EEN ATTRACTIE-NUMMER IN HET
RIJKSDAGPROCES.
DIMITROFF WENSCHT OPSPORING VAN
DEN „ONBEKENDEN BURGER"
AMERIKA—RUSLAND
JAPAN EN CHINA.
ZATERDAG 21 OCTOBER 1933
EEN ATMOSFEER YOL
DREIGEMENT.
„Als een tijger volgt Dimitroff
elke wending van het verhoor..."
POPOFF IN WINTERJAS.
DE BEWERINGEN UIT PARIJS.
Bogun en de vluchtelingen
uit portaal II.
POPOFF'S BIOSCOOPBILJET.
DE NIEUWE RIJKSDAG-
VERKIEZINGEN.
Ledental wordt verminderd tot 250.
DE DUITSCHE INGENIEURS IN
RUSLAND.
Rede van Goebhels in het Sportpaleis
POLITIEKE HUISVROUWEN ACHTER
HITLER.
DE ENGELSCHE LABOURS EN DE
DUITSCHE STAP.
MOORDENAAR TER DOOD
GEBRACHT.
IN ZWITSERLAND GEVLUCHTE
MOORDENAAR VAN S. A.-MAN
WORDT NIET UITGELEVERD.
NA DE VERKIEZINGEN
NOORWEGEN
De socialisten eischen de macht.
HET VERGAAN VAN DE „YASHIMA
MARU".
Tegen anti-Duitsche politiek.
NAZIS EN RASSENHAAT.
Japansche vrouwen en kinderen
gemolesteerd.
OFFICIEEL JAPANSCH PROTEST.
NAAR HERSTEL DER HANDELS
RELATIES.
VER-STREKKENDE JAPANSCHE
VOORSTELLEN.
DREIGT OPSTAND IN
MEXICO?
REBELLEN-CONCENTRATIE ONDER
GENERAAL CEDILLO.
GROOT
POSTZEGELSCHANDAAL
INLITAUEN.
De staat voor millioenen lit.
benadeeld.
DE REBELLIE IN SIAM.
DE ACHTERVOLGING VAN DE
OPSTANDELINGEN.
RUSSISCH VLIEGESKADER NAAR
PARIJS.
VOETGANGERS ONGELUKKEN-
VEROORZAKERS.
Directeur en liooge postbeambten bij
de affaire betrokken.
VERSTERKING VAN HONGKONG.
Uitbreiding der strijdkrachten.
te
UITWISSELING VAN POLITIEKE
GEVANGENEN.
HET NEGERPROCES VOORTGEZET.
BERLIJN, 20 October. (VAN ONZEN COR
RESPONDENT.) De stoelen en banken in de
rechtszaal van het rijksdaggebouw waren van
daag ongemeen dicht bezet.
De pers, die langzamerhand de brui aan het
bijwonen van de eindelooze zittingen begon te
geven, was in vollen getale op het appel ver
schenen. De publieke tribune was tjokvol. Dat
was eveneens het geval met de plaatsen, die
voor de eeregasten gereserveerd zijn en ten
slotte was er ook geen plaats meer vrij op de
driedubbele rij stoelen, waarop de getuigen
plaats kunnen nemen.
Het was vandaag dan ook een groote dag
in het proces en het program vertoonde een
attractie-nummer van de eerste soort.
De heeren Heines, Schultz en graaf Helldorf
zullen verhoord worden! Wat kan men van een
proces meer verlangen?
Heines, de voormalige, wereldberoemde
veemmoordenaar, maar tegenwoordig eerzaam
commissaris van politie in Breslau, geniet de
reputatie van groot geweldenaar.
De heer Schultz heeft ook één of meer moor
den op zijn geweten en is eveneens een groot
figuur in de tegenwoordige dagen.
Helldorf's hoofd is ook al met de aureool
van geweld omgeven en bovendien is hij hoofd
commissaris van politie te Potsdam, nadat zijn
benoeming als zoodanig in Berlijn mislukte.
De voorzitter beproeft de atmosfeer van zoo
veel „Draufgangertum", welke als een wolk vol
dreigement over de miders zoo vreedzame zaal
hangt, te zuiveren door een lang en vaderlijk
woord tot de getuigen te richten, maar daar
na helpt er niets meer aan en moeten de hel
den van den dag voorkomen.
De vijandelijkheden worden echter al met
een opluchting geopend.
De meest bevreesde man van allemaal, de
heer Heines, is niet ten tooneele verschenen.
Hij bevindt zich in Italië en wanneer we dat
hooren, kijken we eenigszins vreemd op, want
we dachten allemaal, dat een echt Duitscher
tegenwoordig zijn vacantie alleen in Duitsch-
land zelf slijt.
Maar nu staat graaf Helldorf al voor de
vierschaar en wij kunnen er dadelijk aan toe
voegen, dat alles zonder bloedvergieten afge-
loopen is. De groote, forsche man weet gedu
rende het verhoor zijn houding volkomen te
beheerschen tot het tijdstip, waarop de heer
Dimitroff met zijn vragen begint.
De heer Dimitroff trekt zich geen zier van
de bliksemende reputatie des heeren Helldorf
aan. Hij kent hem misschien niet, maar in al
len gevalle laat hij vragen op het achterhoofd
van den oervijand der communisten neerrege
nen, als ware dit niet door de aureool des ge
weldenaars omstraald.
Helldorf kijkt Dimitroff aan, alsof hij met
een vreemd beest uit den dierentuin te doen
heeft en de president, die op heete kolen zit,
stamelt volzinnen, welke op verontschuldigin
gen lijken, dat hij zulke vragen van Zulk een
Macedonischen vreemdeling aan zulk een oer-
Duitschman als graaf Helldorf moet toelaten.
Later komt Torgler ook even aan het woord.
Men kan het dezen laatsten aanzien, dat hij
zijn staart tusschen zijn beenen genomen zou
hebben, wanneer hij er een bezeten had. Hij
heeft zulk een staart echter niet en daarom
dekt hij zich maar met strijkages en hij ver
geet ook geen enkele maal, alle titels te ge
bruiken, welke hem ten dienste staan. Hij
spreekt slechts van Herb Eugen, Graf von Hell
dorf en dan volgt een buiging.
Maar de verwondering van laatstgenoemde
slaat in stomheid over, wanneer hij Torgler
van antwoord moet dienen. Een communist te
woord staan, men leest het op zijn verbaasde
gelaatstrèkken, zoo iets is hem nog nimmer
overkomen en hij heeft het in zijn wildste
oogenblikken zelfs niet kunnen droomen. Maar
het gaat toch en na een wijltje begint graaf
Helldorf aan de nieuwe situatie gewend te ra
ken.
Daarop moet geconfronteerd worden met van
der Lubbe, die zeggen moet, of hij Helldorf
tevoren ooit gezien heeft. Daarvoor is het na
tuurlijk noodig, dat de twee heeren elkander
aankijken.
Van der Lubbe laat echter het hoofd hangen
en draait zijn gelaat constantelijk naar de
aarde.
De president spreekt hem in alle toonaarden
toe, opdat hij zijn kop toch zal lichten. De twee
gendarmen doen vaderlijk mee. De tolk doet
het op meer moederlijke wijze. De advocaat
lispelt hem juridische bezweringen in het oor,
maar niets helpt. Van der Lubbe's hoofd blijft
als een geknakte roos naar beneden hangen.
Dan rukt graaf Helldorf ineens de leiding
van het drama uit de handen van den presi
dent weg en buldert den aangeklaagde op on-
vervalschten Feldwebeltoon het commando
„Kop optoe. Dan nog een kleine toegift
en, waarachtig, daar gaat het hoofd van Van
der Lubbe voor den eersten keer gedurende het
proces omhoog.
Helldorf heeft getoond, hoe men simulanten
als den onderhavige behandelen moet. Hij oogst
een blij applaus bij zijn geestverwanten in de
zaal, maar de anderen zijn woedend op Van
der Lubbe, wijl hij Helldorf, zijn bitteren vijand,
aan een zoo klinkend succes geholpen heeft.
Later komt de eerste luitenant Schultz nog
foor, maar deze laatste is sedert de jaren van
zijn vroegeren roem erg dik en erg burgerlijk
geworden en dat doodt bij voorbaat alle sen
satie.
Het geding zelf was onder deze bedrijven
door geheel op een zijspoor geschoven.
De aangeklaagden telden heelemaal niet meer
d ®e an Popoff deed zelfs een dutjfe Maar
eener ie1 de heeren Sack en de procureur-
wnprta ln £een(m deele. Tusschen deze twee
wie InT wisselend succes een stille strijd,
kunnm twee de meeste verdiensten zou
woordiae in de °°Een van de te"en'
was dit tn ebbers. Erg verkwikkelijk
verder dan Th niet en Sack bracht het niet
van alle gevoel6 van® h' dat Helldorf
heeft Helldorf echter ^1", ëesPeend. \s' Dat
gemerkt en dus hinder?^?
Eindelijk brak de middag aan en daarmede
nam de wedstrijd een eindt en daarrnfd<f
Bruinboek van de bank der btthtm f11
weer plaats voor de werkelijke dlSden' om
te maken. JkE aangeklaagden
Popoff was vandaag aan de
hoord te worden en Popoff s garderob™ Jerd
in aanwezigheid van zijn hospita om zon tP
zeggen uit elkaar gerafeld. Hij moest zijn
dikke winterjas tenslotte aantrekken en zich
daarin aan Bogun laten zien, den ingenieur die
beweert, hem 's avonds uit den "brandenden
rijksdag te hebben zien vluchten.
Het is gloeiend warm in de zaal en het gaat
scherp toe bij het verhoor, maar Popoff ver
geet in de hitte van het gevecht, zijn duffel
weer uit te trekken en eerlang loopt het zweet
hem van hoofd en slapen af.
Als een tijger volgt Dimitroff, die vandaag
een goeden dag nad, elke wending van het
verhoor. Hij is steeds tot den sprong gereed.
Hij zit slechts half op zijn stoel en zit half ge
bogen, maar met vlammende oogen naar zwak
ke punten bij zijn belagers te gluren. Telkens
vlamt hij op en springen meteen de twee
Schupo's naast hem in de houding. Dan zet
hij zich weer, dan weer een sprong, dan weer
een klein incident met den president, waaraan
Dimitroff met een gemoedelijke handbeweging
een einde maakt.
Intusschen staat ingenieur Bogun tegen Po
poff te getuigen. Hij doet dat slecht en niemand
hecht veel waarde aan zijn woorden.
Dimitroff vat ons aller gedachten tezamen,
wanneer hij, na een paar snijdende vragen,
door de zaal heenbrult: „Deze Bogun is een
romanschrijver; hij is geen ingenieur".
BERLIJN, 20 October. (W.B.) De namiddag
zitting begon, zooals gemeld, met de getuigen-
verhooren, waaruit moet blijken, of Popoff al
dan niet de man is geweest, die door Bogun
is gezien, vluchtend uit portaal 2 van het rijks
daggebouw op den avond van den brand.
BEKLAAGDE TORGLER wijst de bewering
van Bogun, dat een blauw costuum bij avond
belichting een „lichter" effect maakt dan een
zwart kleedingstuk, af. Het maakt dan precies
hetzelfde effect. Hij kan het weten, want hij
is sinds 18 jaar in de kleedingindustrie werk
zaam geweest.
GETUIGE BOGUN antwoordt daarop, dat
hij alleen gezegd heeft, dat de broek bij de
zwarte jas afstak, dat er een kleurvèrschil te
zien was.
ADVOCAAT DR. TEICHERT wijst erop,
dat de getuige Bogun bij zijn verhoor op den
dag van den brand van een licht-grijze broek
heeft gesproken. Ook de VOORZITTER wijst
erop, dat tusschen de eerste en latere opgaven
van Bogun verschil bestaat.
BOGUN verklaart deze tegenspraak hiermee,
dat op den eersten avond het verhoor bij de
politie zoo snel gegaan is, dat men geen nauw
keurige beschrijvingen kon geven. Hij heeft
zich daarom later nog eens aangemeld.
Bekl. DIMITROFF vraagt getuige Bogun, of
hij betrekkingen tot de beambten der rijks
dagadministratie onderhoudt, wat getuige
ontkent.
Ook met de S. A. en S. Sr heeft hij geen be
trekkingen.
De vraag van Dimitroff, of hij betrekkingen
tot den Stahlhelm onderhoudt, wordt door den
voorzitter als van geen belang afgewezen, waar
op Dimitroff antwoordt, dat het voor getuige
Bogun toch misschien karakteristiek zou zijn.
Bogun is romanschrijver en geen ingenieur,
(vroolijkheid.)
Deze opmerking bezorgt Dimitroff een ern
stige waarschuwing van den voorzitter.
Daarna volgt nogmaals een verhoor van
getuige Thaler.
De VOORZITTER vraagt, of het toch niet
mogelijk is, dat hij bij zijn pogen, om zijn
waarnemingen te melden, naar portaal 2 geloo-
pen is en misschien aan de deur heeft geram
meld.
GETUIGE verklaart dat voor onmogelijk.
Bekl. TORGLER: Uit het tot nu toe ver
handelde is gebleken, dat Thaler niet degene
geweest is, die naar de Brandburger Tor-wacht
liep om het eerst den brand te melden, maar
dat een onbekende op de wacht is verschenen
Wat tijd en persoon betreft, kon deze man
degene zijn, die aan portaal 2 geweest is en
dan naar de wacht is geloopen.
De VOORZITTER antwoordt, dat deze man
dan toch naar den Brandenburger Tor verder
geloopen zou zijn, en niet, zooals de door Bo
gun geziene man, naar den Tiergarten.
Bekl. DIMITROFF: De rijksdagbrandstich
ting is nog altijd een raadsel. De eerste mei
ding" is noch door een rijksdagbeambte, noch
door een politieman gedaan, maar door een
onbekend burger, de niet te vinden is.
VOORZiriER (tot Lateit): Kwam bij de
melding tot uiting, of de burger de melding
uit eigen beweging had gedaan?
GETUIGE: „Ja, ik had dien indruk. Intus
schen was de brand reeds gemeld. Het was dus
niet de eerste mededeeling."
DIMITROFF: „Deze verdwenen burger is
misschien de tweede man bij portaal 2." (Luid:
Deze onbekende burger is noodzakelijk").
Vervolgens wordt gehoord het vroegere ge
meenteraadslid Ahrens, die, naar te Parijs be
weerd werd, de zegsman zou zijn geweest van
de beweringen omtrent den brandweercom
mandant Gempp, die verteld zou hebben, dat
de brandweer te laat zou zijn gearriveerd, dat
minister-president Goering het maken van
alarm had verboden, enz.
Getuige AHRENS deelt mede, dat hij in 1916
door den gemeenteraad in het college van B.
en W. werd gekozen en sedert dien o.a. het
brandweerwezen kreeg te beheeren. Hij ver
telt, dat hij op den avond van den brand be
richt kreeg en tegen tien uur bij het rijksdag
gebouw kwam. Tien minuten later ontmoette
hij in het gebouw den brandweercommandant,
die hem met enkele woorden van den stand
van zaken op de hoogte stelde. Reeds toen had
Gempp niets gezegd van bijzondere bevelen
van Goering. Ook bij de bespreking, die den
volgenden ochtend werd gehouden, had de
brandweercommandant geen der uitlatingen,
die hem in het Bruinboek in den mond waren
gelegd, gedaan.
Ahrens gaf als zijn persoonlijke meening te
kennen, dat niemand een dergelijke domheid
zou begaan, iets dergelijks te zeggen voor een
zoo groot gehoor. Hij kan tevens bewijzen, dat
hij niet de bron kan zijn geweest, waaruit men
in het buitenland deze mededeelingen putte.
Men beroept zich in hoofdzaak op een aantee-
kening van 25 April, hetgeen echter reeds tech
nisch onmogelijk is, omdat getuige op 25 April
zich reeds vijf weken in arrest bevond, waar
hij alleen was opgesloten en slechts eens per
week een brief aan zijn vrouw mocht schrij
ven. Hij achtte het een onbeschaamdheid, dat
personen, die zich in het buitenland bevinden,
ond.er wie ook zijn zoogenaamde vrienden, iets
dergelijks durfden beweren. Hij betreurde het
ten zeerste, dat men in het buitenland een der
gelijk geschrift samenstelde, waardoor een be-
Dr TF?rHERTWerv geC0mpr0mitteerd-
Dr. TEICHERT. „Zijn dus de beweringen,
die van Parijs uit verspreid werden, onwaar?"
Getuige AHRENS. „Ik noem de Parijsche be
weringen grove leugen. Ik heb nooit zulke be
richten in het buitenland verbreid. Ik heb het
geheele laatste jaar nooit in een krant geschre
ven en heb ook niemand opdracht gegeven met
een redacteur of verslaggever te spreken. Dat
zweer ik."
Dr. TEICHERT: „Hebt u een vermoeden, dat
uw zoon zulk een uitlating gedaan heeft, want
deze wordt ook door de Parijsche bron ge
noemd."
GETUIGE: „Mijn zoon heeft zich nooit met
dergelijke dingen bemoeid."
Dr. TEICHERT: „Dan moet worden geconsta
teerd, dat die beweringen uit Parijs weer uit de
lucht zyn gegrepen. Vóór alles moet ook wor- i
den geconstateerd dat u niets gehoord heeft
van hetgeen Gempp gezegd zou hebben."
Op vragen van den „Oberreichsanwalt" ver
klaart GETUIGE nog, dat hij geen stormaf-
deelingen bij den rijksdag gezien heeft, slechts
hier en daar een enkelen S.A.-man, die in de
auto's der ministers zat.
Als volgende getuige wordt de recherche
beambte RABEN gehoord, die aanwezig was
bij het verhoor van van der Lubbe door com
missaris Heissig in den nacht van den brand.
Hij verklaart, dat deze gewillig antwoord heeft
gegeven. Uit zijn geheele houding heeft hij den
indruk gekregen, dat de man beschikt over een
goed geheugen en over een bijzonder goed
orienteeringsvermogen. O.a. heeft van der Lub
be verteld, dat hij bij zijn tocht door de ver
schillende zalen op een plaats was gekomen,
waar ridderfiguren stonden. Deze uitlating is
belangrijk, omdat er uit blijkt, dat van der
Lubbe in de buurt van portaal 2 is geweest.
De voorzitter laat dan den directeur van den
rijksdag, „Geheimrat" Galle, in de zaal roepen.
Naar aanleiding van de geruchten over het
met verlof naar huis sturen van rijksdag'
employé's, kort voor den brand, zegt deze GE
TUIGE: „Ik kan slechts verklaren, dat dit ver
haal een boosaardig praatje is. De uitvinder
ervan is een voormalig employé, een portier,
dien wij in Mei hebben ontslagen, omdat hij
insinueerde, dat de inspecteur van het gebouw
in verband stond met een diefstal-affaire."
VOORZITTER: „Van de heele zaak is dus
geen woord waar?"
Getuige GALLE: „Neen".
Op e<jn vraag naar de mogelijkheid om in
het rijksdaggebouw te komen, antwoordt GE
TUIGE, dat afgevaardigden zonder controle
kennissen mee naar binnen konden nemen. Het
bezit van een introductie bracht vreemden niet
verder dan portaal 2, waar zij zich moesten
aanmelden.
Getuige geeft toe, dat de tasschen van men-
schen, die met rijksdagleden in het gebouw
komen, niet gecontroleerd worden. Ook wer
den de boden niet gecontroleerd.
VOORZITTER: „Bestaat er in het huis van
den president een S.A. of S.S. wacht?"
GETUIGE: „Neen, dat zou ik hebben moeten
merken.
Op een vraag van den president, verklaart
GETUIGE, dat hij den morgen na den brand
bij de communistische fractiekamer een ladder
bij het ontbrekende bovenlicht heeft gezien.
Op een vraag van dr. Sack antwoordt ge
tuige GALLE, dat hij met den vroegeren afge
vaardigde Torgler in dienstverband op zeer
prettigen voet verkeerde.
De ECHTGENOOT van getuige Sobecki ver
klaart, dat hij op den dag na den brand bij
het afruimen van het ontbijt van Popoff een
gebruikt bioscoopbiljet heeft gevonden.
VOORZITTER: „Weet u ook, of die kaart van
den vorigen avond was?"
GETUIGE: „Dat heb ik aangenomen. Men
draagt toch niet eenige dagen een gebruikt
bioscoopbiljet in zijn zak?"
VOORZITTER: „Dat is zeer goed mogeliik."
GETUIGE geeft dan per slot toe, dat het ook
wel mogelijk is, dat hij het biljet twee dagen
later heeft gevonden. Toen de eerste foto van
v. d. Lubbe in de kranten verscheen, heeft hij
daarover met Popoff gesproken en hem ge
vraagd wat hij ervan dacht.
Popoff kon niet zoo gauw de juiste woor
den vinden en zeide per slot, dat hij weinig
goeds van dien man verwachtte.
Op de vraag van rechter Cönders verklaart
getuige, dat hij riiet geweten heeft, dat Popoff
tot de K.P.D. behoorde.
De zitting wordt daarop tot morgen ver
daagd.
Dimitroff s zuster te Kopenhagen
KOPENHAGEN, 20 October (W.B.) Een zus
ter van den Bulgaarschen beklaagde, Dimitroff,
is hier aangekomen om voor haar broer en
tegen het nieuwe Duitschland propaganda te
maken.
Heden avond wilde zij het woord voeren in
een openbare vergadering, doch dit werd haar
door den politie-president verboden.
Naar wij vernemen zal het oorspronkelijke
indexcijfer van 60.000 bij de a.s. verkiezingen
op 12 November niet gehandhaafd worden, doch
worden verhoogd tot 120.000. Dientengevolge
zal de nieuwe Rijksdag slechts uit 250 leden
s nS Sa, &ewf£^> (5
?Vra« Jtddjsrfgtenam, bisï Sa fcmif, fif sis £>e
Svteïr cijcato «uffjiütiiis tm» «iijfftft! «Stas
nnt f'idj f«artWj ja ihr ja tefcearan?
BERLIJN, 20 October (R.O.) Ondanks het
démenti van de sovjet-autoriteiten te Moskou,
verneemt Reuter uit betrouwbare bron hier ter
stede, dat alle Duitsche ingenieurs en officieele
aangestelde Duitsche arbeiders bij de Putiloff-,
Obuchoff- en Alexandroff-fabrieken in Lenin
grad en bij eenige andere fabrieken te Tula
(nabij Moskou), alsmede te Husoff in Oekraine,
op last van de Russische regeering op 15 Nov,
Rusland moeten verlaten.
Onder de personen, die uit Rusland moeten
vertrekken, bevindt zich ir. Werner Grave uit
Essen en de chemicus dr. Reimers uit Hannover.
Het stembriefje voor de Duitsche ver
kiezingen op 12 November a.s.
bestaan, waarvan 80 procent leden van de N.
S. D. A. P. en 20 procent uit andere groepen.
Er zullen een zestiental leden van de vroe
gere Centrumspartij overgenomen worden. Mo
menteel heerscht er nog onzekerheid, of deze
leden onder de gegeven omstandigheden een
mandaat zullen aanvaarden.
BERLIJN, 20 October. (H.N.) De verkie
zingscampagne is vanavond begonnen met een
groote rede van den rijksminister voor pro
paganda, dr. Goebbels.
In het Sportpaleis, waar dr. Goebbels zijn
rede uitsprak, waren ongeveer 20.000 man aan
wezig. Het gebouw was tot de laatste plaats
toe gevuld. Voorts waren in drie groote zalen
in verschillende gedeelten van de stad nog
12.000 belangstellenden aanwezig, om door de
radio naar de rede te luisteren.
De rede van dr. Goebbels liep hoofdzakelijk
over Duitschlands uittreden uit den volken
bond en het verlaten van de ontwapeningscon
ferentie, waarbij de nadruk werd gelegd op
Duitschlands aanspraken op gelijke rechten.
Ook de Pruisische minister van justitie,
Kerll, heeft, naar Wolff uit Berlijn meldt, de
verkiezingscampagne ingezet met een rond
schrijven, waarin hij alle beambten en ambte
naren der Pruisische justitie aanspoort, zich
geheel achter den Führer te plaatsen, terwijl
hij de verwachting uitspreekt, dat ieder hun
ner van nu af tot aan den twaalfden November
het zijne zal doen, om den laatsten, nog twij
felenden volksgenoot tot volgeling van den
Führer en daarmede tot politiek soldaat van
Duitschland te maken.
Amnestie aan politieke ge
vangenen?
BERLIJN, 20 October. (H.N.) Naar verluidt,
zal binnenkort, vermoedelijk nog voor de rijks
dagverkiezingen van 12 November, een wets
voorstel worden afgekondigd, waarbij op uit
gebreide schaal amnestie wordt verleend aan
politieke gevangenen en verdachte personen,
die in concentratiekampen ondergebracht zijn.
BERLIJN, 20 October. (R.O.) De leden van
den bond van Duitsche huisvrouwen, 100.000 in
getal, maken aan alle vrouwen ter wereld be
kend, dat zij vastaaneengesloten staan achter
rijkskanselier Hitier, en diens politiek, ook wat
betreft het uittreden uit den Volkenbond.
SCHWERIN, 20 October. (V.D.) Op de bin
nenplaats van de gevangenis te Schwerin is
hedenmorgen 7 uur de 30-jarige Theodor
Birkel uit Sonderheim, die in Juni 1932 te Vel-
lahn bij Boitzenburg een 16-jarig meisje met
een bijl neersloeg en ernstig mishandelde om
zich op den vader te wreken, door den scherp
rechter uit Maagdenburg terecht gesteld.
LAUSANNE, 20 October. (R.O.) In den nacht
van 28 Februari op 1 Maart 1933 werd bij een
botsing tusschen S.A.-mannen en gewezen
rijksbanier-leden in Frankfort a.d. M. een S.A.-
man door een revolverschot gedood.
De dader, Heinrich Ockert, slaagde erin, naar
Zwitserland te ontkomen.
De Duitsche regeering verlangde de uitleve
ring van Ockert, maar deze protesteerde tegen
dezen eisch, wijl het hier een politiek delict
betrof.
Dit standpunt werd heden door het staatsge-
recht met algemeene stemmen het juiste ver
klaard, zoodat aan Duitschlands verzoek om
uitlevering geen gevolg zal worden gegeven.
OSLO, 20 October. (R.O.) De executieve der
arbeiderspartij heeft de regeering een resolutie
doen toekomen, waarin het heet, dat het Noor-
sche volk verwacht, dat de liberale regeering
het bewind onmiddellijk overdraagt aan een
arbeidersregeering, opdat onmiddellijk een
aanvang kan worden gemaakt met de uitvoe
ring van 'n noodprogram.
De minister-president heeft naar aanleiding
van dit optreden der socialisten aan het Noor-
sche telegraafbureau volgende verklaring ter
publicatie gegeven:
„Het is in parlementair en constitutioneel
opzicht een novum, dat een minderheid der
kiezers een verandering van regeering eischt,
zonder dat het parlement eerst gelegenheid
heeft gehad, zijn houding ten aanzien van de
regeering vast te stellen".
KOBE, 20 November (R.O.) Thans wordt ge
meld, dat de ,,'Yashima Maru" door een typhoon
is overvallen en gezonken. Dat er brand aan
boord zou zijn uitgebroken wordt tegengespro
ken. Er worden nog 59 personen vermist.
Onder de slachtoffers bevinden zich twee
Engelsche vróuwen.
LONDEN, 20 October. (H.N.) Lansbury, de
leider der arbeidersoppositie in het lagerhuis,
verklaarde gisteren in een rede voor de radio,
dat de arbeiderspartij de regeering moeilijk
heden zal bereiden, indien zij tracht, een pro
Fransche politiek te volgen, die tegen Duitsch
land is gericht.
De Engelsche arbeiderspartij weigert iedere
regeering te steunen, die zal trachten een
politiek van sancties tegenover Duitschland
ingang te doen vinden.
Lansbury verklaarde, van het fascisme en
een dictatuur niets te moeten weten, doch
Duitschland is een souvereine staat en moet
als zoodanig behandeld worden. De tegen
woordige toestand is aan de behandeling van
Duitschland door de vroegere geallieerden te
wijten, die zelf hun beloften tot ontwapening
niet nakwamen. De vervulling van deze be
loften zal niet door nieuwe bewaDening van
Duitschland, doch door ontwapening der ove
rige staten tot stand moeten komen
TOKIO, 20 October. (V.D.) Onder het Ja
pansche publiek heerscht groote verontwaardi
ging naar aanleiding van een persbericht uit
Berlijn, dat Japansche vrouwen en kinderen
in Duitschland door nazis zijn gemolesteerd.
De Japansche ambassadeur, Nagai, heeft het
Japansche departement van buitenlandsche
zaken, medegedeeld, dat hij officieel geprotes
teerd heeft bij de rijksregeering en bij het
rijksministerie van buitenlandsche zaken en de
aandacht vestigde op redevoeringen, welke
door nationaal-socialistische leiders in het pu
bliek worden gehouden en op verschillende
wettelijke maatregelen, welke noodzakelijk
moesten leiden tot discrimineerende handelin
gen tegen de Joden en kleurlingen en tot ver
bod van omgang tusschen personen van ver
schillend ras.
Verder wees Nagai op de jongste incidenten,
waarbij voornamelijk Japansche kinderen wer
den gemolesteerd.
De waarnemende rijksminister van buiten
landsche zaken, die den ambassadeur bij ont
stentenis van von Neurath ontving, zegde toe
zijn aandacht aan de zaak te zullen wijden.
Van de zijde van het Japansche ministerie
van buitenlandsche zaken wordt verklaard,
dat, hoewel de ambassadeur te Berlijn op eigen
initiatief en zonder instructie van Tokio heeft
gehandeld, men zijn optreden ten zeerste goed
keurt.
Het zou Japan leed doen, indien, bij de
Duitschers rassen-vooroordeel tegen Japan
ners wordt gekweekt, omdat het Japansche
volk ten zeerste gevoelig is, voor elke discri
mineerende behandeling, welke berust op ras
sen-vooroordeel.
NEW-YORK, 20 October (V.D.) Uit Moskou
wordt gemeld, dat de toenadering tusschen
Amerika en de sovjet-unie reeds zóó ver ge
vorderd is, dat een Amerikaansch-Russische
conferentie te Washington tot regeling van de
bestaande moeilijkheden in overweging zou
worden genomen.
Litwinoff zou als leider der Russische dele
gatie optreden.
Een later telegram uit Washington meldt
President Roosevelt heeft de sovjet-regee
ring uitgenoodigd voor een te Washington te
houden Amerikaansche-Russische conferentie.
WASHINGTON, 20 October (R.O.) Heden
avond zal te Washington en te Moskou de brief
wisseling openbaar worden gemaakt, welke tus
schen Roosevelt en de regeering der sovjet
unie is gevoerd.
De correspondentie zal, naar verluidt, den weg
banen naar een herstel der handelsbetrekkingen
tusschen beide landen en, wellicht later, tot een
erkenning der sovjet-unie door Amerika.
In officieele kringen wordt er intusschen op
gewezen, dat van een onmiddellijke erkenning
der sovjet-unie geen sprake is.
WASHINGTON, 20 October. (R.O.) De nota
wisseling tusschen Roosevelt en Kalinin is,
hedenavond zooals reeds aangekondigd, gepu
bliceerd.
In zijn schrijven van 10 October verklaart
Roosevelt met name, dat het zeer is te betreu
ren, dat twee naties, tusschen welke geduren
de meer dan een eeuw een gelukkige traditie
van vriendschap heeft bestaan, thans zonder
practische middelen voor het onderhouden van
directe betrekkingen zijn.
De moeilijkheden, welke door dezen abnor-
malen toestand zijn geschapen, zijn ernstig,
doch mogen niet als onoplosbaar worden be
schouwd. Dergelijke moeilijkheden tusschen
twee groote naties kunnen slechts opgeheven
worden door eerlijke en vriendschappelijke be
sprekingen.
Indien u van hetzelfde gevoelen is, aldus ver
volgt president Roosevelt, zou het mij aange
naam zijn, vertegenwoordigers, door u be
noemd,* te ontvangen, om met mij, informeel,
te bespreken alle kwesties, welke tusschen
onze landen bestaan.
Het deelnemen aan een dergelijke bespre
king bindt natuurlijk noch de eene, noch de
andere partij ten aanzien van de in de toe
komst te volgen gedragslijn, doch zou een be
wijs zijn van ae.. plechten wil, om tot een
bevredigende regeling te gerake.
Ik hoop, dat dergelijke conferenties het wel
zijn van beide landen tot resultaat zullen heb
ben.
In zijn antwoord wees Kalinin er o.a. op, dat
de abnormale situatie, welke president Roose
velt had geschetst, inderdaad noodlottige ge
volgen had, niet enkel voor de belangen der
beide betrokken landen, maar eveneens voor
den algemeenen toestand, wijl daardoor de on
rust wordt vergroot en het vredeswerk wordt
bemoeilijkt, terwijl de machten, die aansturen
op eenverstoring van den wereldvrede er een
bemoediging in vinden.
Gaarne neem ik derhalve uw voorstel aan,
om ^vertegenwoordigers der sovjet-unie naar
de Vereenigde Staten te zenden, ten einde met
u de kwesties, welke voor beide landen van
belang zijn, te bespreken.
Litwinoff zal als vertegenwoordiger der sov
jet-regeering worden afgevaardigd en op een
nader te bepalen datum te Washington aan
komen.
Tot regeling der gespannen betrekkin geo.
SJANGHAI, 20 October. (V.D.) Naar ver
luidt, heeft de Japansche ambassadeur Arioshi
met de Chineesche regeering besprekingen
gehad over de regeling- der betrekkingen tus
schen Japan en China. In verband met d;
spanning tusschen de sovjet-unie en Japan,
stelt de Japansche diplomatie en stellen ook
de Japansche militaire autoriteiten grootei:
prijs op overeenstemming met China.
De Japansche voorstellen aan China zoudet
op het volgende neerkomen:
1. Mandsjoekoeo behoeft door China nie'
erkend te worden.
2. Het directe post- en goederenverkeer
tusschen Mandsjoekoeo en China wordt her
steld.
3. De wapenstilstandsovereenkomst wordt
met minstens een jaar verlengd, totdat de
politieke betrekkingen met China, Mandsjct-
koeo en Japan geregeld zullen zijn.
4. De orde in de gedemilitairiseerde zón'
wordt gehandhaafd door Japansche en Chi
neesche troepen.
5. De militaire versterkingen bij Peking
die momenteel door Japansche troepen zij:
bezet, worden den Chineeschen autoriteite.'
terug gegeven.
6. Voor de regeling van den handel tusscher
Mandsjoekoeo en China zullen douanekantoren
worden ingesteld.
7. De Chineesche regeering verbiedt der
boycot tegen Japan en Mandsjoekoeo.
De Chineesche regeering zal over deze voor
stellen moeten beraadslagen. In afwachting
daarvan wenscht men zich nog niet erover
uit te laten, teneinde de komende onderhan
delingen niet te bemoeilijken.
De Japansche gezant heeft opdracht gekre
gen onmiddellijk na overhandiging van deze
voorstellen, zich naar Tokio te begeven, om
bij de Japansche regeering rapport uit te
brengen.
MEXICO, 20 October (V.D.) Volgens nog niet
bevestigde berichten zouden zich bij San Luis
Potosi fb.OOO bewapende ongeregelde troepen
hebben verzameld, onder bevel van generaal
Cedillo.
De Mexicaansche regeering zou na ontvangst
van de desbetreffende mededeeling drie regi
menten infanterie naar Vera Cruz en verder
troepen naar San Luis Potosi hebben gediri
geerd.
De omstreken van Mexico City worden door
militairen bewaakt.
Geruchten betreffende een opstand worden
evenwel van regeeringswege gedementeerd.
BANGKOK, 20 October (R.O.) Volgens een
mededeeling van 18 dezer, waarvan de publi
catie door de censuur werd opgehouden, schij
nen de rebellen, welke thans nog slechts in
een provincie stand houden de volkomen neder
laag nabij.
De regeering laat de bruggen herbouwen
welke de opstandelingen op hun terugtocht
hebben vernield.
Onder de tot dusver gearresteerde rebellen
bevindt zich ook prins Sithipom, een broer van
prins Bovaredej.
Ook moeten twee officieren zijn gearresteerd
op wier aanhouding een belooning van 500 pond
sterling was gesteld.
BANGKOK, 20 October. (R.O.) De regeering
van Siam heeft een belooning uitgeloofd van
10.000 ticals voor dengene, die den opstaudi-
,gen prins Bovaredej gevangen neemt.
BANGKOK, 20 October. (R.O.) De regeering
van Siam deelt het volgende mede: De regee-
ringstroepen in Noord Siam trekken naar het
zuiden om de rebellen in den rug aan te val
len. In Bangkok en omstreken, waar de staat
van beleg is afgekondigd, heerscht volkomen
kalmte.
De regeering zal de rebellen, die het vlieg
veld Bonmuang bezet hebben, sommeeren zich
over te geven. Voldoen zij hieraan niet terstond
dan zal het vliegveld gebombardeerd worden.
WARSCHAU, 19 October. (V.D.) Eenige
Poolsche bladen weten te melden, dat ter be
antwoording van het bezoek van den Fran-
schen minister voor de luchtvaart aan de sov
jet-unie, een Russisch eskader een bezoek aan
Parijs zal brengen. Het eskader zou bestaan,
uit zeventig vliegtuigen van verschillend type.
De te volgen route zou leiden over Warschau,
Praag en Bazel.
Nader wordt gemeld, dat de hoofdzaak van
de Poolsche berichten juist is, doch dat het
aantal vliegtuigen, dat aan de vlucht zal deel
nemen, waarschijnlijk aanzienlijk lager dan
zeventig zal zijn. Ook is het onwaarschijnlijk,
dat Bazel zal worden aangedaan, aangezien er
geen diplomatieke betrekkingen tusschen sov
jet-Rusland en Zwitserland worden onder
houden.
JAPANSCHE VLIEGTUIGEN IN
BOTSING.
Vijf dooden.
TOKIO, 20 October. (V.D.) Het agentschap
Rengo deelt mede, dat bij Okoesamoera boven
zee twee Japansche bombardementsvliegtuigen
met elkander in botsing zijn gekomen.
De vliegtuigen kwamen in zee terecht en
zonken. De bemanning bestaande uit vijf per
sonen is verdronken.
BUENOS AIRES, 19 Octo.ber. (V.D.) Er
heescht op het oogenblik hier te lande een
drukkende hittegolf. Hedenmiddag om 13 uur 25
werd een temperatuur geregistreerd van 33,5
graden.
HAMBURG, 20 October. (R.O.) Gedurende
de veiligheidsweek, die hier georganiseerd is,
is gebleken, dat voetgangers meer ongelukken
veroorzaken, dan autobestuurders.
Gedurende deze veiligheidsweek werden aan
verkeersovertreders boeten opgelegd. De voet
gangers liepen de meeste boeten op, dan volg
den de wielrijders en tenslotte kwamen de
automobilisten.
KOWNO, 20 October. (V.D.) Bij de Litausche
posterijen zijn opzienbarende onregelmatighe
den met postzegels ontdekt, waardoor volgens
het tot nu toe ingestelde onderzoek de staats
kas voor een bedrag van ongeveer vijf mil-
lioen lit. (1.260.000) gulden is benadeeld.
Behalve door vervalsching van zeldzame ver-
zamel-exemplaren werden de onregelmatig
heden ook gepleegd, doordat de daders echte
postzegels stalen en door uitstekend nagemaak
te postzegels vervingen. De echte postzegels
werden dan aan eenige groote bedrijven ver
kocht, soms belangrijk onder de nominale
waarde.
De directeur der Litausche posterijen,
Stuoga, en andere hooge postbeambten te
Kowno en Memel zijn bij de affaire betrokken
en zijn gearresteerd. De directeur van het te
legraafkantoor te Memel, Varanka, die even
eens medeplichtig is, pleegde zelfmoord, voor
dat men tot zijn arrestatie kon overgaan.
Bij den zwager van den gearresteerden di
recteur, Stuoga, den luitenant vlieger Jablonski,
werd bij een huiszoeking een kist met echte
postzegels ter waarde van ee.i millioen lit ge
vonden. Het onderzoek is nog niet beëindigd,
zoodat nog meer verrassende onthullingen ver
wacht kunnen worden.
HONGKONG, 20 October. (V.D.) De Engel
sche militaire autoriteiten hebben maatregelen
getroffen ter versterking van de verdedigings
werken van Hongkong. De marine- en lucht
strijdkrachten worden uitgebreid en versterkt.
De Engelsche luchtmaarschalk, sir John
Higgins, is te Hongkong aangekomen, om een
luchtvaartschool te openen. Het personeel en
de uitrusting voor een groote batterij lucht
doel-artillerie zullen uit Engeland worden ge
zonden.
Voorts ligt de vorming van een vrijwilligers
corps voor de marine in het voornemen.
Het vliegtuigmoederschip „Eagle" is
Hongkong binnengeloopen.
Elf katholieke geestelijken uit Rusland
te Kowno aangekomen.
KOWNO, 20 October. (W.B.) Elf katholieke
Litausche geestelijken, o.w. een bisschop, die
sinds jaren in sovjet-Rusland gevangen zaten,
zijn gisteren, in ruil voor 24 sovjet-communis
ten, die onlangs in Litauen tot gevangenisstraf
fen veroordeeld werden, in vrijheid gesteld.
De reis der bevrijden van de grens naar
Kowno, was een ware triomftocht.
NEW-YORK, 20 October. (V.D.) Uit Decatur
in den staat Alabama wordt gemeld, dat de
rechter W. V,Callahan gisteren heeft bepaald,
dat de zaak tegen de zeven jeugdige negers
van Scottsborough op 27 November a.s. op
nieuw voor de rechtbank zal dienen.
Het Scottsborough-proces heeft, gelijk be
kend, internationale vermaardheid gekregen
door de actie, welke tegen dit proces werd
gevoerd, dat beschouwd wordt als één dar
dwalingen der Amerikaansche justitie.
Zooals men weet, worden de negers ervan
beschuldigd, in 1930 twee blanke vrouwen te
hebben aangerand.
Door de gevoerde actie kwam de zaak ten
slotte voor het opperste gerechtshof der Ver
eenigde Staten te Washington, dat een nieuwe
behandeling gelastte,
