t:
f
DE KELLNER HELMER GETUIGT.
Mr.
TEÏCHERT VINDT ZIJN VERKLARING
AL TE VREEMD
MOLOTOFF OVER FIET
JAPANSCHE GEVAAR.
DE ANSCHLUSS VAN
DE BAAN
LITWINOFF TE N.-YORK
DRIE DRUPPELS....
WOENSDAG 8 NOVEMBER 1933
INCIDENT. DAT SPANNING IN DF.
ZAAL BRACHT.
De advocaat der Bulgaren in
verslagenheid.
EEN RAADSELACHTIGE GETUIGE.
Voortgezet verhoor van den
kellner Helmer.
f
znrriNG van heden
„WIJ MOETEN BEDACHT ZIJN
OP EEN PLOTSELINGEN,
ERNSTIGEN AANVAL".
De Duce zou Berlijn gewaarschuwd
hebben.
GOERING STELT MUSSOLINI
GERUST.
HEDEN HEEFT HIJ EEN ONDER
HOUD MET HULL.
ONRUSTIGE VERKIEZINGSDAG
TE NEW-YORK.
36.000 politiemannen in
alarmtoestand.
ENGELAND BETAALT ZEVEN EN
EEN HALF MILLIOEN.
Amerika gaat met dit aanbod
accoord.
AFNEMENDE WERKLOOSHEID
IN ENGELAND.
ALS HET TOT EEN OORLOG
KOMT.
MUSSOLINI—GOERING.
GROOTE PARADE TE MOSKOU.
200 vliegtuigen boven het
Roode plein,
SARRAUT'S POSITIE REEDS
CRITIEK?
DE PARTIJ DER NEO-SOCIALISTEN.
VUILLEMIN'S ESKADERVLUCHT.
KNUD RASMUSSEN ERNSTIG
ZIEK.
EEN OFFICAEELE MEDEDEELING.
DE FARMERS-STAKING IN
AMERIKA.
„Geen glimlachen kan verandering in
de situatie brengen".
BANKSCHANDAAL TE PARIJS.
BERLIJN, 7 November. (VAN ONZEN COR
RESPONDENT). Het proces-Van der Lubbe
heeft 'hoogtepunten en laagtepunten. De laat
ste waren heden zeer rijkelijk gezaaid. In de
ochtenduren stond er een Russische juffrouw
voor de vierschaar en later nog een tweede en
deze werd te binnenste buiten gekeerd, zon
der dat er wat bijzonders uit te voorschijn
kwam. Uur na uur verstreek met een vraag-
en antwoordspel, waarvan men af en toe een
woordje verstond, en wanneer men dat gedaan
had. was men even ver als tevoren.
De dames hadden de familie Popoff in Mos
kou goed gekend, maar er was verschil van
meening over den naam, welken zij daar
voerde. Ook wist niemand te zeggen, wat
Pcpoff eigenlijk deed om aan den kost te
komen en de president wees er uitdrukkelijk
op, dat hij dat ijselijk raar vond. Hij was
blijkbaar bereid, de getuigenissen der beide
dames als goede munt te aanvaarden, wanneer
ze dit punt maar ophelderden. De dames zagen
daar echter geen kans toe.
Niemand heeft dat tot nu toe eigenlijk ge
kund. Eerder heeft een getuige eens gezegd,
dat de jongeling wetenschappelijke voordrach
ten hield, en een ander meende, dat hij eco-
nomisch-politieke artikelen „bedreef", maar
dat stelt den president niet tevreden. Hij wil
ten dezen het naadje van den kous in handen
krijgen en precies weten waar Popoff van
leefde in de dagen, toen de getuigen dé
charge met hem in Moskou toefden, juist in
die maanden, toen de andere getuigen hem
telkens in Berlijn tegenkwamen.
Terwijl men over dit punt aan het loven en
bieden was, hebben wij het slagveld voor een
oogenblik snoodelijk verlaten niet om beneden
een kopje koffie te gaan drinken, want dat
staat volgens deskundigen met „vergiftiging"
gelijk, maar om nog even wat in het gebouw
rond te kijken. Dit gebouw werd in de dagen
vóórdat van der Lubbe „wereldberoemd" ge
worden was, door de vaderlandlievende Duit-
schers meestal „Quatschbude" genoemd en
wanneer deze vaderlanders bovendien van
artistieken aanleg waren, raakten zij niet snel
uitgepraat over de kunstzinnige tekortkomin
gen, waar de „Bude" aan souffreert.
Tegenwoordig is dat allemaal geheel anders
geworden en zou iemand zich aan een groot
vergrijp tegen den vaderlandschen plicht
schuldig maken, wanneer hij de betiteling
bovengenoemd nog weer eens in den mond
nam. We zullen die dan ook liever nalaten, maar
wanneer men in een zaal als de bibliotheek,
welke geheel en al door het vuur gespaard
bleef, wat om zich heen kijkt, begint men
toch zijn gedachten te laten gaan over de snel
heid, waarmee de Berlijnsche brandweer in
den nacht van de catastrofe ingreep. Men moet
zulk een zaal werkelijk goed aankijken en de
onderdeeltjes van de versieringen geanaly
seerd hebben om er zich een begrip van te
kunnen vormen hoe foeileelijk het Duitsche
parlement er van den binnenkant, uitziet.
Wanneer men dan tegelijkertijd visioenen op
laat doemen van het Bruine Huis te München,
dat onder de dagelijksche controle van Hitier
gestoffeerd werd, welnu dan gaat men verder
met het laten gaan van zijn gedachten over
de snelheid, waarmee de Berlijnsche brand
weer bij passende en ook bij niet passende
oogenblikken in het geweer komt.
Maar de dames boven zijn eindelijk uitge
praat en men gaat nu een nieuw hoofdstuk
van het proces openen. Dit hoofdstuk wordt
gevuld met den kellner van het groote restau
rant „Bayernhof", waar de drie Bulgaren
indertijd gearresteerd werden.
Een eigenaardige getuige.
Deze arrestatie had plaats op instigatie van
den kellner Joannes Helmer, die heelemaal
niet hoeft te zeggen, dat hij nationaal-socialist
is. Hij doet dat weliswaar verschillende malen,
maar we zijn ten dezen reeds georiënteerd.
We hooren en we zien het aan den president.
De heer Joannes Helmer heeft niet alleen de
drie Bulgaren gedurende den heelen zomer 1932,
toen de heeren volgens de getuigen a décharge
nog te Moskou vertoefden, herhaaldelijk be
diend, hij koesterde toenmaals niet alleen ach
terdocht tegen hen maar hij zag ook van der
Lubbe in hun gezelschap. Hebben wij den man
goed verstaan, dan heeft hij van der Lubbe in
een geanimeerde conversatie in de Bulgaarsche
taal gesnapt. Hij heeft iets veel krassers gezien.
Hij heeft Popoff gezien, Popoff in volle vrij
heid terwijl hij den mond dicht hield.
Een week of wat geleden is er ook een ge
tuige voor geweest, die beweerde met een
zekeren communistischen rijksdagafgevaardig
de in de lift gezeten te hebben, bij welke reis
boven gezegde communist zweeg.
Waarop dadelijk een andere getuige de op
merking plaatste, dat dit niet waar kon zijn,
daar nooit iemand ter wereld gezegden afge
vaardigde ook maar voor één deel van een se
conde had.zien zwijgen.
We dachten aan dit geval terug, toen Joannes
Helmer tegen Popoff getuigde, maar inmiddels
was de kellner al bezig een ander gerecht op
te dragen. Hij is namelijk uit eigen beweging
naar de politie geloopen om mede te deelen, dat
hij den brandstichter in zijn restaurant gezien
had en wel in gezelschap van drie verdachte
buitenlanders
Dit is alles zeer schoon, maar toch zit er
hier een haar in de soep. Wani Joannes Helmer
is eerst naar de politie geloopen, toen er een
premie van 20.000 Mark op het vinden van de
medeplichtigen uitgeloofd was.
De kellner zegt, dat hij al eerder zijn bur
gerplicht had willen vervullen, maar dat zijn
vrouw zich daartegen verzette, hetgeen mr.
Teichert, die vermoedelijk niet gehuwd is, de
vraag deed opperen, of de getuige dan zoo erg
onder den pantoffel zit. Dat was natuurlijk niet
het geval en dat gelooven we dan ook allemaal
graag.
Maar wat gebeurde er nu! Eenigen tijd na de
misdaad verscheen Dimitroff met zijn twee
landgenooten opeens in Bayernhof en natuurlijk
belde de kellner toen direct de politie op. Deze
verscheen, nam aan een tafeltje naast haar drie
argelooze slachtoffers plaats en begon toen al
lereerst maar bewijzen van aanzienlijk staats-
huishoudkundig inzicht af te leggen. Want zij
wachtte met de arrestatie tot de drie Bulgaren
hun rekeningen betaald hadden. Eerst toen
stopte zij den buit in een auto en weg ging
het naar „Alex", (politiebureau Red.)
Mr. Teichert in actie
Maar nu is het oogenblk voor mr. Teichert
gekomen om te toonen uit wat voor hout hij
gesneden is. Hij stelt eenige kleine tegenspra
ken in de getuige verklaring vast en dan wijst
hij den kellner op iets, dat volgens hem een on
zinnigheid is. Volgens getuige hebben Dimitroff
en van der Lubbe het misdadige plan om den
rijksdag in brand te steken in Bayernhof ge-
«meed. Dimitroff moest weten dat hij daar in
het oog gevallen was, want volgens getuige zag
van der Lubbe er zoo sjofel uit, dat hij da
delijk aan iedereen en bijzonder aan alle kell-
■ers opviel.
Is het nu aan te nemen van een man als
Dimitroff, aldus mr. Teichert, die toch, ondanks
alles proeven van veel „geest" afgelegd heeft,
is het van Dimitroff te verwachten, dat hij re
gelrecht in het hol van den leeuw zou loopen,
dat hij doodgemoedereerd in een restaurant
gaat lunchen, waar hij beslist weten moet, dat
zijn verschijnen groot opzien onder het perso
neel zal baren
Daarop ging mr. Teichert over in een pero
ratie, die hem duur te staan is gekomen. Hij
betreurde het, dat de rechter van instructie zich
door dezen man op een spoor had laten bren
gen, dat in een arrestatie uitliep, welke den
Duitschen naam in den vreemde groot nadeel
heeft berokkend.
Maar hier ontvlamde de procureur-generaal,
die het al zoo vaak met mr. Sack aan den stok
gehad heeft, wanneer het in den loop van het
proces op de verdediging van de vaderlandsche
belangen aankwam, en die nu in mr. Teichert
een nieuwen concurrent zag.
De procureur-generaal staat dus uit zijn ze
tel op en vraagt in termen vol beheerschte,
maar gloeiende verontwaardiging, dat de per
soonlijke meening van mr. Teichert hem niets
hoegenaamd aangaat en dat de rechter van in
structie niets anders dan zijn plicht gedaan
heeft. (Beheerscht bravo-geroep op de rijen
van het meer uitgelezen publiek.)
Mr. Teichert, die reeds vuurrood geworden
was en gaarne in Patagonië zou zitten, Spreekt
een goed geslaagd woordje van zelfverdediging.
Maar zijn vijand laat hem niet los. Hij staat
opnieuw op om te verklaren, dat wanneer het
buitenland over sommige dingen, welke hier
voorvallen, niet tevreden is, dat nog niet te
gen de Duitsohe rechtsbedeeling getuigt. (Nieuw
bravo-geróep bij het meer uitgelezen publiek.)
Mr. Teichert zinkt als een verslagen man in
zijn zetel neer. Hij weet dat hij den genadeslag
gekregen heeft. Hij kan op zijn loopbaan als op
een puinhoop neerzien. Hij heeft communisten
verdedigd en dat is in deze dagen al uiterst
gevaarlijk. Maar hij heeft nu zijn vaderlandsche
gezindheid ook nog bloot gegeven. Arme mr.
TeichertHij kan beginnen naar een andere
betrekking om te zien.
BERLIJN, 7 November (W.B.) Bij de voort
gezette behandeling van het rijksdagbrandpro
ces verklaart getuige Helmer, dat hij bij de
confrontatie van der Lubbe terstond heeft her
kend, o.a. ook aan het knippen met zijn oogen.
Hij heeft aanstonds aan de politie-beambten
gezegd, dat er met diens eene oog iets niet in
orde was.
VOORZITTER: „Op den dag na den brand
heeft u de foto van Van der Lubbe gezien. U
heeft echter eerst op 7 Maart aangifte gedaan".
GETUIGE: „Mijn vrouw zei, dat ik mij mis
schien vergiste en dat ik me er niet in mengen
moest".
VOORZITTER: „Als dus uw aangifte is uit
gesteld, dan
GETUIGE: „Dan is dat de schuld van mijn
vrouw".
Op verdere vragen van den voorzitter ver
klaart getuige, dat hij slechts weet, dat de
personen aan het tafeltje „buitenlandsch" spra
ken. Hij heeft ook getracht, zich achter hen te
verbergen, doch dat hadden zij bemerkt, waar
op zij met spreken ophielden.
Voorts verklaart getuige nog, dat hij een
andere gast van het lokaal, majoor Schroeder,
reeds eens verteld heeft, wat voor rare gasten
het waren. Hij heeft Schroeder de mannen ook
aangewezen en Schroeder heeft gezegd, dat hij
zou probeeren, of zij iets wilden loslaten.
VOORZITTER: „Majoor Schroeder heeft ech
ter bij het vooronderzoek verklaard, dat hij
daarvan niets afwist".
De voorzitter wijst verder nog op de bij de
Nederlandsche autoriteiten ingewonnen in
lichtingen, volgens v/elke van der Lubbe in
den tijd, welken getuige opgeeft, in Nederland
moet zijn geweest en wel eens in de gevange
nis en eens in een ziekenhuis.
GETUIGE blijft echter ook na deze opmer
kingen bij zijn eenmaal afgelegde verklaringen.
Op een vraag van den assessor verklaart ge
tuige, dat Popoff zijn bestellingen kort in het
Duitsch deed. Een collega heeft hem verteld,
dat Dimitroff eens aan een van zijn kennissen
bij de toiletten een brief heeft overhandigd en
daarbij tot de bediende, die voor de toiletten
zorgt, heeft gezegd, dat hij er getuige van was,
dat hij dien heer het geschrift had overhan
digd.
Op een vraag van den procureur-generaal
verklaart getuige, dat bij get.'s gesprek met
majoor Schroeder kapitein Hierl aan dezelfde
tafel had gezeten. Hij kan zich daarin niet ver
gissen.
De verdediger der Bulgaren, ADVOCAAT
DR. TEICHERT, wijst op de belangrijkheid van
de verklaringen van den getuige Helmer en
vraagt: „U heeft gezegd, dat u de Bulgaren
voor het laatst hebt gezien voor hun arrestatie
op den dag van den rijksdagbrand in het
„Bayernhof", ook Dimitroff. Houdt u vol, dat dat
waar is, pok nu u uit de procesverslagen ver
nomen hebt, dat Dimitroff op dien dag in het
geheel niet in Berlijn was?"
DR. TEICHERT: „U heeft eerst op 7 Maart
aangifte gedaan. Ik vraag u nu met verwijzing
naar uw eed: Heeft u op dien dag nog niet de
publicatie gekend van den Berlijnschen politie-
president, die op 3 Maart werd gepubliceerd
en waarin 20.000" rijksmark belooning werd uit
geloofd voor inlichtingen over de medeplich
tigen?"
GETUIGE HELMER: „Ik had besloten om
aangifte te doen, zonder dat ik eenig idee van
deze belooning had".
Advocaat DR. TEICHERT: „Volgens de ver
klaringen van de Nederlandsche autoriteiten
heeft van der Lubbe zich in den zomer van
het jaar 1932 minstens twee en een halve maand
in Nederland opgehouden. Het is daarom in het
geheel niet mogelijk, dat hij in dien tijd met
tusschenpoozen van acht tot veertien dagen
regelmatig het „Bayernhof" bezocht.
GETUIGE: „Ik heb slechts verklaard, dat
ik van der Lubbe in den tijd van begin Mei
tot Augustus drie- of viermaal gezien heb".
VOORZITTERHet is niet zeker, dat Van
der Lubbe van 21 Juni tot 14 Juli en van 2
October tot 9 November 1932 in Holland was.
In dien tijd kan hij dus in Berlijn geweest zijn.
PARISIUS Getuige verklaart echter, dat hij
Van der Lubbe voor de eerste maal in Mei
heeft gezien. In die maand zou Van der Lubbe
dus ook in Berlijn kunnen zijn geweest. Den
laatsten keer heeft getuige Van der Lubbe in
October gezien. Ook dat zou volgens de offi-
cieele inlichtingen mogelijk zijn. Het opont
houd in den tusschentijd kan dan van einde
Juni tot midden Juli geweest zijn.
Adv. Teichert komt tusschen-
beide.
De beëediging van politie president Heines
als getuige in het proces inzake den Rijks
dagbrand.
bruik gemaakt hebben, indien hij inderdaad in
de verschillende plaatsen geweest is, waar hij
„gesignaleerd" werd.
De verklaring van getuige Helmer is onaan
nemelijk en ik betreur het, dat door dezen ge
tuige, die zioh, daarvan ben ik overtuigd, abso
luut vergist, de rechter van instructie zich op
een dwaalspoor heeft laten brengen, dat voor
het Duitsche volk uiterst noodlottig was."
Het komt dan tot het reeds gemelde incident
tusschen den Oberreichsanwalt en dr. Teichert.
Vervolgens legt beklaagde POPOFF de vol
gende verklaring af: „Helmer heeft mij nooit
bediend. Ik ben voor het eerst in December in
Bayernhof geweest. Met Dimitroff ben ik maar
één keer in dat lokaal geweest, n.l. op den dag
van onze arrestatie.
Het is ook niet waar, dat ik bij de aankomst
van de rechercheurs een poging heb gedaan,
om te ontvluchten ik heb die heeren trouwens
niet voor politiemannen aangezien, doch voor
employe's van Bayernhof. Daar wij ons reeds
hadden gekleed om op te stappen, ben ik de
deur uitgegaan en teruggehaald. Toen eerst
vernam ik, dat er politie was, die onze papie
ren verlangde."
Beklaagde Van der Lubbe wordt vervolgens
met getuige Helmer geconfronteerd.
Op de herhaalde krachtige aanmaning van
den voorzitter heft beklaagde eindelijk het
hoofd wat op.
Getuige HELMER„Dat is absoluut zeker
de man, dien ik in het lokaal gezien heb."
Popoff wijst er nog, met verwijzing naar de
verklaringen der vier Russen op, dat getuige
Helmer hem onmogelijk op dien tijd met Van
der Lubbe samen kan hebben gezien.
De zitting wordt daarna tot Woensdag ver
daagd.
BERLIJN, 8 November (W.B.) In verband
met het verhoor van den rijksminister dr. Goeb-
bels zijn vandaag de politie-posten in de om
geving van het rijksdaggebouw versterkt.
Da toeloop van het publiek voor de verhan
delingen van het rijksdagbrandproces is bui
tengewoon groot. Ook de pers is weer in grooten
getale vertegenwoordigd.
De beklaagde DIMITROFF wiens uitsluiting
van de verhandelingen nog niet beëindigd is,
is in verband met de belangrijkheid van der ver
klaringen van den minister bij wijze van uit
zondering weer toegelaten.
De zitting vangt om half 'tien aan. Bij het
binnenkomen van den rijksminister verheffen
alle aanwezigen zich van hun zetels en brengen
den Duitschen groet.
Nadat de eed door dr. Goebbels is afgelegd,
wijst de voorzitter van het hof, dr. Buenger,
op het belang van diens getuigenis.
Op een vraag van den voorzitter, verklaart
getuige Dr. GOEBBELS, dat hij op afzonder
lijke vragen antwoord wenscht te geven.
De VOORZITTER wijst op de bewering, dat
op 27 Februari door geen der ministers een
verkiezingsrede is gehouden, waarvoor zelfs de
reeds aangekondigde redevoeringen werden af
gezegd en verzoekt den minister daaromtrent
een verklaring af te leggen.
Rijksminister dr. GOEBBELS„Ik wensch
vooraf te verklaren, dat ik toen nog geen lid
van het kabinet was, doch slechts rijkspropa
gandaleider der N.S.D.A.P.
Onmiddellijk nadat de rijksdag was ontbon
den, ben ik begonnen met het organiseeren
van den verkiezingsstrijd. Het sprak vanzelf,
dat tijdens een verkiezingsstrijd, welke drie tot
vier weken duurt, de heeren, die den strijd
leiden, twee- of driemaal in Berlijn moesten
bijeenkomen, daar de gemeenschappelijke poli
tieke lijn bewaard moest blijven. Het was zui
ver een toeval, dat juist op den dag van den
brand, waarop de kabinetszitting plaats vond,
alle heeren in Berlijn aanwezig waren.
zeide de „Fuehrer": „Dat laat zen, hoe de toe
stand werkelijk is. Hier kan men zien, in welk
gevaar Duitschland zich bevindt en het Duitsche
volk kan ervan overtuigd zijn, dat ik het voor
mijn plicht houd, de Duitsche natie van dit
gevaar te redden".
VOORZITTER„Was men algemeen van
meening, dat de communisten de daders waren?"
Dr. GOEBBELS„Geheel eenstemmig. Er
bestond voor ons geen twijfel aan, dat deze
aanslag lang tevoren was voorbereid, dat de
voorbereidingen ertoe door verscheidene per
sonen moesten zijn getroffen, dat een enkel
mensch practisch den brand niet gesticht kon
hebben en dat er geen enkele politieke groep
in Duitschland was, die bij het slagen van den
aanslag een voordeel hebben kon dan alleen
de communistische partij. Het is onjuist te zeg
gen, dat de brand de communisten slechts ge
schaad zou hebben Hij zou hun voordeel heb
ben aangebracht, als hij tot het gewenschte
doel had geleid".
VOORZITTER: „Het „Bruinboek" neemt zijn
toevlucht tot een zeer eigenaardige politieke
practijk met te verklaren, dat de chuldigen
elders te zoeken zijn".
DR. GOEBELS: „Deze maneouvre is mij van
de communistische partij bekend. Het is een
oude communistische truc, die steeds wordt
toegepast, als de communistische partij een
slecht geweten heeft" (Getuige illustreert deze
verklaring met eenige voorbeelden). De com
munistische partij dat staat voor mij zonder
eenigen twijfel vast aldus verder dr. Goebels
is de eigenlijke aanstichtster van dezen brand
geweest. Ik ben ervan overtuigd, dat, als de
aanslag was gelukt, de plegers ervan thans als
de groote helden van de communistische be
weging zouden worden verheerlijkt. Nu de aan
slag is mislukt, tracht de partij zich een alibi
te verschaffen. Mij kunnen zij daarmee niet
overbluffen, want uit eigen ervaring heb ik
vaak geconstateerd, dat zij deze tactiek steeds
weer volgen, zooals over het algemeen kan
worden vastgesteld, dat de communistische
partij niet met een al te groote fantasie is be
giftigd (Hilariteit)
De beschuldigingen van het
bruinboek.
De bewering van het „Bruinboek" is gelogen,
met name het memorandum van Oberfohren".
VOORZITTER: „Houdt u, mijnheer de rijks
minister, het in het algemeen of in het bijzonder
voor mogelijk, dat dit memorandum door hem
zelf is samengesteld?"
DR. GOEBELS: „Dat houd ik voor uitge
sloten. Hij mag politieke fouten gemaakt heb
ben, maar men kan hem nooit ervan beschul
digen, dat hij de nationale veiligheid van het
Duitsche volk in gevaar zou hebben gebracht".
VOORZITTER: „Hebben in het kabinet over
de kwestie van den rijksdagbrand later mee-
ningverschillen bestaan?"
DR. GOEBELS: „Nooit."
VOORZITTER: „Wilt u zich over de in het
„Bruinboek" geuite beschuldigingen uitspreken,
volgens welke beschuldigingen bepaalde per
sonen uit de N.S.D.A.P. als brandstichters in
aanmerking komen?"
DR. GOEBELS „lik heb men groote ver
bazing geconstateerd, dat het „Bruinboek"
meent dat het plan in mijn brein is ontstaan.
Dat is ook een bewijs voor het volkomen ge
brek aan fantasie bij de communistische pro
paganda-makers. Gelooft dan iemand, dat we
geen andere propagandamiddel tegen de com
munisten hadden dan een brandstichting?"
Op een verdere vraag van den voorzitter ver
klaart Goebbels dat hij ervan overtuigd is, dat
de communistische partij de terreur niet alleen
verwierp, doch daarin het beste middel zag tot
bestrijding van haar poltieke tegenstanders.
(Ongecorrigeerd), i
Artikel tegen de vreemde
correspondenten.
BERLIJN, 7 November. (H.N.) De Pruisi
sche perschef publiceert in de „Deutsche All-
gemeine Zeitung" een heftig artikel tegen de
buitenlandsche correspondenten, die hij van
MOSKOU, 7 November. (R.O.) De sovjet
unie viert op het oogenblik den zestienden
verjaardag van de Octoberrevolutie.
In den grooten schouwburg van Moskou heeft
een plechtige zitting plaats gehad waaraan
vertegenwoordigers van verschillende organi
saties en bedrijven deelnemen. Kalinin en
Stalin waren aanwezig en Molotoff, de voor
zitter van den raad van volkscommissarissen,
bracht een uitvoerig verslag uit.
Molotoff memoreerde hetgeen door het eerste
vijfjarenplan tot stand is gebracht, het kapita
lisme, zoo zeide hij, heeft tot dusver geen uit
weg uit de crisis gevonden en steeds meer fas
cistische krachten duiken op, die het nationa
lisme aanwakkeren en gericht zijn op oorlog
en bewapening.
Wijzende op den toestand in het Verre Oos
ten, zeide hij, dat het vraagstuk van de ver
houding tot Japan de speciale aandacht der
sovjet-unie heeft. De politiek der sovjets te
genover Japan was altijd van vredelievenden
aard, getuige ons voorstel tot het aangaan van
een non-agressie-pact en ons voorstel tot den
verkoop van den Oost-Chineeschen spoorweg.
Het feit echter, dat plechtig gesloten verdra
gen geschonden worden en een politiek ge
voerd wordt, welke zich richt op verbreking
van deze verdragen, doet ons op onze hoede
zijn.
In deze kwestie is de regeering van Mand-
sjoekoeo geen ernstige factor. Iedereen weet,
dat de verantwoording geheel ten laste komt
van Japan, den werkelijken meester in Mand-,
sjoekoeo.
Wij begrijpen nu volkomen, dat wij verplicht
zijn, te waken voor de belangen der sovjet
unie. Wij moeten volkomen gereed zijn voor
een plotselingen, ernstigen aanval en met deze
feiten hebben wij reeds behoorlijk rekening
gehouden.
Voor het oogenblik achten wij het onze taak,
ons verre te houden van alle avonturen, welke
kunnen leiden tot een verbreking des vredes.
Wij versterken het roode leger en wijden aan
dacht aan de verdediging des lands en de con
solideering onzer betrekkingen tot de naburen.
Onder stormachtige toejuichingen van de
geheele vergadering besloot Molotoff zijn rede
met de uitspraak, dat een eventueele aanvaller
zal inzien, wat het beteekent, te doen te heb
ben met het pnoverwinnelijke roode leger.
(Pil Tokio betere betrekkingen
met Moskou?
TOKIO, 7 November (V.D.) Gisterenavond
had de sovjet-ambassadeur te Tokio, Joerenef.
een langdurig onderhoud met den Japanschen
minister van buitenlandsche zaken Hirota, waar
in beide staatslieden als hun meening uitspra
ken, dat de betrekkingen tusschen de beide
landen verbeterd dienden te worden.
Hirota verzekerde, dat Japan geen enkel plan
had tot eenige onaangenaamheid jegens de
sovjet-unie.
LONDEN, 7 November. (H.N.) Volgens de
Daily Herald" houdt de onverwachte reis van
den Pruisischen minister-president Goering
naar Rome verband met 'n waarschuwing, wel
ke Mussolini aan Berlijn heeft laten toekomen.
De Oostenrijksche bondskanselier Dollfuss zou
met Mussolini een overeenkomst hebben aan
gegaan volgens welke Italië troepen op Oosten-
rijksch gebied zou brengen, indien van na-
tionaal-socialistische zijde getracht zou worden
een overrompeling op Oostenrijksch grondge
bied uit te voeren In verband hiermede moe
ten reeds troepenverplaatsingen aan de
Italiaansch-Oostenrijksche grens hebben plaats
gehad. De kiene entente zou hierop besloten
hebben Joego-slavie te verzoeken te mobilisee-
ren Mussolini heeft daarop Hitier meegedeeld,
welke gevolgen een poging tot overrompeling
van Oostenrijk zou hebben. Hitier heeft daarop
terstond de troepen van het Oostenrijksche le
gioen, die aan de Oostenrijksche grens ston
den, doen terugroepen, terwijl Goering over
haast naar Rome vertrok om Mussolni te ver
klaren, dat Duitschland in ieder geval voor-
loopig het denkbeeld van een aansluiting van
Oostenrijk geheel heeft laten varen.
Mussoïini heeft daarop ook de kleine entente
op de hoogte gesteld en daarbij de verzeke
ring gegeven, dat de Italiaansche troepen, die
zich eventueel op Oostenrijksch grondgebied
zouden bevinden, geen contact met de Hon-
gaarsche troepen zouden zoeken. Daarop is ook
een ontspanning tusschen Italië en Joegoslavië
ingetreden, hoewel Joegoslavië nog niet geheel
van eventueele mobilisatieplannen heeft afge
zien.
NEW-YORK, 7 November. (V.D.). De volks
commissaris van buitenlandsche zaken der
sovjet-unie, Litwinoff, is Dinsdag aan boord
van de „Berengaria" te New-York aange
komen.
Woensdag zullen op het staatsdepartement
de besprekingen beginnen tusschen Litwinoff
een tendentieuze berichtgeving over het brand- i en Huil. Vrijdag zullen waarschijnlijk de onder-
stichtingsproces beschuldigt. Hij schrijft, dat
de rijksdagbrand een boevenstuk is en blijft.
Als de buitenlandsche correspondenten ons niet
kunnen of willen begrijpen, hebben zij reke
ning te houden met het door minister-presi
dent Güring ingenomen standpunt.
I
Advocaat dr. TEICHERTIk moge er op wij
zen, dat, wanneer men de verklaring van ge
tuige Organistka als juist aanneemt, Van der
Lubbe in October 1932 in Zuid-Duitschland ge
weest moet zijn, in Baden en aan het Boden-
meer.
Van der Lubbe moet wel uitermate snelvoe
tig zijn. of voortdurend van treöl «n auto ge-
Ik dacht aan een grap.
VOORZITTER„Wanneer heeft u van den
rijksdagbrand kennis gekregen
Dr. GOEBBELS „Overdag had een kabinets
zitting plaats gehad en des avonds was de
„Fuehrer" in mijn woning te gast. Ook dat is
in het „Bruinboek" verdacht genoemd, doch
kan gemakkelijk worden verklaard. De „Fueh
rer" bezat toentertijd namelijk nog geen parti
culiere woning in Berlijn, doch woonde in het
hotel „Kaiserhof". In den tijd, dat wij nog in
de oppositie waren, wat het gewoonte gewor
den, dat na besprekingen in het „Kaiserhof" de
„Fuehrer" meestal des middags of des avonds
bij ons te gast was. Tijdens het avondeten werd
ik aan de telefoon geroepen. Onze persleider,
dr. Hanfstengen, woonde toen als gast van den
rijksdagpresident Goering in het paleis van den
rijksdagpresident. Hij deelde mij telefonisch
mede, dat de rijksdag in brand stond. Ik hield
deze mededeeling voor absurd en meende, dat
ik met een grap te doen had. Ik heb dit ook
den opbeller onomwonden medegedeeld.
Ik was temeer geneigd aan een grap te den
ken, omdat ik acht dagen tevoren telefonisch
een streek met dr. Hanfstengel had uitgehaald
en meende nu, dat wraak wilde nemen. Ik zei
hem dan ook, dat ik niet langer naar hem
wenschte te luisteren en belde af. Ik maakte
in het geheel geen melding van de telefonische
mededeeling. Spoedig daarop echter werd ik
opnieuw door hetzelfde nummer opgebeld en
maakte men mij er opmerkzaam op, dat het
mijn plicht was, den „Fuehrer" mede te deelen,
dat de rijksdag in brand stond. Hierop deelde
ik het nieuws aan den „Fuehrer" mede. Ook
hij wilde het eerst niet gelooven, zoo onver
wacht kwam de mededeeling. Wij zijn toen in
een auto gestapt en in razende vaart naar den
rijksdag gereden, waar wij ongeveer een half
uur na den telefonischen oproep zijn aange
komen. Zoodra wij bij portaal 2 aankwamen,
trad Goering op ons toe en deelde ons mede,
dat het een politieke aanslag betrof. Een der
daders, een Nederlandsche communist, was
reeds gearresteerd en werd in verhoor ge
nomen."
VOORZITTER„Heeft u de herhaaldelijk
aangehaalde uitlating van den rijkskanselier
gehoord, welke betrekking had op de stichters
van den brand
Dr. GOEBBELS„Jawel. Deze uitlating was
ook heel goed te verklaren. Reeds bij den in
gang was ons door den minister-president mede
gedeeld, dat het om een communistischen aan-
slag girj/S, Toen de heer von Papen zijn schrik
en veraütwoiCSdiging over tfsa eSMla£ uitsprak,
NEW YORK, 7 November (V-D.) Dinsdag
heeft te New York de burgemeestersverkiezing
plaats gehad. De voornaamste candidaten zijn
de huidige democratische burgemeester O'Brien,
de politiek-onafhankelijke en door Roosevelt
gesteunde Mac Kee en de candidaat van alle
onafhankelijke democraten en onafhankelijke
republikeinen, De la Guardia, een geboren
Italiaan. Voorts zijn er vijf Joodsche candidaten.
De verkiezingsdag heeft tot nu toe een zeer
onrustig verloop gehad. Reeds kort na de ope
ning der stembureaux werden bij de politie
berichten ontvangen, inzake gewelddadigheden,
zooals vernieling van stembussen, klop- en
schietpartijen. De geheele politie van New York,
ter sterkte van ongeveer 19.000 man, alsmede
17.000 hulpagenten zijn in alarmtoestand. On
geveer 2 millioen menschen moeten ter stem
bus.
LONDEN, 7 November. (R.O.) Chamberlain
deelde hedennamiddag in het parlement mede,
dat de Britsche regeering aan de Vereenigde
Staten een bedrag van zeven en een half mil
lioen dollar heeft aangeboden ter betaling van
den 15 December-termijn.
Roosevelt heeft dit aanbod aangenomen en
beschouwt de Britsche regeering niet als in-
gebreke gebleven.
Chamberlain voegde eraan toe, dat het jam
mer genoeg niet mogelijk geweest is tot een
overeenstemming omtrent een definitieve-rege-
ling te komen.
De Britsche regeering is echter ten allen tijde
bereid de onderhandelingen te hervatten, wan
neer men na overleg met Roosevelt van oor
deel zou zijn dat zulks met vrucht kan ge
schieden.
LONDEN, 7 November. (V.D.) Uit de cijfers
van het ministerie van arbeid over October
blijkt, dat de werkloosheid blijft afnemen. Sinds
Januari is het aantal werkloozen met 600.245
verminderd. Het totaal aantal ingeschreven
werkloozen bedroeg in October 2.298.753, het
geen tegenover de vorige maand een vermin
dering is van 37.974 en tegenover het vorige
jaar een vermindering van 448.253.
In October van het vorge jaar is de verbete
ring in de industrie, welke sindsdien heeft
aangehouden, aan den dag getreden. De hui
dige vergelijking geschiedt daarom met het
aantal werkloozen, toen dit begon af te nemen.
WASHINGTON, 7 November (R.O.) Terwijl
veertigduizend mijnwerkers in de anthraciet-
mijnen in staking zijn gegaan, hebben twintig
duizend stakers in de steenkolenmijnen van
Pennsylvanië het werk hervat.
handelingen met Roosevelt kunnen aanvangen.
Woensdag wordt ter eere van den Russischen
gast in het Witte Huis een banket aangeboden.
Litwinoff verblijft ten huize van den leider
der sovjet-Russische handelsvertegenwoordi
ging in de Vereenigde Staten.
Aan boord van de „Berengaria" heeft Litwi
noff een toespraak gehouden tot de aanwezige
journalisten, waarbij hij o.a. zeide, dat de
tusschen Rusland en de Vereenigde Staten be
staande moeilijkheden binnen een half uur
zouden kunnen worden geregeld. De beide
grootste republieken ter wereld hebben in de
laatste 15 jaren dezelfde vredespolitiek ge
voerd. Deze paralellen moeten door de her
vatting der diplomatieke betrekkingen met
elkander worden verbonden, waardoor de
zekerste garantie voor den vrede ter wereld
wordt tot stand gebracht.
LONDEN 7 November (V.D.). In de „Daily
Mail" zet lord Rothermere zijn actie voor uit
breiding der Engelsche luchtstrijdkrachten
voort met een artikel, waarin hij een luchtvloot
van 5000 militaire vliegtuigen eischt. Frankrijk,
zegt hij, zou op het oogenblik Engeland kun
nen veroveren zonder een enkelen soldaat op
Engelsch grondgebied te laten landen en zon
der strijd te moeten voeren met de Engelsche
vloot. Op dezelfde wijze zou een Duitsche lucht
vloot in enkele uren boven Londen kunnen
zijn.
De admiraal Mark Kerr steunt den eisch van
lord Rothermere en verklaart: „Ik weet, dat
een groote mogendheid in het bezit van een
zuur is, waarvan drie druppels, die men uit de
lucht laat vallen, een ieder, die ermee in aan
raking komt, kunnen dooden. Ik ben niet in
staat, den naam van deze mogendheid te noe
men, maar de mededeeling is betrouwbaar,
want zij is mij gedaan door een hoogen amb
tenaar van dezen staat. Volgens de „Daily Tel."
zou de Engelsche regeering in beginsel tot een
uitbreiding van de luchtvloot hebben besloten.
De chef van den Britschen generalen staf
deelde mede, dat een zeer ervaren en bekwaam
officier speciaal met de leiding van nieuwe uit
gebreide plannen tot luchtbescherming is be
last. In de eerste plaats heeft men plannen tot
het bouwen van bom- en gasvrije onderstanden
er. tot het beschikbaar stellen van gasmaskers.
De belangrijkste vraag blijft natuurlijk de be
scherming der groote massa's industrieën.
Volgens de „Daily Telegraph" bestaat er een
schatting, volgens welke, ingeval van gevaar
lijke luchtaanvallen boven de hoofdstad, veertig
procent van de uit zeven millioen zielen be
staande Londensche bevolking de stad binnen
de eerste 48 uur en verdere 40 procent de stad
binnen een week zou kunnen ontruimen.
MOSKOU, 7 November. (V.D.) Heden zijn
zooals bekend, te Moskou de feestelijkheden
begonnen ter herdenking van den zestienden
verjaardag van de Russsische revolutie. Op het
Roode plein werd een groote parade gehouden
door het roode leger, waarbij tal van booge
regeeringsfunctionarissen en partijvertegen
woordigers aanwezig waren. De troepen para
deerden langs Stalin, den volkscommissaris van
oorlog Worosjilof en den president van het
centraal executief comité Kalinin, die beiden
de troepen toespraken met een rede, waarin zij
wezen op de taak van het roode leger. Meer dan
200 vliegtuigen kruisten tijdens de parade boven
het Roode plein.
PARIJS, 7 Novmber (H.N.) De toestand van
het kabinet Sarraut wordt door verschillende
ochtendbladen als kritiek beschouwd, nu on
der de radicalen ontevredenheid merkbaar be
gint te worden over de verschuiving van de
meerderheid naar rechts.
ISTRES, 7 November. (R.O.) Het vertrek
van het Afrikaansch luchteskader van generaal
Vuillemin is uitgesteld tot morgen, daar het
weer nog niet voldoende gunstig is.
PERPIGNAN, 7 November. (H.N.) Twee van
de drie vliegtuigen van het Afrikaansche es-,
kader, die gisteren te Perpignan waren aan
gekomen, hebben vandaag hun vlucht voortge
zet. Zij werden bestuurd door de commandan
ten Pelletier D'Orsy en Papin en zijn tegen den
avond te Los Alcares aangekomen.
KOPENHAGEN, 7 November. (R. O.) De be
kende Deensche Noordpoolonderzoeker, dr.
Knud Rasmussen, is ernstig ziek tengevolge
van voedsel-vergiftiging, welke hij bij zijn
jongste expeditie in Groenland heeft opgeloo-
pen.
Dr. Rasmussen, die dezer dagen uit Groen
land hier is aangekomen, was niet in staat
tegen iemand te spreken en moest in een am
bulance-wagen van het schip naar het zieken
huis worden gebracht, waar hij ter behandeling
is Tgenomen.
ROME, 7 November. (W. B.) Over het onder
houd tusschen Mussolini en Goering, dat heden
voormiddag plaats had, is het volgende com
muniqué gepubliceerd:
De chef der Italiaansche regeering heeft in
het palazzo Venezia rijksminister Goering ont
vangen, die hem een brief van rijkskanselier
Hitier overhandigde.
De rijkskanselier spreekt den duce in dit
schrijven dank uit voor zijn actie ten gunste
van een rechtvaardige regeling der internatio
nale betrekkingen en zet voorts de meening
der rijksregeering uiteen inzake de ontwape
ning.
Rijksminister Goering heeft in een lang en
hartelijk onderhoud met den duce dit schrijven
uitvoerig toegelicht.
NEW-YORK, 7 November (V.D.) Uit Des
Moines, in den staat Iowa, wordt gemeld, dat
de stakende farmers in de midden-Westelijke
staten steeds meer tot daden van terreur over
gaan. In Nebraska werd een staker bij een
vechtpartij gedood. Een spoorbrug werd ver
brand en in Iowa werd een trein met levens
middelen overvallen en geplunderd.
In Wisconsin zijn telefoonlijnen doorgesne
den cn markten geblokkeerd zoodat de koop
lieden de markten niet konden bereiken.
In Minnesota werden vijfduizend farmers door
de scakingsleiding gemobiliseerd en een groot
aantal vrouwen gewapend met stokken en an
dere voorwerpen trachtte te beletten, dat
levensmiddelen werden verscheept.
De voorzitter van de National Farm Holiday
Association, Milo Reno verklaarde: „Het zal een
harde bittere strijd zijn Geen glimlachen en
geen huichelarij kan verandering in de situatie
brengen".
Den laatsten tijd werden bij herha
ling klachten ontvangen, dat depotgevers bij de
„Banque les Fils de Henri Dupont", 3 rue Saint
Georges, Parijs, niet in het bezit konden ko
men van gedeponeerde aandeelen en in depot
gegeven gelden.
De financieele sectie van het parket stelde
een onderzoek in en ontdekte verschillende
onregelmatigheden. Het parket deed dienten
gevolge thans de bankiers Edouard Dupont en
Maurice Dupont in arrest stellen. Tevens wor
den twee andere bestuurders van die bank,
beiden Italianen, gezocht, die zich op het oogen
blik buiten Parijs bevinden.
De bank was in 1887 opgericht in commanda-
taire vennootschap met een kapitaal van 3.5
millioen francs. In 1928 werd de maatschappij
omgezet in een naamlooze vennootschap en het
kapitaal op 7 millioen gebracht. Het voorloopig
onderzoek heeft aan het licht gebracht, dat het
passief thans 10 millioen bedraagt en van dat
tekort moet ongeveer 4 millioen vallen onder
de wet op verduistering en misbruik van ver
trouwen.
itanu";
O DB"
