1
LAGERONDERWIJSWET IN DE
TWEEDE KAMER.
VRIJDAG 21 JULI 1933
STICHTING: KATHOLIEK
GEMEENSCHAPSOORD.
EEN OPROEP OM STEUN.
i
DE ZORG VOOR LIJDERS AAN
BEEN- EN GEWRICHTS-
TUBERCULOSE.
Chronische beenziekten.
Sanatorium „Heliomare" Wijk aan
Zee.
KATHOLIEKEN BIJ DE MARINE.
Hoevelen kwamen in dienst en
bleven behouden?
BELASTINGEN EN HANDELS
POLITIEK.
DE RETORSIEBEVOEGDHEDEN
VERLEEND.
Vergadering van Donderdag
„LEUGENACHTIGE GEMEENHEDEN".
NED. R.K. BLINDENBOND ST. ODILIA
Vóór hei zonnebad
"CRÈME of-7'J'OUE
INTERN. GOEDEREN- EN REIZIGERS-
VERVOER PER SPOOR
ZIEKTEWETPREMIEN BIJ WERK
VERSCHAFFINGEN.
ALS TYKFER NOG IN NEDERLAND IS
VLIEGVELD IN ZUID-LIMBURG.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN
Reeds enkele malen werd in de pers de aan
dacht gevestigd op de Stichting „Katholiek Ge
meenschapsoord", welke stichting ten doel
heeft: een centrum te scheppen van katholieke
cultuur, tevens gedacht als ideaal vacantiever-
blijf en waarvan de opbouw gesteld wordt tot
werkgelegenheid voor jonge werkloozen. Tot
verwezenlijking dezer plannen zal de stichting
overgaan tot aankoop van een uitgebreid, in
landelijke omgeving gelegen terrein, waarop
het z.g. „Gemeenschapshuis" zal verrijzen tot
verblijf van aldaar vertoevende gasten, voorts
een clubhuis tot onderdak van grootere groe
pen en meerdere weekend-woningen tot ge
riefelijk gebruik van gezinnen, welke deze wo
ningen gedurende eenige weken gemeubileerd
kunnen huren. Op dit oord zullen cultureele re-
traite's, cursussen en weekends worden georga
niseerd, werkgemeenschappen worden gevormd
enz., terwijl het ook beschikbaar kan worden
gesteld voor het houden van congressen en an
dere bijeenkomsten waarvoor thans moeilijk
een geschikte gelegenheid is te vinden. Deze
plannen zijn naar onze overtuiging zoowel so
ciaal als cultureel van zoo breede strekking,
dat met recht een beroep mag worden gedaan
op aller belangstelling en steun.
Daar is allereerst het scheppen van een reëel
werkobject voor onze jeugdige werkloozen,
waardoor deze oproep o.i. volkomen wordt
gemotiveerd. Duizenden jonge menschen loo-
pen doelloos door de straten en gaan ten onder
aan den demoraliseerenden invloed der werk
loosheid. Uit hen groeit een geslacht van ver
bitterden en ontgoochelden, van innerlijk ont
wrichten. Wie iets weet van den lichamelijken
en geestelijken nood dezer jonge menschen,
voor wie nog zoo weinig gedaan wordt en
waarvoor niet genoeg gedaan kan worden, die
begrijpt dat de naastenliefde hier ingrijpen
moet. Deze jeugd kan slechts geholpen worden
door arbeid en waar deze niet in normalen
loondienst te verstrekken is, daar moet zij op
andere wijze worden geschapen.
Door nu den geheelen opbouw van het „Ka
tholiek Gemeenschapsoord"" de ontginning en
beplanting der gronden, het optrekken der ver
schillende gebouwen enz. te stellen tot werk
object voor de naar arbeid hunkerende jeugd,
wordt hier een ideale arbeidsgelegenheid ge
schapen met als uiteindelijk resultaat: de tot
standkoming van een centrum voor katholieke
cultuur ten dienste van het geheele katholieke
volk.
Zoodra met de werkzaamheden kan worden
begonnen, zullen werkkampen worden georga
niseerd van jonge werkloozen, die zich daartoe
vrijwillig opgaven. De kampen staan onder
paedagogische en technische leiding en worden
zooveel mogelijk georganiseerd met medewer
king van daartoe aangewezen instanties. Als
loon voor hun nuttigen arbeid ontvangen de
deelnemers een prettig verblijf in de kampen,
voeding en onderdak, ontwikkeling en gezon
de ontspanning in de vrije natuur.
Wanneer een groep na een of meer weken
door een volgende wordt vervangen, wordt het
contact mét de vertrekkenden niet verbroken,
maar wordt getracht hen ook buiten het oord
nuttigen arbeid voor de stichting te doen ver
richten, terwijl eenzelfde groep na eenigen
tijd wederom op het oord kan terugkeeren.
Zoo zal het mogelijk zijn, de sloopende werk
loosheid te onderbreken door weken van ge
zonde arbeidsvreugde tot herstel van de ge
knakte lichamelijke en geestelijke gezondheid
van honderden jonge menschen. Dit plan kan
echter niet verwezenlijkt worden dan met uw
aller steun, waarop wij durven vertrouwen.
Het is ondenkbaar, dat ons katholieke volk,
zijn jeugd, dat is een deel van zijn beste krach
ten en van zijn eigen toekomst, ten onder zal
laten gaan. Bovendien geldt het hier een ar-
beidsobject dat ook op zichzelve beschouwd
volkomen bestaansrecht en bestaansmogelijk
heid heeft. Sociaal gezien, voorziet een va-
cantie-oord voor katholieken in een werkelijke
behoefte. Niet minder dan vijftig dergelijke
instellingen van niet-katholieken is ons land
reeds rijk en honderden katholieken maken
thans van die instellingen gebruik, omdat een
katholiek vacantie-oord ontbreekt. Het „Ka
tholiek Gemeenschapsoord" wil daarbij meer
zijn dan een louter vacantieverblijf, het zal
tot een centrum worden van katholieke activi
teit, vooral op het breede en gedeeltelijke on
ontgonnen terrein der katholieke cultuur.
Het bestuur der stichting, in zijn arbeid ter
zijde gestaan door een raad van bijstand, ge
vormd door de heeren: mr. dr. P. j. Witteman,
prof. mr. W. Pompe, ir. St. v. Schaik, dr. H.
Moller, Antoon v. Duinkerken en door de wel
eerwaarde heeren: rector J. Bots, rector G. Ban
nenberg en pater J. Colsen C. M. zal niets on
beproefd laten, om de stichting aan haar so
ciaal en cultureel doel te doen beantwoorden.
Sinds de eerste publicatie werd reeds zooveel
belangstelling en daadwerkelijke steun onder
vonden, dat uitvoering der plannen vrijwel
verzekerd is. Voor volledige verwezenlijking
is echter nog een zeer groot bedrag noodig.
Steunt dan het werk dat wij met Gods hulp
zullen beginnen. Bij storting van minstens 5
in ons bouwfonds zijt ge reeds medebouwer.
Iedere 10 beteekent een week arbeidsvreugde
voor een werkgragen jongen kerel. Voor een
jaarlijksche contributie van 1,50 zijt ge lid
van de „vrienden van het gemeenschapsoord".
Helpt ons met groote en kleine giften, al naar
uw vermogen. Laat deze eerste groote proef
om arbeid en ontwikkeling te schenken aan de
werklooze jeugd en daardoor tevens een werk
tot stand te brengen tot nut van den geheelen
katholieken gemeenschap, met uw hulp slagen.
Belangstellenden worden gaarne ingelicht. Bij
dragen te storten op het giro van den pen
ningmeester, den heer J. J. M. H. Nijst, Sloet-
straat 3 Nijmegen, Gironummer 2664.
Den schenkers bij voorbaat dank.
Het Bestuur der Stichting:
Prof. Dr. J. B. KORS O. P.
BERNARD VERHOEVEN, Voorzitter.
WILLEM MAAS.
JOP. POLLMANN.
J. J. M. N. NIJST, acc.-penn.
JAN BEERENDS, Secretaris,
Amstel 274, Amsterdam.
HET COMENIUS MAUSOLEUM TE
NAARDEN.
Prof. dr. ir. D. Slothouwer, hoogleeraar te
Delft, is door de Tsjechische regeering aange
zocht het Comenius Mausoleum in de oude
Fransche kerk te Naarden te installeeren.
(Ingezonden).
De zorg voor bovengenoemde lijders werd tot
voor kort in Nederland nog in het geheel niet
als een speciale verpleging behoevend onder
deel van de tuberculose-zorg beschouwd. De
meeste lijders werden opgenomen in Sanatoria
voor ionglijders of in ziekenhuizen. In geen van
beide inrichtingen vond echter hun ziekte die
speciale aandacht en verzorging, welke een der
gelijk ernstig lijden behoeft.
De opvatting, dat dergelijke lijders in speciale
inrichtingen thuis hooren, bestond in de ons
omringende landen reeds lang. In Frankrijk da
teeren ze reeds uit den tijd, toen er nog geen
speciale longsanatoria bestonden.
De verklaring van dit eenigermate vreemde
feit, moet men waarschijnlijk zoeken in de aan
wezigheid van sterk bevolkte centra, met een
betrekkelijk groot aantal lijders. Ook thans is
het aantal in „een stad als Parijs zeer groot. De
speciaal in Frankrijk en België op eeuwenoude
ervaring gebouwde meening, dat de lijders aan
zee veel sneller en beter genezen, dan in de zie
kenhuizen der groote steden kan eveneens ter
verklaring strekken.
De moeilijkheid bij deze patiënten is niet zoo
zeer de ziekte te genezen, maar wel de genezen
patiënten zonder een groote verminking of
sterk beperkte arbeidsgeschiktheid aan de Maat
schappij terug te geven.
Bovengenoemde ervaring was het ook, die de
Raad van Bestuur van de Vereeniging Roomsch-
Katholieke Herstellingsoorden voor Longlijders
en Zwakke Kinderen deed besluiten, haar reeds
jarenlang gekoesterd plan ten uitvoer te bren
gen, een tweede Sanatorium te bouwen en wel
aan Zee en speciaal voor lijders aan been en
gewrichtstuberculose.
Het is nu juist een jaar geleden, dat het Sana
torium „Heliomare" te Wijk aan Zee werd ge
opend. Het zou overbodig zijn om dezen eersten
verjaardag der Stichting te memoreeren, indien
het hier niet een gebied van ziekenzorg betrof,
waarop „Heliomare" eenigermate pionierswerk
verricht en indien niet duidelijk gebleken was,
dat deze speciale inrichting ten eenenmale in een
behoefte voorziet.
De ruimte staat ons niet toe om alle gegevens
uit het onlangs verschenen jaarverslag van de
Vereeniging te vermelden, doch van enkele
cijfers willen wij toch gewagen. Er werden dit
jaar 127 patiënten verpleegd, waarvan 42 als
volkomen genezen werden ontslagen. Bij de
overige werd de verpleging nog voortgezet.
De zeer groote neiging tot genezing illustreert
wel de betrekkelijke goedaardigheid der ziekte,
wanneer men althans onder goedaardigheid al
leen de geringe sterfte-kans wil verstaan. De
vaak lange duur der ziekte en het gevaar voor
verminking en kreupelheid na de genezing,
maken echter, dat men slechts in betrekkelijken
zin van goedaardigheid kan spreken. Het af
wenden of verminderen van dit gevaar is het,
wat „Heliomare" zich als voornaamste taak ge
steld heeft, terwijl er daarnaast naar gestreefd
wordt om ook het gevaar voor psychische min
derwaardigheid waartoe de neiging bij elke
langdurige ziekte aanwezig is, tot een minimum
te beperken. Om dit te bereiken is het te baat
nemen van vele hulpmiddelen noodzakelijk; de
voornaamste hiervan zijn wel het schoolonder
richt voor de kinderen en de handenarbeid voor
volwassen lijders. Beide dienen tevens om den
langen genezingsduur vruchtbaar te maken voor
de latere toekomst der zieken en aldus hunne
maatschappelijke bruikbaarheid te verhoogen.
De tot nu toe verkregen mooie resultaten
heeft de Vereeniging ook te danken aan den
ervaren chirurg dr. M. H. P- P. van Haeff, die
in het buitenland soortgelijke inrichtingen niet
alleen bezocht, doch er zich ook tot specialist
heeft bekwaamd. Mede aan de eerw. Zusters van
den H. Carolus Borromeus, die door haar be
proefde krachten ook in dit Sanatorium de ver
pleging op zich hebben genomen.
De grondslag tot het bouwen van „Heliomare"
is gelegd door eenige groote giften en legaten,
doch de Vereeniging heeft nog een groote schul
denlast moeten aangaan om den bouw en in
richting behoorlijk, doch eenvoudig af te wer
ken. Het Stichtingsfonds behoeft noodig aan
vulling. Zij die zich gedrongen gevoelen dit te
doen wenden zich tot het secretariaat der Ver
eeniging Oosterpark 63, Amsterdam (O.). Post
giro-nummer 170910.
Scène uit de nieuwe film „Sparen" van
Kees Strooband, gemaakt voor de Cen
trale Volksbank te Utrecht foto Hin-film
Over het eerste halfjaar 1933 werden in den
zeedienst aangenomen 75 mariniers. Daarvan
waren 21 Katholiek; 19 werden lid van de
Katholieke vereeniging van Marinepersoneel St.
Christophorus.
Als lichtmatroos werden aangenomen 37 man.
Daarvan waren 10 Katholieken die allen lid
werden van de Kath. Ver.
Voorts werden aangenomen 7 Seinersmaats,
onder wie geen enkele Katholiek was.
Tenslotte werd nog aangenomen 1 korporaal
vlieger, die Katholiek i-s.
In totaal kwamen dus in dienst over het le
halfjaar 1933, 120 man, waarvan 32 Katholieken
of ongeveer deel. Van deze 32 Katholieken
werden 29 lid van de Katholieke Vereeniging.
In 1 Vi jaar kwamen 84 katho
lieken in dienst bij de Marine.
Over 1932 en le halfjaar 1933 kwamen als
Katholiek in dienst 35 lichtmatrozen, 34 mari
niers, 4 vliegtuigmakers, 2 stokers en 8 van ver
schillende categorieën of totaal 84 Katholieken.
Van de 35 lichtmatrozen werden 33 lid en be
dankten er 2. Van de 34 mariniers werden 31
lid, bedankten 3 en overleed 1. Van de 4 vlieg
tuigmakers werden 4 lid en bedankte 1. Van
de twee stokers werd één lid en van de overige
8 werden 3 lid.
Van de totaal 84 Katholieken die sinds 1 Jan.
1932 in den Zeedienst kwamen werden dus 72
lid, bedankten er 4, kwam er één te overlijden
en bleven dus 67 (van de 84) voor de Katho
lieke beweging behouden.
Militieplichtigen.
Van de militieplichtigen, aldus „St. Christo-
P rus waaraan wij deze gegevens ontleenen,
valt weinig te vermelden, omdat omtrent het
totaal in dienst opgeroepenen, noch omtrent
overplaatsingen gegevens worden verstrekt.
Het aantal Katholieke militieplichtigen is per
jaar ongeveer 200 of 1/5 deel. Het dienstverband
is betrekkelijk kort en omdat over mutatiën
van militieplichtigen geen gegevens worden
verstrekt, is het moeilijk na te gaan hoeveien
hun Katholieke plichten blijven vervullen. Het
aantal trouwe tehuis-bezoekers is gering- het
aantal, dat lid wordt van de Katholiekever
eeniging, is per jaar ten hoogste 20. Het is
noodzakelijk, dat ook met betrekking tot de
Katholieke militieplichtigen krachtiger aange
pakt wordt om hen gedurende hun diensttijd
in Katholiek verband te behouden.
HET KAMERLID H. SNEEVLIET.
Het Kamerlid H- Sneevliet, voorzitter van de
Revolutionnair Socialistische Partij in Neder
land. die heden uit de gevangenis te Amsterdam
werd ontslagen, is voornemens de eerste Ka
merzitting as
BENOEMINGEN
De aankomst van Mgr. Teodor Kubina en mgr. Logado te 's-Gravenhage. Rechts van
mgr. de Poolsche gezant Z. Exc. dr. W. Babinski en diens echtgenoote.
Een kleine wijziging van de wet van 19 Dec.
1931 was voldoende om op te treden tegen ont
duikingsmogelijkheid van het bijzonder invoer
recht op motorbenzine door deze te vermengen
met petroleum.
Voortaan zullen - zulk soort mengingen op
straffe van 500 boete verboden zijn en de
menschen dus tevens behoed voor een knoei-
sel erbij.
Erger dan deze ontduiking schijnen in som
mige gevallen de practijken te zijn om aan de
directe belastingen te ontkomen. De Minister
geeft vijf krasse voorbeelden, waaruit blijkt,
dat menschen met groote vermogens of aan
zienlijke inkomsten er in slagen geen belasting
te betalen en alle verhaal onmogelijk te maken.
De een belegt zijn millioen eenvoudig in on
vindbare effecten en leeft in een pension; een
ander construeert onder eigen directie allerlei
N. V.'s, een volgende contracteert al zijn in
komsten in het buitenland enzoovoorts.
Vooreerst is nu de wet op de invordering
der directe belastingen van 22 Mei 1845 zóó
gewijzigd, dat de kwestie van uitstel beter
wordt geregeld voor fiscus en betrokkene,
maar is tevens een bespoediging der executie
bij wanbetaling mogelijk gemaakt met beroep
voor belanghebbende op den president der
rechtbank. Tegen bovenbedoelde opzettelijke
ontduikers, tegen wie ander verhaal onmoge
lijk is, zal echter voortaan krachtens het nieu
we art. 14 ook lijfsdwang toegepast kunnen
worden. De Minister van Financiën moet hier
toe machtiging verleenen in elk afzonderlijk
geval en er staat weer beroep open op de rech
terlijke macht. Typeerend is, dat juist een vrijz.-
dem. Minister zulk een „reactionnaire" straf
weer invoert, waarvan de Kamer-commissie
voor Belastingen terecht opmerkte, dat zij
„wel zeer voorzichtig zal moeten worden ge
hanteerd."
Ten slotte heeft Minister Oud, die zelf oud
inspecteur der registratie is, de Registratiewet
1917 in dezer voege gewijzigd, dat moeilijker
ontdoken kan worden het recht van overdracht
van onroerend goed, doordat men inplaats van
het goed zelf, aandeelen overdraagt in een
N. V., die eigenares van het goed is. Er zal een
belasting van 2.50 op elke honderd gulden
geheven worden.
Laat ons hopen, dat de fiscus succes oogst
van de wijzigingen in de belastingwetten. Ver
zet was er alleen van communistische zijde,
maar de spokesman dezer groep bleek de stuk
ken weer slecht te hebben gelezen en werd
door Minister Oud aardig in het zonnetje ge
zet.
Zou een ontwerp als de retorsiewet vroeger
de sluizen van de welsprekendheid ontketend
hebben, het bleef nu bij een zeer beperkte en
zeer kalme gedachtenwisseling tusschen den
Minister van Economische Zaken en enkele
afgevaardigden, onder wie mr. Kortenhorst, die
opnieuw de stelling verdedigde, dat de ware
vrijhandelaar momenteel voor actieve handels
politiek moet zijn, terwijl de verdediger van
den vrijhandel nu practisch de verdediger is
van de protectie doorhet buitenland. Eigen
lijk vindt de katholieke afgevaardigde, dat dit
ontwerp al te laat komt, en hij zou er vóór
zijn maar dadelijk een reeks handelsverdra
gen op te zeggen en met retorsie te beginnen.
Minister Verschuur erkende, dat de retorsie-
wet van beteekenis is voor onze handelspolitiek,
maar hij weerde zich uitdrukkelijk tegen de
voorstelling als had een andere dan de tot dus
ver gevolgde politiek ons land buiten de crisis
gehouden. Per slot van rekening is de vrijhan
del toch het betere, al moet men nu afwijkin
gen toestaan. Protectie in eigenlijken zin acht
de bewindsman alleen een handelspolitiek,
waarbij industrieën kunstmatig gecreëerd wor
den. Met haar retorsie bedoelt de regeering
echter alleen naar buiten te werken en „voor
alsnog" heeft zij liever haar retorsie-wet dan
een onderhandelingstarief, omdat de eerste een
heele reeks mogelijkheden biedt, terwijl men
bij het laatste altijd voor het dilemma staat:
laag tarief of hoog vechttarief.
Ook deze wet ging er door met slechts de
stemmen der communisten tegen. Als wij den
heer Vliegen goed hebben begrepen, is de S.
D. A. P. reeds zoover bekeerd, dat bescherming
van eenmaal bestaande industrieën kan worden
goedgekeurd en ook van die nieuwe onderne
mingen, welke men nu zou stichten orti aan
den geesel der werkloosheid een einde te ma
ken.
Het laatste, niet het minst belangrijke on
derwerp van den middag was de wet-Marchant
inzake het Lager Onderwijs.
Voor de katholieke fractie heeft de heer Su-
ring het woord gevoerd in een rede, welke er
naar vorm en inhoud mocht zijn. Vooreerst
keurde hij het af, dat de indruk werd gewekt
als werd automatisch geld uit de publieke
kassen overgeheveld. Er geschiedt niets auto
matisch en de invloed van de Overheid bij de
stichting van scholen is voldoende. Natuur
lijk wil ook de heer Suring bezuiniging aan
vaarden, maar men moet afblijven van de on
derwijsvrijheid en de offers dienen gelijkelijk
tusschen openbaar en bizonder onderwijs te
worden verdeeld. In enkele scherpe vragen
formuleerde de katholieke afgevaardigde zijn
moeilijkheden. Zoo vroeg hij: le. of de oude
minima getallen herleven bij aldien nu per
dispensatie schoolstichting wordt toegestaan;
2e. hoe het zou gaan met de uitbreiding van
bestaande scholen, daar anders zeker de bij
zondere school in de ongunstigste conditie
kwam; 3e. hoe nu eigenlijk de betaling van
meubelen zou zijn te berekenen (hierover is
in c'e r'r -trVkon in en uit gepraat);
in—ke de bouw
besluiten niet diende gemitigeerd, juist voor de
„soepele" schoolbesturen.
De hoofdstrekking van de wet is: beperking
van de bouwkosten voor het lager onderwijs.
Als dit zoo is, aldus terecht de katholieke
afgevaardigde, waarom distribueert de Minis
ter dan niet krachtens art. 77, 2e lid, dat hem
de macht geeft leegstaande lokalen aan te
wijzen? De Minister komt met 11 in zeer
verzwaarden vorm; hij bindt deze paragraaf
aan de nieuwe minima-getallen en dit is, zei
de heer Suring letterlijk, „een gecamoufleerde
stopzetting van den bouw der bizondere scho
len". Deze paragraaf bleek den heer Suring
heel hoog te zitten en niet minder ernstig wa
ren zijn bezwaren tegen het arbitraire zeggen
schap van den Minister krachtens art. 7 en
tegen het allermerkwaardigste art. 5.
Allesbehalve gerust bleek ook de heer Tila-
nus, die met nadruk vaststelde dat de spanning
over het wetsontwerp veroorzaakt was door
de regeeringsstukken, die morrelen aan de
grondslagen der wet. De memorie van ant
woord, die ook op dezen deskundige blijkbaar
„eerder prikkelend dan apaiseerend" had ge
werkt, zooals hij zelf zei, tornt radicaal aan de
bestaande wet. Zij introduceert het arbitraire
ministerieele zeggenschap en laat alle objec
tieve normen vallen. Het evasieve en onbe
hagelijke van de wet zag de christelijk-histo-
sche spreker vooral in den geest van het ont
werp en nog meer van de begeleidende stuk
ken, welke alles aan het subjectieve inzicht
van den Minister onderwerpen. Ook meende
spreker, dat, als men de Grondwet historisch
interpreteerde, de wet nu zoo geformuleerd
is, dat de Grondwet niet wordt uitgevoerd,
want bij art. 195 is nooit aan de nu voorge'
stelde exhorbitant hooge cijfers van kinderen
gedacht. In elk geval zal het c.h. amendement
op art. 2 der wet moeten worden aangeno
men, wil de Minister de stemmen der c.h.
fractie wegens Grondwetsschennis niet ver
liezen.
Ging deze spreker „met bezwaard hart'
mee, hetzelfde deed de anti-rev. heer Zijlstra,
die zich tot een zeer beperkte rede bepaalde.
De linkerzijde bleek vóór, weliswaar keer
den de communisten zich tegen de wet, wijl
zij de verplichte staatsschool en verbod van
het vrije onderwijs willen, een standpunt, dat
de Minister nog de moeite nam als dwinge
landij te karakteriseeren, maar de uitingen van
de heeren Thijssen en Boon leken ons ge
vaarlijk genoeg.
De soc.-dem. spreker is zoo eerlijk geweest
ons royaal te vertellen, dat de huidige wet
een noodwet is, maar dat de bedoeling voor
zit, tot „het gezond verstand" terug te kee-
ren. Dit „gezond verstand" eischt een nieuwe
onderwijswet, waarbij aan de gelijkstelling
een eind wordt gemaakt. Want iets anders
kan de heer Thyssen niet bedoeld hebben,
toen hij er zijn vreugde over uitsprak, dat nu
het „automatisch" wegvloeien van geld zou
ophouden en dat dit in de toekomst zoo
moet blijven met dien verstande, dat de Over
heid de „richtingen" zou bepalen. Als de heer
Thijssen het niet zoo erg bedoeld heeft, sprak
hij wel zeer onduidelijk en wij hopen, dat
althans de Minister op dit principieele punt
zeer duidelijk van antwoord zal dienen. Want
indien werkelijk het plan zou bestaan dit
„noodrecht" in een blijvende wet om te zet
ten, kan er geen srpake van zijn, dat deze
noodwet wordt goedgekeurd.
Voorloopig nemen wij aan, dat de Minister
de verwerkelijking van dit sociaal-democra
tisch ideaal niet wil en dat de heer Ketelaar
meer in zijn geest sprak, toen deze er bij den
bewindsman op aandrong in een nota van wij
ziging alsnog tegemoet te komen aan enkele
te berde gebrachte bezwaren. De vrijz. dem. af
gevaardigde gaf hiermee een lesje aan den
heer Boon, die ons op zeldzaam oppervlakkige
praatjes onthaalde. Scherpe bezuiniging is noo
dig, zei deze spreker, die tot dusver herhaal
delijk tegen bezuinigingsvoorstellen opponeer
de en ook nu niet zei, wat er bezuinigd zou
worden. Geen land heeft zulk duur onderwijs
als wij, vertelde de heer Boon, die daarmee
opnieuw bewees de gegevens niet te kennen.
Er is op veel plaatsen gezondigd door openbaar
en bijzonder onderwijs, zei deze liberale spre
ker ook, maar hij vergat, hoe, terwijl hij dit
zei, ons de nieuwste onder wijsstatistiek bereik
te, waaruit blijkt, dat de grootste gemeenten
van ons land over 1929 voor het openbaar
onderwijs 66.80 per leerling uitgaven en voor
het bijzonder 39.70 per leerling. En dan wordt
er aan beide kanten gezondigd! De doodzonden
zijn dan in elk geval bij het openbaar onder
wijs. Daar zullen wij aan denken als de door
den heer Boon verwachte definitieve regeling
over anderhalf jaar komt.
De anti-papistische afgevaardigden bleken de
bezuiniging opnieuw te willen halen uit de
„kloosterkassen", want „daar ligt het geld voor
het opscheppen", orakelde ds. Lingbeek, die
inmiddels ook den spot dreef met de richtin
gen bij de protestanten op een wijze, welke
de communisten deed grinniken, maar die een
predikant toch onwaardig moest zijn en die ook
buitengewoon onwaarachtig was.
De Minister is reeds met zijn repliek begon
nen, maar zet morgen zijn rede voor goed
voort. Hij qualificeerde terloops de communis
tische volksvertegenwoordigers als „agenten
van Moskou". Waarom dezen daar onrustig on
der werden, is ons niet duidelijk. Wijnkoop's
bekende verklaring heeft immers overduide
lijk bewezen, dat de heeren het dictaat uit het
Kremlin onvoorwaardelijk aanvaarden.
Maakt deze erkenning hen feitelijk ook met
een tot schenners van de Grondwet en onge
schikt tot het innemen van plaatsen in de
Volksvertegenwoordigende lichamen?
Wij zullen daarop spoedig antwoord hebben,
want de liberale heer Knottenbelt wil Minister
van Schaik interpelleeren over de uitsluiting
van leden die hun beloften aan de Grondwet
schenden. Over deze interpellatie wordt nog
beslist.
Terecht wees de Kamer een communistische
interpellatie af over een gebeurtenis in Indië,
die daar reeds door den rechter in behandeling
werd genomen.
Voorzitter Ruijs de Beerenbrouck maakt wel
den indruk, dat hij de touwtjes strak wil hou
den: waardige toon, vlugge beraadslaging, geen
onnoodige tijdverspilling. Dat is de beste ma
nier om het parlementaire stelsel te handhaven:
in het bisdom Haarlem.
Naar wij vernemen, zullen drie der leeraren
van het Klein Seminarie Hageveld na de va-
cantie daar niet meer terugkeeren.
De Zeereerw. heer J. van de Wiel n.I. is be
noemd tot pastoor der parochie van St. Gerar-
dus Majella te Amsterdam; de Zeereerw. Heer
W. de Jongh zal den Zeereerw. Heer L. Speet
z.g. opvolgen als rector van het gesticht „de
Voorzienigheid" te Amsterdam, terwijl tenslotte
de Zeereerw Heer C. van Trigt benoemd is tot
hoogleeraar in het kerkelijk recht aan het
Groot-seminarie Warmond als opvolger van
prof. J. Visser, die, zooals wij bereids meldden,
is benoemd tot pastoor te Wateringen.
De „Deutsche Wochenzeitung für die Nieder-
lande" uitgegeven te Scheveningen heeft zich
natuurlijk ook het Hitler-hemd aangepast. Of
daarbij per se het taaltje hoort, dat het blad
nu aanslaat, vermogen wij niet uit te maken,
maar te hopen is het niet. Aan niemand minder
dan aan dr. Poels wordt verweten, dat deze zich
„leugenachtige gemeenheden" veroorloofde in
een vergadering „geopend en gesloten met ge
bed". Ook pater Jacobs sprak „onwaarheden".
Het Kamerlid Hermans teekent in de „Volks
krant" hierbij aan:
Dit gaat toch wel alle perken te buiten! Hier
worden in een taaltje en op een toon, zooals de
communisten en de tegenwoordige leiders in
Duitschland zich veroorloven, een paar van on
ze meest achtenswaardige priesters en alle leden
van den Limburgschen R. K. Werkliedenbond
op de grofste wijze beleedigd.
Dit is niet te dulden.
In Duitschland heeft alle persvrijheid opge
houden, maar het zou nu toch al te gortig wor
den wanneer hier wonende Duitschers in door
hen in ons land uitgegeven organen van die hier
nog onbelemmerde vrijheid een zoodanig mis
bruik konden maken.
De minister van Justitie zal hieraan aandacht
moeten schenken, nu hij vreemdelingen die hier
gastvrijheid genieten, op straffe van uitwijzing,
verboden heeft, zich met politiek te bemoeien.
Zeker, dat kan consequenties hebben, ook voor
communisten en socialisten, die hier uit Duitsch
land zich gevestigd hebben en nu in eigen bla
den, op vrijen grond, hevigen strijd voeren tegen
de politiek in hun vaderland. Maar deze conse
quenties moeten worden aanvaard. Vreemde
lingen op onzen bodem moeten zich van politiek
onthouden. Voor de rust in het land is dit nood
zakelijk.
ONDERZOEK NAAR DE BESTEDING
VAN DEN VRIJEN TIJD DOOR
ARBEIDERS.
Het Instituut voor Arbeidersontwikkeling te
Amsterdam (Secretariaat Tesselschadestraat
31) heeft een commissie benoemd, die zich be
zig zal houden met 't vraagstuk van de be
steding van den vrijen tijd door arbeiders.
Slechts door hulp van vele personen uit al
lerlei kringen zal het gelukken, een voldoend
aantal ingevulde vragenlijsten binnen te krij
gen, waarin arbeiders uit verschillende wel
stands-, beroeps- en ontwikkelingsgroepen zijn
vertegenwoordigd.
Het gevaar bestaat, dat sommige arbeiders
bij de beantwoording der vragen zich laten be-
invloeden door de overweging, dat alle wijzen
van tijdsbesteding niet even hoog door de pu
blieke opinie worden aangeslagen. Er moge
hier dan ook de nadruk op gelegd worden,
dat de geheele enquête vanzelfsprekend
als vertrouwelijk wordt beschouwd, en dat bij
de publicatie er van geen namen van invullers
worden genoemd. Hoe meer deskundige per
sonen, die zich voor het onderzoek interessee
ren, willen medewerken als plaatselijk leider
der enquête, des te grooter kans bestaat er,
dat bovengenoemd gevaar wordt bezworen.
De commissie hoopt de medewerking te ver
krijgen van verschillende sociografen (hetzij
vaksociografen, hetzij deskundige belangstel
lenden in dit vak buiten de kringen der eigen
lijke vak-sociografen), die geneigd zijn, voor
een hun goed bekend deel van Nederland
(dorp, stadswijk of streek) betrouwbare in
lichtingen te geven omtrent de vrije-tijds-be-
steding, aan de hand van een door de Com
missie opgestelde -puntenlijst.
Op deze manieren hoopt de Commissie vol
doende materiaal bijeen te brengen, om een
zoo volledig mogelijk beeld te kunnen samen
stellen van de wijze, waarop in Nederland door
de arbeiders hun vrije uren worden benut.
Op sociale onderzoekers, leidende personen
in gemeenten, de staat of in bedrijven, op
werknemers, vakbondsbestuurders enz. doet
het instituut een beroep, medewerking te ver
leenen, opdat bedoeld onderzoek tot een goed
resultaat gebracht zal worden.
Nadere inlichtingen worden verstrekt door
het secretariaat van het Instituut voor Arbei
dersontwikkeling Tesselschadestraat 31, Am
sterdam.
In de voortgezette vergadering werd nog be
sloten aan de regeering een motie te zenden,
waarin de wenschelijkheid werd uitgesproken
van invoering van leerplicht voor blinde kin
deren.
De aftredende bestuursleden, de heeren Cop-
pes uit Voorburg, Schutter uit Dinteloord, Veen-
boer uit Amsterdam en mej. Esser uit Weert
werden herkozen.
De heer Rigetti uit Rotterdam werd herbe
noemd tot redacteur van het orgaan.
Besloten werd de volgende jaarvergadering
in Amsterdam te houden wanneer daar het in
ternationaal blindencongres plaats heeft; zoo
niet, dan wordt het bondscongres te Haarlem
gehouden.
FUSIE IN DE VREDESBEWEGING.
Sinds eenigen tijd zijn onderhandelingen
gaande geweest tusschen de Ned. Pan Europa-
Vereeniging en de Ver. ter Bevordering van de
Oprichting der Ver. Staten van Europa.
Op de algemeene vergadering van laatst
genoemde vereeniging, werd met algemeene
stemmen aangenomen het voorstel van het
hoofdbestuur tot fusie met Pan Europa. Een
van de leden van het hoofdbestuur zal zitting
krijgen in het bestuur van Pan Europa.
KEURING VAN DEKHENGSTEN.
De Minister van Economische Zaken heeft
bepaald, dat de gewone keuringen van tot dek
king bestemde hengsten in het najaar 1933,
welke alleen door de stamboekcommissiën zul
len geschieden, zullen worden gehouden op:
Zuidholland: Donderdag 24 Augustus te Ke-
dichem voor type tuigpaard; Vrijdag 25 Augus
tus te Dordrecht voor type trekpaard; Vrijdag
25 Augustus te Rotterdam voor type trekpaard-
Zaterdag 26 Augustus te Middelhamis voor
type trekpaard;
zij kan aan meer dan één voorzitter van een
gemeenteraad worden aanbevolen ter navol
ging.
De stemmen van schier alle aanwezige leden
hebben oud-Minister Donner bevestigd op de
eerste plaats voor de vervulling van een vaca
ture in den Hoogen Raad. Met de benoeming
zal niet alleen de nog jeugdige oud-minister
maar ook ons hoogste rechtscollege te felici-
teeren zijn.
eerst de huid inwrijven met
„Zij"-crême of „Zij"-olie. Dal
voorkomt zonnebrand en
Uw huid wordt tevens
prachtig gebruind.
In prijzen van 20-75 ct.
Reel. 7465 DGVS 15
Rapport van de Intern. Kamer van
Koophandel.
Zooals bekend, zal in October a.s. te Bern een
internationale conferentie worden gehouden,
waar de conventies betreffende het internatio
nale goederenvervoer en het internationale ver
voer van reizigers en bagage per spoorweg, aan
een herziening zullen worden onderworpen.
De Internationale Kamer van Koophandel
heeft in verschillende bij haar aangesloten lan
den een onderzoek ingesteld naar de wenschen
welke te dien aanzien in het bedrijfsleven be
staan. De aldus verzamelde gegevens zijn door
een speciaal daartoe ingesteld comité tot een
rapport verwerkt, dat is aangeboden aan het
„Ofice des Transports Intemationaux par Che-
min de Fer" en aan de regeeringen, welke de
zoogenaamde Conventies van Bern hebben aan
vaard.
Dit rapport is door de zorgen van het Office
Central in druk verschenen is in de Fransche
en Duitsche taal aan het Secretariaat van de
Nederlandsche Organisatie voor de Internatio
nale Kamer van Koophandel, Javastraat 68, Den
Haag, verkrijgbaar.
Een restitutie van 50 procent.
Volgens art. 1 K.B. 3 Jan. 1930, Stbl. 3.
gewijzigd 2 Dec. 1931, Stbl. 487 bedraagt de
premie voor de verplichte ziekteverzekering
van de bij de ziekenkas van een Raad van
Arbeid aangesloten werkverschaffingen 8 pet.
van het loon.
Bij verschillende Raden van Arbeid is deze
premie meer dan voldoende gebleken om de
uitkeeringen en alle kosten te kunnen bestrij
den. O.a. bij den Raad van Arbeid te Winscho
ten bleek, dat voor het jaar 1932 een premie
van 4 pet. voldoende zou zijn geweest om de
uitkeeringen en de daaraan verbonden admi
nistratiekosten, controlekosten enz., incl. de be
dragen voor reserve en prophylaxefonds te
dekken.
Genoemde Raad heeft dan ook aan de bij
hem aangesloten werkverschaffingen 50 pet.
van de over 1932 betaalde premie gerestitueerd.
Aanhouding verzocht.
In het Algemeen Politieblad vestigt de Comm.
van Politie te Heerlen de aandacht der Neder
landsche politie-autoriteiten op de mogelijke
aanwezigheid hier te lande van den Duitscher
Konrad Tykfer, geb. te Nikolskowo (D.), 2 No
vember 1903, Gauleiter in Limburg der N. S.
D. A. P., welke op zijn last Nederland als on-
gewenscht vreemdeling (wegens het voerert'Mn
politieke propaganda) uiterlijk op den 15den
Juli 1933 moest hebben verlaten. Tykfer is
waarschijnlijk naar Duitschland verlrokkén,
doch mocht hij hier te lande nog worden aan
getroffen, zoo verzoekt de Comm. v. Politie
voornoemd, hem onmiddellijk daarvan telefo
nisch of telegrafisch kennis te geven, den
vreemdeling i. q. te doen aanhouden en aan
hem voor te geleiden.
Bezichtiging der in aanmerking
komende terreinen.
Gisteren heeft een gezelschap deskundigen
een bezoek gebracht aan Zuid-Limburg in ver
band met de plannen tot aanleg van een vlieg
veld.
Per vliegtuig „Zwaluw" werd de tocht naar
het Zuiden gemaakt, waar men op het Akensch
vliegveld landde. Van hieruit heeft het gezel
schap, dat bestond uit de heeren Plesman, direc
teur der K. L. M., Aler, chef van den vlieg-
technischen dienst, van Eden v. d. Pais, direc
teur van den Luchtvaartdienst bij het departe
ment van Waterstaat, Dudok van Heel, com
mercieel directeur der K. L. M., ir. de Rondè,
hoofdingenieur en ir. Telders, ingenieur van
den Prov. Waterstaat in Limburg, F. Osinga,
directeur der Grondmij. te Zwolle, welke ook
elders vliegvelden aanlegde en R. E. Sweny,
luchtvaartdeskundige bij de Britsche Marine,
verschillende terreinen in Zuid-Limburg be
zocht, welke voor aanleg van een vliegveld in
aanmerking komen.
Naar wij vernemen, hebben deze bezoeken tot
een voorloopige beslissing geleid.
Het K. L. M. vliegtuig „De Snip" is heden
morgen te 10.02 uur naar Indië vertrokken. De
reis wordt meegemaakt door drie passagiers
Amsterdam-Boedapest, een Amsterdam-Athene,
een Londen-Karachie en een Amsterdam-Bata-
via. Aan boord is 286,095 K.G. post, 2,650 K.G.
Pakketpost en 43,250 K.G. lading.
Een meevaller voor den slooper! De beel
den van de Haagsche „Academie voor
Beeldende Kunsten", die wordt afgebro*
ken, blijken onverwacht van Kaarde te
