Oudheid
kunde.
Verder heeft het bestuur der Maatschappij
besloten voor het ver
eenigingsjaar 1932—'33
met den prijs van aan
moediging, genoemd
den C. W. van der
Hooghtprijs, dit jaar
groot 1000 gld„ te be
kronen den heer Anton
van Duinkerken, voor
diens werk Dichters
der Contra-Reforma
tie.
Onze lezers zullen
zich herinneren, dat
wij niet lang geleden
aan dit' werk een ge-
illustreerde bladzijde
gewijd hebben.
Hierna volgde de bekendmaking van den uit-
Slèg der nieuw gekozen leden.
In verband met de noodige financieele ver
sterking der Maatschappij werd vervolgens be
sloten om bij toekenning van een Prijs voor
Meesterschap in het vervolg een bedrag van
ƒ500 toe te kennen, inplaats van tot heden een
bedrag van 1000. Verder werd besloten dat
behalve een vierde gedeelte der ontvangen
renten van het Grootboek ook nog 2 pet, der
bijdragen van de leden strekken tot vermeerde
ring van het kapitaal.
en vóór „of Afrikaansch" in te lasschen het
woord „Friesch".
Dr. Schepers zegt in zijn toelichting o.m.:
Friesland heeft in de laatste eeuw (sedert
1821) getoond, dat de schoonheid in letterkunde
er nog kan ontluiken en vooral het laatste deel
dier eeuw is zoo rijk aan kunst geweest, dat
het jammer zou zijn, wanneer deze geen aan
moediging kon krijgen, wat in Friesland zelf
echter om allerlei redenen niet wel mogelijk is.
Het bestuur meent na ernstige overweging
aanneming van het voorstel-Schepers te moeten
ontraden.
Art. 1 van de Wet der Maatschappij omschrijft
haar doel in de woorden: bevordering der
Nederlandsche Taal- en Letterkunde. Andere
talen, zoo die in Nederland gesproken werden
zouden daar buiten vallen; dit geldt dus ook
van het Friesch. Indien men in dat art. de
woorden: en Friesche wil invoegen, zoude men
eischen dat de Maatschappij haar veld van
werkzaamheid ging uitstrekken over een gebied
waarop meer dan één Friesche organisatie
arbeidt, wat onnoodig en onpractisch zou zijn.
Het komt der meerderheid van het bestuur
voor, dat de practische bezwaren door het voor
stel-Schepers niet ondervangen zijn.
Bestuursverkiezingen.
Tot bestuursleden werden gekozen: de heer
A. J. Bothenius Brouwer, prof. dr. W. van
Bemmelen en prof. dr. J. de Vries.
In de commissie voor taal- en letterkunde
werden herkozen: dr. A. Beets en dr. A. A. van
Rijnbach, in die van de commissie voor ge
schied- en oudheidkunde: prof. mr. E. M.
Meyers en de heer J. Kleyntjens.
In de commissie voor schoone letteren werd
herkozen: mevr. J. van Dullemen—de Wit en
gekozen de heer W. J. M. A. Asselbergs en
mevr. T. van RhijnNaeff.
Dr. Willem L. de Vreese uit Rotterdam hield
hierna een voordracht over: Paradox over den
grooten nood der Nederlandsche Philologie.
Nadat prof. van Ronkel een woord van dank
tot spreker had gesproken, sloot deze de ver
gadering.
Vervolgens brachten de aanwezigen in groe
pen verdeeld een bezoek aan het pas verbouwd
en gerestaureerd museum de Lakenhal en an
dere onder leiding van den heer E. J. J. C.
Bijleveld een bezoek aan enkele der voornaam
ste Leidsche hofjes.
Gisteravond vereenigden de leden zich aan
een maaltijd in restaurant „In den Vergulden
Turk".
Dat de C. W. van der Hoogt-prijs, die de
maatschappij der Nederlandsche Letterkunde
jaarlijks heeft toe te kennen, ditmaal naar An
ton van Duinkerken is gegaan, zal in onze
kringen zonder twijfel met groote voldoening
zijn vernomen. Zijn „Dichters van de Contra-
Reformatie", de groote bloemlezing van 16de
en 17de-eeuwsche katholieke poëzie, die meer
speciaal aanleiding tot de bekroning geweest
is, werd zoowel bij de wetenschappelijke als
de z.g. aesthetische literatuur-critiek uitstekend
ontvangen. Dit werk, vrucht van niet geringe
studie en geoefenden smaak, vroeg het door-
vorschen van stapels vrijwel onbekende dicht
bundels en. wat nog meer zegt misschien, het
weer als nieuw naar voren brengen van reeds
zoo vaak beschreven schatten uit den rijksten
tijd van onze letterkunde.
Maar laten wij hier onder de commissie aan
het woord, zooals zij haar gelukkige keuze
motiveert
De commissie wenscht met deze voordracht
niet alleen haar waardeering uit te spreken
voor de ernstige studie waarmede de jonge
schrijver een bloemlezing heeft samengesteld
van Katholieke dichtkunst uit de 16de en 17de
eeuw, zij wenscht in de eerste plaats de aan
dacht te vestigen op de uitnemend geschreven
inleiding die de samensteller aan zijn bloem
lezing deed voorafgaan.
Wij varen er wel bij dat de schrijver het be
grip Contra-Reformatie zooveel breeder heeft
opgevat dan gebruikelijk is te doen. Vooral om
dat zijn overzicht telkens onderbroken wordt
door beschouwingen omtrent de persoonlijkhe
den der afzonderlijke dichters, wier werk hij
in de bloemlezing opneemt.
De commissie beschouwt deze bloemlezing
als een wezenlijke verrijking onzer literatuur,
zij beschouwt de inleiding als een waardevolle
bijdrage tot haar geschiedenis. Zij verheugt
zich in het bijzonder, dat Anton van Duinker
ken de samensteller ervan is die immers als
dichter en als essayist tusschen onze jonge let
terkundigen terecht een eerste plaats inneemt.
Zij vermeldt dat met nadruk, om niet.den schijn
te wekken den bloemlezer ten koste van den
oorspronkelijken dichter te willen aanmoedigen
Gelukkig zou zij daar ook weinig succes mee
hebben, want de beste gedichten, die Anton van
Duinkerken gemaakt heeft met hart en ziel ge
schreven liederen uit zijn Brabantsch geboor
teland, bieden waarborg, dat hij het bloed stelt
boven de wetenschap.
Een man die taal ter beschikking heeft zoo
schilderend van bewogenheid, zoo ruim van
rhythme, zoo iemand kan men gerust aan
het werk zien in een zaal met oude boeken. Hij
werkt er geen minuut langer dan voor hem en
voor ons vruchtdragend is.
De Ned. R. K. Middenstandsbond zond in
verband met het ontwerp-Omzetbelasting een
adres aan den Minister van Financien. Het
volgende is eraan ontleend.
Als complementairen last op het buitenland
sche artikel stelt het wetsontwerp voor: de in
voering van een bijzonder invoerrecht ad 1 pet.
Het is echter duidelijk, dat een bijzonder in
voerrecht tot dit percentage in het geheel niet
als voldoende tegenwicht tegen de voorgestel
de heffing op het binnenlandsch product kan
gelden, daar op het correspondeerend binnen
landsch artikel, in het stelsel van het wets
ontwerp, in den regel veel vaker dap 1 maal
omzetbelasting zal zijn betaald.
Adressant meent dan ook, dat het bijzonder
invoerrecht, wil het inderdaad gelden als even
zware last op het buitenlandsche product, dien
overeenkomstig zal moeten worden herzien.
Ongemotiveerd acht de Bond de in het ont
werp opgenomen uitzondering ten gunste van
productie- en verkoopscoöperaties, evenals
de vrijstelling van leveringen aan en door
publiekrechtelijke lichamen, daar waar deze
lichamen bedrijven exploiteeren in concurren
tie met particuliere ondernemingen.
De heffing op iederen omzet van een artikel
beteekent voorts een bedreiging voor den tus-
schenhandel en den zelfstandigen tusschenpro-
dueent, maar zij beteekent tevens een ernstige
benadeeling van den kleineren detaillist, die
niet zelfstandig kan importeeren of van fabri
kant of importeur koopen, doch die zijn goe
deren via den grossier moet betrekken.
Om deze redenen moet de N. R. K. M. een
belasting op dezen grondslag onaanvaardbaar
achten en is hij van meening, dat het heffings
systeem van het ontwerp door een stelsel van
eenmalige heffing zal moeten worden vervan
gen.
Omdat heffing in den detailhandel practisch
niet mogelijk is, zal heffing bij de bron het
eerst in aanmerking komen. Mocht dit niet
mogelijk blijken, dan zal heffing op de leve
ring aan den detaillist in overweging zijn te
nemen, waarbij moeilijkheden, voortspruitende
uit de figuur van den fabrikant of grossier, die
tevens detaillist is, naar de meening van adres
sant, niet zullen zijn te vreezen.
Hoe dit zij, de Ned. R. K. Middenstandsbond
meent, dat een goederenbelasting als hier voor
gesteld, uit het oogpunt der belangen van de
grossiers en van de kleinere detaillisten alleen
aanvaard kan worden, als het systeem van hef
fing op iederen omzet wordt verlaten.
Een niet te overkomen bezwaar acht adres
sant ook de bepaling, dat de belasting wordt
berekend over veelvouden van tien gulden en
dat onderdeelen van een tiental guldens voor
een geheel tiental worden gerekend. Z.i. zul
len belastingzegels van dergelijke coupures be
schikbaar moeten worden gesteld, tot een mini
mum van 1 cent, dat de belasting practisch
nimmer meer behoeft te bedragen dan het
uniforme percentage, dat de wet bedoelt te
heffen.
De vraag rust, of heffing van Omzetbelasting
mede over accijnsbedragen, die in een verkoop
prijs zijn vervat, principieel verdedigbaar is
te achten. Om practische redenen, met het
oog op terugname van emballage verdisnt
het naar de meening van adressant aanbeve
ling, de kosten der verpakking niet te begrij
pen in den verkoopprijs, waarover de belasting
wordt geheven. Ter tegemoetkoming aan de
practijk ware den verkoopers toe te staan hun
omzetten aan dezelfde koopers per maand op
één factuur samen te vatten. Onder de vrijge
stelde eenvoudigste levensbehoeften waren
mede op te nemen de artikelen melk en meel.
Prof. Max Reinhardt is door de Universiteit
van Oxford benoemd tot doctor honoris causa.
Door den heer Kortenhorst zijn aan den Mi
nister van Koloniën, voorzitter van den Raad
van Ministers, de volgende vragen gesteld:
I. Wil de Regeering de juistheid bevestigen
der meening, dat bij de nieuwe indeeling van
sommige onderdeelen van departementen van
Algemeen Bestuur in verband met de instelling
van het departement voor Sociale Zaken, het
krankzinnigenwezen blijft ressorteeren onder
het departement van Binnenlandsche Zaken?
II. Zoo dit het geval mocht zijn, is de regee
ring dan bereid de redenen kenbaar te maken,
die tot deze beslissing hebben geleid?
III. Acht de Regeering het niet meer in over
eenstemming met de moderne wetenschappe
lijke en sociale opvattingen, dat de Staatszorg
voor de krankzinnigen niet in de eerste plaats
wordt beschouwd als onderdeel van het Armen
wezen, maar meer als taak voor de afdeeling
Volksgezondheid?
IV. Is de Regeering alsnog bereid den over
gang van de krankzinnigenzorg naar het De
partement voor Sociale Zaken voor te berei
den?
Een adres van de desbetreffende
commissie.
De Commissie „De Weg in het Landschap"
heeft in den loop van deze maand een adres ge
richt tot den Minister van Waterstaat en tot
de Colleges van Gedeputeerde Staten van al de
provincies van ons land. Zij heeft aan dezen
autoriteiten daarin verzocht, hun bijzondere
aandacht te willen schenken aan de landschap
pelijke behandeling en verzorging der onder
hen ressorteerende Rijks- en Provinciale we
gen, en dat niet alleen bij de gewoonlijk pas in
het laatste stadium van de wegbehandeling ko
mende beplanting, doch reeds van af het aller
eerste begin van den wegenbouw; bij de bepa
ling van het tracé en van het dwarsprofiel van
de nieuw aan te leggen wegen, alsook bij het
veranderen van de bestaande wegen.
Aangezien voor de beoordeeling en de oplos
sing van al deze vraagstukken deskundigheid
een eerste vereischte is, bepleit het adres de
wenschelijkheid, dat de genoemde autoriteiten
voor het geheele wegenvraagstuk geregeld de
hulp en de medewerking zullen inroepen van
den tuin- of wel landschap-architect.
Het Friesch en de prijs
vragen der Maatschappij.
Dr. J. B. Schepers had een voorstel ingediend
etn in art. 59 der Wet achter „Nederlands ci"
FILMSTUDIO TE EINDHOVEN-
Naar wij in de „Arbeiderspers" lezen, zal in
de Philipsfabrieken reeds binnen enkele weken
een nieuwe tak van Philips-bedrijven in gebruik
worden gesteld, namelijk een filmstudio. De
exploitatie van dit bedrijf zal eehter op andere
leest zijn geschoeid dan de overige deelen van
de N. V. Philips.
Nader wordt gemeld, dat hier niet moet wor
den gedacht aan een poging om een bedrijf te
vestigen, dat ook maar eenigszins op gelijke lijn
gesteld kan worden met Hollywood of Neuba-
belsberg. Slechts wenscht Philips in bescheiden
omvang te bewijzen, dat een Nederlandsch film
bedrijf, mits op goede basis steunend, levens
kracht kan bezitten.
Reeds op 3 Juli a.s. zal de studio waarschijn
lijk voor het eerst in gebruik worden genomen.
Bij Philips wenscht men zich er nog niet over
uit te laten, welk scenario verfilmd zal worden.
Er hebben evenwel reeds onderhandelingen ge-
loopen over een film, die het leven van Willem
van Oranje in beeld brengt.
Bovendien vernemen wij nog van bevoegde
zijde, dat een aantal werkloozen hierdoor eenig
inkomen zal kunnen genieten. Er is namelijk
reeds aan tientallen stempelaars mededeeling
gedaan, dat zij binnenkort zich gereed kunnen
houden om als figurant bij deze Nederlandsche
filmstudio in dienst te treden.
BUITENZORG, 14 Juni. (ANETA).
Met ingang van 1 Juli zal voorloopig gedeel
telijk uitvoering worden gegeven aan de in
het begin van 1933 door de Regeering aanvaar
de plannen tot overname van een deel van de
taak der politie door het Leger.
Ten aanzien van Java houdt deze maatregel
in, dat in de residenties Batavia, Cheribon,
Kediri en Besoeki tezamen een achttal deta
chementen veldpolitie door marechaussee's zul
len worden vervangen. Dit is de uitvoering
van ongeveer tweederde van de oorspronke
lijke plannen. Wanneer ervaring omtrent de
werking hiervan zal zijn verkregen zal nader
worden uitgemaakt of de oorspronkelijke plan
nen geheel zullen worden uitgevoerd.
Voor de Buitengewesten gaat het om een zoo
doeltreffend mogelijke verdeeling van de aan
wending van politie en leger voor de politio-
neele taak. Hierdoor zal een bezuiniging -van
circa 1.340.000 op beide machtsmiddelen kun
nen worden bewerkt.
VAKOPLEIDING IN DE TYPOGRAFIE.
In het gebouw voor K. en W. te Utrecht had
Dinsdag de vergadering met afgevaardigden
plaats van de centrale leerlingencommissie in
de typografie, 37 leerlingencommissies uit alle
deelen van het land waren aanwezig.
De heer A. S. Boone, die den voorzitter, den
heer P. A. van Welsenes, die wegens ziekte
verhinderd was verving, bracht in zijn openings
woord dank aan de districts-leerlingencommis-
sies die dit jaar belangrijken en vaak belange-
loozen arbeid hebben verricht.
De heer R. J. Kok, controleur, van het leer
lingwezen in de typografie, gaf een overzicht
van den stand van het leerlingwezen.
Aan de orde waren de voorstellen tot wijzi
ging der leerlingen-regeling.
Uit een zevental districten waren voorstellen
ontvangen tot gedeeltelijke wijziging der leer
lingen-regeling. Deze wijzigingen hadden uit
sluitend betrekking op de techniek der vak
opleiding. Voorschriften terzake belooning, ar
beidstijd, vacantie, rechtspositie der leerlingen
kwamen hierb-j niet ter sprake.
Over de maand Mei en Jan./Mei 1933.
Onderstaande gegevens zijn ontleend aan de
maandstatistiek van den in-, uit- en doorvoer,
uitgegeven door het Centraal Bureau voor de
Statistiek.
Van fokvee werden stieren en stierkalveren
ten getale van 157 stuks naar Frankrijk uitge
voerd. De totale uitvoer bedroeg 174 stuks
(April 220 stuks). Van melk- en kalfkoeien was
eveneens de uitvoer geringer dan in April n.l.
559 (April 615). Wel betrok België (302) een
grooter aantal stuks, doch Italië (251) toonde
minder belangstelling dan de maand tevoren.
Van jongvee was de uitvoer belangrijk groo
ter dan in April en deze bedroeg slechts 1.393
stuks. België (745) en Spanje (603) waren hier-
val wel de grootste afnemers.
Varkens (179) werden in een zeer geringe
hoeveelheid geëxporteerd. Tsj. Slowakije be
trok het grootste aantal n.l. 139 stuks. Scha
pen gingen uitsluitend naar België (419).
Van pluimvee verlieten slechts 179.009 stuks
ons land (April 229.225 stuks). Alle afnemers
betrokken hiervan een minder groot aantal.
Geslacht pluimvee vond een goed afzetge
bied in Duitschland (171 ton), evenals in Enge
land (97). Totaal verlieten 302 ton ons land
(April 204 ton).
Van versch vleesch vond varkensvleesch een
goed afzetgebied in Italië (1.066). De uitvoer
nam iets toe bedroeg in Mei 2.248 ton. Even
eens nam de export van schapenvleesch iets
toe. De export van bacon daalde iets. Totaal
verlieten 3.550 ton ter waarde van ruim iy2
millioen gulden ons land. Hiervan betrok Enge
land 2.243 ton.
Het uitvoercijfer van ander gezouten var-
kensvlesch en spek bedroeg 1.295 April 964).
Hiervan betrok Italië 576 ton.
De export van boter bedroeg deze maand
4.047 ton ter waarde van 2% millioen gulden
(April 2.407. ton Mei 1932: 1.881 ton ter waarde
van ruim 1% millioen gulden). Duitschland
(1.661 ton) nam een ongeveer gelijke hoeveel
heid af als in April. Engeland daarentegen be
trok 1.929 ton (April slechts 422 ton).
De uitvoer van kaas nam iets toe vergeleken
met April.
Van versche eieren nam Duitschland (3.715)
belangrijk meer af dan in April. Totaal verlie
ten 5.103 ton ter waarde van bijna 1 Uj millioen
gulden ons land. (April 3.531 Mei 1932 10.216
ton ter waarde van bijna 3y2 millioen gulden).
De uitvoer van koelhuis- en kalkeieren en ei-
producten was niet zeer groot.
INVOER VAN VEE IN BELGIë.
Onze Brusselsche correspondent meldt:
De invoer van herkauwend vee is van heden
af tot nader bevel verboden langs het tol
kantoor Middelburg.
Meer dan honderd Nederlanders
te Aken in arrest.
Men meldt uit Heerlen aan V.D., dat den
laatsten tijd door vele Nederlanders in de
grensplaatsen z.g. Duitsche reischèques gekocht
werden en in Aken ingewisseld tegen Duit
sche marken. Deze personen gingen dan veel
al met de Duitsche marken wederom de grens
over naar Nederland om die marken bij Ne
derlandsche banken tegen beduidend hoogere
koersen om te zetten in Nederlandsch geld.
De Duitsche autoriteiten werden daarover in
gelicht en zoo is Dinsdag den geheelen dag
een zeer strenge controle gehouden op alle
personen die Duitschland verlieten. Het resul
taat is geweest, dat meer dan 100 personen
door de Duitsche crimineele politie werden
vastgehouden, omdat zij flinke bedragen aan
Duitsche marken bij zich hadden. Zij werden
allen voorloopig in Aken opgesloten wegens
deviezensmokkelarij.
De bemiddeling van den Nederlandschen
consul te Aken is ingeroepen, doch deze zeide
hiertegen niets te kunnen ondernemen. Be
langhebbenden zouden zich alsnog telegrafisch
tot de Nederlandsche regeering wenden.
Hedenmorgen waren de arrestanten nog niet
losgelaten.
Nu een nieuwe regeeringsperiode is ingegaan,
heeft de Ned. R.K. Middenstandsbond nogmaals
de aandacht van den Minister voor Economische
Zaken verzocht voor de d.d. 14 April 1933 door
den bond tot dezen Minister gerichte adressen
inzake de gevolgen der Winkelsluitingswet.
Gezien de ernstige economische nadeelen.
welke de regeling der Zondagssluiting heeft
gebracht voor de groepen der banketbakkers,
der handelaren in dranken (het z.g. slijtersbe-
drijf) en der sigarenwinkeliers, verzocht de
bond den Minister in de genoemde adressen een
wijziging der Winkelsluitingswet te willen be
vorderen, welke zou geven een verruimde ver
koopsmogelijkheid op Zondag voor het banket
bakkersbedrijf, een beperkte uitzondering op de
Zondagssluiting voor het slijtersbedrijf en voor
de sigarenwinkeliers eveneens de gelegenheid
om op Zondag gedurende eenige uren hun win
kels te mogen open houden, terwijl hij daar
nevens aandrong op wettelijke regeling van den
verkoop door middel van automaten.
Daar de urgentie dezer punten intusschen
geenszins is verdwenen, doch integendeel de
behoefte aan wetswijziging op de aangegeven
punten dagelijks scherper spreekt, heeft de
bond den Minister met den meesten aandrang
verzocht thans spoedig de totstandkoming dezer
wijzigingen te willen bevorderen.
In de te Vlissingen gehouden vergadering
werden gekozen tot leden van het hoofdbestuur
de heeren J. A. Willigen, Gratama, mr. J. P.
Bosman, N. C. van Aerendonk, S. S. Merkuyzen.
In de middagvergadering werd het jaarver
slag besproken. De volgende motie werd aan
genomen
De A.N.V.V., kennis genomen hebbende van
het feit, dat alle pogingen, om het toeristen
verkeer van Duitschland naar Nederland te
vergemakkelijken en om meer speciaal het aan
Duitschers voor uitvoer toegestane bedrag van
200 Mark aanmerkelijk te doen verhoogen, tot
op heden tot niets hebben geleid.
Spreekt hierover hare groote teleurstelling
uit, dringt nogmaals aan op het nemen van
maatregelen, die hiertoe kunnen leiden en gaat
over tot de orde van den dag.
Op voorstel van den heer T. J. M. Verschure
zal de motie aan de Kamers van Koophandel
om adhaesie worden gezonden.
De heer van Deventer hield daarna een in
leiding over het werk van de A. N. V. V. in
Amerika.
's-Hertogenbosch verdedigde het idee door
middel van de radio te wijzen op week-ends
en dergelijke, georganiseerd door de V.V.V.-
vereenigingen.
De heer van der Ven bepleitte het belang
van de bevordering van de volksdansen, ook
als propaganda middel.
De heer L. Pulinse, directeur-generaal van
het Office belgo-luxemburgeois de Tourisme te
Brussel, besprak de werking van dezen dienst.
Ook de derde dag was een groot succes.
Woensdagmorgen vertrokken de deelnemers
aan het congres van de A.N.V.V. in autobussen
en touringscars van het Grand Hotel Britannia
te Vlissingen voor een tocht naar Zuid-Beve
land.
Het ging langs Middelburg, over den Sloedam
en langs den rijksklinkerweg naar Goes, waar
nu ook slechts werd langs gereden om via Kloe-
tinge en Kapelle Ierseke te bereiken.
De dames en heeren verdeelden zich over de
booten, die keurig gepavoiseerd waren en toen
ging het de Oosterschelde op, waar men kon
genieten van de mooie silhouetten van Zuid-
Beveland, van Tholen, van heel in de verte
Bergen op Zoom. Maar het hoofddoel was de
opvarenden te toonen hoe het oesterbedrijf
werkt.
Met groote belangstelling hebben allen dit
bedrijf gevolgd maar niet minder de toelich
tingen van de deskundigen over de verschil
lende gevaren, die het bedrijf bedreigen.
Na deze belangrijke excursie keerden de
booten door de Zandkreek terug naar de haven
van Wemeldinge, nadat men ook op Noord-
Beveland een blik had kunnen slaan. Hierna
ging men weer naar Ierseke.
Hier heeft de voorzitter van de V. V. voor
Zuid- en Noord-Beveland, de heer J. I. van
Ballegoijen de Jong, namens zijn vereeniging
allen hartelijk welkom geheeten op Zuid-Be
veland.
De burgemeester van Ierseke, de heer H. C.
J. Gunning, heette de gasten welkom in zijn
gemeente, en wees er o.a. op, dat men in Ne
derland zoo weinig oesters eet, vergeleken bijv.
met België.
De voorzitter der A. N. V. V., baron Kraijen-
hoff, bracht met welgekozen woorden dank
voor deze ontvangst en eindigde met een drie
werf hoerah op Ierseke en den terugkeer van
den bloei der bedrijven.
De heer dr. A. Grijns, uit Bergen op Zoom,
bacterioloog van het bestuur der visscherijen
op de Zeeuwsche stroomen, hield een korte
toespraak om de maatregelen uiteen te zetten,
die genomen zijn om besmetting van de oesters
i. c. met typhusbacillen, te voorkomen.
De heer Schelle, de exploitant van de Kreef-
tenvisscberij deed verschillende mededeelingen
aangaande dit bedrijf.
Na afloop van den maaltijd was het zoo laat
geworden, dat een bezoek aan de oesterputten
moest vervallen, men stapte direct in en toen
ging het over den Wemeldinge en den dijk
langs de Zandkreek op Goes af.
In de raadzaal van het mooie stadhuis was het
de burgemeester, de heer G. A. Hajenius, die
de aanwezigen een hartelijk welkom toe roep.
De voorzitter, baron Kraijenhoff, bracht in
enkele dichtregels hulde aan den burgemeester
en verzekerde dat allen hoogst dankbaar zijn
voor deze ontvangst en eindigde met de beste
wenschen voor Goes.
Vervolgens werd weer naar Vlissingen gere
den.
Te 7 uur vereenigden bestuur, leden en ge-
noodigden zich aan het officieele diner in
Hotel Britannia.
Gewoon hoogleeraar te Nijmegen.
Door het bestuur der Sint Radboudstichting is
benoemd met ingang van het studiejaar 1933
1934 tot gewoon hoogleeraar in de faculteit der
letteren en wijsbegeerte aan de R. K. Universi
teit te Nijmegen om onderwijs te geven in de
empirische en toegepaste zielkunde, speciaal
voor de opvoedkunde, prof. dr. Th. Rutten, die
thans buitengewoon hoogleeraar is.
Wijziging in de lijst van uitzonderingen.
De 'minister van economische zaken heeft
een wijziging gebracht in de lijst van uitzon
deringen betreffende de contingenteering van
wollen- en halfwollen stoffen.
Door deze wijziging wordt, in plaats van wat
vroeger omtrent paardenhaar tusschenvoering
was bepaald, voortaan van genoemde contingen
teering uitgezonderd paardenhaar tusschenvoe
ring, waarvan de ketting geheel bestaat uit
katoen en de inslag uit niet-gespannen paar
denhaar.
OOK EEN WERKVERSCHAFFINGSOBJECT
De gezondheidscommissie te Schagen heeft
het gemeentebestuur geadviseerd, om opdracht
te geven aan hen, die groote massa's onver
koopbare kool in de slooten hebben geworpen,
welker rottingsproces de openbare gezondheid
dreigt te benadeelen, deze ook weer te verwij
deren. Dat is een aardig werkverschaffings
object.
In de politieverordening in deze gemeente is
een bepaling opgenomen, waarbij het verboden
is, afval in de slooten te werpen.
Dinsdagmorgen arriveerde te Hilversum de
veelbesproken „Oranjetrein", bestaande uit een
17 groote spoorwagons, alle prijkende met de
kleur van het vorstenhuis. De trein werd opge
steld tegenover het station bij de locomotieven-
loods in twee gedeelten. Het emplacement was
afgezet met draad en vaderlandsche vlaggen.
Deze poging, om aldus het Nederlandsche fabri
kaat ten toon te stellen rechtstreeks voor de
verbruikers, trok al dadelijk belangstelling. Tot
een beklijven van het bezoek werden tal van
paperassen uitgedeeld door de deelnemende
firma's.
Drie huiszoekingen.
Dinsdag hebben de officier van justitie te
Amsterdam mr. dr. van Thiel, en de subsituut-
officier mr. van Dullemen, bijgestaan door in
specteur Posthuma en twee rechercheurs van
de mobiele brigade der centrale recherche
huiszoekingen gedaan in verband met de zaak
Nijenrode. De huiszoekingen hadden plaats in
den winkel en de woning van den heler M. G.
op de Elandsgracht en in diens werkplaats in de
Oude Looiersstraat. Een derde huiszoeking werd
verricht op de Lauriergracht in de woning van
F. B. die eveneens als verdacht van medeplich
tigheid zich in voorloopige hechtenis bevindt.
Bij deze huiszoekingen is een groote hoe
veelheid papieren betrekking hebbende op
de zaken die M. G. en F B. bedreven, in beslag
genomen, Deze stukken worden thans door den
rechter van hjjtmcue oflrian»ni»k.
Nog geen overeenstemming bereikt.
Men meidans uit Amsterdam:
Gisteren zijn er besprekingen gevoerd tus
schen de werkgevers in het stationneerend taxi
bedrijf en wethouder Kropman over den eisch
der chauffeurs, om het garantieloon te bepalen
op totaal 12.50 per week.
Naar wij vernemen hebben deze onderhan
delingen geen resultaat opgeleverd en is geen
overeenstemming bereikt.
Een protest der taxi-chauffeurs.
In een gisternacht gehouden algemeene open
bare vergadering voor stationneerende chauf
feurs, onder leiding der Ned. organisatie voor
stationneerende chauffeurs, is met algemeene
stemmen geprotesteerd tegen de door de werk
gevers in het taxibedrijf gestelde loonsvoor
waarden, zijnde 25 pet. van het opgereden be
drag met een voorschot van 10.50 per week,
te verrekenen per vier weken. De vergadering
was van meening, dat genoemde voorwaarden
voor de chauffeurs absoluut onvoldoende zijn,
daar zij dan volgens schatting niet hooger zou
den kunnen komen dan circa 21 a 22 per
week.
Bovengenoemde organisatie, die het grootste
aantal leden vertegenwoordigt, kon zich niet
vereenigen met den door de kleinere organisa
ties gestelden eisch van 12.50 per week.
VRIJMETSELAARS EN NATIONAAL.
SOCIALISTEN.
Door den Grootsecretaris van het Graotoosten
van Vrijmetselaren in Nederland is bij de
Amsterdamsche rechtbank 'n aanklacht wegens
beleediging ingediend tegen den heer Ant. F.
Schouten, op grond van het door hem geschre
ven werk „Het Crisismysterie" van chaos tot
orde door nationaal-socialisme, dat een sterk
anti-magonnieke tendenz draagt.
Gisteren, Woensdag, vierde Peter Gielen, de be
kende directeur der Koninkl. Zangvereeniging
„Mastreechter Staar", welk koor reeds 42 jaar
door hem wordt geleid, zijn 70sten verjaardag.
Er was voor den eminenten koordirigent zeer
veel belangstelling.
Reuter seint ons uit Brussel d.d. 14 Juni:
Naar we vernemen is in den nacht van Maan
dag op Dinsdag den gezantschapssecretaris van
de Belgische legatie in Nederland, baron van
den Bogaerde de Terbrugge, die per auto van
Antwerpen naar Brussel reisde, een ongeluk
overkomen. Wegens het weigeren der remmen
botste de auto tegen een huis op. Per auto
werd de gewonde naar Brussel vervoerd.
Naar wij vernemen zal het Italiaansche es
kader onder leiding van den Italiaanschen mi
nister van oorlog, generaal Balbo, ook heden
niet te Amsterdam aankomen.
Von Gronau naar Amsterdam.
Men seint uit Berlijn d.d. 14 dezer
Uit Rome wordt gemeld, dat het Italiaansche
eskader onder leiding van generaal Balbo zijn
vertrek voor de eerste etappe naar Amsterdam
opnieuw heeft uitgesteld, omdat de plaatsen
op Groenland aan de kust, die als basis dienst
zullen doen voor de Italiaansche expeditie, nog
niet ijsvrij zijn.
Aangezien echter elk oogenblik de start ver
wacht kan worden, heeft in overleg met het
Duitsche Ministerie van Luchtvaart de bekende
Duitsche vlieger Wolfgang von Gronau zich
naar Amsterdam begeven om generaal Balbo
namens den Duitschen Minister voor Luchtvaart
Goering te begroeten.
Aangezien von Gronau met een landvliegtuig
niet in de buurt van de Italiaansche vliegtuigen,
die in het Buiten IJ nabij Schellingwoude zul
len landen, kan dalen, is hij heden met een
landvliegtuig naar Norderney vertrokken, van
waar hij met een watervliegtuig zijn reis r.aar
Amsterdam zal voortzetten.
Postvervoer.
De gelegenheid wordt opengesteld om op
risico van den afzender, gewone en aangetee-
kende brieven (geen waarde-zendingen) niet
zwaarder dan 5 gram, voor elke gewensehte
bestemming te verzenden met bet Italiaansche
vliegeskader dat vermoedelijk déze week via
Amsterdam naar Amerika zal vertrekken.
Het luchtrecht, verschuldigd boven het ge
wone port en recht, bedraagt voor vervoer tot
IJsland 2.75 per stuk en voor vervoer tot New
York 6 per stuk De onderwerpelijke stukken
welke moeten zijn voorzien van de aanwijzing
„Per Italiaansche Vliegtocht tot Reykjavik" of
„Per Italiaansche vliegtocht tot New York",
zullen te Amsterdam van een afdruk en van
een bijzonder stempel worden voorzien.
DE MOORDAANSLAG IN HET
HAAGSCHE BOSCH.
Straf van Jen dader in hooger
beroep gehandhaafd.
Het Haagsche Gerechtshof heeft gisteren be
vestigd bet vonnis van de rechtbank, waarbij de
20-jarige kappersbediende C. v. T. is veroor
deeld tot 5 jaar gevangenisstraf, wegens poging
tot moord, gepleegd in den avond van 2 Febr.
j.l., in het Haagsche Bosch op zijn meisje M.
de Hoogh.
MOORDAANSLAG OP EEN DOOFSTOM
MEISJE.
Dinsdag werd voor de arrondissements-recht-
bank te Maastricht de strafzaak behandeld te
gen J. S. te Vijlen-Vaals gedetineerd, die voor
korten tijd een moordaanslag had gepleegd op
het doofstomme meisje G. te Vijlen. Verdachte
had haar met een mes overvallen en haar zes
steken toegebracht. Eén trof haar long en een
andere de lever. Haar toestand was aanvan
kelijk levensgevaarlijk doch beterde. Door het
O.M. werd tegen verdachte, die als een bruut
bekend staat en die reeds meer veroordee
lingen achter den rug heeft, twee jaren ge
vangenisstraf geëischt ter zake van poging tot
doodslag. Vonnis 26 Juni a.s.
OPLICHTING VAN EEN NED. CONSUL.
De Haagsche rechtbank veroordeelde den
40-jarigen koopman J. W., die zich te verant
woorden heeft gehad wegens oplichting van
den waarnemend Nederlandschen consul, tot 5
maanden gevangenisstraf, terwijl J. C. J. van
N., die wegens medeplichtigheid terecht stond,
werd vrijgesproken.
Het ventje op slag gedood.
Men meldt ons uit Den Haag:
Een paard van de bereden politie, dat Woens
dagmiddag ongeveer half zes een longe liep,
zette het plotseling op een loopen, waardoor
de agent die het aan een touw vasthield, op
de straatkeien werd gesleurd. Het paard kwam
daarna te vallen en kwam terecht op een
jongetje, dat daar juist passeerde. Toen het
kind onder het paard vandaan werd gehaald,
bleek, dat het op slag was gedood. Het lijkje
werd door den geneeskundigen dienst naar het
ziekenhuis aan den Zuidwal vervoerd.
Het slachtoffer kort daarop overleden.
Men meldt ons uit Den Haag:
Woensdagmiddag ongeveer 3 uur is in de
Waalstraat het 12-jarig jongetje E. wonende in
de Maasstraat, door een auto zoodanig aan
gereden, dat het een schedelfractuur bekwam,
aan de gevolgen waarvan het kind spoedig over
leed.
Het lijkje is door den geneeskundigen dienst
naar het ziekenhuis aan den Zuidwal gebracht
