v 5
EEN NIEUWE AUTOWEG
IN 'T HOOGGEBERGTE.
1
SNELVERKEER OVER
OOSTENRIJK.
T5JECHO-
SLOVAK 1JË
fax "'v
WIENER® W)
DU I T ?C H LAND
ZWITSERLAND f u kt X.
I T A L I
JOEGOSLAVIË.
De Grossglockner- Hochalpenstrasse slinge rt zich langs de steile hellingen. Een der,
afgeschermde scherpe bochten, - -
JMODERNE WEGENBOUW, TOERISME
EN WERKVERSCHAFFING.
WINKLEI
•LINZ.
VILLACH
NfBRUC.ll
Kitabumel
Z.ELL BRUC
»ORF FUSCNl
f RANZ. JOZEFS HÖH
GROSZ-GLOCKNEI
BA.BQAsrtiN
RJheilisenblut
PRAAG
W
HALLNIT2L
obervellach
/®SaL7.BURö
ne.usta.dt
V/EENEK— *fr/*r*
,^w r^\ C T v^bad
ivy O A ®6A5TTIM
•N «bowzano «è- v-
®retNre
V
'X
Ill!l!lllil!ll!!lllll!llll>[|illllllllllllll!llllllil!llllllll!!llil!lllll!llllll!llll!lll!lllll!|]||||l!lllll!ll!lllllilll!llll!ll!ll!illlllll!llllllll!
CVEE
FCJROMDEII
LAM
EI\!
In den kop, links de bekende Flexenstrasse
in de rotsen uitgehoutven; dear naast een
der hangtrammen, rvelke het dal met een
ontoegankelijken top verbinden. Boven de
Nordkette bij Innsbruck. In den linker
onderhoek het kruis, dat men op zoosele
bergtoppen aantreft. Rechts een situatie
kaartje.
Dit met natuurschoonheid door den Schepper
zoo rijk gezegende land is voor zijn bestaan
voor een groot deel op het toeristenverkeer
aangewezen. Hetzij de vreemdeling alleen ge
dreven wordt door het verlangen om enkele
weken in het jaar in een andere omgeving door
te brengenhetzij hij de sportieve geneugten
van het bergland wil genieten hetzij hij komt
om door de heerlijke vergezichten zijn levens
horizon te verbreedenof dat hij in de ijle
lucht genezing voor allerlei kwalen komt
zoeken, steeds zal hij als erg verwende twintig-
ste-eeuwerden eisch stellen, dat zijn snelle
doortocht hem zoo aangenaam en gemakkelijk
mogelijk wordt gemaakt.
Hij is kregel bij den geringsten tegenslag,
bij het onbeduidendste oponthoud. En thuis zal
hij weten te vertellen, hoe zijn twee-weeksche
genoegen totaal bedorven is, wijl zijn auto of
autobus vijf minuten vertraging heeft gehad,
of wijl hij de voorgerechten bij zijn diner door
een minder goed stukje van den weg gemist
heeft.
De toerist is veel-, bijna alles-eischend ge
worden en het land, dat, niet het minst om
financieele en economische redenen den gast
vrij-ontvangen reiziger zoo gaarne ziet komen,
zal met deze moderne mentaliteit rekening
moeten houden. Het zal moeten beseffen, hoe
veel waarheid er in het Hollandsche spreek
woord „de cost gaet voor de baet uyt", ge
legen is.
Oostenrijk weet dit alleshet brengt het ook
in de practijk, en het is niet het minst aan het
initiatief van den energieken staatssecretaris
voor werkverschaffing en vreemdelingenver
keer, dr. Odo NeustadterStürmer, te danken,
dat Oostenrijk met steeds volmaakter wegen
wordt verrijkt, welke een wellust zijn voor den
rijdenden toerist, en hem een gevoel van abso
lute veiligheid geven, zelfs als hij op enkele
decimeters afstand hellingen naast zich ziet,
welke honderden meters naar de groene en
voor het genietende oog zoo weelderige dalen
vallen.
Als men door Oostenrijk reist, staat men ln
bewondering voor de kunstwerken, welke daar
alom op het gebied van wegenbouw zijn aan
gelegd.
Machtige berglocomotieven trekken er over
stevig geconstrueerde viaducten, voeren u door
lange tunnels, hijgen omhoog naar de bad
plaatsen, waar gezondheid en eeuwige jeugd u
wachten.
Speciaal gebouwde bergmotoren trekken de
gerieflijke autobussen naar de bergtoppen, alsof
daar sterke magneten hun attractieve kracht
uitoefenden. Steile hellingen worden genomen
met een zekerheid, alsof men op de vlakke
wegen van ons eigen land reed.
Wie zich de moeite van het berg-beklimmen
wil besparen, vindt naar de meeste toppen de
hangtrams, de wagentjes aan de sterke kabels,
die u over „afgronden", honderden meters
onder u, voeren.
Dan kan men alle schakeeringen van het
groene landschap bewonderen, dan ziet men in
verbaasde aanschouwing de overgangen van de
zóne der Alpenhoornen naar de kale, naakte
rotsendan wordt men zelfs over sneeuw
vlakten gevoerd. Alleen moet men nu en dan
slikken om de suizingen in de ooren, welke een
gevolg van de steeds ijler wordende luchtlagen
zijn, weg te werken.
Dan wacht u, daar op den top, het heerlijke
vergezichtdan kan het oog zich niet meer
afwenden van de licht-aspecten, welke zoo ver
de blik reikt, met een eindelooze variatie van
toon en kleur over de bergtoppen spelen, tot
de invallende nacht alles in een blauwig-zwart
hult en men met diepen weemoed afscheid
Enkele dagen geleden heerschte er ontsteltenis
In de Oostenrijksche regeeringskringen.
Bondskanselier Dollfuss was, in gezelschap
van de ministers Buresch en Slockinger, van
de vlieghaven Aspern bij Weenen opgestegen
om per vliegtuig het Grossglockner-gebied te
bezichtigen.
Bij den start waren de weersomstandigheden
uitermate gunstig, doch een goed uur later brak
een orkaan los. En men weet in het bergland
heel goed, hoe gevaarlijk het boven de hooge
toppen voor vliegtuigen is, als daar de stormen
over de ijzige gletschers loeien en het ranke
vliegtuig als het ware naar beneden zuigen om
het tegen de rotsen te pletter te slaan.
De ongerustheid duurde enkele urentoen
kwam het bevrijdende telegram, dat het vlieg
tuig te Salzburg een geslaagde, maar overigens
zeer moeilijke noodlanding had gemaakt, nadat
het over den met ijs omgorden Grossglockner
had gekruist.
Men is er in onzen tijd, waarin niet alleen
het snelverkeer, maar eveneens de diplomatieke
activiteit hoogtij viert, aan gewoon geraakt, dat
diplomaten en politici, zelfs de hoogste regee-
ringsautoriteiten van de luchtwegen gebruik
maken, om de afstanden tusschen de hoofd
steden der landen en de verrukkelijke bad
plaatsen, waar belangrijke besprekingen en
conferenties gemeenlijk gehouden worden, zoo-
Veel mogelijk in tijdsduur te bekorten.
De vlucht van Dollfuss gold ditmaal echter
geen politiek of diplomatiek doel, doch droeg
een zuiver binnenlandsch karakter, een vraag-
jDe energieke staatssecretaris voor toerisme
en werkverschaffing, dr. Otto Neustadter-
Stiirmer, nan wiens initiatief de voltooi
ing van den Grossglockner-autoweg te
danken is.
Stuk van wegenbouween laatste bezichtiging
van het tooverachtig-mooie terrein, alvorens de
eindbeslissing zal vallen op welke wijze de
Grossglockner-Hochalpenstrasse, de trots van
eiken rechtgeaarden Oostenrijker, zal voltooid
Worden.
Wegenbouw is in het Alpengebied van Oos
tenrijk een onderwerp van jarenlangen arbeid,
nadat daaraan een minstens even lange periode
van studie en voorbereiding is voorafgegaan.
Wij, Nederlanders, kennen als grootste moei
lijkheid bij den wegenaanleg de zachtheid en
weekheid van den grond en het van alle kanten
opdringende water de Oostenrijker moet vóór
alles rekening houden met de steenharde rotsen,
waarin de route vaak moet worden uitgehou
wen zijn grootste vijand is de sneeuw, welke
soms tot negen maanden in het jaar de met
zooveel moeite en kosten gebouwde wegen
onbegaanbaar maakt.
En toch, met de moderne vervoersmiddelen
zijn goede wegen in Oostenrijk absoluut nood-
Sakelyk.
moet nemen van die speelsche
schoonheid, welke op de indruk
wekkende vlakten der eeuwige
sneeuw- en ijsvelden is bijeen
gebracht.
Op andere plaatsen weer
brengen merkwaardige liften u
langs den recht omhoog stijgen
den bergwand naar die wondere
uitkijktorens, welke de bergen
zijn. En waar de wegen in den
schoot der aarde afdalen, vindt
ge de primitieve trappen-
straatjes, soms een half uur lang
over de wilde beken, welke u
het frissche water in het gezicht
spattenlangs de watervallen,
welke met oorverdoovend la
waai boven en onder u don
deren, terwijl ge zelf in al uw
menschelijke kleinheid van een
schouwspel geniet, dat zonder
die enkele houten stutten in
staat zou zijn u in enkele oogen-
blikken met een onweerstaan
bare kracht te vernietigen.
Oostenrijk is inderdaad een
echt toeristenland, door hetgeen
het aan verkeersmiddelen en
perfecte wegen presteert.
In het voorbijgaan vermeld
den we even, dat dr. Odo Neu
stadterStürmer een tweevou
dige functie in zich vereenigthij is tegelijker
tijd staatssecretaris voor werkverschaffing en
voor vreemdelingenverkeer.
Deze merkwaardige combinatie duidt er wel
op, hoe nauw men in Oostenrijk het verband
tusschen deze twee schijnbaar onevenwaardige
grootheden ziet. Maar ook zal deze verbinding
er toe leiden, dat de werkverschaffing voor een
aanmerkelijk deel zal samenvallen met de
steeds hooger opgevoerde vervolmaking van de
middelen, waardoor men den vreemdeling een
reis naar Oostenrijk, een verblijf in Oostenrijk
zoo aantrekkelijk mogelijk zal maken. M. a. w.
een der objecten waardoor men den werkloozen
arbeid wil verschaffen, ligt juist in het bouwen
van nieuwe wegen.
Aan de onderlinge verhouding van werkver
schaffing en aantrekking van het vreemde
lingen-verkeer dankt een der interessante
bergwegen, de Grossglockner-Hochalpenstrasse,
waarvan wij in bovenstaand kaartje de juiste
ligging aangeven, voor een groot deel haar
ontstaan.
hoogte van bijna 2400 meter boven den zee
spiegel loopt, moesten omvangrijke maatregelen
worden getroffen om de bij den bouw betrok
ken leiders en arbeiders té huisvesten en te
verzorgen. Ook de installatie van de vereischte
machines en van de benoodigde hulpmiddelen
welke van den meest verscheiden aard
waren was op dit terrein practisch zonder
begaanbare wegen met de grootste moeilijk
heden verbonden. Maar de organisatie van
dezen wegbouw, welke in geen enkel opzicht
met de gewone maatregelen in een dicht be
woond vlak land kon vergeleken worden, was
uitstekend en op den vastgelegden datum kon
de groote weg voor het autoverkeer opengesteld
worden.
De tot dusverre verrichte werkzaamheden
omvatten den bouw van de twee „uiteinden"
ten Noorden en ten Zuiden van de Tauem, met
een gezamenlijke lengte van 31 K.M. Het mid
denstuk, dat de twee reeds voltooide deelen
moet vereenigen, de z.g. Scheitelstrecke, het
schedeldeel, wacht nog steeds op voltooiing en
eiken dag kan de beslissing over de wijze,
waarop dit zal geschieden, vallen.
Reeds is besloten voor de nieuwe werkzaam
heden het kapitaal van tien millioen schilling
der desbetreffende maatschappij met zes mil
lioen te verhoogen. Men hoopt, dat de regeering
dit bedrag als onderdeel van haar werkver
schaffingsprogram zal verstrekken, of ten
minste voorschieten, tot gunstiger tijden parti
culieren in staat stellen dit kostbare traject te
exploiteeren.
De „Nordrampe" is het 15 K.M. lange traject,
dat van Dorf Fusch op een hoogte van 820 M.
naar de Hochmais (1850 M.) leidt. Hier wordt
dus een hoogteverschil van 1030 M. overwonnen,
Op den overgang naar de zóne van
sneeuw en ijs.
uit het laatst bebouwde plaatsje in het dal tot
in de streek der Alpenweiden, welke slechts
enkele maanden in den zomer tijdelijk bewoond
worden.
De „Südrampe" begint in Heiligenblut op
1294 M. hoogte en leidt naar de Franz-Jozefs-
höhe, 2362 M. hoog. Zij stijgt bij een lengte van
16 K.M. 1068 M., tot boven het gebied der
Alpenweiden in dat van ijs en sneeuw, tot
hoog boven de Pasterze, den grootsten gletscher
der Oostelijke Alpen, welke een oppervlakte
van 24 vierkante kilometer bedekt.
Reeds den 15den Juli 1931, nog geen tien
maanden na het begin der werkzaamheden, was
het met inspanning van alle krachten mogelijk
geweest het eerste traject van den Noordelijken
weg tot Ferleiten, de eerste 7,1 K.M. dus, rij
klaar te maken. Doch daarna begonnen eerst
de groote moeilijkheden, op het traject Fer
leitenHochmais.
Daar bestonden tot dan toe nog slechts de
bekende steile Alm de Alpenweide wegen,
zoodat elke meter van den nieuwen weg, die
aan de hoogste eischen van een modernen hoog-
gebergte-automobielweg zou moeten voldoen,
als het ware in den vollen zin van het woord
„gebouwd" moest worden.
Er moesten stutten van betonijzer over kloven
worden aangelegd hier en daar hadden met
selaars dagen, zelfs weken lang werk om ge
vaarlijke hoeken af te dekken. Daar waar de
Pfierselbeek moest overschreden worden, moést
de loop van dezen wildzang, door regularisatie-
werken in goede banen worden geleid, terwijl
tevens stevige „dijken" moesten worden opge
trokken om den weg tegen de winter- en
zomerkuren van dezen stroom vooral tegen
overstroomingscatastrofen te beschermen.
Op de Piff-Alp maakt de weg vier scherpe
bochten, welke voor de veiligheid van het
verkeer met stevige steenen-hekbeschuttingen
omzoomd werden. En daar, waar de grens van
de eeuwige sneeuw in het Hochmais-gebied
bereikt wordt, bieden wederom steenen muren
in twee bijna nog scherpere bochten den auto
mobilist bescherming tegen het lokkende dal,
dat bijna duizend meter in de diepte ligt.
Den lsten September 1932 opende Landes-
hauptmann dr. Franz Rehrl dit deel van den
Grossglockner-Hochalpenstrasse. Terecht kon
hij wijzen op de vergezichten van wonderbare
schoonheid, welke nu voor eiken toerist open
lagen, terwijl zij tot dan toe slechts het voor
recht van enkele stoutmoedige bergbeklimmers
waren.
De Zuidelijke weg heeft zijn uitgangspunt in
Heiligenblut. Hij voert den automobilist eerst
in Oostelijke richting, langs bloeiende weiden
of door heerlijk geurende bosschen en keert
zich dan naar het Westen, langs de laatste
boerenhoeven, naar het gebied der hoogte-
weiden.
Bij Schöneck, op 1958 meter hoogte, dus nog
boven den top van de Hochmais, bespeurt de
toerist plotseling den majestueuzen Grossglock
ner en den machtigen Pasterzengletschner, die
hij eenige kilometer lang niet meer uit het oog
verliest.
De weg gaat dan in een bocht om het bekende
Grossglocknerhaus en in bijna rechte lijn naar
de Pfandlschachterbeek, waarover een gewelfde
steenen brug is gebouwd. Dan volgen een aan
tal van de in deze bergstreken bijna normale
bochten, tot eindelijk het groote parkeerterrein
op de Franz-Josefshöhe (2362 M. boven den
zeespiegel) bereikt wordt.
Den 2den October 1932 stelde bondspresident
Miklas in tegenwoordigheid van de bondsre-
geering en van de hoogste autoriteiten der lan
den Salzburg en Karinthie den weg voor het
verkeer open.
Dit geweldig werk, dat wel van de energie
getuigt, welke niettegenstaande de politieke en
economische moeilijkheden in de goedmoedige
Oostenrijkers leeft, behoeft, om het doel dat na
gestreefd wordt te bereiken, nog de voltooi
ing van de Scheitelstreche, waarop we boven
reeds doelden. Techniek erf wetenschap hebben
bereids bijna bovenmenschelijke moeilijkheden
overwonnen, doch men ontveinst zich niet, dat
het nog te bouwen traject, hetwelk de Hoch
mais met de Franz-Josefshöhe zal verbinden,
voor de twee reeds voltooide in dit opzicht
allerminst zal onderdoen.
Naast de financieele kwestie welke intus-
schen wel opgelost zal worden staat het
technische comité voor de groote vraag, welke
der drie ontworpen varianten het best aan het
voorgestelde doel: werkverschaffing en de voor
treffelijkste autoverbinding tusschen Duitsch-
Iand en Italië beantwoordt.
Een er van is reeds variante Ila dadelijk
verworpen, vooral wegens de uiterst ongunstige
sneeuwtoestanden, welke de eerste vijand van
het auto-verkeer op de hooge bergwegen zijn.
Natuurlijk is in die regionen elke weg een groot
deel van het jaar voor het auto-verkeer afge
sloten, maar als bovendien ook in de gunstige
maanden nog de gevaarlijke lawines voortdu
rend het leven van den toerist bedreigen, mag
het wel buitengesloten worden geacht, dat een
dergelijk plan, hetwelk geweldige supplemen
taire onderhoudskosten vereischt, uitgevoerd
kan worden.
Variante II zou uit verkeerstechnisch oogpunt
het meest aanbevelenswaardig zijn, wijl zij de
kortste, de rechte lijn volgt. Overwegende na-
deelen zijn de onoverzienbare bouwkosten, wijl
lange tunnels geboord zouden moeten worden,
terwijl de werktijd op minstens een jaar langer
geschat wordt dan bij variante I, welke waar
schijnlijk wel doorgevoerd zal worden, zoodat
men er op rekenen kan, dat de machtige weg
in 1935 in normaal verkeergebruik genomen zal
kunnen worden.
Dit plan Hochtorstrasse genaamd biedt
in den Fuschertor en den Hochtor twee groot-
sche perspectieven van bijzondere landschaps
schoonheid, terwijl het bouwtechnisch wel de
minste moeilijkheden vertoont. Als een voor
deel wordt het ook beschouwd, dat bij dit plan
hetwelk intusschen nog eenige correcties zal
ondergaan het grootste aantal werkkrachten
benut zal kunnen worden, een factor, welke in
den huidigen tijd, nu de Oostenrijksche regee
ring alle krachten inspant om den geesel der
werkloosheid door openbare, productieve wer
ken te bestrijden, vaak den beslissenden door
slag zal geven.
Nog een groote weg.
Juist het karakter der werkverschaffing, dat
zoo sterk aan den wegenbouw gegeven wordt,
De Grossglockner-Hoch
alpenstrasse.
De voorbereidende werkzaamheden voor den
bouw van dezen nieuwen weg over de hoofd
kam der Oostenrijksche Alpen, welke de snelste
verbinding voor het autoverkeer tusschen Oos
tenrijk en Italië, en via Salzburg ook met
Beieren tot stand zal brengen, werden reeds in
1924 aangevangen. Daarbij zat de idee der snelle
communicatie voor, maar evenzeer het ver
langen om de onvergelijkelijke natuurschoon
heden van dit gebied voor ieder toegankelijk
te maken.
Toch zou het tot 1930 duren, alvorens de
grootsche plannen, welke in de hoofden van
geologen en ingenieurs gerijpt waren, tot een
eerste verwezenlijking zouden komen.
Het is feitelijk de steeds om zich heen grij
pende werkloosheid geweest, welke tenslotte
den laatsten stoot tot den bouw van dezen
monumentalen weg gaf. Den 30sten Augustus
1930 werd de eerste dynamietpatroon tot ont
ploffing gebracht en twee maanden later waren
De Sigmund Thunklam in het Kapruner-
dal, met den karakteristieken trappenweg
de werkzaamheden zoo ver gevorderd, dat» in
den aanvang van het werkseizoen 1931 in
den winter verhinderen sneeuw, ijs en lawines
eiken arbeid met volle kracht de bouw kon
voortgezet worden.
Er werd in den vollen zin van het woord
productieve arbeid verricht. 3200 man werkten
tegelijkertijd aan den weg in ongeveer 700.000
dagtaken werden in twee bouwzomers de beide
wegdeelen ten Noorden en ten Zuiden van den
Alpenhoofdkam met een gezamenlijke lengte
van 31 K.M. voltooid.
Daar de geheele nieuwe weg door een vol
komen woest en onbewoond gebied tot op een
heeft staatssecretaris Neustadter-Stürmer doen
besluiten nog een anderen weg te doen aanleg
gen, of juister te doen herstellen, welke als
snelle verbindingsweg tusschen het bondsland
Karinthie en Italië gedacht is. Hij heeft bevolen,
dat de werkzaamheden voor den aanleg van de
Plöchenstrasse met financieelen staatssteun on
middellijk aangepakt zullen worden.
Deze weg was reeds gedurende den oorlog
voor militaire doeleinden gebouwd, maar door
beschieting en roofgebruik practisch onbruik
baar geworden. Sinds den oorlog kon men nog
slechts tot het Plöchenhaus rijden, terwijl het
traject tot aan den Plöchenpas absoluut onbruik
baar was. Dit traject zal nu voor het auto-ven»
keer geschikt gemaakt worden, zoodat het bin
nenkort mogelijk zal zijn over een schitterenden
weg van Venetië over den Plöchen in het Gail-
dal te komen; dan na een korten tocht door het
Draudal over den Izelberg in het Mölldal, naar
Heiligenblut en vandaar over de Grossglockner-
strasse te Salzburg. Zoo zal ook het herstel van
de Plöchenstrasse met de definitieve beslissing
over den afbouw van de GrossglocknerHoch-
alpenstrasse in het allernauwste verband staan.
Oostenrijk is inderdaad het land der prach
tige wegen. Deze voeren den toerist naar het
aan heerlijke bosschen zoo rijke Wienerwald
zij brengen hem door het pittoreske Salzkam»
mergutlangs de verrukkelijke meren met hun
van alle modern comfort voorziene badplaatsen;
naar het geheimzinnige Burgenland, waar' de
kastanjes en druiven tot Zuidelijke rijpheid
komen. Maar toch gaat onze bewondering nog
het meest uit naar de berg-autowegen, welke
zich als serpentines langs de afgronden slinge
ren, en over de van machtig natuurgeweld ge
tuigende rotsen en ijsvelden naar het liefelijke,
zonnige Zuiden leiden.
Een volk, dat de kracht in zich voelt om
dergelijke werken, welke van een bijna driest
vertrouwen in de toekomst spreken, uit te voe
ren, moge dan al tijdelijk door den economi-
schen nood neergedrukt worden, het heeft alle
elementen om tot nieuwe welvaart te geraken,
zoodra de politieke hartstochten door het gezond
verstand overwonnen zijn.
Een prachtig vergezicht ontplooit zich
voor het oog op verschillende punten van
den GrossglocknerfHochalpenstrasse.
