DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
STADSNIEUWS
56ste JAARGANG
WOENSDAG 28 JUNI 1933
No. 16679
BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM
TELEFOON INTERCOMM. No. 68085
-
t
ÉMWMi
KETHEL
DE SCHIEDAMSCHE TENNIS
KAMPIOENSCHAPPEN.
KOLONISTEN NAAR NIEUW-GUINEA
DE SPELLING-KWESTIE.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN
NOTEERING MOUTWIJN EN
SPIRITUS
De ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAMSCHE COURANT bedraagt, franco
bij vooruitbetaling:
Per drie maanden ƒ3.25; per maand ƒ1.10;
per week 25 cents.
Bij bezorging franco per post bedraagt de
abonnementsprijs per drie maanden 3.75, bij
vooruitbetaling.
LOSSE EXEMPLAREN zijn steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar k 5 cents
per stuk.
POSTCHEQUE- en GIRODIENST No. 81440.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt:
Voor 16 regels ƒ1.55 elke regel meer 25 ets.
Bij contract aanzienlijke reductie.
Geen prijsverhooging voor den Zaterdagavond.
Reclames tusschen den tekst dubbel adv.tarief.
Liefdadigheidsadv. half tarief. Voor Liefdadig-
heidsadv. worden geen contracten afgesloten.
Kabouter-advertenties: 5 regels 0.50; 10
regels ƒ1.15 regels ƒ1.50, bij vooruit
betaling. Porto voor opzending van brieven
gelieve men bij te voegen.
Gratis-Ongevallenverzekering: 500.bij overlijden door een ongeval; ƒ500.bij verlies van beide handen, voeten of oogen; 250.bij verlies van één tand, één voet of één oog; ƒ150.bij verlies van een duim; 75.bij verlies van
wijsvinger; 50-tij verlies van twee voorste ledematen alle vingers van een hand; 25. bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad wordt afgedrukt.
een
AANVULLINGSAGENDA
GEMEENTERAAD
Hier volgt een aanvullingsagenda voor de
openbare vergadering van den Gemeenteraad
van Schiedam op Vrijdag 30 Juni a.s. des na
middags te 2 uur.
1D. Voorstel van B. en W. tot benoeming
van den heer T. de Jong tot ambtenaar van
den Burgerlijken Stand.
2bis. Voorstel van B. en W. tot wijziging
van de begrooting (regularisatie) van kapi
taalsontvangsten en -uitgaven van de Gasfa
briek, de Drinkwaterleiding en het Electrici-
teitsbedrijf.
2ter. Voorstel van B. en W. tot wijziging
van de bedrijfsbegrooting en van de begrooting
van kapitaalsontvangsten en -uitgaven van het
Gemeente-Ziekenhuis over het dienstjaar 1932.
2quater. Voorstel van B. en W. tot wijziging
van de bedrijfsbegrooting en van de begrooting
van kapitaalsontvangsten en -uitgaven van de
Gemeente-Reiniging voor het dienstjaar 1932.
2quinquies. Voorstel van B. en W. tot wijzi
ging van de bedrijfsbegrooting en van de be
grooting van kapitaalontvangsten en -uitgaven
van de Openbare Leeszaal en Bibliotheek voor
het dienstjaar 1932.
2sexies. Voorstel van B. en W. tot vaaststel-
ling van een 5-tal wijzigingen van de gemeen
te-begrooting voor het dienstjaar 1932, in ver
band met de afsluiting van genoemd dienst
jaar.
10. Voorstel van B. en W. om gunstig te be
schikken op het verzoek van de Vereeniging
voor Christelijk Middelbaar Onderwijs te
Vlaardingen om ook over het cursusjaar 1933-34
een subsidie te verleenen voo. iederen leerling
uit de Gemeente Schiedam, die hare Chris
telijke H. B. S. te Vlaardingen bezoekt en
zulks op dezelfde voorwaarden als voor het
loopende cursusjaar werden bepaald.
11. Voorstel van B. en W. tot vaststelling
van een verhoogd tarief aan leges voor bouw
en hinderwetsvergunningen en in verband
daarmede wijziging van de Verordening op de
heffing van legesgelden.
12. Vorostel van B. en W. tot verlaging van
het tarief voor penninggas en in verband daar
mede wijziging van het Tarief voor de levering
van het gas der Gasfabriek van de Gemeente
Schiedam.
ONTWIKKELINGSCURSUSSEN VOOR
WERKLOOZEN
Openbare economie-les
Dinsdagmiddag werd in de Ambachtsschool
de laatste les gegeven van den economie-cur
sus, welke deel uitmaakt van de door de Ge
meente georganiseerde ontwikkelingscursussen
voor werkloozen. Aan deze sluitingsles was een
eenigszins plechtig tintje gegeven. Er waren
o.a. aanwezig: wethouder J. Dinkelaar, do
heer Ph. Ponser, directeur van de Ambachts
school en bestuursleden van den R. K. Volks
bond, den Prot. Chr. Bestuurdersbond en den
Schied. Bestuurdersbond.
In deze openbare les gaf de leider van den
cursus, de heer C. A. A. van Luntervelt, eeni-
ge „beschouwingen over het karakter der te
genwoordige depressie".
Na afloop uitte wethouder Dinkelaar zijn
dankbaarheid jegens den docent. Spr. ver
heugde zich erover, dat deze zich op zuiver
theoretisch standpunt geplaatst had, zonder
iemand in zijn overtuiging te kwetsen. Deze
cursus werd gevolgd door 58 mannen boven
de 30 jaar en 36 beneden dien leeftijd. De
heer Dinkelaar hoopte, dat de jongeren het
volgend jaar eventueel meer belangstelling
zullen toonen.
Namens de vakcentrales richtte de heer G.
Visser, voorzitter van den S. B. B. een woord
van dank zoowel tot het gemeentebestuur als
tot den docent.
Tenslotte vertolkte een der cursisten de er
kentelijkheid van allen, die de economie-les
sen gevolgd hadden.
De heer W. Nauman, leider van den cur
sus in modelmaken, had achter in het lo
kaal verschillende werkstukken tentoongesteld
van de tien leerlingen welke zijn cursus volg
den.
KAMPEER-TENTOONSTELLING
In de Gemeentelijke Openbare Leeszaal en
Bibliotheek wordt morgen een „kampeerten-
toonstelling" gehouden. Deze show, die op
initiatief van de dames, die aan de leeszaal
verbonden zijn, georganiseerd wordt, geeft door
middel van foto's, boekjes enz. een interessant
overzicht van wat er op het gebied der kam-
peersport wordt gepresteerd.
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officiëele
af- en aankondigingen van het
Gemeentebestuur
HINDERWET
Ingekomen is een verzoek van M. Noordhoek
(Stoomwasscherij „De Industrie") om vergun
ning tot uitbreiding van de stoomwasscherij
in het pand Nieuwe Haven 87a en b, kadaster
Sectie M no. 5134, door bijplaatsing, verplaat
sing en verwijdering van diverse electromoto-
ren en arbeidswerktuigen, in dier voege, dat
alsdan aanwezig zullen zijn: 1 stoommachine
van 25 p.k„ drijvende een lift, 2 pompen, 3
centrifuges en 4 waschmachines; 1 stoomketel
van 37 M2. verwarmingsoppervlak en 6 elec-
tromotoren van totaal 5% P-k. (t.w. 2 x 1,5;
2 x 1 en 2 x 0,25 p.k.), drijvende een stoom-
mangel, 2 persen en 4 naaimachines.
Dit verzoek is met de bijlagen op de Secre
tarie der gemeente ter visie gelegd.
Op Woensdag den 12 Juli 1933, des namid
dags ten 2 ure, zal ten Raadhuize gelegenheid
worden gegeven om bezwaren tegen het toe
staan van dit verzoek in te brengen en die
mondeling of schriftelijk toe te lichten.
Gedurende drie dagen vóór het tijdstip hier
boven genoemd kan op de secretarie der ge
meente van de schrifturen, die ter zake moch
ten zijn ingekomen, kennis worden genomen.
Volgens de bestaande jurisprudentie zijn niet
tot beroep op eene beslissing ingevolge de Hin
derwet gerechtigd zij, die niet overeenkomstig
art. 7 dier Wet voor het Gemeentebestuur of
een of meer zijner leden zijn verschenen, ten
einde hun bezwaren mondeling toe te lichten.
SCHIEDAM, 28 Juni 1933.
DE TORENFLAT AAN DE KOEMARKT
Verkoop van den grond
In de Raadsvergadering van Vrijdag a.s.
komt nog aan de orde een voorstel van B. en
W. tot onderhandschen verkoop aan den heer
P. Dupont q.q. alhier van:
a. een perceel bouwgrond, gelegen op den
hoek van den Rotterdamschen Dijk N.Z. en
de Broersvest O.Z., ter oppervlakte van plm.
580 M2„ tegen een prijs van 100 per M2„ ter
bebouwing met een 30 M. hoog gebouw, be
vattende beneden een winkel en daarboven 8
verdiepingen, elk bevattende 4 flatwoningen;
b. een perceel bouwgrond, gelegen aan de
Broersvest O.Z., ter oppervlakte van plm. 385
M2„ tegen een prijs van 90 per M2., ter be
bouwing met een perceel, bevattende beneden
2 winkels, waarboven 2 verdiepingen, elk be
vattende 3 flatwoningen.
De chauffeur van Z. H. Paus Pius XI
Giovanni Politi, vierde dezer dagen zijn
50sten verjaardag.
DE ORANJE-TREIN OP KOMST
Zooals gemeld, zal de Oranje-trein Vrijdag
a.s. onze stad bezoeken. Deze eerste Neder-
landsche tentoonstellingstrein zal te 6.10 uur
alhier arriveeren en geplaatst worden bij de
losplaats van het station. Het publiek, dat van
half 10 v.m. tot 10 uur n.m. toegang zal hebben,
begeve zich via den overweg bij den Over-
schieschestraatweg naar deze rijdende jaar
beurs.
Vanavond om 10 uur wordt met het oog op
het a.s. bezoek van den Oranje-trein een open-
lucht-filmvertooning gegeven bij den Oost
molen, op den hoek van de Broersvest en de
Lange Kerkstraat.
DE EERSTE VERRE C A. B.-TOCHT
Met groote voldoening kan de Schiedamsche
C. A. B. terugzien op haar eersten „verren"
tocht, gisteren met 19 gasten in 9 auto's onder
nomen.
Al teekenden zich in de voormiddaguren af
en toe dreigende wolkenmassa's af, het weer
hield zich goed, was in den namiddag zelfs
prachtig.
Met volle teugen genoten onze Schiedam
mers van den fraaien tocht via Haarlem naar
Overveen. En vooral de terugtocht over den
beroemden Zeeweg van Bloemendaal naar
Zandvoort was in één woord schitterend. Zelfs
verscheidene automobilisten waren enthousiast
over den fraaien toer, die via Aerdenhout, Vo
gelenzang, Noordwijk en Wassenaar hulstoe
voerde. Niet een der gasten werd ook maar
in het minst onwel. Integendeel, in blakenden
welstand bereikte men te 6 uur Schiedam weer
UIT HET S. Z. C.-KAMP
Waterpolo
Het eerste heerenzevental van de Schiedam
sche Zwemclub speelt vanavond voor de compe
titie 2e klasse van den Ned. Zwembond een
waterpolowedstrijd tegen de vereeniging De
Zijl in het zwembad van De Zijl te Leiden.
Verbetering der starts
In verband met de, op 23 Juli a.s. te houden
internationale zwemwedstrijden in de Gem.
zweminrichting voor heeren aan den Haven-
dijk, georganiseerd door de Schiedamsche
Zwemclub moeten de beide starts (tevens
keerpunten) verbreed worden. Met dit werk,
dat uitgevoerd wordt door Gemeentewerken
voor rekening van de Schiedamsche Zwemclub
is gisteravond een aanvang gemaakt. Het moet
na sluiting der inrichting geschieden. Vele le
den van de S. Z. C. helpen een handje mede,
waardoor de onkosten voor de vereeniging
minder groot worden. De nieuwe starts zullen
reeds gereed zijn Zondag a".s„ wanneer de
onderlinge zwemwedstrijden van S. Z. C. ge
houden zullen worden, tevens de schoolesta-
fetteploegen tegen elkaar komen kampen om
den wisselbeker.
Het Rokin te Amsterdam achter de schutting. De dempingswerkzaamheden gaan
verdér in 't verborgene gebeuren.
TEMPERATUUR VAN HET WATER
De temperatuur van het water in de Gem.
zweminrichtingen aan den Havendijk, alhier,
bedroeg heden 67 graden.
NIEUW TOONEELGEZELSCHAP
Hier ter stede is opgericht het Schiedamsche
Tooneelgezelschap „Nut en Ontspanning". Het
ligt in de bedoeling van dit gezelschap vaak
ten bate van liefdadige instellingen op te tre
den. Het bestuur is als volgt samengesteld:
voorzitter P. J. Vezingmeijer, Rijnstraat 30c,
secretaris-penningmeester; R. v. Soelen, Noord
molenstraat 52b en regisseur G. M. v. d. Mey,
Lekstraat 62b
GESLAAGD
VOETBAL
Hedenavond speelt Roda 2 een vriendschap-
pelijken wedstrijd tegen V.V.K. aan den Schie-
damscheweg.
KIND TE WATER
De 2-jarige J. v. O. geraakte spelenderwijze
bij de Valbrug in de Poldervaart. De vader
kwam op het hulpgeroep aansnellen en begaf
zich gekleed te water, waarbij hij het genoegen
mocht smaken zijn kind te redden.
Te Delft slaagde voor het candidaat
voor werktuigkundig ingenieur de heei
van den Toorn alhier; voor het candiöaa^.
examen voor scheepbouwkundig ingenieur de
heer P. van Overbeek alhier.
Voor het examen acte L. O. slaagde te
Maastricht (Kweekschool Broeders) de héér
C. Heijkoop en te Rotterdam (Kweekschool
met den Bijbel) mej. A. B. Korsten, beiden
van hier.
Gisteren zijn de wedstrijden om de tennis
kampioenschappen van Schiedam begonnen. De
uitslagen van den eersten dag luiden:
Heeren enkelspel: ir. Rösingh sl. P. Dirkzwa
ger 61 63; W. Nolet sl. mr. P. Nolet 75
64; S. Zoetmulder sl. ir. K. Teschmacher
6—0 6—3.
Dames enkelspel: mej. L. Melchers sl. mej.
M. Soetekouw 64 64.
WEER EEN VOETBALVEREENIGING
Het personeel van de borstelfabriek van der
Burg en Muls, alhier, heeft een voetbalver-
eeniging opgericht, genaamd V. E. S. Het
secretariaat is gevestigd Doelhofje 24.
AUTO TE WATER
Vanmorgen om ongeveer 10 uur had de heer
J. v. S. wonende te Den Haag zijn luxe auto
eenige oogenblikken onbeheerd laten staan
vóór de auto-lakinrichting van de Gebr. Dries
aan de Westvest. Door tot nu toe onbekende
oorzaak, (de motor stond af en de handrem
men waren vastgezet) is de auto achteruit in
het water van de Nieuwe Haven gereden. De
geheele wagen verdween onder den water
spiegel.
Een kraanwagen van de Auburggarage heeft
den wagen op den kant getrokken en hem ver
volgens naar de garage gesleept.
TWEE AUTO'S TEGEN ELKAAR
Op het St. Liduinaplein had gisteren een
aanrijding plaats tusschen twee luxe auto's,
waarvan de een bestuurd werd door P. H. G.
alhier en de ander, een auto van de „Ra-
vero", door N. L. uit Rotterdam. De beide
wagens werden slechts een weinig beschadigd.
RIJWIEL STUKGEREDEN
Gistermiddag had op den hoek van de W.
Frankelandschestraat en Huysmanstraat een
aanrijding plaats tusschen.den wielrijder L. H.
alhier en een vrachtauto, bestuurd door C. B.
v. d. D. uit Nieuwerkerk a. d. IJsel. Het stuur,
de lantaarn en 't voorwiel van 't rijwiel werden
beschadigd.
FIETS GESTOLEN
Gistermiddag kwam W. M. v. R t$>t de ont
dekking dat zijn fiets, die hij achter de schut
ting in de Passage geplaatst had, gestolen was.
De politie stelt een onderzoek in.
BURGERLIJKE STAND
Aangifte van 2427 Juni
GEBOREN: Pauolo B., zoon van P. Nagtzaam
en A. J. Ottolini, Wattstraat 65 Maria E. A.,
dochter van H. de Haan en E. M. Scheffers,
Ridderkerkschestraat 32 Gijsbertus, zoon
van A. G. van den Ham en A. G. Bullee, Pa
rallelweg 158 Petrus J., zoon van J. A.
Joore en G. C. M. Loog, Poortugaalschestraat 2
OVERLEDEN: J. Greeven, 68 jaar, dr. No-
letstraat 1 J van der Haagen, 64 jaar, echt-
genoote van A. J. Philippus, Aleidastr. 90b.
SCHEEPVAART
SCHIEDAM, 27 Juni. Aangekomen: s.s. Da-
lalfven, met papierhout van Leningrad in de
Wilhelminahaven.
SCHIEDAM, 27 Juni. Vertrokken: Noorsch
m.b. Thalatta, met stukgoed naar Kurrachie
via Lissabon; Duitsch m.b. Ramses, met stuk
goed naar Yokohama.
SCHIEDAM, 28 Juni. Aangekomen: Zweedsch
m.b. Canton, met stukgoed van Oost-Azië;
Duitsch s.s. Saaie, met stukgoed van Antwer
pen; s.s. Tonis Chandris van Rouaan om kolen
te bunkeren in de Wilhelminahaven.
Het ontstaan van een nieuwe wereld.
Dezer dagen vertrok een 80-tal adspirant-
kolonisten met de „Van der Wijck" van de
K.P-D. uit Soerabaja naar hun nieuwe vader
land,, Nieuw-Guinea.
Een vertegenwoordiger van de „Ind. Crnt.",
die bij het vertrek tegenwoordig was, schrijft
o.a. het volgende:
Vroeger en wij spreken nu van een paar
jaar geleden zagen wij, laten wij het gerust
maar zeggen, „nonvaleurs" naar het nieuwe
onbekende land trekken. Het waren voor het
meerendeel jongelui, die weinig, dikwijls prac-
tisch gesproken niets geleerd hadden, geen
geld bezaten en niet het flauwste idee hadden
van het ontginnen van woeste gronden. Men
zou hen de paria's van de samenleving hebben
kunnen noemen.
Op hoop van zegen trokken zij de wijde
wereld in. Reeds van te voren was te voor
spellen, dat deze jongelieden in 9 van de 10
gevallen moesten mislukken. Zij waren tegen
de hun wachtende gevaren en moeilijkheden
niet opgewassen, nóch lichamelijk, nóch gees
telijk. Op geen stukken na. Het regende toen
ook klachten van gedesillusionneerden.
De tijden zijn echter veranderd en ook het
gehalte van de kolonisten is aanmerkelijk ge
wijzigd enverbeterd. Nu trekken oudere
menschen naar Nieuw-Guinea, menschen, die
het leven kennen, menschen, die op ervaring
kunnen bogen, menschen, die vaak zeer veel
weten van den practischen landbouw en
menschen, die niet geheel berooid de groote
reis aanvangen.
Sommigen waren in de suiker werkzaam
geweest. Hun fabriek werd gesloten en zij
werden aan den dijk gezet. De meesten had
den een wachtgeldje, of een pensioentje, ston
den tenminste niet geheel op straat. Eén van
hen had bij de Factorij gewerkt en vertelde
het volgende:
„Ik heb een pensioentje, genoeg om van te
leven. Hoewel ik het vroeger beter heb ge
had ik was tuingeëmployeerde, zou ik
me met mijn vrouw best kunnen redden.
Maar wat moet er van mijn kinderen wor
den Ik heb drie zoons, die afgestudeerd zijn.
Twee bezitten een diploma van een techni
sche school, een heeft de Mulo doorloopen. Zij
hebben links en rechts gesolliciteerd. Met het
bekende gevolg. U weet, hoe dat tegenwoordig
gaat. Hier op Java is niets meer te beginnen.
Nu trek ik met mijn oudsten zoon vooruit.
Op Manokwari kijk ik eens uit. Bevalt het
mij daar, kan ik er een goed stuk grond krij
gen, dan vestig ik mij er. Mijn vrouw en mijn
beide andere zonen volgen dan later.
Ik ben nu nog niet oud genoeg om stil te
zitten. Dat kunnen wij suikermenschen, die
een bedrijvig leven achter den rug hebben,
niet. Nu ben ik nog in de gelegenheid, om
mijn zoons wegwijs te maken. Is het niet
mooi, is het niet heerlijk om een eigen stuk
grond te bezitten, waarop men heer en meester
is; om iets te stichten, dat men later zijn
eigendom kan noemen
Wat uit Soerabaja opviel, was het grenze
loos vertrouwen in den huidigen gouverneur-
generaal, die de kolonisten goed gezind is.
Een van de kolonisten maakte de reis nu
reeds voor de tweede of derde maal. Hij
heeft op enkele uren afstand van Manokwari
zijn eigen boerderijtje. O, zoo primitief nog,
maar het begin is er. Zijn vrouw zit op het
land, maakt het best, en nu kwam hij zijn
kinderen halen.
Hij vertelde, dat Manokwari zich in den
laatsten tijd sterk uitbreidt. Er /is een pasan-
grahan, electrisch licht, een primitieve water
leiding. Er komt een lagere school. De ma
terialen zijn reeds verzonden. De 'leerkrachten
zijn reeds vertrokken.
Zoo ontstaat daar in Nieuw-Guinea een
nieuwe wereld. Moedige menschen, die het
leven onder de oogen durven zien, trekken
er heen om een nieuw vaderland te stichten.
De volgende maand vertrekt weer een ploeg
menschen, ongeveer 150 man sterk. De aan
vragen zelfs uit Nederland nemen toe
Drie boerenjongens hebben er zich reeds ge
vestigd en boeren het naar omstandigheden.
Er is een trek ontstaan naar Nieuw-Guinea,
waar men Nederlander kan blijven en waar
men voor zich en zijn nageslacht een bestaans
mogelijkheid kan scheppen.
Weer een compromis-voorstel.
Drs. H. A. Höweler, conrector van het Geref.
Gymnasium te Amsterdam, legde een nieuw
compromis-voorstel in zake de spelling der
Nederlandsche taal ter tafel, mede onderteekend
door de hoogleeraren dr. J. W. Muller, dr. E.
Blancquaert, dr. P. de Keyser, dr. G. G. Kloeke,
dr. G. S. Overdiep, dr. Jos. Schrijnen, dr. W.
de Vreese en dr. J. Wille.
Uit den onverkorten tekst, die wij hier laten
volgen, blijkt, dat in hoofdzaak het compromis
van de Staatscommissie 1916 gevolgd is.
Definitief compromis-voorstel inzake de rege
ling der spelling:
A. Eventueele wijziging van de spelling
worde vastgesteld onafhankelijk van eenig be
sluit betreffende de verbuiging.
B. De spelling-De Vries en Te Winkel blijve
ongewijzigd voor zoover zij niet in de punten
sub C besproken wordt.
C. I. De e-klank in open lettergreep (onge
dekte e) wordt aangeduid door het teeken e;
b.v. stenen, kleden.
Men schrijft echter ee:
1. op het eind van een woord en in samen
stellingen met of afleidingen van deze woor
den; b.v. zee, zeehaven, twee, tweede;
2. in de uitgangen met klemtoon: eele(n),
eelen, eeren, ees(ch)e(n), eezen; b.v.
ritueele, traditioneele; kanteelen, Juweelen;
waardeeren, kleineeren; Canadees (ch)e; Cana-
deezen. Ook in enkele zich hierbij aansluitende
woorden; b.v. kameelen, krakeelen (subst. en
verb.), penseelen (id.);
3. in den tweeklank eeu; b.v. leeuwen.
n. De o-klank in open lettergreep (onge
dekte o) wordt aangeduid door het teeken o;
b.v. bomen, lopen.
Men schrijft echter oo:
1. op het eind van een woord en in samen
stellingen met of afleidingen van deze woorden
voor zoover zij niet vallen oKtier punt V of
behooren tot de eigennamen en aardrijkskundige
namen: deze behouden de traditioneele spelling;
b.v. zoo, zoogenaamd, stroo, stroozak, strootje;
doch: piano, sjako, Jo, Ermelo;
2. in den tweeklank ooi: b.v. mooie, gooien.
De schrijfwijze met ou blijft gehandhaafd in
loochenen en goochelen en de hierbij behooren-
de samenstellingen en 'afleidingen.
III. De niet uitgesproken ch vervalt in woor
den. die volgens De Vries en Te Winkel sch
bevatten; b.v. mens, wensen, fris. Men schrijft
echter sch in den uitgang -isch; b.v. Arabisch,
logisch, practisch.
IV. In samengestelde woorden schrijft men
geen zoogenaamde verbindings-n, tenzij dat het
tweede lid met een klinker of h begint; b.v.
paardekracht, vriendedienst, mannestem; een-
denei, hondenhok, dennenhout.
In samenstellingen met een woord, dat duide
lijk een meervoud bedoelt of een genitief-vorm
op -en heeft, blijft dat woord onveranderd;
b.v. goederenloods, koeienmarkt, mens (ch) en-
schuw; vorstenzoon, heerendienst, mens (ch) en-
oog.
In twijfelachtige gevallen is men vrij de n te
schrijven; b.v. boerenzoon, matrozenpak, dilet
tantenwerk, dierenbeul. (Men zie verder de 2e
opmerking aan het eind van dit voorstel).
Va. Voor woorden aan het Grieksch of
Latijn ontleend of met elementen daaruit ge
vormd, die men nog als zoodanig gevoelt, geldt
de Latijnsche schrijfwijze; b.v. caccgraphie,
diphtheritis, cycloon, capaciteit, aequator, aesthe-
tisch, electrisch; Socrates, Lycurgus.
In zeer gebruikelijke en als inheemsch gevoel
de woorden vervangt men ph en qu door resp.
f en kw; b.v. foto, telegraaf, telefoon, kwartier.
Mogelijk blijft b.v. quaestie naast kwestie,
qualiteit naast kwaliteit.
Vb. Andere vreemde woorden, die nog duide
lijk hun uitheemschen oorsprong toonen, schrijft
men als in de taal, waaraan zij ontleend zijn
of aan welke zij zich kennelijk analogisch aan
gepast hebben, behoudens de blijkbare ver
andering, die vaak in den uitgang plaats vond;
b.v. cadeau, manoeuvre, nonchalant; budget,
lunch, tram, rails; kellner, gletscher, schmin
ken; slöjd; loge-ren, ordinair, trainen, vacantie.
Echter: poëzie, sigaar, loket.
Vc. Woorden ontleend aan talen, die niet in
het Latijnsche letterschrift geschreven worden,
spelt men volgens de benaderende Nederland
sche aanduiding der klanken; b.v. sjamberloek,
pasja, sjah; Tsjechisch; goochem, sjacheren,
sjofel.
Opmerkingen:
1. In- het bovenstaande beknopt geformuleer
de voorstel zijn verschillende bijzonderheden
niet genoemd, b.v de spelling van hé, ho,
Paschen, vele als Nederlandsch gevoelde uit-
heemsche woorden, eigennamen enz. welke
in de definitieve regeling een plaats kunnen
vinden.
2. Bij de formuleering van C. IV bleek het
onmogelijk alle adviezen geheel te vereenigen,
zoodat niet ieder der Hoogleeraren, die dit voor
stel overigens steunen, bevredigd zal zijn.
Door nader overleg moge de gewenschte rege
ling der twijfelachtige gevallen ontstaan, b.v.
van zulke, waarin werking van analogie beseft
wordt.
3. Het ligt in de bedoeling een afdoende
practische oplossing van de verbuigingsquaestie,
die inzonderheid voor het onderwijs niet min
der noodzakelijk is dan een definitieve spelling
regeling, door overleg, ook met onze taalge-
nooten buiten de Nederlandsche grenzen, te
zoeken, zoodra een spelling-compromis is tot
stand gekomen.
LEIDSCH CRIMINOLOGISCH INSTITUUT
Prof. dr. L. van Itallie, prof. mr. J. M. v.
Bemmelen, prof. dr. E. A. D. E. Carp, J. P.
L. Hulst, dr." A. J. Steenhauer, en dr. D. Wiers-
ma, die ieder een gedeelte van het ruime ge
bied der criminologie en criminalistiek tot hun
enger arbeidsveld hebben gekozen, hebben zich
vereenigd tot een vereeniging „Het Leidsche
Criminologische Instituut".
De bedoeling dezer samenwerking is niet al
leen, door gezamenlijke bestudeering den groei
van verschillende onderdeelen dezer weten
schappen te bevorderen, maar ook wij deren
kringen voordeel te bieden van hun weten
schap. Zij stellen zich voor, in den aanstaan
den winter een aantal voordrachten te houden,
die zoo mogelijk door proeven en demonstra
ties zullen worden opgeluisterd. Het ligt in de
bedoeling, op elk der vergaderavonden twee
onderwerpen te behandelen in voordrachten
van 5060 minuten, terwijl na afloop gelegen
heid zal bestaan tot het stellen van vragen.
Het is de bedoeling der sprekers, hun voor
drachten dusdanig in te richten, dat zij voor
hen, die op deze gebieden werkzaam zijn, b.v.
voor den jurist, den medicus en den toxico
loog in de praktijk en voor studenten, die zich
in het bijzonder daarvoor interesseeren en het
Verwacht wordt: Zwakke tot matigen, Noord-
Westelijke tot Westelijken wind, zwaar be
wolkt tot betrokken, later tijdelijk opklarend
waarschijnlijk nog regenbuitjes, weinig veran
dering in temperatuur.
Lichten op van 's avonds 9.54 tot 's morgens
4.12.
Iederen Maandagavond repetitie Harmonie
gezelschap St. Ambrosius. R. K. Volksbond,
8 uur. Aanmelding nieuwe leden. Instrumenten
beschikbaar.
Iederen Maandagavond van 9 tot half 11
repetitie van het gemengd koor van den K. K,
Gorzen in het Parochiehuis.
Iederen Dinsdag bestuursvergadering R. K.
Metaalbewerkersbond „St Eloy", gebouw R. K.
Volksbond.
Iederen Woensdagavond van half 9 tot half 11
repetitie Koninkl. Zangvereeniging Schiedams
Mannenkoor „Orpheus" onder leiding van Ed.
Flipse. Gebouw Eendracht
Iederen Woensdagmiddag van half 5 tot half 6
repetitie voor de jongens van het kinderkoor
van den K. K. Gorzen in het Parochiehuis.
lederen Woensdagavond te 8 uur repetitie
van het Symphonie-orkest L. v. Beethoven
(dir. J. C. M. Feltzer) in Musis Sacrum.
Iederen Woensdag om half 9 bestuursvergade
ring van het afdeelingsbestuur van den Ned.
R. K. Volksbond.
lederen Woensdagavond om half 9 repetitie
„Schiedams Mannenkoor" (dirigent Paul v. d,
Putten). Groote zaal van den R.K. Volksbond.
Iederen Woensdagavond half 9 verplichte
bijeenkomst St. Jos. Gezellen Schiedam 1. Ver-
eenigingsgebouw Lange Haven 70. Conferentie
over: Populair Godsdienstige onderwerpen door
den praeses.
Iederen Donderdagavond van 8—10 uur repe
titie Polyhymnia. R. K. Volksbond.
Iederen Vrijdag om 8 uur repetitie R. K.
Gem. Tooneelvereeniging „Alberdingk Thijm",
Gebouw R. K. Volksbond.
Iederen Vrijdagmiddag van 5 tot 6 uur repe
titie voor de meisjes van het kinderkoor van den
K. K. Gorzen in het Parochiehuis.
lederen tweeden Vrijdag der maand bestuurs
vergadering van de afd. Schiedam van den Ned.
R. K. Bond van Overheidspersoneel „St. Paulus",
Tusschen 8 en 8.30 uur „klachten" voor de leden.
Iederen Zaterdagavond: Ned. R. K. Bond van
Houtbewerkers, Meubelmakers, Behangers en
aanverwante vakken „St Antonius" van half 8
tot half 9 zitting van het bestuur. Gelegenheid
tot aanmelding van leden.
Donderdag 29 Juni
Inlevering der vacantiebonnen en zegels voor
de leden van den R. K. Bouwvakarbeidersbond
St. Joseph. R. K. Volksbond, van 7 tot 8 uur.
Voor de ongeorganiseerden: van 8 tot half 9 uur
Woensdag 19 Juli
Concert van „Oefening Baart Kunst" en „Fi-
delio". Feestterrein.
D a g e 1 ij k s: Tivoli-Schouwburg, De Spin,
(gastvoorstellingen-Adolphe Engers) half 9 uur
(Zaterdag en Zondag 7 en 9.15 uur).
BIOSCOPEN: Goedgekeurde programma's tot
en met Donderdag 29 Juni in:
Grand Théatre, Silver dollar (voor volwas
senen); Luxor, Hans de overwinnaar (voor
volwassenen); Lumière, Hoogheid amuseert
zich (voor volwassenen); Studio '32, Leve de
vrijheid (voor volwassenen); Capitol, Het leven
begint (voor volwassenen); Colosseum, Ik wil
niet weten wie je bent (voor volwassenen);
Centraal, Melodie der Liebe (voor volwasse
nen); City, Dokter X (voor volwassenen); Cor
so, Ik ben een vluchteling (voor volwassenen);
Olympia, Het spionnage-schandaal (voor vol
wassenen)
Tentoonstellingen: Studio '32, wer
ken van C. C. v. Niekerk, Jan v. Heel en M.
Schipper.
SCHIEDAM,a 28 Juni. Officieele noteering
van de commissie uit de Kamer van Koop
handel.
Moutwijn
Moutwijn per H.L. ad 46 pet. 7.75
Spoeling
Spoeling 0.80 a 0.90.
candidaatsexamen in de rechten of het docto-
raal-examen in de geneeskunde hebben afge
legd, bestemd zijn.
Het geldt voorloopig een proef, waarvan de
uitkomst zal moeten blijk geven, of een volgend
jaar dezelfde of een andere werkwijze zal moe
ten gevolgd worden.
Nadere bijzonderheden verschaft dr. D.
Wiersma, secretaris, Johan de Withstraat 14.
