ALGEMEEN OVERZICHT.
HABICHT SPREEKT IN
HET SPORTPALAST.
DE WAPENCONTROLE.
HET „PROCES" TE
LONDEN.
HOOGE PAUSELIJKE
ONDERSCHEIDING.
AMERIKA WEIGERT.
DUITSCHE JEUGD.
WOENSDAG 20 SEPTEMBER Ï938
De besprekingen te Parijs.
De plotselinge aanval.
VOOR MIKLAS EN DOLLFUSS.
DE STRIJD TEGEN DE NAZIS IN
TSJ ECHO-SLOW AKI JE.
„MEIN KAMPF" VERBODEN IN
BOHEMEN EN MORA VIE.
GEEN ERKENNING VAN CUBA'S
REVOLUTIONNAIR BEWIND.
ZAL WASHINGTON OFFICIEEL DE
SOVJET-REGEERING
ERKENNEN
DE SCHIPPERSSTAKING IN
FRANKRIJK.
GEHEIME NAZI-ACTIE IN
OOSTENRIJK
Weder vijf personen gearresteerd.
EEN ARME FANTAST.
DUITSCH VERZET
INDEELING IN HET ARBEIDS
FRONT.
Dr. Sack over het getuigen
verhoor.
MEENING VAN RIJKSCOMMISSARIS
FRANK.
Woensdagavond 7 uur „uitspraak"
SOELIMOFF KOOPT ZEEP.
DRAMATISCH VOORVAL IN STAATS
WINKEL TE MOSKOU.
AARDBEVINGEN IN CHINA.
5000 MENSCHEN VERONGELUKT.
EEN SCHEEPSBOTSING.
PEST IN NOORD-MANDSJOEKOEO.
DE NATIONALE RAAD DER
CORPORATIES.
DE KARTHUIZERS VAN TARRAGONA.
AMNESTIE IN SPANJE.
EERSTE SCHOOL VOOR DOOVEN,
STOMMEN EN BLINDEN
IN TURKIJE.
VROUW ONTVOERT GEVANGENEN.
Als de „Temps" een artikel over het ont-
wapeningsvraagstuk publiceert, neemt het
Fransche officieuse artikel onveranderlijk als
titel Je problème du désarmement". Dat is nu
reeds sinds jaren en jaren het geval, en het
feit, dat dit stereotiepe opschrift toch steeds
weer tot lezen noopt, bewijst wel, dat de
kwestie van een onoverzienbare beteekenis
voor de internationale politiek blijft, zelfs als
haar uiterlijk aspect bitter weinig verandert.
Trouwens ook de Londensche „Times" heeft
eenzelfde „kopje", „disarmament", dat de be
ruchte tand des tijds heldhaftig weerstaat, en
nog lang kan dienen om de interessantste be
schouwingen over de ontwapening zoo neutraal
mogelijk te dekken.
De laatste maanden is dat ééne woord „ont
wapening" vaker dan ooit gebruikt om als
vlag te dienen voor een overzicht der ontwik
keling, welke dit probleem in de branding der
wereldgebeurtenissen doormaakt.
Die ontwikkeling is bijna verbazingwekkend.
Wie zich nog het enthousiasme herinnert, dat
het verdrag van Locarno als vredespact voor
West-Europa opwekte; wie de zeker veel meer
getemperde verwachtingen na het sluiten van
het Briand-Kellogg-pact meemaakte, vraagt
zich af, waarom al deze overeenkomsten zoo
weinig practisch effect hebben opgeleverd. Ter
wijl men toch daarna, nog slechts enkele
maanden geleden, het pact-van-vier weer als
een belangwekkende evolutie der Europeesche
politiek prees, en dit niet zoozeer om de vol
ken, bij wie niet zoo gemakkelijk meer hooge
illusies kunnen geschapen worden, over voor
afgaande teleurstellingen heen te helpen, maar
wijl de staatslieden innerlijk overtuigd zijn,
dat deze overeenkomst tusschen de groote
mogendheden een stap vooruit op den vredes-
weg is, wijl de gevaren voor een oorlog er
door verminderd zijn.
En toch, zoodra het woord ontwapening uit
gesproken wordt, schrikken de regeeringen
voor de verantwoordelijkheid terug, welke aan
deze daad verbonden is. Dat geldt heel uiter-
lijk-sprekend voor Frankrijk, maar is in wezen
niet minder waar voor Engeland, Italië, Ame
rika, en zelfs voor Duitschland, dat met steeds
grooter vastberadenheid en onverbiddelijkheid
den eisch stelt, dat de overwinnaars zullen
ontwapenen tot het peil der overwonnenen.
Voor Berlijn ligt daarin ongetwijfeld, naast
de belofte, welke door de geallieerden zelf is
gegeven, het besef, dat, zoo het ooit tot een
gewapend conflict mocht komen, Duitschland
bij een plotselingen aanval zóó sterk in de
minderheid zou zijn, dat het den eersten veld
slag zou verloren hebben, alvorens de oorlog
goed begonnen is. En al weten de Duitschers
uit droeve ervaring, dat de eerste successen
nog allerminst de eindoverwinning met zich
brengen, zij weten ook, dat de toekomstige
oorlog een geheel ander karakter zal dragen
dan die van 19141918, waarbij na de eerste
fase het verrassingselement bijna buitengeslo
ten was.
Nu zijn alle verdragen, welke tot dusverre
gesloten zijn, op de veronderstelling opge
bouwd, dat er tusschen het moment, dat een
bestaand conflict op een nabijen oorlog dreigt
uit te loopen, en het oogenblik der oorlogs
verklaring voldoende tijd zal verloopen om
onderhandelingen te voeren en aldus den
strijd wellicht te vermijden. Diezelfde tusschen-
periode kan dan benut worden om de eigen
Men seint ons uit Rome:
Z. H. de Paus heeft de hoogste orde van
Christus verleend aan den Oostenrijkschen
bondspresident, Miklas, en de orde van de
Gouden Spoor aan bondskanselier Dollfuss.
De onderscheidingsteekenen zullen binnen
kort door den Apostolischen nuntius te Weenen,
Z. H. Exc. mgr. Sibilia, aan de beide staats
mannen worden overhandigd.
De hoogste orde van Christus is de eerste der
Pauselijke ridderorden. Haar kenmerken zijn:
aan een keten een rood latijnsch kruis, hetwelk
een wit kruis omsluit, en de „plaque" of ster.
Deze orde telt slechts één klasse, die der
ridders.
Ook de orde van de Gouden Spoor telt slechts
één klasse, die der ridders, wier aantal niet
meer dan honderd mag bedragen. Van deze orde
zijn de onderscheidingsteekenen een rood, wit
gestreept lint, waaraan een gouden wapen
trofee en een gouden, geel geëmailleerd kruis.
Op het kruis is een schild met de afbeelding
der Onbevlekte, de patrones dezer orde, aan
gebracht.
Leider der Duitsche nationale partij
gearresteerd.
CESKA LIPA, 19 September. (W.B.) Otto
Hermann, de rijksleider der Duitsche nationale
partij in Tsjecho-Slowakije, de partij van het
Duitsche burgerdom, is vandaag gearresteerd,
in verband met een rede, welke hij in Frei-
waldau heeft gehouden.
Verder werd bij den advocaat, dr. Miegl, een
huiszoeking verricht, omdat hij er van verdacht
wordt, als leider der plaatselijke vereeniging
van zeilvliegers, ongeoorloofde betrekkingen te
hebben onderhouden met een dergelijke rijks-
duitsche organisatie.
Ook bij de aeroclub van een organisatie der
vleigerjeugd te Reichenberg in Bohemen, von
den huiszoekingen plaats.
PRAAG, 18 September. (V.D.) Het ministerie
van binnenlandsche zaken heeft thans het
verzenden per post en per spoorweg van Adolf
Hitlers „Mein Kampf" en verspreiding van het
boek in Bohemen en Moravië verboden. Ver
spreiding in Tsjecho-Slowakije en Karpato-
Rusland was reeds in Juli 1932 verboden,
zoodat dit verbod thans voor het geheele land
geldt.
VECHTENDE VISSCHERS.
Onze Brusselsche correspondent meldt ons:
Omdat de prijzen voor de garnalen niet
meer loonend waren (wegens het vormen van
'n consortium door de vischhandelaars, schijnt
het), hadden de Ostendsche visschers beslo
ten, vanaf 15 September één maand lang niet
meer uit te varen.
Toen enkele visschers, die zich niet aan dit
besluit hadden willen onderwerpen, toch zee
kozen, werden zij bij hun terugkeer door de
•takers opgewacht en kwam het daarbij tot
nogal hevige botsingen. Politie en gendarmen
hebben herhaaldelijk moeten chargeeren om de
orde te herstellen.
Aan boord van enkele der uitgevaren sche-
gea werden daden van sabotage gepleegd.
mobilisatie voor te bereiden en de bondgenoo-
ten voor het verleenen van hulp gereed te doen
komen.
De geheele structuur van het volkenbonds-
covenant en van het Locarno-verdrag gaat van
't beginsel der bemiddeling en verzoening uit.
De oorlog wordt als een mogelijkheid gezien,
als een mogelijkheid zelfs, die geoorloofd en
rechtvaardig kan zijn. Daartegenover stelde
het Briand-Kellogg-pact reeds het beginsel,
dat elke aanvalsoorlog onwettig en misdadig
is, zoodat wie een oorlog begint ipso facto als
internationale misdadiger moet beschouwd
worden. Een aanmerkelijke vooruitgang, al
bleef de practische waarde van het beginsel
tamelijk gering, wijl niet tevens de logische
conclusie werd getrokken, dat dan de geheele
beschaafde wereld zich tegen den verstoorder
van de orde moest keeren
Het vier-mogendheden-verdrag ging in den
logischen gedachtengang nog een stap verder.
Een oorlog is krachtens het Briand-Kellogg-
pact „buiten de wet" gesteld. Maar om aan
deze overeenkomst volle beteekenis te geven,
moeten de oorzaken der conflicten, welke als
het ware met een onafwendbare natuurnood
zakelijkheid naar oorlog stuwen, weggenomen
worden. En wijl de kans daarop in 'n wereld-,
zelfs in een Europeesch gremium ondenk
baar is, moeten de „verantwoordelijke", de
„groote" mogendheden van Europa samen
beraadslagen om de diepste gronden van ge
schillen weg te nemen, en zij moeten zelfs be
reid zijn om met zekeren dwang haar oplos
sing aan de rechtstreeks-belanghebbenden op
te dringen. Want als het conflcit eenmaal het
hoogtepunt bereikt heeft, zal de oorlog onver
mijdelijk uitbreken; dan zal geen mogelijkheid
meer bestaan om langdurige en ongewikkelde
besprekingen te houden, maar staat men plots
voor het ontstellende feit, dat door niets en
niemand meer te remmen valt.
Dit is ongetwijfeld de psychologische achter
grond van alle onderhandelingen, welke op het
oogenblik te Parijs en elders gevoerd worden:
de vrees voor een plotselingen overval. Steeds
meer dringt de overtuiging door, dat er geen
tusschentijd meer zal liggen tusschen de crisis
op haar hoogtepunt en den aanval. De oorlog
zal een kwestie van plotselingheid en snel
heid zijn, tenminste bij het uitbreken en in
het beginstadium. Men zal zelfs de formaliteit
der oorlogsverklaring niet afwachten, maar een
beslissing pogen te forceeren, vóór de tegen
stander den tijd heeft zijn leger te mobiliseeren.
Deze vrees is op het oogenblik in Frankrijk
buitengewoon sterk. Zij verklaart ook, waar
om Frankrijk zijn veiligheid niet meer zoo
zeer zoekt in bondgenootschappelijke verdra
gen en waarborgen, maar bovenal in een auto
matisch werkende, permanente, effectieve
controle. Frankrijk hecht er momenteel meer
waarde aan voortdurend precies te weten, over
welke verdedigingsmiddelen de tegenstander
op elk tijdstip beschikken kan, dan een belofte
van hulp en bijstand te verkrijgen, welke
mogelijkerwijze toch te laat komt om nog
redding te brengen.
Uit de bovengeschetste situatie volgt wellicht
ook de nu in vele rechtsche kringen in Frank
rijk steeds sterker naar voren komende wensch
om, welke bezwaren zich ook kunnen voor
doen, naar een toenadering tot Duitschland te
streven. Want ten slotte kunnen de gevaren
voor een land zoo groot worden, dat het beter
is met de vijand tot overeenstemming te ko
men, dan het uiterste te wagen.
NEW-YORK, 19 September (H.N.) De regee
ring der Vereenigde Staten weigert de nieuwe
regeering van Cuba te erkennen, daar deze
geen voldoende waarborgen biedt voor de hand
having van orde en veiligheid op Cuba.
Volgens een bericht uit Havanna heeft pre
sident Grau San Martin drie conferenties ge
had met het bestuur van de Rotary-club, die
haar bemiddeling aangeboden heeft, om met
de oppositie te onderhandelen. Vijf invloedrijke
organisaties hebben tijdens deze conferentie
den president een ultimatum doen toekomen,
waarin diens aftreden wordt geëischt en de
vorming van een coalitiekabinet.
Na afloop van de conferentie verklaarde pre
sident Grau San Martin, dat hij er niet aan
denkt, af te treden, zoolang zich geen gezag
hebbend persoon voordoet, die als president
kan optreden. Overigens verklaarde hij, dat het
onverschillig is, wie er president is, als het
revolutionnaire program slechts wordt uitge
voerd.
Te Havanna is het vanmorgen nog tot bot
singen gekomen, waarbij een burger gedood en
enkele andere gewond werden.
HAVANNA, 19 September (V.D.) De beken
de rebellenleider, kapitein Hernandes, heeft in
den afgeloopen nacht met ongeveer 300 aan
hangers de stad Moron in de provincie Cama-
guey bezet.
De Cubaansche regeering heeft onmiddellijk
een groot aantal troepen gewapende studenten
derwaarts gezonden, wien het gelukt is, den
opstand te onderdrukken en de stad te her
overen.
De plaatselijke politie is ontwapend.
De aartsbisschop van Havanna, Z. H. E. mgr.
Ruiz y Rodriguez, die op het oogenblik van
het uitbreken van de revolutie tegen president
Machado in Europa vertoefde, om Rome te
bezoeken in verband met het Heilig Jaar, heeft
naar Kipa meldt, bijzonder vroeg de terug
reis naar uba aanvaard, in de hoop dat zijn
aanwezigheid ertoe zal bijdragen de orde en
rust daar te doen terugkeeren.
WASHINGTON, 19 September. (V.D.) In
kringen te Washington verwacht men, dat de
regeering der Vereenigde Staten aan het einde
van dit jaar de sovjetregeering officieel zal
erkennen.
Politieke kringen zien voor die erkenning
aanwijzingen in de besprekingen, die staats
secretaris Huil en de democratische senator
Pittman te Londen met Litwinoff hebben ge
voerd, in de benoeming van den deskundige
voor het Verre Oosten, Mac Murray, tot Ame-
rikaanschen gezant in de Oostzee-landen en in
de Russische reizen van Mac Adoo en senator
Reynold.
Ter regeling van de Amerikaansche-Russi-
sche aanspraken verwacht men de instelling
van een „mixed claims"-commissie.
De regeering der Vereenigde Staten eischt
terugbetaling der tsaristische en Kerenski
schulden tot een bedrag van ongeveer 300 mil-
lioen dollar, waartegenover de sovjet-regee
ring vergoeding eischt voor in 1919 door de
Amerikanen in Siberië aangerichte schade.
PARIJS, 19 September. (H.N.) De staking
der binnenschippers breidt zich nog steeds uit
Indirect heeft de staking gisteren een eerste
slachtoffer geëischt. Een gendarme is tijdens
de uitoefening van zijn dienst in het water ge
vallen en verdronken, voordat hulp kon wor
den verleend.
„De wil, Hitier ook in Oostenrijk
aan de overwinning te helpen
is ongebroken
BERLIJN, 18 September. (V.D.) Ten gunste
van de nationaal-socialistische vrijheidsstrij
ders in Oostenrijk heeft de N.S.D.A.P. heden
een groote be.ooging georganiseerd in het
Sportpaiast. De landsinspecteur voor Oosten
rijk, Habicht, heeft daarbij een redevoering
uitgesproken, waarin hij o.m. het volgende
zeide:
De thans beginnende groote betoogingen der
N.S.D.A.P. moeten het Duitsche volk klaar
heid brengen over de verhouding van Oosten
rijk tot Duitschland en den broeaers in Oosten
rijk toonen, dat zij niet op een verloren post
strijden. Bovendien zullen deze betoogingen
der wereld toonen, dat de tijd voorbij is, waar
in Europeesche politiek gemaakt kon worden
met de speculatie op de onmacht van Duitsch
land. Het thema-Oostenrijk zal men niet meer
tot rust laten komen, voor dit volk van zes
millioen menschen het primitieve recht der
zelfbeschikking is geworden. In den wereld
oorlog en in de vredesverdragen is alles er op
ingesteld Duitschland in zijn totaliteit in stuk
ken te doen vallen.
Vervolgens wees spreker op den wil tot aan
eensluiting der beide volkeren na den oorlog,
welke wil ondanks vele proclamaties van zelï-
bestemmingsrecht der volkeren door Frankrijk
gedwarsboomd is. Oostenrijk heeft door zijn
ieeningspolitiek allerzwaarste verplichtingen
voor generaties op zich moeten nemen. Scherp
keerde spreker zich tegen de onderdrukking
der nationaal-socialistische beweging in Oos
tenrijk, die daar nog nooit zoo sterk is ge
weest als in den tijd van haar verbod.
De bekende interventie der groote mogend
heden is geschied op aanstichten der Oosten-
rijksche regeering. De nationaal-socialisten
verweren zich met alle beslistheid tegen voor
stellingen, die men in de wereld geeft, alsof
Duitschland Oostenrijk overvallen zou hebben.
Het gaat hies niet om conflicten tusschen
Berlijn en Weenen, maar om conflicten tus
schen het Oostenrijksche volk en zijn regeering
die slechts steunende op het buitenland het
„Deutschtum" geweld aandoet. De maatregelen
van Duitschland tegen Oostenrijk zijn siechts
beschermingsmaatregelen zijner regeering voor
zijn bevolking. Een overeenstemming met de
huidige Oostenrijksche regeering houden de
nationaal-socialisten nooit voor mogelijk. Zij
eischen uitvoering van nieuwe verkiezingen
en de vorming van een nieuwe regeering op
grond van de verkiezingsresultaten.
Wanneer een breed front tegen de heerschap
pij van een minderheid opstaat, bestaan er
siechts twee mogelijkheden, n.l. een evolution-
naire oplossing van de politieke machtsproble
men of een revolutionnaire oplossing, waarbij
men niet kan garandeeren, wat er het gevolg
van zal zijn voor hen, die thans de macht uit
oefenen. De wil Hitier ook in Oostenrijk aan
de overwinning te helpen is ongebroken. De
wereld heeft geen recht in dezen strijd in te
grijpen, aangezien het om conflicten tusschen
Duitschers gaat. De tegenstanders van den
wil tot „Anschluss" zouden beide landen niet
verhinderen kunnen zich te vereenigen. Een
Europeesche politiek, aldus besloot spreker,
die zich zou willen opbouwen op het aandoen
van geweld aan het Duitsche volk kan nooit
bestendig zijn.
WEENEN, 19 September (W.B.) De politie
deelt mede, dat zij op grond van vertrouwelijke
mededeelingen en na een langdurig onderzoek
tot de conclusie is gekomen, dat onder het
mom van een hygiënisch-chemicalisch onder
zoekingsinstituut, dat zich zoogenaamd bezig
hield met wetenschappelijken arbeid, een goed
georganiseerde berichtencentrale der verboden
nationaal-socialistische partij schuil ging.
De eigenaar van het „laboratorium" en vier
andere personen werden gearresteerd.
Ook zijn er geschriften gevonden, waaruit
bleek, dat de ontbonden S.A.- en S.S.-formaties
zich opnieuw zouden organiseeren.
Rosenberg dicteert vredesvoor
waarden.
WEENEN, 19 September (H.N.) Het „Neues
Wiener Tageblatt" publiceert de vredesvoor
waarden, welke Rosenberg, de leider van de
buitenlandsche politiek der nationaal-socia
listische partij, aangeboden heeft voor het
herstel van 'normale betrekkingen tusschen
Duitschland en Oostenrijk.
Volgens hetzelfde blad zou de agrarische bond
aan wien deze voorstellen overhandigd zijn,
voornemens zijn, tegenvoorstellen in te dienen.
De bond spreekt dit echter tegen en verklaart,
dat de voorwaarden onaannemelijk zijn voor
elke Oostenrijksche partij.
S.A. mannen slaan tevergeefs het
geheim er uit.
Niet steeds hoort men de avonturen van de
gevangenen, die verdacht worden van gruwel
propaganda en daarom in de gevangenis wor
den vastgezet Een Nijmegenaar, die ten on
rechte was vastgezet, wegens een gefingeerd
autodrama, ontmoette in zijn cel een jonge
man uit Duisburg, die van het communisme
naar het Hitleranisme was overgegaan en nu
als boerenknecht in de omgeving van Cleve
zijn brood verdiende.
Toen hij onder zijn makkers was en inte
ressant wilde zijn, vertelde hij hun, dat com
munisten nog altijd munitievoorraden hadden
en hij wist als Duisburger, dat men op een
geheime plaats in een rots in de omgeving
van Duisburg ammunitie had verborgen.
De jonge man was er niet op verdacht ge
weest, dat zijn kameraden 't hun toevertrouw
de geheim aan de S.A.-mannen zouden bekend
maken. Dat geschiedde en de arme fantast
werd gearresteerd en in den Zwanentoren op
gesloten. Hem werd beduid, dat hij dan maar
eens aan de S.A. autoriteiten moest bekend ma
ken waar die munitie was verstopt.
Of de jongen nu al beweerde, dat hij maar
opgeschept had en alles fantasie was, de S.A.-
mannen namen dat niet aan, zij verdachten
hem te heulen met de communisten en wijl
iedere communist een vijand is van het huidige
regime, dat voor geen enkelen communist me
delijden kent, zou hij iederen dag afgeranseld
worden, tot hij het geheim ontsluierd had.
En zoo vertelde de Nijmegenaar, af en toe
klonk er een pijnlijk gehuil door de gevan-
geni?, wanneer men den jongen fantast aan het
afranselen was om hem zijn geheim te kunnen
ontrukken. En het verhaal doet de ronde, dat
de jongen zoo iederen dag door den S.A. roffel
moest gaan tot hij er vermoedelijk onder bezwe
ken is.
Te Goslar gearesteerd.
GOSLAR (Harz), 19 September. Bij een raz
zia tegen communisten heeft de politie alhier
twaalf communisten gearresteerd. Onder hen
bevond zich ook een Nederlandsche koerier der
communistische partij, die juist uit Goslar wil
de vertrekken.
PARIJS, 19 September. (R.O.) De Fransche
minister van buitenlandsche zaken, Paul Bon
cour, heeft heden voormiddag een onderhoud
gehad met den voorzitter der ontwapenings
commissie, Henderson, dat ongeveer een uur
duurde. Tegen den middag is Henderson naar
Genève vertrokken.
Naar Havas meldt, heeft Boncour Henderson
een overzicht gegeven van de voornaamste
punten, welke met Eden gisteren besproken
zijn.
Hedennamiddag ontving Paul Boncour den
Amerikaanschen gedelegeerde Norman Davis.
De Britsche onderstaatssecretaris van buiten
landsche zaken, Eden, is hedennamiddag per
vliegtuig naar Londen teruggekeerd. Hij had
onmiddellijk na aankomst een onderhoud met
Mac Donald en zal morgen in een Britschen
kabinetsraad rapport uitbrengen over de En-
gelsch-Fransche besprekingen van Maandag.
Aan deze zitting zal ook sir John Simon deel
nemen, die morgenochtend uit Schotland te
Londen terugkeert.
Ook de Engelsche bladen melden, dat de on
derhandelingen tusschen Boncour en Eden be
vredigend zijn verloopen en dat een aanmer
kelijke toenadering tusschen de standpunten
der beide landen te constateeren valt. De En-
gelsch-Fransche besprekingen zullen in ieder
geval spoedig worden hervat.
Naar het Wolff-agentschap uit Berlijn meldt,
leidt men in politieke kringen aldaar uit de
berichten en commentaren over de Parijsche
besprekingen af, dat de situatie nog verre van
opgeklaard is.
Wanneer, vooral in de Engelsche publieke
opinie, aldus het W.B., de gedachte tot uiting
komt, dat men met de voorgenomen controle
zou kunnen instemmen, indien deze alleen tot
het Europeesche continent beperkt blijft, dan
kan die opvatting slechts absurd en volkomen
onmogelijk worden genoemd.
Het is eenvoudig onaannemelijk, dat Enge
land de controle voor zichzelf niet erkent, maar
wel wenscht, dat deze op het vasteland wordt
ingevoerd. Of de controle is algemeen en op
alle staten van toepassing, óf zij wordt gewei
gerd.
Het is ook geen maatstaf voor de veiligheid,
dat de zwaar-bewapende staten tot een accoord
willen komen over de eischen der veiligheid.
De beslissing over den omvang der veiligheid
kan nooit liggen bij diegenen, die voldoende
gewapend zijn. Niet de sterke, maar de zwakke
moet de veiligheid bepalen.
En wanneer verder in de beschouwingen
over de controle openlijk wordt verklaard, dat
die controle ook zal gelden voor de ontwape
ningsbepalingen, opgenomen in het verdrag
van Versailles, dan moet dit ook reeds volko
men onmogelijk worden genoemd. Van een
controle in zake de uitvoering van de ontwa
peningsbepalingen van het verdrag van Ver
sailles, kan geen sprake zijn! Gecontroleerd
kan en mag slechts worden de nieuwe stand
der bewapening, waarmede thans zal worden
begonnen.
PARIJS, 19 September. (R.O.) Minister-pre
sident Daladier ontving heden namiddag den
Franschen gezant te Berlijn, Frangois Poncet.
PARIJS, 19 September (R.O.) Na afloop van
het onderhoud tusschen Norman Davis en Paul
Boncour werd vernomen, dat de reeds eerder
gebleken toenadering tusschen de Fransche
thesis en de Amerikaansche nog duidelijker tot
uitdrukking gekomen is en dat, waar geschil
van meening bleef bestaan, een pogen merk
baar was tot wederzijdsch begrijpen.
Vermeld dient te worden, dat Davis Boncour
er van in kennis stelde, dat Roosevelt, ofschoon
ten zeerste in beslag genomen door de binnen
landsche moeilijkheden en zijn groote taak:
de economische reconstructie des lands, met
bezorgdheid den internationalen toestand volgt,
zoowel wat betreft de ontwapening als de or
ganisatie van den vrede.
De Fransch-Amerikaansche besprekingen zul
len worden hervat, zoodra het Britsche stand
punt ter zake bekend zal zijn, dat is vermoe
delijk Donderdag of Vrijdag.
Boncour ontving vanmiddag ook nog den
Italiaanschen gezant. Met 'Italië worden de
besprekingen over de ontwapeningskwestie via
de kanselarijen voortgezet.
De „Journal" wijst nogmaals op het groote
belang van het bezoek van den Poolschen minis
ter, Beck, die morgen te Parijs verwacht wordt.
Drie a vier maanden geleden, zegt het blad,
ondergingen de Fransch-Poolsche betrekkingen
den invloed van zekere kleine misverstanden
tusschen beide volken, de reis van Beek bewijst,
dat de Fransch-Poolsche vriendschap hechter
is dan ooit.
ROME, 19 September (V.D.) Mussolini heeft
heden den Franschen ambassadeur de Cham-
brun ontvangen. Hij had met dezen een uit
voerig onderhoud over de a.s. ontwapenings
conferentie. Over den inhoud der bespreking
wordt niets medegedeeld.
BERLIJN, ig September. (W.B.) De leider
van het Duitsche arbeidsfront, dr. Ley, heeft
hier gisterenavond een vergadering gehad met
verschillende leiders van jeugdorganisaties en
van arbeidsfrontsecties.
Op die vergadering zette dr. Ley uiteen, wat
binnenkort ten uitvoer gebracht zal worden,
n.l. organisatie van de arbeidsfrontjeugd in het
groote arbeidsfront en organisatie van de wijze,
waarop de jeugd den wekelijkschen vrijen dag
•doorbrengt.
Wat het eerste aangaat, zal ook de arbeiders
jeugd ingedeeld worden in het groote kader
van het Duitsche arbeidsfront, waar zij de een
heid zal vinden, die haar beletten zal terug te
vallen in het Marxisme en de verdeeldheid.
Wat betreft de organisatie van de wijze, waar
op de arbeidersjeugd den wekelijkschen vrijen
dag doorbrengt, verklaarde dr. Ley, dat de ar
beidersjeugd door alledagszorgen gedrukt wordt
en men haar wekelijkschen vrijen dag voor
haar moet vermooien en haar moet leiden tot
meer appreciatie daarvan. Op dien dag moet
zij de gelegenheid krijgen goede tooneel- of
filmvoorstellingen te zien, goede vergaderin
gen mee te maken enz.
De bedoeling is niet, den jeugdigen arbeider
te dwingen ergens heen te gaan: hij mag zelf
kiezen, maar die keuze moet mogelijk zijn uit
goede dingen.
De Hitler-jeugd geeft daarbij een goed voor
beeld en de jeugd, die nog buiten de beweging
staat, moet zoo spoedig mogelijk zich daar bij
aansluiten. Dat is een taak van hun ouders, die
het Duitsche arbeidsfront vormen.
Tenslotte las dr. Ley het reglement voor der
jeugdorganisaties.
Hieruit blijkt, dat de jeugdcorporatie verant
woordelijk is, alleen voor de beroepsopleiding
der aangesloten jonge arbeiders.
De opleiding tot het nationaal-socialisme ge
schiedt door een apart centraal bureau, dat
echter samenwerkt met het betrokken instituut
van het arbeidsfront.
De verbinding tusschen deze twee centrales
wordt gevormd door jeugdleiders, die in hiër
archisch verband staan en die voor groote
activiteit bu deze ojjleidinj zorg drageo.
BERLIJN, 19 September. (W.B.) De verde
diger van den in verband met den rijksdag
brand aangeklaagden communistischen rijks
dagafgevaardigde Torgler, advocaat dr. Sack,
die te Londen de zittingen van de internatio
nale enquete-commissie heeft bijgewoond,
verklaarde aan een medewerker der „Deutsche
Ztg.", dat noch de rechter van instructie, noch
de procureur-generaal, noch het rijksgerecht
bij hun verkeer, mondeling en schriftelijk, met
den beklaagde van overheidswege eenigen hin
der hadden ondervonden.
In het belang van zijn mandaat heeft hij het
zijn plicht geacht, alle documenten décharge
te bestudeeren, weshalve hij het „proces" te
Londen heeft willen bijwonen.
Over den rijksdagbrand zelf heeft daar ech
ter geen der gedagvaarde getuigen iets posi
tiefs kunnen meedeelen. Hun verklaringen be
stonden in hoofdzaak uit vermoedens en hy
pothesen.
Schriftelijk materiaal heeft men hem te Lon
den niet ter inzage gegeven, wel is hem tijdige
toezending van eenig dergelijk materiaal toe
gezegd.
BERLIJN, 19 September. (V.D.) De rijkscom
missaris voor justitie, minister dr. Frank, heeft
een vertegenwoordiger van den „Voelkischer
Beobachter" een onderhoud toegestaan, waar
in hij zijn meening uitte aangaande de politie
ke beteekenis van het rijksdagbrand-proces.
Over het proces te Londen zeide hij: „Ik acht
het proces te Londen zelf een voor ons zeer
verheugende gebeurtenis, want het is een
nieuw en belangrijk schuldbewijs voor het
wereldcommunisme. Ik kan slechts aannemen,
dat de Engelsche regeering geen officieel en
stap tegen het proces heeft ondernomen, uit
de overweging, dat het hier louter een comedie
betreft."
Op de vraag, wat hij dacht van de beschul
diging, volgens welke de nationaal-socialisten
zelf het gebouw in brand hebben gestoken, ant
woordde dr. Frank: „Het is het geschreeuw
van den betrapten dief, die roept: houdt den
dief.
Wij hebben de communisten juist in hun
sterkste periode neergeslagen. Blijkbaar is het
aan het bewind komen van Hitier verrassend
snel gekomen en zoo hebben zij nog eens alles
geprobeerd, om de oude positie door oplaaien
de branden met geweld te heroveren".
Dr. Frank wees speciaal naar het bekende
bruinboek. Dat de nationaal-socialisten den
rijksdag aanstaken, op het oogenblik, dat zij
onder het geestdriftige gejubel van het Duit
sche volk, als overwinnaars in dat gebouw kon
den binnentreden, ware een daad van zelfver
nietiging geweest. „Ik zie in die bewering
slechts de misselijke openbaring van een vol
komen verloopen gedachtengang aan den an
deren kant".
„Welke aanknoopingspunten bestaan er voor
de meening, dat te Leipzig het recht geweld
zou kunnen worden aangedaan?" vroeg men
den minister.
„Daarvoor bestaan in het geheel geen aan
knoopingspunten. Het is thans reeds duidelijk,
dat het recht te Leipzig zuiver zal worden toe
gepast. Geen officieele instantie heeft zich noch
direct noch indirect gemengd in de voorberei
ding van het proces. De beklaagden hadden
volkomen het recht, in het kader van het straf
procesrecht hun verdedigers zelf te kiezen. Zij
hadden zelfs het recht, hun verdedigers naar
Londen te zenden, een recht, waarvan de com
munist Torgler gebruik heeft gemaakt.
Ook de strafsenaat neemt, volkomen onbein-
vloed, zijn beslissing. Ik moet zeggen, dat wan
neer iemand het hoogste Duitsche gerecht ver
wijt, dat het wordt beinvloed, er geen ernsti
ger verwijt bestaat. Een regeering, die uit po
litieke partijdigheid het recht geweld zou wil
len aandoen, zou iedere aanspraak op de lei
ding van het volk verliezen".
LONDEN, 13 September. (V.D.) Bij de voort
gezette verhooren voor de internationale com
missie van juristen verklaarde de Duitsche
dramaturg Ernst Toller, dat hij en vele andere
schrijvers na den brand met arrestatie zijn
bedreigd en dat talrijke ook inderdaad in hech
tenis zijn genomen en naar een concentratie
kamp zijn overgebracht.
De lijst met de namen moet van te voren
zijn opgemaakt om bij het publiek de meening
te doen post vatten, dat menschen van naam
bij de brandstichting betrokken waren. Dui
zenden verblijven nog in de concentratie
kampen, zonder dat zij weten, waarvan zij
eigenlijk beschuldigd worden.
De bevindingen van de commissie zullen
Woensdagavond 7 uur worden gepubliceerd.
Men verwacht, dat minstens Torgler en de
Bulgaar Dimitroff door de commissie zullen
worden „vrijgesproken".
MOSKOU, 19 September. (R.O.) De corres
pondent van de Associated Press alhier ver
haalt het volgende dramatische voorval bij
een der staatswinkels, waarbij Soelimoff, de
voorzitter van den raad van volkscommissa
rissen, de hoofdrol speelde.
Toen Soelimoff dezer dagen in de buurt van
het Kremlin wandelde, zag hij voor een der
staatswinkels een lange queue van menschen
staan.
Aan den laatsten man van de queue vroeg
hij: „Waarop wacht ge, kameraad?"
„Op zeep", antwoordde de man laconiek.
Soelimoff besloot zelf ook te gaan wachten
en sloot zich bij de rij aan. Hij zag er zeer
gewoon uit, zoodat niemand vermoedde, dat
de voorzitter van den raad van volkscommis
sarissen in hun midden stond.
Na een uur wachten was Soelimoff eindelijk
aan de beurt en de man achter het loket over
handigde hem een stuk kwalijk-riekende kle
verige substantie en vroeg hiervoor een roe
bel en 90 kopeken (ongeveer 1.50).
„Wat is dit?" vroeg Soelimoff, zijn neus op
halende.
„Zeep, idioot. Stel niet van die stomme vra
gen, want je houdt de zaak hier maar op".
Soelimoff vroeg vervolgens een stukje papier
om de zeep in te pakken, doch de man achter
het loket weigerde dit.
Soelimoff wilde toen den leider van den
winkel spreken, waarop de klerk antwoordde,
dat die ergens boven in het gebouw was.
Na een uur vergeefs zoeken in de eene af-
deeling na de andere, verloor Soelimoff zijn
geduld.
„Ik wensch den leider van winkel 134 te spre
ken en wel onmiddellijk", riep hij met don
derenden stem tegen een typiste. „Ik ben Soe
limoff".
De typiste snelde weg en kwam terug met
den onderdanig buigenden leider.
„Wat is dit?" vroeg Soelimoff opnieuw, de
„zeep" toonende.
„Zeep", antwoordde de leider.
„Zeep?" riep Soelimoff woedend uit, „zeep?"
je noemt dit zeep? De duivel mag weten wat
het is. In ieder geval is het niet voor het ge
bruik geschikt."
Hij wierp de „zeep" op den grond en liep
woedend het gebouw uit.
Een ingesteld onderzoek wees uit, dat de
zeep van ongeschikt materiaal vervaardigd
was, in plaats van de vereischte vetten en ge
schikte ingrediënten, welke door de fabriek
waren achter gehouden, om er particuliere
winst mee te maken.
De zaak is nu voor den openbaren aanklager
gebracht.
LONDEN, 19 September. (H.N.) Eerst thans
is door met groote vertraging ontvangen be
richten bekend geworden, dat het dal van de
Min-rivier tusschen Soeng en, Mow in het Noor
den van Sze-Chaw in den tijd van 23 tot 31
Augustus door verschillende aardbevingen is
geteisterd, waarbij op zijn minst 5000 menschen
om het leven gekomen moeten zijn. Het door
de ramp geteisterde gebied is 160 K.M. lang.
Een plaats werd geheel verwoest. De ongeveer
1000 inwoners werden levend begraven. De stad
Tating werd door een lawine van steenen ver
woest. Aangezien alle verbindingen gestoord
zijn, is de volle omvang van de ramp nog niet
te overzien.
Paniek-tooneelen.
KOPENHAGEN, 18 September. (V.D.) Schok
kende paniektooneelen speelden zich af aan
boord van het Deensche stoomschip „Malmö"
na een aanvaring met het Noorsche schip
„Alix". Iedereen verdrong zich aan het dek,
vrouwen trachtten gillend over boord te
springen.
Vooral vreeselijk schijnt de angst geweest
te zijn in de eetzaal van de 1ste klasse, waar
de passagiers juist het middagmaal nuttigden.
Enkele seconden na de aanvaring bood de
eetzaal nog slechts een gruwelijk tooneel, waar
in een wilden chaos gebroken meubelen, ver
splinterd glas, bloedende menschen en etens
resten op den grond lagen. Een passagier werd
door de groote ruit het voorruim in ge
slingerd. Door angst en pijn volkomen ver
wilderd, schreeuwden de menschen als waan
zinnigen. Toen het stoomschip reeds aan de
kade gemeerd lag, poogden nog enkelen over
boord te springen.
De reederij deelt mede, dat van de in totaal
60 gewonden er slechts 11 met beenbreuken
en hersenschuddingen in het ziekenhuis liggen.
Voor geen hunner bestaat levensgevaar, doch
men vreest, dat een als vermist opgegeven
student bij de aanvaring over boord geslagen is.
Door Mussolini geopend.
ROME, 18 September. (V.D.) In het mini
sterie voor de corporaties heeft heden de
eerste vergadering plaats gehad van den door
Mussolini ingestelden nationalen raad der
corporaties (concilio generale della corpora-
zione)
Mussolini sprak bij deze gelegenheid een
rede uit, waarin hij wees op de reorganisatie
van de vakcorporaties, die binnenkort zou
plaats vinden. Het gaat er om vast te stellen,
voor hoeveel takken van bedrijfscorporaties
geschapen zijn en hoeveel er functionneeren
moeten.
De „Lavoro Fascista", het orgaan van de
corporaties, commenteert deze reorganisatie
met er op te wijzen, dat de fascistische regee
ring een reorganisatie van de economische
wetgeving moet overwegen teneinde den cor
poraties de taken te geven, die op het oogen
blik andere organisaties uitvoeren, zooals o.a.
de contróle van het douanewezen, de contróle
der contingenten voor in- en uitvoer, der indu-
strieele reorganisaties etc.
Den corporaties moet verder een contróle
worden opgedragen over de verschillende
consortiums, voor zoo ver deze een belangrijke
rol spelen bij de productie of in contact staan
met buitenlandsche producenten.
De hervorming van het corporatiewezen zal
voorbereid zijn voor de eerste begin Novem
ber vastgestelde zitting van den corporatie-
raad.
LONDEN, 18 September. (V.D.) De corres
pondent van de „Times" te Barcelona meldt,
dat de Karthuizer monniken te Tarragona in
verband met de wet op de kerkelijke gemeen
schappen het land hebben verlaten; eenigen
vertrokken naar Frankrijk, anderen naar Italië.
De productie van de chartreuze, welke deze
monniken hadden uitgevonden, zal toch wor
den voortgezet door een maatschappij.
De karthuizers maakten vroeger hun likeur
in het klooster La Grande Chartreuse, in de
Fransche Alpen, doch toen zij uit Frankrijk
werden verbannen, trokken zij naar Spanje,
waar zij <*)X bedrjjf voortzetten.
Reeds meer dan zes honderd dooden.
DAIREN, 19 September. (R.O.) Over een
oppervlakte van vijftien vierkante mijl. in het
gebied van Soepingkai en Taoewa, in net noor
den van Mandsjoekoeo, heersthen builenpest
en longenpest. Reeds zijn meer dan zeshonderd
personen gestorven.
De autoriteiten hebben den handel in pelte
rijen in de aangetaste gebieden stopgezet en
moedigen de verdelging van ratten aan.
Strenge sanitaire maatregelen worden geno
men tot het tegengaan van de uitbreiding der
pest naar het zuidelijk gedeelte van Mandsjoe
koeo.
MADRID, 19 September (V.D.) Een aantal
personen, die op last van de Azana-regeering,
om politieke redenen, gevangen werden gehou
den, zijn gisteren in vrijheid gesteld. Eenigen
van hen zaten al bijna één jaar in de gevan
genis.
Verwacht wordt, dat nog meer politieke ge
vangenen in vrijheid zullen worden gesteld.
ISTAMBOEL, 19 September. (R.O.) In Tur
kije is de eerste school voor dooven, stommen
en blinden geopend.
Speciale aandacht zal worden besteed aan
kinderen en men hoopt, door het toepassen van
een nieuw systeem velen stommen kinderen het
spreken te leeren.
In Turkije is een groot aantal stommen en
dooven, zoodat de nieuwe school in een lang
gevoelde behoefte vo.orziet.
COLUMBIANA (Alabama), 19 September.
(V.D.) Een jonge vrouw heeft drie gevangenen,
die uit de districtsgevangenis zijn ontsnapt, op
gepikt. Met haar snelle auto kon zij aan d®
achtervolging van de politiemannen ontkomen.
Verklaard wordt, dat de vrouw gedurend*
eenigen tijd in de schaduw van den gevang®"
nismuur stond te wachten op de ontsnappiflfi
welke, naar men gelooft, is geschied door ffë>
bruikmaking van een looper, welken tfjö
vrouw dc gevangenis had birmengeszueUMB
